–

w imieniu N. Aubrieta przez adwokata S. Jacquet,

–

w imieniu rządu luksemburskiego przez D. Holderer, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez P. Kinscha, avocat,

–

w imieniu rządu duńskiego przez J. Nymanna-Lindegrena oraz M. Wolff, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Van Hoofa oraz D. Martina, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz.U. 2011, L 141, s. 1).

2

Wniosek ten został złożony w postępowaniu toczącym się pomiędzy Nicolasem Aubrietem a ministre de l’Enseignement Supérieur et de la Recherche (ministrem szkolnictwa wyższego i badań naukowych, Luksemburg) w przedmiocie odmowy przyznania N. Aubrietowi przez władze luksemburskie pomocy finansowej na rok akademicki 2014/2015 w celu pobierania nauki w szkole wyższej w Strasburgu (Francja).

3

Artykuł 7 rozporządzenia nr 492/2011 stanowi:

„1.   Pracownik będący obywatelem państwa członkowskiego nie może być, na terytorium innego państwa członkowskiego, traktowany – ze względu na swą przynależność państwową – odmiennie niż pracownicy krajowi pod względem warunków zatrudnienia i pracy, w szczególności warunków wynagrodzenia, zwolnienia oraz, w przypadku utraty pracy, powrotu do pracy lub ponownego zatrudnienia.

2.   Pracownik korzysta z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych jak pracownicy krajowi.

[…]”.

4

Artykuł 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 jest zredagowany w ten sam sposób, w jaki zredagowany był art. 7 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1612/68 z dnia 15 października 1968 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty (Dz.U. 1968, L 257, s. 2), w brzmieniu zmienionym dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/38/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. (Dz.U. 2004, L 158, s. 77; sprostowania: Dz.U. 2004, L 229, s. 35; Dz.U. 2005, L 197, s. 34).

5

Pomoc finansowa państwa na naukę w szkole wyższej, przyznawana w Luksemburgu w formie stypendium lub pożyczki, o którą wnioskodawcy mogą ubiegać się bez względu na to, w jakim państwie chcą pobierać naukę w szkole wyższej, była uregulowana do 2014 r. na mocy kilkakrotnie nowelizowanej ustawy z dnia 22 czerwca 2000 r. o pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej (Mémorial A 2000, s. 1106).

6

Zgodnie z ustawą z dnia 22 czerwca 2000 r., zmienioną ustawą z dnia 26 lipca 2010 r. (Mémorial A 2010, s. 2040), obowiązującą w czasie, gdy wystąpiły okoliczności faktyczne w postępowaniu głównym sprawy, w której wydano wyrok z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in. (C‑20/12, EU:C:2013:411), pomoc finansowa na naukę w szkole wyższej przysługiwała każdemu studentowi przyjętemu na studia, który albo był obywatelem Luksemburga lub członkiem rodziny obywatela Luksemburga i zamieszkiwał w Luksemburgu, albo był obywatelem innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zamieszkującym w Luksemburgu jako pracownik najemny, osoba prowadząca działalność na własny rachunek, osoba zachowująca ten status lub członek rodziny jednej z powyższych kategorii osób, albo nabył prawo stałego pobytu.

7

Luksemburski system pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej, wprowadzony ustawą z dnia 22 czerwca 2000 r., zmienioną ustawą z dnia 26 lipca 2010 r., został uznany za niezgodny z prawem Unii na mocy wyroku z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in. (C‑20/12, EU:C:2013:411). W związku z tym warunki przyznawania tej pomocy zostały zmienione ustawą z dnia 19 lipca 2013 r. (Mémorial A 2013, s. 3214). Ustawa z dnia 22 czerwca 2000 r., zmieniona ustawą z dnia 19 lipca 2013 r., uzależniała przyznanie pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej albo od spełnienia przez studenta warunku zamieszkania na terytorium luksemburskim, albo w odniesieniu do studentów niezamieszkałych na tym terytorium od warunku polegającego na byciu dziećmi pracowników, którzy byli zatrudnieni lub prowadzili działalność gospodarczą w Luksemburgu przez nieprzerwany okres przynajmniej pięciu lat w chwili złożenia wniosku o pomoc finansową.

8

Ustawa z dnia 24 lipca 2014 r. o pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej (Mémorial A 2014, s. 2188) (zwana dalej „ustawą z dnia 24 lipca 2014 r.”) uchyliła znowelizowaną ustawę z dnia 22 czerwca 2000 r.

9

Artykuł 3 ustawy z dnia 24 lipca 2014 r. o pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej stanowi:

„Z pomocy finansowej państwa na studia wyższe mogą korzystać studenci i uczniowie określeni w art. 2, zwani dalej »studentami«, którzy spełniają jeden z następujących warunków:

[…]

[…]”.

10

Nicolas Aubriet, obywatel francuski urodzony w 1995 r., mieszka we Francji ze swoim ojcem, Brunem Aubrietem.

11

W roku akademickim 2014/2015 N. Aubriet zapisał się w szkole średniej w Strasburgu na kurs kończący się uzyskaniem brevet de technicien supérieur (BTS; dyplomu ukończenia szkoły wyższej).

12

W dniu 29 września 2014 r. N. Aubriet zwrócił się do wydziału pomocy finansowej luksemburskiego ministerstwa szkolnictwa wyższego i badań naukowych z wnioskiem o przyznanie mu na rok akademicki 2014/2015 pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej, o której mowa w ustawie z dnia 24 lipca 2014 r.

13

Nicolas Aubriet wystąpił z tym wnioskiem w charakterze dziecka pracownika najemnego zatrudnionego na terytorium Wielkiego Księstwa Luksemburga.

14

Bruno Aubriet, zamieszkały we Francji, jest bowiem pracownikiem przygranicznym, który wykonywał pracę najemną w Luksemburgu z dłuższymi lub krótszymi przerwami od dnia 1 października 1991 r. I tak, wykonywał w Luksemburgu działalność zawodową w charakterze pracownika najemnego przez dziesięć lat od dnia 1 października 1991 r. do dnia 30 września 2001 r. Po okresie bezrobocia do dnia 5 lutego 2002 r. B. Aubriet ponownie podjął pracę na terytorium Luksemburga i wykonywał ją przez sześć lat, czyli od dnia 6 lutego 2002 r. do dnia 14 stycznia 2008 r. W okresie od dnia 15 stycznia 2008 r. do dnia 16 grudnia 2012 r. wykonywał działalność zawodową we Francji. Po ponownym wykonywaniu działalności zawodowej w Luksemburgu od dnia 17 grudnia 2012 r. do dnia 30 września 2014 r. ponownie znalazł się na bezrobociu wskutek rozwiązania stosunku pracy ze względów ekonomicznych.

15

W dniu 5 listopada 2014 r. władze luksemburskie odrzuciły wniosek N. Aubrieta o przyznanie pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej w Strasburgu na podstawie art. 3 ust. 5 lit. b) ustawy z dnia 24 lipca 2014 r., uzasadniając to tym, że B. Aubriet nie wykonywał działalności zawodowej w Luksemburgu przez co najmniej pięć lat w trakcie siedmioletniego okresu odniesienia, liczonego wstecz od dnia 29 września 2014 r., tj. daty złożenia wniosku o pomoc finansową.

16

W dniu 6 maja 2015 r. N. Aubriet wniósł skargę na tę decyzję odmowną do Tribunal administratif (sądu administracyjnego, Luksemburg). Postępowanie w przedmiocie skargi zostało zawieszone w następstwie odesłania prejudycjalnego w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in. (C‑238/15, EU:C:2016:949).

17

W dniu 1 lipca 2016 r. N. Aubriet został zatrudniony przez pracodawcę luksemburskiego, u którego odbył praktykę zawodową w trakcie swoich studiów. W dalszym ciągu mieszka we Francji.

18

Z kolei B. Aubriet znalazł zatrudnienie w Luksemburgu. Był ubezpieczony w Centre commun luxembourgeois de la Sécurité sociale (luksemburskim zakładzie ubezpieczeń społecznych) od dnia 14 września 2017 r. do dnia 29 września 2017 r. i od dnia 16 października 2017 r. do dnia 15 października 2018 r.

19

W tych okolicznościach Tribunal administratif (sąd administracyjny) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy warunek nakładany na studentów niemających miejsca zamieszkania w Wielkim Księstwie Luksemburga w art. 3 [ust.] 5 lit. b) znowelizowanej ustawy z dnia 24 lipca 2014 r. o pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej, bez uwzględnienia jakiegokolwiek innego łącznika, mianowicie warunek polegający na byciu dziećmi pracowników, którzy byli zatrudnieni lub prowadzili działalność na własny rachunek w Luksemburgu przez okres co najmniej pięciu lat na przestrzeni siedmioletniego okresu odniesienia w chwili złożenia wniosku o pomoc finansową, jest konieczny do osiągnięcia celu zamierzonego przez ustawodawcę luksemburskiego, a mianowicie spowodowania zwiększenia proporcji osób posiadających dyplom ukończenia szkoły wyższej?”.

20

Na wstępie należy zauważyć, że nawet jeśli w sensie formalnym poprzez swoje pytanie sąd odsyłający nie zwraca się do Trybunału o wykładnię konkretnego przepisu prawa Unii, lecz prosi jedynie o zajęcie stanowiska na temat „koniecznego” charakteru warunku nałożonego przez ustawodawstwo krajowe na studentów niezamieszkujących w Luksemburgu w celu przyznania pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej, który to warunek powinien pozwolić osiągnąć cel wytyczony przez to ustawodawstwo, co odsyła do zasady proporcjonalności prawa Unii, to taka okoliczność nie stoi na przeszkodzie temu, aby Trybunał przekazał temu sądowi wszelkie wskazówki dotyczące wykładni prawa Unii, które mogą być pomocne w rozstrzygnięciu rozpatrywanej przez niego sprawy, niezależnie od tego, czy sąd ten powołał się na nie w treści pytań.

21

Jak bowiem wynika z utrwalonego orzecznictwa, to do Trybunału należy wyprowadzenie z ogółu informacji przedstawionych przez sąd odsyłający, a w szczególności z uzasadnienia postanowienia odsyłającego, elementów prawa Unii, które wymagają wykładni w świetle przedmiotu sporu w postępowaniu głównym (wyrok z dnia 8 maja 2019 r., EN.SA., C‑712/17, EU:C:2019:374, pkt 19 i przytoczone tam orzecznictwo).

22

W tym względzie z postanowienia odsyłającego wynika jasno, że pytanie prejudycjalne nawiązuje wyroków z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in. (C‑20/12, EU:C:2013:411), oraz z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in. (C‑238/15, EU:C:2016:949), wydanych w przedmiocie wniosków o wydanie orzeczeń prejudycjalnych skierowanych przez ten sam sąd krajowy. Ponadto sąd krajowy wyraźnie odwołuje się, nie w brzmieniu pytania prejudycjalnego, lecz w samym tekście postanowienia odsyłającego, do przepisów dotyczących swobodnego przepływu pracowników i członków ich rodzin w Unii, w tym przypadku do art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 w związku z art. 45 TFUE. Wreszcie sąd odsyłający w sposób wystarczający przedstawia powody, które skłoniły go do wystąpienia z pytaniem o wykładnię tych przepisów prawa Unii, jak również związek, jaki dostrzega on między tymi przepisami a uregulowaniami krajowymi znajdującymi zastosowanie w postępowaniu głównym.

23

Postawione pytanie należy zatem rozumieć jako zmierzające zasadniczo do ustalenia, czy wykładni art. 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 należy dokonywać w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom państwa członkowskiego, które uzależniają przyznanie pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej studentom niebędącym rezydentami od spełnienia warunku, że w dniu złożenia wniosku o pomoc finansową jedno z rodziców studenta wykonywało pracę najemną lub prowadziło działalność na własny rachunek w tym państwie członkowskim przez okres co najmniej pięciu lat w trakcie siedmioletniego okresu odniesienia, liczonego wstecz od daty złożenia wspomnianego wniosku o pomoc finansową, bez uwzględnienia jakichkolwiek innych łączników, przy czym warunek ten nie jest przewidziany w przypadku studentów zamieszkujących na terytorium tego państwa członkowskiego.

24

Stosownie do art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 pracownik będący obywatelem państwa członkowskiego korzysta, na terytorium pozostałych państw członkowskich, z takich samych przywilejów socjalnych i podatkowych jak pracownicy krajowi. Przepis ten przynosi korzyści zarówno pracownikom migrującym zamieszkującym w przyjmującym państwie członkowskim, jak i pracownikom przygranicznym, którzy wykonując pracę najemną w tym ostatnim państwie członkowskim, zamieszkują w innym państwie członkowskim (zob. podobnie wyroki: z dnia 27 listopada 1997 r., Meints, C‑57/96, EU:C:1997:564, pkt 50; z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in., C‑20/12, EU:C:2013:411, pkt 37; a także z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 39).

25

Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że pomoc na pokrycie kosztów utrzymania i edukacji w trakcie studiów prowadzących do przyznania tytułu zawodowego stanowi dla pracownika migrującego przywilej socjalny w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011, na który dziecko pracownika migrującego może samo się powołać, jeśli na mocy prawa krajowego pomoc tę przyznaje się bezpośrednio studentowi (wyroki: z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in., C‑20/12, EU:C:2013:411, pkt 38, 40; a także z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 40).

26

Zasada równego traktowania, wpisana zarówno do art. 45 TFUE, jak i do art. 7 rozporządzenia nr 492/2011, zakazuje nie tylko dyskryminacji bezpośredniej ze względu na przynależność państwową, lecz również wszelkich pośrednich form dyskryminacji, które przez zastosowanie innych kryteriów rozróżnienia wywierają w rzeczywistości ten sam skutek (zob. wyroki: z dnia 13 kwietnia 2010 r., Bressol i in., C‑73/08, EU:C:2010:181, pkt 40; a także z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 41).

27

Ustawodawstwo krajowe rozpatrywane w postępowaniu głównym uzależnia przyznanie pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej albo od spełnienia przez studenta warunku zamieszkania na terytorium luksemburskim, albo w odniesieniu do studentów niezamieszkałych na tym terytorium od warunku polegającego na byciu dziećmi pracowników, którzy byli zatrudnieni lub wykonywali działalność zawodową w Luksemburgu przez okres przynajmniej pięciu lat w trakcie siedmioletniego okresu odniesienia poprzedzającego złożenie wniosku o pomoc finansową. Nawet jeśli taki warunek minimalnego okresu pracy stosuje się bez różnicy do obywateli luksemburskich i do obywateli innych państw członkowskich, nie jest on przewidziany względem studentów, którzy mieszkają na terytorium Luksemburga.

28

Takie rozróżnienie oparte na miejscu zamieszkania, które może działać bardziej na niekorzyść obywateli innych państw członkowskich, ponieważ nierezydentami są najczęściej obcokrajowcy (zob. podobnie wyroki: z dnia 14 czerwca 2012 r., Komisja/Niderlandy, C‑542/09, EU:C:2012:346, pkt 38; z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in., C‑20/12, EU:C:2013:411, pkt 44; a także z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 43), stanowi dyskryminację pośrednią ze względu na przynależność państwową, która o ile nie ma obiektywnego uzasadnienia, jest zakazana.

29

Aby była uzasadniona, musi być ona właściwa do osiągnięcia zasługującego na ochronę celu i nie może wykraczać poza to, co jest konieczne do jego osiągnięcia.

30

W tym względzie należy w pierwszej kolejności zauważyć, że – jak wskazuje rząd luksemburski – ustawa z dnia 24 lipca 2014 r. ma na celu, podobnie jak ustawa z dnia 22 czerwca 2000 r., zmieniona ustawą z dnia 26 lipca 2010 r., wyraźne zwiększenie proporcji mieszkańców Luksemburga posiadających dyplom ukończenia szkoły wyższej.

31

Tymczasem Trybunał orzekł już, że cel polegający na wspieraniu pobierania nauki w szkole wyższej jest celem interesu ogólnego uznanym na poziomie Unii i że podjęte przez państwo członkowskie działanie mające na celu zapewnienie wysokiego poziomu wykształcenia ludności zamieszkującej na jego terytorium zmierza do osiągnięcia zasługującego na ochronę celu, który może uzasadniać dyskryminację pośrednią ze względu na przynależność państwową (wyroki: z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in., C‑20/12, EU:C:2013:411, pkt 53, 56; a także z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 46).

32

Co się tyczy w drugiej kolejności kwestii tego, czy wymóg minimalnego pięcioletniego okresu pracy w chwili złożenia wniosku o stypendium na studia, taki jak rozpatrywany w sprawie w postępowaniu głównym, jest właściwy do osiągnięcia takiego celu, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pracownicy migrujący i przygraniczni, uzyskawszy dostęp do rynku pracy jednego z państw członkowskich, zasadniczo wystarczająco mocno zintegrowali się ze społecznością tego państwa, co pozwala im korzystać w tym państwie z zasady równego traktowania w odniesieniu, odpowiednio, do pracowników krajowych, jeśli chodzi o przywileje socjalne (zob. podobnie wyroki: z dnia 14 czerwca 2012 r., Komisja/Niderlandy, C‑542/09, EU:C:2012:346, pkt 65; a także z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in., C‑20/12, EU:C:2013:411, pkt 63).

33

Owa więź integracyjna wynika w szczególności z faktu, że pracownicy migrujący przyczyniają się do finansowania polityki społecznej przyjmującego państwa członkowskiego poprzez podatki i składki na zabezpieczenie społeczne, które płacą w tym państwie w związku z wykonywaniem w nim pracy najemnej. Powinni zatem móc korzystać z tej polityki na takich samych zasadach jak pracownicy krajowi (zob. podobnie wyroki: z dnia 14 czerwca 2012 r., Komisja/Niderlandy, C‑542/09, EU:C:2012:346, pkt 66; a także z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in., C‑20/12, EU:C:2013:411, pkt 63).

34

Jednakże Trybunał przyznał już, że uregulowanie krajowe pośrednio dyskryminujące i ograniczające przyznanie pracownikom przygranicznym przywilejów socjalnych w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 w braku wystarczającego powiązania ze społeczeństwem, w którym wykonują oni działalność, nie mieszkając w danym państwie, może być obiektywnie uzasadnione (zob. wyroki: z dnia 18 lipca 2007 r., Geven, C‑213/05, EU:C:2007:438, pkt 26; a także z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 51).

35

Co się tyczy w szczególności przyznania pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej niezamieszkującym w danym państwie dzieciom pracowników migrujących i przygranicznych, Trybunał wskazał, że zatrudnienie rodziców danego studenta od długiego czasu w państwie członkowskim wypłacającym pomoc, o którą wystąpiono, może być odpowiednie dla wykazania rzeczywistego stopnia powiązania ze społeczeństwem lub rynkiem pracy tego państwa (wyroki: z dnia 20 czerwca 2013 r., Giersch i in., C‑20/12, EU:C:2013:411, pkt 78; a także z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 55).

36

W pkt 58 wyroku z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in. (C‑238/15, EU:C:2016:949), Trybunał przyznał w tym kontekście, że wymóg, zgodnie z którym, aby dzieci pracowników przygranicznych mogły ubiegać się o przyznanie pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej, rodzic będący pracownikiem przygranicznym musi przepracować co najmniej pięć lat w państwie członkowskim wypłacającym pomoc, może służyć wykazaniu takiego powiązania tych pracowników ze społeczeństwem tego państwa, a także rozsądnego prawdopodobieństwa powrotu studenta do państwa członkowskiego wypłacającego pomoc po ukończeniu przez niego studiów.

37

Jeśli warunek odnoszący się do minimalnego okresu zatrudnienia w dniu złożenia wniosku o pomoc finansową, taki jak będący przedmiotem postępowania głównego, jest zatem właściwy do osiągnięcia celu polegającego na wspieraniu zdobywania wyższego wykształcenia i znaczącego zwiększenia odsetka posiadaczy dyplomu ukończenia studiów wyższych zamieszkujących w Luksemburgu, w trzeciej kolejności należy zbadać, czy wprowadzenie w art. 3 ust. 5 lit. b) ustawy z dnia 24 lipca 2014 r. siedmioletniego okresu odniesienia poprzedzającego wniosek o pomoc finansową w celu obliczenia minimalnego czasu pracy wynoszącego pięć lat nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia zamierzonego celu.

38

W tym względzie należy przypomnieć, że w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in. (C‑238/15, EU:C:2016:949), rozpatrywane przepisy uzależniały przyznanie studentom niezamieszkującym na terytorium krajowym pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej od tego, czy ich rodzic przepracował w Luksemburgu nieprzerwanie minimalny pięcioletni okres w dniu złożenia wniosku o pomoc finansową.

39

Trybunał stwierdził, że taki przepis zawierał ograniczenie, które wykraczało poza to, co jest konieczne do osiągnięcia zasługującego na ochronę celu polegającego na zwiększeniu wśród mieszkańców liczby posiadaczy dyplomów ukończenia studiów wyższych, ponieważ nie pozwalał właściwym władzom na udzielenie takiej pomocy, w przypadku gdy rodzice, pomimo krótkich przerw, pracowali w Luksemburgu przez znaczny okres, w tym rozpatrywanym wypadku prawie osiem lat, w okresie poprzedzającym złożenie wniosku o pomoc finansową, jako że przerwy takie nie mogą zerwać powiązania pomiędzy wnioskującym o pomoc finansową a Wielkim Księstwem Luksemburga (wyrok z dnia 14 grudnia 2016 r., Bragança Linares Verruga i in., C‑238/15, EU:C:2016:949, pkt 69).

40

W niniejszej sprawie rząd luksemburski twierdzi, że wprowadzenie w art. 3 ust. 5 lit. b) ustawy z dnia 24 lipca 2014 r. siedmioletniego okresu odniesienia w celu obliczenia minimalnego czasu pracy wynoszącego pięć lat umożliwia właśnie uwzględnienie krótkich przerw w życiu zawodowym rodziców przygranicznych, ponieważ obejmuje on sytuacje, w których rodzic przygraniczny nie wykonywał działalności w Luksemburgu w trakcie dwóch lat w ciągu łącznie siedmiu lat. Natomiast ustawodawca krajowy miałby prawo uznać, że w przeciwieństwie do drobnych przerw większe osłabiają związek między pracownikami przygranicznymi i ich studiującymi dziećmi z Luksemburgiem i likwidują zainteresowanie tego państwa członkowskiego udzielaniem pomocy tym studentom. W szczególności prawie pięcioletnia przerwa w pracy, taka jak ta, której doświadczył B. Aubriet, mogłaby zasadnie zostać uznana za wywołującą taki skutek.

41

Ponadto rząd luksemburski uważa za konieczne, w celu umożliwienia rozpatrywania wniosków o pomoc finansową przez administrację odpowiedzialną za znormalizowaną procedurę masową, przyjęcie obiektywnego i neutralnego kryterium, takiego jak minimalny czas pracy w danym okresie odniesienia, z wyłączeniem uwzględnienia wszelkich innych kryteriów powiązania, które umożliwiłyby wykazanie, że pracownik przygraniczny ma wystarczający związek ze społeczeństwem luksemburskim.

42

Taka możliwość oznaczałaby bowiem, że administracja odpowiedzialna za rozpatrywanie wniosków o pomoc finansową musiałaby wziąć pod uwagę szczególne okoliczności każdego przypadku i ocenić w każdym nich, czy istnieje element subiektywny, a mianowicie „wystarczające powiązanie ze społeczeństwem luksemburskim” pracowników przygranicznych zatrudnionych w Luksemburgu krócej niż pięć lat w siedmioletnim okresie odniesienia. Tymczasem zasady niedyskryminacji i zasady proporcjonalności nie można interpretować jako narzucenie takiej oceny w poszczególnych przypadkach przez administrację publiczną odpowiedzialną za znormalizowaną procedurę masową.

43

Należy jednak zauważyć, że w sprawie w postępowaniu głównym N. Aubrietowi odmówiono pomocy finansowej państwa na naukę w szkole wyższej, mimo że jego ojciec w latach poprzedzających wniosek syna o pomoc finansową był zatrudniony na stałe w Luksemburgu przez znaczny okres, wyraźnie przekraczający minimalny okres pięciu lat. Bruno Aubriet był bowiem podatnikiem w Luksemburgu i przez ponad 17 lat był ubezpieczony w systemie zabezpieczenia społecznego tego państwa na przestrzeni 23 lat poprzedzających złożenie przez jego syna wniosku o pomoc finansową na szkolnictwo wyższe, a mianowicie w latach 1991–2014.

44

Natomiast B. Aubriet nie spełnia wymogu minimalnego okresu pracy w okresie odniesienia przewidzianym w ustawie z dnia 24 lipca 2014 r., ponieważ musiał przerwać działalność w Luksemburgu w okresie od dnia 15 stycznia 2008 r. do dnia 16 grudnia 2012 r. w celu znalezienia pracy w państwie miejsca zamieszkania.

45

Jak wynika z sytuacji B. Aubrieta, uwzględnienie jedynie działalności wykonywanej w Luksemburgu przez pracownika przygranicznego w trakcie siedmioletniego okresu odniesienia poprzedzającego złożenie wniosku o pomoc finansową nie wystarcza do pełnej oceny znaczenia związków tego pracownika przygranicznego z luksemburskim rynkiem pracy, w szczególności w przypadku, gdy był on tam zatrudniony przez znaczny okres przed okresem odniesienia.

46

W rezultacie norma prawna, taka jak przewidziana w rozpatrywanym w postępowaniu głównym ustawodawstwie krajowym, która uzależnia przyznanie studentom niezamieszkującym na terytorium krajowym pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej od tego, czy ich rodzic przepracował w Luksemburgu minimalny pięcioletni okres w trakcie siedmioletniego okresu odniesienia poprzedzającego złożenie wniosku o pomoc finansową, zawiera ograniczenie, które wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia zasługującego na ochronę celu polegającego na zwiększeniu liczby osób posiadających dyplom szkoły wyższej wśród rezydentów danego państwa.

47

Z powyższego wynika, że odpowiedź na postawione pytanie powinna być następująca: wykładni art. 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 492/2011 należy dokonywać w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom państwa członkowskiego, , takim jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które uzależniają przyznanie pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej studentom niebędącym rezydentami od spełnienia warunku, że w dniu złożenia wniosku o pomoc finansową jedno z rodziców studenta wykonywało pracę najemną lub prowadziło działalność na własny rachunek w tym państwie członkowskim przez okres co najmniej pięciu lat w trakcie siedmioletniego okresu odniesienia, liczonego wstecz od daty złożenia wspomnianego wniosku o pomoc finansową w zakresie, w jakim przepisy te nie pozwalają wystarczająco szeroko uchwycić istnienia potencjalnego dostatecznego powiązania z luksemburskim rynkiem pracy.

48

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

Wykładni art. 45 TFUE i art. 7 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii należy dokonywać w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom państwa członkowskiego, takim jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które uzależniają przyznanie pomocy finansowej na naukę w szkole wyższej studentom niebędącym rezydentami od spełnienia warunku, że w dniu złożenia wniosku o pomoc finansową jedno z rodziców studenta wykonywało pracę najemną lub prowadziło działalność na własny rachunek w tym państwie członkowskim przez okres co najmniej pięciu lat w trakcie siedmioletniego okresu odniesienia, liczonego wstecz od daty złożenia wspomnianego wniosku o pomoc finansową w zakresie, w jakim przepisy te nie pozwalają wystarczająco szeroko uchwycić istnienia potencjalnego dostatecznego powiązania z luksemburskim rynkiem pracy.