Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62021CJ0399

    Wyrok Trybunału (dziewiąta izba) z dnia 8 września 2022 r.
    IRnova AB przeciwko FLIR Systems AB.
    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Svea Hovrätt.
    Odesłanie prejudycjalne – Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 – Artykuł 24 pkt 4 – Jurysdykcja wyłączna – Jurysdykcja w sprawach dotyczących rejestracji lub ważności patentów – Zakres stosowania – Zgłoszenie patentu dokonane w państwie trzecim i patent udzielony w tym państwie – Status wynalazcy – Właściciel prawa do wynalazku.
    Sprawa C-399/21.

    Court reports – general

    ECLI identifier: ECLI:EU:C:2022:648

     WYROK TRYBUNAŁU (dziewiąta izba)

    z dnia 8 września 2022 r. ( *1 )

    Odesłanie prejudycjalne – Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych – Rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 – Artykuł 24 pkt 4 – Jurysdykcja wyłączna – Jurysdykcja w sprawach dotyczących rejestracji lub ważności patentów – Zakres stosowania – Zgłoszenie patentu dokonane w państwie trzecim i patent udzielony w tym państwie – Status wynalazcy – Właściciel prawa do wynalazku

    W sprawie C‑399/21

    mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Svea hovrätt (sąd apelacyjny z siedzibą w Sztokholmie, Szwecja) postanowieniem z dnia 17 czerwca 2021 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 28 czerwca 2021 r., w postępowaniu:

    IRnova AB

    przeciwko

    FLIR Systems AB,

    TRYBUNAŁ (dziewiąta izba),

    w składzie: S. Rodin, prezes izby, L.S. Rossi i O. Spineanu-Matei (sprawozdawczyni), sędziowie,

    rzecznik generalny: P. Pikamäe,

    sekretarz: A. Calot Escobar,

    uwzględniając pisemny etap postępowania,

    rozważywszy uwagi, które przedstawili:

    w imieniu IRnova AB – P. Kenamets i F. Lüning, jur. kand.,

    w imieniu FLIR Systems AB – J. Melander i O. Törngren, advokater,

    w imieniu Komisji Europejskiej – M. Gustafsson i S. Noë, w charakterze pełnomocników,

    podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

    wydaje następujący

    Wyrok

    1

    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 24 pkt 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1, zwanego dalej „rozporządzeniem Bruksela I bis”.

    2

    Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy IRnova AB a FLIR Systems AB w przedmiocie określenia osoby, którą należy uznać za właściciela prawa do wynalazków objętych zgłoszeniami patentowymi dokonanymi i patentami udzielonymi w państwach trzecich.

    Ramy prawne

    Rozporządzenie Bruksela I bis

    3

    Motyw 34 rozporządzenia Bruksela I bis przewiduje:

    „W celu zapewnienia ciągłości pomiędzy [Konwencją z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 1972, L 299, s. 32)], rozporządzeniem [Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1)] i niniejszym rozporządzeniem powinny być przewidziane przepisy przejściowe. Dotyczy to również wykładni postanowień [Konwencji z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych] oraz zastępujących ją rozporządzeń dokonywanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej”.

    4

    Artykuł 1 tego rozporządzenia stanowi:

    „1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu. Nie obejmuje ono w szczególności spraw podatkowych, celnych, administracyjnych ani spraw dotyczących odpowiedzialności państwa za działania lub zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej (acta iure imperii).

    2.   Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do:

    a)

    stanu cywilnego, zdolności prawnej lub zdolności do czynności prawnych osób fizycznych, stosunków majątkowych wynikających z małżeństwa lub związku uznawanego – w myśl przepisów mających zastosowanie do takiego związku – za mający skutki porównywalne do skutków małżeństwa;

    b)

    upadłości, układów i innych podobnych postępowań;

    c)

    ubezpieczeń społecznych;

    d)

    sądownictwa polubownego;

    e)

    obowiązków alimentacyjnych wynikających ze stosunku rodzinnego, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa;

    f)

    testamentów i dziedziczenia, w tym obowiązków alimentacyjnych powstających w związku ze śmiercią”.

    5

    Rozdział II wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Jurysdykcja”, obejmuje dziesięć sekcji. Artykuł 4 tego rozporządzenia, należący do sekcji 1 rozdziału II, zatytułowanej „Przepisy ogólne”, przewiduje w ust. 1:

    „Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa członkowskiego”.

    6

    Zgodnie z art. 24 rozporządzenia Bruksela I bis, należącym do sekcji 6 rozdziału II, zatytułowanej „Jurysdykcja wyłączna”:

    „Niezależnie od miejsca zamieszkania stron jurysdykcję wyłączną mają następujące sądy państwa członkowskiego:

    […]

    4)

    w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów, znaków towarowych, wzorów i modeli, jak również podobnych praw wymagających zgłoszenia lub zarejestrowania niezależnie od tego, czy dana kwestia została podniesiona w pozwie, czy też w drodze zarzutu procesowego – sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium wystąpiono ze zgłoszeniem lub o rejestrację albo nastąpiło zgłoszenie lub rejestracja, albo na podstawie aktu prawa unijnego lub umowy międzynarodowej uznaje się, że zgłoszenie lub rejestracja nastąpiły.

    Nie naruszając jurysdykcji Europejskiego Urzędu Patentowego zgodnie z Konwencją o udzielaniu patentów europejskich, podpisaną w Monachium dnia 5 października 1973 r., sądy każdego państwa członkowskiego mają jurysdykcję wyłączną w postępowaniach dotyczących rejestracji lub ważności europejskiego patentu udzielonego w stosunku do tego państwa członkowskiego;

    […]”.

    Prawo szwedzkie

    Ustawa o patentach (1967:837)

    7

    Paragraf 17 patentlagen (1967:837) [ustawy o patentach (1967:837)] stanowi:

    „Jeżeli ktoś twierdzi przed organem patentowym, że przysługuje mu lepsze prawo do wynalazku, i jeżeli istnieją wątpliwości, organ patentowy może wyznaczyć skarżącemu określony termin na wniesienie powództwa do sądu, pod rygorem nieuwzględnienia roszczenia przy dalszym rozpatrywaniu zgłoszenia patentowego.

    Jeżeli spór dotyczący lepszego prawa do wynalazku jest przedmiotem postępowania sądowego, zgłoszenie patentowe może być zawieszone do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia tego sporu przez sąd”.

    8

    Paragraf 18 tej ustawy stanowi:

    „Jeżeli ktoś może wykazać przed organem patentowym, że przysługuje mu lepsze prawo do wynalazku, i złoży stosowny wniosek, organ ten przenosi na niego zgłoszenie. Beneficjent przeniesienia uiszcza nową opłatę za zgłoszenie.

    W przypadku złożenia wniosku o przeniesienie zgłoszenia zgłoszenie nie może zostać umorzone, odrzucone ani uwzględnione przed wydaniem ostatecznej decyzji w sprawie tego wniosku”.

    9

    Zgodnie z § 53 akapit pierwszy tej ustawy:

    „W przypadku gdy patent został udzielony osobie innej niż uprawniona do niego na mocy § 1, sąd przeniesie na tę drugą osobę patent, jeżeli osoba ta wystąpi z powództwem w tym celu. Zastosowanie mają przepisy § 52 akapit szósty, dotyczące terminów na wytoczenie powództwa.

    […]”.

    10

    Paragraf 65 akapit pierwszy tej ustawy stanowi:

    „Patent- och marknadsdomstolen [(sąd do spraw własności przemysłowej i gospodarczych, Szwecja)] jest sądem właściwym w sprawach objętych niniejszą ustawą. To samo dotyczy lepszego prawa do wynalazku będącego przedmiotem zgłoszenia patentowego.

    […]”.

    Ustawa (1978:152) o jurysdykcji sądów szwedzkich w niektórych sprawach z zakresu prawa patentowego

    11

    Lagen (1978:152) om svensk domstols behörighet i vissa mål på patenträttens område m.m. [ustawa (1978:152) o jurysdykcji sądów szwedzkich w niektórych sprawach z zakresu prawa patentowego] opiera się na protokole w sprawie właściwości sądowej i uznawania decyzji dotyczących prawa do udzielenia patentu europejskiego (protokole w sprawie uznawania) z dnia 5 października 1973 r., który jest załączony do Konwencji o udzielaniu patentów europejskich sporządzonej w Monachium dnia 5 października 1973 r.

    12

    Paragraf 1 tej ustawy stanowi:

    „W odniesieniu do powództw przeciwko właścicielowi europejskiego zgłoszenia patentowego mających na celu dochodzenie prawa do wynalazku będącego przedmiotem danego zgłoszenia patentowego w Szwecji lub w innym umawiającym się państwie, które jest związane protokołem w sprawie uznawania załączonym do konwencji o patencie europejskim z dnia 5 października 1973 r., stosuje się §§ 2–6 i 8. Wyrażenie »umawiające się państwo« oznacza w takim przypadku państwo, które jest związane tym protokołem”.

    13

    Zgodnie z § 2 tej ustawy:

    „Powództwa, o których mowa w § 1, mogą być wnoszone do sądów szwedzkich:

    1.

    jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania w Szwecji,

    2.

    jeżeli powód ma miejsce zamieszkania w Szwecji, a pozwany nie ma miejsca zamieszkania w jednym z umawiających się państw,

    3.

    jeżeli strony uzgodniły w umowie pisemnej lub w umowie ustnej potwierdzonej pisemnie, że wszelkie środki prawne powinny być wnoszone do sądów szwedzkich”.

    Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne

    14

    IRnova i FLIR Systems, prowadzące działalność w sektorze technologii podczerwieni, są spółkami mającymi siedzibę w Szwecji. W przeszłości utrzymywały one stosunki handlowe.

    15

    W dniu 13 grudnia 2019 r. IRnova wniosła powództwo do Patent- och marknadsdomstolen (sądu do spraw własności przemysłowej i gospodarczych), żądając w szczególności stwierdzenia, że może powoływać się na lepsze prawo do wynalazków objętych zgłoszeniami patentu międzynarodowego, uzupełnionymi następnie zgłoszeniami patentu europejskiego, amerykańskiego i chińskiego, dokonanymi przez FLIR w latach 2015 i 2016, a także amerykańskimi patentami udzielonymi FLIR na podstawie tych ostatnich zgłoszeń.

    16

    Na poparcie tego powództwa IRnova wskazała zasadniczo, że wynalazki te zostały dokonane przez jednego z jej pracowników, w związku z czym należy uznać go za wynalazcę lub przynajmniej za współwynalazcę. W związku z tym IRnova podniosła, że skoro ze względu na swój status pracodawcy weszła ona w prawa wynalazcy, należy uznać ją za właściciela wspomnianych wynalazków. Jednakże FLIR dokonała we własnym imieniu zgłoszeń, o których mowa w poprzednim punkcie, choć nie nabyła tych wynalazków ani nie była do tego uprawniona z innego tytułu.

    17

    Patent- och marknadsdomstolen (sąd do spraw własności przemysłowej i gospodarczych) uznał się za właściwy do rozpoznania powództwa IRnovy dotyczącego wynalazków objętych zgłoszeniami patentów europejskich. Uznał się on natomiast za niewłaściwy do rozpoznania powództwa dotyczącego podnoszonego przez nią prawa do wynalazków objętych chińskimi i amerykańskimi zgłoszeniami patentowymi dokonanymi przez spółkę FLIR, jak również udzielonymi FLIR amerykańskimi patentami, zasadniczo ze względu na to, że powództwo dotyczące ustalenia wynalazcy tych ostatnich wynalazków ma związek z rejestracją i ważnością patentów. Otóż ze względu na ten związek spór jest objęty zakresem stosowania art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis, związku z czym sądy szwedzkie nie mają jurysdykcji do jego rozpoznania.

    18

    Od tego orzeczenia o braku jurysdykcji IRnova wniosła apelację do sądu odsyłającego, Svea hovrätt (sądu apelacyjnego z siedzibą w Sztokholmie, Szwecja).

    19

    Zdaniem tego sądu zawisły przed nim spór jest objęty zakresem stosowania rozporządzenia Bruksela I bis, ponieważ jego celem jest stwierdzenie istnienia lepszego prawa do wynalazku, a zatem ma on charakter cywilny i handlowy. Sąd ten zastanawia się jednak nad jurysdykcją sądów szwedzkich do rozpoznania sporu mającego na celu stwierdzenie istnienia prawa do wynalazku wynikającego z podnoszonego statusu wynalazcy lub współwynalazcy. Zdaniem tego sądu „w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów”, art. 24 pkt 4 tego rozporządzenia przewiduje wyłączną jurysdykcję sądów państwa członkowskiego, na którego terytorium nastąpiło zgłoszenie lub rejestracja. Ta wyłączna jurysdykcja jest jego zdaniem uzasadniona okolicznością, że z jednej strony sądy te są najlepiej umiejscowione do rozpoznania spraw, w których spór dotyczy ważności patentu bądź faktu jego zgłoszenia lub zarejestrowania, a z drugiej strony udzielanie patentów wiąże się z interwencją administracji krajowej, co wskazywałoby, że udzielenie patentu jest wykonywaniem suwerenności państwa. Jednakże chociaż z orzecznictwa Trybunału wynika, że spór dotyczący wyłącznie kwestii, kto jest właścicielem prawa do patentu, nie jest objęty wspomnianą wyłączną kompetencją, orzecznictwo to nie dostarcza bezpośrednich wskazówek co do możliwości zastosowania tego art. 24 pkt 4 w niniejszej sprawie.

    20

    Zdaniem sądu odsyłającego w niniejszej sprawie można byłoby uznać, że zawisły przed nim spór wykazuje związek z rejestracją lub ważnością patentu w rozumieniu tego przepisu. W celu zidentyfikowania właściciela prawa do wynalazków objętych przedmiotowymi zgłoszeniami patentowymi lub patentami należałoby bowiem zdaniem tego sądu ustalić wynalazcę tych wynalazków. Takie badanie wymagałoby interpretacji zastrzeżeń patentowych, jak również analizy odpowiedniego wkładu poszczególnych domniemanych wynalazców w powstanie wspomnianych wynalazków. Tak więc ustalenie właściciela prawa do wynalazku mogłoby być punktem wyjścia dla oceny w świetle materialnego prawa patentowego, jaki udział w pracach rozwojowych doprowadził do nowatorskiego charakteru lub działalności wynalazczej, oraz dla pojawienia się kwestii dotyczących zakresu ochrony przyznanej przez prawo patentowe państwa zarejestrowania. Ponadto okoliczność, że zgłaszający patent nie jest uprawniony do dokonania zgłoszenia patentowego, stanowi podstawę unieważnienia.

    21

    W tych okolicznościach Svea hovrätt (sąd apelacyjny w Sztokholmie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

    „Czy oparte na twierdzeniu o autorstwie lub współautorstwie wynalazku powództwo o ustalenie lepszego prawa do wynalazku na podstawie krajowych zgłoszeń patentowych i patentów zarejestrowanych w państwie trzecim jest objęte jurysdykcją wyłączną w rozumieniu art. 24 pkt 4 rozporządzenia [Bruksela I bis]?”.

    W przedmiocie pytania prejudycjalnego

    22

    Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. Mając to na uwadze, Trybunał powinien w razie potrzeby przeformułować przedłożone mu pytania [wyrok z dnia 26 kwietnia 2022 r., Landespolizeidirektion Steiermark (Maksymalny okres kontroli granicznej na granicach wewnętrznych), C‑368/20 i C‑369/20, EU:C:2022:298, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo].

    23

    W niniejszej sprawie, mimo że pytanie prejudycjalne dotyczy jurysdykcji do rozpoznania sporu dotyczącego istnienia lepszego prawa do wynalazków objętych krajowymi zgłoszeniami patentowymi i patentami zarejestrowanymi w państwie trzecim, z rozważań przedstawionych w pkt 17 i 18 niniejszego wyroku wynika, że powództwo wniesione do sądu odsyłającego dotyczy wyłącznie jurysdykcji sądów szwedzkich do rozpoznania sporu dotyczącego istnienia lepszego prawa do wynalazków objętych chińskimi i amerykańskimi zgłoszeniami patentowymi oraz patentami amerykańskimi.

    24

    W tych okolicznościach należy uznać, że poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis należy interpretować w ten sposób, że ma on zastosowanie do sporu mającego na celu ustalenie, w ramach powództwa opartego na podnoszonym statusie wynalazcy lub współwynalazcy, czy dana osoba jest właścicielem prawa do wynalazków objętych zgłoszeniami patentowymi dokonanymi i patentami udzielonymi w państwach trzecich.

    25

    W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie należy w pierwszej kolejności ustalić, czy sytuacja prawna obejmująca element zagraniczny znajdujący się na terytorium państwa trzeciego, taka jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, jest objęta zakresem stosowania rozporządzenia Bruksela I bis.

    26

    Spór w postępowaniu głównym powstał bowiem pomiędzy dwiema spółkami mającymi siedzibę w tym samym państwie członkowskim i ma na celu ustalenie właściciela prawa, które również powstało w Szwecji, a mianowicie prawa do wynalazków objętych dokonanymi zgłoszeniami patentowymi i patentami udzielonymi będącymi przedmiotem postępowania głównego. Jedyny element zagraniczny tego sporu zasadza się na okoliczności, że dotyczy on między innymi zgłoszeń patentowych dokonanych i patentów udzielonych w państwach trzecich, a mianowicie w Chinach i Stanach Zjednoczonych. Ten element zagraniczny nie znajduje się jednak na terytorium państwa członkowskiego.

    27

    W tej kwestii należy zauważyć, że Trybunał orzekł już, że samo stosowanie zasad jurysdykcyjnych przewidzianych w Konwencji z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (zwanej dalej „konwencją”) wymaga istnienia elementu zagranicznego (wyrok z dnia 1 marca 2005 r., Owusu, C‑281/02, EU:C:2005:120, pkt 25).

    28

    O ile element ten wynika najczęściej ze miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego, o tyle może on również wynikać z przedmiotu sporu. W tym względzie Trybunał uznał bowiem, że międzynarodowy charakter danego stosunku prawnego niekoniecznie musi wynikać z istnienia związku z kilkoma umawiającymi się państwami, czy to ze względu na istotę sporu, czy odpowiednie miejsca zamieszkania stron sporu. Istnienie związku z umawiającym się państwem i państwem trzecim, polegającego przykładowo na tym, że miejsce zamieszkania powoda i jednego z pozwanych znajduje się w pierwszym państwie, a sporne zdarzenia miały miejsce w drugim, może również nadać przedmiotowemu stosunkowi prawnemu międzynarodowy charakter, ponieważ sytuacja ta może powodować powstanie w umawiającym się państwie kwestii dotyczących ustalenia jurysdykcji sądów w międzynarodowym porządku prawnym (wyrok z dnia 1 marca 2005 r., Owusu, C‑281/02, EU:C:2005:120, pkt 26).

    29

    Ponadto, jak wnika z motywu 34 rozporządzenia Bruksela I bis, dokonana przez Trybunał wykładnia przepisów tej konwencji i rozporządzenia nr 44/2001 (zwanego dalej „rozporządzeniem Bruksela I”), które ją zastąpiło, pozostaje aktualna również w odniesieniu do przepisów rozporządzenia Bruksela I bis, które z kolei zastąpiło rozporządzenie Bruksela I, jeżeli przepisy te można uznać za sobie „równoważne” (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 lipca 2019 r., Reitbauer i in., C‑722/17, EU:C:2019:577, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 12 maja 2021 r., Vereniging van Effectenbezitters, C‑709/19, EU:C:2021:377, pkt 23). Ciągłość ta powinna również być zapewniona w odniesieniu do określenia zakresu stosowania przepisów jurysdykcyjnych ustanowionych przez te instrumenty prawne.

    30

    Uściśliwszy powyższe, należy jeszcze stwierdzić, że w zakresie, w jakim spór w postępowaniu głównym między dwiema stronami prywatnymi dotyczy istnienia lepszego prawa do wynalazków, spór ten należy do „spraw cywilnych i handlowych” w rozumieniu art. 1 ust. 1 rozporządzenia Bruksela I bis. Ponadto spór ten nie wchodzi w zakres spraw wyłączonych ze stosowania tego rozporządzenia, o których mowa w jego art. 1 ust. 2.

    31

    Z powyższego wynika, że sytuacja prawna taka jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, w której występuje element zagraniczny znajdujący się na terytorium państwa trzeciego, jest objęta zakresem zastosowania rozporządzenia Bruksela I bis.

    32

    W drugiej kolejności należy zbadać, czy art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis ma zastosowanie do sporu takiego jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, zmierzającego do ustalenia, w ramach powództwa opartego na podnoszonej właściwości wynalazcy lub współwynalazcy, czy dana osoba jest właścicielem prawa do wynalazków objętych zgłoszeniami patentowymi dokonanymi i patentami udzielonymi w państwach trzecich.

    33

    Zgodnie z tym przepisem, bez względu na miejsce zamieszkania lub siedziby stron, w sprawach rejestracji lub ważności patentów, znaków towarowych, wzorów i modeli, jak również podobnych praw wymagających zgłoszenia lub zarejestrowania, jurysdykcję wyłączną mają sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium wystąpiono ze zgłoszeniem lub o rejestrację albo nastąpiło zgłoszenie lub rejestracja, albo na podstawie aktu prawa Unii lub umowy międzynarodowej uznaje się, że zgłoszenie lub rejestracja nastąpiły.

    34

    W tym względzie należy zauważyć, po pierwsze, że z brzmienia tego przepisu wynika, iż jurysdykcja wyłączna w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów, przysługuje jedynie sądom państwa członkowskiego, na którego terytorium wystąpiono ze zgłoszeniem lub o rejestrację albo nastąpiło zgłoszenie lub rejestracja, albo uznaje się, że zgłoszenie lub rejestracja nastąpiły.

    35

    W niniejszym przypadku, jak wskazano już w pkt 26 niniejszego wyroku, zgłoszenia patentowe rozpatrywane w postępowaniu głównym zostały dokonane, a odnośne patenty zostały udzielone nie w państwie członkowskim, lecz w państwach trzecich, mianowicie w Stanach Zjednoczonych i w Chinach. Ponieważ art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis nie przewiduje takiej sytuacji, nie można uznać, że przepis ten ma zastosowanie do postępowania głównego.

    36

    Po drugie, w każdym wypadku spór taki jak rozpatrywany w postępowaniu głównym nie stanowi sporu „w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów” w rozumieniu art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis, w związku z czym nie jest konieczne zastrzeżenie tego sporu, zgodnie z celem tego przepisu, dla sądów, które pod względem materialnym i prawnym pozostają w pewnej bliskości z rejestrem, ponieważ sądy te są najlepiej umiejscowione dla rozpatrywania przypadków, w których kwestionowana jest ważność prawa, a nawet kwestionowany jest sam fakt dokonania jego zgłoszenia lub wpisania do rejestru (zob. podobnie wyrok z dnia 5 października 2017 r., Hanssen Beleggingen, C‑341/16, EU:C:2017:738, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

    37

    Skoro bowiem art. 24 pkt 4 przejmuje w istocie treść art. 22 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I, który z kolei odzwierciedla systematykę art. 16 pkt 4 konwencji brukselskiej, należy – jak wskazano już w pkt 29 niniejszego wyroku – zapewnić ciągłość wykładni tych przepisów (zob. podobnie wyrok z dnia 5 października 2017 r., Hanssen Beleggingen, C‑341/16, EU:C:2017:738, pkt 30 i przytoczone orzecznictwo).

    38

    Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że pojęcie sporu „w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów” stanowi pojęcie autonomiczne, które powinno być stosowane w sposób jednolity we wszystkich państwach członkowskich (wyroki: z dnia 15 listopada 1983 r., Duijnstee, 288/82, EU:C:1983:326, pkt 19; z dnia 13 lipca 2006 r., GAT, C‑4/03, EU:C:2006:457, pkt 14; z dnia 5 października 2017 r., Hanssen Beleggingen, C‑341/16, EU:C:2017:738, pkt 31).

    39

    Pojęcia tego nie należy interpretować szerzej aniżeli wymaga tego jego cel, ponieważ art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis skutkuje pozbawieniem stron możliwości wyboru sądu, jaką strony te miałyby w innym wypadku, co w niektórych przypadkach może prowadzić do tego, że strony podlegać będą jurysdykcji sądu, który dla żadnej z nich nie jest sądem miejsca ich zamieszkania (zob. podobnie, w odniesieniu do art. 16 pkt 4 konwencji brukselskiej oraz art. 22 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I, wyroki: z dnia 26 marca 1992 r., Reichert i Kockler, C‑261/90, EU:C:1992:149, pkt 25; a także z dnia 5 października 2017 r., Hanssen Beleggingen, C‑341/16, EU:C:2017:738, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo). W konsekwencji ta szczególna zasada jurysdykcji powinna podlegać wykładni ścisłej (wyrok z dnia 10 lipca 2019 r., Reitbauer i in., C‑722/17, EU:C:2019:577, pkt 38).

    40

    I tak Trybunał uściślił, że za spory „w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów” w rozumieniu art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis należy uznać spory, w których przyznanie wyłącznej jurysdykcji sądom państwa członkowskiego, na którego terytorium patent został udzielony, jest uzasadnione tym, że sądy te są najlepiej umiejscowione do rozpoznania spraw dotyczących ważności lub wygaśnięcia patentu, faktu dokonania zgłoszenia lub zarejestrowania patentu lub też zastrzeżenia prawa pierwszeństwa w związku z wcześniejszą datą zgłoszenia. Jeżeli natomiast spór nie dotyczy ważności patentu lub faktu jego zgłoszenia lub zarejestrowania, spór ten nie jest objęty zakresem tego przepisu (wyroki: z dnia 15 listopada 1983 r., Duijnstee, 288/82, EU:C:1983:326, pkt 24, 25; z dnia 13 lipca 2006 r., GAT, C‑4/03, EU:C:2006:457, pkt 15, 16; a także z dnia 5 października 2017 r., Hanssen Beleggingen, C‑341/16, EU:C:2017:738, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

    41

    W tym kontekście Trybunał stwierdził, że zasadzie jurysdykcji wyłącznej nie podlega spór, który dotyczy wyłącznie kwestii, kto jest właścicielem prawa do patentu lub spór mający na celu ustalenie, czy dana osoba została prawidłowo wpisana do rejestru jako właściciel znaku towarowego (wyroki: z dnia 15 listopada 1983 r., Duijnstee, 288/82, EU:C:1983:326, pkt 26; z dnia 5 października 2017 r., Hanssen Beleggingen, C‑341/16, EU:C:2017:738, pkt 3537, 43). W tym względzie Trybunał zauważył, że kwestia, do czyjego majątku osobistego należy dane prawo własności intelektualnej, nie wykazuje co do zasady związku bliskości materialnej i prawnej z miejscem dokonania rejestracji tego prawa (wyrok z dnia 5 października 2017 r.Hanssen Beleggingen, C‑341/16, EU:C:2017:738, pkt 37).

    42

    W niniejszej sprawie spór w postępowaniu głównym dotyczy nie faktu dokonania zgłoszenia patentowego lub udzielenia patentu, ważności lub wygaśnięcia patentu czy też zastrzeżenia prawa pierwszeństwa z tytułu wcześniejszego zgłoszenia, lecz kwestii, czy FLIR należy uznać za właściciela prawa do przedmiotowych wynalazków bądź do ich części.

    43

    Należy bowiem stwierdzić, po pierwsze, że kwestia, do kogo należą przedmiotowe wynalazki, która obejmuje też kwestię, kto jest wynalazcą, dotyczy nie wniosku o przyznanie prawa własności intelektualnej lub tego prawa jako takiego, lecz ich przedmiotu. Tymczasem skoro Trybunał orzekł, jak przypomniano w pkt 41 niniejszego wyroku, że kwestia, do czyjego majątku osobistego należy prawo własności intelektualnej, co do zasady nie wykazuje związku bliskości materialnej lub prawnej z miejscem zarejestrowania tego tytułu, który uzasadniałby zastosowanie zasady jurysdykcji wyłącznej przewidzianej w art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis, to stwierdzenie to pozostaje aktualne przynajmniej w wypadku, gdy kwestia ta dotyczy wyłącznie przedmiotu tego prawa, czyli wynalazku.

    44

    Po drugie, należy zauważyć, że identyfikacja wynalazcy, która stanowi jedyny przedmiot sporu w postępowaniu głównym, jest kwestią wstępną, a zatem odrębną od kwestii dotyczącej faktu zgłoszenia patentowego lub udzielenia patentu.

    45

    Nie dotyczy ona również ważności takiego zgłoszenia, gdyż dotyczy jedynie ustalenia prawa do samych wynalazków. Okoliczność, że – jak wskazuje sąd odsyłający – brak prawa do wynalazku może stanowić podstawę unieważnienia tego zgłoszenia, jest zatem bez znaczenia dla jurysdykcji do rozpoznania sporów dotyczących statusu wynalazcy.

    46

    Po trzecie, kwestia wstępna dotycząca identyfikacji wynalazcy jest również odrębna od kwestii ważności przedmiotowego udzielonego patentu, ponieważ ta ostatnia nie jest przedmiotem sporu w postępowaniu głównym. Nawet jeśli identyfikacja ta miałaby obejmować, jak wskazuje sąd odsyłający, badanie zastrzeżeń do rozpatrywanego zgłoszenia patentowego lub patentu w celu ustalenia wkładu każdego współpracownika w dokonanie danego wynalazku, to badanie to nie dotyczyłoby zdolności patentowej tego wynalazku.

    47

    Ponadto należy zauważyć, że okoliczność, iż badanie zastrzeżeń patentowych lub zgłoszenia patentowego może być przeprowadzone w świetle materialnego prawa patentowego państwa, na którego terytorium zgłoszenie to zostało dokonane lub patent udzielony, również nie powoduje powstania obowiązku stosowania zasady jurysdykcji wyłącznej zapisanej w art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis.

    48

    W tym względzie wystarczy zauważyć, że spór dotyczący naruszenia patentu wymaga również dogłębnej analizy zakresu ochrony przyznanej przez ten patent w świetle prawa patentowego państwa, na którego terytorium patent ten został udzielony. Tymczasem Trybunał orzekł już, że w braku związku bliskości materialnej lub prawnej z miejscem rejestracji danego prawa własności intelektualnej spór taki podlega nie jurysdykcji wyłącznej sądów tego państwa członkowskiego, lecz – zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia Bruksela I bis – jurysdykcji ogólnej sądów państwa członkowskiego, na którego terytorium pozwany ma miejsce zamieszkania (zob. podobnie wyroki: z dnia 15 listopada 1983 r., Duijnstee, 288/82, EU:C:1983:326, pkt 23; z dnia 13 lipca 2006 r., GAT, C‑4/03, EU:C:2006:457, pkt 16).

    49

    W świetle ogółu powyższych rozważań na pytanie prejudycjalne należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 24 pkt 4 rozporządzenia Bruksela I bis należy interpretować w ten sposób, że nie ma on zastosowania do sporu mającego na celu ustalenie, w ramach powództwa opartego na podnoszonym statusie wynalazcy lub współwynalazcy, czy dana osoba jest właścicielem prawa do wynalazków objętych zgłoszeniami patentowymi dokonanymi i patentami udzielonymi w państwach trzecich.

    W przedmiocie kosztów

    50

    Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

     

    Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje:

     

    Artykuł 24 pkt 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych

     

    należy interpretować w ten sposób, że:

     

    nie ma on zastosowania do sporu mającego na celu ustalenie, w ramach powództwa opartego na podnoszonym statusie wynalazcy lub współwynalazcy, czy dana osoba jest właścicielem prawa do wynalazków objętych zgłoszeniami patentowymi dokonanymi i patentami udzielonymi w państwach trzecich.

     

    Podpisy


    ( *1 ) Język postępowania: szwedzki.

    Top