1

Skarżąca, Michela Curto, została zatrudniona przez organ upoważniony do zawierania umów o pracę (zwany dalej „OUZU”) Parlamentu Europejskiego w charakterze akredytowanego asystenta parlamentarnego (AAP) pani M., będącej posłem do Parlamentu, na okres od dnia 16 lipca 2013 r. do końca trwającej wówczas kadencji Parlamentu, czyli do maja 2014 r.

2

W dniu 7 listopada 2013 r. M. zwróciła się do OUZU z wnioskiem o rozwiązanie umowy ze skarżącą, powołując się na okoliczność, iż ta ostatnia postanowiła, nie prosząc o zgodę, nie przychodzić do pracy przez cały tydzień, a tym samym naruszyła warunki swojej umowy o pracę. Posłanka poinformowała w swoim wniosku, że kiedy zwróciła na to uwagę skarżącej, ta ostatnia naubliżała jej, a następnie zniknęła.

3

W dniach od 7 do 24 listopada 2013 r. skarżąca przebywała na zwolnieniu chorobowym.

4

W dniu 11 listopada 2013 r. skarżąca otrzymała pismo kierownika działu ds. zatrudnienia i przenoszenia personelu w dyrekcji ds. zasobów ludzkich Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Personelu Parlamentu informujące, że M. wystąpiła do OUZU o rozwiązanie jej umowy o pracę w charakterze AAP z powodu utraty zaufania. Wypowiedzenie umowy ze skarżącą zawierało zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia.

5

W dniu 25 listopada 2013 r. dział urlopów i zwolnień chorobowych Dyrekcji ds. Zarządzania Wsparciem i Świadczeniami Socjalnymi w DG ds. Personelu otrzymał od skarżącej zaświadczenie lekarskie o przedłużeniu jej zwolnienia lekarskiego na okres od 25 listopada do 15 grudnia 2013 r. oraz wniosek skarżącej w sprawie przebywania na zwolnieniu chorobowym we Włoszech w okresie od 28 listopada do 15 grudnia 2013 r. W tej sprawie jeden z lekarzy orzeczników Parlamentu bezskutecznie usiłował nawiązać ze skarżącą kontakt przez telefon oraz pocztą elektroniczną na adres jej prywatnej i służbowej skrzynki mailowej, żeby skontaktowała się ponownie z działem urlopów i zwolnień chorobowych.

6

W dniu 27 listopada 2013 r. skarżąca poinformowała dział urlopów i zwolnień chorobowych, że jest już we Włoszech.

7

Decyzją z dnia 5 grudnia 2013 r. OUZU postanowił rozwiązać umowę ze skarżącą ze skutkiem od dnia 24 grudnia 2013 r. w uwzględnieniu okoliczności, iż zainteresowana przebywała na zwolnieniu chorobowym w dniach 15–24 listopada 2013 r.

8

Decyzją z dnia 9 grudnia 2013 r. dyrektor Dyrekcji ds. Zarządzania Wsparciem i Świadczeniami Socjalnymi w DG ds. Personelu działający jako OUZU uznał, że skarżąca naruszyła art. 60 akapit drugi Regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”), mającego zastosowanie do AAP na mocy art. 131 ust. 5 warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej, zgodnie z którym to artykułem „[j]eżeli urzędnik zamierza przebywać na zwolnieniu chorobowym w miejscu innym niż miejsce zatrudnienia, musi uzyskać uprzednie zezwolenie organu powołującego”. Skarżąca nie złożyła bowiem wniosku o uprzednie zezwolenie w tej sprawie i opuściła swoje miejsce zatrudnienia bez uzyskania takiego zezwolenia. Z tych powodów wyżej wymieniony dyrektor zdecydował, że zaświadczenie lekarskie przedstawione w dniu 25 listopada 2013 r. przez skarżącą, jako nieprawidłowe, nie powinno zostać uwzględnione, w konsekwencji zaś, zgodnie z art. 60 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego, okres nieobecności skarżącej od dnia 25 listopada do dnia zakończenia jej umowy należy uznać za nieusprawiedliwiony, a więc należy go odliczyć od corocznego urlopu i w stosownym przypadku może to powodować utratę prawa do wynagrodzenia za ten okres.

9

W dniu 16 grudnia 2013 r. dział urlopów i zwolnień chorobowych Dyrekcji ds. Zarządzania Wsparciem i Świadczeniami Socjalnymi otrzymał od skarżącej kolejne zaświadczenie lekarskie, wystawione w dniu 14 grudnia 2013 r., w którym stwierdzono potrzebę przebywania przez skarżącą na zwolnieniu chorobowym w okresie od 14 do 24 grudnia 2013 r. Decyzją z dnia 13 stycznia 2014 r. szef tej dyrekcji, działając jako OUZU, postanowił nie uwzględniać zaświadczenia lekarskiego, jako będącego nieprawidłowym z takich samych powodów jak wskazane w poprzedniej decyzji z dnia 9 grudnia 2013 r.

10

W dniu 14 grudnia 2013 r. lekarz skarżącej wystawił zaświadczenie lekarskie o skierowaniu jej na zwolnienie chorobowe do dnia 13 stycznia 2014 r.

11

W dniu 3 lutego 2014 r. na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego skarżąca wniosła zażalenie na decyzje z dnia 9 grudnia 2013 r. oraz z dnia 13 stycznia 2014 r.

12

W dniu 10 lutego 2014 r. lekarz skarżącej wystawił zaświadczenie lekarskie o skierowaniu jej na zwolnienie chorobowe do dnia 12 marca 2014 r.

13

W dniu 5 marca 2014 r. skarżąca, na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego, wniosła zażalenie, zarejestrowane w dniu 6 marca 2014 r., na decyzję potwierdzającą wypowiedzenie.

14

W dniu 14 kwietnia 2014 r. za pośrednictwem reprezentujących ją prawników skarżąca złożyła, na podstawie art. 90 ust. 1 i art. 24 regulaminu pracowniczego, wniosek do OUZU o udzielenie wsparcia (zwany dalej „wnioskiem o udzielenie wsparcia”) uzasadniony tym, że w okresie jej zatrudnienia jako AAP doznała ze strony M. „mobbingu” w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, mającego zastosowanie przez analogię do AAP na mocy art. 127 warunków zatrudnienia innych pracowników Unii Europejskiej. Dwóch innych współpracowników skarżącej, za pośrednictwem tych samych prawników, równocześnie złożyło podobne wnioski o udzielenie wsparcia, rozpatrzone łącznie przez OUZU.

15

We wniosku o udzielenie wsparcia skarżąca żądała od OUZU wszczęcia dochodzenia administracyjnego w celu ustalenia okoliczności faktycznych, przeniesienia na inne stanowisko, aby nie była ponownie narażona na kontakt z M. w przypadku uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji potwierdzającej wypowiedzenie, oraz podjęcia wszelkich innych właściwych środków, takich jak sankcje wobec M., pismo od OUZU uznające, że wobec skarżącej stosowano mobbing, wsparcie finansowego, aby mogła zapewnić sobie obronę, pokrycie poniesionych kosztów leczenia oraz konkretne działania, aby w przyszłości nie dochodziło już do podobnych sytuacji.

16

Na poparcie wniosku o udzielenie wsparcia skarżąca przedstawiła pisemne oświadczenia trzech AAP, którzy wcześniej pracowali dla M., wśród nich zaś znajdowało się dwóch AAP, którzy złożyli jednocześnie z niąwnioski o udzielenie wsparcia. Świadkowie ci mieli potwierdzać, iż skarżąca była obiektem nieodpowiedniego zachowania ze strony M. polegającego na okazywaniu pogardy, poniżaniu, groźbach, lekceważeniu, obelgach i krzykach. Skarżąca opisała także kilka wydarzeń, które miały miejsce w okresie jej zatrudnienia w charakterze AAP. Ponadto wyjaśniła, że z powodu traktowania, jakiego doświadczyła ze strony M., w dniu 6 listopada 2013 r. dostała ataku paniki i udała się do placówki służby medycznej Parlamentu, gdzie lekarz orzecznik doradził jej odpoczynek. Skarżąca wyjaśniła, że następnego dnia jej prywatny lekarz skierował ją na zwolnienie chorobowe z powodu „dekompensacji nerwicowej w następstwie problemów z mobbingiem w miejscu pracy”, dającej podstawę do stwierdzenia „niezdolności do pracy do dnia 15 grudnia 2013 r.”.

17

W dniu 22 maja 2014 r. dyrektor generalny DG ds. Personelu (zwany dalej „dyrektorem generalnym ds. personelu”) według słów OUZU „przekazał sprawę” skarżącej komitetowi doradczemu ds. mobbingu i zapobiegania mu w miejscu pracy rozpatrującemu skargi AAP wobec członków Parlamentu (zwanemu dalej „specjalnym komitetem doradczym AAP”), który został niedawno powołany do życia decyzją prezydium Parlamentu z dnia 14 kwietnia 2014 r. o przyjęciu przepisów wewnętrznych dotyczących utworzenia komitetu doradczego ds. mobbingu i zapobiegania mu w miejscu pracy rozpatrującego skargi AAP wobec posłów do Parlamentu (zwanych dalej „przepisami wewnętrznymi AAP w sprawie mobbingu”). W skład komitetu wchodzi pięciu członków powołanych przez przewodniczącego Parlamentu. Przewodniczący i dwóch członków tego komitetu są kwestorami, jeden członek został powołany przez komitet akredytowanych asystentów parlamentarnych, natomiast administrację reprezentuje przewodniczący komitetu doradczego ds. mobbingu i zapobiegania mu w miejscu pracy, utworzonego decyzją Parlamentu z dnia 21 lutego 2006 r.

18

Decyzją z dnia 17 czerwca 2014 r. sekretarz generalny Parlamentu (zwany dalej „sekretarzem generalnym”), działając jako OUZU, oddalił zażalenie z dnia 3 lutego 2014 r. jako bezzasadne.

19

W dniu 24 czerwca 2014 r. skarżąca, M., jak również dwóch innych byłych AAP, którzy zgłosili, że byli ofiarą mobbingu ze strony M., zostali wysłuchani przez specjalny komitet doradczy AAP.

20

W dniu 15 lipca 2014 r. kolegium kwestorów Parlamentu obradowało przy drzwiach zamkniętych na temat poufnego sprawozdania przyjętego w dniu 24 czerwca 2014 r. przez specjalny komitet doradczy AAP na mocy art. 10 przepisów wewnętrznych AAP w sprawie mobbingu (zwanego dalej „sprawozdaniem z dnia 24 czerwca 2014 r.”), który to przepis przewiduje, że „komitet przekazuje poufne sprawozdanie dla kwestorów zawierające”„opis zarzutów”, „szczegółowe informacje na temat postępowania”, „ustalenia komitetu” oraz „propozycje działań, jakie należy podjąć, w razie potrzeby z wnioskiem do kwestorów o polecenie komitetowi przeprowadzenia pełnego dochodzenia”. W tej sytuacji kolegium kwestorów po dyskusji na temat projektu wniosków zaproponowanego przez komitet jednomyślnie zdecydowało, że nie ma potrzeby rozważać dalszych działań w przedmiotowej sprawie.

21

Decyzją z dnia 16 lipca 2014 r. sekretarz generalny, działający jako OUZU, oddalił zażalenie z dnia 6 marca 2014 r. jako spóźnione, a więc niedopuszczalne, w odniesieniu do decyzji potwierdzającej wypowiedzenie, ponieważ skarżąca we wniosku o udzielenie wsparcia przyznała, że otrzymała decyzję w dniu 11 listopada 2013 r. Natomiast w odniesieniu do daty wejścia w życie wypowiedzenia sekretarz generalny częściowo uwzględnił zażalenie, uznając, iż powinno ono wywoływać skutek z dniem 27 grudnia 2013 r., a nie z dniem 24 grudnia 2013 r.

22

W dniu 4 listopada 2014 r. specjalny komitet doradczy AAP poinformował skarżącą o ustaleniach kolegium kwestorów.

23

W skardze, która wpłynęła do sekretariatu Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej w dniu 27 października 2014 r., zarejestrowanej pod numerem F‑125/14, skarżąca zażądała w szczególności stwierdzenia nieważności decyzji potwierdzającej wypowiedzenie.

24

Decyzją z dnia 12 listopada 2014 r. (zwaną dalej „pierwszą decyzją o odmowie udzielenia wsparcia”) dyrektor generalny ds. personelu, działając jako OUZU, oddalił wniosek o udzielenie wsparcia jako bezzasadny.

25

W odpowiedzi na zażalenie złożone przez skarżącą w dniu 12 lutego 2015 r. na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego sekretarz generalny w dniu 2 czerwca 2015 r. podjął decyzję o uchyleniu pierwszej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia i ponownym skierowaniu sprawy skarżącej do specjalnego komitetu doradczego AAP, informując jednocześnie skarżącą, że zostanie wydana nowa decyzja w sprawie wniosku o udzielenie wsparcia.

26

Postanowieniem z dnia 25 listopada 2015 r., Curto/Parlament (F‑125/14, EU:F:2015:142) Sąd do spraw Służby Publicznej odrzucił jako oczywiście niedopuszczalną skargę wniesioną przez skarżącą przeciwko decyzji potwierdzającej wypowiedzenie.

27

W dniu 22 grudnia 2015 r. na podstawie art. 10 przepisów wewnętrznych AAP w sprawie mobbingu, zmienionych decyzją prezydium Parlamentu z dnia 6 lipca 2015 r., zgodnie z którym to artykułem specjalny komitet doradczy AAP musi przekazać swoje poufne sprawozdanie przewodniczącemu Parlamentu, a nie, jak wcześniej, kwestorom, po zapoznaniu się z nowymi ustaleniami specjalnego komitetu doradczego AAP przewodniczący Parlamentu poinformował skarżącą (czynność zwana dalej „uzasadnioną decyzją przewodniczącego”), że zachowania opisane przez nią we wniosku o udzielenie wsparcia nie wskazują według niego na nieodpowiednie zachowanie ze strony posła do Parlamentu w stosunku do asystenta i że przekazuje tę sprawę OUZU w celu podjęcia przez organ decyzji w przedmiocie wniosku o udzielenie wsparcia.

28

Zdaniem przewodniczącego Parlamentu, który na mocy art. 12 przepisów wewnętrznych AAP w sprawie mobbingu, zmienionych decyzją prezydium Parlamentu z dnia 6 lipca 2015 r., jest uprawniony do podjęcia „[w] świetle opinii [specjalnego komitetu doradczego AAP]”„uzasadnionej decyzji stwierdzającej, czy przedstawiono dowód na mobbing”, a w stosownych wypadkach jest uprawniony do „nałożenia sankcji na danego posła, zgodnie z przepisami art. 11 i 166 Regulaminu Parlamentu Europejskiego [8. kadencji (2009–2014)]”, użycie szorstkiego języka („harsh”) oraz podniesienie głosu nie stanowią bowiem rzadkości w stresujących sytuacjach związanych z działalnością posłów do Parlamentu. Ze względu na bliskie i intensywne relacje służbowe nie należy również do rzadkości, że posłowie kontaktują się telefonicznie ze swoimi AAP w czasie weekendów i wakacji. W odniesieniu zatem do rozmów telefonicznych, które słyszeli niektórzy znajomi skarżącej i podczas których M. miała czynić wulgarne, wręcz obraźliwe uwagi pod adresem skarżącej, przewodniczący Parlamentu uznał, że chociaż są to osobliwe sytuacje, to można je usprawiedliwić pilnym charakterem spraw służbowych oraz tym, że M. nie była zadowolona z wyników pracy skarżącej.

29

Poza tym przewodniczący Parlamentu stwierdził, że okoliczności opisane we wniosku o udzielenie wsparcia powinny być oceniane w kontekście bliskich, zażyłych relacji skarżącej z M., którą znała od wielu lat jako matkę jednej ze swoich przyjaciółek. Zatem barwny język używany niekiedy przez M. w kontaktach ze skarżącą mógł być według niego odzwierciedleniem bliskiego charakteru ich relacji. Ponadto zauważył, że w październiku 2013 r. pojawiły się napięcia między M., skarżącą i dwoma innymi AAP, którzy najwyraźniej chcieli rozwiązania swoich umów o pracę. W tym kontekście bez wiedzy M. miały być nagrywane rozmowy, co mogło zaognić stosunki w każdym środowisku i miejscu pracy.

30

W związku z tym przewodniczący Parlamentu stwierdził w uzasadnionej decyzji, że zachowanie M. będące przedmiotem niniejszej sprawy nie może zostać uznane za przesadne w specyficznym kontekście pracy, właściwym dla relacji zawodowej między członkiem Parlamentu a AAP, a tym samym zewnętrzny obserwator o zwykłym poziomie wrażliwości, znający specyficzny kontekst tej pracy, nie doszedłby do wniosku, że takie zachowanie mogło godzić w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną skarżącej w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego.

31

Na koniec przewodniczący Parlamentu zauważył w uzasadnionej decyzji, że skarżąca nie podniosła zarzutu mobbingu w zażaleniu wniesionym w dniu 5 marca 2014 r. na decyzję potwierdzającą wypowiedzenie, tj. przed złożeniem w dniu 14 kwietnia tego samego roku wniosku o udzielenie wsparcia.

32

Po wysłaniu pierwszej przesyłki na adres, pod którym skarżąca już nie mieszkała, dyrektor generalny ds. personelu w piśmie z dnia 25 lutego 2016 r., skierowanym do prawników skarżącej, przedstawił jej możliwość przekazania do dnia 1 kwietnia 2016 r. uwag do uzasadnionej decyzji przewodniczącego zanim on sam, działając jako OUZU, podejmie ostateczną decyzję w sprawie wniosku o udzielenie wsparcia.

33

W uwagach złożonych w dniu 30 marca 2016 r. skarżąca zakwestionowała wstępną ocenę zawartą w uzasadnionej decyzji przewodniczącego.

34

Decyzją z dnia 30 czerwca 2016 r. (zwaną dalej „drugą decyzją o odmowie udzielenia wsparcia”) dyrektor generalny ds. personelu, działając jako OUZU, oddalił wniosek o udzielenie wsparcia, przyjmując zasadniczo za własną ocenę przewodniczącego Parlamentu zawartą w uzasadnionej decyzji.

35

W dniu 27 września 2016 r. na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego skarżąca wniosła zażalenie na drugą decyzję o odmowie udzielenia wsparcia.

36

Decyzją z dnia 31 stycznia 2017 r. (zwaną dalej „decyzją o oddaleniu zażalenia”) sekretarz generalny, działając jako OUZU, oddalił zażalenie z dnia 27 września 2016 r., podkreślając, że sporne zdarzenia miały miejsce w sytuacji silnego napięcia między M. a skarżącą. Według sekretarza generalnego wprawdzie używanie szorstkiego języka samo w sobie jest godne ubolewania, lecz jednocześnie czasami trudno powstrzymać się od używania takiego języka w stresującym środowisku politycznym. Poza tym telefony odebrane przez skarżącą podczas wesela oraz weekendu, wspomniane we wniosku o udzielenie wsparcia, były usprawiedliwione pilnymi sprawami służbowymi, przy czym sekretarz generalny podkreślił, że czasami AAP muszą pracować poza godzinami pracy i w weekendy. Ponadto sekretarz generalny uznał, że okoliczność, iż M., wówczas posłanka do Parlamentu, nie była zadowolona z pracy świadczonej przez skarżącą, tylko pogarszała już i tak napiętą sytuację, zwłaszcza w okresach dużego obciążania pracą.

37

Pismem, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 10 maja 2017 r., skarżąca wniosła niniejszą skargę.

38

Pismem z dnia 25 maja 2017 r. skarżąca poinformowała Sąd, że nie chce utajnienia swojej tożsamości. Zwróciła się w związku z tym do Sądu o zniesienie anonimowości, którą pierwotnie postanowił on jej przyznać z urzędu, a Sąd uwzględnił jej wniosek.

39

Decyzją z dnia 12 lipca 2017 r. Sąd (pierwsza izba) powierzył sędziemu sprawozdawcy zbadanie możliwości ugodowego rozstrzygnięcia sporu, zgodnie z art. 50a statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz art. 125a § 3 regulaminu postępowania przed Sądem. Ze względu na odmówienie przez skarżącą skorzystania z takiej możliwości, Sąd stwierdził, że to postępowanie się nie powiodło.

40

Pismem sekretariatu Sądu z dnia 20 lipca 2017 r. Parlament został wezwany, w ramach środków organizacji postępowania, między innymi do przedstawienia sprawozdania z dnia 24 czerwca 2014 r. przekazanego kolegium kwestorów oraz do udzielenia odpowiedzi na pewne pytania, zwłaszcza dotyczące kwestii, czy na OUZU nadal ciążył obowiązek wspomagania, o którym mowa w art. 24 regulaminu pracowniczego, w sytuacji gdy w czasie, gdy składał wniosek o udzielenie wsparcia, zainteresowany pracownik opuścił już instytucję kilka miesięcy wcześniej i w związku z tym nie łączył go z instytucją stosunek pracy. Skarżącą z kolei poproszono o wyjaśnienie charakteru prywatnych relacji, które łączyły ją z M. przez wiele lat przed jej zatrudnieniem.

41

Strony zastosowały się do tych środków organizacji postępowania w wyznaczonych terminach. Jednakże Parlament w swojej odpowiedzi z dnia 10 sierpnia 2017 r. zażądał, by sprawozdanie z dnia 24 czerwca 2014 r., którego przekazania odmówił, zostało uznane za poufne w rozumieniu art. 103 regulaminu postępowania i żeby skarżąca w związku z tym nie mogła mieć do niego wglądu.

42

Pismem sekretariatu Sądu z dnia 25 sierpnia 2017 r. Parlament został w szczególności wezwany, w ramach środków organizacji postępowania, do wyjaśnienia Sądowi, czy nowe ustalenia specjalnego komitetu doradczego AAP, przekazane przewodniczącemu Parlamentu, na podstawie których ten ostatni wydał uzasadnioną decyzję, zostały przyjęte w formie sprawozdania, takiego jak sprawozdanie z dnia 24 czerwca 2014 r. przedłożone kolegium kwestorów, a w stosownym przypadku do udostępnienia takiego sprawozdania.

43

Pismem z dnia 8 września 2017 r. Parlament potwierdził między innymi, że specjalny komitet doradczy AAP rzeczywiście sporządził w dniu 29 października 2015 r. drugie sprawozdanie (zwane dalej „sprawozdaniem z dnia 29 października 2015 r.”), ale poinformował Sąd, iż na tym etapie postępowania nie może przekazać również tego sprawozdania, gdyż powinno pozostać poufne wobec skarżącej.

44

Postanowieniem z dnia 2 października 2017 r. na podstawie art. 92 § 3 regulaminu postępowania Sąd nakazał Parlamentowi przekazać w terminie wyznaczonym przez sekretariat Sądu sprawozdania z dnia 24 czerwca 2014 r. oraz z dnia 29 października 2015 r., których przedstawienia Parlament odmówił w odpowiedzi w sprawie zarządzonych przez Sąd środków organizacji postępowania, przy czym Sąd poinformował jednocześnie, że dokumenty te nie zostaną udostępnione skarżącej na obecnym etapie postępowania.

45

W dniu 12 października 2017 r. Parlament przedstawił sprawozdania z dnia 24 czerwca 2014 r. oraz z dnia 29 października 2015 r.

46

W dniu 13 października 2017 r. skarżąca, odrębnym pismem, niezależnie od repliki, zwróciła się do Sądu o dołożenie starań w celu zapewnienia jej prawa do skutecznego środka prawnego poprzez udostępnienie jej sprawozdań z dnia 24 czerwca 2014 r. oraz z dnia 29 października 2015 r. Ponadto poprosiła Sąd, by w razie potrzeby zwrócił się do Parlamentu o przedstawienie ewentualnych sprawozdań lub protokołów z przesłuchania świadków sporządzonych przez specjalny komitet doradczy AAP w ramach dochodzenia administracyjnego oraz ustaleń kwestorów przyjętych w jej sprawie w dniu 15 lipca 2014 r.

47

Po dwukrotnej wymianie pism procesowych w dniu 4 grudnia 2017 r. został zakończony pisemny etap postępowania.

48

Ponieważ Sąd uznał, że sprawozdania z dnia 24 czerwca 2014 r. oraz z dnia 29 października 2015 r. mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu i nie są poufne wobec skarżącej, w szczególności ze względu na okoliczność, iż dwa zeznania złożone przed specjalnym komitetem doradczym AAP w ramach dochodzenia administracyjnego nie mają poufnego względem niej charakteru, gdyż właśnie ci dwaj świadkowie sami złożyli wnioski o udzielenie wsparcia podobne do wniosku skarżącej i wyrazili zgodę na przekazanie jej swoich pisemnych zeznań na potrzeby niniejszego postępowania, w dniu 18 grudnia 2017 r. Sąd postanowił na podstawie art. 103 § 3 regulaminu postępowania, że należy te sprawozdania udostępnić skarżącej, i wyznaczył jej termin do dnia 12 stycznia 2018 r. na przedstawienie uwag w tym zakresie.

49

W dniu 8 stycznia 2018 r. skarżąca i Parlament udzielili odpowiedzi na pytania, które Sąd zadał im w ramach środków organizacji postępowania, i dostarczyli dokumenty, których przekazania żądał.

50

W dniu 12 stycznia 2018 r. skarżąca przedstawiła swoje uwagi na temat sprawozdań z dnia 24 czerwca 2014 r. oraz z dnia 29 października 2015 r.

51

W dniu 9 lutego 2018 r. Parlament przedstawił uwagi dotyczące odpowiedzi skarżącej z dnia 8 stycznia 2018 r. oraz jej uwag z dnia 12 stycznia 2018 r., natomiast w dniu 10 lutego tego samego roku skarżąca przedstawiła swoje uwagi do odpowiedzi Parlamentu z dnia 8 stycznia 2018 r.

52

Pismem z dnia 23 marca 2018 r. Parlament wniósł na podstawie art. 109 regulaminu postępowania o przeprowadzenie rozprawy przy drzwiach zamkniętych. Sąd oddalił ten wniosek postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2018 r.

53

W dniu 3 maja 2018 r. strony przedstawiły swoje stanowiska i udzieliły odpowiedzi na pytania zadane ustnie przez Sąd.

54

Skarżąca wnosi do Sądu o:

55

Parlament wnosi do Sądu o:

56

Na wstępie należy ustosunkować się do argumentów podniesionych przez Parlament, zgodnie z którymi w momencie składania wniosku o udzielenie wsparcia skarżąca nie była już zatrudniona przez OUZU, a mandat M. wygasł, co oznacza jego zdaniem, że organ nie mógł już zastosować żadnych środków w ramach wsparcia, w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego, w zakresie warunków pracy skarżącej ani nałożyć sankcji na M. na podstawie art. 166 i 167 aktualnie obowiązującego regulaminu Parlamentu.

57

W tym względzie należy przede wszystkim zwrócić uwagę, iż – jak podkreślił Trybunał – celem obowiązku wspomagania, o którym mowa w art. 24 regulaminu pracowniczego, jest zapewnienie zatrudnianym urzędnikom i pracownikom bezpieczeństwa obecnie oraz w przyszłości, aby w ogólnym interesie służby umożliwić im jak najlepsze wykonywanie obowiązków. Trybunał wywiódł z powyższego, iż obowiązek wspomagania nie został przewidziany wyłącznie dla aktualnie zatrudnionych urzędników i pracowników, ale mogą się na niego powoływać również byli urzędnicy lub byli pracownicy, w tym emerytowani pracownicy służby publicznej Unii Europejskiej (zob. podobnie wyrok z dnia 12 czerwca 1986 r., Sommerlatte/Komisja, 229/84, EU:C:1986:241, pkt 19).

58

Ponadto już wcześniej orzeczono, że w sytuacji gdy wniosek do OUZU o udzielenie wsparcia został prawidłowo wniesiony w chwili, gdy zarówno zainteresowany AAP, jak i zainteresowany poseł wykonywali swoje obowiązki w instytucji, organ ma obowiązek przeprowadzenia dochodzenia administracyjnego w sprawie zarzutów o stosowanie mobbingu niezależnie od tego, czy wskazany mobbing w międzyczasie ustał w wyniku odejścia któregoś z uczestników zdarzeń (zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 122), a w konsekwencji, nawet wówczas, gdy po odejściu tych osób z instytucji OUZU nie miał już możliwości zastosowania środków, o których w rozpoznawanej sprawie wspomina Parlament.

59

W uzasadnieniu powyższego rozwiązania wzięto pod uwagę, po pierwsze, fakt, że celem dochodzenia administracyjnego jest ustalenie okoliczności faktycznych i wyciągnięcie z nich, z pełną znajomością rzeczy, odpowiednich konsekwencji zarówno w odniesieniu do przypadku będącego przedmiotem dochodzenia, jak i w sposób ogólny, zgodnie z zasadą dobrej administracji, aby uniknąć powtórzenia się takiej sytuacji w przyszłości; po drugie, to, że ewentualne stwierdzenie przez OUZU, w wyniku dochodzenia administracyjnego, które może być prowadzone we współpracy z komitetem doradczym takim jak specjalny komitet doradczy AAP, że doszło do mobbingu, samo w sobie może mieć dobroczynny wpływ na proces terapeutyczny i powrót do zdrowia AAP, wobec którego stosowano mobbing, a ponadto może być wykorzystane przez pokrzywdzonego w celach ewentualnego wytoczenia krajowego powództwa sądowego, do którego obowiązek wspomagania przez OUZU na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego znajdzie zastosowanie i nie wygaśnie po upływie okresu zatrudnienia AAP, a po trzecie, że doprowadzenie do końca dochodzenia administracyjnego może z kolei pozwolić na podważenie twierdzeń wysuwanych przez osobę potencjalnie pokrzywdzoną, umożliwiając wówczas naprawienie szkód, które takie oskarżenie – gdyby okazało się bezzasadne – mogło spowodować wobec osoby wskazanej w czasie dochodzenia jako domniemany sprawca mobbingu (wyrok z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 95, 123, 124).

60

Zatem okoliczność, iż w rozpoznawanej sprawie w dniu złożenia wniosku o udzielenie wsparcia OUZU nie mógł już zastosować żadnych środków tytułem wsparcia, w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego, w zakresie warunków pracy skarżącej lub nałożyć sankcji na M. na podstawie art. 166 i 167 regulaminu Parlamentu, jest bez znaczenia w odniesieniu do kwestii, czy OUZU miał obowiązek rozpatrzenia wniosku o udzielenie wsparcia, pomimo odejścia skarżącej oraz M. z tej instytucji oraz, w stosownym przypadku, doprowadzenia do końca dochodzenia administracyjnego.

61

Jednakże po wygaśnięciu umowy o pracę były pracownik tymczasowy nie może złożyć wniosku o udzielenie wsparcia na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego w dowolnym czasie. W tym względzie bowiem, ponieważ ani art. 24, ani art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego nie przewidują terminu, w którym wniosek o udzielenie wsparcia powinien zostać złożony, należy zastosować wymóg, że taki wniosek musi zostać złożony w rozsądnym terminie w stosunku do okresu, w którym miały miejsce czyny zarzucane sprawcy w takim wniosku i który co do zasady nie może przekroczyć pięciu lat (zob. podobnie wyrok z dnia 8 lutego 2011 r., Skareby/Komisja, F‑95/09, EU:F:2011:9, pkt 52, 53).

62

W rozpoznawanej sprawie wniosek o udzielenie pomocy został złożony zaledwie kilka miesięcy po zaistnieniu spornych zdarzeń i, co więcej, bezpośrednio po zakończeniu okresu, w którym były rozpatrywane wniesione przez skarżącą zażalenia na decyzję potwierdzającą wypowiedzenie oraz decyzje OUZU dotyczące uwzględnienia przedstawionych przez skarżącą zaświadczeń lekarskich. Zatem w rozpoznawanej sprawie nie można uznać wniosku o udzielenie wsparcia za spóźniony, co oznacza, że OUZU był rzeczywiście zobowiązany do nadania mu biegu, co uczynił, wydając drugą decyzję o odmowie udzielenia wsparcia.

63

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem żądanie stwierdzenia nieważności formalnie skierowane przeciwko decyzji o oddaleniu zażalenia skutkuje poddaniem ocenie Sądu aktu, na który wniesione zostało zażalenie, jeśli jest ono jako takie pozbawione autonomicznej treści (zob. podobnie wyroki: z dnia 17 stycznia 1989 r., Vainker/Parlament, 293/87, EU:C:1989:8, pkt 8; z dnia 6 kwietnia 2006 r., Camós Grau/Komisja, T‑309/03, EU:T:2006:110, pkt 43).

64

Wziąwszy pod uwagę, iż w niniejszej sprawie decyzja o oddaleniu zażalenia potwierdza jedynie odmowę uznania przez OUZU w drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, że zachowania M. względem skarżącej wchodzą w zakres pojęcia „mobbingu” w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, uzasadniającą oddalenie wniosku o udzielenie wsparcia na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego, należy stwierdzić, iż żądanie stwierdzenia nieważności decyzji o oddaleniu zażalenia nie ma autonomicznej treści, w związku z czym nie ma potrzeby rozpoznawania go osobno, nawet jeśli przy ocenie zgodności z prawem drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia trzeba będzie wziąć pod uwagę uzasadnienie zawarte w decyzji o oddaleniu zażalenia, ponieważ to uzasadnienie powinno pokrywać się z uzasadnieniem drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia (zob. podobnie wyrok z dnia 9 grudnia 2009 r., Commission/Birkhoff, T‑377/08 P, EU:T:2009:485, pkt 58, 59 i przytoczone tam orzecznictwo).

65

W uzasadnieniu żądania stwierdzenia nieważności drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia skarżąca podnosi dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczy oczywistego błędu w ocenie, drugi zaś naruszenia art. 24 regulaminu pracowniczego.

66

W ramach zarzutu pierwszego skarżąca twierdzi, że odmawiając uznania opisanych we wniosku o udzielenie wsparcia zachowań M. za zachowanie noszące znamiona mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, OUZU popełnił oczywisty błąd w ocenie. W świetle okoliczności faktycznych opisanych we wniosku o udzielenie wsparcia i potwierdzonych nie tylko przez trzech innych AAP, którzy pracowali na rzecz M. i z których dwóch także złożyło wnioski o udzielenie wsparcia jednocześnie z wnioskiem skarżącej, lecz także przez osoby spoza instytucji, a na etapie postępowania sądowego przez dwóch innych byłych współpracowników z Parlamentu, OUZU nie powinien był bowiem stwierdzać – jak to uczynił w drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, i to pomimo uznania ich umyślnego i powtarzalnego charakteru – że zachowania M. nie były niewłaściwe i nie godziły w efekcie w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną skarżącej.

67

Jeżeli chodzi o sporne okoliczności strona skarżąca uważa, że była poddawana przemocy słownej, w szczególności przybierającej formę potoku wyzwisk i agresywnych wypowiedzi, a także presji psychicznej, włącznie ze sprzecznymi poleceniami, oraz że niewłaściwe zachowanie M. nie ograniczało się do wydarzeń, o których mowa we wniosku o udzielenie wsparcia, lecz trwało nieustannie.

68

Tytułem przykładu skarżąca wskazuje na ton, jakim M. w krótkiej wiadomości tekstowej (SMS) z dnia 18 października 2013 r., przesłanej w związku z organizacją wyjazdu M. do Strasburga (Francja) opóźnionego z powodu strajku kontrolerów ruchu lotniczego, żądała od skarżącej przeprosin w następujący sposób: „Byłoby miło, gdybyś przynajmniej przeprosiła za dzisiejszą masakrę!!!” („Mi farebbe piacere ricevere pero almeno le tue scuse per il massacro di oggi!!!”). Następnie skarżąca wymienia nieustanne telefony M. w sobotę, 26 października 2013 r. wieczorem podczas kolacji, którą jadła z dwójką znajomych. Skarżąca zaznaczyła, iż był to dzień w tzw. zielonym tygodniu, podczas którego posłowie do Parlamentu mają w zwyczaju wracać do swoich okręgów wyborczych, i opowiedziała, a świadkowie potwierdzili, że M. gorączkowo krzyczała do telefonu i zakończyła długą serię rozmów telefonicznych, w których nazywała skarżącą „głupią” („stupida”), mówiąc do niej „spierdalaj” („ma va a cagare”). Jeden ze świadków twierdzi, że słyszał, jak M. użyła słowa „zdzira” („stronza”) pod adresem skarżącej.

69

Skarżąca wspomniała także weekend 5 i 6 października 2013 r., w którym była na weselu jednej ze swoich przyjaciółek. W tym czasie M. telefonowała ponoć kilkakrotnie od skarżącej. Rozmowy telefoniczne były przełączane na głośnik zwłaszcza w czasie, gdy skarżąca prowadziła samochód, w obecności osób trzecich, które zgodziły się złożyć zeznania na piśmie. Według tych świadków treść wypowiedzi M. skierowanych do skarżącej była następująca: „Jesteś zwykłą dziwką! Wyjeżdżasz w każdy weekend z byle powodu i nic cię, kurwa, nie obchodzi, myślisz tylko o pieprzeniu” („Sei solo una stronza! Tutti i weekend sei via, per un motivo o per l’altro, non te ne frega un cazzo, pensi solo a scopare”); „Ty zdziro, nigdy cię nie ma w weekend, wredna olewusko, myślisz tylko o pieprzeniu” („Sei una stronza! Non ci sei mai il week end, meschina e menefreghista, pensi solo a scopare”); „Nie powinnaś robić nic innego jak tylko przepraszać, ty leniwa suko, myślisz tylko o pieprzeniu” („Dovresti solo chiedermi scuza menefreghista del cazzo, pensi solo a scopare”); No niestety, to kwestia szarych komórek, jeśli tego nie ogarniasz, to nie ogarniasz […] idiotko” („Purtroppo e’ una questione di neuroni; se non ce la fai non ce la fai […] idiota”); „jesteś prawdziwą kretynką, jakim cudem możesz tego nie rozumieć […] głąbie”; („sei proprio una cretina; ma come si fa a non capire […] stupida”); „ty zakuta pało […], wszyscy jesteście imbecylami, jak to się dzieje, że trafiam na samych imbecyli” („testa di cazzo che non sei altro […] siete tutti degli imbecilli, come facio io a trovare solo imbecilli”).

70

Skarżąca wymieniła jeszcze weekend 1–3 listopada 2013 r., kiedy przebywała we Włoszech ze swoim partnerem, a w tym czasie M. nieustannie telefonowała, także późnym wieczorem, około godziny pierwszej w nocy. Kiedy skarżąca płakała podczas rozmowy telefonicznej, M. miała powiedzieć, według oświadczenia skarżącej potwierdzonego przez jej partnera, co następuje: „Tak, płacz, kretynko […], powinnaś po prostu paść na kolana i płakać, dziwko” („Atroche piangere, cretina […] dovresti solo metterti in ginocchio e piangere stronza”).

71

Skarżąca powołała się również na okoliczność, iż w dniu 7 listopada 2013 r., kiedy była na zwolnieniu chorobowym, M. zażądała od niej, żeby przyszła do pracy w wiadomości SMS o następującej treści: „Dzisiaj jest dzień pracy, a ty MUSISZ przekazać dokumenty: czekaliśmy na ciebie o 12, przyjdź, to PILNE!!!! Obiad z przyjaciółką może poczekać, powinnaś się wstydzić!!!!” („Oggi è una giornata di lavoro e DEVI passare le consegne: eri attesa alle 12, vieni URGENTEMENTE!!!! Il pranzo con amica può attendere: VERGOGNATI!!!!”). Skarżąca wyjaśnia, że ponieważ nie poszła do pracy, po południu M. wysłała do niej wiadomość SMS następującej treści: „Muszę niestety poinformować o twoim zachowaniu [OUZU]” („Devo, purtroppo denunciare il tuo comportamento!”).

72

Skarżąca podnosi ponadto, że w dniu 13 listopada 2013 r., mimo iż była na zwolnieniu chorobowym i otrzymała już pismo z dnia 11 listopada informujące ją o zwolnieniu z pracy, otrzymała od M. wiadomość SMS następującej treści: „Mam nadzieję, że naprawdę wstydzisz się za swoje zachowanie, nie zrobiłaś porządnie do końca żadnego z przydzielonych ci zadań i utrudniasz pracę biura (chociaż bardzo dobrze ci płacą)]” [„Spero che tu ti vergogni profondamente del tuo comportamento: non hai portato a compimento alcun compito assegnato e stai ostacolando (molto ben retribuita) l’attività dell’ufficio”]. Ponadto w dniu 29 listopada 2013 r. M. wysłała wiadomość elektroniczną do swojej córki, przyjaciółki skarżącej, w celu jej zdyskredytowania, oznajmiając w nim, co następuje: „Popatrz tylko, co za gówno z tej Micheli: ZUŻYWA CAŁY MÓJ BUDŻET, ŻEBY SIEDZIEĆ W DOMU I SIĘ OPIEPRZAĆ” („Guarda che MERDA la Michela: STA USANDO TUTTO IL MIO BUDGET PER RIMANERE A CASA E NON FARE UN CAZZO”).

73

Parlament wnosi o oddalenie zarzutu jako bezzasadnego, podkreślając, że rozmowy telefoniczne cytowane przez skarżącą odbywały się w kontekście napięć i stresującej pracy, że w tamtym okresie AAP pracujący na rzecz M. zachowywali się prowokacyjnie wobec tej posłanki, oraz twierdzi, że ze względu na fakt, iż skarżąca była przyjaciółką córki M., język używany przez tę ostatnią „nie wykracza poza ramy zwykłej różnicy zdań między posłem a skarżącą w zakresie pracy do wykonania”. Ponadto Parlament zaznacza, iż skarżąca pracowała dla M. tylko przez okres trzech miesięcy, z czego dwa miesiące w okresie letnim 2013 r., kiedy M. była nieobecna w biurze. Co więcej, skarżąca otrzymała awans do 5. grupy zaszeregowania w dniu 25 września 2013 r., co wraz z dwoma tuzinami wiadomości SMS pisanych w normalnym, wręcz przyjacielskim tonie, świadczy o tym, że M. nie zachowywała się nieodpowiednio w stosunku do skarżącej.

74

Na wstępie należy przypomnieć, że w odniesieniu do środków, jakie należy podjąć w sytuacji, która wchodzi w zakres stosowania art. 24 regulaminu pracowniczego, w tym także przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie wsparcia zawierającego zarzuty dotyczące mobbingu, w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, ze strony członka jednej z instytucji (zob. wyroki: z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament, F‑129/12, EU:F:2013:203, pkt 54–58; z dnia 26 marca 2015 r., CN/Parlament, F‑26/14, EU:F:2015:22, pkt 42), administracji przysługuje szeroki zakres uznania (wyrok z dnia 15 września 1998 r., Haas i in./Komisja, T‑3/96, EU:T:1998:202, pkt 54), pod kontrolą sądu Unii, przy wyborze działań i środków podejmowanych na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego (wyrok z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 48). Kontrola sądu Unii w tym zakresie ogranicza się zatem do kwestii, czy dana instytucja działała w rozsądnych granicach i czy nie wykorzystała uznania w ewidentnie błędny sposób (wyroki: z dnia 25 października 2007 r., Lo Giudice/Komisja, T‑154/05, EU:T:2007:322, pkt 137; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 89).

75

Natomiast przy rozpoznawaniu zarzutu pierwszego do Sądu należy zweryfikowanie, czy OUZU słusznie uznał w drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, że czyny zarzucane M. przez skarżącą nie nosiły znamion mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, a zatem nie uzasadniały zastosowania środków w ramach obowiązku wspomagania, o którym mowa w art. 24 regulaminu pracowniczego. W tym względzie należy jeszcze zaznaczyć, iż definicja zawarta w art. 12a regulaminu pracowniczego jest oparta na pojęciu obiektywnym, które wprawdzie opiera się na kwalifikacji umieszczonych we właściwym kontekście czynów i zachowań urzędników i pracowników, co nie zawsze jest łatwe do przeprowadzenia, nie wymaga jednak dokonywania złożonych ocen, takich jak te, które mogą wiązać się z pojęciami o charakterze ekonomicznym (zob. w odniesieniu do środków ochrony rynku wyroki: z dnia 7 maja 1991 r., Nakajima/Rada, C‑69/89, EU:C:1991:186, pkt 86; z dnia 27 września 2007 r., Ikea Wholesale, C‑351/04, EU:C:2007:547, pkt 40), naukowym [zob. w odniesieniu do decyzji Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) wyrok z dnia 7 marca 2013 r., Rütgers Germany i in./ECHA, T‑94/10, EU:T:2013:107, pkt 98, 99] lub też technicznym [zob. w odniesieniu do decyzji Wspólnotowego Urzędu Ochrony Odmian Roślin (CPVO) wyrok z dnia 15 kwietnia 2010 r., Schräder/CPVO, C‑38/09 P, EU:C:2010:196, pkt 77], które uzasadniałyby przyznanie administracji pewnego zakresu uznania przy stosowaniu przedmiotowego pojęcia. W związku z tym w przypadku zarzutu naruszenia art. 12a regulaminu pracowniczego należy ustalić, czy OUZU nie popełnił błędu w ocenie okoliczności faktycznych w świetle zawartej w tym przepisie definicji mobbingu, nie zaś czy błąd w ocenie tych okoliczności był oczywisty.

76

Co się tyczy pojęcia mobbingu, jest ono zdefiniowane – w rozumieniu art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego – jako „niewłaściwe zachowanie”, które, po pierwsze, obejmuje sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania mające „miejsce na przestrzeni pewnego okresu, powtarza[jące] się lub ma[jące] charakter ciągły” – co oznacza, że mobbing trzeba rozumieć jako proces, który musi rozciągać się w czasie oraz zakłada istnienie działań powtarzających się lub ciągłych, które są „podejmowane umyślnie”, w przeciwieństwie do działań „przypadkowych”. Po drugie, aby takie zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania wchodziły w zakres tego pojęcia, muszą w swoich skutkach godzić w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną danej osoby (wyrok z dnia 13 grudnia 2017 r., HQ/CPVO, T‑592/16, niepublikowany, EU:T:2017:897, pkt 101; zob. także wyrok z dnia 17 września 2014 r., CQ/Parlament, F‑12/13, EU:F:2014:214, pkt 76 i 77 i przytoczone tam orzecznictwo).

77

Zatem nie jest niezbędne wykazanie, że sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania były podejmowane z zamiarem godzenia w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną danej osoby. Innymi słowy – można mówić o mobbingu bez wykazania, że sprawca mobbingu zamierzał poprzez swoje działania dyskredytować ofiarę lub rozmyślnie pogorszyć jej warunki pracy. Wystarczy tylko, by te działania, jeśli zostały dokonane umyślnie, obiektywnie pociągały za sobą takie konsekwencje (zob. wyroki: z dnia 5 czerwca 2012 r., Cantisani/Komisja, F‑71/10, EU:F:2012:71, pkt 89; z dnia 17 września 2014 r., CQ/Parlament, F‑12/13, EU:F:2014:214, pkt 77 i przytoczone tam orzecznictwo).

78

Wreszcie ponieważ sporne działania muszą, zgodnie z art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego, polegać na niewłaściwym zachowaniu, wynika z tego, że zakwalifikowanie zjawiska jako mobbingu jest uzależnione od przesłanki, by takie działania były wystarczająco realne, w takim sensie, że bezstronny i rozsądny postronny obserwator o zwykłym stopniu wrażliwości, który znalazłby się w takich samych warunkach, uznałby dane zachowanie lub czyn za przesadne i naganne (wyroki: z dnia 16 maja 2012 r., Skareby/Komisja, F‑42/10, EU:F:2012:64, pkt 65; z dnia 17 września 2014 r., CQ/Parlament, F‑12/13, EU:F:2014:214, pkt 78).

79

Ponieważ niniejsza sprawa dotyczy członka instytucji, należy jeszcze dodać, że w tym charakterze M. faktycznie nie podlegała bezpośrednio obowiązkom określonym w regulaminie pracowniczym ani, w szczególności, zakazowi wszelkiego mobbingu, o którym mowa w art. 12a tego regulaminu.

80

Jednakże, po pierwsze, zgodnie z art. 9 ust. 2 regulaminu Parlamentu w brzmieniu obowiązującym w czasie, gdy miały miejsce okoliczności sprawy, a mianowicie w czasie 7. kadencji (2009–2014), „[p]ostępowanie posłów odznacza się wzajemnym szacunkiem, opiera się na wartościach i zasadach określonych w podstawowych aktach Unii Europejskiej, cechuje się poszanowaniem powagi Parlamentu i nie może powodować zakłóceń w sprawnym przebiegu prac parlamentarnych ani też naruszania spokoju w budynkach Parlamentu”. W regulaminie Parlamentu obowiązującym w 8. kadencji (2014–2019) art. 11 ust. 3 w odniesieniu do wartości i zasad już wyraźnie nawiązuje do wartości i zasad określonych zwłaszcza w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Po drugie, obowiązkiem OUZU w każdych okolicznościach jest zagwarantowanie swoim urzędnikom i pracownikom warunków pracy zapewniających poszanowanie ich zdrowia i godności.

81

Wynika stąd – jak podczas rozprawy zgodnie stwierdzili skarżąca i Parlament – iż omawiane przepisy regulaminu Parlamentu nakładają na członków tej instytucji obowiązek przestrzegania również zakazu mobbingu, o którym mowa w art. 12a regulaminu pracowniczego, jako że zakaz takiego zachowania, ustanowiony na poziomie regulaminu pracowniczego, w rzeczywistości opiera się na wartościach i zasadach określonych w podstawowych aktach prawnych i wchodzi w zakres art. 31 Karty praw podstawowych, zgodnie z którym „[k]ażdy pracownik ma prawo do warunków pracy szanujących jego zdrowie, bezpieczeństwo i godność”.

82

Po powyższych wyjaśnieniach należy stwierdzić, iż w rozpoznawanej sprawie sporne okoliczności faktyczne, tak jak zostały przedstawione przez skarżącą we wniosku o udzielenie wsparcia oraz w skardze, zostały potwierdzone przez świadków i ostatecznie ich prawdziwość nie została podważona ani przez OUZU w postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi, ani przez Parlament na etapie postępowania sądowego. Według uzasadnionej decyzji przewodniczącego również M. nie kwestionowała okoliczności związanych z jej rozmowami telefonicznymi w weekendy, późnym wieczorem i podczas urlopów skarżącej.

83

Ponadto, choć wprawdzie przypadkowe wypowiedzi ustne lub gesty – nawet jeśli mogą wydawać się niestosowne – są wyłączone z zakresu stosowania art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego (wyrok z dnia 17 września 2014 r., CQ/Parlament, F‑12/13, EU:F:2014:214, pkt 95), jest jednak bezsporne, iż w rozpoznawanej sprawie Parlament nie kwestionuje powtarzającego się i umyślnego, czyli zamierzonego charakteru zachowań zarzucanych M., a w szczególności uznaje on – słusznie – że okoliczność, iż skarżąca wykonywała swoje obowiązki jedynie przez krótki okres, nie może wykluczać, że takie zachowanie wchodzi w zakres art. 12a regulaminu pracowniczego.

84

Natomiast zarówno OUZU, przyjmując jako własne stanowisko przewodniczącego Parlamentu sformułowane na podstawie sprawozdania z dnia 29 października 2015 r., jak i Parlament jako strona pozwana uważają, że nie można postępowania M. wobec skarżącej określić jako niestosownego zachowania ze strony członka Parlamentu wobec AAP. W szczególności, po pierwsze, używanie szorstkiego języka oraz podnoszenie głosu nie stanowią rzadkości w stresujących sytuacjach związanych z działalnością posłów do Parlamentu. Po drugie, co się tyczy wulgarnych, wręcz obraźliwych uwag ze strony M. w stosunku do skarżącej, to chociaż są to nietypowe sytuacje, można je zdaniem Parlamentu usprawiedliwić pilnym charakterem spraw służbowych oraz tym, że M. nie była zadowolona z wyników pracy skarżącej oraz że, ostatecznie, M. wyrażała się w sposób gwałtowny.

85

W tym względzie należy stwierdzić, że treść, a zwłaszcza niezwykły poziom wulgarności wypowiedzi wygłaszanych przez M. w stosunku do skarżącej, w szczególności przez telefon, stanowi oczernianie zarówno osoby skarżącej, jak i jej pracy. Jest również widoczne, że M. deprecjonowała pracę skarżącej w jej miejscu pracy, a nawet obrażała ją, także w obecności osób trzecich spoza instytucji. Zachowanie M., udokumentowane w aktach sprawy, jawi się zatem jako niewłaściwe i nie może w żaden sposób być uważane za postawę godną członka instytucji Unii, która to instytucja jest zobowiązana na mocy art. 31 ust. 1 Karty praw podstawowych do zapewnienia swoim urzędnikom i pracownikom warunków pracy zapewniających poszanowanie ich zdrowia, bezpieczeństwa i godności.

86

Wbrew temu, co utrzymuje Parlament, niewłaściwego charakteru spornych zachowań nie może złagodzić ani bliskość relacji między M. a skarżącą wynikająca z okoliczności, iż ta ostatnia jest przyjaciółką córki M., ani napięta atmosfera, jaka panowała w zespole AAP pracującym na rzecz M.

87

Nawet bowiem gdyby – jak w istocie twierdziła M. przed specjalnym komitetem doradczym AAP – praca świadczona przez skarżącą nie była na poziomie zadowalającym dla M., skarżąca została zatrudniona między innymi ze względu na swoje osobiste relacje z M., a przynajmniej z córką tej ostatniej, lub też skarżąca miała nosić się z zamiarem złożenia rezygnacji, a nawet sama sobie podpisywać delegacje lub naruszyć postanowienia regulaminu pracowniczego, na przykład przez nagrywanie rozmów w miejscu pracy bez wiedzy M., nie zmienia to faktu, iż skarżąca miała prawo do warunków pracy zapewniających poszanowanie jej zdrowia i godności. Powyższe okoliczności mogą ewentualnie uzasadniać zastosowanie środków dyscyplinarnych lub zwolnienie z pracy z powodu utraty zaufania, jednak w żaden sposób nie mogą upoważniać członka instytucji Unii do powtarzającego się i umyślnego niewłaściwego zachowania w stosunku do urzędnika lub pracownika Unii. W każdym wypadku OUZU jest zobowiązany, na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego w związku z art. 31 ust. 1 Karty praw podstawowych oraz art. 12a regulaminu pracowniczego, do zagwarantowania swoim urzędnikom i pracownikom warunków pracy zapewniających poszanowanie ich zdrowia i godności, a w szczególności środowiska pracy, w którym nie będą narażeni na żadne formy molestowania, ani psychicznego, ani seksualnego.

88

W odniesieniu do argumentu Parlamentu dotyczącego wysokiego poziomu stresu nieodłącznie związanego z działalnością członków tej instytucji, szczególnie ze względu na intensywność ich działalności, wymagającej od posłów, w razie potrzeby, pracy w weekendy, a niekiedy nawet podczas wakacji, uzasadniającego w konsekwencji dyspozycyjność AAP w dni wolne i poza normalnymi godzinami pracy, należy stwierdzić, że przedmiotem rozpoznawanej sprawy nie jest bynajmniej okoliczność, iż M. kontaktowała się ze skarżącą poza tymi godzinami i dniami, lecz przede wszystkim niewłaściwy charakter zachowania M. nie tylko w miejscu pracy i w godzinach pracy, ale również w czasie odpoczynku skarżącej, w szczególności ton i wulgarność wypowiedzi przez telefon, co powtarzało się wielokrotnie i w sposób ingerujący w życie osobiste AAP.

89

Z powyższego wynika, iż uznając w drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, że zachowanie M. będące przedmiotem rozpoznawanej sprawy nie było niewłaściwe w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, OUZU popełnił błąd w ocenie – w dodatku błąd oczywisty w świetle definicji zawartej w tym przepisie.

90

Jeśli chodzi o kwestię, czy zachowanie to w efekcie godziło w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną skarżącej w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego, okazuje się również, że uznając w drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, iż w tym przypadku nie miało to miejsca, OUZU popełnił błąd w ocenie – w dodatku błąd oczywisty w świetle definicji zawartej w tym przepisie.

91

Ze względu na niezwykły poziom wulgarności wielokrotnie wygłaszanych w stosunku do skarżącej uwag, ich obraźliwy charakter, a także jawne oczernianie osoby skarżącej. jak i deprecjonowanie jakości jej pracy wyrażane ostentacyjnie w tych wypowiedziach, OUZU nie mógł uznać, że takie niewłaściwe zachowanie M. nie godziło w osobowość, godność lub nietykalność psychiczną skarżącej.

92

Ponadto nawet jeśli opinie lekarzy same przez się nie mogą wykazać istnienia, z prawnego punktu widzenia, mobbingu lub winy instytucji w odniesieniu do jej obowiązku wspomagania (wyroki: z dnia 6 lutego 2015 r., BQ/Trybunał Obrachunkowy, T‑7/14 P, EU:T:2015:79, pkt 49; z dnia 16 maja 2017 r., CW/Parlament, T‑742/16 RENV, niepublikowany, EU:T:2017:338, pkt 69; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 92), zaświadczenia lekarskie przedstawione w niniejszej sprawie mogły potwierdzić rzeczywisty charakter naruszenia integralności psychicznej skarżącej.

93

W świetle całości powyższych wywodów Sąd uważa, że postronny obserwator o zwykłym poziomie wrażliwości, znający kontekst pracy specyficzny dla posłów Parlamentu i ich AAP, doszedłby do wniosku, że sporne w rozpoznawanej sprawie zachowanie M. było przesadne i naganne i mogło godzić w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną skarżącej.

94

W konsekwencji należy uwzględnić zarzut pierwszy.

95

Na poparcie drugiej podstawy do stwierdzenia nieważności skarżąca twierdzi, że OUZU nie dopełnił obowiązku wspomagania ciążącego na nim na mocy art. 24 regulaminu pracowniczego, po pierwsze, ponieważ nie działał z należytą starannością i szybkością w celu wszczęcia dochodzenia administracyjnego i skierowania sprawy do specjalnego komitetu doradczego AAP, co jej zdaniem doprowadziło do wydłużenia postępowania o wiele miesięcy; po drugie, ponieważ nie potraktował sprawy z należytą powagą, czego dowodzi fakt, iż OUZU odczekał, aż pierwsze zażalenie zostanie uwzględnione, zanim w końcu postanowił o wszczęciu dochodzenia administracyjnego, a po trzecie, wysłał uzasadnioną decyzję przewodniczącego na adres, pod którym skarżąca już nie mieszkała, co spowodowało dalsze opóźnienie o dwa miesiące. Skarżąca zarzuca OUZU także zwłokę przy podejmowaniu poszczególnych decyzji, co w konsekwencji opóźniło wytoczenie przez nią powództwa przeciwko M. przed sądem na szczeblu krajowym, gdyż skarżąca uważała za niezbędne, aby na potrzeby postępowania krajowego mieć możliwość oparcia się na oficjalnym uznaniu przez OUZU, że doszło do zarzucanego M. mobbingu.

96

Parlament wnosi o oddalenie zarzutu jako bezzasadnego, utrzymując w szczególności w odniesieniu do długości okresu rozpatrywania wniosku o udzielenie wsparcia, że powinien on być liczony dopiero od decyzji z dnia 2 czerwca 2015 r. uwzględniającej zażalenie skarżącej na pierwszą decyzję o odmowie udzielenia wsparcia.

97

W tym względzie w przypadku, gdy na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego wystąpiono do OUZU – lub, w zależności od sytuacji, do organu powołującego instytucji – z wnioskiem o udzielenie wsparcia w rozumieniu art. 24 regulaminu pracowniczego, to z racji obowiązku wspomagania, jeśli organ ten ma do czynienia ze zdarzeniem zakłócającym porządek i spokój służby, powinien interweniować z całą konieczną stanowczością i reagować z szybkością i starannością, jakiej wymagają okoliczności danej sprawy, w celu ustalenia faktów i wyciągnięcia z nich odpowiednich konsekwencji z pełną znajomością stanu rzeczy. Wystarczy, aby w tym celu urzędnik lub pracownik, który domaga się ochrony ze strony swojej instytucji, uprawdopodobnił rzeczywiste zaistnienie ataków, których – jak twierdzi – stał się obiektem. W świetle tych informacji dana instytucja powinna podjąć odpowiednie działania, w szczególności poprzez wszczęcie dochodzenia w celu ustalenia okoliczności faktycznych leżących u podstaw skargi, we współpracy z jej autorem (wyroki z dnia 26 stycznia 1989 r., Koutchoumoff/Komisja, 224/87, EU:C:1989:38, pkt 15, 16; z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 46; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 87).

98

W przypadku zarzutów dotyczących mobbingu obowiązek wspomagania oznacza między innymi powinność rozpatrzenia przez organ administracji skarg w sprawie mobbingu z całą powagą, niezwłocznie i przy zachowaniu poufności oraz poinformowania autora skargi o dalszych działaniach, jakie zostaną podjęte w jego sprawie (wyroki: z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 47; z dnia 27 listopada 2008 r., Klug/EMEA, F‑35/07, EU:F:2008:150, pkt 74; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 88).

99

W odniesieniu do środków, jakie należy zastosować w sytuacji objętej, jak w niniejszym przypadku, zakresem stosowania art. 24 regulaminu pracowniczego, administracji przysługują, pod kontrolą sądu Unii, szerokie uprawnienia dyskrecjonalne przy doborze środków i sposobów stosowania art. 24 regulaminu pracowniczego (wyroki: z dnia 15 września 1998 r., Haas i in./Komisja, T‑3/96, EU:T:1998:202, pkt 54; z dnia 25 października 2007 r., Lo Giudice/Komisja, T‑154/05, EU:T:2007:322, pkt 137; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 89).

100

W tym względzie należy od razu oddalić zarzut skarżącej, jakoby konieczne było wniesienie przez nią pierwszego zażalenia, aby – jak utrzymuje – w ogóle doszło do wszczęcia dochodzenia administracyjnego. Po pierwsze bowiem, OUZU, kierując sprawę skarżącej po raz pierwszy w dniu 22 maja 2014 r. do specjalnego komitetu doradczego AAP, wszczął pierwsze dochodzenie administracyjne, powierzając je temu podmiotowi, podczas którego to dochodzenia komitet przesłuchał skarżącą, M. oraz dwóch innych AAP. Po drugie, skarżąca nie może czynić OUZU, reprezentowanemu przez sekretarza generalnego, zarzutu z tego, że w uwzględniając jej zażalenie, postanowił ponownie przekazać jej sprawę temu komitetowi. Ponadto z uwagi na szeroki zakres uznania OUZU przy wyborze działań i środków podejmowanych na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego okoliczność, iż sekretarz generalny uwzględnił zażalenie, nie może być równoznaczna z uznaniem przez tego ostatniego istnienia oczywistego błędu w ocenie obarczającego wadą pierwszą decyzję o odmowie udzielenia wsparcia.

101

Jeśli chodzi o całkowitą długość okresu rozpatrywania wniosku o udzielenie wsparcia w niniejszej sprawie, należy przypomnieć, że ponieważ regulamin pracowniczy nie zawiera szczegółowych przepisów dotyczących terminu, w którym administracja ma przeprowadzić dochodzenie administracyjne, zwłaszcza w odniesieniu do mobbingu, OUZU jest w tym zakresie zobowiązany do przestrzegania zasady rozsądnego terminu (zob. podobnie wyrok z dnia 24 kwietnia 2017 r., HF/Parlament, T‑570/16, EU:T:2017:283, pkt 59, 62). W tym względzie instytucja lub organ Unii musi czuwać nad tym, by w ramach prowadzenia dochodzenia administracyjnego każdy akt był wydawany w rozsądnym terminie w stosunku do poprzedniego (zob. wyrok z dnia 10 czerwca 2016 r., HI/Komisja, F‑133/15, EU:F:2016:127, pkt 112 i przytoczone tam orzecznictwo) i – wbrew temu, co utrzymuje Parlament – okoliczność, iż skarżąca oraz M. opuściły instytucję, nie może zwalniać OUZU z ciążącego na nim obowiązku szybkiego działania przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie wsparcia, w szczególności w świetle celów wyznaczonych mu na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego, przypomnianych w pkt 97 i 98 powyżej.

102

W tym względzie widoczne jest, że w rozpoznawanej sprawie OUZU, wykonując swój obowiązek wspomagania, nie spełnił wymogu szybkości działania nałożonego na niego w art. 24 regulaminu pracowniczego. Od przyjęcia opinii w dniu 15 lipca 2014 r. przez kolegium kwestorów OUZU zwlekał bowiem aż do dnia 12 listopada 2014 r., czyli prawie cztery miesiące, z podjęciem decyzji o oddaleniu wniosku o udzielenie wsparcia, która to decyzja została ostatecznie uchylona w dniu 2 czerwca 2015 r. przez sekretarza generalnego w wyniku rozpatrzenia zażalenia z dnia 12 lutego tego samego roku. Mimo iż zażalenie skarżącej zostało uwzględnione w dniu 2 czerwca 2015 r., dopiero w dniu 22 grudnia 2015 r., czyli po upływie ponad sześciu miesięcy, OUZU przekazał jej uzasadnioną decyzję przewodniczącego wydaną na podstawie drugiego – czyli tego z dnia 29 października 2015 r. – sprawozdania specjalnego komitetu doradczego AAP, który zresztą nie uznał za konieczne, by ponownie przesłuchiwać poszczególnych uczestników zdarzeń, aczkolwiek ich przesłuchanie mogłoby stanowić wyjaśnienie owych sześciu miesięcy opóźnienia.

103

Ponadto, niezależnie od argumentu Parlamentu, że skarżąca nie podała wówczas OUZU swojego nowego adresu, okazuje się, iż pomimo decyzji skarżącej, że na etapie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, włącznie ze złożeniem zażaleń, o których mowa w pkt 11 i 13 powyżej, będą ją reprezentować prawnicy, OUZU przesłał uzasadnioną decyzję przewodniczącego na adres, pod którym skarżąca już nie mieszkała i podjął działania w celu przekazania tej decyzji skarżącej za pośrednictwem prawników dopiero w dniu 25 lutego 2016 r., co oznaczało dalsze opóźnienie rozpatrzenia wniosku o udzielenie wsparcia o dwa miesiące.

104

Tym niemniej, choć okoliczność, iż z naruszeniem obowiązku staranności OUZU nie odpowiedział z wymaganą szybkością na złożony w trybie art. 24 regulaminu pracowniczego wniosek o udzielenie wsparcia, może wprawdzie powodować powstanie odpowiedzialności danej instytucji za ewentualną szkodę wyrządzoną skarżącej, nie może ona jednak sama w sobie wpływać na zgodność z prawem drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia na podstawie art. 24 regulaminu pracowniczego. Naruszenie zasady dochowania rozsądnego terminu może bowiem uzasadniać stwierdzenie nieważności decyzji wydanej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, takiej jak druga decyzja o odmowie udzielenia wsparcia, jedynie w sytuacji, gdy przewlekłość może mieć wpływ na samą treść decyzji wydanej po zakończeniu postępowania administracyjnego (zob. podobnie postanowienie z dnia 13 grudnia 2000 r., SGA/Komisja, C‑39/00 P, EU:C:2000:685, pkt 44; wyroki: z dnia 6 grudnia 2012 r., Füller-Tomlinson/Parlament, T‑390/10 P, EU:T:2012:652, pkt 116; z dnia 18 maja 2009 r., Meister/OHIM, F‑138/06 i F‑37/08, EU:F:2009:48, pkt 76 i przytoczone tam orzecznictwo), co w rozpoznawanej sprawie nie miało miejsca.

105

A zatem w niniejszej sprawie przewlekłość działania ze strony OUZU przy rozpatrywaniu wniosku o udzielenie wsparcia niewątpliwie stanowi naruszenie art. 24 regulaminu pracowniczego i z tego tytułu musi być brana pod uwagę w aspekcie roszczeń odszkodowawczych, lecz sama w sobie nie może uzasadniać stwierdzenia nieważności drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia.

106

W tych okolicznościach zarzut drugi należy oddalić jako częściowo bezzasadny, a w pozostałym zakresie nieistotny dla sprawy.

107

W świetle całości powyższych rozważań, bez potrzeby orzekania w przedmiocie wysuniętego przez skarżącą żądania nakazania Parlamentowi przedstawienia projektu sprawozdania pierwotnie przekazanego kwestorom, należy uwzględnić żądanie stwierdzenia nieważności drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, uzupełnionej przez decyzję o oddaleniu zażalenia, ze względu na błąd w ocenie ze strony OUZU co do wystąpienia w niniejszym przypadku zachowania M. noszącego znamiona mobbingu w rozumieniu art. 12a regulaminu pracowniczego.

108

W ramach żądań odszkodowawczych skarżąca wnosi do Sądu o zasądzenie od Parlamentu zadośćuczynienia za krzywdę, której miała doznać doznała z powodu uchybienia przez OUZU obowiązkowi wspomagania, o którym mowa w art. 24 regulaminu pracowniczego, w szczególności ze względu na zbyt długi czas trwania postępowania, co utrzymywało ją w stanie niepewności i niepokoju, utrudniało jej rozpoczęcie procesu terapeutycznego umożliwiającego powrót do zdrowia psychicznego i pozbawiło ją wsparcia potrzebnego do wytoczenia powództwa przed sądem krajowym przeciwko M. Krzywda ta jest odrębna od niezgodności z prawem drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, stanowiącej przedmiot zarzutu pierwszego. W konsekwencji tego rodzaju krzywda nie może zostać naprawiona poprzez samo stwierdzenie nieważności drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia.

109

Parlament wnosi o oddalenie żądań odszkodowawczych.

110

Na wstępie w odniesieniu do zadośćuczynienia za krzywdę, której miała doznać skarżąca z powodu spornego zachowania M., wskazanego przez skarżącą w jej pismach procesowych, należy przypomnieć, iż zgodnie z art. 24 akapit pierwszy regulaminu pracowniczego Unia wspomaga każdego urzędnika lub pracownika „w szczególności w postępowaniach przeciwko osobom dopuszczającym się gróźb, zniewag, zniesławień lub ataków na osobę lub mienie, na jakie on lub członkowie jego rodziny są narażeni ze względu na zajmowane przez niego stanowisko lub pełnione obowiązki”. Ponadto zgodnie z art. 24 akapit drugi regulaminu pracowniczego Unia „solidarnie rekompensuje urzędnikowi szkody poniesione przez niego w takich przypadkach, o ile urzędnik nie spowodował szkody umyślnie lub przez rażące niedbalstwo i nie był w stanie uzyskać odszkodowania od osoby, która szkodę wyrządziła”.

111

W tym względzie obowiązek wspomagania, określony w art. 24 regulaminu pracowniczego, odnosi się do ochrony urzędników i pracowników instytucji przed działaniami osób trzecich, a nie przed działaniami samej instytucji, której kontrola wchodzi w zakres innych przepisów regulaminu pracowniczego (wyroki: z dnia 17 grudnia 1981 r., Bellardi-Ricci i in./Komisja, 178/80, EU:C:1981:310, pkt 23; z dnia 9 września 2016 r., De Esteban Alonso/Komisja, T‑557/15 P, niepublikowany, EU:T:2016:456, pkt 45). Jednakże w rozumieniu tego przepisu inni urzędnicy lub pracownicy lub członkowie instytucji Unii, tacy jak M., mogą być uważani za osoby trzecie (zob. podobnie wyrok z dnia 14 czerwca 1979 r., V./Komisja, 18/78, EU:C:1979:154, pkt 15).

112

Z związku z tym zgodnie z art. 24 akapit drugi regulaminu pracowniczego, jeśli chodzi o krzywdę, jakiej skarżąca miała doznać w wyniku działań M., w pierwszej kolejności skarżąca powinna faktycznie – jak to sama stwierdziła – starać się uzyskać zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową w drodze powództwa odszkodowawczego przed sądem krajowym, ponieważ zgodnie z tym przepisem regulaminu pracowniczego dopiero wówczas, gdy szkoda nie będzie mogła zostać naprawiona, OUZU może być solidarnie zobowiązany do naprawienia szkód poniesionych przez skarżącą w wyniku takiego działania „osoby trzeciej” w rozumieniu wyżej wymienionego przepisu.

113

Należy jednak wyjaśnić, iż z tytułu obowiązku wspomagania OUZU może być już teraz obowiązany do wspierania skarżącej w szczególności finansowo w dochodzeniu przez nią zadośćuczynienia (zob. podobnie wyrok z dnia 12 grudnia 2013 r., CH/Parlament, F‑129/12, EU:F:2013:203, pkt 57), w niniejszym przypadku w celu uzyskania w drodze skargi sądowej „ze wsparciem” stwierdzenia, że działania, na które skarżąca była narażona ze względu na zajmowane stanowisko lub pełnione obowiązki i które uzasadniały wniosek o udzielenie wsparcia, były niezgodne z prawem i stanowią podstawę do zasądzenia odszkodowania przez sąd krajowy (zob. podobnie wyrok z dnia 9 września 2016 r., De Esteban Alonso/Komisja, T‑557/15 P, niepublikowany, EU:T:2016:456, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo).

114

Po powyższych wyjaśnieniach należy przypomnieć, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem stwierdzenie nieważności aktu obciążonego wadą niezgodności z prawem, takiego jak druga decyzja o odmowie udzielenia wsparcia, stanowi samo w sobie stosowne i co do zasady wystarczające zadośćuczynienie każdej krzywdy, jaką taki akt mógł spowodować. Nie odnosi się to jednak do sytuacji, w której strona skarżąca wykaże, że doznała krzywdy dającej się oddzielić od niezgodności z prawem stanowiącej podstawę stwierdzenia nieważności i niemożliwej do naprawienia w pełni poprzez samo stwierdzenie nieważności (zob. podobnie wyroki: z dnia 6 czerwca 2006 r., Girardot/Komisja, T‑10/02, EU:T:2006:148, pkt 131; z dnia 16 maja 2017 r., CW/Parlament, T‑742/16 RENV, niepublikowany, EU:T:2017:338, pkt 64; z dnia 19 maja 2015 r., Brune/Komisja, F‑59/14, EU:F:2015:50, pkt 80).

115

W rozpoznawanej sprawie krzywda, na którą powołuje się skarżąca, nie wynika z błędu w ocenie popełnionego przez OUZU i stanowiącego przedmiot zarzutu pierwszego, zawierającego podstawę do stwierdzenia nieważności drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, lecz z niewywiązania się przez OUZU z ciążącego na nim obowiązku wspomagania, o którym mowa w art. 24 regulaminu pracowniczego, stanowiącego przedmiot drugiej podstawy nieważności.

116

W tym względzie należy zaznaczyć, iż w ramach rozpoznawania zarzutu drugiego Sąd stwierdził, że OUZU uchybił ciążącemu na nim obowiązkowi wspomagania w szczególności przez niedostatecznie szybkie rozpatrzenie wniosku o udzielenie wsparcia, lecz takie naruszenie prawa nie mogło spowodować stwierdzenia na tej podstawie nieważności drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia.

117

W tych okolicznościach należy uznać, iż krzywda, na którą powołuje się skarżąca, daje się oddzielić od naruszenia prawa, a mianowicie błędu w ocenie, stanowiącego podstawę stwierdzenia nieważności drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia, a w każdym razie że szkoda niemajątkowa nie może zostać w pełni naprawiona poprzez stwierdzenie nieważności.

118

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy, w szczególności w świetle zmiany stanowiska OUZU, która doprowadziła do ponownego przekazania sprawy specjalnemu komitetowi doradczemu AAP i do wydłużenia poza granice rozsądnego terminu – bo do ponad dwóch lat – czasu, jakiego OUZU potrzebował na rozpatrzenie wniosku o udzielenie wsparcia, narażając skarżącą na niepewność i uniemożliwiając jej podjęcie kroków na drodze sądowej przeciwko M. albo przynajmniej opóźniając takie działania, Sąd uważa, że prawidłowo wyceniono krzywdę doznaną przez skarżącą, gdy oszacowano ją ex æquo et bono, zgodnie z żądaniem skarżącej, na kwotę 10000 EUR.

119

W odniesieniu do wysuniętego przez skarżącą żądania doliczenia w stosownym wypadku do kwoty zasądzonego zadośćuczynienia odsetek za zwłokę w wysokości stopy podstawowej Europejskiego Banku Centralnego (EBC) Sąd uważa, iż należy je uwzględnić i wobec niewskazania, od kiedy takie odsetki za zwłokę miałyby być naliczane, należy za dzień początkowy przyjąć dzień ogłoszenia niniejszego wyroku (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 maja 2017 r., CW/Parlament, T‑742/16 RENV, niepublikowany, EU:T:2017:338, pkt 67; z dnia 6 października 2015 r., CH/Parlament, F‑132/14, EU:F:2015:115, pkt 127).

120

W świetle całości powyższych wywodów należy stwierdzić nieważność drugiej decyzji o odmowie udzielenia wsparcia z powodu obciążającego ją błędu w ocenie i zasądzić od Parlamentu do zapłaty na rzecz skarżącej z tytułu doznanej przez nią krzywdy kwotę w wysokości 10000 EUR, wraz z odsetkami za zwłokę naliczanymi od dnia ogłoszenia niniejszego wyroku według stopy ustalonej przez EBC dla podstawowych operacji refinansujących.

121

Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Parlament przegrał sprawę, zgodnie z żądaniem skarżącej należy go obciążyć kosztami postępowania.

Z powyższych względów,

SĄD (pierwsza izba)

orzeka, co następuje: