Wydanie tymczasowe

WYROK TRYBUNAŁU (szósta izba)

z dnia 11 lipca 2024 r.(*)

Odesłanie prejudycjalne – Współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych – Zwalczanie przestępczości zorganizowanej – Decyzja ramowa 2008/841/WSiSW – Prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu – Artykuły 47 i 52 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 19 ust. 1 akapit drugi TUE – Przewlekłość postępowania przygotowawczego w postępowaniu karnym – Istotne, lecz usuwalne naruszenia przepisów proceduralnych, którymi dotknięty był akt oskarżenia – Prawo oskarżonego do umorzenia wszczętego przeciwko niemu postępowania karnego

W sprawie C‑265/23 [Volieva](i)

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Okrazhen sad – Sliven (sąd okręgowy w Sliven, Bułgaria) postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2023 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 25 kwietnia 2023 r., w postępowaniu karnym przeciwko:

DM,

AV,

WO,

AQ,

przy udziale:

Okrazhna prokuratura – Sliven,

TRYBUNAŁ (szósta izba),

w składzie: T. von Danwitz, prezes izby, L. Bay Larsen (sprawozdawca), wiceprezes Trybunału, pełniący obowiązki sędziego szóstej izby, i P.G. Xuereb, sędzia,

rzecznik generalny: P. Pikamäe,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

rozważywszy uwagi, które przedstawili:

–        w imieniu DM – KS oraz ZY,

–        w imieniu Komisji Europejskiej – M. Wasmeier oraz I. Zaloguin, w charakterze pełnomocników,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 4 decyzji ramowej Rady 2008/841/WSiSW z dnia 24 października 2008 r. w sprawie zwalczania przestępczości zorganizowanej (Dz.U. 2008, L 300, s. 42) w związku z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE oraz art. 47 i 52 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”).

2        Wniosek ten został złożony w ramach postępowania karnego wszczętego przeciwko DM i innym osobom fizycznym w związku z uczestnictwem w zorganizowanej grupie przestępczej i w korupcji.

 Ramy prawne

 Prawo Unii

3        Artykuł 4 decyzji ramowej 2008/841, zatytułowany „Okoliczności szczególne”, stanowi:

„Każde państwo członkowskie może przyjąć niezbędne środki w celu zapewnienia, że sankcje, o których mowa w art. 3, mogą być zmniejszane lub że sprawca przestępstwa może zostać zwolniony z sankcji, jeśli, na przykład:

a)      rezygnuje z działalności przestępczej; oraz

b)      dostarcza organom administracyjnym i sądowym informacji, których uzyskanie przez wymienione organy w inny sposób byłoby niemożliwe, a które są pomocne przy:

i)      zapobieganiu, usuwaniu lub łagodzeniu skutków przestępstwa;

ii)      identyfikacji lub postawieniu przed sądem innych sprawców przestępstwa;

iii)      znalezieniu dowodów;

iv)      pozbawianiu organizacji przestępczej nielegalnych dochodów lub zysków z jej działalności przestępczej; lub

v)      zapobieganiu popełnieniu dalszych przestępstw, o których mowa w art. 2”.

 Prawo bułgarskie

4        W brzmieniu obowiązującym od dnia 29 kwietnia 2006 r. do dnia 28 maja 2010 r. art. 334 Nakazatelno protsesualen kodeks (kodeksu postępowania karnego, zwanego dalej „NPK”), zatytułowany „Uprawnienia sądu apelacyjnego”, przewidywał w § 4, że sąd apelacyjny może uchylić wyrok i umorzyć postępowanie karne, w szczególności jeżeli sąd pierwszej instancji nie skorzystał z uprawnień przyznanych mu na mocy art. 369 ust. 4 NPK.

5        W brzmieniu obowiązującym od dnia 29 kwietnia 2006 r. do dnia 28 maja 2010 r. art. 368 NPK, zatytułowany „Wniosek oskarżonego do sądu”, miał następujące brzmienie:

„(1)      Jeżeli upłynęły ponad dwa lata od przedstawienia danej osobie zarzutów popełnienia poważnego przestępstwa w postępowaniu przygotowawczym i ponad rok w pozostałych przypadkach, oskarżony może wystąpić z wnioskiem o rozpoznanie sprawy przez sąd.

(2)      W przypadkach, o których mowa w ust. 1, oskarżony składa wniosek do właściwego sądu pierwszej instancji, który niezwłocznie rozpatruje sprawę”.

6        W brzmieniu obowiązującym od dnia 29 kwietnia 2006 r. do dnia 28 maja 2010 r. art. 369 NPK, zatytułowany „Rozpatrywanie sprawy”, stanowił:

(1)      Sąd orzeka w składzie jednego sędziego w sprawie wniosku w terminie siedmiu dni, a jeżeli stwierdzi, że spełnione są warunki określone w art. 368 ust. 1, przekazuje sprawę prokuratorowi, umożliwiając mu przedłożenie tego wniosku sądowi do rozpoznania w terminie dwóch miesięcy poprzez wniesienie aktu oskarżenia lub wniosku o zwolnienie sprawcy przestępstwa z odpowiedzialności karnej i nałożenie na niego kary administracyjnej, przedstawienie propozycji ugody w sprawie kary lub umorzenie postępowania karnego, z powiadomieniem o tym sądu.

(2)      Jeżeli po upływie dwumiesięcznego terminu prokurator nie skorzysta z uprawnień przyznanych mu na mocy ust. 1 lub jeżeli sąd nie zatwierdzi ugody w prawie kary, sąd rozpatruje sprawę i umarza postępowanie karne postanowieniem wydanym przy drzwiach zamkniętych w składzie jednoosobowym. Po wydaniu postanowienia kontynuuje się postępowanie karne przeciwko współsprawcom i dotyczące innych przestępstw zarzucanych podejrzanemu.

(3)      W przypadku gdy prokurator skorzysta ze swoich uprawnień zgodnie z ust. 1, ale w postępowaniu przygotowawczym dojdzie do istotnych naruszeń przepisów proceduralnych, sąd, orzekając na posiedzeniu przy drzwiach zamkniętych w składzie jednego sędziego, umarza postępowanie i przekaże sprawę prokuratorowi w celu usunięcia naruszeń i skierowania sprawy do sądu w terminie jednego miesiąca.

(4)      Jeżeli prokurator nie wniesie sprawy do sądu w terminie, o którym mowa w ust. 3, lub jeżeli nie usunie istotnych naruszeń przepisów proceduralnych, lub jeżeli zostaną popełnione nowe naruszenia, sąd, orzekając przy drzwiach zamkniętych w składzie jednego sędziego, postanowieniem umorzy postępowanie karne.

(5)      Czynności sądu, o których mowa w ust. 2 i 4, są ostateczne.

7        Ze skutkiem od dnia 28 maja 2010 r. ustawodawca bułgarski zniósł w art. 334 ust. 4 NPK możliwość uchylenia orzeczenia przez sąd apelacyjny i umorzenia postępowania karnego, jeżeli sąd pierwszej instancji nie skorzystał z uprawnień przyznanych mu w art. 369 ust. 4 tego kodeksu. Ustawodawstwo krajowe uchyliło również przepisy rozdziału 26 wspomnianego kodeksu, a mianowicie jego art. 368 i 369, uściślając jednocześnie, że toczące się już postępowania zostaną zakończone w sposób przewidziany wcześniej.

8        W brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r. art. 334 ust. 4 NPK przewidywał ponownie, podobnie jak w brzmieniu obowiązującym od dnia 29 kwietnia 2006 r. do dnia 28 maja 2010 r., że sąd apelacyjny może uchylić wyrok i umorzyć postępowanie karne, w szczególności jeżeli sąd pierwszej instancji nie skorzystał z uprawnień przyznanych mu w art. 369 ust. 4 NPK.

9        W brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r. NPK zawierał również rozdział 26, w którym znajdowały się art. 368 i 369 tego kodeksu. Pierwszy z tych artykułów został sformułowany w taki sam sposób jak w wersji kodeksu obowiązującej od dnia 29 kwietnia 2006 r. do dnia 28 maja 2010 r. Podobnie było w przypadku art. 369 tego kodeksu, ponieważ jedynie termin określony w ust. 1 tego artykułu został przedłużony z dwóch do trzech miesięcy.

10      W wersji obowiązującej od dnia 5 listopada 2017 r. art. 334 ust. 4 NPK nie przewiduje już, że sąd apelacyjny może uchylić wyrok i umorzyć postępowanie karne, jeżeli przed sądem pierwszej instancji nie zostały usunięte istotne naruszenia przepisów proceduralnych lub popełniono nowe naruszenia.

11      W wersji obowiązującej od dnia 5 listopada 2017 r. art. 368 NPK, zatytułowany „Przyspieszenie postępowania przygotowawczego”, ma następujące brzmienie:

„(1)      Jeżeli upłynęły ponad dwa lata od przedstawienia danej osobie zarzutów w postępowaniu przygotowawczym za poważne przestępstwo, a w pozostałych przypadkach ponad sześć miesięcy, podejrzany, pokrzywdzony i poszkodowana osoba prawna mogą wystąpić z wnioskiem o przyspieszenie postępowania przygotowawczego. Terminy te nie obejmują okresu, w którym sprawa była w toku przed sądem lub w którym zawieszono ją zgodnie z art. 25.

(2)      Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się za pośrednictwem prokuratora, który niezwłocznie przekazuje sprawę sądowi.

(3)      Sąd orzeka w postępowaniu przy drzwiach zamkniętych w składzie jednego sędziego w terminie 15 dni”.

12      W wersji obowiązującej od dnia 5 listopada 2017 r. art. 369 NPK, zatytułowany „Orzeczenie sądu. Środki przyspieszające postępowanie karne”, stanowi:

„(1)      Sąd orzeka, oceniając złożoność faktyczną i prawną sprawy, ewentualne opóźnienia w czynnościach polegających na gromadzeniu, weryfikacji i ocenie dowodów i środków dowodowych, a także przyczyny tych opóźnień.

(2)      W przypadku stwierdzenia nieuzasadnionego opóźnienia sąd wyznacza odpowiedni termin na dokonanie czynności. Postanowienie jest prawomocne.

(3)      Dalsze wnioski o przyspieszenie mogą być składane po upływie terminu, o którym mowa w ust. 2”.

13      W tej samej wersji NPK te dwa ostatnie artykuły są nadal objęte rozdziałem 26 tego kodeksu.

 Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

14      W dniu 5 lipca 2013 r. pięciu osobom, w tym DM, postawiono zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, na podstawie art. 321 ust. 3 Nakazatelen kodeks (kodeksu karnego), oraz korupcji, na podstawie art. 301 ust. 1 tego kodeksu.

15      W dniu 31 sierpnia 2015 r. DM, ze względu na przewlekłość postępowania przygotowawczego, złożył do Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowanego sądu karnego, Bułgaria) wniosek o rozpoznanie sprawy przez ten sąd, zgodnie z przepisem art. 368 ust. 1 NPK w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r.

16      Postanowieniem z dnia 30 września 2015 r. wspomniany sąd, na podstawie art. 369 ust. 1 NPK, w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r., przekazał sprawę karną Spetsializirana prokuratura (wyspecjalizowanej prokuraturze, Bułgaria), wyznaczając jej trzymiesięczny termin na wniesienie aktu oskarżenia lub wniosku o zwolnienie sprawcy przestępstwa z odpowiedzialności karnej, nałożenie na niego kary administracyjnej lub przedstawienie propozycji ugody w sprawie kary, lub umorzenie postępowania karnego, z powiadomieniem o tym sądu.

17      W dniu 8 stycznia 2016 r. wyspecjalizowana prokuratura skierowała sprawę do Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowanego sądu karnego), wnosząc akt oskarżenia przeciwko czterem oskarżonym, w tym DM, obejmujący przestępstwa wymienione w pkt 14 niniejszego wyroku.

18      Postanowieniem z dnia 3 lutego 2016 r. sędzia sprawozdawca umorzył postępowanie ze względu na istotne, lecz usuwalne naruszenia przepisów proceduralnych, i przekazał sprawę wyspecjalizowanej prokuraturze w celu usunięcia tych naruszeń.

19      Prokuratura ta sporządziła nowy akt oskarżenia w terminie miesiąca i w dniu 22 marca 2016 r. wniosła go do Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowanego sądu karnego).

20      W toku postępowania przed tym sądem DM wniósł o umorzenie, na podstawie art. 369 ust. 4 przypadek trzeci NPK, w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r., postępowania karnego wszczętego przeciwko niemu, a to w związku z nowymi naruszeniami przepisów proceduralnych, których dopuszczono się w toku postępowania przygotowawczego. Akt oskarżenia nie został bowiem sformułowany w sposób jasny i precyzyjny, tak aby oskarżony mógł go zrozumieć, skutecznie zorganizować swoją obronę i przedstawić istotne dowody.

21      Jednakże w dniu 27 czerwca 2016 r. Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowany sąd karny) oddalił ten wniosek, orzekając, że akt oskarżenia jest zgodny z ustawowymi wymogami precyzyjności i jasności przewidzianymi w art. 246 NPK.

22      Wyrokiem z dnia 19 listopada 2019 r. Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowany sąd karny) uznał DM za winnego zarzucanych mu przestępstw i skazał go na karę pozbawienia wolności, nałożył na niego grzywnę i pozbawił go praw związanych z pełnioną przez niego funkcją.

23      Wyrokiem z dnia 9 listopada 2020 r. Apelativen spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowany karny sąd apelacyjny, Bułgaria) uchylił ten wyrok w całości z powodu istotnych, lecz usuwalnych naruszeń przepisów proceduralnych, polegających na niezgodności aktu oskarżenia z dnia 22 marca 2016 r. z ustawowymi wymogami jasności i precyzyjności przewidzianymi w art. 246 NPK, i przekazał sprawę Spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowanemu sądowi karnemu) do ponownego rozpoznania.

24      W dniu 3 lutego 2021 r. ten ostatni sąd z kolei przekazał sprawę prokuraturze w celu usunięcia popełnionych w toku postępowania przygotowawczego istotnych naruszeń przepisów proceduralnych w zakresie sporządzania aktu oskarżenia.

25      W dniu 7 lipca 2022 r. wyspecjalizowana prokuratura przedstawiła nowy akt oskarżenia przeciwko DM i trzem pozostałym oskarżonym.

26      W następstwie zmian legislacyjnych i zaistniałych incydentów proceduralnych sprawa została ostatecznie przydzielona Okrazhen sad – Sliven (sądowi okręgowemu w Sliven, Bułgaria), który jest sądem odsyłającym.

27      Sąd ten zauważa, że z dniem 5 listopada 2017 r. uchylono możliwość umorzenia postępowania karnego w przypadku przewlekłości postępowania przygotowawczego oraz w przypadku powtarzających się, lecz usuwalnych istotnych naruszeń przepisów proceduralnych. W związku z tym Apelativen spetsializiran nakazatelen sad (wyspecjalizowany karny sąd apelacyjny), który uchylił wyrok sądu pierwszej instancji w dniu 9 listopada 2020 r. właśnie ze względu na naruszenia popełnione przy sporządzaniu aktu oskarżenia z dnia 22 marca 2016 r. i niezgodność tego aktu z ustawowymi wymogami precyzyjności i jasności przewidzianymi w art. 246 NPK, nie mógł umorzyć postępowania karnego przeciwko DM.

28      Natomiast gdyby sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosował art. 369 ust. 4 przypadek trzeci NPK, w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r., w 2016 r. należałoby umorzyć postępowanie karne przeciwko DM.

29      W tym względzie sąd odsyłający uważa, że zgodnie z orzecznictwem Konstitusionen sad (trybunału konstytucyjnego, Bułgaria), zgodnie z którym zakaz działania prawa wstecz zostaje naruszony, jeżeli nowa ocena prawna skutków już nabytego prawa – mimo że w innych ramach prawnych – pociąga za sobą uchylenie praw lub gdy w sytuacjach już istniejących wystąpią negatywne konsekwencje, w świetle zasady państwa prawnego nie jest zgodne z konstytucją, aby ustawodawca nakładał następnie negatywne skutki na jednostki, które nabyły prawa i działały w obowiązujących ramach prawnych.

30      Orzecznictwo to znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie właśnie ze względu na istotne różnice w odpowiednich przepisach NPK przed dniem 5 listopada 2017 r. i po nim. W dniu 22 marca 2016 r. DM nabył pod rządami NPK, w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r., prawo do umorzenia wobec niego postępowania karnego na podstawie art. 369 ust. 4 przypadek trzeci tego kodeksu. Dla celów wykonywania tego prawa nie ma znaczenia, że w następstwie pomyłki sądowej jego powstanie zostało stwierdzone prawie pięć lat później, pod rządami innej ustawy, która nie reguluje spraw w toku i która w tym sensie ma dla nich niekorzystne konsekwencje. Byłoby to bowiem, jak wynika z powyższych rozważań, sprzeczne z zasadami konstytucyjnymi obowiązującymi w Bułgarii.

31      Zdaniem sądu odsyłającego w art. 368 i 369 NPK, w brzmieniu obowiązującym od dnia 13 sierpnia 2013 r. do dnia 5 listopada 2017 r., wdrożono przyznaną państwom członkowskim w art. 4 decyzji ramowej 2008/841 możliwość zwolnienia sprawcy przestępstwa z sankcji w określonych okolicznościach, w niniejszym przypadku z powodu bezczynności organów śledczych lub istotnych naruszeń przepisów proceduralnych popełnionych w toku postępowania karnego w przypadku przestępstw związanych z przestępczością zorganizowaną.

32      Zdaniem tego sądu brzmienie art. 368 i 369 NPK, w wersji obowiązującej od dnia 5 listopada 2017 r., w zakresie, w jakim znacząco różni się ona od brzmienia wynikającego z poprzedniej wersji tego kodeksu, nie przewidując jednak przepisów przejściowych w odniesieniu do toczących się postępowań wszczętych pod rządami tej wcześniejszej wersji, skutkuje pozbawieniem oskarżonego możliwości skorzystania z nabytego prawa do umorzenia wszczętego przeciwko niemu postępowania karnego, co jest sprzeczne z prawem Unii.

33      Te przepisy NPK są sprzeczne z art. 4 decyzji ramowej 2008/841, ponieważ uniemożliwiają stosowanie w Bułgarii środków, które zapewniają, że w pewnych okolicznościach możliwe jest zwolnienie z sankcji sprawcy przestępstwa związanego z przestępczością zorganizowaną po zastosowaniu takich środków oraz gdy oskarżeni nabyli prawo do skorzystania z nich. Owe przepisy są również sprzeczne z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE w zakresie, w jakim pozbawiają osoby podejrzane o popełnienie przestępstw, o których mowa w decyzji ramowej 2008/841, przysługującego im środka zaskarżenia umożliwiającego rozstrzygnięcie ich sprawy w rozsądnym terminie. Wreszcie są one sprzeczne z art. 52 Karty w związku z jej art. 47 w zakresie, w jakim ograniczają stosowanie skutecznego środka prawnego przewidzianego w prawie krajowym przy wdrażaniu decyzji ramowej Unii, podważając tym samym rzetelność całego postępowania karnego.

34      W tych okolicznościach Okrazhen sad – Sliven (sąd okręgowy w Sliven) postanowił zawiesić postępowanie i przedłożyć Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:

„1)      Czy art. 52 w związku z art. 47 [Karty], a także art. 4 [decyzji ramowej 2008/841] oraz [art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE], gdy sprawa karna dotyczy czynów wchodzących w zakres stosowania prawa Unii, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym takim jak [przepisy rozpatrywane w postępowaniu głównym], uchylającym prawo oskarżonego do umorzenia postępowania karnego przeciwko niemu, w sytuacji gdy to prawo powstało w okresie obowiązywania ustawy, która przewidywała taką możliwość, lecz ze względu na błąd sądu zostało ustalone po uchyleniu tej ustawy?

2)      Jakie skuteczne środki prawne przysługiwałyby takiemu oskarżonemu w rozumieniu art. 47 [Karty], a w szczególności czy sąd krajowy powinien całkowicie umorzyć postępowanie karne przeciwko takiemu oskarżonemu, przy czym wcześniejszy skład sędziowski tego nie uczynił, pomimo że istniały ku temu podstawy w świetle obowiązującego wówczas prawa krajowego?”.

 W przedmiocie pytań prejudycjalnych

 W przedmiocie pytania pierwszego

35      Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy decyzję ramową 2008/841, a w szczególności jej art. 4 w związku z art. 47 i 52 Karty, a także w związku z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które w toku postępowania karnego wszczętego przeciwko oskarżonemu uchyla jego prawo do umorzenia tego postępowania, jeżeli nie usunięto istotnych, lecz usuwalnych naruszeń przepisów proceduralnych, którymi dotknięty był akt oskarżenia.

36      W tym względzie należy przypomnieć, że zakres stosowania Karty został określony w art. 51 ust. 1 Karty, zgodnie z którym postanowienia Karty mają zastosowanie do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii (wyrok z dnia 19 listopada 2019 r., TSN i AKT, C‑609/17 i C‑610/17, EU:C:2019:981, pkt 42).

37      Konieczne jest zatem zbadanie, czy należy przyjąć, iż przepisy krajowe wprowadzają w życie decyzję ramową 2008/841 w rozumieniu art. 51 ust. 1 Karty i czy w konsekwencji art. 47 Karty ma zastosowanie do sytuacji takich jak rozpatrywana w postępowaniu głównym (zob. analogicznie wyrok z dnia 19 listopada 2019 r., TSN i AKT, C‑609/17 i C‑610/17, EU:C:2019:981, pkt 45).

38      Jak wynika z motywów 1 i 3 decyzji ramowej 2008/841, opiera się ona na wspólnym podejściu do problemów transgranicznych, takich jak przestępczość zorganizowana, i powinna, po pierwsze, obejmować przestępstwa, które są zazwyczaj popełniane w ramach udziału w organizacji przestępczej, a po drugie, przewidywać nakładanie sankcji, odpowiadających powadze tych przestępstw, w stosunku do osób fizycznych i prawnych, które popełniły te przestępstwa lub są odpowiedzialne za ich popełnienie.

39      Zgodnie z art. 2 i 3 tej decyzji ramowej każde państwo członkowskie przyjmuje środki niezbędne do zapewnienia, w szczególności, by zachowanie każdej osoby, która, w sposób zamierzony i mając świadomość celu i ogólnej działalności organizacji przestępczej lub zamiaru popełnienia przez nią danych przestępstw, aktywnie bierze udział w działalności przestępczej organizacji, w tym w dostarczaniu informacji lub środków materialnych, rekrutacji nowych członków oraz wszelkich formach finansowania jej działalności, ze świadomością, że udział taki przyczyni się do realizacji działalności przestępczej organizacji, było uznane za przestępstwo, jako zachowanie związane z organizacją przestępczą. W tym względzie każde państwo członkowskie podejmuje niezbędne środki w celu zapewnienia, by takie przestępstwo podlegało zagrożeniu maksymalną karą pozbawienia wolności przynajmniej między dwoma a pięcioma laty.

40      Co się tyczy art. 4 wspomnianej decyzji ramowej, przewiduje on, że każde państwo członkowskie może przyjąć niezbędne środki w celu zapewnienia, by sankcje, o których mowa w art. 3 tej decyzji, mogły być zmniejszane lub by sprawca przestępstwa mógł zostać zwolniony z sankcji, jeśli, na przykład, rezygnuje z działalności przestępczej oraz dostarcza organom administracyjnym i sądowym informacji, których uzyskanie przez wymienione organy w inny sposób byłoby niemożliwe, a które są pomocne przy zapobieganiu, usuwaniu lub łagodzeniu skutków przestępstwa, identyfikacji lub postawieniu przed sądem innych sprawców przestępstwa, znalezieniu dowodów, pozbawianiu organizacji przestępczej nielegalnych dochodów lub zysków z jej działalności przestępczej lub zapobieganiu popełnieniu dalszych przestępstw, o których mowa w art. 2 tej decyzji ramowej.

41      Tymczasem uregulowanie krajowe, które przewiduje prawo oskarżonego do tego, by umorzono toczące się przeciwko niemu postępowania karnego, jeżeli nie usunięto istotnych, lecz usuwalnych naruszeń przepisów proceduralnych, którymi dotknięty był akt oskarżenia, nie jest objęte zakresem art. 4 decyzji ramowej 2008/841 ani innymi przepisami tej decyzji ramowej. Takie uregulowanie krajowe przewiduje bowiem, że w pewnych okolicznościach postępowanie karne przeciwko oskarżonemu zostaje umorzone, podczas gdy art. 4 tej decyzji ramowej stanowi, że państwa członkowskie mogą postanowić, że w pewnych okolicznościach sprawca przestępstwa może skorzystać ze złagodzenia sankcji lub zwolnienia z sankcji.

42      I tak art. 4 decyzji ramowej 2008/841 zakłada, że dana osoba jest sprawcą przestępstwa, w stosunku do którego można złagodzić sankcję lub z niej zwolnić, podczas gdy wspomniane uregulowanie krajowe dotyczy jedynie oskarżonego mogącego, pod pewnymi warunkami, skorzystać z prawa do tego, by wszczęte przeciwko niemu postępowanie karne zostało umorzone.

43      W związku z tym uregulowanie krajowe skutkujące uchyleniem tego ostatniego prawa również nie może wchodzić w zakres art. 4 decyzji ramowej 2008/841 ani innych jej przepisów.

44      Z powyższych rozważań wynika, że ponieważ uregulowania rozpatrywanego w postępowaniu głównym nie można uznać za wprowadzające w życie decyzję ramową 2008/841 w rozumieniu art. 51 ust. 1 Karty, to art. 47 Karty, podobnie jak inne postanowienia Karty, nie mają zastosowania do sytuacji takiej jak ta rozpatrywana w postępowaniu głównym.

45      Co się tyczy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, należy przypomnieć, że postanowienie to przewiduje, iż państwa członkowskie ustanawiają środki niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii.

46      W ramach postępowania prejudycjalnego konieczne jest zatem zaistnienie między owym sporem a przepisami prawa Unii, o których wykładnię się zwrócono, łącznika przejawiającego się w tym, że owa wykładnia jest obiektywnie niezbędna z punktu widzenia orzeczenia, jakie ma wydać sąd odsyłający (zob. podobnie wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, C‑558/18 i C‑563/18, EU:C:2020:234, pkt 47, 48).

47      W niniejszej sprawie, jak wynika z pkt 43 i 44 niniejszego wyroku, spór w postępowaniu głównym nie wykazuje żadnego łącznika z przepisami prawa Unii, o którego wykładnię się zwrócono. W szczególności spór ten nie wykazuje żadnego łącznika z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, którego dotyczy pytanie pierwsze. W związku z tym sąd odsyłający nie jest zobowiązany do zastosowania tego przepisu, aby móc rozstrzygnąć spór co do istoty (zob. podobnie wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, C‑558/18 i C‑563/18, EU:C:2020:234, pkt 49).

48      W świetle całości powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że decyzję ramową 2008/841, a w szczególności jej art. 4, w związku z art. 47 i 52 Karty, a także w związku z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które w toku postępowania karnego wszczętego przeciwko oskarżonemu uchyla jego prawo do umorzenia tego postępowania, jeżeli nie usunięto istotnych, lecz usuwalnych naruszeń przepisów proceduralnych, którymi dotknięty był akt oskarżenia.

 W przedmiocie pytania drugiego

49      Ze względu na odpowiedź na pytanie pierwsze nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie drugie.

 W przedmiocie kosztów

50      Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) orzeka, co następuje:

Decyzję ramową Rady 2008/841/WSiSW z dnia 24 października 2008 r. w sprawie zwalczania przestępczości zorganizowanej, a w szczególności jej art. 4, w związku z art. 47 i 52 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, a także w związku z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE,

należy interpretować w ten sposób, że:

nie stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które w toku postępowania karnego wszczętego przeciwko oskarżonemu uchyla jego prawo do tego, by postępowanie to zostało umorzone, jeżeli nie usunięto istotnych, lecz usuwalnych naruszeń przepisów proceduralnych, którymi dotknięty był akt oskarżenia.

Podpisy

*      Język postępowania: bułgarski.

i      Niniejszej sprawie została nadana fikcyjna nazwa. Nie odpowiada ona rzeczywistej nazwie ani rzeczywistemu nazwisku żadnej ze stron postępowania.