–

w imieniu LACD GmbH – S. Kuhn, Rechtsanwalt,

–

w imieniu BB Sport GmbH & Co. KG – C. Rohnke, Rechtsanwalt,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – M. Noll-Ehlers, I. Rubene i N. Ruiz García, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 pkt 14 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. 2011, L 304, s. 64) oraz art. 2 pkt 12 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylającej dyrektywę 1999/44/WE (Dz.U. 2019, L 136, s. 28).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy LACD GmbH a BB Sport GmbH & Co. KG w przedmiocie zgodności z prawem oświadczeń dołączanych do produktów sprzedawanych przez LACD.

3

Motywy 4, 5 i 7 dyrektywy 2011/83 stanowią:

[…]

4

Zgodnie z art. 1 tej dyrektywy jej celem jest przyczynianie się „poprzez osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony konsumentów […] do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego w drodze zbliżenia niektórych aspektów przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących umów zawieranych między konsumentami a przedsiębiorcami”.

5

Artykuł 2 pkt 14 wspomnianej dyrektywy definiuje pojęcie „gwarancji handlowej” jako „każde zobowiązanie przedsiębiorcy lub producenta (zwanego dalej »gwarantem«) wobec konsumenta – niezależnie od jego prawnego obowiązku zapewnienia zgodności towaru z umową – do zwrotu zapłaconej ceny lub wymiany towarów, ich naprawy lub zapewnienia ich serwisu w jakikolwiek sposób, jeśli nie są one zgodne ze specyfikacją lub nie spełniają jakichkolwiek innych wymogów niezwiązanych ze zgodnością towaru z umową określonych w oświadczeniu gwarancyjnym lub w stosownej reklamie dostępnej w momencie zawarcia umowy lub przed jej zawarciem”.

6

Artykuł 6 tej dyrektywy, zatytułowany „Wymogi informacyjne dotyczące umów zawieranych na odległość i umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa”, stanowi w ust. 1:

„Zanim konsument zostanie związany umową zawieraną na odległość lub umową zawieraną poza lokalem przedsiębiorstwa, lub jakąkolwiek ofertą w tym zakresie, przedsiębiorca w jasny i zrozumiały sposób udziela konsumentowi następujących informacji:

[…]

[…]”.

7

Zgodnie z art. 1 dyrektywy 2019/771 jej „celem [jest] przyczynianie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnianie przy tym wysokiego poziomu ochrony konsumentów […]”.

8

Artykuł 2 pkt 12 tej dyrektywy definiuje gwarancję handlową jako „zobowiązanie sprzedawcy lub producenta (zwanego dalej »gwarantem«) wobec konsumenta – niezależnie od prawnego obowiązku sprzedawcy związanego z gwarancją zgodności z umową – do zwrotu zapłaconej ceny lub wymiany towarów, ich naprawy lub zapewnienia ich serwisu, jeśli nie są one zgodne ze specyfikacją lub nie spełniają innych wymogów niezwiązanych ze zgodnością z umową określonych w oświadczeniu gwarancyjnym lub w stosownej reklamie dostępnych w momencie zawarcia umowy lub przed jej zawarciem”.

9

Artykuł 24 ust. 2 wspomnianej dyrektywy przewiduje, że jej przepisów nie stosuje się do umów zawartych przed dniem 1 stycznia 2022 r.

10

Zgodnie z § 443 ust. 1 Bürgerliches Gesetzbuch (kodeksu cywilnego), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym, (zwanego dalej „kodeksem cywilnym”) szczególne zobowiązanie się sprzedawcy, producenta lub innego podmiotu trzeciego, w oświadczeniu lub w reklamie, które były dostępne w chwili zawarcia umowy sprzedaży lub przed jej zawarciem stanowi gwarancję uzupełniającą gwarancję zgodności towaru z umową, której przedmiotem jest zwrot zapłaconej ceny, wymiana lub naprawa sprzedanego towaru, bądź też spełnienie w związku z nią innego świadczenia, jeśli towar ten nie jest zgodny ze specyfikacją lub nie spełnia jakichkolwiek innych wymogów niezwiązanych ze zgodnością z umową, określonych w owym oświadczeniu gwarancyjnym lub w owej reklamie.

11

Paragraf 479 ust. 1 wspomnianego kodeksu przewiduje, że oświadczenie gwarancyjne w rozumieniu § 443 tego kodeksu sporządza się w sposób prosty i zrozumiały oraz wymienia się w nim wymogi, które oświadczenie to powinno zawierać.

12

LACD sprzedaje za pośrednictwem sprzedawców detalicznych i sklepów internetowych artykuły do uprawiania sportu i dbałości o formę fizyczną produkowane pod marką LACD. Co najmniej do 2013 r. dołączał on do swoich koszulek zawieszki („Hang-Tags”) z następującym tekstem (zwanym dalej „oświadczeniem LACD”):

„Gwarancja LACD

Każdy produkt LACD jest objęty naszą dożywotnią gwarancją. Jeśli nie jesteś w pełni zadowolony z któregokolwiek z naszych produktów, zwróć go, proszę, do sprzedawcy, u którego dokonałeś zakupu. Możesz też zwrócić go bezpośrednio do LACD, pamiętaj przy tym o poinformowaniu nas, gdzie i kiedy zakupiłeś produkt”.

13

W sierpniu 2018 r. BB Sport, który sprzedaje artykuły do uprawiania sportu i dbałości o formę fizyczną, zakupił przez Internet za pośrednictwem „tajemniczej” klientki („Testkäuferin”) dwie koszulki marki LACD, na których umieszczone były zawieszki zawierające oświadczenie LACD.

14

Uznawszy, że informacje znajdujące się na owej zawieszce nie spełniają wymogów prawnych mających zastosowanie do oświadczenia gwarancyjnego w rozumieniu §§ 443 i 479 kodeksu cywilnego, BB Sport wniósł do Landgericht München I (sądu krajowego Monachium I, Niemcy) powództwo zmierzające do nakazania LACD zaprzestania umieszczania takich zawieszek na produktach odzieżowych tej spółki. Ponieważ sąd ten oddalił powództwo, BB Sport wniósł apelację do Oberlandesgericht München (wyższego sądu krajowego w Monachium, Niemcy), który ją uwzględnił.

15

LACD wniosło następnie skargę rewizyjną do Bundesgerichtshof (federalnego trybunału sprawiedliwości, Niemcy), będącego sądem odsyłającym, który uważa, że rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu głównym zależy od wykładni zarówno art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83, jak i art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771 w zakresie, w jakim żądanie zaprzestania nieuczciwej praktyki handlowej opartej na ryzyku powrotu do naruszenia, takie jak przedstawione w postępowaniu głównym, może zostać uwzględnione tylko wtedy, gdy zachowanie zarzucane pozwanej w postępowaniu głównym jest sprzeczne z prawem konkurencji zarówno w chwili zaistnienia okoliczności faktycznych, jak i w chwili wydania orzeczenia w przedmiocie skargi rewizyjnej.

16

Sąd ten zauważa na wstępie, że stwierdzenie naruszenia przez LACD obowiązków informacyjnych przewidzianych w § 479 ust. 1 kodeksu cywilnego zakłada, iż zawarte w oświadczeniu LACD zobowiązanie do przyjęcia zwrotu sprzedanego produktu odzieżowego w przypadku niezadowolenia konsumenta, stanowiło „gwarancję” w rozumieniu § 443 ust. 1 tego kodeksu, który to przepis dokonał transpozycji do prawa niemieckiego pojęcia „gwarancji”, o którym mowa w dyrektywie 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (Dz.U. 1999, L 171, s. 12), i która od dnia 1 stycznia 2022 r. znajduje podstawę w art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771.

17

Sąd odsyłający uważa, że nawet jeśli „zadowolenie konsumenta z zakupionego produktu” nie wchodzi w zakres „specyfikacji sprzedawanego towaru”, to jednak może ono stanowić „inny wymóg niezwiązany ze zgodnością z umową” w rozumieniu § 443 ust. 1 kodeksu cywilnego. Wyjaśnia on, że to drugie kryterium zostało dodane do tego przepisu ze skutkiem od dnia 13 czerwca 2014 r. w celu transpozycji do prawa niemieckiego pojęcia „gwarancji handlowej” zawartego w art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83.

18

Zdaniem tego sądu ani brzmienie, ani kontekst owego art. 2 pkt 14 lub art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771 nie pozwalają jednoznacznie wywnioskować, że „zadowolenie konsumenta z zakupionego produktu” stanowi „inny wymóg niezwiązany ze zgodnością towaru z umową określony w oświadczeniu gwarancyjnym” w rozumieniu tych przepisów, a udowodnienie jego istnienia może skutkować zwrotem zapłaconej ceny, wymianą lub naprawą tego produktu, bądź też spełnienie w związku z owym produktem innego świadczenia, przy czym takie niezadowolenie nie musi wynikać z jego stanu lub właściwości.

19

Niemniej jednak, ponieważ cel polegający na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów, o którym mowa w dyrektywach 2011/83 i 2019/771, przemawia za taką wykładnią, wspomniany sąd zastanawia się, w jaki sposób należy udowodnić ten „brak zadowolenia konsumenta z zakupionego produktu” w celu realizacji „gwarancji handlowej” w rozumieniu art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83 i art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771.

20

W tych okolicznościach Bundesgerichtshof (federalny trybunał sprawiedliwości) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

21

Po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego w dniu 9 marca 2023 r. LACD, pismem złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 6 kwietnia 2023 r., wniosło o otwarcie procedury ustnej na nowo na podstawie art. 83 regulaminu postępowania przed Trybunałem. Na poparcie tego wniosku LACD podnosi, po pierwsze, że rzecznik generalny pominął fakt, iż spółka ta nie prowadzi sklepu internetowego. Po drugie, LACD podkreśla znaczenie wykładni art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771, o którą zwrócił się sąd odsyłający.

22

Należy przypomnieć, że na podstawie art. 252 akapit drugi TFUE rzecznik generalny przedstawia publicznie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, uzasadnioną opinię w sprawach, które zgodnie ze statutem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wymagają jego zaangażowania. Trybunał nie jest związany ani tą opinią, ani uzasadnieniem prowadzącym do wniosków, które rzecznik generalny formułuje w opinii Ponadto ani statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, ani regulamin postępowania nie dają stronom możliwości przedkładania uwag w odpowiedzi na opinię przedstawioną przez rzecznika generalnego. W konsekwencji okoliczność, że zainteresowany nie zgadza się z opinią rzecznika generalnego, nie może sama w sobie stanowić powodu uzasadniającego otwarcie na nowo ustnego etapu postępowania (wyrok z dnia 21 października 2021 r., Beeren-, Wild-, Feinfrucht, C‑825/19, EU:C:2021:869, pkt 24–26 i przytoczone tam orzecznictwo).

23

W niniejszej sprawie, ponieważ, jak wskazano w pkt 21 niniejszego wyroku, LACD ogranicza się do zakwestionowania niektórych fragmentów opinii rzecznika generalnego i do przedstawienia uwag w przedmiocie jej treści, nie należy zarządzać otwarcia na nowo ustnego etapu postępowania.

24

Na wstępie, w zakresie, w jakim sąd odsyłający zwraca się o wykładnię art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771, należy stwierdzić, że dyrektywa ta, zgodnie z jej art. 24 ust. 2, nie stosuje się do umów zawartych przed dniem 1 stycznia 2022 r. Tymczasem z postanowienia odsyłającego wynika, że umowa sprzedaży koszulek będących przedmiotem postępowania głównego została zawarta w sierpniu 2018 r.

25

W tych okolicznościach należy zbadać łącznie dwa pytania, poprzez które sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „gwarancji handlowej” obejmuje, jako „jakiekolwiek inne wymogi niezwiązane ze zgodnością towaru z umową określone w oświadczeniu gwarancyjnym lub w stosownej reklamie dostępnej w momencie zawarcia umowy lub przed jej zawarciem”, zobowiązanie, podejmowane przez gwaranta wobec danego konsumenta, dotyczące okoliczności nieodłącznie związanych z owym konsumentem, takich jak jego zadowolenie z zakupionego towaru, pozostawione do jego własnej oceny, a jeśli tak, to w jaki sposób okoliczności te powinny zostać udowodnione w celu realizacji tej gwarancji handlowej.

26

Artykuł 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83 definiuje pojęcie „gwarancji handlowej” jako „każde zobowiązanie przedsiębiorcy lub producenta (»gwaranta«) wobec konsumenta – niezależnie od jego prawnego obowiązku zapewnienia zgodności towaru z umową – do zwrotu zapłaconej ceny lub wymiany towarów, ich naprawy lub zapewnienia ich serwisu w jakikolwiek sposób, jeśli nie są one zgodne ze specyfikacją lub nie spełniają jakichkolwiek innych wymogów niezwiązanych ze zgodnością towaru z umową określonych w oświadczeniu gwarancyjnym lub w stosownej reklamie dostępnej w momencie zawarcia umowy lub przed jej zawarciem”.

27

W tym względzie należy przede wszystkim zauważyć, że brzmienie art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83 nie zawiera żadnego elementu pozwalającego na wyłączenie z jego zakresu stosowania zobowiązania gwaranta dotyczącego „zadowolenia konsumenta z zakupionego produktu”, pozostawionego subiektywnej ocenie tego konsumenta.

28

Po pierwsze, przepis ten odnosi się bowiem do „każdego zobowiązania” gwaranta wobec danego konsumenta „niezależnie od jego prawnego obowiązku zapewnienia zgodności towaru z umową”. Po drugie, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 30 opinii, neutralne i ogólne wyrażenie „autres éléments éventuels” [użyte w wersji francuskiej dyrektywy, którego polskie tłumaczenie brzmi „jakiekolwiek inne wymogi” – przyp. tłum.] może obejmować niespełnienie subiektywnych oczekiwań konsumenta co do zakupionego towaru, niezależnie od jakichkolwiek obiektywnych względów związanych z jego cechami lub właściwościami.

29

Następnie przekazanie informacji dotyczących „gwarancji handlowej” należy, jak wynika w szczególności z art. 6 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2011/83, do obowiązków wynikających z tej dyrektywy, mających na celu zapewnienie danemu konsumentowi informacji przed zawarciem umowy. Artykuł 6 nakłada zatem na każdego przedsiębiorcę obowiązek udzielenia konsumentowi w jasny i zrozumiały sposób, zanim zostanie on związany umową zawieraną na odległość lub umową zawieraną poza lokalem przedsiębiorstwa lub jakąkolwiek ofertą w tym zakresie, informacji dotyczących istnienia i warunków wszelkich gwarancji handlowych.

30

Tymczasem wykładnia art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83, zgodnie z którą pojęcie „gwarancji handlowej” obejmuje zobowiązanie przedsiębiorcy co do tego, „czy dany konsument będzie zadowolony z zakupionego produktu”, jest zgodna z realizowanym przez tę dyrektywę celem polegającym na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów poprzez zagwarantowanie im dostępu do informacji i bezpieczeństwa w kontekście obrotu z przedsiębiorcami, ustanowionego w art. 1 wspomnianej dyrektywy w związku z jej motywami 4, 5 i 7. Wykładnia ta pozwala w istocie konsumentowi, po pierwsze, na powzięcie wiadomości o zobowiązaniu tego przedsiębiorcy oraz na wcześniejsze zapoznanie się z warunkami umowy, którą zamierza on zawrzeć, w celu podjęcia świadomej decyzji o zawarciu takiej umowy, a po drugie, na uzyskanie od przedsiębiorcy zwrotu ceny zakupu poprzez zwykłe oświadczenie o braku zadowolenia, co zwiększa w ten sposób jego poziom ochrony wobec owego przedsiębiorcy.

31

Ponadto zobowiązanie przedsiębiorcy do przejęcia zakupionego towaru w przypadku niezadowolenia danego konsumenta stanowi wyraz wolności prowadzenia działalności gospodarczej przez tego przedsiębiorcę, ustanowionej w art. 16 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, której należy również przestrzegać przy wykładni dyrektywy 2011/83 w świetle celu wskazanego w jej motywie 4, jakim jest zapewnienie właściwej równowagi między wysokim poziomem ochrony konsumentów a konkurencyjnością przedsiębiorstw (zob. podobnie wyrok z dnia 5 maja 2022 r., Victorinox, C‑179/21, EU:C:2022:353, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

Wreszcie, co się tyczy kwestii, czy wszelki brak zadowolenia danego konsumenta z zakupionego towaru powinien zostać wykazany w sposób obiektywny, na pytanie to należy udzielić jedynie odpowiedzi przeczącej, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 48 opinii. Niespełnienie subiektywnych oczekiwań tego konsumenta w odniesieniu do takiego towaru z definicji nie może bowiem być przedmiotem obiektywnej weryfikacji. Samo twierdzenie w tym względzie wspomnianego konsumenta należy zatem uznać za wystarczające.

33

W świetle powyższych rozważań na przedstawione pytania należy odpowiedzieć, iż art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „gwarancji handlowej” obejmuje, jako „jakiekolwiek inne wymogi niezwiązane ze zgodnością towaru z umową określone w oświadczeniu gwarancyjnym lub w stosownej reklamie dostępnej w momencie zawarcia umowy lub przed jej zawarciem”, zobowiązanie, podejmowane przez gwaranta wobec danego konsumenta, dotyczące okoliczności nieodłącznie związanych z owym konsumentem, takich jak jego zadowolenie z zakupionego towaru, pozostawione do jego własnej oceny, przy czym istnienie tych okoliczności nie musi być obiektywnie zweryfikowane w celu realizacji tej gwarancji handlowej.

34

Biorąc pod uwagę, że – jak stwierdzono w pkt 15 niniejszego wyroku – sąd odsyłający wskazuje, iż będzie musiał również wziąć pod uwagę art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771 w celu zbadania zgodności z prawem oświadczenia LACD, należy dodać, że dokonana w poprzednim punkcie niniejszego wyroku wykładnia art. 2 pkt 14 dyrektywy 2011/83 ma znaczenie dla wykładni art. 2 pkt 12 dyrektywy 2019/771, ponieważ pojęcie „gwarancji handlowej” zostało zdefiniowane w prawie identyczny sposób w tych dwóch przepisach oraz ponieważ podobnie jak dyrektywa 2011/83, dyrektywa 2019/771 ma na celu, jak wynika z jej art. 1, zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów.

35

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 2 pkt 14 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

należy interpretować w ten sposób, że

pojęcie „gwarancji handlowej” obejmuje, jako „jakiekolwiek inne wymogi niezwiązane ze zgodnością towaru z umową określone w oświadczeniu gwarancyjnym lub w stosownej reklamie dostępnej w momencie zawarcia umowy lub przed jej zawarciem”, zobowiązanie, podejmowane przez gwaranta wobec danego konsumenta, dotyczące okoliczności nieodłącznie związanych z owym konsumentem, takich jak jego zadowolenie z zakupionego towaru, pozostawione do jego własnej oceny, przy czym istnienie tych okoliczności nie musi być obiektywnie zweryfikowane w celu realizacji tej gwarancji handlowej.