Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62021CJ0568

    Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 21 września 2023 r.
    Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid przeciwko E. i in.
    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Raad van State.
    Odesłanie prejudycjalne – Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – System dubliński – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Kryteria i mechanizmy ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej – Odpowiedzialność państwa członkowskiego, które wydało wnioskodawcy dokument pobytu – Artykuł 2 lit. l) – Pojęcie „dokumentu pobytu” – Legitymacja dyplomatyczna wydana przez państwo członkowskie – Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych.
    Sprawa C-568/21.

    Court reports – general – 'Information on unpublished decisions' section

    ECLI identifier: ECLI:EU:C:2023:683

     WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)

    z dnia 21 września 2023 r. ( *1 )

    Odesłanie prejudycjalne – Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – System dubliński – Rozporządzenie (UE) nr 604/2013 – Kryteria i mechanizmy ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej – Odpowiedzialność państwa członkowskiego, które wydało wnioskodawcy dokument pobytu – Artykuł 2 lit. l) – Pojęcie „dokumentu pobytu” – Legitymacja dyplomatyczna wydana przez państwo członkowskie – Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych

    W sprawie C‑568/21

    mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Raad van State (radę stanu, Niderlandy) postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2021 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 16 września 2021 r., w postępowaniu:

    Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid

    przeciwko

    E.,

    S.,

    TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

    w składzie: A. Arabadjiev, prezes izby, P.G. Xuereb, T. von Danwitz, A. Kumin (sprawozdawca) i I. Ziemele, sędziowie,

    rzecznik generalny: A.M. Collins,

    sekretarz: A. Calot Escobar,

    uwzględniając pisemny etap postępowania,

    rozważywszy uwagi, które przedstawili:

    w imieniu E. i S. – M.F. Wijngaarden, advocaat,

    w imieniu rządu niderlandzkiego – K. Bulterman i A. Hanje, w charakterze pełnomocników,

    w imieniu rządu austriackiego – J. Schmoll i V. Strasser, w charakterze pełnomocników,

    w imieniu Komisji Europejskiej – początkowo L. Grønfeldt i W. Wils, a następnie W. Wils, w charakterze pełnomocników,

    po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 9 marca 2023 r.,

    wydaje następujący

    Wyrok

    1

    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 lit. l) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela kraju trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31, zwanego dalej „rozporządzeniem Dublin III”).

    2

    Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (sekretarzem stanu ds. sprawiedliwości i bezpieczeństwa, Niderlandy) (zwanym dalej „sekretarzem stanu”) a E. i S., działającymi we własnym imieniu oraz w imieniu swoich małoletnich dzieci, w przedmiocie oddalenia ich wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

    Ramy prawne

    Prawo międzynarodowe

    3

    Zgodnie z art. 2 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych, sporządzonej w Wiedniu dnia 18 kwietnia 1961 r., która weszła w życie w dniu 24 kwietnia 1964 r. (Recueil des traités des Nations unies, vol. 500, s. 95, zwanej dalej „konwencją wiedeńską”):

    „Ustanowienie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami oraz wysyłanie stałych misji dyplomatycznych następuje za wzajemną zgodą”.

    4

    Artykuł 4 tej konwencji stanowi:

    „1.   Państwo wysyłające powinno się upewnić, że osoba, którą zamierza akredytować jako szefa misji w państwie przyjmującym, otrzymała agrément tego państwa.

    2.   Państwo przyjmujące nie jest zobowiązane do podania państwu wysyłającemu przyczyn odmowy agrément”.

    5

    Artykuł 5 ust. 1 wspomnianej konwencji ma następujące brzmienie:

    „Państwo wysyłające, po dokonaniu należnej notyfikacji zainteresowanym państwom przyjmującym, może stosownie do okoliczności akredytować szefa misji lub wyznaczyć członka personelu dyplomatycznego w więcej niż jednym państwie, chyba że którekolwiek z państw przyjmujących wyraźnie się temu sprzeciwia”.

    6

    Artykuł 9 tej konwencji przewiduje:

    „1.   Państwo przyjmujące może w każdym czasie i bez obowiązku uzasadnienia swej decyzji zawiadomić państwo wysyłające, że szef misji bądź którykolwiek z członków personelu dyplomatycznego misji jest persona non grata albo że którykolwiek inny z członków personelu misji jest osobą niepożądaną. Państwo wysyłające odpowiednio do okoliczności bądź odwoła daną osobę, bądź położy kres jej funkcjom w misji. Dana osoba może być uznana za non grata albo za niepożądaną przed przybyciem na terytorium państwa przyjmującego.

    2.   Jeżeli państwo wysyłające odmawia wykonania lub nie wykonuje w rozsądnym terminie swych obowiązków wynikających z [ust.] 1 niniejszego artykułu, państwo przyjmujące może odmówić uznania danej osoby za członka misji”.

    7

    Artykuł 10 ust. 1 konwencji wiedeńskiej brzmi następująco:

    „Ministerstwo spraw zagranicznych państwa przyjmującego lub inne ministerstwo uznane za właściwe będą zawiadamiane o:

    a)

    mianowaniu członków misji, ich przybyciu i ostatecznym wyjeździe lub też o zakończeniu ich funkcji w misji;

    b)

    przybyciu i ostatecznym wyjeździe osoby należącej do rodziny członka misji oraz zależnie od okoliczności o tym, że jakaś osoba staje się lub przestaje być członkiem rodziny członka misji;

    […]”.

    Prawo Unii

    8

    Zgodnie z motywami 4 i 5 rozporządzenia Dublin III:

    „(4)

    W konkluzjach z Tampere stwierdzono także, że [wspólny europejski system azylowy] powinien zostać uzupełniony, w krótkim terminie, o precyzyjną i sprawną metodę ustalania, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu.

    (5)

    Metoda taka powinna być oparta na kryteriach obiektywnych i sprawiedliwych, zarówno dla państw członkowskich, jak i dla zainteresowanych osób. W szczególności powinna ona umożliwiać szybkie ustalenie odpowiedzialnego państwa członkowskiego, tak by zagwarantować skuteczny dostęp do procedur udzielania ochrony międzynarodowej, i nie powinna zagrażać celowi, jakim jest szybkie rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej”.

    9

    Artykuł 2 tego rozporządzenia, zatytułowany „Definicje”, stanowi:

    „Na użytek niniejszego rozporządzenia:

    […]

    c)

    »wnioskodawca« oznacza obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który złożył wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, w odniesieniu do którego nie została jeszcze podjęta prawomocna decyzja;

    […]

    l)

    »dokument pobytu« oznacza każde zezwolenie wydane przez organy państwa członkowskiego zezwalające obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi na pozostanie na jego terytorium, włącznie z dokumentami potwierdzającymi zezwolenie na pozostanie na jego terytorium na podstawie ustaleń dotyczących ochrony czasowej lub tak długo, jak długo istnieją okoliczności uniemożliwiające wykonanie decyzji o wydaleniu, z wyjątkiem wiz i zezwoleń na pobyt wydanych w okresie niezbędnym do ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego na mocy niniejszego rozporządzenia lub podczas rozpatrywania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt;

    […]”.

    10

    Artykuły 7–15 wspomnianego rozporządzenia są ujęte w jego rozdziale III, zatytułowanym „Kryteria ustalania odpowiedzialnego państwa członkowskiego”. Artykuł 7 tego rozporządzenia, zatytułowany „Hierarchia kryteriów”, stanowi w ust. 1:

    „Kryteria ustalania odpowiedzialnego państwa członkowskiego stosuje się w kolejności, w jakiej są one wymienione w niniejszym rozdziale”.

    11

    Artykuł 12 rozporządzenia Dublin III, zatytułowany „Wydanie dokumentów pobytu lub wiz”, przewiduje w ust. 1:

    „W przypadku gdy wnioskodawca jest w posiadaniu ważnego dokumentu pobytu, państwo członkowskie, które wydało ten dokument, jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej”.

    12

    Artykuł 21 tego rozporządzenia, zatytułowany „Złożenie wniosku o przejęcie”, stanowi w ust. 1 akapit pierwszy:

    „W przypadku gdy państwo członkowskie, w którym został złożony wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, uznaje, że inne państwo członkowskie jest odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosku, może, tak szybko jak to możliwe, i w każdym przypadku w ciągu trzech miesięcy od daty złożenia wniosku w rozumieniu art. 20 ust. 2 zwrócić się do innego państwa członkowskiego o przejęcie wnioskodawcy”.

    13

    Artykuł 29 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Metody i terminy”, stanowi w ust. 1 akapit pierwszy:

    „Przekazanie osoby ubiegającej się o azyl lub innej osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d), z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane zgodnie z prawem krajowym wnioskującego państwa członkowskiego, po konsultacjach między zainteresowanymi państwami członkowskimi, tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody na złożony przez inne państwo członkowskie wniosek [zgody przez inne państwo członkowskie na wniosek] o przejęcie lub wtórne przejęcie zainteresowanej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy mają one skutek zawieszający, zgodnie [z] art. 27 ust. 3”.

    Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne

    14

    E. i S. oraz ich małoletnie dzieci są obywatelami państwa trzeciego. Ojciec był członkiem misji dyplomatycznej swojego państwa w państwie członkowskim X i mieszkał na jego terytorium wraz z małżonką i dziećmi. Podczas tego pobytu ministerstwo spraw zagranicznych tego państwa członkowskiego wydało im legitymacje dyplomatyczne.

    15

    Po opuszczeniu państwa członkowskiego X E. i S. złożyli w Niderlandach wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej.

    16

    W dniu 31 lipca 2019 r. sekretarz stanu uznał, że na podstawie art. 12 ust. 1 rozporządzenia Dublin III państwo członkowskie X jest odpowiedzialne za rozpatrzenie tych wniosków, ponieważ legitymacje dyplomatyczne wydane przez organy tego państwa członkowskiego stanowią dokumenty pobytu. W dniu 25 września 2019 r. wspomniane państwo członkowskie wyraziło zgodę na wnioski o przejęcie.

    17

    Decyzjami z dnia 29 stycznia 2020 r. sekretarz stanu odmówił rozpatrzenia złożonych przez E. i S. wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej na tej podstawie, że za ich rozpatrzenie jest odpowiedzialne państwo członkowskie X.

    18

    E. i S. wnieśli skargi na te decyzje do rechtbank Den Haag (sądu rejonowego w Hadze, Niderlandy). Na poparcie tych skarg podnieśli oni, że państwo członkowskie X nie jest odpowiedzialne za rozpatrzenie ich wniosków, ponieważ organy tego państwa członkowskiego nigdy nie wydały im dokumentów pobytu. To ze względu na swój status dyplomatyczny korzystali oni z prawa pobytu, wynikającego bezpośrednio z konwencji wiedeńskiej.

    19

    Wyrokiem z dnia 20 marca 2020 r. rechtbank Den Haag (sąd rejonowy w Hadze) uwzględnił skargi, uznając, że sekretarz stanu błędnie uznał państwo członkowskie X za odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej. Sąd ten podkreślił, że legitymacji dyplomatycznych wydanych przez organy tego państwa członkowskiego nie można uznać za zezwolenia na pobyt, gdyż E. i S. przysługiwało już prawo pobytu we wspomnianym państwie członkowskim na podstawie konwencji wiedeńskiej.

    20

    Sekretarz stanu wniósł środek odwoławczy od tego wyroku do Raad van State (rady stanu, Niderlandy), sądu odsyłającego, podnosząc, że legitymacje dyplomatyczne wydane E. i S. przez państwo członkowskie X są objęte zakresem pojęcia „dokumentu pobytu” w rozumieniu art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III.

    21

    Raad van State (rada stanu) wyjaśnia, że jest bezsporne, iż organy państwa członkowskiego X wydały E. i S. legitymacje dyplomatyczne i że legitymacje te były jeszcze ważne w chwili składania przez nich wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Niderlandach. Ponadto państwo członkowskie X wydało te legitymacje dyplomatyczne zgodnie z konwencją wiedeńską, a Królestwo Niderlandów i państwo członkowskie X są stronami tej konwencji.

    22

    Zdaniem tego sądu ustalenie państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonych przez E. i S. wymaga odpowiedzi na pytanie, czy legitymacja dyplomatyczna wydana przez państwo członkowskie na podstawie konwencji wiedeńskiej stanowi dokument pobytu w rozumieniu art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III.

    23

    Odpowiedzi na to pytanie nie można zaś według sądu odsyłającego wywieść bezpośrednio ani z tego przepisu, ani z systemu ustanowionego przez to rozporządzenie, ani z odpowiednich norm prawa międzynarodowego publicznego. Ponadto orzecznictwo Trybunału dotyczące wspomnianego rozporządzenia również nie dostarcza wyjaśnień w tym względzie i wydaje się, że praktyki państw członkowskich są w tej kwestii rozbieżne.

    24

    W tych okolicznościach Raad van State (rada stanu) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

    „Czy art. 2 lit. l) rozporządzenia [Dublin III] należy interpretować w ten sposób, że legitymacja dyplomatyczna wydana przez państwo członkowskie na podstawie [konwencji wiedeńskiej] stanowi dokument pobytu w rozumieniu tegoż przepisu?”.

    W przedmiocie dopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

    25

    Rząd austriacki podaje w wątpliwość dopuszczalność rozpatrywanego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym na tej podstawie, że wykładnia rozporządzenia Dublin III, o którą wniesiono, jest pozbawiona rzeczywistej użyteczności dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym. W niniejszym przypadku Królestwo Niderlandów stało się bowiem odpowiedzialne za rozpatrzenie spornych wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, ponieważ choć państwo członkowskie X wyraziło zgodę na wnioski o przejęcie stron przeciwnych w postępowaniu głównym, przekazanie wnioskodawców ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej do tego ostatniego państwa członkowskiego nie nastąpiło w terminie sześciu miesięcy przewidzianym w art. 29 ust. 1 tego rozporządzenia.

    26

    W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału wyłącznie do sądu krajowego, przed którym toczy się spór i na którym spoczywa odpowiedzialność za przyszły wyrok, należy, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnej sprawy, zarówno ocena, czy dla wydania wyroku jest mu niezbędne uzyskanie orzeczenia prejudycjalnego, jak i ocena znaczenia skierowanych do Trybunału pytań. W związku z tym, jeśli postawione pytania dotyczą wykładni przepisu prawa Unii, Trybunał jest w zasadzie zobowiązany do wydania orzeczenia (wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

    27

    Oznacza to, że pytania dotyczące prawa Unii korzystają z domniemania posiadania znaczenia dla sprawy. Odmowa rozstrzygnięcia przez Trybunał w przedmiocie postawionego przez sąd krajowy pytania prejudycjalnego jest możliwa tylko wtedy, gdy oczywiste jest, że wykładnia przepisu prawa Unii, o którą się zwrócono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego, które są niezbędne do udzielenia przydatnej odpowiedzi na przedstawione mu pytania (wyrok z dnia 12 stycznia 2023 r., DOBELES HES, C‑702/20 i C‑17/21, EU:C:2023:1, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

    28

    Należy również przypomnieć, że zgodnie z art. 29 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia Dublin III przekazanie osoby ubiegającej się o azyl z wnioskującego państwa członkowskiego do odpowiedzialnego państwa członkowskiego jest przeprowadzane zgodnie z prawem krajowym wnioskującego państwa członkowskiego, po konsultacjach między zainteresowanymi państwami członkowskimi, tak szybko, jak to jest praktycznie możliwe, a najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od wyrażenia zgody przez inne państwo członkowskie na wniosek o przejęcie lub wtórne przejęcie zainteresowanej osoby lub od ostatecznej decyzji w sprawie odwołania się lub ponownego rozpoznania, w przypadku gdy mają one skutek zawieszający zgodnie z art. 27 ust. 3 tego rozporządzenia.

    29

    W niniejszym przypadku z postanowienia odsyłającego wynika, że sekretarz stanu, składając środek odwoławczy od wyroku sądu pierwszej instancji do sądu odsyłającego, z uwagi na zbliżający się upływ terminu na przekazanie wniósł o zastosowanie środków tymczasowych, a wniosek ten uwzględniono.

    30

    W tych okolicznościach okazuje się, że środkowi odwoławczemu wniesionemu przez sekretarza stanu nadano skutek zawieszający w rozumieniu art. 29 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia Dublin III, wobec czego bieg terminu sześciu miesięcy, o którym mowa w tym przepisie, rozpocznie się dopiero po wydaniu przez sąd odsyłający prawomocnego orzeczenia w przedmiocie tego środka odwoławczego.

    31

    W konsekwencji nie można w sposób oczywisty stwierdzić, że wykładnia prawa Unii, o której dokonanie zwrócił się sąd odsyłający, nie jest niezbędna do rozstrzygnięcia przez ten sąd zawisłego przed nim sporu. Rozpatrywany wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest zatem dopuszczalny.

    W przedmiocie pytania prejudycjalnego

    32

    W celu udzielania odpowiedzi na zadane pytanie należy przypomnieć na wstępie, że wykładnia przepisu prawa Unii wymaga uwzględnienia nie tylko jego brzmienia, lecz także kontekstu, w jaki się on wpisuje, oraz celów realizowanych przez akt, którego jest on częścią (wyrok z dnia 22 czerwca 2023 r., Pankki S, C‑579/21, EU:C:2023:501, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).

    33

    Co się tyczy brzmienia art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III, pojęcie „dokumentu pobytu” zostało zdefiniowane jako „każde zezwolenie wydane przez organy państwa członkowskiego zezwalające obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi na pozostanie na jego terytorium”. Ponadto zgodnie z tym przepisem, o ile wspomniane pojęcie obejmuje „dokument[y] potwierdzając[e] zezwolenie na pozostanie na [tym] terytorium na podstawie ustaleń dotyczących ochrony czasowej lub tak długo, jak długo istnieją okoliczności uniemożliwiające wykonanie decyzji o wydaleniu”, o tyle wyklucza ono „wi[zy] i zezwole[nia] na pobyt wydan[e] w okresie niezbędnym do ustalenia odpowiedzialnego państwa członkowskiego na mocy [tego] rozporządzenia lub podczas rozpatrywania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt”.

    34

    Strony przeciwne w postępowaniu głównym i rząd austriacki wywodzą w istocie z określeń użytych przez prawodawcę Unii, że pojęcie „dokumentu pobytu” obejmuje jedynie akty formalnie wydane przez organ administracji krajowej, które w sposób konstytutywny zezwalają obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi na pozostanie na terytorium danego państwa członkowskiego. Natomiast legitymacje dyplomatyczne, takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, mimo że stanowią dokumenty formalnie wydane przez organ administracji krajowej, co do zasady odzwierciedlają według nich jedynie prawa i przywileje przysługujące ich posiadaczom na mocy konwencji wiedeńskiej. Ich zdaniem mają one zatem charakter czysto deklaratoryjny i nie mogą być objęte pojęciem „dokumentu pobytu” w rozumieniu art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III.

    35

    W tym względzie należy podkreślić, że jak wynika z użycia w art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III określenia „każde zezwolenie”, pojęcie „dokumentu pobytu” w rozumieniu tego przepisu jest ujęte szeroko. W szczególności, jak zauważył w istocie rzecznik generalny w pkt 46 opinii, zawarta w tym przepisie definicja tego pojęcia nie odnosi się do konstytutywnego lub deklaratoryjnego charakteru zezwolenia ani nie wyklucza w sposób wyraźny legitymacji dyplomatycznych wydawanych na podstawie konwencji wiedeńskiej.

    36

    Co się tyczy kontekstu, w jaki wpisuje się wspomniany przepis, należy zauważyć, że pojęcie „dokumentu pobytu” ma rozstrzygające znaczenie dla zastosowania art. 12 rozporządzenia Dublin III, który przewiduje w ust. 1, że w przypadku gdy wnioskodawca jest w posiadaniu ważnego dokumentu pobytu, państwo członkowskie, które wydało ten dokument, jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

    37

    Ów art. 12 jest ujęty w rozdziale III rozporządzenia Dublin III, dotyczącym kryteriów ustalania odpowiedzialnego państwa członkowskiego. W tym względzie z orzecznictwa wynika, że zastosowanie poszczególnych kryteriów określonych w art. 12–14 tego rozporządzenia powinno co do zasady umożliwić przypisanie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego przez obywatela państwa trzeciego temu państwu członkowskiemu, do którego odbywa się wjazd lub w którym następuje pobyt tego obywatela na terytorium państw członkowskich, przy uwzględnieniu roli, jaką to państwo członkowskie odegrało w kontekście obecności tego obywatela na terytorium państw członkowskich (zob. podobnie wyrok z dnia 26 lipca 2017 r., Jafari, C‑646/16, EU:C:2017:586, pkt 87, 91).

    38

    W niniejszym przypadku strony przeciwne w postępowaniu głównym podnoszą, że rola, jaką państwo członkowskie X odegrało w kontekście ich obecności na terytorium państw członkowskich, jest nieznaczna, ponieważ zgodnie z konwencją wiedeńską państwo przyjmujące nie może, abstrahując od pewnych szczególnych przypadków, odmówić wjazdu i pobytu na swoim terytorium członkom misji dyplomatycznej wyznaczonym przez państwo wysyłające.

    39

    W tym względzie, o ile prawdą jest, że zgodnie z art. 2 konwencji wiedeńskiej wysyłanie stałych misji dyplomatycznych następuje za wzajemną zgodą, o tyle państwu przyjmującemu przysługują jednak pewne prerogatywy w zakresie przyjęcia na jego terytorium osób w charakterze członków personelu dyplomatycznego misji.

    40

    W szczególności art. 9 ust. 1 konwencji wiedeńskiej przewiduje, że państwo przyjmujące może w każdym czasie i bez obowiązku uzasadnienia swej decyzji zawiadomić państwo wysyłające, że szef misji bądź którykolwiek z członków personelu dyplomatycznego misji jest persona non grata albo że którykolwiek inny z członków personelu misji jest osobą niepożądaną, przy czym dana osoba może być uznana za non grata albo za niepożądaną nawet przed przybyciem na terytorium państwa przyjmującego. W art. 9 ust. 2 tej konwencji dodano, że jeżeli państwo wysyłające odmawia wykonania lub nie wykonuje w rozsądnym terminie swych obowiązków wynikających z ust. 1, państwo przyjmujące może odmówić uznania danej osoby za członka misji.

    41

    Ponadto z art. 4 ust. 1 i 2 konwencji wiedeńskiej wynika, że państwo wysyłające powinno się upewnić, że osoba, którą zamierza akredytować jako szefa misji w państwie przyjmującym, otrzymała agrément tego państwa, przy czym państwo przyjmujące nie jest zobowiązane do podania państwu wysyłającemu przyczyn odmowy agrément.

    42

    Poza tym na mocy art. 5 ust. 1 konwencji wiedeńskiej, o ile państwo wysyłające, po dokonaniu należnej notyfikacji zainteresowanym państwom przyjmującym, może stosownie do okoliczności akredytować szefa misji lub wyznaczyć członka personelu dyplomatycznego w więcej niż jednym państwie, o tyle którekolwiek z państw przyjmujących może wyraźnie się temu sprzeciwić.

    43

    Wreszcie, art. 10 ust. 1 konwencji wiedeńskiej przewiduje w szczególności, że właściwe ministerstwo państwa przyjmującego będzie zawiadamiane o mianowaniu członków misji, ich przybyciu i ostatecznym wyjeździe lub też o zakończeniu ich funkcji w misji oraz o przybyciu i ostatecznym wyjeździe osoby należącej do rodziny członka misji.

    44

    W tych okolicznościach wydanie danej osobie legitymacji dyplomatycznej przez państwo członkowskie wyraża akceptację przez to państwo pobytu tej osoby na jego terytorium jako członka personelu dyplomatycznego misji i dowodzi w ten sposób roli, jaką wspomniane państwo członkowskie odegrało w kontekście obecności wspomnianej osoby na terytorium państw członkowskich.

    45

    Wykładnia pojęcia „dokumentu pobytu” w ten sposób, że obejmuje ono legitymację dyplomatyczną wydaną na podstawie konwencji wiedeńskiej, odpowiada również ogólnej systematyce kryteriów określonych w art. 12–14 rozporządzenia Dublin III, ponieważ na mocy z art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia ów art. 12 stosuje się w pierwszej kolejności.

    46

    Co się tyczy celu rozporządzenia Dublin III, jego motywy 4 i 5 podkreślają znaczenie precyzyjnej i sprawnej metody ustalania odpowiedzialnego państwa członkowskiego, opartej na kryteriach obiektywnych i sprawiedliwych, zarówno dla państw członkowskich, jak i dla zainteresowanych osób, oraz umożliwiającej szybkie ustalenie tego państwa członkowskiego.

    47

    Wzięcie zaś pod uwagę przy ustalaniu państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wydania legitymacji dyplomatycznej przyczynia się do realizacji celu, jakim jest szybkie rozpatrzenie takiego wniosku.

    48

    Ponadto, jak zauważył w istocie rzecznik generalny w pkt 50 opinii, przypomniany w pkt 46 niniejszego wyroku cel rozporządzenia Dublin III zostałby podważony, gdyby obywatele państw trzecich korzystający z przywilejów i immunitetów przewidzianych w konwencji wiedeńskiej mogli sami wybrać, w którym państwie członkowskim złożą wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej.

    49

    W każdym razie zakwalifikowanie legitymacji dyplomatycznej jako „dokumentu pobytu” w rozumieniu art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III dotyczy jedynie ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i pozostaje bez wpływu na prawo do pobytu dyplomatycznego. Ponadto taka kwalifikacja nie przesądza o późniejszej decyzji o udzieleniu lub nieudzieleniu ochrony międzynarodowej przez to państwo członkowskie.

    50

    Wreszcie, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 51 opinii, powoływanie się przez strony przeciwne w postępowaniu głównym na wyłączenie osób posiadających status prawny uregulowany w konwencji wiedeńskiej z zakresu stosowania dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi (Dz.U. 2004, L 16, s. 44) jest pozbawione znaczenia.

    51

    Po pierwsze, rozporządzenie Dublin III ani nie przewiduje bowiem takiego wyłączenia z jego zakresu stosowania, ani nie zawiera przepisów wprowadzających odstępstwa w odniesieniu do skutków, jakie należy wiązać z wydaniem legitymacji dyplomatycznej w celu ustalenia państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

    52

    Po drugie, o ile dyrektywa 2003/109 nie dotyczy osób, które nie mają na celu stałego osiedlenia się na terytorium państw członkowskich, o tyle okoliczność ta nie stoi na przeszkodzie wydawaniu im przez te państwa dokumentów pobytu w rozumieniu art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III.

    53

    W świetle całości powyższych rozważań na pytanie prejudycjalne należy odpowiedzieć, iż art. 2 lit. l) rozporządzenia Dublin III należy interpretować w ten sposób, że legitymacja dyplomatyczna wydana przez państwo członkowskie na podstawie konwencji wiedeńskiej stanowi „dokument pobytu” w rozumieniu tego przepisu.

    W przedmiocie kosztów

    54

    Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

     

    Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

     

    Artykuł 2 lit. l) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela kraju trzeciego lub bezpaństwowca

     

    należy interpretować w ten sposób, że:

     

    legitymacja dyplomatyczna wydana przez państwo członkowskie na podstawie Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych, sporządzonej w Wiedniu dnia 18 kwietnia 1961 r., która weszła w życie w dniu 24 kwietnia 1964 r., stanowi „dokument pobytu” w rozumieniu tego przepisu.

     

    Podpisy


    ( *1 ) Język postępowania: niderlandzki.

    Top