KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 7.6.2018

COM(2018) 445 final

2018/0235(NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

zmieniająca decyzję 2007/198/Euratom powołującą Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznającą mu określone korzyści

{SWD(2018) 325 final}
{SWD(2018) 326 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

Niniejszy wniosek przewiduje jako datę rozpoczęcia stosowania 1 stycznia 2021 r. i jest przedstawiany Unii składającej się z 27 państw członkowskich, zgodnie z notyfikacją o zamiarze wystąpienia z Unii Europejskiej i Euratomu przekazaną przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej, otrzymaną przez Radę Europejską w dniu 29 marca 2017 r.

Przewiduje się, że synteza jądrowa, jako niemal niekończące się źródło energii przyjazne klimatowi, będzie odgrywać ważną rolę w krajobrazie energetycznym Europy w przyszłości. Niniejszy wniosek dotyczący decyzji Rady ma na celu zapewnienie finansowania dalszego udziału Europy w projekcie ITER, mającym na celu kluczowe odkrycia naukowe w zakresie syntezy jądrowej. Jest to szczególnie ważne w związku z porozumieniem klimatycznym z Paryża z 2015 r. oraz zobowiązaniem UE do odegrania wiodącej roli w dekarbonizacji gospodarki i przeciwdziałaniu zmianie klimatu w możliwie najbardziej opłacalny sposób.

Udział Europy w projekcie ITER opiera się na umowie ITER podpisanej w listopadzie 2006 r. między siedmioma partnerami światowymi (Euratom, Stany Zjednoczone, Federacja Rosyjska, Chiny, Japonia, Korea Południowa i Indie). ITER stanowi wyjątkowy w swoim rodzaju projekt opracowany w ramach międzynarodowej współpracy naukowej, która pozwala na synergię i mobilizację zasobów finansowych, co nie byłoby możliwe na poziomie jednego państwa.

Jako strona przyjmująca projekt zgodnie z umową ITER, Europa ma większe zobowiązania wynikające z umowy ITER, a zatem odgrywa wiodącą rolę w tym projekcie przy czterdziestopięcioprocentowym udziale w kosztach budowy 1 (pozostałe udziały członkowskie wynoszą około 9 % każdy) w celu zapewnienia terminowego zakończenia budowy. Niniejszy wniosek dotyczący decyzji Rady zmienia decyzję Rady 2007/198/Euratom z dnia 27 marca 2007 r. powołującą Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznającą mu określone korzyści, w celu stworzenia podstaw dla finansowania działań tego wspólnego przedsięwzięcia (zwanego dalej „Fusion for Energy”) na lata 2021-2027 w ramach traktatu Euratom.

Decyzja Rady z 2007 r. została zmieniona przez decyzję Rady 2013/791/Euratom z dnia 13 grudnia 2013 r. w celu umożliwienia finansowania działań Fusion for Energy. Podstawą dla niniejszego wniosku, który opiera się na tych samych założeniach, jest art. 47 traktatu Euratom i odnosi się on do udziału Euratomu w finansowaniu wspólnego przedsięwzięcia w trakcie obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027.

Obecnie proponowana poprawka pozwala na zapewnienie finansowania projektu w okresie kolejnych wieloletnich ram finansowych, natomiast nie wyklucza ona dobrowolnych składek członków wspólnego przedsięwzięcia innych niż Euratom zgodnie z art. 12 ust. 1 lit. c) statutu przedsięwzięcia.

W 2016 r. Rada ITER zatwierdziła zaktualizowany harmonogram i związane z nim szacowane koszty zakończenia budowy ITER. Jako najwcześniejszy możliwy pod względem technicznym termin ukończenia budowy ITER nowy harmonogram zakłada osiągnięcie pierwszej plazmy w grudniu 2025 r., natomiast pełna eksploatacja instalacji z użyciem paliwa deuterowo-trytowego (tzw. etap deuterowo-trytowy) przewidywana jest na 2035 r. Harmonogram ten, wraz z powiązanymi z nim skorygowanymi kosztami 2 , stanowi podstawę nowych założeń projektu ITER; nie uwzględnia on nieprzewidzianych okoliczności, zakładając tym samym, że główne zagrożenia można zminimalizować.

W swoim komunikacie do Parlamentu Europejskiego i Rady UE pt. „Wkład UE w realizację zreformowanego projektu ITER” 3 z dnia 14 czerwca 2017 r. oraz w towarzyszącym mu dokumencie roboczym Komisja przedstawiła szacunkowe koszty dla etapu budowy (tylko dla Europy). Na lata 2021-2027 kwota z budżetu UE 4 , w tym wydatki administracyjne Komisji związane z zadaniami Fusion for Energy oraz wszelkimi innymi niezbędnymi działaniami, została 5 oszacowana na około 6,1 mld EUR (wartość rynkowa) 6 .

W dniu 12 kwietnia 2018 r. Rada UE sformułowała konkluzje na podstawie komunikatu Komisji i potwierdziła dalsze zaangażowanie Euratomu w pomyślne zakończenie projektu ITER. Rada zadeklarowała, że będzie dążyć do udostępnienia zasobów dla Fusion for Energy w ramach limitów określonych w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021-2027. Na tej podstawie Rada upoważniła Komisję do zatwierdzenia nowej podstawy projektu ITER (zakresu, harmonogramu i kosztów) w imieniu Euratomu na posiedzeniu Rady ITER na szczeblu ministerialnym.

Przekazywanie środków finansowych zostanie dostosowane do okresu objętego wieloletnimi ramami finansowymi i będzie trwać przez siedem lat. Zgodnie z umową ITER początkowy okres realizacji projektu ITER wyniesie 35 lat (tj. do roku 2042). Z tego względu dalsze finansowanie wkładu Euratomu w realizację tego projektu wymagać będzie kolejnych decyzji Rady.

Pomyślna budowa i eksploatacja reaktora ITER znajdują się na „ścieżce krytycznej” planu działania w zakresie syntezy jądrowej, przedstawiającego ogólną drogę do termojądrowej energii elektrycznej, który został zatwierdzony przez wszystkie strony zainteresowane badaniami nad syntezą jądrową w Europie 7 . Niniejsza decyzja ułatwi odpowiednio uzyskanie efektu synergii i komplementarności z działaniami w dziedzinie badań nad syntezą termojądrową finansowanymi w ramach programu badawczo-szkoleniowego Euratom w latach 2012–2025 8 . Niniejsza decyzja pozwoli również zakończyć działania prowadzone w ramach umowy w sprawie szeroko zakrojonej koncepcji między Euratomem i Japonią oraz uzupełnić współpracę międzynarodową w ramach umowy ITER.

Wniosek przygotowano, aby zapewnić bliskie interakcje z innymi programami, a mianowicie wnioskami w sprawie programów 9PR UE i 9PR Euratom. Uzasadnienie jest dość jasne, ponieważ ITER jest pierwszym tego rodzaju innowacyjnym projektem w dziedzinie energii, który wymaga ogromnego wsparcia ze strony badań naukowych i innowacji, prowadzonych w szczególności w ramach programów badawczych Euratom, ale również w ramach programów badawczych UE. W związku z tym teksty obydwu programów (9PR Euratom i UE) w następnych WRF zostały doprecyzowane, aby zapewnić jednoznaczne wskazanie niezbędnych interakcji w odniesieniu do ITER.

2.WYNIKI KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENY SKUTKÓW

Niniejszy wniosek w pełni uwzględnia odpowiedzi zebrane w trakcie otwartych konsultacji społecznych nt. wieloletnich ram finansowych, które zorganizowano w dniach od 10 stycznia do 8 marca 2018 r., a za ich koordynację odpowiedzialny był Sekretariat Generalny Komisji Europejskiej. Ponadto wniosek w pełni uwzględnia konsultacje z zainteresowanymi stronami przeprowadzone w fazie przygotowawczej, które obejmowały ocenę ex ante, wydarzenia z udziałem zainteresowanych stron oraz ankiety. Chociaż w ramach otwartych konsultacji społecznych nie podnoszono konkretnych kwestii dotyczących kontynuacji finansowania ITER, konsultacje z zainteresowanymi stronami potwierdziły, że inwestycje UE w budowę reaktora ITER przynoszą istotne korzyści dla przemysłu europejskiego i środowiska badawczego. Zostało to potwierdzone podczas wydarzenia branżowego zorganizowanego w grudniu 2017 r., kiedy to wykazano, że synteza jądrowa już przynosi konkretne korzyści dla przemysłu i ma pozytywny wpływ na zatrudnienie, wzrost gospodarczy i innowacje, pozytywnie oddziałując także poza obszarem syntezy jądrowej i energii. Niezależne badania zlecone w celu przygotowania oceny ex ante dostarczyły danych liczbowych dotyczących utworzonych miejsc pracy oraz wartości dodanej netto generowanych przez udział Europy w projekcie ITER.

Wreszcie, co nie mniej ważne, biorąc pod uwagę konkluzje Rady z kwietnia 2018 r., niniejszy wniosek zapewni ciągłość projektu, zwłaszcza wobec partnerów międzynarodowych, oraz zapewni finansowanie ITER w całym okresie obowiązywania kolejnych wieloletnich ram finansowych.

Stwierdzono ograniczoną liczbę wniosków, które, z powodu ich ciągłości pod względem treści, struktury lub wielkości budżetu, powinny zamiast ocenie skutków zostać poddane ocenie ex ante w formie dokumentu roboczego służb Komisji. ITER został wskazany, wraz z innymi programami jak Fiscalis, pomoc humanitarna, wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, jako niewymagający oceny skutków, lecz raczej oceny ex ante w formie dokumentu roboczego służb Komisji, zgodnie z wymogami rozporządzenia finansowego UE.

Niniejszy wniosek przewiduje jako datę rozpoczęcia stosowania 1 stycznia 2021 r. i jest przedstawiany Unii składającej się z 27 państw członkowskich, zgodnie z notyfikacją o zamiarze wystąpienia z Unii Europejskiej i Euratomu przekazaną przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej, otrzymaną przez Radę Europejską w dniu 29 marca 2017 r.

3.ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU

Podstawą prawną dla niniejszej decyzji Rady jest art. 47 traktatu Euratom. Niniejsza decyzja stanowi akt podstawowy dla okresu obowiązywania kolejnych wieloletnich ram finansowych oraz będzie stanowić podstawę do przyjmowania przez Komisję corocznych decyzji w sprawie finansowania. Decyzje te umożliwią Komisji przekazywanie środków finansowych na rzecz Fusion for Energy w latach 2021-2027.

Niniejsza decyzja obejmuje również wydatki administracyjne Komisji związane z Fusion for Energy, organizacją ITER, szeroko zakrojoną koncepcją i innymi niezbędnymi działaniami w latach 2021-2027.

4.WPŁYW NA BUDŻET

Wpływ na budżet oraz kwestie dotyczące zasobów ludzkich i administracyjnych związane z wdrożeniem określono w „ocenie skutków finansowych regulacji” załączonej do niniejszego wniosku dotyczącego decyzji Rady.

5.PLANY WDROŻENIA ORAZ MONITOROWANIE, OCENA I SPRAWOZDANIA

Wykonanie budżetu związanego z udziałem Europy w projekcie ITER ma być kontynuowane poprzez wspólne przedsięwzięcie. Powołanie wspólnego przedsięwzięcia na mocy rozdziału 5 traktatu Euratom było rozpatrywane w 2007 r. jako najbardziej odpowiednie rozwiązanie w celu wywiązania się z zobowiązań Euratomu wobec organizacji ITER zgodnie z zawartą przez Euratom umową ITER. Od tej pory adekwatność ta została potwierdzona przez kilka niezależnych przeglądów i ocen.

Zgodnie z art. 32 swojego rozporządzenia finansowego Wspólne Przedsięwzięcie (F4E) sporządza dokument programowy zawierający założenia wieloletniego i rocznego programu. Projekt dokumentu programowego przekazywany jest Radzie Zarządzającej F4E, Komisji, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie nie później niż do dnia 31 stycznia każdego roku. Komisja przekazuje F4E opinię swoich odpowiednich służb dotyczącą tego dokumentu.

W ogólnym planie i rocznym programie prac Wspólnego Przedsięwzięcia F4E określono harmonogram realizacji głównych etapów, obejmujący działania związane z zamówieniami na etapie budowy ITER. F4E regularnie przekazuje sprawozdania dotyczące postępów w realizacji projektu swojemu organowi zarządzającemu (Radzie Zarządzającej, w której Euratom jest reprezentowany przez Komisję) i Radzie UE.

W 2017 r. wprowadzono szereg kluczowych wskaźników skuteczności działania dotyczących szczegółowego monitorowania harmonogramu i kosztów, aby lepiej monitorować postępy i skuteczność F4E w zakresie wnoszenia wkładu przez Euratom w realizację projektu ITER. Syntetyczne sprawozdanie oparte na tych wskaźnikach jest regularnie przedkładane Radzie Zarządzającej. Obejmują one wskaźniki oparte na systemie zarządzania wartością wypracowaną.

Na poziomie całego projektu ITER organizacja ITER składa syntetyczne sprawozdania Radzie ITER oparte na podobnych wskaźnikach dotyczących postępu prac, w tym procentowych wskaźnikach określających poziom ukończenia budowy pierwszej plazmy. W grudniu 2017 r. wskaźnik ten wyniósł 50 % i powinien sięgnąć 100 % po realizacji pierwszej plazmy, zaplanowanej na grudzień 2025 r.

W ramach programu Komisji na rzecz planowania i monitorowania zarządzania wewnętrznego proponuje się zastosować dwa wskaźniki, które powinny informować o postępach projektu w osiąganiu jego celów ogólnych i szczegółowych. Pierwszym wskaźnikiem byłby „procentowy wskaźnik ukończenia budowy ITER”, a drugim „procentowy wskaźnik zobowiązań rzeczowych Euratomu wynikających z F4E”. Obydwa wskaźniki będą opierały się na danych przekazanych przez organizację ITER.

We wniosku Komisji dotyczącym wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 wskazano bardziej ambitny cel dotyczący uwzględniania kwestii klimatu we wszystkich programach UE, z ogólnym celem na poziomie 25 % wydatków UE na rzecz realizacji celów klimatycznych. Wkład tego programu w osiągnięcie tego ogólnego celu będzie monitorowany poprzez system wskaźników klimatycznych UE na odpowiednim poziomie dezagregacji, w tym przy użyciu, w miarę dostępności, bardziej precyzyjnych metod. Komisja będzie nadal przedstawiać coroczne informacje w zakresie środków na zobowiązania w kontekście rocznego projektu budżetu.

Aby wesprzeć pełne wykorzystanie potencjału ITER do realizacji celów klimatycznych, Komisja będzie dążyć do identyfikowania odpowiednich działań poprzez procesy przygotowania, wdrożenia, weryfikacji i oceny programu.

Komisja przeprowadzi oceny śródokresową i ex post oraz przekaże konkluzje Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów. Ocena zostanie przeprowadzona zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. 9 , gdzie trzy instytucje potwierdziły, że ewaluacja obecnego prawodawstwa i polityki powinna służyć jako podstawa dla oceny skutków różnych opcji dalszego działania. Ocenie poddane zostaną skutki ITER w oparciu o ustanowione wskaźniki/cele i szczegółową analizę do jakiego stopnia projekt okazał się odpowiedni, skuteczny, efektywny, spójny z innymi obszarami polityki UE oraz dający UE stosowną wartość dodaną. Ocena obejmuje wnioski wyciągnięte z doświadczeń w celu określenia wszelkich braków/problemów lub możliwości dalszej poprawy działań lub ich wyników, jak również w celu maksymalnego zwiększenia zakresu ich wykorzystania/wpływu. Jeżeli ocena ex post będzie przeprowadzana w podobnym czasie co ocena śródokresowa, obie oceny można połączyć w jedną, obejmującą dłuższy okres czasu.

Ponadto zgodnie z art. 14 statutu F4E przygotowuje roczne sprawozdanie. Sprawozdanie to obejmuje dane z wykonania programu prac F4E. Sprawozdanie przygotowuje dyrektor F4E, ocenia Rada Zarządzająca, która przesyła je wraz ze swoją oceną członkom, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komisji.

2018/0235 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

zmieniająca decyzję 2007/198/Euratom powołującą Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznającą mu określone korzyści

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 47 akapit trzeci i czwarty oraz art. 48,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Umowa ITER 10 została podpisana w listopadzie 2006 r. przez Euratom, Stany Zjednoczone, Federację Rosyjską, Japonię, Chiny, Koreę Południową i Indie. Euratom, zgodnie z umową ITER będący stroną przyjmującą, odgrywa główną rolę w ramach tego projektu.

(2)Decyzją Rady 2007/198/Euratom 11 ustanowiono Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej (zwane dalej „wspólnym przedsięwzięciem”) w celu określenia wkładu Euratomu na rzecz Międzynarodowej Organizacji Energii Termojądrowej ITER oraz realizowanych wspólnie z Japonią działań w ramach szerszego podejścia, jak również w celu przygotowania i koordynacji programu działań przygotowawczych do budowy demonstracyjnych reaktorów termojądrowych wraz z instalacjami towarzyszącymi.

(3)Art. 5 decyzji 2007/198/Euratom stanowi, że wspólne przedsięwzięcie posiada odrębny regulamin finansowy oparty na zasadach ramowego rozporządzenia finansowego 12 , który może odstąpić od tego ostatniego, jeżeli wymagają tego szczególne potrzeby operacyjne wspólnego przedsięwzięcia i z zastrzeżeniem wcześniejszych konsultacji z Komisją. Tytuł IV rozporządzenia finansowego wspólnego przedsięwzięcia reguluje wykonanie budżetu.

(4)W decyzji 2007/198/Euratom przewidziano kwotę odniesienia finansowego uznaną za niezbędną dla wspólnego przedsięwzięcia wraz z szacowanym łącznym wkładem Euratomu w tę kwotę, który powinien być udostępniany poprzez wspólnotowe programy badawcze i szkoleniowe przyjmowane zgodnie z art. 7 Traktatu lub na podstawie innych decyzji przyjmowanych przez Radę.

(5)Decyzję 2007/198/Euratom zmieniono na mocy decyzji 2013/791/Euratom 13 w celu umożliwienia finansowania działań w zakresie Fusion for Energy w okresie obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020.

(6)Nowa podstawa projektu ITER, przygotowana w ramach poprawy zarządzania projektem, uzyskała poparcie Rady ITER w 2016 i 2017 r., a następnie została użyta do oszacowania potrzeb finansowych wspólnego przedsięwzięcia. Zaktualizowany harmonogram wdrożenia nowej podstawy przewiduje osiągnięcie pierwszej plazmy w grudniu 2025 r. i pełnej eksploatacji instalacji z użyciem paliwa deuterowo-trytowego w 2035 r. W harmonogramie tym nie uwzględniono nieprzewidzianych okoliczności, zakładając tym samym, że główne zagrożenia można zminimalizować.

(7)W dniu 12 kwietnia 2018 r. Rada potwierdziła dalsze zaangażowanie Euratomu w pomyślne ukończenie projektu ITER i upoważniła Komisję do zatwierdzenia nowej podstawy projektu ITER w imieniu Euratomu na posiedzeniu Rady ITER na szczeblu ministerialnym.

(8)Niniejsza decyzja pozwoli uzyskać efekt synergii i komplementarność z działaniami w dziedzinie badań nad syntezą termojądrową finansowanymi w ramach programu badawczo-szkoleniowego Euratom. Pomyślna budowa i eksploatacja reaktora ITER znajdują się na „ścieżce krytycznej” planu działania w zakresie syntezy jądrowej, zatwierdzonego przez wszystkie strony zainteresowane badaniami nad syntezą jądrową w Europie.

(9)W rozporządzeniu w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 Parlament Europejski i Rada ustaliły maksymalny poziom zobowiązań Euratomu na rzecz realizacji projektu ITER na 6 070 000 000 EUR (według bieżących wartości).

(10)Odzwierciedlając istotę walki ze zmianą klimatu zgodnie z zobowiązaniami UE w zakresie wdrożenia porozumienia paryskiego oraz zobowiązaniami wynikającymi z celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, niniejsza decyzja będzie uwzględniać działania związane ze zmianą klimatu i prowadzić do osiągnięcia ogólnego celu wynoszącego 25 % wydatków budżetowych UE, co przyczyni się do realizacji celów związanych z klimatem. Oczekuje się, że działania podejmowane na podstawie niniejszej decyzji przyczynią się do osiągnięcia celów klimatycznych w wysokości 100 % ogólnej puli środków finansowych przewidzianych w niniejszej decyzji. Podczas wykonywania niniejszej decyzji zostaną określone odpowiednie działania, które będą poddane ponownej ocenie w kontekście jej rewizji i oceny śródokresowej.

(11)Zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. należy dokonać oceny projektu ITER na podstawie informacji zgromadzonych w ramach szczególnych wymogów w zakresie monitorowania, przy jednoczesnym unikaniu nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych. Wymogi te, w stosownych przypadkach, mogą obejmować wymierne wskaźniki jako podstawę do oceny skutków ITER. Wyniki oceny przeprowadzonej przez Komisję zostaną przekazane Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz Komitetowi Regionów. Jeśli terminy przeprowadzenia oceny ex post i oceny śródokresowej są zbliżone, można połączyć obydwie oceny w jedną obejmującą cały połączony okres.

(12)Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013[1], rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2988/95[2], rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96[3] i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939[4] interesy finansowe Unii muszą być chronione za pomocą proporcjonalnych środków, w tym zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, ich wykrywania, korygowania i dochodzenia, a także odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania sankcji administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013 i rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia, w tym kontrole na miejscu i inspekcje, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie naruszające interesy finansowe Unii Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska może prowadzić dochodzenia i ścigać nadużycia finansowe oraz inne nielegalne działania naruszające interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371[5]. Zgodnie z rozporządzeniem finansowym wszelkie osoby lub podmioty otrzymujące środki unijne mają w pełni współpracować w zakresie ochrony interesów finansowych Unii, udzielać niezbędnych praw i dostępu Komisji, OLAF-owi, Prokuraturze Europejskiej i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu (ETO) oraz zapewnić, by wszelkie osoby trzecie zaangażowane w wykorzystywanie funduszy unijnych przyznawały równoważne prawa.

(13)Niniejsza decyzja powinna zapewnić widoczność wspólnotowego finansowania poprzez spójnie, skutecznie i proporcjonalnie ukierunkowane informacje skierowane do wielu odbiorców, w tym mediów i opinii publicznej.

(14)Konieczna jest zmiana decyzji Rady 2007/198/Euratom, aby umożliwić finansowanie działań wspólnego przedsięwzięcia oraz związanych z nimi działań Komisji w latach 2021-2027 z budżetu ogólnego Unii Europejskiej.

(15)Należy zatem zmienić odpowiednio decyzję 2007/198/Euratom,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

W decyzji 2007/198/Euratom wprowadza się następujące zmiany:

1)art. 4 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

3.    Orientacyjny wkład Euratomu na rzecz wspólnego przedsięwzięcia na lata 2021-2027 i związanych z tym wydatków dla tego samego okresu, o którym mowa w ust. 4, ustala się na 6 070 000 000 EUR (w wartościach bieżących) 14 .

2)dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

4.    Kwota, o której mowa w ust. 3 może również obejmować wydatki na przygotowanie, monitorowanie, kontrolę, audyt, ocenę i inne działania oraz wydatki, niezbędne do zarządzania niniejszą decyzją i jej wykonania, łącznie z wydatkami administracyjnymi, a także ocenę realizacji jej celów. Mogą one ponadto obejmować wydatki związane z badaniami, spotkaniami ekspertów, jak również wydatki związane z sieciami informatycznymi w zakresie przetwarzania i wymiany informacji, w tym z narzędziami informatycznymi dla przedsiębiorstw oraz z innego rodzaju pomocą techniczną i administracyjną niezbędną w związku z zarządzaniem niniejszą decyzją.

3)uchyla się art. 5b.

4)dodaje się art. 5c w brzmieniu:

Artykuł 5c

Ocena

1.Oceny przeprowadza się w odpowiednim czasie, aby uwzględnić je w procesie decyzyjnym.

2.Ocenę śródokresową przeprowadza się w momencie, gdy dostępne są odpowiednie informacje na temat wdrożenia decyzji w latach 2021-2027, lecz nie później niż w 2024 r.

3.Pod koniec okresu wdrażania niniejszej decyzji, ale nie później niż w ciągu czterech lat od końca okresu określonego w art. 4, Komisja przeprowadzi końcową ocenę niniejszej decyzji.

4.Komisja przekazuje wnioski z ocen, opatrzone własnymi komentarzami, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów.

5)dodaje się art. 5d w brzmieniu:

Artykuł 5d

Komunikacja, widoczność i promocja

1.Odbiorcy finansowania wspólnotowego uznają jego pochodzenie i zapewniają widoczność wspólnotowego finansowania (w szczególności promując działania i ich wyniki) poprzez przekazywanie spójnie, skutecznie i proporcjonalnie ukierunkowanych informacji różnym grupom odbiorców, w tym mediom i opinii publicznej.

2.Komisja realizuje działania informacyjne i komunikacyjne związane z niniejszą decyzją oraz wynikającymi z niej działaniami i wynikami. Zasoby finansowe przeznaczone na wykonanie niniejszej decyzji przyczyniają się również do komunikacji instytucjonalnej związanej z priorytetami politycznymi Unii w zakresie, w jakim są one związane z celami, o których mowa w art. 1.

Artykuł 2

Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa (klaster programów)

1.3.Charakter wniosku/inicjatywy

1.4.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.Okres trwania wniosku/inicjatywy i jego wpływ finansowy

1.6.Planowane tryby zarządzania

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

2.2.System zarządzania i kontroli

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

3.2.Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

3.2.2Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

3.2.3Udział osób trzecich w finansowaniu

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa (klaster programów)

1.3.Wniosek/inicjatywa dotyczy:

◻ nowego działania 

◻ nowego działania, będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego 15  

☒ przedłużenia bieżącego działania 

◻ połączenia lub przekształcenia co najmniej jednego działania pod kątem innego/nowego działania

1.4.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.4.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

1.4.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

1.4.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

1.4.4.Spójność z innymi właściwymi instrumentami oraz możliwa synergia

1.5.Okres trwania wniosku/inicjatywy i jego wpływ finansowy

☒ ograniczony czas trwania

–☒    ze skutkiem od dnia 01.01.2021 r. do 31.12.2027 r.

–☒    okres trwania wpływu finansowego od 2021 r. do 2027 r.

◻ nieograniczony czas trwania

–Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od RRRR r. do RRRR r.,

–po którym następuje faza operacyjna.

1.6.Planowane tryby zarządzania 16  

◻ Bezpośrednie zarządzanie przez Komisję

–◻w ramach jej służb, w tym za pośrednictwem jej pracowników w delegaturach Unii;

–◻    przez agencje wykonawcze;

◻ Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

☒ Zarządzanie pośrednie poprzez przekazanie zadań związanych z wykonaniem budżetu:

–◻ państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

–◻ organizacjom międzynarodowym i ich agencjom (należy wyszczególnić);

–◻ EBI oraz Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

–☒ organom, o których mowa w art. 70 i 71 rozporządzenia finansowego;

–◻ podmiotom prawa publicznego;

–◻ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu, które świadczą usługi użyteczności publicznej, o ile zapewniają one odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego oraz które zapewniają odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻ osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej oraz określonym we właściwym podstawowym akcie prawnym.

–W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

Uwagi

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

Należy określić częstotliwość i warunki.

2.2.System zarządzania i kontroli

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu)

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony, np. ze strategii zwalczania nadużyć finansowych.

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Dział wieloletnich ram finansowych i proponowane nowe linie budżetowe po stronie wydatków

3.2.Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1.Synteza szacunkowego wpływu na wydatki 20  

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.2.2.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki administracyjne

–◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych

–☒ Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.2.2.1.Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

–◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich.

–◻    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich, jak określono poniżej:

Wartości szacunkowe należy wyrazić w ekwiwalentach pełnego czasu pracy

Potrzeby w zakresie zasobów ludzkich zostaną pokryte z zasobów dyrekcji generalnej już przydzielonych na zarządzanie tym działaniem lub przesuniętych w ramach dyrekcji generalnej, uzupełnionych w razie potrzeby wszelkimi dodatkowymi zasobami, które mogą zostać przydzielone zarządzającej dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego przydziału środków oraz w świetle istniejących ograniczeń budżetowych. Niezbędną dla Wspólnego Przedsięwzięcia F4E liczbę pracowników, obejmującą urzędników, podano w pkt. 3.2.2.2

Opis zadań do wykonania:

3.2.2.2.Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

3.2.2.3 – WP F4E – Podział pracowników kontraktowych według grupy funkcyjnej w latach 2021-2027

3.2.3.Udział osób trzecich w finansowaniu

Wniosek/inicjatywa:

–◻    nie przewiduje współfinansowania ze strony osób trzecich

–☑    przewiduje współfinansowanie ze strony osób trzecich szacowane zgodnie z poniższymi szacunkami:

środki w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

–◻    Wniosek/inicjatywa nie ma wpływu finansowego na dochody

–☑    Wniosek/inicjatywa ma wpływ finansowy określony poniżej:

–◻    wpływ na zasoby własne

–☑    wpływ na dochody inne

wskazać, czy dochody są przypisane do linii budżetowej po stronie wydatków ☑    

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

W przypadku wpływu na dochody przeznaczone na określony cel należy wskazać linie budżetowe po stronie wydatków, które ten wpływ obejmie.

Pozostałe uwagi (np. metoda/wzór użyte do obliczenia wpływu na dochody albo inne informacje).

(1)    Zgodnie z podziałem kosztów dla wszystkich faz projektu ITER uzgodnionym w 2006 r. przez strony projektu ITER. Powyższy podział kosztów ulegnie zmianie w fazie operacyjnej, gdzie wkład Europy wyniesie 34 %.

(2)    Skorygowane szacunki dotyczące kosztów zostały przyjęte przez Radę ITER ad referendum do czasu podjęcia decyzji przez władze budżetowe stron umowy ITER.

(3)    COM(2017) 319 z 14.6.2017 oraz dokument towarzyszący SWD(2017) 232.

(4)    Oprócz finansowania z budżetu UE Francja jako strona przyjmująca projekt wnosi obecnie bezpośrednio do budżetu F4E około 20 % udziału Euratomu. Ponadto każdego roku członkowie F4E płacą składkę członkowską na rzecz wspólnego przedsięwzięcia.

(5)    SWD(2017) 232, tabela 4, s. 24.

(6)    Szacunki te nie uwzględniają nieprzewidzianych okoliczności mających wpływ na harmonogram i koszty.

(7)    https://www.euro-fusion.org/eurofusion/roadmap/

(8)    Zob. wniosek Komisji COM(2018) 437.

(9)    Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 13 kwietnia 2016 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie lepszego stanowienia prawa; Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1–14.

(10)    Dz.U. L 358 z 16.12.2006, s. 62.

(11)    Decyzja Rady z dnia 27 marca 2007 r. powołująca Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznająca mu określone korzyści (2007/198/Euratom) (Dz.U. L 90 z 30.3.2007, s. 58).

(12)    Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1271/2013 z dnia 30 września 2013 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów, o których mowa w art. 208 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 (Dz.U. L 328 z 7.12.2013, s. 42).

(13)    Decyzja Rady z dnia 13 grudnia 2013 r. zmieniająca decyzję 2007/198/Euratom z dnia 27 marca 2007 r. powołującą Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej oraz przyznająca mu określone korzyści (2013/791/Euratom) (Dz.U. L 349 z 31.12.2013, s. 100).

(14)    Biorąc pod uwagę specyfikę działania Fusion for Energy, art. 86 ust. 5 rozporządzenia (UE, Euratom) nr 966/2012 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii nie ma zastosowania.

(15)    Zgodnie z art. 58 ust. 2 lit. a) lub b) rozporządzenia finansowego.

(16)    Wyjaśnienia dotyczące trybów zarządzania oraz odniesienia do rozporządzenia finansowego znajdują się na następującej stronie: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/EN/man/budgmanag/Pages/budgmanag.aspx  

(17)    Zróżn. = Środki zróżnicowane / Niezróżn. = Środki niezróżnicowane.

(18)    EFTA: Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu.

(19)    Kraje kandydujące oraz w stosownych przypadkach potencjalne kraje kandydujące z Bałkanów Zachodnich.

(20)    Sumy poszczególnych kwot mogą nie równać się łącznej kwocie ze względu na zaokrąglenia.

(21)    Artykuł 01 01 04 obejmuje wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(22)    Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(23)    Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(24)    CA = personel kontraktowy; LA = personel miejscowy; SNE = oddelegowany ekspert krajowy; INT = personel tymczasowy; JED = młodszy oddelegowany ekspert.

(25)    W ramach podpułapu na personel zewnętrzny ze środków operacyjnych (dawne linie „BA”).

(26)    Oprócz finansowania z budżetu UE Francja jako strona przyjmująca projekt wnosi obecnie bezpośrednio do budżetu F4E około 20 % udziału Euratomu. Ponadto każdego roku członkowie F4E płacą składkę członkowską na rzecz wspólnego przedsięwzięcia. Te przychody wynikające ze współfinansowania wykazuje się bezpośrednio w sprawozdaniu finansowym F4E i nie są one uwzględnione w dochodach i wydatkach budżetu UE.

(27)    W przypadku tradycyjnych zasobów własnych (opłaty celne, opłaty wyrównawcze od cukru) należy wskazać kwoty netto, tzn. kwoty brutto po odliczeniu 20 % na poczet kosztów poboru.

(28)    Szwajcaria i ewentualnie Zjednoczone Królestwo.