POSTANOWIENIE TRYBUNAŁU (dziesiąta izba)

z dnia 17 stycznia 2023 r.(*)

Odesłanie prejudycjalne – Artykuł 53 § 2 i art. 94 regulaminu postępowania przed Trybunałem – Wymóg wskazania przyczyn uzasadniających potrzebę udzielenia odpowiedzi przez Trybunał – Brak dostatecznych wyjaśnień – Oczywista niedopuszczalność

W sprawie C‑476/22

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, Wydział Cywilny (Polska) postanowieniem z dnia 6 czerwca 2022 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 15 lipca 2022 r., w postępowaniu:

D.-F. sp. z o.o.

przeciwko

D.L.,

TRYBUNAŁ (dziesiąta izba),

w składzie: D. Gratsias, prezes izby, M. Ilešič i I. Jarukaitis (sprawozdawca), sędziowie,

rzecznik generalny: T. Ćapeta,

sekretarz: A. Calot Escobar,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznik generalnej, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy w drodze postanowienia z uzasadnieniem zgodnie z art. 53 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem,

wydaje następujące

Postanowienie

1        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 TUE.

2        Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy D.-F. sp. z o.o., spółką prawa polskiego, a D.L. w przedmiocie kosztów związanych z postępowaniem egzekucyjnym wszczętym przeciwko D.L.

 Ramy prawne

3        Artykuł 94 regulaminu postępowania przed Trybunałem stanowi:

„Poza sformułowaniem pytań skierowanych do Trybunału wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym zawiera:

a)      zwięzłe omówienie przedmiotu sporu oraz istotnych okoliczności faktycznych sprawy, jakie ustalił sąd odsyłający, lub co najmniej wskazanie okoliczności faktycznych, na jakich oparte są pytania;

b)      treść przepisów krajowych mogących mieć zastosowanie w sprawie oraz, w stosownym przypadku, wskazanie istotnego dla sprawy orzecznictwa sądów krajowych;

c)      omówienie powodów, dla których sąd odsyłający rozpatruje kwestię wykładni lub ważności określonych przepisów prawa Unii Europejskiej, jak również związku, jaki dostrzega on między tymi przepisami a uregulowaniami krajowymi, które znajdują zastosowanie w postępowaniu głównym”.

 Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

4        W 2015 r. spółka D.-F. przejęła na podstawie umowy cesji wierzytelność przysługującą pewnemu towarzystwu ubezpieczeniowemu z tytułu umowy ubezpieczenia zawartej z D.L.

5        W dniu 10 sierpnia 2017 r. spółka D.-F., po uzyskaniu tytułu wykonawczego dotyczącego tej wierzytelności, wystąpiła do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy, Wydział Cywilny (Polska), sądu odsyłającego, z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu odzyskania rzeczonej wierzytelności.

6        Postanowieniem z dnia 29 września 2020 r. komornik sądowy umorzył postępowanie z powodu bezskuteczności postępowania egzekucyjnego i ustalił koszty tego postępowania, które zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi obciążały spółkę D.-F. jako wierzyciela wtórnego, na wniosek którego zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne.

7        Na to postanowienie spółka D.-F. wniosła skargę do referendarza sądowego sądu odsyłającego. W skardze podniosła ona w istocie, że przepisy krajowe w zakresie, w jakim przewidują obciążenie kosztami postępowania egzekucyjnego wierzycieli wtórnych, jednocześnie zwalniając wierzycieli pierwotnych, naruszają zasadę równości podmiotów wobec prawa oraz zasadę niedyskryminacji ustanowioną w art. 2 TUE. Ponadto, ustanawiając przepisy umożliwiające komornikowi sądowemu nałożenie na wierzycieli wtórnych kosztów, których nie mogli przewidzieć przy wszczynaniu postępowania egzekucyjnego, ustawodawca krajowy naruszył zasadę niedziałania prawa wstecz.

8        Ponieważ skarga ta została oddalona postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2021 r., spółka D.-F. wystąpiła do sądu odsyłającego, przed którym podniosła zasadniczo tę samą argumentację.

9        W tych okolicznościach Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, Wydział Cywilny postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy art. 2 [TUE] dotyczący zasad praworządności i równości wobec prawa powinien być interpretowany w ten sposób, iż dopuszczalne jest wprowadzenie do porządku krajowego przepisów dotyczących postępowań egzekucyjnych, odnoszących się do spraw wszczętych a niezakończonych, rozwiązań nakładających na podmioty inicjujące postępowanie obowiązki fiskalne, których podmioty te nie mogły przewidzieć w chwili wszczęcia postępowania egzekucyjnego?

2)      Czy art. 2 [TUE] dotyczący zasad praworządności i równości wobec prawa może być interpretowany w ten sposób, że dopuszczalne jest wprowadzenie do porządku krajowego przepisów dotyczących zasad ponoszenia opłat egzekucyjnych w tych postępowaniach, które to przepisy różnicują podmioty uczestniczące w postępowaniu i pozwalają obciążyć opłatami egzekucyjnymi wierzyciela wtórnego w zależności od tego, czy wniosek o wszczęcie postępowania złożył wierzyciel pierwotny, czy też postępowanie zostało wszczęte na wniosek wierzyciela wtórnego (podmiotu, który nabył wierzytelność od wierzyciela pierwotnego)?”.

 W przedmiocie dopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

10      Zgodnie z art. 53 § 2 regulaminu postępowania, jeżeli wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest oczywiście niedopuszczalny, Trybunał, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, może w każdej chwili wydać postanowienie z uzasadnieniem, bez dalszych czynności procesowych.

11      W niniejszej sprawie należy zastosować ów przepis.

12      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, procedura ustanowiona w art. 267 TFUE jest instrumentem współpracy między Trybunałem a sądami krajowymi, dzięki któremu Trybunał dostarcza sądom krajowym elementów wykładni prawa Unii, które są im niezbędne do rozstrzygnięcia zawisłych przed nimi sporów (wyrok z dnia 26 marca 2020 r., Miasto Łowicz i Prokurator Generalny, C‑588/18 i C‑563/18, EU:C:2020:234, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo).

13      Skoro postanowienie odsyłające służy za podstawę tego postępowania, to sąd krajowy powinien określić w samym postanowieniu odsyłającym ramy faktyczne i prawne sporu w postępowaniu głównym oraz udzielić niezbędnych wyjaśnień dotyczących powodów wyboru przepisów prawa Unii, o których wykładnię się zwraca, a także związku, jaki dostrzega on pomiędzy tymi przepisami a przepisami krajowymi znajdującymi zastosowanie w sprawie [zob. podobnie wyrok z dnia 4 czerwca 2020 r., C.F. (Kontrola podatkowa), C‑430/19, EU:C:2020:429, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo].

14      W tym względzie należy również podkreślić, że informacje zawarte w postanowieniach odsyłających mają pozwolić, po pierwsze, Trybunałowi na udzielenie użytecznej odpowiedzi na pytania zadane przez sąd krajowy oraz, po drugie, rządom państw członkowskich i innym zainteresowanym podmiotom na wykonanie przysługującego im prawa do przedstawienia uwag zgodnie z art. 23 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Do Trybunału należy czuwanie, aby prawo to było zapewnione, przy uwzględnieniu faktu, że na mocy wymienionego przepisu zainteresowani są powiadamiani jedynie o postanowieniach odsyłających (zob. podobnie wyrok z dnia 2 września 2021 r., Irish Ferries, C‑570/19, EU:C:2021:664, pkt 134 i przytoczone tam orzecznictwo).

15      Te kumulatywne wymogi dotyczące treści postanowienia odsyłającego są przedstawione w wyraźny sposób w art. 94 regulaminu postępowania, z którym, w ramach współpracy ustanowionej w art. 267 TFUE, sąd odsyłający powinien być zapoznany i którego powinien skrupulatnie przestrzegać (postanowienie z dnia 3 lipca 2014 r., Talasca, C‑19/14, EU:C:2014:2049, pkt 21; a także wyrok z dnia 9 września 2021 r., Toplofikatsia Sofia i in., C‑208/20 i C‑256/20, EU:C:2021:719, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo). Są one ponadto przypomniane w pkt 13, 15 i 16 zaleceń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dla sądów krajowych dotyczących składania wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (Dz.U. 2019, C 380, s. 1).

16      W niniejszej sprawie postanowienie odsyłające w oczywisty sposób nie spełnia wymogów ustanowionych w art. 94 lit. c) regulaminu postępowania.

17      Poprzez swoje dwa pytania prejudycjalne sąd odsyłający zmierza bowiem w istocie do ustalenia, czy art. 2 TUE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym dotyczącym kosztów komornika sądowego, a w szczególności zasadom ich ustalania i podziału w ramach postępowań egzekucyjnych.

18      Tymczasem ogólne rozważania zawarte w postanowieniu odsyłającym, w szczególności w opisie stanu faktycznego, w jaki wpisuje się spór w postępowaniu głównym, w przedstawieniu stanu prawa krajowego oraz w końcowej części tego postanowienia, są niewystarczające ani dla zrozumienia powodów, dla których sąd krajowy zastanawia się w ramach sporu w postępowaniu głównym nad wykładnią art. 2 TUE, ani dla wykazania konieczności dokonania wykładni tego przepisu dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym.

19      W tych okolicznościach należy stwierdzić, że postanowienie odsyłające, po pierwsze, nie zawiera omówienia powodów, dla których sąd krajowy powziął wątpliwości w przedmiocie wykładni art. 2 TUE, i po drugie, nie wyjaśnia związku, jaki istnieje między tym przepisem a przepisami krajowymi mającymi zastosowanie w postępowaniu głównym, w związku z czym Trybunał nie może dokonać oceny, w jakim zakresie odpowiedź na zadane pytania jest niezbędna do wydania przez ten sąd orzeczenia.

20      Mając na uwadze całość powyższych rozważań, należy stwierdzić, na podstawie art. 53 § 2 regulaminu postępowania, że niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest oczywiście niedopuszczalny.

21      Należy jednak przypomnieć, że sąd odsyłający zachowuje możliwość przedłożenia nowego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, dostarczając Trybunałowi wszystkich informacji umożliwiających mu wydanie orzeczenia (zob. podobnie wyrok z dnia 11 września 2019 r., Călin, C‑676/17, EU:C:2019:700, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

 W przedmiocie kosztów

22      Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach.

Z powyższych względów Trybunał (dziesiąta izba) postanawia, co następuje:

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, Wydział Cywilny (Polska) postanowieniem z dnia 6 czerwca 2022 r. jest oczywiście niedopuszczalny.

Sporządzono w Luksemburgu, w dniu 17 stycznia 2023 r.

*      Język postępowania: polski.