1. 

Przedmiotem niniejszej sprawy jest odwołanie Gul Ahmed Textile Mills Ltd (zwanej dalej „Gul Ahmedem”), w którym spółka ta wnosi do Trybunału o uchylenie w całości wyroku Sądu z dnia 15 grudnia 2016 r., T‑199/04 RENV, Gul Ahmed Textile Mills/Rada ( 2 ). W wyroku tym Sąd oddalił wniesioną przez Gul Ahmed skargę o stwierdzenie nieważności rozporządzenia Rady (WE) nr 397/2004 z dnia 2 marca 2004 r. nakładającego ostateczne cło antydumpingowe na przywóz bawełnianej bielizny pościelowej pochodzącej z Pakistanu ( 3 ).

2. 

Niniejsza sprawa dotyczy istotnego pytania, a mianowicie: z czego wynika zachowanie interesu prawnego? Trybunał będzie miał możliwość dokonania oceny, czy w świetle okoliczności prawnych i faktycznych, które mogą mieć miejsce, stwierdzenie nieważności, którego domaga się skarżąca, może przynieść tej skarżącej korzyść. W sposób bardziej ogólny Trybunał ma okazję rozwinąć swoje orzecznictwo w zakresie określonych aspektów proceduralnych oceny tego interesu, w szczególności w odniesieniu do ciężaru dowodu i praw procesowych skarżącej.

3.

Gul Ahmed jest pakistańską spółką, która produkuje i eksportuje do Unii Europejskiej bawełnianą bieliznę pościelową.

4.

W dniu 4 listopada 2002 r. Komisja Europejska wszczęła postępowania antydumpingowe w odniesieniu do przywozu takich produktów do Unii.

5.

W dniu 2 marca 2004 r., na podstawie wyników tego postępowania, Rada przyjęła rozporządzenie nr 397/2004 nakładające cło antydumpingowe w wysokości 13,1% na przywóz bawełnianej bielizny pościelowej pochodzącej z Pakistanu, klasyfikowanej do kodów Nomenklatury scalonej wskazanych w tym rozporządzeniu.

6.

W wyniku przeglądu dokonanego zgodnie z art. 11 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 384/96 ( 4 ) rozporządzenie nr 397/2004 zostało zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 695/2006 ( 5 ). Rozporządzenie to ustaliło stawkę ostatecznego cła antydumpingowego stosowaną do bawełnianej bielizny pościelowej produkowanej przez Gul Ahmed na 5,6%.

7.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia podstawowego tak ustalone ostateczne cło antydumpingowe wygasło w dniu 4 marca 2009 r., czyli pięć lat po jego nałożeniu.

8.

W dniu 28 maja 2004 r. Gul Ahmed wniósł do Sądu skargę o stwierdzenie nieważności rozporządzenia nr 397/2004 w zakresie, w jakim rozporządzenie to dotyczyło tej spółki.

9.

W swojej skardze Gul Ahmed podniósł pięć zarzutów. W szczególności w ramach zarzutu drugiego Gul Ahmed twierdził, że Rada dopuściła się oczywistego błędu w ocenie i naruszyła art. 2 ust. 3 i 5 oraz art. 18 ust. 4 rozporządzenia podstawowego i porozumienia antydumpingowego ( 6 ) w zakresie obliczenia wartości normalnej. W ramach zarzutu trzeciego skarżąca podniosła, że dostosowanie dokonane z tytułu zwrotu należności celnych zastosowane przy porównywaniu wartości normalnej i ceny eksportowej naruszało art. 2 ust. 10 rozporządzenia podstawowego, porozumienie antydumpingowe oraz obowiązek przedstawienia odpowiedniego uzasadnienia zgodnie z art. 296 TFUE.

10.

Wyrokiem z dnia 27 września 2011 r., T‑199/04, Gul Ahmed Textile Mills/Rada ( 7 ), Sąd uznał za uzasadnioną trzecią część zarzutu piątego ( 8 ) i nie badając pozostałych zarzutów, stwierdził nieważność rozporządzenia w zakresie dotyczącym skarżącej.

11.

Rada, popierana przez Komisję, wniosła odwołanie i zwróciła się do Trybunału o uchylenie tego wyroku.

12.

Wyrokiem z dnia 14 listopada 2013 r., C‑638/11 P, Rada/Gul Ahmed Textile Mills ( 9 ), Trybunał uchylił wyrok w sprawie T‑199/04 w całości i przekazał sprawę Sądowi do ponownego rozpoznania, zastrzegając, że rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

13.

W dniu 26 listopada 2015 r. odbyła się przed Sądem rozprawa w sprawie T‑199/04 RENV. Na tej rozprawie Rada, popierana przez Komisję, podniosła, że Gul Ahmed nie miał już interesu prawnego w zakresie niniejszego postępowania.

14.

Uzasadniając powyższe stanowisko, obydwie instytucje podniosły, że cła antydumpingowe wprowadzone spornym rozporządzeniem wygasły w dniu 2 marca 2009 r., a zatem wywóz produktu objętego postępowaniem nie podlegał już tym cłom. Wskazały także, iż zgodnie z art. 46 statutu Trybunału Sprawiedliwości termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych o naprawienie szkody wyrządzonej zastosowaniem odnośnych ceł upłynął w dniu 1 maja 2014 r. ( 10 ), zaś roszczenie o uzyskanie zwrotu ceł antydumpingowych zgodnie z unijnym kodeksem celnym także uległo przedawnieniu ( 11 ). Zdaniem tych instytucji stwierdzenie nieważności będące przedmiotem skargi nie mogło już zatem przynieść Gul Ahmedowi żadnej korzyści.

15.

Sąd wyznaczył Gul Ahmedowi termin dwóch tygodni od daty rozprawy dla przedłożenia uwag tej spółki dotyczących podniesionego w ten sposób zarzutu niedopuszczalności (wraz z dowodami z dokumentów, które uzasadniałyby zachowywanie przez skarżącą interesu prawnego w uzyskaniu sądowego rozstrzygnięcia sprawy).

16.

Gul Ahmed przedstawił swoje uwagi pismem z dnia 10 grudnia 2015 r., w którym stwierdził, że wciąż zachowuje interes prawny w niniejszej sprawie. Wskazał na pięć następujących podstaw: (i) jego interes w odzyskaniu kosztów postępowania od Rady, (ii) możliwość wniesienia w przyszłości powództwa odszkodowawczego w celu uzyskania naprawienia szkody wyrządzonej przez brak rozstrzygnięcia sprawy przez sądy Unii w rozsądnym terminie, (iii) szansę na uzyskanie przez tę spółkę zwrotu zapłaconego ostatecznego cła antydumpingowego, (iv) swój interes w zapewnieniu, by podobne naruszenie prawa nie powtórzyło się w przyszłości, oraz (v) możliwość wniesienia w przyszłości powództwa odszkodowawczego w związku ze szkodą spowodowaną przez sporne rozporządzenie.

17.

Komisja i Rada przedstawiły swoje stanowiska w pismach z dnia 6 i 20 stycznia 2016 r. Zasadniczo wniosły one, by Sąd oddalił argumentację podniesioną przez Gul Ahmed i orzekł, że spółka ta utraciła wszelki interes prawny w sprawie. W związku z tym postępowanie należało umorzyć.

18.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2016 r., T‑199/04 RENV, Gul Ahmed Textile Mills/Rada, Sąd orzekł, że: (i) podnoszony interes dotyczący odzyskania kosztów postępowania od Rady, (ii) podnoszona możliwość wniesienia w przyszłości powództwa odszkodowawczego w celu uzyskania naprawienia szkody spowodowanej przez brak rozstrzygnięcia sprawy przez sądy Unii w rozsądnym terminie, (iii) podnoszony interes w zapewnieniu, by podobne naruszenie prawa nie powtórzyło się w przyszłości oraz (iv) podnoszony interes w odbudowaniu reputacji Gul Ahmedu nie uzasadniały interesu prawnego tej spółki w sprawie. Orzekł on także, że (v) podnoszona możliwość uzyskania zwrotu zapłaconego ostatecznego cła antydumpingowego uzasadniała istnienie takiego interesu, aczkolwiek wyłącznie w odniesieniu do zarzutów pierwszego, czwartego i piątego ( 12 ).

19.

W związku z powyższym Sąd uznał, że nie było potrzeby rozpatrywania zarzutów drugiego i trzeciego, i zbadał zatem jedynie zarzuty pierwszy, czwarty i piąty. Sąd doszedł do wniosku, że były one bezpodstawne, i w konsekwencji oddalił skargę w całości.

20.

W swoim odwołaniu Gul Ahmed wnosi do Trybunału o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty w zakresie wszystkich podniesionych zarzutów, ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd w celu wydania orzeczenia co do istoty sprawy. W swoim odwołaniu skarżąca podnosi dwa zarzuty.

21.

Po pierwsze, Gul Ahmed twierdzi, że Sąd naruszył prawo, uznając, że Gul Ahmed nie posiada już interesu w kontynuowaniu postępowania w odniesieniu do drugiego i trzeciego z zarzutów skargi, i nie przedstawiając należytego uzasadnienia w tym zakresie. Po drugie, Gul Ahmed przedstawia szereg argumentów na rzecz tezy, że Sąd dopuścił się szeregu naruszeń prawa, odrzucając pierwsze dwie części zarzutu piątego.

22.

Komisja i Rada wnoszą do Trybunału o odrzucenie odwołania jako niedopuszczalnego lub, ewentualnie, oddalenie go jako bezzasadnego.

23.

Na rozprawie w dniu 25 stycznia 2018 r. Gul Ahmed, Rada i Komisja przedstawiły uwagi ustne.

24.

Zgodnie z wnioskiem Trybunału w niniejszej opinii ograniczę się do zbadania zarzutu pierwszego.

25.

Wymóg posiadania interesu prawnego we wniesieniu skargi o stwierdzenie nieważności, tak jak jest on interpretowany przez Sąd w zaskarżonym wyroku, narzuca ścisłe kryteria. W tym celu Gul Ahmed powinien, gdyby zastosować rozumowanie Sądu, nie tylko wnieść skargę o stwierdzenie nieważności, lecz także wnieść powództwo odszkodowawcze w celu naprawienia szkody spowodowanej przez sporne rozporządzenie oraz wszcząć postępowanie przed właściwymi organami krajowymi w celu uzyskania zwrotu ceł antydumpingowych zapłaconych w różnych okresach.

26.

Upływ czasu doprowadził do wygaśnięcia rozporządzenia, którego stwierdzenia nieważności domagał się Gul Ahmed, a także do przedawnienia roszczenia odszkodowawczego lub roszczenia o zwrot zapłaconych ceł. Czy Gul Ahmed mimo to wciąż zachowuje interes prawny w prowadzeniu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności?

27.

Moim zdaniem skarżący w takiej sytuacji zobowiązany jest do zachowania ostrożności i czujności. Innymi słowy, powinien on uważnie śledzić zmiany swojej sytuacji prawnej zachodzące wraz z upływem czasu i podejmować takie dodatkowe kroki, które mogą być konieczne do zachowania interesu prawnego w prowadzeniu postępowania. W przeciwnym razie naraża się on na ryzyko podniesienia przez stronę przeciwną i uwzględnienia przez sąd zarzutu, że nie posiada on już interesu prawnego do dalszego działania w sprawie.

28.

Z tej perspektywy skuteczna skarga o stwierdzenie nieważności musi koniecznie poprzedzać usunięcie poniesionej szkody. W większości przypadków sama w sobie nie wystarczy jednak do naprawienia szkody. Wymaga to wniesienia powództwa odszkodowawczego. Nie oznacza to jednak, że pierwsza skarga (o stwierdzenie nieważności) jest zależna od powództwa odszkodowawczego. Wbrew sugestii Gul Ahmedu, odrębna, lecz powiązana natura tych postępowań nie prowadzi do zakłócenia systemu środków prawnych, które traktat oddaje do dyspozycji jednostek.

29.

Przesłanki dopuszczalności skargi o stwierdzenie nieważności zostały wyliczone w art. 263 TFUE. Wymagają one między innymi, by (i) akt będący przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności „zmierzał do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich”, (ii) skarżący miał legitymację procesową wynikającą z faktu, że dany akt dotyczy go bezpośrednio i indywidualnie, oraz (iii) skarga została wniesiona w terminie wyznaczonym w tym artykule ( 13 ). W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, że pierwsza z powyższych przesłanek została spełniona w odniesieniu do rozporządzenia nr 397/2004. Jeżeli chodzi o drugą przesłankę, twierdzenie, że rozporządzenie nr 397/2004 dotyczyło Gul Ahmedu bezpośrednio i indywidualnie, nie zostało podane w wątpliwości na żadnym z etapów postępowania. W istocie, sporne rozporządzenie wymienia Gul Ahmed jako jednego z pakistańskich producentów, których dotyczy postępowanie antydumpingowe, a spółka ta twierdzi, że na przywóz jej produktów do Unii zostało nałożone wysokie cło. W odniesieniu do trzeciej przesłanki nie jest kwestionowane, że Gul Ahmed wniósł skargę o stwierdzenie nieważności w terminie wskazanym w art. 263 TFUE.

30.

Jednakże spełnienie wszystkich przesłanek wskazanych w art. 263 TFUE nie jest wystarczające. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem skarga o stwierdzenie nieważności wniesiona przez osobę fizyczną lub prawną jest dopuszczalna jedynie w zakresie, w jakim osoba ta ma interes prawny w stwierdzeniu nieważności zaskarżonego aktu. Stwierdzenie nieważności musi samo w sobie wywoływać skutki prawne, tak że strona skarżąca będzie mogła uzyskać korzyść w wyniku uwzględnienia skargi ( 14 ). W niniejszej sprawie nie ma sporu co do tego, że Gul Ahmed spełniał ten wymóg w momencie wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności.

31.

Przesłanka interesu prawnego, chociaż nie została wymieniona w art. 263 TFUE, stanowi warunek dopuszczalności analizowany przez sądy Unii odrębnie od warunków, o których mowa w tym przepisie ( 15 ). Wynika to z inspiracji ogólną instytucją prawa procesowego wspólną dla państw członkowskich, która służy zapobieganiu masowemu napływowi spraw sądowych wszczynanych „w interesie publicznym”, co niosłoby ze sobą ryzyko zamienienia skargi o stwierdzenie nieważności w rodzaj actio popularis.

32.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem interes prawny w odniesieniu do przedmiotu skargi musi istnieć na etapie wnoszenia owej skargi (w innym wypadku będzie ona niedopuszczalna) i aż do momentu wydania orzeczenia kończącego sprawę, pod rygorem umorzenia postępowania ( 16 ). Interes musi być istniejący i aktualny ( 17 ).

33.

Rozporządzenie nr 397/2004 wygasło w dniu 4 marca 2009 r. Nie pozbawia to jednak celowości niniejszego postępowania, zważywszy, że wygaśnięcie to miało skutek ex nunc, a zatem jego skutki nie były równoważne tym, które wynikałyby co do zasady ze stwierdzenia nieważności ( 18 ).

34.

Jak jasno wynika z orzecznictwa, interes skarżącego niekoniecznie przestaje istnieć ze względu na to, że sporny akt prawny nie wywiera już skutków na przyszłość ( 19 ). Gdy odnośny akt przestał wywoływać skutki w trakcie postępowania, Trybunał musi ocenić interes prawny skarżącego w świetle konkretnych okoliczności, przy uwzględnieniu w szczególności skutków zarzucanej niezgodności z prawem oraz charakteru szkody, której poniesienie się podnosi ( 20 ). Interes prawny może być uzasadniony ze względu na szkodę, której poniesienia w przyszłości obawia się skarżący. Wspomniana szkoda może przybierać różne formy, na przykład niepożądane nałożenie nowych opłat, ograniczenie możliwości w zakresie działalności gospodarczej czy też ograniczenie rozwoju potencjalnych nowych produktów.

35.

W zaskarżonym wyroku Sąd orzekł, że interes prawny Gul Ahmedu przestał istnieć w trakcie postępowania w odniesieniu do niektórych części jego skargi, to jest zarzutów drugiego i trzeciego.

36.

Czy dokonanie wykładni pojęcia interesu prawnego w ten sposób, że mógłby on wygasnąć jedynie w wyniku upływu czasu, a wraz z nim wygasłoby prawo skarżącego do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, byłoby uzasadnione?

37.

Co do zasady odrzucam takie podejście.

38.

Wykładnia taka prowadziłaby do tego, że czas trwania postępowania, który co do zasady nie jest zależny od skarżącego ( 21 ), mógłby pozbawić skarżącego prawa do środka prawnego przez sądem. Mogłaby ona prowadzić do sporadycznych naruszeń zasady równości wobec prawa, w zależności od czasu trwania postępowania. Mogłaby niewątpliwie także zachęcać strony pozwane do przyjęcia taktyki opóźniania postępowania w nadziei na uniemożliwienie kontroli prawnej.

39.

Byłoby to równoznaczne zaakceptowaniu, że akty przyjęte przez instytucje, mające ograniczone skutki w czasie i wygasające po wniesieniu skargi o stwierdzenie nieważności, lecz przed wydaniem przez sąd odpowiedniego wyroku, unikałyby wszelkiej kontroli ze strony sądów unijnych ( 22 ).

40.

W precedensowej sprawie Les Verts/Parlament ( 23 ) Trybunał stwierdził, że Unia jest wspólnotą opartą na rządach prawa, co oznacza, że ani jej państwa członkowskie, ani jej instytucje nie mogą uniknąć kontroli tego, czy przyjęte przez nie środki są zgodne z podstawowym aktem konstytucyjnym, jakim jest traktat, oraz z aktami prawnymi opartymi na nim ( 24 ).

41.

Opisana powyżej sytuacja byłaby sprzeczna zarówno z orzecznictwem, jak i z duchem art. 263 TFUE, na podstawie którego sądy unijne kontrolują zgodność z prawem aktów przyjętych przez instytucje, zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich ( 25 ).

42.

Kwestia interesu prawnego ma zatem znaczenie konstytucyjne i powinna zostać umieszczona w szerszym kontekście podstawowego prawa do skutecznej ochrony sądowej, o którym mowa w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej ( 26 ).

43.

Moim zdaniem wszystkie te elementy przemawiają za przyjęciem szerokiej wykładni pojęcia interesu prawnego ( 27 ).

44.

Nie zgadzam się z argumentacją Rady i Komisji, że przyjęcie takiej wykładni prowadzi do groźby przekształcenia skargi o stwierdzenie nieważności w actio popularis. W systemach prawa krajowego wielu państw członkowskich wąska wykładnia pojęcia interesu prawnego może rzeczywiście służyć ochronie sądowego systemu wymiaru sprawiedliwości przed napływem bardzo licznych skarg do sądu ( 28 ). W unijnym prawie procesowym rolę taką pełnią także ścisłe warunki co do legitymacji procesowej wskazane w art. 263 TFUE.

45.

Podobnie jak rzecznik generalny M. Bobek uważam, że kwestia istnienia „interesu prawnego” nie powinna być manipulowana dla potrzeb zapewnienia określonego wolumenu sporów prawnych ( 29 ). Przesłanka ta powinna być raczej odczytywana w duchu demokratycznym i w świetle praw człowieka ( 30 ). Zgadzam się także z rzecznik generalną J. Kokott, która opowiedziała się przeciwko stawianiu nadmiernych wymagań dla wykazania interesu prawnego w sytuacjach, gdy spełnione są już rygorystyczne przesłanki z hipotez drugiej lub trzeciej art. 263 akapit czwarty TFUE ( 31 ).

46.

Perspektywa osobistego zysku lub korzyści w przypadku wygrania sprawy przed sądami Unii ma decydujące znaczenie dla ustalenia istnienia interesu prawnego. Jednakże kryterium to jest być może nadmiernie subiektywne i zmienne, jako że brakuje mu jakiegokolwiek wyraźnego progu bądź miernika dla oceny pozytywnego wpływu, jaki wygranie sprawy powinno wywrzeć na sytuację strony skarżącej ( 32 ).

47.

Ocena interesu prawnego może zostać przeprowadzona tylko w indywidualnych przypadkach, in concreto, biorąc pod uwagę wszystkie skutki, jakie stwierdzenie nieważności spornego aktu może mieć dla indywidualnej sytuacji strony skarżącej. Rzecznik generalny N. Wahl zauważył w tym kontekście, że Trybunał powstrzymuje się od przyjęcia zbyt ograniczającej definicji „zachowania interesu prawnego” ( 33 ). Zgadzam się z wyrażonym już przez rzecznika generalnego M. Bobeka poglądem , zgodnie z którym wykazanie interesu prawnego nie powinno wymagać od strony skarżącej niczego więcej poza uprawdopodobnieniem negatywnego oddziaływania na nią kwestionowanego aktu (co zakłada istnienie indywidualnej korzyści ze stwierdzenia nieważności tego aktu), i podzielam tenże pogląd ( 34 ). Wykroczenie ponad ten standard dowodu może prowadzić do wymagania od strony skarżącej, by dowiodła niemożliwego ( 35 ).

48.

W tym względzie należy stwierdzić, że stopień prawdopodobieństwa lub wiarygodność uzyskania korzyści nie powinny mieć wielkiego znaczenia ( 36 ). Rozmiar tej potencjalnej korzyści także powinien być nieistotny. W szczególności, jeżeli korzyść zależy od przyszłego powództwa odszkodowawczego, sądy Unii nie powinny brać pod uwagę meritum takiego powództwa i szans na jego uwzględnienie. Jedynie czysto hipotetyczne i niepewne perspektywy uzyskania korzyści w przyszłości powinny dyskwalifikować stronę skarżącą ( 37 ), podczas gdy przyszłe korzyści, które mogłyby w racjonalniej ocenie zostać uzyskane w normalnych warunkach, będą uzasadniały istnienie interesu prawnego ( 38 ).

49.

Nie sądzę, by przyjęcie liberalnego podejścia miało doprowadzić Trybunał do sytuacji, w której będzie on wydawał opinie doradcze w odniesieniu do ogólnych bądź hipotetycznych zagadnień ( 39 ). Trybunał nie powinien także, ze względów prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, ekonomii procesowej czy praktycznej przydatności, posługiwać się „językiem dopuszczalności” w celu uniknięcia obowiązku rozpatrzenia sprawy co do meritum ( 40 ). Kiedy strona skarżąca wykazała wystarczający interes prawny w momencie wniesienia skargi, jak zrobił to Gul Ahmed w niniejszej sprawie, Trybunał powinien w sposób skrupulatny sprawdzić uzasadnienie zarzutu, zgodnie z którym strona ta następnie utraciła ów interes.

50.

Mając na uwadze powyższe, przejdę teraz do zbadania, czy Gul Ahmed zachowuje w niniejszej sprawie interes prawny.

51.

Rada wnosi do Trybunału o uznanie określonych części odwołania za niedopuszczalne w zakresie, w jakim zawierają one wniosek o ponowne zbadanie ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd i powtarzają zarzuty podniesione przed Sądem.

52.

Prawdą jest, że odwołanie nie jest w pełni precyzyjne i, jak słusznie zauważa Rada, czasami ogranicza się do argumentów już podniesionych przed Sądem ( 41 ).

53.

Niemniej jednak jest jasne, że Gul Ahmed kwestionuje wykładnię i zastosowanie prawa Unii przez Sąd, co oznacza, że kwestie prawne badane w pierwszej instancji mogą być rozpatrywane ponownie w ramach odwołania ( 42 ). Ponadto Gul Ahmed zarzucił, chociaż w sposób ogólny, niewystarczający charakter uzasadnienia wyroku Sądu. Twierdzenie to samo w sobie stanowi zagadnienie prawne, które jako takie może podlegać kontroli sądowej w ramach odwołania ( 43 ).

54.

Poza tym Trybunał nie jest związany wyłącznie argumentacją stron, lecz może w stosownym przypadku – poza tą argumentacją – zastosować do przedstawionego w postępowaniu stanu faktycznego przepisy prawa znajdujące zastosowanie do rozstrzygnięcia danego sporu. W przeciwnym razie mógłby być zmuszony w niektórych okolicznościach do oparcia swojego rozstrzygnięcia na błędnych ustaleniach prawnych ( 44 ).

55.

Proponuję zatem, by Trybunał zbadał argumenty podniesione przez Gul Ahmed co do meritum w zakresie, w jakim odnoszą się one do zagadnień prawnych i nie podają w wątpliwość ustaleń i ocen okoliczności faktycznych dokonanych przez Sąd ( 45 ).

56.

Gul Ahmed podnosi, że art. 129 regulaminu postępowania przed Sądem, który wymaga wykazania istnienia interesu prawnego w momencie wniesienia skargi, nie może stanowić podstawy do wymagania tego od strony skarżącej na późniejszym etapie. W związku z tym, gdy strona skarżąca wykazała swój interes prawny w momencie wniesienia skargi, zwolniona jest ona z ciężaru wykazania utrzymywania się tego interesu w trakcie postępowania.

57.

Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że to na stronie skarżącej spoczywa ciężar wykazania jej interesu prawnego ( 46 ). Z utrwalonego orzecznictwa wynika również, że Trybunał może na każdym etapie postępowania ustalić, czy strona skarżąca wciąż zachowuje interes prawny, zarówno na wniosek strony przeciwnej (czy innej zainteresowanej strony), jak i z urzędu ( 47 ).

58.

Jednakże gdy strona skarżąca wykazała, że spełnia wszystkie przesłanki dopuszczalności złożenia skargi ( 48 ), jak uczynił to Gul Ahmed, należy moim zdaniem przyjąć domniemanie, że spełnia je ona w dalszym ciągu w toku postępowania.

59.

Domniemanie to będzie znajdować zastosowanie, dopóki nie zostanie zakwestionowane. W związku z tym strona skarżąca nie ma obowiązku, by przedkładać materiały dowodowe (przykładowo) co dwa miesiące w celu wykazania, że wciąż ma ona interes prawny, i w celu „potwierdzenia” swojej pierwotnej skargi. Przepis proceduralny ustanawiający taki wymóg nie nadawałby się do zastosowania.

60.

Jest jednakże dopuszczalne, by strona przeciwna na każdym etapie postępowania podejmowała próbę obalenia tego domniemania. Ponieważ taki zarzut zbliżony jest do skargi wzajemnej przeciwko stronie skarżącej, to strona przeciwna powinna wskazać, w sposób precyzyjny i udokumentowany, dokładne uzasadnienie dla tego zarzutu ( 49 ). Uzasadnione jest to ze względu na fakt, że strona skarżąca powinna móc się zapoznać z argumentacją podnoszoną przeciwko niej. Nie można oczekiwać od niej, by samodzielnie próbowała antycypować przyszłe zgłoszenie zarzutu i odnosiła się do wszystkich potencjalnych argumentów z wyprzedzeniem. W związku z tym Trybunał nie powinien uwzględnić samego zarzutu dotyczącego utracenia interesu prawnego ( 50 ).

61.

W systemie postępowania (takim jak znajdujący zastosowanie przed sądami unijnymi), który w znacznej mierze opiera się na procedurze pisemnej, oczekiwanie, by tego rodzaju zarzut został zgłoszony na piśmie, powinno być normą. Jeżeli – tak jak w niniejszej sprawie – zarzut jest najpierw zgłoszony ustnie w trakcie rozprawy, moim zdaniem sąd powinien zwykle wyznaczyć termin, w którym strona zgłaszająca zarzut (to jest strona przeciwna) powinna być zobowiązana do formalnego złożenia odnośnego zarzutu, wraz z określeniem jego precyzyjnego zakresu oraz przedstawieniem wymaganych dowodów na jego poparcie w celu uprawdopodobnienia, że strona skarżąca rzeczywiście utraciła interes prawny w sprawie.

62.

Gdy powyższy wymóg zostanie spełniony przez stronę przeciwną, ciężar dowodu ulega odwróceniu i spoczywa na stronie skarżącej, której należy zapewnić rozsądną możliwość przedstawienia swojej sprawy w warunkach niestawiających jej w wyraźnie mniej korzystnej sytuacji w stosunku do strony przeciwnej ( 51 ). Na podstawie zasady równości stron, która stanowi dopełnienie prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy, Trybunał powinien wyznaczyć stronie skarżącej termin, w którym może ona kwestionować podniesiony zarzut, i może następnie wyznaczyć termin, w którym inne zainteresowane strony mogą przedstawić swoje uwagi na piśmie w odniesieniu do przedłożonych stanowisk ( 52 ).

63.

Gdy Trybunał otrzyma uwagi obydwu stron, musi on przeanalizować podniesione argumenty wraz z materiałami złożonymi na ich poparcie, a następnie wydać rozstrzygnięcie ( 53 ).

64.

Jednakże niniejsza sprawa nie przebiegała zgodnie z zarysowanym powyżej schematem. W czasie rozprawy przed Sądem w dniu 25 listopada 2015 r. Rada i Komisja przedstawiły ustne uwagi, zgodnie z którymi Gul Ahmed utracił interes prawny w trakcie postępowania ze względu na wygaśnięcie spornego rozporządzenia i przedawnienie wszelkich roszczeń odszkodowawczych. Jednocześnie Komisja wskazała szereg podstaw, które mogłyby potencjalnie uzasadnić istnienie interesu prawnego, a następnie przedstawiła rozbudowaną argumentację opartą na analizie orzecznictwa w celu wykazania, że zdaniem Komisji żadna z tych podstaw nie uzasadniałaby istnienia interesu prawnego w przypadku Gul Ahmedu ( 54 ). Sąd następnie wyznaczył Gul Ahmedowi dwutygodniowy termin na przedłożenie uwag tej spółki, po czym umożliwił Radzie i Komisji odniesienie się do tych uwag. Wszystkie strony złożyły swoje uwagi w wyznaczonym terminie.

65.

Czy przebieg postępowania w niniejszej sprawie należy uznać za wadliwy ze względu na naruszenie ogólnych reguł, na które wskazałam w pkt 61–63 powyżej?

66.

Moim zdaniem zarzut podniesiony przez instytucje został odpowiednio uzasadniony na samej rozprawie (bez sprzeciwu ze strony Gul Ahmedu). Gul Ahmed znalazł się zatem w sytuacji, w której mógł wyrazić swój pogląd na temat zgłoszonego zarzutu dotyczącego swojego interesu prawnego. Rzeczywiście, w normalnych okolicznościach należałoby oczekiwać, by tego rodzaju poważny zarzut został zgłoszony na piśmie. Jednakże Gul Ahmed nigdy nie zwrócił się do Sądu o nakazanie stronom zgłaszającym zarzut, by to uczyniły, ani nie wyraził żadnych zastrzeżeń co do zastosowanej następnie procedury. W takich okolicznościach moim zdaniem przeprowadzone przez Sąd improwizowane postępowanie nie doprowadziło do naruszenia prawa Gul Ahmedu do obrony.

67.

W świetle powyższych rozważań dochodzę do wniosku, że Sąd nie naruszył przepisów proceduralnych dotyczących ciężaru dowodu ani zasady równości stron.

68.

Gul Ahmed podnosi, że podnoszone błędy w obliczeniach marginesu dumpingu przez instytucje nie są właściwe tylko dla konkretnej sprawy, lecz mogą powtarzać się w przyszłości. Twierdzi, że w związku z tym uzasadnione jest jego dalsze działanie w postępowaniu w celu zapobieżeniu powtórnego naruszenia prawa przez Radę w przyszłości.

69.

Rada uważa, że takie ryzyko nie istnieje. Po pierwsze, możliwość wszczęcia nowego postępowania w odniesieniu do bawełnianej bielizny pościelowej pochodzącej z Pakistanu jest czysto hipotetyczna. Po drugie, i w każdym razie, zarzucane błędy mają znaczenie ograniczone wyłącznie do tej konkretnej sprawy, ponieważ zastosowana metodologia wynikała z braku jakichkolwiek weryfikowalnych danych w powiązaniu z brakiem współpracy ze strony Gul Ahmedu ( 55 ). Sąd orzekł, że Gul Ahmed nie przedstawił żadnych konkretnych argumentów, i w związku z tym oddalił jego zarzut ( 56 ).

70.

Interes prawny strony skarżącej nie musi znikać wtedy, gdy sporny akt nie wywołuje już żadnych skutków na przyszłość ( 57 ). Stwierdzenie nieważności samo w sobie może wywołać skutki prawne, w szczególności polegające na zapobiegnięciu powtarzania przez instytucje Unii praktyki objętej skargą ( 58 ). Jednakże ten interes prawny istnieje tylko wtedy, gdy do zarzucanej niezgodności z prawem może dojść ponownie w przyszłości, niezależnie od okoliczności stanu faktycznego sprawy, której dotyczy wniesiona skarga ( 59 ). Przykłady mogą obejmować błędy w interpretacji przepisów prawa Unii w świetle porozumień Światowej Organizacji Handlu (WTO) ( 60 ), w szczególności błędy w zakresie metodologii, kryteriów lub zastosowanych wzorów, w przeciwieństwie do błędów dotyczących oceny poszczególnych okoliczności faktycznych. Wreszcie, strona skarżąca nie musi wykazywać, że takie powtarzające się naruszenia prawa w przyszłości w ramach podobnych postępowań dotyczą jej bezpośrednio ( 61 ).

71.

W niniejszej sprawie, po pierwsze, fakt, że od czasu wygaśnięcia ostatecznego cła antydumpingowego na przywóz wyrobów włókienniczych Gul Ahmedu do Unii upłynęło wiele lat, nie czyni możliwości wszczęcia kolejnego postępowania czysto hipotetyczną. Przeciwnie, jeżeli będzie się wydawać, że praktyki cenowe pakistańskich producentów bawełnianej bielizny pościelowej ponownie spełniają przesłanki zastosowania przepisów prawa Unii w sprawie ochrony przed przywozem po cenach dumpingowych, mogą one być przedmiotem nowych postępowań.

72.

Po drugie, to, że w braku wiarygodnych podstawowych źródeł informacji Rada oparła się na „innej wiarygodnej metodzie” zgodnie z art. 2 ust. 3, 5 i 6 rozporządzenia podstawowego, nie oznacza samo w sobie, że rzekome błędy metodologiczne były istotne tylko dla niniejszej sprawy. Stosując ten przepis, Rada musiała przyjąć określoną metodologię i oprzeć się na określonych kryteriach.

73.

Nie jest łatwo wyznaczyć wyraźną granicę pomiędzy potencjalnie powtarzającymi się błędami strony a błędami typowymi jedynie dla pojedynczej sprawy. Określone rozwiązanie mogło zostać zastosowane ad hoc w celu uwzględnienia nowej sytuacji. Mogło ono jednak także oddawać stałą praktykę administracyjną bądź „model”, który został wypracowany przez Komisję w celu radzenia sobie z powtarzającymi się sytuacjami. W tym ostatnim przypadku można oczekiwać, że ów model zostanie powtórnie zastosowany w przyszłości.

74.

Moim zdaniem brak wiarygodnych danych ze źródeł podstawowych i brak współpracy podmiotów objętych postępowaniem nie wydają się nowymi problemami w postępowaniach antydumpingowych. Wynika z tego, że co do zasady określone podnoszone błędy, które mogły zostać popełnione w trakcie postępowania, mogą w istocie mieć charakter metodologiczny i w związku z tym może istnieć potencjalne prawdopodobieństwo, że mogą one powtarzać się w przyszłości w podobnych postępowaniach.

75.

Jednakże na rozprawie pełnomocnik Gul Ahmedu podkreślał z całą mocą, że w swoim odwołaniu Gul Ahmed kwestionował w istocie brak jakiejkolwiek metodologii i że podnosił on, iż Komisja oparła swoje ustalenia na arbitralnych wyborach dokonanych ad hoc.

76.

Tak rozumiane stanowisko Gul Ahmedu nie wskazuje na żadne naruszenie prawa przez Sąd w odniesieniu do uznania podnoszonych błędów Komisji za zależne od okoliczności konkretnej sprawy. Jak trafnie podnoszą Rada i Komisja, stanowisko to sprowadza się do żądania od Trybunału ponownego zbadania faktycznych i merytorycznych argumentów podniesionych przed Sądem, do czego Trybunał nie jest właściwy. W swojej argumentacji Gul Ahmed przyznaje w istocie, że zarzucane błędy były zależne od okoliczności konkretnej sprawy. Dochodzę zatem do wniosku, iż Gul Ahmed nie wykazał, że zarzucana niezgodność z prawem może powtórzyć się w przyszłości oraz że Sąd przedstawił w tym zakresie zgodne z prawem uzasadnienie ( 62 ).

77.

Gul Ahmed podnosi, że Sąd nie przedstawił uzasadnienia w odniesieniu do rzekomego częściowego oddalenia trzeciego zarzutu i nie orzekł w ogóle w odniesieniu do pozostałej części tego zarzutu.

78.

Jak trafnie zauważają Rada i Komisja, argumentacja Gul Ahmedu opiera się na oczywiście błędnej interpretacji pkt 58 zaskarżonego wyroku. W punkcie tym Sąd ograniczył się do zidentyfikowania pięciu szczególnych okoliczności niniejszej sprawy w ramach analizy trwania interesu prawnego dotyczącego jej rozstrzygnięcia. Orzekł on, że Gul Ahmed nie miał interesu prawnego w podniesieniu tego zarzutu, i uznał, że nie było zatem potrzeby orzekania w tym względzie.

79.

Uważam zatem, że należy oddalić tę część odwołania.

80.

Gul Ahmed wydaje się odczytywać wyrok Shanghai Excell w ten sposób, że z orzeczenia tego wynika, iż uznanie jego skargi za niedopuszczalną prowadziłoby do przyjęcia, że akty, których skutki prawne wygasną po wniesieniu skargi o stwierdzenie ich nieważności, lecz przed wydaniem wyroku w takiej sprawie, mogą zostać wyłączone spod kontroli sądowej, co byłoby sprzeczne z art. 263 TFUE.

81.

Takie rozumienie wyroku Shanghai Excell oznaczałoby, że niezależnie od tego, czy inne okoliczności ulegną zmianie, interes prawny należy systematycznie uznawać za wykazany w postępowaniach o stwierdzenie nieważności aktów, których skutki prawne wygasają przed wydaniem wyroku w sprawie ich nieważności. Jak trafnie podnoszą Rada i Komisja, zasada taka nie może zostać wyprowadzona z orzecznictwa, a w szczególności z pkt 56 i nast. tego wyroku.

82.

Proponuję zatem, by oddalić tę część odwołania.

83.

Gul Ahmed podnosi, chociaż w sposób ogólny, że Sąd naruszył art. 36 statutu Trybunału Sprawiedliwości, ponieważ zaniechał uzasadnienia oraz nie odniósł się do wszystkich argumentów i dowodów, które strona skarżąca podniosła w celu uzasadnienia, że zachowuje ona interes prawny.

84.

Omówiłam już adekwatny charakter uzasadnienia przedstawionego przez Sąd w odniesieniu do ryzyka związanego z powtarzaniem się naruszeń prawa w przyszłości ( 63 ). Poddam więc teraz analizie uzasadnienie przedstawione przez Sąd w zakresie pozostałych podstaw, które Gul Ahmed wskazał w celu wykazania swojego interesu prawnego.

85.

Gul Ahmed twierdzi, że posiada uzasadniony interes w kontynuowaniu postępowania w celu odzyskania kosztów. W zaskarżonym wyroku Sąd orzekł, że stwierdzenie nieważności spornego rozporządzenia samo w sobie nie dałoby stronie skarżącej prawa do odzyskania kosztów, biorąc pod uwagę, że wniosek w tym zakresie został zgłoszony w ramach odrębnego żądania, oraz uwzględniając fakt, że nawet strona wygrywająca sprawę może w niektórych okolicznościach zostać obciążona kosztami postępowania ( 64 ).

86.

Zgadzam się z konkluzją Sądu, lecz nie z jego rozumowaniem.

87.

Wniosek o obciążenie strony przegrywającej kosztami postępowania nie jest autonomicznym żądaniem. Ma charakter pomocniczy i podrzędny wobec żądania głównego, dotyczącego żądania stwierdzenia nieważności zaskarżonego aktu. Jeżeli strona straci swój interes w kontynuowaniu postępowania w zakresie żądania głównego, straci go również w zakresie żądania przyznania kosztów dochodzenia tego pierwszego żądania.

88.

Artykuł 58 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości stanowi, że odwołanie nie może dotyczyć wyłącznie ustalenia wysokości kosztów postępowania. Biorąc pod uwagę brzmienie i cel tego przepisu, interes w odzyskaniu kosztów postępowania jako taki nie będzie stanowił podstawy do kontynuowania postępowania. W celu uzasadnienia takiego interesu strona skarżąca musi wykazać interes wykraczający poza ten odnoszący się do kosztów ( 65 ). Wymóg interesu prawnego zostałby pozbawiony znaczenia, gdyby sam wniosek o obciążenie strony przeciwnej kosztami postępowania miał wystarczyć dla uzasadnienia interesu prawnego w kontynuowaniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności.

89.

Proponuję zatem, by Trybunał orzekł, że dążenie do odzyskania kosztów postępowania nie stanowi niezależnej podstawy uzasadniającej istnienie interesu prawnego. Stwierdzenie to jednak nie może uzasadnić uchylenia zaskarżonego wyroku, gdyż przyjęte w nim stanowisko Sądu jest zasadne.

90.

Gul Ahmed opiera się także na zamiarze dochodzenia w przyszłości odszkodowania w związku z zarzucanym nadmiernie przewlekłym postępowaniem przed sądami Unii. Sąd orzekł, że w celu dochodzenia odszkodowania z tego tytułu Gul Ahmed musiałby wnieść powództwo odszkodowawcze do tego Sądu. Wynika stąd, że nie może on opierać się na tej podstawie w celu uzasadnienia swojego interesu prawnego w niniejszej sprawie ( 66 ).

91.

Chociaż zgadzam się z wnioskiem, do którego doszedł Sąd, nie podzielam jednak jego sposobu rozumowania.

92.

Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że strona skarżąca może zachować interes w żądaniu stwierdzenia nieważności aktu, który jest dla niej niekorzystny, w zakresie, w jakim stwierdzenie jego bezprawności może stanowić podstawę przyszłego powództwa odszkodowawczego w celu naprawienia szkody majątkowej oraz krzywdy ( 67 ) wyrządzonej jej przez zaskarżony akt ( 68 ). W szczególności strona skarżąca ma interes prawny wtedy, gdy stwierdzenie nieważności spornego aktu może samo w sobie przynieść korzyść stronie skarżącej w zakresie jej powództwa odszkodowawczego, w szczególności przez zwiększenie prawdopodobieństwa sukcesu takiego powództwa ( 69 ). Strona skarżąca będzie miała interes prawny także wtedy, gdy stwierdzenie nieważności mogłoby stanowić podstawę negocjacji pozasądowych z instytucją, która wydała zaskarżony akt, dotyczących naprawienia wyrządzonej szkody ( 70 ).

93.

Jednakże uwzględnienie powództwa odszkodowawczego wynikającego z nadmiernej przewlekłości postępowania nie jest co do zasady zależne od uwzględnienia wcześniejszej skargi o stwierdzenie nieważności spornego aktu ( 71 ).

94.

Proponuję zatem, by Trybunał orzekł, że zamiar wniesienia w przyszłości powództwa odszkodowawczego wynikającego z nadmiernego czasu trwania postępowania nie uzasadnia zachowania interesu prawnego w trwającym postępowaniu w przedmiocie stwierdzenia nieważności. Stwierdzenie to jednak nie może uzasadnić uchylenia zaskarżonego wyroku, gdyż przyjęte w nim stanowisko Sądu jest zasadne.

95.

Gul Ahmed podnosi, że wniosek wniesiony przez jej spółkę zależną, GTM (Europe) Ltd (zwaną dalej „GTM”), do organów belgijskich o zwrot ceł antydumpingowych zapłaconych z tytułu odnośnego przywozu od sierpnia 2007 r., wraz z innymi podobnymi wnioskami, uzasadnia zachowanie przez nią interesu prawnego w sprawie. Rada podnosi, że interes spółki zależnej nie ma znaczenia.

96.

Sąd orzekł, po pierwsze, że interes spółki zależnej Gul Ahmedu „łączy się” z interesem tej ostatniej spółki i w związku z tym uzasadnia ten interes ( 72 ). Następnie orzekł on, że wniosek GTM odnosił się do ceł zapłaconych po zmianie rozporządzenia nr 397/2004 wprowadzonej rozporządzeniem nr 695/2006, które zastąpiło sporne rozporządzenie w odniesieniu do niektórych kwestii dotyczących dumpingu ( 73 ). Sąd orzekł także, że zarzuty drugi i trzeci miały na celu zakwestionowanie tych zastąpionych następnie elementów spornego rozporządzenia i że stwierdzenie nieważności na tej podstawie nie mogło mieć zatem znaczenia dla wniosku GTM o zwrot ceł zapłaconych na podstawie późniejszego rozporządzenia. W związku z tym Sąd orzekł, że wniosek o zwrot zapłaconych ceł uzasadniał interes prawny Gul Ahmedu wyłącznie w odniesieniu do zarzutów pierwszego, czwartego i piątego ( 74 ). Sąd nie wypowiedział się co do innych wniosków o zwrot zapłaconych ceł, do których odnosił się Gul Ahmed w swoich uwagach na piśmie.

97.

W czasie rozprawy przed Sądem Gul Ahmed wyjaśnił, że nie przedłożył on dowodów na poparcie tych pozostałych wniosków o zwrot, ponieważ zostały one złożone przez niezależnych importerów jego produktów, przez co zdaniem tej spółki nie były one istotne dla sprawy.

98.

W takich okolicznościach nie można zarzucać Sądowi, że oparł swoją ocenę wyłącznie na wniosku GTM o zwrot zapłaconych ceł. Co więcej, Sąd nie miał obowiązku uzasadnienia swojego stanowiska w odniesieniu do tych pozostałych wniosków, które zostały podniesione jedynie w sposób ogólny; nie miał także obowiązku wyjaśnienia, dlaczego uznał ja za nieistotne ( 75 ).

99.

Gdyby stwierdzono nieważność spornego rozporządzenia, podstawą prawną zwrotu ceł antydumpingowych zapłaconych od przywozu produktów Gul Ahmedu byłby art. 116 ust. 1 lit. a) unijnego kodeksu celnego w związku z jego art. 117 ust. 1. Zgodnie z art. 121 ust. 1 lit. a) tego kodeksu wniosek o zwrot musi zostać złożony w ciągu trzech lat od dnia powiadomienia o odnośnym długu celnym. Wynika z tego, że jedynie wnioski o zwrot złożone w tym okresie, takie jak ten złożony przez GTM, mogły być przywoływane przez Gul Ahmed w celu uzasadnienia jego interesu prawnego.

100.

Drugi i trzeci z zarzutów podniesionych przez Gul Ahmed w skardze w istocie odnoszą się do elementów spornego rozporządzenia, które zostały zastąpione przez rozporządzenie nr 695/2006 ( 76 ). Nawet jeżeli do pewnego stopnia kryteria i metodologia stosowane przez Radę na potrzeby tego rozporządzenia mogły być podobne do tych wykorzystanych w spornym rozporządzeniu ( 77 ), to ewentualne stwierdzenie nieważności tego ostatniego rozporządzenia nie miałoby bezpośredniego wpływu na zgodność z prawem rozporządzenia nr 695/2006.

101.

Ponadto nawet gdyby Trybunał stwierdził nieważność spornego rozporządzenia i nawet gdyby, teoretycznie, to stwierdzenie nieważności mogło skłonić Radę do dokonania przeglądu rozporządzenia nr 595/2006 lub uchylenia go ze skutkiem wstecznym, taki hipotetyczny scenariusz mógłby co najwyżej przyznać Gul Ahmedowi jedynie przyszłą i niepewną perspektywę uzyskania korzyści. Stwierdzenie to samo w sobie jest niewystarczające, by uzasadnić istnienie po stronie Gul Ahmedu interesu prawnego ( 78 ).

102.

Z powyższego wynika, że przedstawione przez Sąd w tym zakresie uzasadnienie w celu oddalenia argumentów Gul Ahmedu jest wystarczająco jasne.

103.

Uwagi na piśmie Gul Ahmedu i skarga nie zawierają żadnej wzmianki co do interesu w przywróceniu reputacji. Sąd orzekł, że Gul Ahmed „nie rozwinął w żaden sposób swojego żądania” w tym zakresie ( 79 ). Na rozprawie w dniu 25 stycznia 2018 r. Komisja wyjaśniła, że na rozprawie przed Sądem ona sama podniosła i omówiła tę kwestię jako potencjalną podstawę interesu prawnego.

104.

Szansa na przywrócenie reputacji strony skarżącej nie dotyczy jej sytuacji prawnej, lecz faktycznej. Interes prawny może być uzasadniony przez wyraźną szansę (w przeciwieństwie do bezwzględnej pewności) uzyskania takiej faktycznej korzyści ( 80 ).

105.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem nałożenie ceł antydumpingowych jest środkiem ochronnym i prewencyjnym przeciwko nieuczciwej konkurencji wynikającej z praktyk dumpingowych ( 81 ). Moim zdaniem rozporządzenie ustanawiające ostateczne cło antydumpingowe może potencjalnie spowodować szkodę w zakresie reputacji osób, które wylicza jako odpowiedzialne za praktyki dumpingowe. Wynika z tego, że strona skarżąca domagająca się stwierdzenia nieważności takiego rozporządzenia może potencjalnie dysponować przynajmniej niemajątkowym interesem prawnym, na takiej podstawie, że potencjalne stwierdzenie nieważności mogłoby ograniczyć, jeżeli nie odwrócić w całości, szkodę wyrządzoną w zakresie reputacji strony skarżącej ( 82 ). Taki interes może być uzasadniony bez względu na charakter podniesionych zarzutów ( 83 ).

106.

Mimo wszystko, aby zasady te mogły znaleźć zastosowanie, strona skarżąca powinna była podnieść tę kwestię w swoich pismach i przedstawić jakieś dowody szkody wyrządzonej w zakresie jej reputacji przez rozporządzenie, którego stwierdzenia nieważności się domaga. Ponieważ nie ma to miejsca w niniejszej sprawie, nie będę rozważać tej możliwości bardziej szczegółowo.

107.

Gul Ahmed powołał się przed Sądem, chociaż jedynie w sposób ogólny, na możliwość, że będzie mógł pozwać Radę za szkody wyrządzone przez rozporządzenie nr 397/2004. Rada i Komisja twierdziły, że powództwo o odszkodowanie za szkody spowodowane przez sporne rozporządzenie uległo w każdym razie przedawnieniu. Sąd nie odniósł się do tej kwestii w zaskarżonym wyroku.

108.

Co do zasady, strona skarżąca zachowuje interes prawny w dochodzeniu stwierdzenia nieważności aktu, jeżeli orzeczenie o jego sprzeczności z prawem może posłużyć jako podstawa przyszłego powództwa odszkodowawczego za szkodę wyrządzoną skarżącemu przez zaskarżony akt lub do przyszłych negocjacji z autorem tego aktu ( 84 ). Jednakże przyszłe powództwo odszkodowawcze może przynieść stronie skarżącej korzyść tylko wtedy, gdy roszczenie nie uległo przedawnieniu, a zatem jest dopuszczalne.

109.

Zgodnie z art. 46 statutu Trybunału Sprawiedliwości roszczenie o stwierdzenie odpowiedzialności pozaumownej Unii ulega przedawnieniu z upływem pięciu lat od zdarzenia stanowiącego podstawę tej odpowiedzialności, chyba że okres przedawnienia zostanie przerwany przez wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności pozaumownej Unii przed Trybunałem ( 85 ) lub przez uprzednie wniesienie przez poszkodowanego wniosku do właściwej instytucji Unii. Jeżeli odpowiedzialność pozaumowna Unii wywodzi się z aktu o charakterze generalnym, ten okres przedawnienia nie zaczyna biegu, zanim nie pojawią się szkodliwe skutki tego aktu ( 86 ).

110.

Roszczenia odszkodowawcze związane ze szkodami poniesionymi przez Gul Ahmed w okresie obowiązywania spornego rozporządzenia, w szczególności w odniesieniu do obowiązku zapłaty ceł antydumpingowych od przywozu produktów tej spółki, uległy przedawnieniu. Rozporządzenie to wygasło w dniu 4 marca 2009 r. i okres biegu przedawnienia nigdy nie został przerwany. W szczególności fakt wniesienia przez Gul Ahmed skargi o stwierdzenie nieważności nie przerywa biegu terminu przedawnienia ( 87 ).

111.

Teoretycznie jest możliwe, że Gul Ahmed może doznać innych szkód, które zmaterializują się wyłącznie w późniejszym okresie i dla których nie upłynął jeszcze termin przedawnienia. Mogą również istnieć, także teoretycznie, szkody o charakterze ciągłym, takie jak zapłata kosztów gwarancji bankowej ( 88 ) lub naruszenie reputacji tej spółki ( 89 ), za które Gul Ahmed mógłby pozwać Radę ( 90 ).

112.

Naruszenie reputacji omówiłam w niniejszej opinii powyżej ( 91 ). Jeśli zaś chodzi o pozostałe kwestie, Gul Ahmed nie powołał się przed Sądem ani Trybunałem na żadne szkody o charakterze ciągłym lub zawisłe postępowania odszkodowawcze. Gul Ahmed nie może zatem wykazać istnienia interesu prawnego na podstawnie tak niejasnych i niewystarczająco udokumentowanych argumentów. Nie można zarzucać Sądowi, że nie przedstawił w tym zakresie wyraźnego uzasadnienia ( 92 ).

113.

W świetle powyższego uważam, że Sąd w sposób wystarczający uzasadnił swoje rozstrzygnięcie, a argument Gul Ahmedu na poparcie przeciwnego stanowiska powinien zostać oddalony.

114.

Ponieważ Trybunał zwrócił się do mnie o rozważenie jedynie pierwszego zarzutu odwołania, a ostateczne rozstrzygnięcie odwołania będzie zależeć od stanowiska Trybunału nie tylko w odniesieniu do tego zarzutu, lecz także w odniesieniu do zarzutu drugiego, nie formułuję żadnych wniosków w przedmiocie kosztów w niniejszej sprawie.

115.

W świetle powyższych rozważań i z zastrzeżeniem oceny drugiego zarzutu przez Trybunał proponuję, by Trybunał oddalił podniesiony przez Gul Ahmed pierwszy zarzut odwołania.