EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62020CJ0056

Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 29 kwietnia 2021 r.
AR przeciwko Stadt Pforzheim.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Verwaltungsgerichtshof Baden-Württemberg.
Odesłanie prejudycjalne – Transport – Prawo jazdy – Wzajemne uznawanie – Cofnięcie prawa jazdy na terytorium państwa członkowskiego innego niż wydające państwo członkowskie – Umieszczenie na prawie jazdy adnotacji wskazującej na brak jego ważności na terytorium tego państwa członkowskiego.
Sprawa C-56/20.

Court reports – general – 'Information on unpublished decisions' section

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2021:333

 WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)

z dnia 29 kwietnia 2021 r. ( *1 )

Odesłanie prejudycjalne – Transport – Prawo jazdy – Wzajemne uznawanie – Cofnięcie prawa jazdy na terytorium państwa członkowskiego innego niż wydające państwo członkowskie – Umieszczenie na prawie jazdy adnotacji wskazującej na brak jego ważności na terytorium tego państwa członkowskiego

W sprawie C‑56/20

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Verwaltungsgerichtshof Baden‑Württemberg (wyższy sąd administracyjny Badenii-Wirtembergii, Niemcy) postanowieniem z dnia 30 stycznia 2020 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 4 lutego 2020 r., w postępowaniu:

AR

przeciwko

Stadt Pforzheim

TRYBUNAŁ (pierwsza izba),

w składzie: J.C. Bonichot, prezes izby, L. Bay Larsen, C. Toader, M. Safjan i N. Jääskinen (sprawozdawca), sędziowie,

rzecznik generalny: P. Pikamäe,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając pisemny etap postępowania,

rozważywszy uwagi, które przedstawili:

w imieniu AR – B. Ehrle, Rechtsanwalt,

w imieniu rządu austriackiego – A. Posch, J. Schmoll i M. Winkler‑Unger, w charakterze pełnomocników,

w imieniu Komisji Europejskiej – R. Pethke oraz N. Yerrell, w charakterze pełnomocników,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/126/WE z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (Dz.U. 2006, L 403, s. 18), zmienionej dyrektywą Komisji 2011/94/UE z dnia 28 listopada 2011 r. (Dz.U. 2011, L 314, s. 31) (zwanej dalej „dyrektywą 2006/126”).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między AR, obywatelem austriackim posiadającym prawo jazdy wydane w Austrii, a Stadt Pforzheim (miastem Pforzheim, Niemcy) w przedmiocie umieszczenia przez właściwe organy niemieckie na austriackim prawie jazdy AR adnotacji o zakazie prowadzenia pojazdów na terytorium Niemiec.

Ramy prawne

Prawo Unii

3

Motyw 4 dyrektywy 2006/126 stanowi:

„W celu uniknięcia sytuacji, w której jednolity wzór europejskiego prawa jazdy stanie się dodatkowym obok 110 wzorów już znajdujących się w obiegu, państwa członkowskie powinny podjąć wszelkie środki, niezbędne aby ten jednolity wzór był wydawany wszystkim posiadaczom praw jazdy”.

4

Motyw 16 tej dyrektywy ma następujące brzmienie:

„Wzór prawa jazdy określony w dyrektywie [Rady] 91/439/EWG [z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie praw jazdy (Dz.U. 1991, L 237, s. 1)] powinien zostać zastąpiony jednolitym wzorem w formie plastikowej karty […]”.

5

Artykuł 1 ust. 1 przedmiotowej dyrektywy stanowi:

„Państwa członkowskie wprowadzają krajowe prawo jazdy oparte na wzorze wspólnotowym określonym w załączniku I, zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy. Emblemat umieszczony na pierwszej stronie unijnego wzoru prawa jazdy zawiera znak wyróżniający państwa członkowskiego, które wydało prawo jazdy”.

6

Zgodnie z art. 2 dyrektywy 2006/126:

„1.   Prawa jazdy wydawane przez państwa członkowskie są wzajemnie uznawane.

2.   Jeżeli posiadacz ważnego krajowego prawa jazdy bez administracyjnego okresu ważności, o którym mowa w art. 7 ust. 2, zmienił [zwykłe] miejsce zamieszkania na miejsce zamieszkania w państwie członkowskim innym niż państwo, które wydało prawo jazdy, to przyjmujące państwo członkowskie może stosować do tego prawa jazdy administracyjne okresy ważności, o których mowa w tym artykule, poprzez przedłużenie okresu ważności prawa jazdy, po upływie dwóch lat od dnia, od którego posiadacz prawa jazdy zmienił [zwykłe] miejsce zamieszkania na miejsce zamieszkania na jego terytorium”.

7

Artykuł 7 wspomnianej dyrektywy przewiduje:

„1.   Prawa jazdy są wydawane tylko tym kandydatom, którzy:

a)

zdali egzamin umiejętności i zachowania oraz egzamin teoretyczny i zadowalająco przeszli badanie lekarskie, zgodnie z przepisami załączników II i III;

[…]

e)

mają [zwykłe] miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy lub […] mogą przedstawić dowód potwierdzający, że uczą się w tym kraju od co najmniej sześciu miesięcy.

[…]

3.   Ważność praw jazdy, po wygaśnięciu administracyjnego okresu ich ważności, jest przedłużana zależnie od tego, czy:

a)

kierowca nieprzerwanie spełnia minimalne wymagania dotyczące fizycznej i psychicznej zdolności do kierowania pojazdami kategorii C, CE, C1, C1E, D, DE, D1, D1E, określone w załączniku III; oraz

b)

[zwykłe] miejsce zamieszkania kierowcy znajduje się na terytorium państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy lub […] kierowca przedłożył dowód potwierdzający, że uczy się w tym państwie od co najmniej sześciu miesięcy.

[…]”.

8

Artykuł 11 wspomnianej dyrektywy brzmi następująco:

„1.   Posiadacz ważnego krajowego prawa jazdy wydanego przez jedno państwo członkowskie, który ma [zwykłe] miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, może złożyć wniosek z prośbą o wymianę jego prawa jazdy na prawo jazdy równoważne. Obowiązkiem państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy równoważne jest sprawdzenie, jakiej kategorii uprawnienia faktycznie zachowują ważność na mocy przedstawionego prawa jazdy.

2.   Przy zachowaniu zasady terytorialności prawa karnego i przepisów prawnych dotyczących policji państwa członkowskie [zwykłego] miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie mogą stosować wobec niego własne przepisy krajowe w zakresie ograniczania, zawieszania, cofania lub unieważniania uprawnień do kierowania pojazdami i ewentualnie dokonać w tym celu wymiany jego prawa jazdy.

[…]

4.   Państwo członkowskie odmawia wydania prawa jazdy osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu w innym państwie członkowskim.

Państwo członkowskie odmawia uznania ważności jakiegokolwiek prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie osobie, której prawo jazdy podlega ograniczeniu, zawieszeniu lub cofnięciu na terytorium wydającego państwa członkowskiego.

Państwo członkowskie może także odmówić wydania prawa jazdy osobie ubiegającej się o prawo jazdy, której prawo jazdy zostało w innym państwie członkowskim unieważnione.

5.   Wtórnik prawa jazdy, które zostało, przykładowo, zagubione lub skradzione, może zostać wydany jedynie przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym posiadacz prawa jazdy ma [zwykłe] miejsce zamieszkania; organy te wydają wtórnik na podstawie informacji, jakimi dysponują, lub, w stosownych okolicznościach, na podstawie poświadczenia ze strony właściwych organów państwa członkowskiego, które wydało oryginał prawa jazdy.

[…]”.

9

Artykuł 12 akapit pierwszy dyrektywy 2006/126 przewiduje:

„Do celów niniejszej dyrektywy »[zwykłe] miejsce zamieszkania« oznacza miejsce, w którym osoba fizyczna mieszka zwykle, to znaczy przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym, ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe, lub – w przypadku osoby niezwiązanej z tym miejscem zawodowo – ze względu na więzi osobiste, które wskazują na istnienie ścisłych powiązań między tą osobą a miejscem, w którym mieszka”.

10

Artykuł 15 tej dyrektywy stanowi:

„Państwa członkowskie wspierają się wzajemnie w wykonywaniu niniejszej dyrektywy oraz wymieniają informacje na temat praw jazdy przez siebie wydanych, wymienionych, zastąpionych, przedłużonych lub cofniętych. Korzystają z ustanowionej w tym celu Europejskiej Sieci Praw Jazdy, po jej uruchomieniu”.

11

Załącznik I do rzeczonej dyrektywy, zatytułowany „Przepisy dotyczące unijnego wzoru prawa jazdy”, przewiduje w pkt 3:

„Prawo jazdy ma dwie strony.

Strona 1 zawiera:

a)

wyrazy »Prawo jazdy« wydrukowane dużą czcionką w języku lub w językach państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy;

b)

nazwę państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy (fakultatywnie);

c)

znak wyróżniający państwa członkowskiego wydającego prawo jazdy, wydrukowany w sposób kontrastujący na tle niebieskiego prostokąta i otoczony przez dwanaście żółtych gwiazdek; używane są następujące znaki wyróżniające:

[…]

Strona 2 zawiera:

a)

[…]

13.

w wykonaniu sekcji 4 lit. a) niniejszego załącznika miejsce zarezerwowane dla możliwego wpis[ania] przez przyjmujące państwo członkowskie informacji istotnych dla administrowania prawem jazdy;

14.

miejsce zarezerwowane dla możliwego wpis[ania] przez państwo członkowskie, które wydało prawo jazdy, informacji istotnych do administrowania prawem jazdy lub dotyczących bezpieczeństwa drogowego (fakultatywnie). Jeżeli informacja odnosi się do jednego z nagłówków określonych w niniejszym załączniku, jest poprzedzana numerem danego nagłówka.

W przypadku specjalnej pisemnej zgody posiadacza może być dołączona w tym miejscu informacja niezwiązana z administrowaniem prawem jazdy lub bezpieczeństwem drogowym; takie uzupełnienie nie powinno zmieniać w żaden sposób wykorzystania wzoru jako prawa jazdy.

[…]”.

12

Punkt 4 lit. a) wspomnianego załącznika stanowi:

„W przypadku gdy posiadacz prawa jazdy wydanego przez państwo członkowskie zgodnie z niniejszym załącznikiem posiada [zwykłe] miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, to dane państwo członkowskie może wprowadzić do prawa jazdy taką informację, jako istotną dla administrowania prawem jazdy, pod warunkiem że wprowadza ono ten typ informacji również do praw jazdy przez siebie wydanych oraz pod warunkiem że jest tam wystarczająco dużo miejsca dla tego celu”.

Prawo niemieckie

13

Paragraf 3 Straßenverkehrsgesetz (ustawy o ruchu drogowym, zwanej dalej „StVG”) stanowi:

„(1)   Jeżeli okaże się, że osoba nie posiada umiejętności lub jest niezdolna do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym, organy do spraw praw jazdy są zobowiązane do cofnięcia jej prawa jazdy. W przypadku zagranicznego prawa jazdy cofnięcie – również gdy następuje na podstawie innych przepisów – powoduje odmowę uznania prawa do posługiwania się tym prawem jazdy na terytorium kraju. […]

(2)   Wraz z cofnięciem wygasa uprawnienie do kierowania pojazdami. W przypadku zagranicznego prawa jazdy wygasa uprawnienie do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym na terytorium kraju. Po cofnięciu prawo jazdy należy zwrócić organom do spraw praw jazdy lub przedstawić je im w celu wpisania decyzji o cofnięciu. […]”.

14

Paragraf 46 Verordnung über die Zulassung von Personen zum Straßenverkehr – Fahrerlaubnis-Verordnung (rozporządzenia dotyczącego dopuszczenia osób do ruchu drogowego) z dnia 13 grudnia 2010 r. (BGBl. 2010 I, s. 1980), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanego dalej „FeV”), przewiduje:

„1)   Jeżeli okaże się, że posiadacz prawa jazdy jest niezdolny do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym, organy do spraw praw jazdy są zobowiązane do cofnięcia mu prawa jazdy.

[…]

5)   W przypadku zagranicznego prawa jazdy cofnięcie powoduje odmowę uznania prawa do posługiwania się tym prawem jazdy na terytorium kraju.

6)   Wraz z cofnięciem wygasa uprawnienie do kierowania pojazdami. W przypadku zagranicznego prawa jazdy wygasa uprawnienie do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym na terytorium kraju”.

15

Artykuł 47 FeV brzmi następująco:

„(1)   Po cofnięciu krajowe i międzynarodowe prawa jazdy wydane przez organ niemiecki należy niezwłocznie przekazać organowi, który wydał decyzję, lub w przypadku ograniczeń lub warunków – przedstawić je mu w celu dokonania wpisu.

(2)   Po cofnięciu lub stwierdzeniu braku uprawnienia do kierowania pojazdami bądź w przypadku ograniczeń lub warunków zagraniczne lub wydane za granicą międzynarodowe prawa jazdy należy niezwłocznie przedłożyć organowi, który wydał decyzję […]. Po cofnięciu lub stwierdzeniu braku uprawnienia do kierowania pojazdami na prawie jazdy zaznacza się, że jego posiadacz nie jest uprawniony do posługiwania się tym prawem jazdy na terytorium kraju. Powinno to co do zasady nastąpić poprzez umieszczenie przekreślonej po przekątnej czerwonej litery „D” w odpowiednim polu prawa jazdy, w przypadku karty prawa jazdy Unii Europejskiej w polu 13, a w przypadku międzynarodowych praw jazdy poprzez wypełnienie przewidzianego w tym celu formularza. W przypadku ograniczeń i warunków zostają one wpisane na prawie jazdy. Organ, który wydał decyzję, informuje za pośrednictwem Kraftfahrt‑Bundesamt (urzędu federalnego ds. ruchu pojazdów o napędzie silnikowym, Niemcy) organ, który wydał prawo jazdy, o odmowie uznania uprawnienia do kierowania pojazdami lub o stwierdzeniu braku uprawnienia do kierowania pojazdami w Niemczech. […]”.

Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne

16

AR jest obywatelem Austrii, którego zwykłe miejsce zamieszkania w rozumieniu art. 12 akapit pierwszy dyrektywy 2006/126 znajduje się w Austrii. W dniu 29 sierpnia 2008 r. uzyskał on w Austrii prawo jazdy kategorii A i B.

17

Decyzją z dnia 10 sierpnia 2015 r. organ miasta Pforzheim właściwy w zakresie praw jazdy cofnął AR uprawnienie do kierowania pojazdami na terytorium Niemiec, uzasadniając to tym, że w dniu 26 czerwca 2014 r. prowadził on pojazd w Niemczech pod wpływem substancji odurzających. Organ ten nakazał mu również niezwłoczne przedłożenie austriackiego prawa jazdy, aby zaznaczyć na tym dokumencie poprzez umieszczenie przekreślonej po przekątnej czerwonej litery „D”, że to prawo jazdy jest nieważne na terytorium Republiki Federalnej Niemiec. W tej samej decyzji organ zarządził natychmiastowe wykonanie tych środków pod groźbą – w przypadku niewywiązania się z obowiązku przedstawienia prawa jazdy najpóźniej w dniu 28 sierpnia 2015 r. – tymczasowego odebrania tego prawa jazdy, przy czym wskazał, że prawo jazdy zostanie zwrócone AR po umieszczeniu adnotacji o jego unieważnieniu na terytorium Niemiec.

18

AR wniósł sprzeciw od tej decyzji, a następnie skargę. Oba te środki zostały jednak oddalone. Następnie wniósł on odwołanie od wyroku sądu pierwszej instancji do Verwaltungsgerichtshof Baden‑Württemberg (wyższego sądu administracyjnego Badenii-Wirtembergii, Niemcy), w którym to odwołaniu zakwestionował decyzję z dnia 10 sierpnia 2015 r. w zakresie, w jakim, po pierwsze, nakazano mu w niej przedstawienie prawa jazdy w celu umieszczenia na nim adnotacji o jego unieważnieniu na terytorium Niemiec, a po drugie, przewidziano sankcję za niewywiązanie się z tego obowiązku przedstawienia prawa jazdy w postaci tymczasowego odebrania tego prawa jazdy. Decyzja ta stała się więc ostateczna w zakresie, w jakim dotyczy odmowy uznania na terytorium Republiki Federalnej Niemiec ważności uprawnienia do kierowania pojazdami opartego na austriackim prawie jazdy.

19

Na poparcie swojego środka odwoławczego AR twierdzi zasadniczo, że zgodnie z dyrektywą 2006/126 wydanie prawa jazdy i wprowadzenie jakichkolwiek późniejszych zmian do prawa jazdy należą do wyłącznej kompetencji państwa członkowskiego, w którym posiadacz tego prawa jazdy ma zwykłe miejsce zamieszkania w rozumieniu art. 12 akapit pierwszy tej dyrektywy. Żadnej kompetencji nie przyznano w tym zakresie państwu członkowskiemu tymczasowego pobytu posiadacza prawa jazdy, a w szczególności państwo to nie może umieszczać na prawie jazdy adnotacji takich jak adnotacja o zakazie kierowania pojazdami. AR uważa bowiem, że taka kompetencja byłaby sprzeczna z zasadą wzajemnego uznawania praw jazdy i z celem wspomnianej dyrektywy, polegającym na stworzeniu jednolitego wzoru prawa jazdy w Unii Europejskiej.

20

Ponadto stoi on na stanowisku, że z brzmienia i z kontekstu przepisów pkt 3 i pkt 4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2006/126 wynika również, że jedynie państwo członkowskie, które wydało prawo jazdy, może dokonywać wpisów na prawie jazdy. Podobnie szczegółowe przepisy dotyczące środków ochrony przed podrabianiem prawa jazdy w formie plastikowej karty, przewidziane między innymi w art. 3 dyrektywy 2006/126 oraz w pkt 1 i 2 załącznika I do tej dyrektywy, uniemożliwiają, ze względu na swój cel, zmianę danych zawartych na tej chronionej przed podrabianiem plastikowej karcie poprzez wprowadzenie przez państwo członkowskie tymczasowego pobytu innych danych na stałe bądź w formie naklejki (którą można łatwo usunąć). Należy także mieć na uwadze okoliczność, że zgodnie z przedmiotową dyrektywą pole 13 prawa jazdy jest zastrzeżone dla wpisów dokonywanych przez państwo członkowskie wydające prawo jazdy oraz że adnotacja umieszczona przez to państwo nie może zostać po prostu „zakryta” inną adnotacją.

21

AR utrzymuje również, że spełnienie obowiązku przedłożenia prawa jazdy w celu umieszczenia na nim adnotacji o unieważnieniu tego prawa jazdy na terytorium Niemiec narusza jego swobodę przemieszczania się i może następnie prowadzić w praktyce do poważnych problemów w zakresie przejrzystości, na przykład w przypadku gdy podczas kontroli drogowej w innym państwie członkowskim tamtejszym organom bezpieczeństwa nie jest znany charakter wpisu figurującego na karcie prawa jazdy Unii, co może wywołać konfuzję. Z powodu tych ograniczeń i niedogodności konieczny byłby wyraźny przepis w tym względzie w dyrektywie 2006/126.

22

Zdaniem AR dyrektywa 2006/126 przewiduje, że wyłącznie właściwe państwo członkowskie wydające prawo jazdy lub przyjmujące państwo członkowskie mogą, w ramach wzajemnej pomocy przewidzianej w art. 15 tej dyrektywy, dokonać takiego wpisu na prawie jazdy i wydać nowy dokument prawa jazdy.

23

Co więcej, państwo członkowskie tymczasowego pobytu będzie mogło w przypadku kontroli drogowej na swoim terytorium z łatwością sprawdzić za pomocą środków elektronicznych, czy zainteresowany jest uprawniony do kierowania pojazdem o napędzie silnikowym na tym terytorium.

24

Natomiast miasto Pforzheim uważa zasadniczo, że dyrektywa 2006/126, która nie przyznaje państwu członkowskiemu tymczasowego pobytu kompetencji do umieszczania adnotacji na prawie jazdy wydanym przez inne państwo członkowskie po tym, jak wydano decyzję o odmowie uznania ważności tego prawa jazdy na terytorium pierwszego państwa członkowskiego, zawiera lukę regulacyjną, którą należałoby usunąć poprzez zastosowanie w drodze analogii do państwa członkowskiego tymczasowego pobytu przepisów tej dyrektywy dotyczących państwa członkowskiego zwykłego miejsca zamieszkania.

25

Uważa ono, że wykładnię Trybunału przedstawioną w wyroku z dnia 23 kwietnia 2015 r., Aykul (C‑260/13, EU:C:2015:257), zgodnie z którą państwu członkowskiemu tymczasowego pobytu posiadacza prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie przysługuje w pewnych okolicznościach prawo odmowy uznania ważności tego prawa jazdy, można zastosować do sytuacji rozpatrywanej w postępowaniu głównym. Na podstawie tego orzecznictwa państwo członkowskie tymczasowego pobytu powinno być również uprawnione do podejmowania środków dotyczących zarządzania prawem jazdy, takich jak umieszczenie wzmianek na tym dokumencie. Jest to środek niezbędny, który ma duże znaczenie dla skutecznego wykonania decyzji o odmowie uznania ważności zagranicznego prawa jazdy w rozumieniu art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126. Organy kontroli powinny być w stanie zweryfikować podczas kontroli w sposób kompletny i natychmiastowy stan uprawnienia posiadacza prawa jazdy do kierowania pojazdami.

26

A zatem jako że dyrektywa 2006/126 pozwala państwu członkowskiemu miejsca zamieszkania posiadacza prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie na umieszczenie, w przypadku decyzji o odmowie uznania ważności tego prawa jazdy, odpowiedniej adnotacji o zakazie kierowania pojazdami na owym prawie jazdy, na przykład w postaci naklejki, ów środek dotyczący zarządzania prawami jazdy powinien być również dopuszczalny, gdy posiadacz prawa jazdy, którego dotyczy taka decyzja o odmowie uznania, nie ma miejsca zamieszkania w państwie członkowskim, w którym został poddany kontroli.

27

Ponadto zważywszy, że przedmiotowa dyrektywa przewiduje na podstawie pkt 3 zdanie trzecie lit. a) pozycja 13 i pkt 4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2006/126 możliwość dokonania przez przyjmujące państwo członkowskie zmiany w prawie jazdy wydanym przez inne państwo członkowskie, taka zmiana – między innymi poprzez umieszczenie naklejki – nie jest sprzeczna z przepisami dotyczącymi ochrony przed podrobieniem.

28

Miasto Pforzheim podnosi wreszcie, że ze względu na okoliczność, iż AR swoim zachowaniem spowodował dokonanie adnotacji pozbawiającej go prawa do kierowania pojazdami w Niemczech, należy oddalić jego twierdzenie dotyczące stygmatyzującego skutku tej adnotacji w świetle celu, jakiemu służy ta adnotacja, polegającego na zachowaniu bezpieczeństwa drogowego.

29

Sąd odsyłający ma wątpliwości co do kwestii, czy państwo członkowskie, które wydało – tak jak w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015 r., Aykul (C‑260/13, EU:C:2015:257) – decyzję o odmowie uznania ważności prawa jazdy wydanego w innym państwie członkowskim, na podstawie art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126, z powodu noszącego znamiona naruszenia zachowania posiadacza tego prawa jazdy, które miało miejsce po wydaniu owego prawa jazdy, jest również uprawnione do umieszczenia na tym samym prawie jazdy adnotacji o zakazie kierowania pojazdami na swoim terytorium, w sytuacji gdy posiadacz tego prawa jazdy nie ma w tym państwie zwykłego miejsca zamieszkania w rozumieniu art. 12 tej dyrektywy.

30

W tych okolicznościach Verwaltungsgericht Baden-Württemberg (wyższy sąd administracyjny Badenii-Wirtembergii) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy prawo Unii, w szczególności dyrektywa [2006/126], stoi na przeszkodzie przepisom prawa krajowego, zgodnie z którymi w ramach decyzji o odmowie uznania ważności w rozumieniu art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126 należy niezwłocznie przedłożyć właściwemu organowi krajowemu wydaną w innym państwie członkowskim kartę unijnego prawa jazdy osoby, która nie ma zwykłego miejsca zamieszkania w państwie członkowskim tego organu, tak aby organ ten mógł zaznaczyć na prawie jazdy brak uprawnienia do prowadzenia pojazdów w danym państwie członkowskim, przy czym adnotacji o zakazie prowadzenia pojazdów należy zasadniczo dokonać w przypadku karty unijnego jazdy poprzez umieszczenie w rubryce 13 przekreślonej po przekątnej czerwonej litery »D« (np. w formie naklejki)?”.

W przedmiocie pytania prejudycjalnego

31

Za pomocą swojego pytania sąd odsyłający dąży zasadniczo do ustalenia, czy dyrektywę 2006/126 należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie, które wydało na podstawie art. 11 ust. 4 akapit drugi tej dyrektywy decyzję odmawiającą uznania ważności prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie z powodu noszącego znamiona naruszenia zachowania posiadacza tego prawa jazdy, mającego miejsce podczas jego tymczasowego pobytu na terytorium pierwszego państwa członkowskiego po wydaniu tego prawa jazdy, umieszczało również na owym prawie jazdy adnotację o zakazie kierowania pojazdami przez posiadacza tego prawa jazdy na wspomnianym terytorium, chociaż ów posiadacz nie ma na terytorium tego państwa zwykłego miejsca zamieszkania w rozumieniu art. 12 akapit pierwszy przedmiotowej dyrektywy.

32

W tym względzie należy przypomnieć, że w pkt 71 wyroku z dnia 23 kwietnia 2015 r., Aykul (C‑260/13, EU:C:2015:257) Trybunał uznał, iż art. 2 ust. 1 i art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126 należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie, na którego terytorium posiadacz wydanego w innym państwie członkowskim prawa jazdy przebywa tymczasowo, odmówiło uznania ważności tego prawa jazdy ze względu na noszące znamiona naruszenia prawa zachowanie posiadacza na tym terytorium po wydaniu rzeczonego prawa jazdy, które to zachowanie zgodnie z prawem krajowym pierwszego państwa członkowskiego powoduje niezdolność do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym.

33

Ponadto z pkt 59 i 60 tego wyroku wynika, że państwo członkowskie zwykłego miejsca zamieszkania jest uprawnione na podstawie art. 11 ust. 2 dyrektywy 2006/126, który odpowiada art. 8 ust. 2 dyrektywy 91/439, zastąpionej dyrektywą 2006/126, do podjęcia środków polegających na ograniczeniu, zawieszeniu, cofnięciu lub unieważnieniu prawa jazdy wydanego przez inne państwo, które to środki wywierają skutki we wszystkich państwach członkowskich. Natomiast art. 11 ust. 4 akapit drugi dyrektywy 2006/126 pozwala jedynie państwu członkowskiemu, które nie jest państwem członkowskim zwykłego miejsca zamieszkania, powziąć – na mocy jego krajowego prawa i z powodu noszącego znamiona naruszenia prawa zachowania na jego terytorium posiadacza prawa jazdy wcześniej otrzymanego w innym państwie członkowskim – środki, których zakres jest ograniczony do tego terytorium i których skutki są ograniczone do odmowy uznania ważności tego prawa jazdy na tym terytorium.

34

W związku z tym dyrektywa 2006/126 nie stoi na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie tymczasowego pobytu, takie jak Republika Federalna Niemiec w postępowaniu głównym, odmówiło na podstawie uregulowania krajowego, takiego jak uregulowanie przewidziane w § 3 ust. 1 StVG i § 46 ust. 6 FeV, uznania prawa do posługiwania się prawem jazdy wydanym danej osobie przez inne państwo członkowskie, kładąc kres uprawnieniu tej osoby do kierowania pojazdami o napędzie silnikowym na swoim terytorium. Państwo członkowskie tymczasowego pobytu nie może jednak umieszczać na takim prawie jazdy – którego wzór, jak wynika z art. 1 ust. 1 dyrektywy 2006/126 w związku z motywem 16 tej dyrektywy, został zharmonizowany we wspomnianej dyrektywie 2006/126 i ma postać plastikowej karty – adnotacji, takiej jak określona w § 47 ust. 2 FeV, o zakazie kierowania pojazdami na swoim terytorium.

35

Należy bowiem stwierdzić, że dyrektywa 2006/126 zawiera szczegółowe przepisy dotyczące kompetencji praw członkowskich do wydania prawa jazdy, do dokonywania zmian tego prawa jazdy i możliwych wpisów.

36

Z przepisów tych wynika jednak, że zarówno wydanie i późniejsze zmiany prawa jazdy, jak i wpisy figurujące na tym dokumencie należą do wyłącznej kompetencji państwa członkowskiego zwykłego miejsca zamieszkania posiadacza tego prawa jazdy.

37

A zatem art. 2 ust. 2, art. 7 ust. 1 lit. e), art. 7 ust. 3 lit. b) oraz art. 11 ust. 1, 2 i 5 dyrektywy 2006/126, podobnie jak pkt 3 zdanie trzecie lit. a) pozycje 13 i 14 oraz pkt 4 lit. a) załącznika I do tej dyrektywy, regulują szczegółowo sytuacje, w których to państwo członkowskie jest uprawnione do wydania, zastąpienia, przedłużenia terminu ważności lub wymiany prawa jazdy lub dokonania na nim wpisów.

38

Choć państwo członkowskie zwykłego miejsca zamieszkania jest zasadniczo państwem, w którym zostało wydane prawo jazdy, państwo członkowskie, do którego posiadacz prawa jazdy przeniósł swoje zwykłe miejsce zamieszkania po wydaniu jego prawa jazdy w państwie członkowskim, może się również stać – jak wynika z art. 11 ust. 1 dyrektywy 2006/126 – państwem członkowskim zwykłego miejsca zamieszkania w rozumieniu tej dyrektywy. Punkt 4 lit. a) załącznika I do tej dyrektywy pozwala zatem nowemu państwu członkowskiemu zwykłego miejsca zamieszkania na wprowadzenie do prawa jazdy informacji niezbędnych do administrowania prawem jazdy, pod warunkiem że wprowadza ono ten typ informacji również do praw jazdy przez siebie wydanych oraz pod warunkiem że jest tam wystarczająco dużo miejsca do tego celu.

39

Natomiast żaden przepis dyrektywy 2006/126 nie przyznaje państwu członkowskiemu, w którym posiadacz prawa jazdy przebywa tymczasowo, jakiejkolwiek kompetencji do dokonywania na prawie jazdy wpisów takich jak wpis, o którym mowa między innymi w § 47 ust. 2 FeV.

40

Otóż, jak podkreśliła Komisja Europejska w swoich uwagach na piśmie, żaden element nie wskazuje na to, że brak przepisów w tym zakresie w dyrektywie 2006/126 stanowi niezamierzoną lukę normatywną prawodawcy Unii, którą to lukę należałoby usunąć poprzez zastosowanie w drodze analogii przepisów tej dyrektywy dotyczących kompetencji państwa członkowskiego zwykłego miejsca zamieszkania.

41

Wręcz przeciwnie, w świetle szczegółowych przepisów dyrektywy 2006/126 można zauważyć, że formalne zmiany prawa jazdy mogą być dokonywane tylko przez państwo członkowskie zwykłego miejsca zamieszkania posiadacza tego prawa jazdy, tak by zapewnić jednolity wygląd tego dokumentu zagwarantowany dyrektywą 2006/126, jak wynika z motywów 4 i 16 tej dyrektywy.

42

Należy również przypomnieć w tym względzie, że Trybunał orzekł, iż wprawdzie dyrektywa 2006/126 wprowadza jedynie minimalną harmonizację przepisów krajowych w zakresie warunków wydawania praw jazdy, jednakże dyrektywa ta dokonuje wyczerpującej harmonizacji dokumentów poświadczających istnienie uprawnienia do kierowania pojazdami, które powinny zostać uznane przez państwa członkowskie zgodnie z art. 2 ust. 1 owej dyrektywy (wyrok z dnia 26 października 2017 r., I, C‑195/16, EU:C:2017:815, pkt 57 i przytoczone tam orzecznictwo).

43

Wynika stąd, że te dokumenty mogą być zmieniane jedynie zgodnie z przepisami przewidzianymi w tym celu w dyrektywie 2006/126.

44

Ponadto należy stwierdzić, że zgodnie z art. 15 dyrektywy 2006/126 państwa członkowskie wspierają się wzajemnie we wdrażaniu tej dyrektywy i wymieniają informacje na temat praw jazdy przez siebie wydanych, wymienionych, zastąpionych, przedłużonych lub cofniętych, korzystając – po jej uruchomieniu – z ustanowionej w tym celu Europejskiej Sieci Praw Jazdy.

45

Otóż wzajemna pomoc przewidziana w tym przepisie pozwala zagwarantować skuteczne wykonanie decyzji, w której państwo członkowskie tymczasowego pobytu na podstawie art. 11 ust. 4 akapit drugie dyrektywy 2006/126 odmawia posiadaczowi prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie prawa do kierowania pojazdami na swoim terytorium.

46

W takim bowiem przypadku państwo członkowskie zwykłego miejsca zamieszkania może – na wniosek państwa członkowskiego tymczasowego pobytu zgodnie z pkt 3 zdanie trzecie lit. a) pozycje 13 i 14 oraz pkt 4 lit. a) załącznika I do tej dyrektywy – dokonać na prawie jazdy ewentualnej adnotacji na temat zakazu prowadzenia pojazdów na terytorium tego ostatniego państwa członkowskiego.

47

Co więcej, nie wydaje się wykluczone, by państwo członkowskie tymczasowego pobytu mogło sprawdzić w przypadku kontroli drogowej na swoim terytorium, między innymi za pomocą środków elektronicznych, czy wobec zainteresowanego został zastosowany środek pozbawiający go prawa do kierowania pojazdami na tym terytorium na podstawie art. 11 ust. 4 akapit drugi tej dyrektywy.

48

W świetle całości powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że dyrektywę 2006/126 należy interpretować w ten sposób, iż stoi ona na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie, które wydało na podstawie art. 11 ust. 4 akapit drugi tej dyrektywy decyzję odmawiającą uznania ważności prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie z powodu noszącego znamiona naruszenia zachowania posiadacza tego prawa jazdy, mającego miejsce podczas jego tymczasowego pobytu na terytorium pierwszego państwa członkowskiego po wydaniu tego prawa jazdy, umieszczało również na owym prawie jazdy adnotację o zakazie kierowania pojazdami przez posiadacza tego prawa jazdy na wspomnianym terytorium, chociaż ów posiadacz nie ma na terytorium tego państwa zwykłego miejsca zamieszkania w rozumieniu art. 12 akapit pierwszy przedmiotowej dyrektywy.

W przedmiocie kosztów

49

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

 

Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/126/WE z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy, zmienioną dyrektywą Komisji 2011/94/UE z dnia 28 listopada 2011 r., należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie, które wydało na podstawie art. 11 ust. 4 akapit drugi tej dyrektywy, zmienionej dyrektywą 2011/94, decyzję odmawiającą uznania ważności prawa jazdy wydanego przez inne państwo członkowskie z powodu noszącego znamiona naruszenia zachowania posiadacza tego prawa jazdy, mającego miejsce podczas jego tymczasowego pobytu na terytorium pierwszego państwa członkowskiego po wydaniu tego prawa jazdy, umieszczało również na owym prawie jazdy adnotację o zakazie kierowania pojazdami przez posiadacza tego prawa jazdy na wspomnianym terytorium, chociaż ów posiadacz nie ma na terytorium tego państwa zwykłego miejsca zamieszkania w rozumieniu art. 12 akapit pierwszy dyrektywy 2006/126, zmienionej dyrektywą 2011/94.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: niemiecki.

Top