–

w imieniu rządu litewskiego przez R. Krasuckaitė, G. Taluntytė, V. Vasiliauskienė oraz D. Kriaučiūnasa, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu polskiego przez B. Majczynę, działającego w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez H. Tserepę-Lacombe oraz A. Steiblytė, działające w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 5 ust. 2 i art. 6 ust. 1 lit. a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością, zmieniającej dyrektywy 2005/60/WE i 2006/48/WE oraz uchylającej dyrektywę 2000/46/WE (Dz.U. 2009, L 267, s. 7).

2

Wniosek ten został złożony w ramach postępowania wszczętego przez spółkę „Paysera LT” UAB, dawniej „EVP International” UAB (zwaną dalej „Paysera”) w przedmiocie doręczonej jej decyzji Lietuvos banko Priežiūros tarnyba (rady ds. nadzoru banku Litwy) udzielającej jej upomnienia z powodu nieprzestrzegania przez nią w ramach niektórych transakcji płatniczych metod obliczania wymaganych funduszy własnych (zwanej dalej „zaskarżoną decyzją”).

3

Zgodnie z motywami 2, 7–9 i 11 dyrektywy 2009/110:

[…]

[…]

4

Zgodnie z art. 2 dyrektywy 2009/110, zatytułowanym „Definicje”:

„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]

[…]”.

5

Artykuł 5 tej dyrektywy, zatytułowany „Fundusze własne”, stanowi w ust. 2 i 3, co następuje:

„2.   W odniesieniu do działalności, o której mowa w art. 6 ust. 1 lit. a), niezwiązanej z emisją pieniądza elektronicznego, wymagane fundusze własne instytucji pieniądza elektronicznego oblicza się zgodnie z jedną z trzech metod (A, B lub C) określonych w art. 8 ust. 1 i 2 dyrektywy 2007/64/WE. Odpowiednią metodę określają właściwe organy zgodnie z przepisami krajowymi.

W odniesieniu do działalności polegającej na emisji pieniądza elektronicznego wymagane fundusze własne instytucji pieniądza elektronicznego oblicza się zgodnie z metodą D określoną w ust. 3.

Instytucje pieniądza elektronicznego zawsze dysponują funduszami własnymi co najmniej równymi sumie wymogów, o których mowa w ust. 1 i 2.

3.   Metoda D: Fundusze własne instytucji pieniądza elektronicznego na cele działalności polegającej na emisji pieniądza elektronicznego są równe co najmniej 2% średniej wartości pieniądza elektronicznego pozostającego w obiegu”.

6

Artykuł 6 tej samej dyrektywy, zatytułowany „Rodzaje działalności”, przewiduje w ust. 1 lit. a):

„1.   Oprócz emisji pieniądza elektronicznego instytucje pieniądza elektronicznego uprawnione są do prowadzenia następujących rodzajów działalności:

a) świadczenia usług płatniczych wymienionych w załączniku do dyrektywy 2007/64/WE”.

7

Artykuł 11 dyrektywy 2009/110, zatytułowany „Emisja i możliwość wykupu”, stanowi w ust. 1 i 2:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby emitenci pieniądza elektronicznego emitowali pieniądz elektroniczny według wartości nominalnej w chwili otrzymania środków pieniężnych.

2.   Państwa członkowskie zapewniają, aby na wniosek posiadacza pieniądza elektronicznego emitenci pieniądza elektronicznego umożliwiali, w każdym czasie i według wartości nominalnej, wykup wartości pieniężnej posiadanego pieniądza elektronicznego”.

8

Artykuł 4 dyrektywy 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającej dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylającej dyrektywę 97/5/WE (Dz.U. 2007, L 319, s. 1), zatytułowany „Definicje”, stanowi:

„Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]

[…]

[…]”.

9

Artykuł 8 rzeczonej dyrektywy, zatytułowany „Obliczanie funduszy własnych”, przewiduje w ust. 1 i 2:

„1.   Niezależnie od wymogów dotyczących kapitału założycielskiego określonych w art. 6, państwa członkowskie wymagają od instytucji płatniczych posiadania w każdym momencie funduszy własnych obliczonych zgodnie z jedną z trzech następujących metod, którą określają właściwe organy, zgodnie z ustawodawstwem krajowym:

Metoda A

Kwota funduszy własnych instytucji płatniczej wynosi co najmniej 10% jej kosztów stałych z poprzedniego roku. Właściwe organy mogą skorygować ten wymóg, jeżeli od poprzedniego roku w działalności instytucji płatniczej zaszły istotne zmiany. Jeżeli w dniu dokonywania obliczenia instytucja płatnicza nie ukończyła jeszcze pełnego roku działalności, wymagana kwota jej funduszy własnych wynosi co najmniej 10% odpowiednich stałych kosztów ogólnych prognozowanych w biznesplanie, chyba że właściwe organy zażądają skorygowania biznesplanu.

Metoda B

Kwota funduszy własnych instytucji płatniczej jest równa co najmniej sumie następujących elementów pomnożonych przez współczynnik korygujący k, określony w ust. 2, gdzie wielkość płatności (WP) stanowi jedną dwunastą całkowitej kwoty transakcji płatniczych wykonanych przez daną instytucję płatniczą w poprzednim roku:

Metoda C

Kwota funduszy własnych instytucji płatniczej jest równa co najmniej stosownemu wskaźnikowi określonemu w lit. a) pomnożonemu przez współczynnik mnożenia, określony w lit. b), i ponownie pomnożonemu przez współczynnik korygujący k, określony w ust. 2.

2.   Współczynnik korygujący k stosowany w metodach B i C wynosi:

10

Załącznik do dyrektywy 2007/64, zatytułowany „Usługi płatnicze (artykuł 4 definicja 3)”, określa wykaz działań uznawanych za takie:

„1.   Usługi umożliwiające złożenie gotówki na rachunku płatniczym oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku płatniczego.

2.   Usługi umożliwiające wypłaty gotówkowe z rachunku płatniczego oraz wszelkie działania niezbędne do prowadzenia rachunku płatniczego.

3.   Wykonywanie transakcji płatniczych, w tym transfer środków na rachunek płatniczy u dostawcy usług płatniczych użytkownika lub u innego dostawcy usług płatniczych:

4.   Wykonywanie transakcji płatniczych, jeżeli środki mają pokrycie w linii kredytowej przyznanej użytkownikowi usług płatniczych:

5.   Wydawanie lub nabywanie instrumentów płatniczych.

6.   Usługi przekazów pieniężnych.

7.   Wykonywanie transakcji płatniczych, w ramach których zgoda płatnika na wykonanie transakcji płatniczej udzielana jest przy użyciu urządzenia telekomunikacyjnego, cyfrowego lub informatycznego, a płatność przekazywana jest operatorowi systemu telekomunikacyjnego, informatycznego lub operatorowi sieci, działającemu jedynie jako pośrednik pomiędzy użytkownikiem usługi płatniczej a dostawcą towarów i usług”.

11

Paysera jest spółką prawa litewskiego posiadającą zezwolenia na prowadzenie instytucji pieniądza elektronicznego i instytucji płatniczej przyznane jej przez Lietuvos bankas (bank Litwy) i dające jej prawo do emitowania pieniądza elektronicznego i świadczenia usług związanych z emisją tego pieniądza, a także innych usług płatniczych.

12

W następstwie kontroli działalności Paysery przeprowadzonej przez radę ds. nadzoru banku Litwy spółce tej udzielono w drodze zaskarżonej decyzji upomnienia i wezwano ją do położenia kresu nieprzestrzeganiu metod obliczania wymaganych od instytucji pieniądza elektronicznego funduszy własnych.

13

Rada ds. nadzoru banku Litwy w szczególności odmówiła uznania za usługi płatnicze związane z emisją pieniądza elektronicznego następujących czynności wykonywanych przez skarżącą w postępowaniu głównym:

14

Następnie, po tym jak skarga na zaskarżoną decyzję została oddalona przez Vilniaus apygardos administracinis teismas (okręgowy sąd administracyjny w Wilnie, Litwa) orzeczeniem z dnia 13 stycznia 2016 r., skarżąca w postępowaniu głównym odwołała się do Lietuvos vyriausiasis administracinis teismas (litewskiego naczelnego sądu administracyjnego).

15

Sąd odsyłający zastanawia się, czy usługi I i II należy uznać za „usługi związane z emisją pieniądza elektronicznego”, czy też nie.

16

W tych okolicznościach Lietuvos vyriausiasis administracinis teismas (litewski naczelny sąd administracyjny, Litwa) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 5 ust. 2 w związku z art. 6 ust. 1 lit. a) dyrektywy [2009/110] należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach takich jak te w analizowanym postępowaniu następujące usługi należy uznać za usługi płatnicze związane, względnie niezwiązane z emisją pieniądza elektronicznego:

17

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający pragnie w istocie ustalić, czy art. 5 ust. 2 dyrektywy 2009/110 należy interpretować w ten sposób, że usługi świadczone przez instytucje pieniądza elektronicznego w ramach transakcji płatniczych, takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, stanowią działalność związaną z emisją pieniądza elektronicznego.

18

W kwestii tej należy przypomnieć, że zgodnie z art. 5 rzeczonej dyrektywy instytucje pieniądza elektronicznego muszą przestrzegać pewnych wymogów, jeżeli chodzi o fundusze własne.

19

W szczególności z art. 5 ust. 2 i 3 rzeczonej dyrektywy wynika, że w odniesieniu do działalności polegającej na emisji pieniądza elektronicznego fundusze własne wymagane od instytucji pieniądza elektronicznego są obliczane zgodnie z metodą D i muszą wynosić co najmniej 2% średniej wartości pieniądza elektronicznego pozostającego w obiegu.

20

Natomiast w odniesieniu do działalności, która nie jest związana z emisją pieniądza elektronicznego i która z tego względu stanowi usługę płatniczą w rozumieniu art. 4 pkt 3 dyrektywy 2007/64, wymagane fundusze własne instytucji pieniądza elektronicznego oblicza się zgodnie z jedną z trzech metod (A, B lub C) określonych w art. 8 ust. 1 i 2 rzeczonej dyrektywy.

21

Z tego wynika, że biorąc pod uwagę kwoty funduszy własnych wynikające z zastosowania każdej z metod, instytucja pieniądza elektronicznego musi posiadać znaczniejsze fundusze własne, gdy są one obliczane zgodnie z metodami A, B lub C, aniżeli w przypadku zastosowania metody D.

22

Należy zatem stwierdzić, że art. 5 ust. 2 i 3 dyrektywy 2009/110 ustanawia – w odniesieniu do usług płatniczych związanych z emisją pieniądza elektronicznego – odstępstwo od przepisów dotyczących funduszy własnych przewidzianych przez dyrektywę 2007/64, w zakresie w jakim usługi te są związane z emisją pieniądza elektronicznego.

23

I tak, by ustalić, czy usługi, których dotyczy postępowanie główne, stanowią działalność związaną z emisją pieniądza elektronicznego, należy ustalić, czy usługi te są – ze względu na ich istotę – związane z emisją lub wykupem pieniądza elektronicznego.

24

Pojęcie „emisja pieniądza elektronicznego” nie zostało zdefiniowane w dyrektywie 2009/110, która ogranicza się do sprecyzowania w swoim art. 2 pkt 2, że pojęcie „pieniądza elektronicznego” oznacza wartość pieniężną przechowywaną elektronicznie, w tym magnetycznie, stanowiącą prawo do roszczenia wobec emitenta, która jest emitowana w zamian za środki pieniężne w celu dokonywania transakcji płatniczych określonych w art. 4 pkt 5 dyrektywy 2007/64 i akceptowana przez osoby fizyczne lub prawne inne niż emitent pieniądza elektronicznego.

25

Z kolei art. 4 pkt 5 dyrektywy 2007/64 definiuje transakcję płatniczą jako działanie zainicjowane przez płatnika lub odbiorcę, polegające na lokowaniu, transferze lub wycofaniu środków, niezależnie od rodzaju pierwotnych zobowiązań między płatnikiem a odbiorcą. Ponadto, jak wynika z art. 4 pkt 3 rzeczonej dyrektywy w związku z załącznikiem do niej, wykonywanie transakcji płatniczych, w tym transfer środków na rachunek płatniczy, stanowi usługę płatniczą.

26

Ponadto należy zauważyć, że art. 11 ust. 2 dyrektywy 2009/110 nakłada na emitentów pieniądza elektronicznego obowiązek umożliwienia wykupu, na wniosek posiadacza, pieniądza elektronicznego, w każdym czasie i według wartości nominalnej, wartości pieniężnej posiadanego pieniądza elektronicznego.

27

Jeżeli chodzi o pojęcie „wykupu”, które nie zostało zdefiniowane w dyrektywach 2007/64 i 2009/110, polega on na rekonwersji pieniądza elektronicznego na jego wartość nominalną oraz następującej po tym wypłacie na podstawie instrukcji posiadacza pieniądza elektronicznego. Przywołane dyrektywy nie wymagają przy tym, by owe środki pieniężne zostały wypłacone na konto posiadacza pieniądza elektronicznego lub konto osoby trzeciej.

28

Jako że emisja pieniądza elektronicznego implikuje bezwarunkowo i automatycznie istnienie roszczenia o wykup, pojęcie „usługi płatniczej związanej z emisją pieniądza elektronicznego” obejmuje również wykup pieniądza elektronicznego w rozumieniu art. 5 ust. 2 dyrektywy 2009/110.

29

I tak usługa płatnicza świadczona w celu umożliwienia wykupu wartości nominalnej pieniądza elektronicznego stanowi działalność związaną z emisją pieniądza elektronicznego.

30

Aby ustalić, czy usługi stanowiące przedmiot postępowania głównego stanowią usługi płatnicze związane z emisją pieniądza elektronicznego, należy zatem ustalić, czy świadczenie tych usług powoduje emisję lub wykup pieniądza elektronicznego w ramach jednej i tej samej transakcji płatniczej.

31

Widziana z tej perspektywy usługa I polega na transakcji płatniczej, za pomocą której na podstawie instrukcji posiadacza pieniądza elektronicznego instytucja pieniądza elektronicznego wykupuje środki według ich wartości nominalnej i przekazuje je, po tej wartości, na rachunek bankowy osoby trzeciej.

32

W zakresie, w jakim środki pieniężne są wykupywane wyłącznie dla celów ich transferu, w ramach jednej i tej samej transakcji płatniczej – czego zweryfikowanie należy do sądu odsyłającego – usługę taką jak usługa I można uznać za związaną z emisją pieniądza elektronicznego w rozumieniu art. 5 ust. 2 dyrektywy 2009/110.

33

Jeżeli chodzi o usługę II, polega ona na transakcji, za pomocą której na podstawie instrukcji sprzedawcy nabywca towarów lub usług dokonuje w tym celu transferu środków pieniężnych do instytucji pieniądza elektronicznego, który po otrzymaniu takich środków pieniężnych emituje na rzecz sprzedawcy (posiadacza pieniądza elektronicznego) pieniądz elektroniczny.

34

Z zastrzeżeniem weryfikacji, których ma dokonać sąd odsyłający, usługa taka jak usługa II jest również bezpośrednio związana z emisją pieniądza elektronicznego, ponieważ przekazanie środków pieniężnych powoduje automatycznie, i to w ramach jednej i tej samej transakcji płatniczej, emisję pieniądza elektronicznego. Transfer środków pieniężnych jest zatem związany z emisją pieniądza elektronicznego.

35

W świetle powyższych rozważań na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć, iż art. 5 ust. 2 dyrektywy 2009/110 należy interpretować w ten sposób, że usługi świadczone przez instytucje pieniądza elektronicznego w ramach transakcji płatniczych, takie jak usługi rozpatrywane w postępowaniu głównym, stanowią działalność związaną z emisją pieniądza elektronicznego w rozumieniu przywołanego przepisu, o ile powodują emisję lub wykup pieniądza elektronicznego w ramach jednej i tej samej transakcji płatniczej.

36

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 5 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/110/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru ostrożnościowego nad ich działalnością, zmieniającej dyrektywy 2005/60/WE i 2006/48/WE oraz uchylającej dyrektywę 2000/46/WE, należy interpretować w ten sposób, że usługi świadczone przez instytucje pieniądza elektronicznego w ramach transakcji płatniczych, takie jak usługi rozpatrywane w postępowaniu głównym, stanowią działalność związaną z emisją pieniądza elektronicznego w rozumieniu przywołanego przepisu, o ile powodują emisję lub wykup pieniądza elektronicznego w ramach jednej i tej samej transakcji płatniczej.