Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62021CJ0497

    Wyrok Trybunału (dziesiąta izba) z dnia 22 września 2022 r.
    SI i in. przeciwko Bundesrepublik Deutschland.
    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Schleswig-Holsteinisches Verwaltungsgericht.
    Odesłanie prejudycjalne – Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka azylowa – Dyrektywa 2013/32/UE – Wspólne procedury udzielania i cofania ochrony międzynarodowej – Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej – Podstawy niedopuszczalności – Artykuł 2 lit. q) – Pojęcie „kolejnego wniosku” – Artykuł 33 ust. 2 lit. d) – Odrzucenie przez organy państwa członkowskiego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jako niedopuszczalnego ze względu na oddalenie wcześniejszego wniosku, złożonego przez zainteresowanego w Królestwie Danii – Ostateczna decyzja wydana przez Królestwo Danii.
    Sprawa C-497/21.

    Court reports – general – 'Information on unpublished decisions' section

    ECLI identifier: ECLI:EU:C:2022:721

     WYROK TRYBUNAŁU (dziesiąta izba)

    z dnia 22 września 2022 r. ( *1 )

    Odesłanie prejudycjalne – Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka azylowa – Dyrektywa 2013/32/UE – Wspólne procedury udzielania i cofania ochrony międzynarodowej – Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej – Podstawy niedopuszczalności – Artykuł 2 lit. q) – Pojęcie „kolejnego wniosku” – Artykuł 33 ust. 2 lit. d) – Odrzucenie przez organy państwa członkowskiego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jako niedopuszczalnego ze względu na oddalenie wcześniejszego wniosku, złożonego przez zainteresowanego w Królestwie Danii – Ostateczna decyzja wydana przez Królestwo Danii

    W sprawie C‑497/21

    mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Schleswig‑Holsteinisches Verwaltungsgericht (sąd administracyjny w Schleswig‑Holstein, Niemcy) postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2021 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 13 sierpnia 2021 r., w postępowaniu:

    SI,

    TL,

    ND,

    VH,

    YT,

    HN

    przeciwko

    Bundesrepublik Deutschland,

    TRYBUNAŁ (dziesiąta izba),

    w składzie: I. Jarukaitis, prezes izby, M. Ilešič i D. Gratsias (sprawozdawca), sędziowie,

    rzecznik generalny: N. Emiliou,

    sekretarz: A. Calot Escobar,

    uwzględniając pisemny etap postępowania,

    rozważywszy uwagi, które przedstawili:

    w imieniu rządu niemieckiego – J. Möller i R. Kanitz, w charakterze pełnomocników,

    w imieniu Komisji Europejskiej – A. Azema, L. Grønfeldt i G. Wils, w charakterze pełnomocników,

    podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

    wydaje następujący

    Wyrok

    1

    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 33 ust. 2 lit. d) w związku z art. 2 lit. q) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (Dz.U. 2013, L 180, s. 60).

    2

    Wniosek ten został złożony w ramach sporu między SI, TL, ND, VH, YT i HN a Bundesrepublik Deutschland (Republiką Federalną Niemiec) w przedmiocie zgodności z prawem decyzji Bundesamt für Migration und Flüchtlinge – Außenstelle Boostedt (federalnego urzędu ds. migracji i uchodźców, oddział w Boostedt, Niemcy) (zwanego dalej „urzędem”), na mocy której odrzucono jako niedopuszczalne ich wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej.

    Ramy prawne

    Prawo Unii

    Protokół w sprawie stanowiska Danii

    3

    Artykuły 1 i 2 protokołu (nr 22) w sprawie stanowiska Danii, załączonego do traktatu UE i traktatu FUE (zwanego dalej „protokołem w sprawie stanowiska Danii”) stanowią:

    „Artykuł 1

    Dania nie uczestniczy w przyjęciu przez Radę środków zaproponowanych na podstawie części trzeciej tytuł V [traktatu FUE]. Do decyzji Rady, w odniesieniu do których wymagana jest jednomyślność, konieczna jest zgoda wszystkich członków Rady, z wyjątkiem przedstawiciela rządu Danii.

    Do celów niniejszego artykułu większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 238 ustęp 3 [TFUE].

    Artykuł 2

    Dania nie jest związana żadnymi z postanowień części trzeciej tytuł V [traktatu FUE] ani żadnym środkiem przyjętym zgodnie z tym tytułem, żadnym postanowieniem jakiejkolwiek umowy międzynarodowej zawartej przez Unię [Europejską] zgodnie z tym tytułem, ani żadną decyzją Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stanowiącą wykładnię któregokolwiek z takich postanowień lub środków, ani żadnym środkiem zmienionym lub możliwym do zmiany zgodnie z tym tytułem, ani nie mają one do niej zastosowania; takie postanowienia, środki lub decyzje nie mają żadnego wpływu na kompetencje, prawa i obowiązki Danii; takie postanowienia, środki lub decyzje nie mają żadnego wpływu na dorobek prawny Wspólnoty lub Unii ani nie stanowią części prawa Unii, gdy mają zastosowanie do Danii. W szczególności akty prawne Unii w dziedzinie współpracy policyjnej i współpracy sądowej w sprawach karnych przyjęte przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony i podległe zmianie dla Danii pozostają wiążące i mają do niej zastosowanie w formie niezmienionej”.

    Dyrektywa 2011/95/UE

    4

    Motywy 6 i 51 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (Dz.U. 2011, L 337, s. 9) maja następujące brzmienie:

    „(6)

    Konkluzje z Tampere [z dnia 15 i 16 października 1999 r.] przewidują […], iż przepisy dotyczące statusu uchodźcy należy uzupełnić o środki dotyczące uzupełniających form ochrony, oferujące odpowiedni status każdej osobie potrzebującej takiej ochrony.

    […]

    (51)

    Zgodnie z art. 1 i 2 [protokołu w sprawie stanowiska Danii] Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy, nie jest nią związana ani jej nie stosuje”.

    5

    Zgodnie z art. 1 tej dyrektywy jej celem jest określenie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej, jak również zakresu tej ochrony.

    6

    Artykuł 2 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Definicje”, przewiduje:

    „Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

    a)

    »ochrona międzynarodowa« oznacza status uchodźcy lub status osoby potrzebującej ochrony uzupełniającej określony w lit. e) i g);

    b)

    »beneficjent ochrony międzynarodowej« oznacza osobę, której nadano status uchodźcy lub status osoby potrzebującej ochrony uzupełniającej określony w lit. e) i g);

    c)

    »konwencja genewska« oznacza Konwencję dotyczącą statusu uchodźców podpisaną w Genewie w dniu 28 lipca 1951 r., [Recueil des traités des Nations unies, t. 189, s. 150, nr 2545 (1954)], ze zmianami wprowadzonymi [Protokołem dotyczącym statusu uchodźców, sporządzonym w] Nowym Jorku dnia 31 stycznia 1967 r.;

    d)

    »uchodźca« oznacza obywatela państwa trzeciego, który na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do szczególnej grupy społecznej przebywa poza państwem swojego obywatelstwa i nie może lub nie chce z powodu tej obawy korzystać z ochrony tego państwa, lub bezpaństwowca, który przebywając z takich samych powodów jak wyżej poza państwem swojego dawnego miejsca zwykłego pobytu, nie może lub nie chce z powodu tej obawy powrócić do tego państwa i do którego nie ma zastosowania art. 12;

    e)

    »status uchodźcy« oznacza uznanie przez państwo członkowskie obywatela państwa trzeciego albo bezpaństwowca za uchodźcę;

    f)

    »osoba kwalifikująca się do otrzymania ochrony uzupełniającej« oznacza obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który nie kwalifikuje się do uznania go za uchodźcę, lecz co do którego wykazano zasadnie, że jeśli wróci do swojego kraju pochodzenia, a w przypadku bezpaństwowca – do państwa swojego dawnego miejsca zwykłego pobytu, może mu rzeczywiście grozić poważna krzywda określona w art. 15, i do którego nie ma zastosowania art. 17 ust. 1 i 2 oraz który nie może lub ze względu na takie ryzyko nie chce korzystać z ochrony tego państwa;

    g)

    »status ochrony uzupełniającej« oznacza uznanie przez państwo członkowskie obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca za osobę kwalifikującą się do objęcia jej ochroną uzupełniającą;

    h)

    »wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej« oznacza wniosek do państwa członkowskiego o ochronę złożony przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, którego można uznać za osobę ubiegającą się o status uchodźcy lub status osoby potrzebującej ochrony uzupełniającej, a który nie występuje wyraźnie o inny rodzaj ochrony pozostający poza zakresem stosowania niniejszej dyrektywy i mogący stanowić przedmiot osobnego wniosku;

    […]”.

    Dyrektywa 2013/32

    7

    Artykuł 2 lit. b), e) i q) dyrektywy 2013/32 jest sformułowany następująco:

    „Na użytek niniejszej dyrektywy:

    […]

    b)

    »wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej« lub »wniosek« oznacza wniosek o ochronę ze strony państwa członkowskiego, z którym występuje obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, którego można uznać za osobę ubiegającą się o status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej i który nie występuje wyraźnie o inny rodzaj ochrony, pozostający poza zakresem dyrektywy [2011/95], o który można osobno wystąpić;

    […]

    e)

    »ostateczna decyzja« oznacza decyzję, w której stwierdza się, czy obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi można nadać status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej na mocy dyrektywy [2011/95], i która już nie podlega środkowi zaskarżenia w ramach rozdziału V niniejszej dyrektywy, niezależnie od tego, czy skutkiem takiego środka zaskarżenia jest zezwolenie wnioskodawcom na pozostanie w danych państwach członkowskich w oczekiwaniu na jego wynik;

    […]

    q)

    »kolejny wniosek« oznacza następny wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym występuje się po tym, jak ostateczna decyzja w odniesieniu do poprzedniego wniosku została podjęta, w tym w przypadkach, gdy wnioskodawca wyraźnie wycofał swój wniosek, oraz w przypadkach, gdy organ rozstrzygający odrzucił wniosek w następstwie dorozumianego wycofania wniosku zgodnie z art. 28 ust. 1”.

    8

    Zgodnie z art. 10 ust. 2 tej dyrektywy:

    „Rozpatrując wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej, organ rozstrzygający ustala najpierw, czy wnioskodawców można zakwalifikować jako uchodźców, a jeśli nie, czy wnioskodawcy kwalifikują się do objęcia ich ochroną uzupełniającą”.

    9

    Artykuł 33 ust. 1 i 2 wspomnianej dyrektywy przewiduje:

    „1.   Oprócz przypadków, w których wniosek nie jest rozpatrywany zgodnie z rozporządzeniem [Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. 2013, L 180, s. 31)], od państw członkowskich nie wymaga się oceny, czy wnioskodawca kwalifikuje się do objęcia go ochroną międzynarodową zgodnie z dyrektywą [2011/95], w przypadku gdy wniosek jest uznany za niedopuszczalny na mocy niniejszego artykułu.

    2.   Państwa członkowskie mogą uznać wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny, wyłącznie jeżeli:

    a)

    inne państwo członkowskie udzieliło już ochrony międzynarodowej;

    b)

    państwo niebędące państwem członkowskim jest uznawane za kraj pierwszego azylu w odniesieniu do wnioskodawcy zgodnie z art. 35;

    c)

    państwo niebędące państwem członkowskim jest uznawane za bezpieczny kraj trzeci w odniesieniu do wnioskodawcy zgodnie z art. 38;

    d)

    wniosek jest kolejnym wnioskiem i nie zaistniały ani nie zostały przedstawione przez wnioskodawcę żadne nowe elementy lub oceny [nowe okoliczności lub ustalenia], czy wnioskodawca kwalifikuje się jako beneficjent ochrony międzynarodowej na mocy dyrektywy [2011/95]; lub

    e)

    osoba pozostająca na utrzymaniu wnioskodawcy złożyła wniosek po tym, jak na mocy art. 7 ust. 2 wyraziła zgodę, aby jej sprawa została rozpatrzona na podstawie wniosku złożonego w jej imieniu, i nie zachodzą okoliczności faktyczne związane z sytuacją tej osoby uzasadniające odrębny wniosek”.

    Rozporządzenie Dublin III

    10

    Na podstawie swego art. 48 akapit pierwszy rozporządzenie nr 604/2013 (zwane dalej „rozporządzeniem Dublin III”) uchyliło i zastąpiło rozporządzenie Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiające kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (Dz.U. 2003, L 50, s. 1), które z kolei zastąpiło, zgodnie ze swym art. 24, Konwencję określającą państwo odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosków o azyl wniesionych w jednym z państw członkowskich Wspólnot Europejskich, podpisaną w Dublinie dnia 15 czerwca 1990 r. (Dz.U. 1997, C 254, s. 1).

    11

    Zamieszczony w rozdziale II rozporządzenia Dublin III, zatytułowanym „Zasady ogólne i zabezpieczenia”, art. 3 tego rozporządzenia, zatytułowany „Rozpatrywanie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej”, stanowi w ust. 1:

    „Państwa członkowskie rozpatrują każdy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej złożony przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który składa wniosek na terytorium jednego z nich, w tym na granicy lub w strefach tranzytowych. Wniosek jest rozpatrywany przez jedno państwo członkowskie, którym jest państwo, które kryteria wymienione w rozdziale III wskazują jako odpowiedzialne”.

    12

    Artykuł 18 ust. 1 tego rozporządzenia ma następujące brzmienie:

    „Odpowiedzialne państwo członkowskie na podstawie niniejszego rozporządzenia jest zobowiązane do:

    […]

    c)

    wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, który wycofał wniosek o w trakcie jego rozpatrywania i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu;

    d)

    wtórnego przejęcia, na warunkach ustanowionych w art. 23, 24, 25 i 29, obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, którego wniosek został odrzucony i który złożył wniosek w innym państwie członkowskim lub który przebywa na terytorium innego państwa członkowskiego bez dokumentu pobytu”.

    Umowa między Unią i Danią

    13

    Umowa między [Unią] Europejską i Królestwem Danii w sprawie kryteriów i mechanizmów określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w Danii lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, i systemu „Eurodac” do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania konwencji dublińskiej (Dz.U. 2006, L 66, s. 38, zwana dalej „umową między Unią i Danią”) została zatwierdzona w imieniu Unii decyzją Rady 2006/188/WE z dnia 21 lutego 2006 r. (Dz.U. 2006, L 66, s. 37).

    14

    Zgodnie z art. 2 tej umowy:

    „1.   Przepisy [rozporządzenia nr 343/2003], które jest załączone do niniejszej umowy i stanowi jej część, łącznie ze środkami wykonawczymi do tego rozporządzenia przyjętymi zgodnie z art. 27 ust. 2 [rozporządzenia nr 343/2003], i – w poszanowaniu środków wykonawczych przyjętych po wejściu w życie tej umowy – wprowadzone przez Danię […] obowiązuje, zgodnie z prawem międzynarodowym, w stosunkach pomiędzy [Unią] i Danią.

    2.   Przepisy [rozporządzenia Rady (WE) nr 2725/2000 z dnia 11 grudnia 2000 r. dotyczącego ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania Konwencji dublińskiej (Dz.U. 2000, L 316, s. 1)], które jest załączone do niniejszej umowy i stanowi jej część, łącznie ze środkami wykonawczymi do tego rozporządzenia […], i – w poszanowaniu środków wykonawczych przyjętych po wejściu w życie tej umowy – wprowadzone przez Danię […], obowiązuje, zgodnie z prawem międzynarodowym, w stosunkach pomiędzy [Unią] i Danią.

    3.   Datę wejścia w życie niniejszej umowy stosuje się zamiast daty wymienionej w art. 29 [rozporządzenia nr 343/2003] i w art. 27 [rozporządzenia nr 2725/2000]”.

    15

    W załączniku do umowy między Unią i Danią nie wymieniono ani dyrektywy 2011/95, ani dyrektywy 2013/32.

    Prawo niemieckie

    AsylG

    16

    Paragraf 26a Asylgesetz (ustawy o prawie azylu) (BGBl. 2008 I, s. 1798), w brzmieniu mającym zastosowanie do okoliczności faktycznych rozpatrywanych w postępowaniu głównym (zwanej dalej „AsylG”), zatytułowany „Bezpieczne kraje trzecie”, stanowi:

    „(1)   Cudzoziemiec, który przyjechał z państwa trzeciego, o którym mowa w art. 16a ust. 2 zdanie pierwsze ustawy zasadniczej (bezpiecznego kraju trzeciego), nie może powołać się na art. 16a ust. 1 ustawy zasadniczej […].

    (2)   Bezpiecznymi krajami trzecimi są poza państwami członkowskimi Unii […] państwa wymienione w załączniku I […].

    […]”.

    17

    Paragraf 29 AsylG, zatytułowany „Wnioski niedopuszczalne”, jest sformułowany następująco:

    (1)   Wniosek o udzielenie azylu jest niedopuszczalny, jeżeli

    […]

    5.   W przypadku złożenia kolejnego wniosku, o którym mowa w § 71, lub drugiego wniosku, o którym mowa w § 71a, kolejnej procedury azylowej nie przeprowadza się […].

    […]”.

    18

    Paragraf 31 AsylG, zatytułowany „Decyzja [federalnego urzędu ds. migracji i uchodźców], stanowi:

    „[…]

    (2)   W decyzjach o dopuszczalnych wnioskach azylowych […] należy wyraźnie stwierdzić, czy cudzoziemcowi zostaje przyznany status uchodźcy lub ochrona uzupełniająca i czy zostaje uznany za osobę uprawnioną do azylu […].

    […]”.

    19

    Paragraf 71 AsylG, zatytułowany „Kolejny wniosek”, stanowi:

    „(1)   Jeżeli cudzoziemiec po wycofaniu lub niepodlegającym zaskarżeniu odrzuceniu wcześniejszego wniosku o udzielenie azylu ponownie występuje z wnioskiem o udzielenie azylu, procedurę azylową przeprowadza się tylko wtedy, gdy spełnione są przesłanki określone w § 51 ust. 1–3 Verwaltungsverfahrensgesetz [(ustawy o postępowaniu administracyjnym) (BGBl. 2013 I, s. 102)]; kontrola należy do federalnego urzędu ds. migracji i uchodźców […].

    […]”.

    20

    Paragraf 71a AsylG, zatytułowany „Drugi wniosek”, przewiduje:

    „(1)   Jeżeli cudzoziemiec po bezskutecznym zakończeniu procedury azylowej w bezpiecznym kraju trzecim (§ 26a), do którego stosuje się przepisy [Unii] dotyczące kompetencji w zakresie przeprowadzenia procedur azylowych lub z którym Republika Federalna Niemiec zawarła w tym względzie umowę międzynarodową, występuje z wnioskiem o udzielenie azylu na terytorium federalnym (drugi wniosek), kolejną procedurę azylową przeprowadza się tylko wtedy, gdy Republika Federalna Niemiec jest odpowiedzialna za przeprowadzenie procedury azylowej i spełnione są przesłanki określone w § 51 ust. 1–3 ustawy o postępowaniu administracyjnym; kontrola należy do [federalnego urzędu ds. migracji i uchodźców]”.

    […]”.

    Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

    21

    W dniu 10 listopada 2020 r. skarżący, będący obywatelami Gruzji, złożyli w urzędzie wnioski o udzielenie azylu.

    22

    Z postanowienia odsyłającego wynika, że podczas rozpatrywania tych wniosków skarżący w postępowaniu głównym oświadczyli, że w 2017 r. opuścili Gruzję i udali się do Danii, gdzie zamieszkiwali przez trzy lata i gdzie złożyli wnioski o udzielenie azylu, które zostały oddalone.

    23

    Pismem z dnia 31 marca 2021 r., w odpowiedzi na wniosek urzędu o udzielenie informacji, Królestwo Danii potwierdziło, że w dniu 28 listopada 2017 r. skarżący w postępowaniu głównym złożyli wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej, które zostały oddalone w dniu 30 stycznia 2019 r. Ponieważ skargi na decyzje oddalające wnioski skarżących w postępowaniu głównym, wniesione do duńskich sądów, zostały oddalone w dniu 27 kwietnia 2020 r., decyzje te stały się ostateczne.

    24

    Urząd rozpatrzył zatem wnioski skarżących w postępowaniu głównym o udzielenie azylu jako „drugie wnioski” w rozumieniu § 71a AsylG, a decyzją z dnia 3 czerwca 2021 r. odrzucił je jako niedopuszczalne na podstawie § 29 ust. 1 pkt 5 AsylG. Urząd stwierdził, że skarżący w postępowaniu głównym złożyli już wnioski o udzielenie azylu, które zostały ostatecznie oddalone przez Danię, które to państwo, zgodnie z wyrokiem z dnia 20 maja 2021 r., L.R. (Wniosek o udzielenie azylu oddalony przez Norwegię) (C‑8/20, EU:C:2021:404), należy uznać za „bezpieczny kraj trzeci” w rozumieniu § 26a AsylG. Zdaniem urzędu przesłanki uzasadniające ponowną procedurę azylową nie zostały spełnione, ponieważ fakty przedstawione przez skarżących w postępowaniu głównym na poparcie ich wniosków nie wskazują na żadną zmianę sytuacji faktycznej w stosunku do tej, która stanowiła podstawę ich pierwszego wniosku, oddalonego przez władze duńskie.

    25

    Skarżący w postępowaniu głównym wnieśli do sądu odsyłającego skargę na decyzję urzędu.

    26

    Sąd odsyłający uściśla, że w prawie niemieckim „kolejny wniosek” w rozumieniu § 71 AsylG jest nowym wnioskiem o udzielenie azylu złożonym w Niemczech po oddaleniu pierwszego wniosku o udzielenie azylu, również złożonego w Niemczech. „Drugim wnioskiem” w rozumieniu § 71a AsylG jest wniosek o udzielenie azylu złożony w Niemczech po oddaleniu wniosku o udzielenie azylu złożonego w bezpiecznym państwie trzecim w rozumieniu § 26a AsylG, czyli w szczególności w innym państwie członkowskim Unii. Te dwa rodzaje wniosków podlegają procedurze, która różni się od tej stosowanej w przypadku pierwszego wniosku o udzielenie azylu. Duch i cel § 71a AsylG polegają na zrównaniu „drugiego wniosku” z „kolejnym wnioskiem”, a tym samym zrównaniu decyzji wydanej przez państwo trzecie, która zawierała rozstrzygnięcie w przedmiocie pierwszego wniosku o udzielenie azylu złożonego przez wnioskodawcę, który złożył drugi wniosek w Niemczech, z decyzją wydaną przez organy niemieckie w sprawie pierwszego wniosku o udzielenie azylu.

    27

    Sąd odsyłający uważa zatem, że w celu rozstrzygnięcia zawisłego przed nim sporu konieczne jest wyjaśnienie kwestii, czy art. 33 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2013/32 w związku z art. 2 lit. q) tej dyrektywy może znaleźć zastosowanie w sytuacji, gdy ostateczna decyzja w sprawie wcześniejszego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej została wydana w innym państwie członkowskim.

    28

    Ponadto sąd odsyłający zauważa, że dyrektywa 2013/32 nie odwołuje się do pojęcia „drugiego wniosku” i posługuje się, w szczególności w art. 33 ust. 2 lit. d) i art. 2 lit. q) dyrektywy 2013/32, jedynie pojęciem „kolejnego wniosku”. Można by z tego wywnioskować, że art. 33 ust. 2 lit. d) tej dyrektywy znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku kolejnego wniosku złożonego w tym samym państwie członkowskim, w którym został złożony i oddalony pierwszy wniosek zainteresowanego o udzielenie ochrony międzynarodowej. Za takim rozwiązaniem mógłby przemawiać również wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólną procedurę ubiegania się o ochronę międzynarodową w Unii i uchylającego dyrektywę 2013/32/UE [COM(2016) 467 final], który przewidywał włączenie do odnośnego rozporządzenia przepisu przewidującego w sposób wyraźny, że po wydaniu ostatecznej decyzji odmownej w sprawie wcześniejszego wniosku każdy nowy wniosek złożony przez tego samego wnioskodawcę w którymkolwiek państwie członkowskim powinien być uważany przez odpowiedzialne państwo członkowskie za kolejny wniosek.

    29

    Sąd odsyłający wskazuje, że chociaż w wyroku z dnia 14 grudnia 2016 r. Bundesverwaltungsgericht (federalny sąd administracyjny, Niemcy) pozostawił otwartą kwestię, czy można mówić o „kolejnym wniosku” w rozumieniu dyrektywy 2013/32, jeżeli pierwsze postępowanie, które doprowadziło do oddalenia pierwszego wniosku zainteresowanego o udzielenie ochrony międzynarodowej, miało miejsce w innym państwie członkowskim, to z późniejszego orzecznictwa niemieckich sądów administracyjnych niższych instancji wynika, że na pytanie to należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, z czym zdaje się zgadzać sąd odsyłający.

    30

    Na wypadek gdyby również Trybunał udzielił takiej odpowiedzi twierdzącej, sąd odsyłający zastanawia się, czy to samo może dotyczyć sytuacji, w której – po oddaleniu przez właściwe organy Królestwa Danii pierwszego wniosku o udzielenie azylu – w innym państwie członkowskim składany jest nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Sąd odsyłający przypomina w tym względzie, że wprawdzie Królestwo Danii jest państwem członkowskim Unii, lecz jednocześnie uściśla, że na mocy protokołu w sprawie stanowiska Danii wspomniane państwo członkowskie nie jest związane dyrektywami 2011/95 i 2013/32. Jak wynika z definicji zawartych w art. 2 dyrektywy 2013/32 oraz z wyroku z dnia 20 maja 2021 r.L.R. (Wniosek o udzielenie azylu oddalony przez Norwegię) (C‑8/20, EU:C:2021:404), nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej można uznać za „kolejny wniosek” w rozumieniu tej dyrektywy wyłącznie wtedy, gdy wcześniejszy wniosek tego samego wnioskodawcy miał na celu uzyskanie statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej na podstawie dyrektywy 2011/95.

    31

    Sąd odsyłający uważa zatem, że pojęcie „państwa członkowskiego” w rozumieniu dyrektywy 2013/32 należy interpretować zawężająco, by objąć nim jedynie te państwa członkowskie, które uczestniczą we wspólnym europejskim systemie azylowym, będąc związane dyrektywami 2011/95 i 2013/32. Nie byłby to przypadek Królestwa Danii, które zgodnie z umową między Unia i Danią nie uczestniczy w systemie ustanowionym rozporządzeniem Dublin III.

    32

    Na wypadek gdyby na pytanie sądu odsyłającego wspomniane w pkt 30 udzielono odpowiedzi przeczącej, sąd ten uważa za konieczne wyjaśnienie kwestii, czy w zakresie, w jakim wniosek skarżących w postępowaniu głównym o udzielenie azylu został już oddalony przez organy duńskie na podstawie badania opartego zasadniczo na tych samych kryteriach co kryteria przyznania statusu uchodźcy przewidziane w dyrektywie 2011/95, możliwe byłoby stwierdzenie jedynie częściowej nieważności decyzji urzędu, która jest przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, co pociągałoby za sobą obowiązek ponownego rozpatrzenia wniosku skarżących w postępowaniu głównym wyłącznie pod kątem możliwości przyznania im statusu ochrony uzupełniającej. Chociaż bowiem prawo duńskie przewiduje w odniesieniu do uchodźców i osób, które na podstawie prawa Unii mogłyby ubiegać się o ochronę uzupełniającą, system ochrony podobny do systemu przewidzianego w prawie Unii, sąd odsyłający skłania się do uznania, że nie jest możliwe takie stwierdzenie częściowej nieważności zaskarżonej przed nim decyzji.

    33

    W tych okolicznościach Schleswig‑Holsteinisches Verwaltungsgericht (sąd administracyjny w Schleswig‑Holstein, Niemcy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

    „1)

    Czy przepis krajowy, na mocy którego wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej może zostać odrzucony jako niedopuszczalny kolejny wniosek, jest zgodny z art. 33 ust. 2 lit. d) i art. 2 lit. q) dyrektywy [2013/32], jeżeli bezskuteczna pierwsza procedura azylowa została przeprowadzona w innym państwie członkowskim Unii?

    2)

    W razie udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze: czy przepis krajowy, na mocy którego wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej może zostać odrzucony jako niedopuszczalny kolejny wniosek, jest zgodny z art. 33 ust. 2 lit. d) i art. 2 lit. q) dyrektywy [2013/32] również wtedy, gdy bezskuteczna pierwsza procedura azylowa została przeprowadzona w Danii?

    3)

    W razie udzielenia odpowiedzi przeczącej na pytanie drugie: czy przepis krajowy, na mocy którego wniosek o udzielenie azylu jest niedopuszczalny w przypadku kolejnego wniosku i który to przepis nie rozróżnia statusu uchodźcy i statusu ochrony uzupełniającej, jest zgodny z art. 33 ust. 2 [lit. d)] dyrektywy [2013/32]?”.

    W przedmiocie pytań prejudycjalnych

    34

    Na wstępie należy stwierdzić, że postępowanie główne dotyczy stwierdzenia nieważności decyzji o odrzuceniu wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej obywateli gruzińskich, których wcześniejsze wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej zostały oddalone przez Królestwo Danii.

    35

    Tymczasem, jak zauważa sąd odsyłający, jeśli chodzi o tytuł V części trzeciej traktatu FUE, który obejmuje między innymi polityki dotyczące kontroli granicznej, azylu i imigracji, Królestwo Danii posiada na mocy protokołu w sprawie stanowiska Danii specjalny status, który odróżnia je od innych państw członkowskich.

    36

    W konsekwencji aby udzielić sądowi odsyłającemu użytecznej odpowiedzi, wystarczy przeanalizować przedstawione pytania jedynie w zakresie, w jakim dotyczą one przypadku wcześniejszego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej oddalonego przez organy duńskie, bez konieczności uwzględniania przypadku oddalenia podobnego wniosku przez organy innego państwa członkowskiego [zob. analogicznie wyrok z dnia 20 maja 2021 r., L.R. (Wniosek o udzielenie azylu oddalony przez Norwegię), C‑8/20, EU:C:2021:404, pkt 30].

    37

    Należy zatem uznać, że poprzez swoje pytania, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 33 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2013/32 w związku z art. 2 lit. q) tej dyrektywy oraz w związku z art. 2 protokołu w sprawie stanowiska Danii należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego innego niż Królestwo Danii, które przewiduje możliwość odrzucenia jako niedopuszczalnego, w całości lub w części, wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w rozumieniu art. 2 lit. b) tej dyrektywy, z którym w tym państwie członkowskim wystąpił obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, którego wcześniejszy wniosek o udzielenie ochrony uzupełniającej, z którym wystąpił on w Królestwie Danii, został przez to ostatnie państwo członkowskie oddalony.

    38

    Zgodnie z orzecznictwem Trybunału art. 33 ust. 2 dyrektywy 2013/32 wylicza w sposób wyczerpujący przypadki, w których państwa członkowskie mogą uznać wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny [wyrok z dnia 20 maja 2021 r., L.R. (Wniosek o udzielenie azylu oddalony przez Norwegię), C‑8/20, EU:C:2021:404, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo].

    39

    Artykuł 33 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2013/32 przewiduje, że państwa członkowskie mogą odrzucić wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej jako niedopuszczalny, w przypadku gdy wniosek jest kolejnym wnioskiem i nie zaistniały ani nie zostały przedstawione przez wnioskodawcę żadne nowe okoliczności lub ustalenia wpływające na ocenę, czy wnioskodawca kwalifikuje się jako beneficjent ochrony międzynarodowej na mocy dyrektywy 2011/95.

    40

    Pojęcie „kolejnego wniosku” zostało zdefiniowane w art. 2 lit. q) dyrektywy 2013/32 jako następny wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym występuje się po tym, jak została podjęta ostateczna decyzja w odniesieniu do poprzedniego wniosku.

    41

    Definicja ta przejmuje zatem pojęcia „wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej” i „ostatecznej decyzji”, które również zostały zdefiniowane w art. 2 tej dyrektywy, odpowiednio, w jego lit. b) i e).

    42

    Co się tyczy w pierwszej kolejności pojęcia „wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej” lub „wniosku”, zostało ono zdefiniowane w art. 2 lit. b) dyrektywy 2013/32 jako wniosek o ochronę „ze strony państwa członkowskiego”, z którym występuje obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, którego można uznać za osobę ubiegającą się o status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej w rozumieniu dyrektywy 2011/95.

    43

    Tymczasem o ile wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym wystąpiono do właściwych organów Królestwa Danii zgodnie z przepisami wewnętrznymi tego państwa członkowskiego, jest bezsprzecznie wnioskiem, z którym wystąpiono do państwa członkowskiego, o tyle nie stanowi on wniosku, „który można uznać za ubieganie się o status uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej”, w rozumieniu dyrektywy 2011/95, ponieważ zgodnie z protokołem w sprawie stanowiska Danii dyrektywa ta nie ma zastosowania do Królestwa Danii, co zostało zresztą przypomniane w motywie 51 tej dyrektywy.

    44

    Co się tyczy w drugiej kolejności pojęcia „ostatecznej decyzji”, zostało ono zdefiniowane w art. 2 lit. e) dyrektywy 2013/32 jako decyzja, w której stwierdza się, czy obywatelowi państwa trzeciego lub bezpaństwowcowi można nadać status uchodźcy lub status ochrony uzupełniającej na mocy dyrektywy 2011/95, i która już nie podlega środkowi zaskarżenia w ramach rozdziału V dyrektywy 2013/32.

    45

    Z tych samych względów co przedstawione w pkt 43 niniejszego wyroku decyzja wydana przez Królestwo Danii w przedmiocie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej nie wchodzi w zakres tej definicji.

    46

    W świetle powyższych rozważań i z zastrzeżeniem istnienia odrębnej kwestii dotyczącej tego, czy pojęcie „kolejnego wniosku” stosuje się do nowego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w państwie członkowskim po oddaleniu, w drodze ostatecznej decyzji, wcześniejszego wniosku przez inne państwo członkowskie, które nie jest Królestwem Danii, z łącznej lektury art. 2 lit. b), e) i q) dyrektywy 2013/32 wynika, że wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym wystąpiono w jednym z państw członkowskich, nie można uznać za „kolejny wniosek”, jeżeli wystąpiono z nim po oddaleniu analogicznego wniosku tego samego wnioskodawcy przez Królestwo Danii.

    47

    W związku z tym istnienie wcześniejszej decyzji Królestwa Danii oddalającej wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym wystąpiono do tego państwa członkowskiego zgodnie z jego przepisami wewnętrznymi, nie pozwala na zakwalifikowanie jako „kolejnego wniosku” w rozumieniu art. 2 lit. q) i art. 33 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2013/32 wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w rozumieniu dyrektywy 2011/95, z którym zainteresowany wystąpił w innym państwie członkowskim po wydaniu tej wcześniejszej decyzji.

    48

    Do odmiennego wniosku nie może prowadzić ani umowa między Unią i Danią, ani ewentualność, że duńskie przepisy mogłyby przewidywać na potrzeby przyznania ochrony międzynarodowej warunki identyczne z warunkami przewidzianymi w dyrektywie 2011/95 lub do nich podobne.

    49

    W pierwszej kolejności należy zauważyć, że z pewnością prawdą jest, że zgodnie z art. 2 umowy między Unią i Danią rozporządzenie Dublin III jest wykonywane również przez Królestwo Danii. I tak, w sytuacji takiej jak w postępowaniu głównym, w której zainteresowani wystąpili z wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej w Królestwie Danii, inne państwo członkowskie, w którym ci sami zainteresowani wystąpili z nowym wnioskiem o udzielenie ochrony międzynarodowej, może – jeżeli przesłanki wskazane w art. 18 ust. 1 lit. c) lub d) tego rozporządzenia są spełnione – zwrócić się do Królestwa Danii z wnioskiem o wtórne przejęcie tych zainteresowanych.

    50

    Jednakże nie można z tego wywodzić, że jeżeli takie wtórne przejęcie nie jest możliwe lub nie następuje, dane państwo członkowskie ma prawo uznać, że nowy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym ten sam zainteresowany wystąpił do jego organów, stanowi „kolejny wniosek” w rozumieniu art. 33 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2013/32 [zob. analogicznie wyrok z dnia 20 maja 2021 r., L.R. (Wniosek o udzielenie azylu oddalony przez Norwegię), C‑8/20, EU:C:2021:404, pkt 44].

    51

    O ile bowiem umowa między Unią i Danią przewiduje zasadniczo wykonanie przez Królestwo Danii niektórych przepisów rozporządzenia Dublin III, o tyle umowa ta nie stanowi, że dyrektywa 2011/95 lub dyrektywa 2013/32 mają zastosowanie do Królestwa Danii.

    52

    W drugiej kolejności, przy założeniu, że – jak twierdzi sąd odsyłający – wnioski o nadanie statusu uchodźcy z którymi wystąpiono w Królestwie Danii, są rozpatrywane przez organy tego państwa członkowskiego na podstawie kryteriów zasadniczo identycznych z kryteriami przewidzianymi w dyrektywie 2011/95, okoliczność ta nie może uzasadniać odrzucenia – nawet jeśli ograniczonego do aspektu związanego z nadaniem statusu uchodźcy – wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym w innym państwie członkowskim wystąpił wnioskodawca, którego poprzedni wniosek o nadanie tego statusu został oddalony przez organy duńskie.

    53

    Poza faktem, że jednoznaczne brzmienie odnośnych przepisów dyrektywy 2013/32 stoi na przeszkodzie takiej wykładni art. 33 ust. 2 lit. d) tej dyrektywy, stosowania tego ostatniego przepisu nie można uzależniać – gdyż niosłoby to ryzyko naruszenia pewności prawa – od oceny konkretnego poziomu ochrony osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w Królestwie Danii [zob. analogicznie wyrok z dnia 20 maja 2021 r., L.R. (Wniosek o udzielenie azylu oddalony przez Norwegię), C‑8/20, EU:C:2021:404, pkt 47].

    54

    W tej kwestii należy podkreślić, że dyrektywa 2011/95 nie ogranicza się do wskazania statusu uchodźcy, który jest ustanowiony w prawie międzynarodowym, mianowicie w konwencji genewskiej, określonej w art. 2 lit. c) dyrektywy 2011/95, lecz przewiduje również status ochrony uzupełniającej, który, jak wynika z motywu 6 tej dyrektywy, uzupełnia zasady dotyczące statusu uchodźcy.

    55

    W świetle ogółu powyższych rozważań na postawione pytanie należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 33 ust. 2 lit. d) dyrektywy 2013/32 w związku z art. 2 lit. q) tej dyrektywy oraz w związku z art. 2 protokołu w sprawie stanowiska Danii należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego innego niż Królestwo Danii, które przewiduje możliwość odrzucenia jako niedopuszczalnego, w całości lub w części, wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w rozumieniu art. 2 lit. b) tej dyrektywy, z którym w tym państwie członkowskim wystąpił obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, którego wcześniejszy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym wystąpił on w Królestwie Danii, został przez to ostatnie państwo członkowskie oddalony.

    W przedmiocie kosztów

    56

    Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

     

    Z powyższych względów Trybunał (dziesiąta izba) orzeka, co następuje:

     

    Artykuł 33 ust. 2 lit. d) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej w związku z art. 2 lit. q) tej dyrektywy oraz w związku z art. 2 protokołu (nr 22) w sprawie stanowiska Danii załączonego do traktatu UE i traktatu FUE

     

    należy interpretować w ten sposób, że:

     

    stoi on na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego innego niż Królestwo Danii, które przewiduje możliwość odrzucenia jako niedopuszczalnego, w całości lub w części, wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w rozumieniu art. 2 lit. b) tej dyrektywy, z którym w tym państwie członkowskim wystąpił obywatel państwa trzeciego lub bezpaństwowiec, którego wcześniejszy wniosek o wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, z którym wystąpił on w Królestwie Danii, został przez to ostatnie państwo członkowskie oddalony.

     

    Podpisy


    ( *1 ) Język postępowania: niemiecki.

    Top