–

w imieniu Staatsanwaltschaft Berlin – R. Pützhoven i J. Raupach, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu M.N. – S. Conen, Rechtsanwalt,

–

w imieniu rządu niemieckiego – J. Möller, P. Busche i M. Hellmann, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu czeskiego – L. Halajová, M. Smolek i T. Suchá, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu estońskiego – M. Kriisa, w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu Irlandii – M. Browne, Chief State Solicitor, M.A. Joyce i D. O’Reilly, w charakterze pełnomocników, których wspierał D. Fennelly, BL,

–

w imieniu rządu hiszpańskiego – A. Gavela Llopis i A. Pérez-Zurita Gutiérrez, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu francuskiego – G. Bain, R. Bénard, B. Dourthe, B. Fodda i T. Stéhelin, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu węgierskiego – Z. Fehér, w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu rządu niderlandzkiego – M.K. Bulterman, A. Hanje i J. Langer, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu polskiego – B. Majczyna, w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu rządu szwedzkiego – F.‑L. Göransson i H. Shev, w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – H. Leupold, M. Wasmeier i F. Wilman, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 lit. c), art. 6 ust. 1 i art. 31 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/41/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych (Dz.U. 2014, L 130, s. 1; sprostowania: Dz.U. 2015, L 143, s. 16; Dz.U. 2019, L 201, s. 47; Dz.U. 2019, L 245, s. 9) oraz zasad równoważności i skuteczności.

2

Wniosek ten został złożony w ramach postępowania karnego wszczętego przeciwko M.N. i dotyczy zgodności z prawem trzech europejskich nakazów dochodzeniowych, wydanych przez Generalstaatsanwaltschaft Frankfurt am Main (prokuraturę generalną we Frankfurcie nad Menem, Niemcy) (zwaną dalej „prokuraturą generalną we Frankfurcie”).

3

Artykuł 15 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/58/WE z dnia 12 lipca 2002 r. dotyczącej przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej) (Dz.U. 2002, L 201, s. 37) stanowi:

„Państwa członkowskie mogą uchwalić środki ustawodawcze w celu ograniczenia zakresu praw i obowiązków przewidzianych w art. 5, 6, art. 8 ust. 1–4 i art. 9 tej dyrektywy, gdy takie ograniczenia stanowią środki niezbędne, właściwe i proporcjonalne w ramach społeczeństwa demokratycznego do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego (i.e. bezpieczeństwa państwa), obronności, bezpieczeństwa publicznego oraz zapobiegania, dochodzenia, wykrywania i karania przestępstw kryminalnych lub niedozwolonego używania systemów łączności elektronicznej, jak określono w art. 13 ust. 1 dyrektywy [Parlamentu Europejskiego i Rady] 95/46/WE [z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz.U. 1995, L 281, s. 31)]. […] Wszystkie środki określone w niniejszym ustępie są zgodne z ogólnymi zasadami prawa wspólnotowego, w tym zasadami określonymi w art. 6 ust. 1 i 2 [TUE]”.

4

Motywy 2, 5–8, 19 i 30 dyrektywy 2014/41 mają następujące brzmienie:

[…]

[…]

[…]

5

Artykuł 1 tej dyrektywy, zatytułowany „[END] i obowiązek jego wykonania”, stanowi:

„1.   [END] to orzeczenie sądowe wydane lub zatwierdzone przez organ wymiaru sprawiedliwości jednego państwa członkowskiego (zwanego dalej »państwem wydającym«) w celu wezwania innego państwa członkowskiego (zwanego dalej »państwem wykonującym«) do przeprowadzenia jednej lub kilku określonych czynności dochodzeniowych w celu uzyskania materiału dowodowego zgodnie z niniejszą dyrektywą.

END można także wydać w celu uzyskania materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują.

2.   Państwa członkowskie wykonują END, stosując zasadę wzajemnego uznawania i przestrzegając przepisów niniejszej dyrektywy”.

6

Zgodnie z art. 2 wspomnianej dyrektywy, zatytułowanym „Definicje”:

„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]

7

Artykuł 4 tej samej dyrektywy, zatytułowany „Rodzaje postępowań, w których można wydać END”, stanowi:

„END można wydać:

[…]”.

8

Artykuł 6 dyrektywy 2014/41, zatytułowany „Warunki wydawania i przekazywania END”, stanowi:

„1.   Organ wydający może wydać END jedynie wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:

2.   Każdorazowej oceny spełnienia warunków, o których mowa w ust. 1, dokonuje organ wydający.

3.   Gdy organ wykonujący ma powody sądzić, że warunki, o których mowa w ust. 1, nie zostały spełnione, może przeprowadzić konsultacje z organem wydającym w sprawie celowości wykonania END. Po takich konsultacjach organ wydający może podjąć decyzję o wycofaniu END”.

9

Artykuł 14 tej dyrektywy, zatytułowany „Środki odwoławcze”, ma następujące brzmienie:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, by w odniesieniu do czynności dochodzeniowych wskazanych w END przysługiwały środki odwoławcze równoważne środkom, które przysługiwałyby w podobnej sprawie krajowej.

[…]

7.   Państwo wydające uwzględnia skuteczne zakwestionowanie na drodze prawnej uznania lub wykonania END zgodnie z prawem krajowym. Bez uszczerbku dla krajowych przepisów proceduralnych państwa członkowskie zapewniają, by w postępowaniu karnym w państwie wydającym przy ocenie materiału dowodowego uzyskanego za pomocą END przestrzegane było prawo do obrony i do rzetelnego postępowania”.

10

Artykuł 30 rzeczonej dyrektywy, zatytułowany „Przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych przy technicznej pomocy innego państwa członkowskiego”, stanowi:

„1.   END może być wydany w sprawie przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych w państwie członkowskim, którego pomoc techniczna jest potrzebna.

[…]

7.   W momencie wydawania END, o którym mowa w ust. 1, lub podczas przechwytywania organ wydający może również – gdy ma ku temu szczególny powód – wystąpić o transkrypcję, odkodowanie lub odszyfrowanie nagrania, z zastrzeżeniem zgody organu wykonującego.

8.   Koszty wynikające ze stosowania niniejszego artykułu są ponoszone zgodnie z art. 21, poza kosztami związanymi z transkrypcją, odkodowaniem i odszyfrowaniem przechwytywanych przekazów, które to koszty ponoszone są przez państwo wydające”.

11

Artykuł 31 tej samej dyrektywy, zatytułowany „Powiadomienie państwa członkowskiego, którego pomoc techniczna nie jest potrzebna i na którego terytorium znajduje się osoba, której dotyczy przechwytywanie”, stanowi:

„1.   Gdy do celów przeprowadzenia czynności dochodzeniowej właściwy organ jednego państwa członkowskiego (zwanego dalej »przechwytującym państwem członkowskim«) wydaje zgodę na przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych, a adres identyfikacyjny osoby, której dotyczy przechwytywanie, określony w nakazie przechwycenia jest używany na terytorium innego państwa członkowskiego (zwanego dalej »powiadamianym państwem członkowskim«), którego pomoc techniczna nie jest potrzebna do dokonania przechwycenia, przechwytujące państwo członkowskie powiadamia właściwy organ powiadamianego państwa członkowskiego o przechwytywaniu:

2.   Powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się za pomocą formularza zamieszczonego w załączniku C.

3.   Właściwy organ powiadamianego państwa członkowskiego może – w sytuacji gdy przechwytywanie nie byłoby dozwolone w podobnej sprawie krajowej – powiadomić niezwłocznie i najpóźniej w ciągu 96 godzin po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, właściwy organ państwa przechwytującego:

[…]”.

12

Artykuł 33 dyrektywy 2014/41, zatytułowany „Powiadomienia”, wymienia w ust. 1 informacje, które należy przekazać i udostępnić wszystkim państwom członkowskim i Europejskiej Sieci Sądowej (EJN) utworzonej na mocy wspólnego działania 98/428/WSiSW z dnia 29 czerwca 1998 r., przyjętego przez Radę na podstawie art. K.3 [TUE], w sprawie utworzenia Europejskiej Sieci Sądowej (Dz.U. 1998, L 191, s. 4).

13

Przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych do celów ścigania karnego jest uregulowane w Strafprozessordnung (StPO) (kodeksie postępowania karnego) (zwanym dalej „StPO”).

14

Paragraf 100a ust. 1 zdania od pierwszego do trzeciego StPO zezwala na, odpowiednio, kontrolowanie trwających przekazów w formie „tradycyjnej” kontroli przekazów telekomunikacyjnych, monitorowanie trwających przekazów dzięki zainstalowaniu oprogramowania szpiegującego na urządzeniach końcowych („przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych u źródła”) oraz przejęcie przekazów zakończonych i zarejestrowanych już na urządzeniu w dniu wydania postanowienia Landgericht (sądu krajowego, Niemcy) nakazującego zastosowanie danego środka („ograniczone zdalne przeszukanie”). Zgodnie z § 100b StPO możliwe jest odczytanie wszystkich danych zarejestrowanych na urządzeniach końcowych („zdalne przeszukanie”).

15

Wszystkie te środki zakładają istnienie konkretnego podejrzenia popełnienia przestępstwa, przy czym kategoria czynów zabronionych, których one dotyczą, jest ograniczona do określonych czynów wymienionych w § 100a ust. 2 i § 100b ust. 2 StPO.

16

Zgodnie z § 100e ust. 1 i 2 StPO zastosowanie wspomnianych środków może ponadto nakazać właściwy Landgericht (sąd krajowy) jedynie na wniosek prokuratury prowadzącej postępowanie. W tym względzie zgodnie z § 100e ust. 2 StPO w związku z § 74a ust. 4 Gerichtsverfassungsgesetz (GVG) (ustawy o ustroju sądów) z dnia 12 września 1950 r. (BGBl. 1950 I, s. 455) nakazanie zdalnego przeszukania należy do wyłącznej właściwości wskazanej w przepisach izby tego Landgericht (sądu krajowego).

17

Gesetz über die internationale Rechtshilfe in Strafsachen (IRG) (ustawa o międzynarodowej pomocy prawnej w sprawach karnych) z dnia 23 grudnia 1982 r. (BGBl. 1982 I, s. 2071) w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwana dalej „IRG”) nie określa wyraźnie organu właściwego w sprawie wydania END. Przez odniesienie do § 161 StPO END mający na celu kontrolę przekazów telekomunikacyjnych za granicą może wobec tego zostać wydany przez prokuraturę podczas postępowania przygotowawczego przed wydaniem aktu oskarżenia.

18

Paragraf 91g ust. 6 IRG, transponujący art. 31 dyrektywy 2014/41 do prawa niemieckiego, stanowi, że właściwy organ, powiadomiony przez państwo członkowskie o zamiarze przeprowadzenia czynności przechwytywania na terytorium niemieckim, zakazuje zastosowania tego środka lub wykorzystania przechwyconych danych najpóźniej w terminie 96 godzin lub uzależnia wykorzystanie tych danych od pewnych warunków, w sytuacji gdy zastosowanie wspomnianego środka w podobnej sprawie krajowej nie byłoby dozwolone. Jednakże IRG nie precyzuje, czy o zastosowaniu tego środka należy powiadomić Landgericht (sąd krajowy), czy odpowiednią prokuraturę. Paragraf 92d IRG reguluje jedynie właściwość miejscową właściwego organu.

19

W ramach postępowania przygotowawczego prowadzonego przez organy francuskie okazało się, że osoby ścigane używały szyfrujących telefonów komórkowych, funkcjonujących na licencji o nazwie „EncroChat”, w celu popełniania przestępstw związanych głównie z nielegalnym obrotem środkami odurzającymi. Rzeczone telefony komórkowe dzięki specjalnemu oprogramowaniu i zmodyfikowaniu owych urządzeń pozwalały, za pośrednictwem serwera znajdującego się w Roubaix (Francja), na korzystanie z szyfrowanej komunikacji typu end-to-end, niemożliwej do przechwycenia przy wykorzystaniu tradycyjnych metod dochodzeniowych (zwanej dalej „serwisem EncroChat”).

20

Za zgodą sądu francuska policja zabezpieczyła dane z tego serwera w 2018 i 2019 r. Owe dane pozwoliły na stworzenie przez wspólny zespół dochodzeniowo-śledczy, do którego włączono ekspertów niderlandzkich, oprogramowania typu „koń trojański”. Oprogramowanie to zostało zainstalowane wiosną 2020 r., za zgodą tribunal correctionnel de Lille (sądu karnego w Lille, Francja), na wspomnianym serwerze, a następnie z tego serwera – poprzez symulowaną aktualizację – na wspomnianych telefonach komórkowych. Operacja ta mogła dotyczyć 32477 użytkowników, z łącznej liczby 66134 zarejestrowanych w 122 krajach użytkowników, z czego około 4600 w Niemczech.

21

W dniu 9 marca 2020 r. przedstawiciele Bundeskriminalamt (federalnego urzędu policji kryminalnej, Niemcy) (zwanego dalej „BKA”) i prokuratury generalnej we Frankfurcie oraz przedstawiciele między innymi organów francuskich, niderlandzkich i organów Zjednoczonego Królestwa wzięli udział w wideokonferencji zorganizowanej przez Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust). Podczas tej konferencji przedstawiciele organów francuskich i niderlandzkich poinformowali przedstawicieli organów innych państw członkowskich o prowadzonym przez nich postępowaniu przygotowawczym przeciwko spółce będącej operatorem szyfrujących telefonów komórkowych i o planowanym przez nich zastosowaniu środka w postaci przechwycenia danych, w tym danych pochodzących z telefonów komórkowych znajdujących się poza terytorium francuskim. Przedstawiciele organów niemieckich wykazali zainteresowanie danymi niemieckich użytkowników.

22

W nocie z dnia 13 marca 2020 r. BKA ogłosiła wszczęcie postępowania przygotowawczego przeciwko nieznanemu zbiorowi użytkowników serwisu EncroChat podejrzanych o zorganizowany, nielegalny obrót środkami odurzającymi w ilościach większych niż nieznaczne i tworzenie organizacji przestępczej. BKA uzasadniła wszczęcie tego postępowania wyjaśnieniem, że już samo korzystanie z serwisu EncroChat pozwalało podejrzewać popełnienie poważnych przestępstw, w szczególności organizowanie nielegalnego obrotu środkami odurzającymi.

23

Na podstawie tej noty w dniu 20 marca 2020 r. prokuratura generalna we Frankfurcie wszczęła, ze wzmianką „pilne”, postępowanie przygotowawcze przeciwko nieznanym sprawcom (zwane dalej „postępowaniem przeciwko NN”).

24

W dniu 27 marca 2020 r. BKA otrzymała za pośrednictwem bezpiecznego systemu wymiany informacji Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol), zwanego „aplikacją sieci bezpiecznej wymiany informacji” (SIENA), wiadomość od wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego skierowaną do zainteresowanych danymi z serwisu EncroChat organów policyjnych państw członkowskich. Właściwe organy tych państw członkowskich poproszono o potwierdzenie na piśmie, że zostały one poinformowane o metodach wykorzystywanych do gromadzenia danych z telefonów komórkowych znajdujących się na terytorium ich krajów. Jednocześnie miały one zagwarantować, że dane, przekazywane początkowo co do zasady wyłącznie do celów ewaluacyjnych, będą wykorzystywane w toczących się postępowaniach przygotowawczych wyłącznie po wydaniu na to zgody przez państwa członkowskie wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego. Zdaniem sądu odsyłającego BKA przekazała potwierdzenia, o które poproszono, w porozumieniu z prokuraturą generalną we Frankfurcie.

25

Pomiędzy dniem 3 kwietnia a dniem 28 czerwca 2020 r. BKA przeglądała dane publikowane codziennie na serwerze Europolu, a dotyczące telefonów komórkowych używanych w Niemczech.

26

W dniu 2 czerwca 2020 r. w ramach postępowania przeciwko NN prokuratura generalna we Frankfurcie zwróciła się w drodze pierwszego END z wnioskiem do organów francuskich o zgodę na wykorzystywanie bez ograniczeń danych pochodzących z serwisu EncroChat w postępowaniach karnych. Uzasadniła ona swój wniosek, informując, iż Europol powiadomił BKA, że wiele bardzo poważnych przestępstw, między innymi przywóz środków odurzających w ilościach większych niż nieznaczne i nielegalny obrót nimi, zostało w Niemczech popełnionych przy użyciu telefonów komórkowych korzystających ze wspomnianego serwisu oraz że niezidentyfikowane jeszcze w danym momencie osoby są podejrzewane o planowanie i popełnienie w Niemczech bardzo poważnych przestępstw przy wykorzystaniu szyfrowanej komunikacji.

27

W następstwie tego wniosku tribunal correctionnel de Lille (sąd karny w Lille) wydał zgodę na przekazanie i wykorzystanie w postępowaniu sądowym danych z telefonów komórkowych korzystających z serwisu EncroChat należących do użytkowników niemieckich. Dodatkowe dane przekazano następnie na podstawie dwóch uzupełniających END (zwanych dalej łącznie, wraz z END z dnia 2 czerwca 2020 r., „przedmiotowymi END”) odpowiednio w dniu 9 września 2020 r. oraz w dniu 2 lipca 2021 r.

28

Następnie prokuratura generalna we Frankfurcie wydzieliła z postępowania przeciwko NN postępowania przygotowawcze prowadzone przeciwko niektórym użytkownikom, w tym M.N., i przydzieliła je prokuraturom lokalnym. W tym kontekście Landgericht Berlin (sąd krajowy w Berlinie, Niemcy), będący sądem odsyłającym, zastanawia się nad zgodnością z prawem przedmiotowych END w świetle dyrektywy 2014/41.

29

Poprzez pierwszą serię trzech pytań sąd ten dąży do ustalenia, który organ był organem właściwym do wydania przedmiotowych END.

30

W tym względzie w postanowieniu z dnia 2 marca 2022 r., wydanym w ramach sprawy 5 StR 457/21 (DE:BGH:2022:020322B5STRT457.21.0) (zwanym dalej „postanowieniem BGH z dnia 2 marca 2022 r.”), Bundesgerichtshof (federalny trybunał sprawiedliwości, Niemcy) orzekł, że do wydania przedmiotowych END, mających na celu przekazanie materiału dowodowego, właściwa była prokuratura generalna we Frankfurcie, prowadząca dochodzenie w ramach postępowania przeciwko NN. Sąd odsyłający nie zgadza się z taką interpretacją. Składa się on do uznania, że zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy 2014/41 w związku z jej art. 2 lit. c) przedmiotowe END mógł wydać wyłącznie sąd.

31

Sąd odsyłający wskazuje w tym względzie wyroki: z dnia 2 marca 2021 r., Prokuratuur (Warunki dostępu do danych dotyczących łączności elektronicznej) (C‑746/18, EU:C:2021:152), oraz z dnia 16 grudnia 2021 r., Spetsializirana prokuratura (Dane o ruchu i o lokalizacji) (C‑724/19, EU:C:2021:1020). Opiera się on, konkretniej, na wywodach Trybunału zawartych w orzecznictwie wypływającym z tych wyroków, a dotyczących wykładni art. 15 ust. 1 dyrektywy 2002/58 w świetle praw podstawowych wywodzonych z art. 7, 8 i 11 Karty. Zdaniem tego sądu orzecznictwo to można zastosować do wykładni art. 6 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2014/41.

32

Dostęp niemieckich organów ścigania do danych z serwisu EncroChat na podstawie przedmiotowych END powinien podlegać kryteriom analogicznym do kryteriów regulujących dostęp do danych przechowywanych na podstawie art. 15 ust. 1 dyrektywy 2002/58. Okoliczność, że dane z tego serwisu nie zostały zabezpieczone przez operatora telekomunikacyjnego na podstawie nakazu administracyjnego, lecz były od razu gromadzone przez francuskie organy ścigania, nie daje zdaniem tego sądu podstaw do innej oceny. Przeciwnie, okoliczność ta potęguje jeszcze ingerencję w prawa podstawowe osób, których dotyczy postępowanie.

33

Ponadto z art. 2 lit. c) dyrektywy 2014/41 wynika zdaniem tego sądu, że END do celów ścigania karnego powinien być zawsze, niezależnie od krajowych przepisów dotyczących właściwości w podobnej sytuacji w sprawie krajowej, wydawany przez sędziego, który nie jest odpowiedzialny za konkretne czynności dochodzeniowe, ponieważ ocena proporcjonalności przewidziana w art. 6 ust. 1 lit. a) tej dyrektywy wymaga kompleksowego wyważenia interesów wszystkich stron i dotyczy poważnej ingerencji w prawa podstawowe.

34

Druga i trzecia seria pytań przedstawionych przez sąd odsyłający dotyczy wymogów materialnych, od których uzależnione jest wydanie END.

35

Sąd ten jest zdania w pierwszej kolejności, że wydanie END, w którym żąda się dostępu do danych pochodzących z przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych do celów ścigania karnego, spełnia wymogi konieczności i proporcjonalności ustanowione w art. 6 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2014/41 tylko wtedy, jeżeli wobec każdej z osób, których dotyczy postępowanie, istnieje domniemanie udziału w poważnym przestępstwie oparte na konkretnych faktach.

36

Sąd ów nie podziela w tym względzie opinii zawartej w postanowieniu BGH z dnia 2 marca 2022 r., zgodnie z którą zwykłe, nieskonkretyzowane domniemanie popełnienia wielu przestępstw jest wystarczające do wydania END. Swoje wątpliwości uzasadnia on orzecznictwem Trybunału dotyczącym zgodności z prawem przechowywania danych, w szczególności oceny proporcjonalności w rozumieniu art. 15 ust. 1 dyrektywy 2002/58, i przywołuje w tym względzie wyroki: z dnia 2 marca 2021 r., Prokuratuur (Warunki dostępu do danych dotyczących łączności elektronicznej) (C‑746/18, EU:C:2021:152, pkt 39, 40, 50), a także z dnia 5 kwietnia 2022 r., Commissioner of An Garda Síochána i in. (C‑140/20, EU:C:2022:258, pkt 44). Nie można w tym względzie podnosić, że krajowe przepisy prawa karnego procesowego gwarantują wystarczająco w ramach postępowania krajowego ochronę praw podstawowych osób, których dotyczy postępowanie.

37

Kwestia proporcjonalności END budzi również u sądu odsyłającego wątpliwości w świetle prawa do rzetelnego procesu zagwarantowanego w art. 47 akapit drugi Karty i w art. 6 ust. 1 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. Prawo to wymaga zdaniem tego sądu, aby strona w postępowaniu sądowym miała rzeczywistą możliwość przedstawienia swoich uwag w przedmiocie dowodu. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy dowody pochodzą z dziedziny technicznej, w której właściwy sąd i strona postępowania nie posiadają specjalistycznej wiedzy.

38

W drugiej kolejności sąd odsyłający przypomina, że zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/41 organ wydający ocenia czynność wskazaną w END w świetle prawa krajowego.

39

W postanowieniu BGH z dnia 2 marca 2022 r. Bundesgerichtshof (federalny trybunał sprawiedliwości) uznał jednak, że przepis ów nie ma zastosowania w sprawie będącej przedmiotem postępowania głównego. Wspomniany przepis dotyczy jego zdaniem wyłącznie END, który ma na celu zebranie dowodów i który należy dopiero wykonać. Nie może mieć on zastosowania do END, który ma na celu wyłącznie przekazanie dowodów już zgromadzonych. Ocena czynności w świetle prawa krajowego jest zatem zdaniem tego trybunału zbyteczna.

40

Sąd odsyłający uważa, przeciwnie, że organ wydający END ocenia w takim wypadku w świetle prawa krajowego czynność dochodzeniową, na podstawie której zgromadzono dane. Innymi słowy, organ ten mógłby zwrócić się w drodze END o przekazanie dowodów zgromadzonych w państwie wykonującym wyłącznie wtedy, gdyby czynność dochodzeniowa, dzięki której dowody te zostały zgromadzone, była dopuszczalna w państwie wydającym w podobnej sytuacji w sprawie krajowej.

41

Czwarta seria pytań przedstawionych przez sąd odsyłający dotyczy wykładni art. 31 dyrektywy 2014/41.

42

Sąd ten uważa, że jeżeli państwo członkowskie chce przechwytywać przekazy telekomunikacyjne osób znajdujących się na terytorium niemieckim, musi ono zgodnie ze wspomnianym przepisem powiadomić o planowanym przechwytywaniu właściwy organ niemiecki przed rozpoczęciem wykonywania czynności lub w chwili powzięcia wiadomości o miejscu, w którym znajdują się te osoby.

43

W postanowieniu BGH z dnia 2 marca 2022 r. trybunał ów miał zakwestionować fakt, że podjęta przez organy francuskie czynność wydobycia danych stanowi „przechwycenie przekazów telekomunikacyjnych” w rozumieniu art. 31 ust. 1 dyrektywy 2014/41. Sąd odsyłający jest przeciwnego zdania. Uważa on, że francuskie organy dochodzeniowe powinny były powiadomić właściwy organ niemiecki o czynności niejawnego dostania się do niemieckich telefonów komórkowych korzystających z serwisu EncroChat przed podjęciem tej czynności.

44

Tymczasem o ile ustawodawstwo niemieckie określa właściwość miejscową tego organu, o tyle nie precyzuje ono, czy takie powiadomienie kieruje się do Landgericht (sądu krajowego), czy do odpowiedniej prokuratury. W tym względzie istnieje zdaniem tego sądu różnica zdań w orzecznictwie i w piśmiennictwie niemieckim. Sąd odsyłający skłania się ku temu, aby interpretować pojęcie „właściwego organu”, o którym mowa w art. 31 ust. 1 dyrektywy 2014/41, w ten sposób, że może ono oznaczać tylko jeden organ, niezależny od jakichkolwiek instrukcji i niezainteresowany danymi w celach postępowania przygotowawczego, czyli sąd.

45

W ramach bowiem czynności transgranicznych prowadzonych na całym terytorium Unii i podejmowanych w jednoczesnym interesie kilku państw członkowskich pojęcie „END” w rozumieniu art. 2 lit. c) dyrektywy 2014/41 oraz pojęcie „powiadomienia”, o którym mowa w art. 31 tej dyrektywy, są zdaniem tego sądu w znacznym stopniu wymienne. Należałoby wobec tego ułatwić uzgodnienie właściwości organów odpowiedzialnych za te czynności.

46

Sąd odsyłający zastanawia się również nad celem ochrony suwerenności państw członkowskich, do której dąży art. 31 dyrektywy 2014/41, ze względu na szczególnie dużą wrażliwość kwestii niejawnej ingerencji w przekazy telekomunikacyjne.

47

Piąta seria przedstawionych pytań dotyczy konsekwencji ewentualnego naruszenia prawa Unii w świetle zasad równoważności i skuteczności.

48

Sąd odsyłający wskazuje, że w orzeczeniach krajowych wydanych w sprawie danych pochodzących z wykorzystania serwisu EncroChat założono, po pierwsze, że dane te mogą być wykorzystywane, a po drugie, że w sytuacji, w jakiej mogłoby dojść do naruszenia prawa Unii, należy jednak przyznać priorytet ściganiu karnemu, uwzględniając wagę przestępstw zidentyfikowanych na podstawie tych danych.

49

Sąd ten wyraża jednakże wątpliwości w kwestii zgodności tego podejścia z prawem Unii, w szczególności z zasadami równoważności i skuteczności.

50

Co się tyczy zasady równoważności, rzeczony sąd wskazuje, że zgodnie z niemieckimi przepisami postępowania karnego dane zgromadzone w drodze czynności podsłuchu telefonicznego podjętej z naruszeniem właściwości zastrzeżonej dla sędziego w danej sprawie i w braku konkretnego domniemania popełnienia czynu z katalogu przestępstw nie mogłyby zostać wykorzystane.

51

Co się tyczy zasady skuteczności, to z wyroku z dnia 2 marca 2021 r., Prokuratuur (Warunki dostępu do danych dotyczących łączności elektronicznej) (C‑746/18, EU:C:2021:152, pkt 43), wynika zdaniem owego sądu, że cel, którym jest uniknięcie sytuacji, w której informacje i dowody uzyskane w sposób niezgodny z prawem wyrządzałyby nienależnie szkodę osobie podejrzanej o popełnienie przestępstw, można osiągnąć nie tylko poprzez zakaz wykorzystywania takich informacji i dowodów, lecz również poprzez uwzględnienie ich bezprawnego charakteru podczas oceny dowodów lub w ramach ustalania kary.

52

Zdaniem sądu odsyłającego zakaz wykorzystywania tych dowodów wynika bezpośrednio z zasady skuteczności prawa Unii. Zakaz ten ma w jego opinii zastosowanie w sprawie będącej przedmiotem postępowania głównego, jako że ogólna zasada prawa do rzetelnego procesu została pod wieloma względami naruszona, w szczególności poprzez okoliczność, że danych, o które zwrócono się w drodze przedmiotowych END, nie mógł zweryfikować ekspert techniczny ze względu na zaklasyfikowanie ich przez organy francuskie jako „secret défense” („tajne”).

53

Ponadto sąd ten wnioskuje z wyroków: z dnia 6 października 2020 r., La Quadrature du Net i in. (C‑511/18, C‑512/18 i C‑520/18, EU:C:2020:791, pkt 141), z dnia 2 marca 2021 r., Prokuratuur (Warunki dostępu do danych dotyczących łączności elektronicznej) (C‑746/18, EU:C:2021:152, pkt 50), a także z dnia 5 kwietnia 2022 r., Commissioner of An Garda Síochána i in. (C‑140/20, EU:C:2022:258, pkt 65), że cel zwalczania poważnej przestępczości nie może uzasadniać uogólnionego i niezróżnicowanego przechowywania danych osobowych. Takie dane, przechowywane niezgodnie z prawem i bez uzasadnienia, nie byłyby później dostępne dla organów ścigania, nawet gdyby miały one służyć wyjaśnieniu poważnych przestępstw w konkretnej sprawie.

54

W tych okolicznościach Landgericht Berlin (sąd krajowy w Berlinie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

55

Sąd odsyłający wniósł o rozpatrzenie przedstawionego odesłania prejudycjalnego w trybie przyspieszonym zgodnie z art. 105 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

56

W uzasadnieniu wniosku wskazuje on, że sprawę będącą przedmiotem postępowania głównego należy rozpoznać nadzwyczaj pilnie. O ile bowiem krajowy nakaz aresztowania M.N. nie jest obecnie wykonywany, o tyle możliwe do uniknięcia wydłużenie postępowania, za które odpowiada państwo, może spowodować uchylenie owego nakazu aresztowania. Orzeczenie Trybunału dotyczy ponadto szeregu podobnych toczących się postępowań.

57

Artykuł 105 § 1 regulaminu postępowania przewiduje, że na wniosek sądu odsyłającego lub w wyjątkowych przypadkach z urzędu, jeżeli charakter sprawy wymaga niezwłocznego rozstrzygnięcia, prezes Trybunału może postanowić, po zapoznaniu się ze stanowiskiem sędziego sprawozdawcy i rzecznika generalnego, o rozpatrzeniu odesłania prejudycjalnego w trybie przyspieszonym, stanowiącym odstępstwo od przepisów tego regulaminu.

58

W tym względzie należy przypomnieć, że taki tryb przyspieszony jest instrumentem procesowym służącym zaradzeniu nadzwyczaj pilnej sytuacji (wyrok z dnia 21 grudnia 2021 r., Randstad Italia, C‑497/20, EU:C:2021:1037, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo).

59

W niniejszej sprawie prezes Trybunału, po zapoznaniu się ze stanowiskiem sędzi sprawozdawczyni i rzecznik generalnej, w dniu 16 listopada 2022 r., postanowił nie uwzględniać wniosku, o którym mowa w pkt 55 niniejszego wyroku.

60

Po pierwsze bowiem – ponieważ M.N. nie został pozbawiony wolności – okoliczność, że sąd odsyłający jest zobowiązany do podjęcia wszelkich starań w celu zapewnienia szybkiego rozstrzygnięcia sprawy będącej przedmiotem postępowania głównego, nie może wystarczyć do uzasadnienia zastosowania trybu przyspieszonego na podstawie art. 105 § 1 regulaminu postępowania (zob. podobnie postanowienia prezesa Trybunału: z dnia 7 października 2013 r.,Rabal Cañas, C‑392/13, EU:C:2013:877, pkt 15; z dnia 20 września 2018 r., OG i PF, C‑508/18 i C‑509/18, EU:C:2018:766, pkt 13; a także wyrok z dnia 13 lipca 2023 r., Ferrovienord,C‑363/21 i C‑364/21, EU:C:2023:563, pkt 46).

61

Po drugie, waga zadanych pytań czy okoliczność, że dotyczą one potencjalnie znacznej liczby osób lub sytuacji prawnych, nie stanowią jako takie powodów dowodzących nadzwyczaj pilnego charakteru sprawy, który jest jednak niezbędny, aby uzasadnić zastosowanie trybu przyspieszonego [postanowienie prezesa Trybunału z dnia 21 września 2004 r., Parlament/Rada,C‑317/04, EU:C:2004:834, pkt 11; wyrok z dnia 21 grudnia 2023 r., GN (Podstawa odmowy uzasadniona najlepszym interesem dziecka), C‑261/22, EU:C:2023:1017, pkt 30].

62

Niemniej jednak prezes Trybunału zdecydował o rozpoznaniu niniejszej sprawy w pierwszej kolejności na podstawie art. 53 § 3 regulaminu postępowania.

63

Staatsanwaltschaft Berlin (prokuratura w Berlinie, Niemcy) oraz kilka rządów, które przedstawiły uwagi Trybunałowi, twierdzą, iż niektóre pytania są niedopuszczalne, dlatego że są – co do istoty – albo hipotetyczne, albo zbyt ogólne, lub też dlatego że dotyczą oceny stanu faktycznego bądź ustawodawstwa krajowego.

64

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach postępowania, o którym mowa w art. 267 TFUE, wyłącznie do sądu krajowego, przed którym toczy się spór i który wobec tego musi przyjąć na siebie odpowiedzialność za wydane orzeczenie, należy ocena, w świetle konkretnych okoliczności sprawy, zarówno niezbędności orzeczenia prejudycjalnego do wydania wyroku, jak i istotnego charakteru pytań skierowanych do Trybunału (zob. podobnie wyrok z dnia 16 grudnia 1981 r., Foglia,244/80, EU:C:1981:302, pkt 15). W związku z tym, jeśli postawione pytania dotyczą wykładni prawa Unii, Trybunał jest w zasadzie zobowiązany do wydania orzeczenia (wyrok z dnia 20 września 2022 r., VD i SR, C‑339/20 i C‑397/20, EU:C:2022:703, pkt 56).

65

Odmowa udzielenia odpowiedzi na pytanie prejudycjalne zadane przez sąd krajowy jest możliwa jedynie wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wnioskowano, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje elementami stanu faktycznego albo prawnego, które są konieczne do udzielenia użytecznej odpowiedzi na pytania, które zostały mu przedstawione (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 grudnia 1995 r., Bosman,C‑415/93, EU:C:1995:463, pkt 61; a także z dnia 20 września 2022 r., VD i SR, C‑339/20 i C‑397/20, EU:C:2022:703, pkt 57).

66

W niniejszej sprawie z postanowienia odsyłającego wynika niewątpliwie, że niektóre wątpliwości sądu odsyłającego rzeczywiście wypływają z prawa krajowego i że sąd ten musi jeszcze dokonać pewnych ustaleń faktycznych.

67

Jednakże, po pierwsze, z utrwalonego orzecznictwa wynika, że sądom krajowym przysługuje uprawnienie do wystąpienia do Trybunału na każdym etapie postępowania, jaki uznają za stosowny. Wybór najwłaściwszego momentu na skierowanie do Trybunału pytania prejudycjalnego należy bowiem do ich wyłącznej właściwości (zob. podobnie wyrok z dnia 5 lipca 2016 r., Ognyanov,C‑614/14, EU:C:2016:514, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo).

68

Po drugie, należy stwierdzić, że przedstawione pytania prejudycjalne dotyczą wykładni wyraźnie wskazanych przepisów prawa Unii, które zdaniem rzeczonego sądu warunkują rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu głównym. W tych okolicznościach, biorąc pod uwagę, że argumenty przytoczone przez prokuraturę w Berlinie i przez rządy, o których mowa w pkt 63 niniejszego wyroku, nie są wystarczające do stwierdzenia, iż oczywiste jest, że wykładnia ta nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, udzielenie przez Trybunał odpowiedzi na przedstawione pytania wydaje się niezbędne do rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym.

69

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 2 lit. c) i art. 6 ust. 1 dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, że END mający na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, musi koniecznie zostać wydany przez sędziego, jeżeli zgodnie z prawem państwa wydającego pierwotne gromadzenie tego materiału dowodowego w postępowaniu czysto wewnętrznym w państwie wydającym powinien był nakazać sędzia.

70

Tytułem wstępu należy wskazać, że o ile art. 6 ust. 1 dyrektywy 2014/41 określa po części warunki wydania END, o tyle nie określa on charakteru organu mogącego wydać taki nakaz.

71

W tym względzie z art. 1 ust. 1 dyrektywy 2014/41 wynika, że END można wydać w dwóch sytuacjach. Takie orzeczenie może więc mieć na celu, po pierwsze, wykonanie jednej lub kilku konkretnych czynności dochodzeniowych w innym państwie członkowskim – w celu uzyskania materiału dowodowego – lub po drugie, uzyskanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, czyli przekazanie tego materiału dowodowego właściwym organom państwa wydającego. W każdym razie z przepisu tego wynika, że END musi zostać wydany lub zatwierdzony przez „organ wymiaru sprawiedliwości”.

72

Użyte w tym przepisie pojęcie „organu wymiaru sprawiedliwości” nie zostało w nim jednak zdefiniowane. Z orzecznictwa Trybunału wynika, że w tym kontekście należy odczytywać art. 1 ust. 1 dyrektywy 2014/41 w związku z jej art. 2 lit. c), który definiuje, na użytek tej dyrektywy, pojęcie „organu wydającego” [zob. podobnie wyrok z dnia 2 marca 2023 r., Staatsanwaltschaft Graz (Urząd ds. przestępstw podatkowych w Düsseldorfie), C‑16/22, EU:C:2023:148, pkt 27, 28].

73

W tym względzie z brzmienia art. 2 lit. c) ppkt (i) rzeczonej dyrektywy wynika, że przepis ten wyraźnie przewiduje, iż prokurator jest jednym z organów, który podobnie jak sędzia, sąd lub sędzia śledczy może być „organem wydającym”. Ten sam przepis uzależnia możliwość uznania danego organu za „organ wydający” wyłącznie od tego, czy sąd i osoby sprawujące funkcję sędziego, sędziego śledczego lub prokuratora są w danej sprawie właściwe [wyrok z dnia 8 grudnia 2020 r., Staatsanwaltschaft Wien (Sfałszowane polecenia przelewu), C‑584/19, EU:C:2020:1002, pkt 50, 51].

74

W związku z tym, skoro zgodnie z prawem państwa wydającego prokurator jest właściwy, w sytuacji czysto wewnętrznej w tym państwie, do zarządzenia przeprowadzenia czynności dochodzeniowej mającej na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy krajowe już dysponują, wchodzi on w zakres pojęcia „organu wydającego” w rozumieniu art. 2 lit. c) ppkt (i) dyrektywy 2014/41 do celów wydania nakazu dochodzeniowego mającego na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują [zob. analogicznie wyrok z dnia 8 grudnia 2020 r., Staatsanwaltschaft Wien (Sfałszowane polecenia przelewu),C‑584/19, EU:C:2020:1002, pkt 52].

75

Natomiast jeśli zgodnie z prawem państwa wydającego prokurator nie jest właściwy do zarządzenia takiej czynności przekazania materiału dowodowego, którym właściwe organy krajowe już dysponują – a zatem w szczególności wtedy, gdy w sytuacji czysto wewnętrznej na takie przekazanie musi wydać zgodę sędzia, ponieważ wiąże się ono z poważną ingerencją w prawa podstawowe osoby, której dotyczy postępowanie – prokuratora nie można uznać za właściwy organ wydający w rozumieniu tego przepisu [zob. analogicznie wyrok z dnia 16 grudnia 2021 r., Spetsializirana prokuratura (Dane o ruchu i o lokalizacji), C‑724/19, EU:C:2021:1020, pkt 39].

76

W niniejszej sprawie rząd niemiecki twierdzi, że § 100e ust. 6 pkt 1 StPO zezwala na przekazanie materiału dowodowego w sprawie krajowej przez krajowy organ dochodzeniowy innemu takiemu organowi. Ponadto, ta podstawa prawna, inna niż podstawa prawna stosowana w wypadku pierwotnego gromadzenia danych, nie wymaga jego zdaniem, aby na przekazanie takie musiał wydać zgodę sędzia. Do sądu odsyłającego, w którego wyłącznej kompetencji leży wykładnia prawa krajowego, należy ustalenie, czy tak istotnie jest w niniejszym przypadku.

77

W świetle całości powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, iż art. 1 ust. 1 i art. 2 lit. c) dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, że END mający na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, nie musi być koniecznie wydany przez sędziego, jeżeli zgodnie z prawem państwa wydającego w postępowaniu czysto wewnętrznym w tym państwie pierwotne gromadzenie materiału dowodowego powinien był zarządzić sędzia, lecz że prokurator jest właściwy do zarządzenia przekazania rzeczonego materiału dowodowego.

78

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. Mając to na uwadze, Trybunał powinien w razie potrzeby przeformułować przedłożone mu pytania. W tym względzie do Trybunału należy wyprowadzenie z całości informacji przedstawionych przez sąd krajowy, a w szczególności z uzasadnienia postanowienia odsyłającego, elementów prawa Unii, które wymagają wykładni w świetle przedmiotu sporu (zob. podobnie wyroki: z dnia 13 grudnia 1984 r., Haug-Adrion,251/83, EU:C:1984:397, pkt 9; a także z dnia 18 maja 2021 r., AsociaţiaForumul Judecătorilor din România i in., C‑83/19, C‑127/19, C‑195/19, C‑291/19, C‑355/19 i C‑397/19, EU:C:2021:393, pkt 131).

79

Należy w tym względzie zauważyć, że END będące przedmiotem postępowania głównego dotyczą uzyskania od francuskich organów dochodzeniowych przez prokuraturę generalną we Frankfurcie danych pochodzących z telefonów komórkowych korzystających z serwisu EncroChat, którymi posługiwali się użytkownicy niemieccy. Dane te zostały zgromadzone przez wspomniane organy po uzyskaniu przez nie zgody sędziego francuskiego.

80

Okoliczności rozważane w pytaniach prejudycjalnych drugim i trzecim dotyczą zatem, jak wynika również z brzmienia tych pytań, wyłącznie drugiej sytuacji przedstawionej w art. 1 ust. 1 dyrektywy 2014/41, a mianowicie wydania END w celu przekazania materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują.

81

W tym względzie z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że w pytaniach drugim i trzecim sąd odsyłający zastanawia się nad ustanowionymi w art. 6 ust. 1 lit. a) i b) dyrektywy 2014/41 wymogami materialnymi wydania takiego END w konkretnych okolicznościach – gdy organy państwa członkowskiego zgromadziły dane pochodzące z telefonów komórkowych pozwalających, dzięki specjalnemu oprogramowaniu i zmodyfikowaniu urządzenia, na korzystanie z szyfrowanej komunikacji typu end-to-end.

82

Wobec tego poprzez pytanie drugie lit. a) sąd ten dąży do ustalenia, czy w celu spełnienia postawionych w art. 6 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2014/41 wymogów konieczności i proporcjonalności wydanie END mającego na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, należy uzależnić między innymi od tego, czy przeciwko każdej osobie, której dotyczy postępowanie, istnieją konkretne poszlaki przemawiające za popełnieniem poważnego przestępstwa, w chwili gdy zarządza się wydanie tego END, czy też poszlaki dotyczące popełnienia wielu przestępstw przez jeszcze niezidentyfikowane osoby mogą być w tym względzie wystarczające.

83

W pytaniu drugim lit. b) wspomniany sąd zastanawia się ponadto nad kwestią, czy zasada proporcjonalności stoi na przeszkodzie, w świetle prawa do rzetelnego procesu, wydaniu END, jeżeli integralności danych uzyskanych w drodze czynności przechwycenia nie można zweryfikować ze względu na poufność technologii, która pozwoliła na zastosowanie tego środka, i czy strona oskarżona mogłaby z tego powodu nie być w stanie skutecznie ustosunkować się do tych danych podczas późniejszego postępowania karnego.

84

Co się tyczy art. 6 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/41, sąd odsyłający zastanawia się w pytaniu trzecim lit. a) i b), czy – generalnie lub przynajmniej jeżeli dane te zostały zgromadzone przez właściwe organy państwa wykonującego na terytorium państwa wydającego i w jego interesie – wydanie END mającego na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, jest uzależnione od tych samych wymogów materialnych co mające zastosowanie w państwie wydającym w zakresie gromadzenia owego materiału dowodowego w sytuacji czysto wewnętrznej.

85

W tej sytuacji należy uznać, że poprzez pytania drugie i trzecie, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy – i w stosownym wypadku w jakich okolicznościach – art. 6 ust. 1 dyrektywy 2014/41 stoi na przeszkodzie temu, aby END mający na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, wydał prokurator, jeżeli ów materiał dowodowy został pozyskany w następstwie przechwycenia przez te organy, na terytorium państwa wydającego, przekazów telekomunikacyjnych wszystkich użytkowników telefonów komórkowych pozwalających, dzięki specjalnemu oprogramowaniu i zmodyfikowaniu urządzenia, na korzystanie z szyfrowanej komunikacji typu end-to-end.

86

W tym względzie należy przypomnieć, że celem dyrektywy 2014/41, jak wynika z jej motywów 5–8, jest zastąpienie rozdrobnionych i skomplikowanych przepisów o gromadzeniu materiału dowodowego w sprawach karnych o charakterze transgranicznym poprzez ustanowienie uproszczonego i bardziej wydajnego systemu opartego na jednym instrumencie, zwanym „END”, aby uprościć i przyspieszyć współpracę sądową, co ma przyczynić się do realizacji wyznaczonego Unii celu, jakim jest ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, opierającej się na wysokim stopniu zaufania między państwami członkowskimi [wyrok z dnia 8 grudnia 2020 r., Staatsanwaltschaft Wien (Sfałszowane polecenia przelewu),C‑584/19, EU:C:2020:1002, pkt 39].

87

Zgodnie z art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy 2014/41 wydanie END jest uzależnione od spełnienia łącznie dwóch warunków, których to spełnienie podlega ocenie organu wydającego. Po pierwsze, zgodnie ze wspomnianym art. 6 ust. 1 lit. a) organ ten musi się upewnić, że wydanie END jest konieczne i proporcjonalne do celów postępowania, o których mowa w art. 4 tej dyrektywy, przy uwzględnieniu praw przysługujących podejrzanemu lub oskarżonemu. Po drugie, zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. b) omawianej dyrektywy rzeczony organ musi skontrolować, czy w podobnej sprawie krajowej zarządzenie przeprowadzenia czynności dochodzeniowych wskazanych w END jest dopuszczalne na tych samych warunkach.

88

Artykuł 6 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2014/41 wymaga zatem dokonania oceny konieczności i proporcjonalności wydania END w odniesieniu do celów postępowania, o których mowa w art. 4 tej dyrektywy. Ten ostatni przepis, określający rodzaje postępowań, w których można wydać END, stanowi w lit. a), iż nakaz taki można wydać „w odniesieniu do postępowania karnego, które wszczął organ wymiaru sprawiedliwości lub które może zostać wszczęte przed organem wymiaru sprawiedliwości w sprawie o przestępstwo na mocy prawa państwa wydającego”. Ponieważ przepis ten odsyła do prawa państwa wydającego, konieczność i proporcjonalność wydania takiego nakazu należy oceniać wyłącznie w świetle owego prawa.

89

W tym względzie, biorąc pod uwagę wątpliwości sądu odsyłającego przypomniane w pkt 82 i 83 niniejszego wyroku, należy wyjaśnić, że po pierwsze, art. 6 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2014/41 nie wymaga, aby wydanie END mającego na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, było koniecznie uzależnione od istnienia – wobec każdej osoby, której dotyczy postępowanie – opartego na konkretnych faktach domniemania popełnienia poważnego przestępstwa, w chwili gdy zarządza się wydanie tego END, jeżeli wymóg taki nie wynika z prawa państwa wydającego.

90

Po drugie, przepis ten nie sprzeciwia się także wydaniu END, jeżeli integralności danych uzyskanych w drodze czynności przechwytywania nie można zweryfikować ze względu na poufność technologii, która pozwoliła na zastosowanie tego środka, pod warunkiem że w późniejszym postępowaniu karnym zagwarantuje się prawo do rzetelnego procesu. Integralność przekazanego materiału dowodowego można bowiem co do zasady ocenić jedynie w chwili, gdy właściwe organy rzeczywiście dysponują już przedmiotowym materiałem dowodowym, nie zaś na wcześniejszym etapie wydawania END.

91

Następnie z brzmienia art. 6 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/41, jak również z rozróżnienia dokonanego w art. 1 ust. 1 tej dyrektywy, przypomnianego w pkt 68 niniejszego wyroku, wynika, że w sytuacji gdy „czynnoś[ć] dochodzeniow[a] wskazan[a] w END” polega na uzyskaniu materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, czyli na przekazaniu tego materiału dowodowego właściwym organom państwa wydającego, nakaz taki można wydać tylko pod warunkiem, że „w podobnej sprawie krajowej zarządzenie” takiego przekazania „jest dopuszczalne na tych samych warunkach”.

92

Przez zastosowanie zwrotów „na tych samych warunkach” i „w podobnej sprawie krajowej” art. 6 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/41 uzależnia określenie szczegółowych warunków wydania END wyłącznie od prawa państwa wydającego.

93

Wynika z tego, że jeżeli organ wydający chce uzyskać materiał dowodowy, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, organ ten musi uzależnić wydanie END od spełnienia wszystkich warunków przewidzianych w prawie swojego państwa członkowskiego w odniesieniu do podobnej sprawy krajowej.

94

Oznacza to, że zgodność z prawem wydania END, takiego jak END będące przedmiotem postępowania głównego, mającego na celu przekazanie danych, którymi właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, mogących dostarczyć informacji w przedmiocie komunikacji prowadzonej przez użytkownika telefonu komórkowego pozwalającego, dzięki specjalnemu oprogramowaniu i zmodyfikowaniu urządzenia, na korzystanie z szyfrowanej komunikacji typu end-to-end, jest uzależniona od spełnienia tych samych warunków, które mają zastosowanie w stosownym wypadku do przekazywania takich danych w sytuacji czysto wewnętrznej w państwie wydającym.

95

Wobec tego, jeżeli prawo państwa wydającego uzależnia owo przekazanie od istnienia konkretnych poszlak przemawiających za popełnieniem przez oskarżonego poważnego przestępstwa lub od dopuszczalności materiału dowodowego, który stanowią kwestionowane dane, to wydanie END podlega wszystkim tym samym warunkom.

96

Natomiast art. 6 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/41 nie wymaga, w tym w sytuacji takiej jak sytuacja będąca przedmiotem postępowania głównego, w której kwestionowane dane zostały zgromadzone przez właściwe organy państwa wykonującego na terytorium państwa wydającego i w jego interesie – aby wydanie END mającego na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, było uzależnione od tych samych wymogów materialnych co mające zastosowanie w państwie wydającym w zakresie gromadzenia owego materiału dowodowego.

97

Artykuł 6 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2014/41 ma niewątpliwie na celu zapobieganie obchodzeniu przepisów i gwarancji przewidzianych w prawie państwa wydającego. Jednak w niniejszej sprawie nie wydaje się oczywiste, że wspomniane gromadzenie i przekazywanie w drodze END materiału dowodowego zgromadzonego w ten sposób zmierzało do takiego obejścia lub nim skutkowało, czego weryfikacja należy do sądu odsyłającego.

98

Ponadto w braku jakiegokolwiek uregulowania w dyrektywie 2014/41, które zmieniałoby przepisy znajdujące zastosowanie do END mającego na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, ze względu na miejsce, w którym materiał ten został zgromadzony, okoliczność, że w niniejszej sprawie państwo wykonujące przystąpiło do ich gromadzenia na terytorium państwa wydania i w jego interesie, nie ma w tym względzie znaczenia.

99

Ponadto należy przypomnieć, że w szczególności z motywów 2, 6 i 19 dyrektywy 2014/41 wynika, że END jest jednym z instrumentów współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, o której mowa w art. 82 ust. 1 TFUE, która opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń sądowych. Otóż zasada ta, będąca „kamieniem węgielnym” współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, opiera się z kolei na wzajemnym zaufaniu i wzruszalnym domniemaniu przestrzegania przez inne państwa członkowskie prawa Unii, a zwłaszcza praw podstawowych [wyrok z dnia 8 grudnia 2020 r., Staatsanwaltschaft Wien (Sfałszowane polecenia przelewu),C‑584/19, EU:C:2020:1002, pkt 40].

100

Wynika z tego, że jeżeli organ wydający chce uzyskać w drodze END przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, to ów organ wydający nie jest uprawniony do oceny prawidłowości odrębnego postępowania, w ramach którego wykonujące państwo członkowskie zgromadziło materiał dowodowy, o którego przekazanie organ ten się zwraca. W szczególności odmienna wykładnia art. 6 ust. 1 tej dyrektywy prowadziłaby w praktyce do powstania bardziej złożonego i mniej efektywnego systemu, sprzecznego z celem rzeczonej dyrektywy.

101

Ponadto należy podkreślić, że dyrektywa 2014/41 gwarantuje kontrolę sądową poszanowania praw podstawowych osób, których dotyczy postępowanie.

102

Po pierwsze, art. 14 ust. 1 dyrektywy 2014/41 nakłada na państwa członkowskie obowiązek zagwarantowania, by w odniesieniu do czynności dochodzeniowej będącej przedmiotem END przysługiwały środki odwoławcze równoważne środkom, które przysługiwałyby w podobnej sprawie krajowej. Otóż w tym kontekście to do właściwego sądu należy kontrola spełnienia warunków wydania takiego nakazu, ustanowionych w art. 6 ust. 1 tej dyrektywy i przypomnianych w pkt 87–95 niniejszego wyroku.

103

Tym samym, gdyby przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy innego państwa wykonującego już dysponują, okazało się bądź nieproporcjonalne do celów postępowań karnych – wszczętych w państwie wydania przeciwko osobie, której te postępowania dotyczą – ze względu przykładowo na wagę naruszenia praw podstawowych tej osoby bądź zarządzone z naruszeniem uregulowań mających zastosowanie w podobnej sprawie krajowej, sąd rozpatrujący środek odwoławczy od END nakazującego owo przekazanie powinien wyciągnąć z tego odpowiednie konsekwencje zgodnie z prawem krajowym.

104

Po drugie, art. 14 ust. 7 dyrektywy 2014/41 nakłada na państwa członkowskie obowiązek zagwarantowania, by w postępowaniu karnym wszczętym w państwie wydającym przy ocenie materiału dowodowego uzyskanego za pomocą END przestrzegane było prawo do obrony i do rzetelnego postępowania.

105

Tymczasem, co się tyczy zwłaszcza prawa do rzetelnego procesu, należy przypomnieć w szczególności, iż jeżeli sąd uzna, że strona nie jest w stanie skutecznie ustosunkować się do dowodu, który mógłby mieć decydujący wpływ na ocenę okoliczności faktycznych, sąd ten stwierdza naruszenie prawa do rzetelnego procesu i wyklucza ten dowód w celu uniknięcia takiego naruszenia [zob. podobnie wyrok z dnia 2 marca 2021 r., Prokuratuur (Warunki dostępu do danych dotyczących łączności elektronicznej),C‑746/18, EU:C:2021:152, pkt 44].

106

W świetle całości powyższych rozważań na pytania drugie i trzecie należy odpowiedzieć, że art. 6 ust. 1 dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, iż nie stoi on na przeszkodzie temu, aby END mający na celu przekazanie materiału dowodowego, którym właściwe organy państwa wykonującego już dysponują, wydał prokurator, jeżeli ów materiał dowodowy został pozyskany w następstwie przechwycenia przez te organy, na terytorium państwa wydającego, przekazów telekomunikacyjnych wszystkich użytkowników telefonów komórkowych pozwalających, dzięki specjalnemu oprogramowaniu i zmodyfikowaniu urządzenia, na korzystanie z szyfrowanej komunikacji typu end-to-end, pod warunkiem że nakaz ów spełnia wszystkie wymogi przewidziane w stosownym wypadku w prawie państwa wydającego w odniesieniu do przekazywania takiego materiału dowodowego w sytuacji czysto wewnętrznej w tym państwie.

107

Poprzez pytanie czwarte lit. a) i b) sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 31 dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, iż czynność związana z niejawnym dostaniem się do urządzeń końcowych, mająca na celu wydobycie danych o ruchu, lokalizacji i komunikacji z usługi łączności internetowej, stanowi „przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych” w rozumieniu tego przepisu, o którym to przechwytywaniu należy powiadomić sąd państwa członkowskiego, na którego terytorium znajduje się osoba, której dotyczy przechwytywanie.

108

Artykuł 31 ust. 1 tej dyrektywy dotyczy sytuacji gdy właściwy organ jednego państwa członkowskiego wydaje zgodę, do celów wykonania czynności dochodzeniowej, na przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych osoby, której adres identyfikacyjny jest używany na terytorium innego państwa członkowskiego, którego pomoc techniczna nie jest potrzebna do dokonania przechwycenia. W tej sytuacji pierwsze z tych państw członkowskich, zwane „przechwytującym państwem członkowskim”, musi powiadomić o rzeczonym przechwytywaniu właściwy organ drugiego państwa członkowskiego, zwanego „powiadamianym państwem członkowskim”.

109

Co się tyczy w pierwszej kolejności pojęcia „przekazów telekomunikacyjnych” używanego w tym przepisie, to należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno z wymogów jednolitego stosowania prawa Unii, jak i z zasady równości wynika, że pojęciom w danym przepisie prawa Unii, który nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich w celu określenia ich znaczenia i zakresu, należy zazwyczaj nadawać w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię, której należy dokonywać z uwzględnieniem nie tylko treści tego przepisu, ale także jego kontekstu i celów realizowanych przez uregulowanie, którego stanowi on część [zob. podobnie wyroki: z dnia 18 stycznia 1984 r., Ekro,327/82, EU:C:1984:11, pkt 11; z dnia 8 grudnia 2020 r., Staatsanwaltschaft Wien (Sfałszowane polecenia przelewu),C‑584/19, EU:C:2020:1002, pkt 49].

110

Biorąc pod uwagę okoliczność, że żaden przepis dyrektywy 2014/41 nie zawiera definicji pojęcia „przekazów telekomunikacyjnych”, użytego w art. 31 ust. 1 tej dyrektywy, ani wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich w celu określenia znaczenia i zakresu tego pojęcia, należy uznać, iż przepisowi temu należy nadać autonomiczną i jednolitą wykładnię w prawie Unii, zgodnie z metodologią przypomnianą w poprzednim punkcie.

111

Po pierwsze, jeśli chodzi o brzmienie art. 31 ust. 1 dyrektywy 2014/41, to pojęcie „przekazów telekomunikacyjnych” odnosi się w swoim zwykłym znaczeniu do wszelkich procesów przekazywania informacji na odległość.

112

Po drugie, jeśli chodzi o kontekst, w jaki wpisuje się art. 31 ust. 1 dyrektywy 2014/41, to należy wskazać, że ust. 2 tego przepisu przewiduje, iż powiadomienia, o którym mowa w ust. 1 rzeczonego przepisu, dokonuje się za pomocą formularza zamieszczonego w załączniku C do tej dyrektywy. Otóż w pkt B III tego załącznika, zatytułowanym „Cel przechwytywania”, przewidziano zarówno numer telefonu, jak i adres protokołu internetowego („adres IP”), lub też adres poczty elektronicznej. Szerokie rozumienie pojęcia „przekazów telekomunikacyjnych” znajduje ponadto potwierdzenie w art. 31 ust. 3 dyrektywy 2014/41, który dotyczy przechwyconych „materiałów”, bez ich różnicowania.

113

Po trzecie, jeśli chodzi o cel art. 31 dyrektywy 2014/41, to z jej motywu 30 wynika, że możliwości współpracy na mocy tej dyrektywy w zakresie przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych nie powinny być ograniczone do treści takich przekazów, ale mogą również obejmować gromadzenie związanych z takimi przekazami telekomunikacyjnymi danych o ruchu i o lokalizacji rozmówcy.

114

Wynika z tego, że niejawne dostanie się do urządzeń końcowych mające na celu wydobycie z usługi łączności internetowej danych o komunikacji, ale także o ruchu lub o lokalizacji rozmówcy, stanowi „przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych” w rozumieniu art. 31 ust. 1 dyrektywy 2014/41.

115

W drugiej kolejności, co się tyczy organu, do którego kieruje się powiadomienie przewidziane w tym przepisie, po pierwsze, z brzmienia art. 31 ust. 1 tej dyrektywy wynika, że prawodawca Unii ograniczył się do odesłania do „właściwego organu powiadamianego państwa członkowskiego”, bez szczegółowego określenia charakteru – administracyjnego lub sądowego – tego organu, bądź też jego funkcji.

116

Po drugie, należy również wskazać, z jednej strony, iż rzeczonego organu nie wskazano wśród informacji wymienionych w art. 33 dyrektywy 2014/41, które powinny przekazać Komisji Europejskiej państwa członkowskie. Z drugiej strony z formularza zawartego w załączniku C do tej dyrektywy, którego – jak wskazano w pkt 112 niniejszego wyroku – należy użyć w celu powiadomienia o „przechwytywaniu przekazów telekomunikacyjnych” w rozumieniu art. 31 ust. 1 omawianej dyrektywy, wynika, że jedyne wskazanie, które w tym względzie należy zawrzeć w owym formularzu, dotyczy „powiadamianego państwa członkowskiego”.

117

Wobec tego do każdego państwa członkowskiego należy wyznaczenie właściwego organu, który powinien otrzymać powiadomienie, o którym mowa w art. 31 ust. 1 dyrektywy 2014/41. W sytuacji gdyby przechwytujące państwo członkowskie nie było w stanie zidentyfikować właściwego organu powiadamianego państwa członkowskiego, powiadomienie to można by skierować do któregokolwiek organu powiadamianego państwa członkowskiego, uznanego za stosowny przez przechwytujące państwo członkowskie.

118

W tym względzie należy jednak wyjaśnić, że właściwy organ – w rozumieniu art. 31 ust. 1 dyrektywy 2014/41 – może zgodnie z art. 31 ust. 3 tej dyrektywy powiadomić między innymi o tym, że operacja przechwytywania nie może zostać przeprowadzona lub musi zostać zakończona, w sytuacji gdy przechwytywanie nie byłoby dozwolone w podobnej sprawie krajowej. Wynika z tego, że jeżeli organ otrzymujący powiadomienie nie jest organem właściwym zgodnie z prawem powiadamianego państwa członkowskiego, to organ otrzymujący powiadomienie musi w celu zapewnienia skuteczności (effet utile) art. 31 dyrektywy 2014/41 przekazać to powiadomienie z urzędu właściwemu organowi.

119

W świetle całości powyższych rozważań na pytanie czwarte lit. a) i b) należy odpowiedzieć, że art. 31 dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, iż czynność związana z niejawnym dostaniem się do urządzeń końcowych, mająca na celu wydobycie danych o ruchu, lokalizacji i komunikacji z usługi łączności internetowej, stanowi „przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych” w rozumieniu tego przepisu, o którym to przechwytywaniu należy powiadomić organ wyznaczony w tym celu przez państwo członkowskie, na którego terytorium znajduje się osoba, której dotyczy przechwytywanie. W sytuacji gdy przechwytujące państwo członkowskie nie może zidentyfikować właściwego organu powiadamianego państwa członkowskiego, powiadomienie to można skierować do któregokolwiek organu powiadamianego państwa członkowskiego, uznanego za stosowny przez przechwytujące państwo członkowskie.

120

Poprzez pytanie czwarte lit. c) sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 31 dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, że ma on na celu ochronę praw użytkowników, których dotyczy czynność „przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych” w rozumieniu tego przepisu, i czy ta ochrona obejmuje także wykorzystanie zgromadzonych w ten sposób danych w ramach postępowań karnych wszczętych w powiadamianym państwie członkowskim.

121

Przede wszystkim w przeciwieństwie do „[p]rzechwytywani[a] przekazów telekomunikacyjnych przy technicznej pomocy innego państwa członkowskiego”, uregulowanego w art. 30 dyrektywy 2014/41, „przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych”, o którym mowa w art. 31 tej dyrektywy, czyli przechwytywanie, przy którym nie jest konieczna pomoc techniczna państwa członkowskiego, na którego terytorium znajduje się osoba, której dotyczy przechwytywanie, nie jest przedmiotem END. Wobec tego różne warunki i gwarancje, które ustanawiają ramy takiego nakazu, nie mają zastosowania do rzeczonego przechwytywania.

122

Następnie, jak wskazano w pkt 118 niniejszego wyroku, z brzmienia art. 31 ust. 3 dyrektywy 2014/41 wynika, iż właściwy organ powiadamianego państwa członkowskiego może, w sytuacji gdy przechwytywanie nie byłoby dozwolone w podobnej sprawie krajowej, powiadomić właściwy organ przechwytującego państwa członkowskiego, że operacja przechwytywania nie może być przeprowadzona lub musi zostać zakończona, a nawet w stosownym wypadku, że materiały już przechwycone nie mogą zostać wykorzystane lub mogą zostać wykorzystane wyłącznie na warunkach określonych przez to państwo członkowskie.

123

Użycie czasownika „móc” w tym przepisie oznacza, że powiadamiane państwo członkowskie ma pewne uprawnienie podlegające ocenie właściwego organu tego państwa, przy czym skorzystanie z tego uprawnienia musi być uzasadnione tym, że takie przechwytywanie nie byłoby dozwolone w podobnej sprawie krajowej.

124

Artykuł 31 dyrektywy 2014/41 ma wobec tego na celu nie tylko zagwarantowanie poszanowania suwerenności powiadamianego państwa członkowskiego, lecz także zapewnienie, aby poziom ochrony gwarantowany w tym państwie członkowskim w zakresie przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych nie został obniżony. Tym samym w zakresie, w jakim czynność przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych stanowi ingerencję w zapisane w art. 7 Karty prawo do poszanowania życia prywatnego i komunikowania się osoby, której dotyczy przechwytywanie (zob. podobnie wyrok z dnia 17 stycznia 2019 r., Dzivev i in., C‑310/16, EU:C:2019:30, pkt 36), należy uznać, iż art. 31 dyrektywy 2014/41 ma także na celu ochronę praw osób, których dotyczy taka czynność, i że cel ten obejmuje także wykorzystanie danych do celów postępowań karnych w powiadamianym państwie członkowskim.

125

W świetle wszystkich powyższych rozważań należy odpowiedzieć na pytanie czwarte lit. c), że art. 31 dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, iż ma on również na celu ochronę praw użytkowników, których dotyczy czynność „przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych” w rozumieniu tego przepisu.

126

Poprzez pytanie piąte sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy zasada skuteczności zobowiązuje krajowy sąd karny do odrzucenia, w ramach postępowania karnego wszczętego przeciwko osobie podejrzanej o czyny przestępcze, informacji i dowodów, które uzyskano z naruszeniem przepisów prawa Unii.

127

Tytułem wstępu należy wskazać, po pierwsze, że na pytanie to należy odpowiedzieć tylko w sytuacji, gdyby sąd odsyłający w oparciu o odpowiedzi na pytania prejudycjalne od pierwszego do czwartego doszedł do wniosku, iż wydanie przedmiotowych END zarządzono niezgodnie z prawem.

128

Po drugie, w obecnym stanie prawa Unii wyłącznie do prawa krajowego należy co do zasady określenie przepisów dotyczących dopuszczalności i oceny, w ramach postępowania karnego, informacji i dowodów uzyskanych w sposób sprzeczny z prawem Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2020 r., La Quadrature du Net i in., C‑511/18, C‑512/18 i C‑520/18, EU:C:2020:791, pkt 222).

129

Z utrwalonego orzecznictwa wynika bowiem, że w braku uregulowań Unii w danej dziedzinie do wewnętrznego porządku prawnego każdego państwa członkowskiego należy, zgodnie z zasadą autonomii proceduralnej, określenie zasad proceduralnych dotyczących środków prawnych mających na celu zapewnienie ochrony uprawnień podmiotów prawa wynikających z prawa Unii, pod warunkiem jednak, że nie są one mniej korzystne niż przepisy regulujące podobne sytuacje podlegające prawu wewnętrznemu (zasada równoważności) i że nie czynią one w praktyce niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym wykonywania uprawnień wynikających z prawa Unii (zasada skuteczności) (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 grudnia 1976 r., Rewe-Zentralfinanz i Rewe-Zentral, 33/76, EU:C:1976:188, pkt 5; a także z dnia 6 października 2020 r., La Quadrature du Net i in., C‑511/18, C‑512/18 i C‑520/18, EU:C:2020:791, pkt 223).

130

Niemniej, jak wynika z punktów 104 i 105 niniejszego wyroku, nie można pomijać faktu, że art. 14 ust. 7 dyrektywy 2014/41 wyraźnie nakłada na państwa członkowskie obowiązek zagwarantowania, bez uszczerbku dla stosowania krajowych przepisów proceduralnych, by w postępowaniu karnym wszczętym w państwie wydającym przy ocenie materiału dowodowego uzyskanego za pomocą END przestrzegane było prawo do obrony i do rzetelnego postępowania, co oznacza, że dowód, do którego jedna ze stron nie jest w stanie skutecznie się ustosunkować, należy wykluczyć z postępowania karnego.

131

W świetle wszystkich powyższych rozważań na pytanie piąte należy odpowiedzieć, iż art. 14 ust. 7 dyrektywy 2014/41 należy interpretować w ten sposób, że zobowiązuje on krajowy sąd karny do odrzucenia, w ramach postępowania karnego wszczętego przeciwko osobie podejrzanej o czyny przestępcze, informacji i dowodów, jeżeli osoba ta nie jest w stanie skutecznie ustosunkować się do tych informacji oraz dowodów i jeżeli mogłyby one mieć decydujący wpływ na ocenę okoliczności faktycznych.

132

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje: