–

w imieniu France Télévisions SA przez E. Piwnicę, avocat,

–

w imieniu Playmédia przez T. Haasa, avocat,

–

w imieniu rządu francuskiego przez R. Coesme’a, D. Colasa oraz D. Segoina, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu litewskiego przez R. Krasuckaitė, D. Kriaučiūnasa i R. Dzikoviča, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu polskiego przez B. Majczynę, działającego w charakterze pełnomocnika,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez G. Brauna, L. Nicolae i J. Hottiaux, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 31 ust. 1 dyrektywy 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywy o usłudze powszechnej) (Dz.U. 2002, L 108, s. 51), zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/136/WE z dnia 25 listopada 2009 r. (Dz.U. 2009, L 337, s. 11) (zwanej dalej „dyrektywą o usłudze powszechnej”).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między France Télévisions SA i Conseil supérieur de l’audiovisuel (wyższą radą ds. radiofonii i telewizji, Francja, zwaną dalej „CSA”) w przedmiocie decyzji nr 2015‑232 z dnia 27 maja 2015 r., w której organ ten zobowiązał France Télévisions do przestrzegania w przyszłości postanowień art. 34‑2 loi no 86‑1067, du 30 septembre 1986, relative à la liberté de la communication (ustawy nr 86‑1067 z dnia 30 września 1986 r. o wolności komunikacji, zwanej dalej „ustawą o wolności komunikacji”) poprzez niesprzeciwianie się odtwarzaniu przez Playmédia, w bezpośredniej transmisji strumieniowej na jej stronie internetowej, programów redagowanych przez France Télévisions.

3

Motyw 5 dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz.U. 2002, L 108, s. 33 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 13, t. 29, s. 349), zmienionej dyrektywą 2009/140/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2009 r. (Dz.U. 2009, L 337, s. 37) (zwanej dalej „dyrektywą ramową”) ma następujące brzmienie:

„Konwergencja sektorów telekomunikacji, mediów i technologii informacyjnych oznacza, iż wszelkie sieci i usługi związane z przekazywaniem informacji powinny zostać objęte jednolitymi unormowaniami prawnymi. Na takie ramy prawne składają się postanowienia niniejszej dyrektywy oraz czterech dyrektyw szczegółowych: dyrektywy 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa o zezwoleniach) [(Dz.U. 2002, L 108, s. 21)], dyrektywy 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie) [(Dz.U. 2002, L 108, s. 7)], dyrektywy [o usłudze powszechnej], dyrektywy 97/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. dotyczącej przetwarzania danych osobowych oraz ochrony prywatności w sektorze telekomunikacyjnym [(Dz.U. 1998, L 24, s. 1)] (zwane dalej „dyrektywami szczegółowymi”). Konieczne jest oddzielenie unormowań dotyczących sposobów przekazywania informacji od unormowań dotyczących ich treści. Powyższe ramy prawne nie obejmują więc zagadnień związanych z treścią usług świadczonych za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej przy wykorzystaniu usług łączności elektronicznej, takich jak zagadnienia treści nadawanych programów, usług finansowych lub niektórych usług społeczeństwa informacyjnego, i dlatego nie stoją one w sprzeczności ze środkami podejmowanymi przez Wspólnotę lub na szczeblu krajowym w odniesieniu do takich usług, zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego i w celu promowania kulturowej i językowej różnorodności oraz ochrony pluralizmu w mediach. Treść programów telewizyjnych stanowi przedmiot unormowań zawartych w dyrektywie Rady 89/552/EWG z dnia 3 października 1989 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej [(Dz.U. 1989, L 298, s. 23)]. Oddzielenie unormowań dotyczących sposobów przekazywania informacji od unormowań dotyczących ich treści nie stoi jednak na przeszkodzie uwzględnianiu występujących pomiędzy nimi powiązań, w szczególności w celu zapewnienia pluralizmu mediów, różnorodności kulturowej i ochrony konsumenta”.

4

Artykuł 1 dyrektywy ramowej, zatytułowany „Cel i zakres”, stanowi w ust. 2 i 3:

„2.   Postanowienia niniejszej dyrektywy, jak również dyrektyw szczegółowych, nie uchybiają wymogom określonym w przepisach prawa krajowego zgodnie z prawem wspólnotowym ani w przepisach prawa wspólnotowego dotyczących usług świadczonych przy użyciu sieci i usług łączności elektronicznej.

3.   Postanowienia niniejszej dyrektywy, jak również dyrektyw szczegółowych, nie stoją na przeszkodzie podejmowaniu przez Wspólnotę lub państwa członkowskie, zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego, środków niezbędnych do realizacji ogólnych interesów, w szczególności związanych z unormowaniami dotyczącymi treści programów i polityką audiowizualną”.

5

Artykuł 2 dyrektywy ramowej, zatytułowany „Definicje”, stanowi:

„Dla celów niniejszej dyrektywy:

[…]

[…]”.

6

Zgodnie z motywem 45 dyrektywy o usłudze powszechnej:

„Serwisy dostarczające treści takich, jak oferta sprzedaży łączonej dźwiękowej lub telewizyjnej treści programowej, nie podlegają wspólnym ramom regulacyjnym dla sieci i usług łączności elektronicznej. [Dostawcy tych usług nie powinni podlegać obowiązkom świadczenia usługi powszechnej w zakresie tych rodzajów działalności.] Niniejsza dyrektywa nie narusza środków podejmowanych poziomie krajowym, zgodnie z prawem Wspólnoty, w odniesieniu do takich usług”.

7

Artykuł 2 tej dyrektywy, zatytułowany „Definicje”, stanowi:

„Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się definicje określone w art. 2 [dyrektywy ramowej].

[…]”.

8

Artykuł 31 dyrektywy o usłudze powszechnej, zatytułowany „Obowiązki upowszechniania [rozpowszechniania] »must carry«”, w ust. 1 stanowi:

„Państwa członkowskie mogą nakładać uzasadnione obowiązki transmisji obowiązkowej związane z nadawaniem określonych kanałów radiowych i telewizyjnych oraz usług uzupełniających, zwłaszcza usług ułatwiających odpowiedni dostęp niepełnosprawnym użytkownikom końcowym, na przedsiębiorstwa, które podlegają ich jurysdykcji i zapewniają [udostępniają] sieci łączności elektronicznej wykorzystywane do rozpowszechniania wśród ogółu obywateli [publicznego rozpowszechniania] kanałów radiowych lub telewizyjnych, w przypadku gdy dla znacznej liczby użytkowników końcowych takie sieci są głównym sposobem odbierania kanałów radiowych i telewizyjnych. Takie obowiązki nakłada się jedynie wtedy, gdy są one niezbędne do realizacji celów leżących w interesie ogólnym, wyraźnie określonych przez każde państwo członkowskie; obowiązki te są proporcjonalne i przejrzyste.

Obowiązki, o których mowa w pierwszym akapicie, podlegają przeglądowi przeprowadzanemu przez państwa członkowskie najpóźniej w ciągu roku od dnia 25 maja 2011 r., z wyjątkiem przypadków, w których państwa członkowskie przeprowadziły taki przegląd w ciągu dwóch poprzednich lat.

Państwa członkowskie regularnie dokonują przeglądu obowiązków transmisji obowiązkowej”.

9

Artykuł 2‑1 ustawy o wolności komunikacji stanowi:

„Dla celów stosowania niniejszej ustawy wyrazy: dystrybutor usług oznaczają każdą osobę nawiązującą stosunki umowne z redaktorami usług z zamiarem stworzenia oferty usług łączności audiowizualnej udostępnianej publiczności poprzez sieć łączności elektronicznej w rozumieniu art. L. 32 pkt 2 code des postes et des communications électroniques [kodeksu poczty i łączności elektronicznej]. Za dystrybutora usług uważa się także każdą osobę, która tworzy taką ofertę, nawiązując stosunki umowne z innymi dystrybutorami”.

10

Zgodnie z art. 34‑2 pkt I tej ustawy:

„Na terytorium metropolitalnym każdy usługodawca świadczący usługi poprzez sieć niewykorzystującą naziemnych częstotliwości przyznanych przez [CSA] udostępnia nieodpłatnie swoim abonentom usługi spółek wymienionych w art. 44 [pkt] I i kanał Arte, rozpowszechniane naziemną drogą radiową w sposób analogowy, a także kanał TV 5, oraz usługę telewizyjną rozpowszechnianą naziemną drogą radiową w sposób cyfrowy mającą na celu przyczynienie się do poznania terytoriów zamorskich, w szczególności przeznaczoną dla publiczności metropolitalnej, redagowaną przez spółkę wymienioną w art. 44 [pkt] I, chyba że ci redaktorzy uważają, iż oferowanie usług jest w oczywisty sposób niezgodne z poszanowaniem powierzonej im misji świadczenia usługi powszechnej. Oferując usługi rozpowszechniane metodą cyfrową, udostępnia on również nieodpłatnie abonentom tej oferty usługi tych spółek, które są rozpowszechniane naziemną drogą radiową w sposób analogowy.

[…]”.

11

Playmédia oferuje oglądanie programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie i uzyskuje wynagrodzenie głównie z emisji reklam poprzedzających to oglądanie. Powołując się na to, że jest ona dystrybutorem usług w rozumieniu art. 2‑1 ustawy z dnia 30 września 1986 r., Playmédia uważa, iż zgodnie z art. 34‑2 tej ustawy przysługuje jej prawo rozpowszechniania programów redagowanych przez France Télévisions. Z postanowienia odsyłającego wynika, że France Télévisions sama rozpowszechnia wspomniane programy w bezpośredniej transmisji strumieniowej na stronie internetowej, którą udostępnia publicznie.

12

Decyzją z dnia 27 maja 2015 r. CSA zobowiązał France Télévisions do przestrzegania postanowień art. 34‑2 ustawy o wolności komunikacji poprzez niesprzeciwianie się odtwarzaniu jej programów przez Playmédia w bezpośredniej transmisji strumieniowej na stronie internetowej tej ostatniej.

13

W skardze zarejestrowanej w dniu 6 lipca 2015 r. w sekretariacie wydziału sporów Conseil d’État (rady stanu, Francja) France Télévisions wniosła o stwierdzenie nieważności tego wezwania, twierdząc, że Playmédia nie może być beneficjentem obowiązku przewidzianego w art. 34‑2 wspomnianej ustawy. France Télévisions podniosła w tym względzie, że przesłanki przewidziane w art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej nie są spełnione, ponieważ, w szczególności, nie można twierdzić, że znaczna liczba użytkowników sieci internetowej wykorzystuje ją jako główny sposób odbierania audycji telewizyjnych.

14

W tych okolicznościach Conseil d’État (rada stanu) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

15

W pytaniu pierwszym sąd odsyłający w istocie zastanawia się, czy art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej należy interpretować w ten sposób, że przedsiębiorstwo oferujące oglądanie programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie należy z tego tylko powodu uważać za przedsiębiorstwo udostępniające sieć łączności elektronicznej wykorzystywaną do publicznego rozpowszechniania kanałów radiowych i telewizyjnych.

16

W tym względzie należy wskazać, że zgodnie z art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej państwa członkowskie mogą, pod pewnymi warunkami, nakładać obowiązki rozpowszechniania (must carry) na przedsiębiorstwa, które podlegają ich jurysdykcji i zapewniają sieci łączności elektronicznej wykorzystywane do publicznego rozpowszechniania kanałów radiowych lub telewizyjnych.

17

„Udostępnianie sieci łączności elektronicznej” zostało zdefiniowane w art. 2 lit. m) dyrektywy ramowej jako „ustanowienie, obsługę, kontrolowanie i udostępnianie takiej sieci”. Definicję tę stosuje się w odniesieniu do dyrektywy o usłudze powszechnej na mocy art. 2 tej dyrektywy.

18

Owa definicja nie obejmuje działalności polegającej na oferowaniu oglądania programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie. W istocie sama okoliczność, że aby oferować takie usługi, przedsiębiorstwo jest użytkownikiem pewnej sieci łączności elektronicznej zdefiniowanej w art. 2 lit. a) dyrektywy ramowej, mianowicie Internetu, nie pozwala uznać, że ono samo jest przedsiębiorstwem udostępniającym taką sieć.

19

W niniejszym przypadku przedsiębiorstwo takie jak Playmédia, które poprzestaje na oferowaniu oglądania programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie, nie udostępnia sieci łączności elektronicznej, natomiast oferuje dostęp do treści programów audiowizualnych udostępnianych w sieciach łączności elektronicznej, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 23 opinii.

20

Z motywu 5 dyrektywy ramowej jasno zaś wynika, że konieczne jest oddzielenie unormowań dotyczących sposobów przekazywania informacji od unormowań dotyczących ich treści i że wspólne ramy prawne, których część stanowi dyrektywa o usłudze powszechnej, nie obejmują zagadnień związanych z treścią usług świadczonych za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej przy wykorzystaniu usług łączności elektronicznej (zob. podobnie wyrok z dnia 7 listopada 2013 r., UPC Nederland, C‑518/11, EU:C:2013:709, pkt 38).

21

Ponadto zgodnie z motywem 45 dyrektywy o usłudze powszechnej serwisy dostarczające treści nie podlegają wspólnym ramom regulacyjnym dla sieci i usług łączności elektronicznej, a usługi te nie powinny podlegać obowiązkom świadczenia usługi powszechnej w zakresie tych rodzajów działalności. Jak z tego wynika, przedsiębiorstwo, które poprzestaje na oferowaniu, poprzez stronę internetową, dostępu do treści udostępnianych w Internecie, nie podlega postanowieniom art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej.

22

W tych okolicznościach na pytanie pierwsze trzeba odpowiedzieć, iż art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej należy interpretować w ten sposób, że przedsiębiorstwa oferującego oglądanie programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie nie można z tego tylko powodu uważać za przedsiębiorstwo udostępniające sieć łączności elektronicznej wykorzystywaną do publicznego rozpowszechniania kanałów radiowych i telewizyjnych.

23

W pytaniach od drugiego do czwartego, które powinny zostać zbadane łącznie, sąd krajowy zastanawia się w istocie, czy postanowienia dyrektywy o usłudze powszechnej lub inne przepisy prawa Unii należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, by w sytuacji takiej w postępowaniu głównym państwo członkowskie nałożyło obowiązek rozpowszechniania (must carry) na przedsiębiorstwa, które – nie udostępniając sieci łączności elektronicznej – oferują oglądanie programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie.

24

Wyjaśnieniem znaczenia tych pytań jest okoliczność, że w postępowaniu głównym okazuje się, iż pewne obowiązki rozpowszechniania (must carry) zostały nałożone, na mocy prawa krajowego, na przedsiębiorstwa, które nie podlegają postanowieniom art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej. W istocie, jak wynika z postanowienia odsyłającego, zakres obowiązku rozpowszechniania (must carry), o którym mowa w art. 2‑1 i 34‑2 ustawy o wolności komunikacji, jest inny niż zakres przewidziany we wspomnianym art. 31 ust. 1. W ramach sporu rozpatrywanego w postępowaniu głównym do sądu odsyłającego należało będzie stwierdzenie, czy obowiązki rozpowszechniania (must carry) zostały rzeczywiście nałożone na przedsiębiorstwa takie Playmédia.

25

W tym względzie należy wskazać, że zgodnie z art. 1 ust. 3 dyrektywy ramowej dyrektywy wchodzące w zakres wspólnych ram regulacyjnych nie stoją na przeszkodzie podejmowaniu, zgodnie z przepisami prawa Unii, środków niezbędnych do realizacji interesu ogólnego, w szczególności związanych z unormowaniami dotyczącymi treści programów i polityką audiowizualną.

26

Ponadto jak wynika z motywu 5 dyrektywy ramowej, wspólne ramy prawne, których część stanowi dyrektywa o usłudze powszechnej, nie obejmują zagadnień związanych z treścią usług świadczonych za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej przy wykorzystaniu usług łączności elektronicznej i dlatego nie stoją one w sprzeczności ze środkami podejmowanymi przez Unię lub na szczeblu krajowym w odniesieniu do takich usług, zgodnie z przepisami prawa Unii i w celu promowania kulturowej i językowej różnorodności oraz ochrony pluralizmu w mediach.

27

Dyrektywa o usłudze powszechnej pozostawia zatem państwom członkowskim swobodę w zakresie nakładania obowiązków rozpowszechniania (must carry), oprócz obowiązków, których dotyczy art. 31 ust. 1 tej dyrektywy, w szczególności na przedsiębiorstwa, które – nie udostępniając sieci łączności elektronicznej – oferują oglądanie programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie.

28

W zakresie, w jakim sąd odsyłający odwołuje się do „innych przepisów prawa Unii”, należy zauważyć, że wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym nie pozwala na dokładniejsze określenie przepisów prawa Unii, o których wykładnię wnosi sąd odsyłający.

29

Niewątpliwie przy nakładaniu obowiązków rozpowszechniania (must carry) na przedsiębiorstwa, które nie podlegają postanowieniom art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej, państwa członkowskie muszą przestrzegać prawa Unii, w szczególności przepisów dotyczących swobody świadczenia usług ustanowionej w art. 56 TFUE.

30

Przy założeniu, że odniesienie do „innych przepisów prawa Unii” zawarte w postanowieniu odsyłającym powinno być rozumiane jako odnoszące się do tego ostatniego przepisu, należy jednak przypomnieć, że postanowienia traktatu FUE w dziedzinie swobody świadczenia usług nie mają zastosowania do sytuacji, której wszystkie elementy ograniczają się do jednego państwa członkowskiego (zob. podobnie wyrok z dnia 15 listopada 2016 r., Ullens de Schooten, C‑268/15, EU:C:2016:874, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo).

31

W niniejszym przypadku wydaje się, że wszystkie elementy sporu rozpatrywanego w postępowaniu głównym ograniczają się do terytorium Francji. Spór ten toczy się bowiem pomiędzy przedsiębiorstwem francuskim i CSA w przedmiocie sprzeciwu tego przedsiębiorstwa wobec odtwarzania zredagowanych przez nie programów przez inne francuskie przedsiębiorstwo.

32

W pkt 50–53 wyroku z dnia 15 listopada 2016 r., Ullens de Schooten (C‑268/15, EU:C:2016:874), Trybunał przypomniał cztery sytuacje, w których dla rozstrzygnięcia sporów rozpatrywanych w postępowaniach głównych może jednak okazać się niezbędne dokonanie wykładni postanowień traktatów dotyczących swobód podstawowych, pomimo że wszystkie okoliczności wspomnianych sporów ograniczają się do jednego państwa członkowskiego (wyrok z dnia 20 września 2018 r., Fremoluc, C‑343/17, EU:C:2018:754, pkt 20).

33

Trybunał wyjaśnił jednak, że w sytuacji takiej jak stanowiąca przedmiot postępowania głównego, w ramach której wszystkie elementy ograniczają się do jednego państwa członkowskiego, do sądu odsyłającego należy wskazanie Trybunałowi, zgodnie z art. 94 regulaminu postępowania przed Trybunałem, związku, jaki zawisły przed nim spór – mimo jego czysto wewnętrznego charakteru – wykazuje z postanowieniami prawa Unii gwarantującymi swobody podstawowe, który to związek czyni uzyskanie wykładni wnioskowanej w ramach odesłania prejudycjalnego niezbędnym dla rozstrzygnięcia owego sporu (wyrok z dnia 15 listopada 2016 r., Ullens de Schooten, C‑268/15, EU:C:2016:874, pkt 55).

34

W niniejszym przypadku sąd odsyłający nie wskazał jednak związku, jaki zawisły przed nim spór – mimo jego czysto wewnętrznego charakteru – wykazuje z postanowieniami prawa Unii dotyczącymi swobody świadczenia usług, który to związek czyni wykładnię art. 56 TFUE niezbędną dla rozstrzygnięcia owego sporu.

35

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że pytania od drugiego do czwartego są niedopuszczalne w zakresie, w jakim dotyczą „innych przepisów prawa Unii”.

36

W tych okolicznościach na pytania od drugiego do czwartego trzeba odpowiedzieć, że postanowienia dyrektywy o usłudze powszechnej należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, by w sytuacji takiej jak w postępowaniu głównym państwo członkowskie nałożyło obowiązek rozpowszechniania (must carry) na przedsiębiorstwa, które – nie udostępniając sieci łączności elektronicznej – oferują oglądanie programów telewizyjnych w bezpośredniej transmisji strumieniowej w Internecie.

37

W pytaniu piątym sąd odsyłający zastanawia się w istocie, czy w sprawie takiej jak ta w postępowaniu głównym przewidziany w art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej warunek, zgodnie z którym znaczna liczba użytkowników końcowych sieci podlegających obowiązkowi rozpowszechniania (must carry) musi wykorzystywać te sieci jako swój główny sposób odbierania audycji radiowych i telewizyjnych, należy oceniać z uwzględnieniem wszystkich użytkowników, którzy oglądają programy telewizyjne w Internecie, czy jedynie użytkowników strony internetowej należącej do przedsiębiorstwa podlegającego temu obowiązkowi.

38

W rozpatrywanym przypadku, jak wynika z pkt 19 i 21 niniejszego wyroku, przedsiębiorstwo takie jak Playmédia nie podlega postanowieniom art. 31 ust. 1 dyrektywy o usłudze powszechnej. Jeśli zaś chodzi o przedsiębiorstwa, które nie podlegają postanowieniom tego przepisu, prawo Unii nie wymaga przestrzegania warunku, zgodnie z którym znaczna liczba użytkowników końcowych sieci podlegających obowiązkowi rozpowszechniania (must carry) musi wykorzystywać te sieci jako swój główny sposób odbierania audycji telewizyjnych.

39

W tych okolicznościach nie ma konieczności udzielania odpowiedzi na pytanie piąte.

40

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje: