–

w imieniu R. Mamischa przez C. Wenz-Winghardt, Rechtsanwältin,

–

w imieniu rządu niemieckiego przez T. Henzego, M. Hellmanna oraz J. Mentgen, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu belgijskiego przez L. Van den Broeck oraz C. Pochet, działające w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu francuskiego przez D. Colasa, D. Segoina oraz E. Armoët, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu węgierskiego przez M.Z. Fehéra, G. Koósa oraz M.M. Tátrai, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu rządu portugalskiego przez L. Ineza Fernandesa, M. Figueireda oraz M. Carvalho, działających w charakterze pełnomocników,

–

w imieniu Komisji Europejskiej przez M. Wilderspina i M. Heller, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 1 i 10 rozporządzenia Rady (UE) nr 1259/2010 z dnia 20 grudnia 2010 r. w sprawie wprowadzenia w życie wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej (Dz.U. 2010, L 343, s. 10).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między Sohą Sahyouni a Rają Mamischem dotyczącego postępowania w sprawie uznania orzeczenia rozwodowego wydanego przez sąd wyznaniowy w państwie trzecim.

3

Motywy 9 i 10 rozporządzenia nr 1259/2010 stanowią:

[…]”.

4

Artykuł 1 rozporządzenia nr 1259/2010 stanowi:

„1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w przypadkach rozwodu i separacji prawnej powiązanych z prawem różnych państw.

2.   Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do następujących kwestii, nawet jeśli pojawiają się one jedynie jako kwestie wstępne w kontekście postępowania dotyczącego rozwodu lub separacji prawnej:

[…]”.

5

Na mocy art. 4 tego rozporządzenia, zatytułowanego „Uniwersalny charakter”:

„Prawo wyznaczone na mocy niniejszego rozporządzenia ma zastosowanie także wówczas, gdy nie jest to prawo uczestniczącego państwa członkowskiego”.

6

Artykuł 5 rozporządzenia nr 1259/2010 stanowi:

„[…]

2.   Bez uszczerbku dla ust. 3 umowa w sprawie wyboru prawa właściwego może zostać zawarta i zmieniona w każdej chwili, ale najpóźniej w chwili wytoczenia powództwa.

3.   Jeśli prawo państwa sądu orzekającego przewiduje taką możliwość, małżonkowie mogą także dokonać wyboru prawa właściwego przed sądem w trakcie postępowania. W takim przypadku taki wybór zostaje odnotowany przez sąd zgodnie z prawem państwa sądu orzekającego”.

7

Artykuł 8 tego rozporządzenia ma następujące brzmienie:

„W przypadku niedokonania wyboru zgodnie z art. 5 rozwód i separacja prawna podlegają prawu państwa:

8

Artykuł 10 rozporządzenia nr 1259/2010 stanowi:

„W przypadku gdy prawo właściwe wyznaczone na mocy art. 5 lub 8 nie przewiduje rozwodu lub nie zapewnia jednemu z małżonków, ze względu na jego płeć, równego dostępu do rozwodu lub separacji prawnej, właściwe jest prawo państwa sądu orzekającego”.

9

Artykuł 12 tego rozporządzenia stanowi:

„Stosowanie przepisów prawa wyznaczonego jako właściwe na mocy niniejszego rozporządzenia może zostać wyłączone jedynie wówczas, gdy stosowanie ich jest jawnie sprzeczne z porządkiem publicznym państwa sądu orzekającego”.

10

Zgodnie z art. 13 rozporządzenia nr 1259/2010 „[ż]aden z przepisów niniejszego rozporządzenia nie nakłada na sądy uczestniczącego państwa członkowskiego, którego prawo nie przewiduje rozwodu lub nie uznaje danego małżeństwa za ważne do celów orzeczenia rozwodu, obowiązku orzekania rozwodu z racji obowiązywania niniejszego rozporządzenia”.

11

Artykuł 18 tego rozporządzenia stanowi:

„1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie jedynie do postępowań sądowych, wszczętych począwszy od dnia 21 czerwca oraz do umów, o których mowa w art. 5, zawartych począwszy od tej daty.

[…]

2.   Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla umów w sprawie wyboru prawa właściwego zawartych zgodnie z prawem uczestniczącego państwa członkowskiego, przed którego sądem wytoczono powództwo przed dniem 21 czerwca 2012 r.”.

12

Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 2201/2003 akt ten ma zastosowanie, bez względu na rodzaj sądu, do rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa.

13

Artykuł 2 wspomnianego rozporządzenia stanowi:

„Na użytek niniejszego rozporządzenia:

[…]

[…]”.

14

Paragraf 107 Gesetz über das Verfahren in Familiensachen und in den Angelegenheiten der freiwilligen Gerichtsbarkeit (ustawy o postępowaniu w sprawach rodzinnych i sprawach niespornych, zwanej dalej „FamFG”), zatytułowany „Uznawanie zagranicznych orzeczeń w sprawach małżeńskich”, stanowi, co następuje:

[…]”.

15

Zgodnie z § 108 FamFG, zatytułowanym „Uznanie pozostałych orzeczeń zagranicznych”:

Powyższa właściwość jest wyłączna”.

16

Artykuł 17 ust. 1 Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuch (ustawy wprowadzającej niemiecki kodeks cywilny, zwanej dalej „EGBGB”), w brzmieniu obowiązującym do chwili wejścia w życie w dniu 29 stycznia 2013 r. Gesetz zur Anpassung der Vorschriften des Internationalen Privatrechts an die Verordnung (EU) Nr. 1259/2010 und zur Änderung anderer Vorschriften des Internationalen Privatrechts (ustawy dostosowującej przepisy prawa prywatnego międzynarodowego do rozporządzenia nr 1259/2010 i zmieniającej inne przepisy prawa prywatnego międzynarodowego) z dnia 23 stycznia 2013 r. (BGB1. 2013 I, s. 101), stanowił:

„(1)   Rozwód podlega prawu właściwemu dla ogólnych skutków małżeństwa w chwili wniesienia powództwa o rozwód. Jeśli rozwiązanie małżeństwa nie jest możliwe na podstawie tego prawa, do rozwodu stosuje się prawo niemieckie, jeżeli małżonek żądający rozwodu jest Niemcem w tym dniu lub w dniu zawarcia małżeństwa”.

(2)   Wyłącznie sąd może rozwiązać małżeństwo w Niemczech.

[…]”.

17

W dniu 27 maja 1999 r. R. Mamisch i S. Sahyouni zawarli związek małżeński na obszarze właściwości sądu islamskiego w Hims (Syria). Raja Mamisch od urodzenia ma obywatelstwo syryjskie. W 1977 r. nabył obywatelstwo niemieckie w drodze naturalizacji. Od tego czasu posiada podwójne obywatelstwo. Soha Sahyouni od urodzenia ma obywatelstwo syryjskie. Po zawarciu związku małżeńskiego nabyła obywatelstwo niemieckie.

18

Do 2003 r. małżonkowie mieszkali w Niemczech, a następnie przeprowadzili się do Hims. Latem 2011 r., w związku z wybuchem wojny domowej w Syrii, na krótko powrócili do Niemiec, a począwszy od lutego 2012 r. mieszkali naprzemiennie w Kuwejcie i Libanie. W tym okresie wielokrotnie przebywali również w Syrii. Obecnie obie strony w postępowaniu głównym ponownie mieszkają pod różnymi adresami w Niemczech.

19

W dniu 19 maja 2013 r. R. Mamisch wyraził wolę rozwodu ze swoją żoną, w ten sposób, że jego pełnomocnik wygłosił formułę rozwodową przed sądem wyznaniowym prawa szariatu w Latakii (Syria). W dniu 20 maja 2013 r. sąd ten orzekł o rozwodzie małżonków. W dniu 12 września 2013 r. S. Sahyouni podpisała oświadczenie dotyczące świadczeń, jakie miała otrzymać od R. Mamischa na mocy prawodawstwa wyznaniowego w całkowitej kwocie 20000 dolarów amerykańskich (USD) (około 16945 EUR), a oświadczenie to ma następujące brzmienie:

„[…] otrzymałam wszystkie świadczenia przysługujące mi na podstawie umowy małżeńskiej oraz jednostronnie wyrażonej woli rozwodu i tym samym zwalniam go ze wszelkich zobowiązań wobec mnie ciążących na nim na podstawie umowy małżeńskiej i wydanego przez sąd prawa szariatu w Latakii orzeczenia w sprawie rozwodu z dnia 20 maja 2013 r. […]”.

20

W dniu 30 października 2013 r. R. Mamisch wystąpił z wnioskiem o uznanie wyroku rozwodowego wydanego w Syrii. Postanowieniem z dnia 5 listopada 2013 r. prezes Oberlandesgericht München (wyższego sądu krajowego w Monachium, Niemcy) uwzględnił ów wniosek, stwierdzając, że prawne przesłanki uznania wspomnianego wyroku rozwodowego zostały spełnione.

21

W dniu 18 lutego 2014 r. S. Sahyouni wniosła o uchylenie tego postanowienia, domagając się także stwierdzenia, że przesłanki uznania wyroku rozwodowego nie zostały spełnione.

22

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2014 r. prezes Oberlandesgericht München (wyższego sądu krajowego w Monachium) oddalił wniesiony przez S. Sahyouni środek zaskarżenia. W postanowieniu tym podkreślono, że uznanie orzeczenia rozwodowego jest regulowane rozporządzeniem nr 1259/2010, które ma także zastosowanie do rozwodów orzeczonych bez konstytutywnego udziału sądu lub organu publicznego (zwanych dalej „rozwodami prywatnymi”). Wobec braku ważnego wyboru prawa właściwego i zwykłego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków w roku poprzedzającym rozwód prawo właściwe określa się zgodnie z art. 8 lit. c) tego rozporządzenia. Ponieważ oboje małżonkowie mają podwójne obywatelstwo, rozstrzygające jest dominujące obywatelstwo w rozumieniu prawa krajowego. Obywatelstwem tym, w dniu orzeczenia rozwodu, było obywatelstwo syryjskie. Ponadto stwierdzono, że uznaniu spornego orzeczenia rozwodowego nie stoi na przeszkodzie wskazana w art. 12 rozporządzenia nr 1259/2010 klauzula porządku publicznego.

23

Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2015 r. rozpatrujący spór Oberlandesgericht München (wyższy sąd krajowy w Monachium) zawiesił postępowanie i zwrócił się do Trybunału z szeregiem pytań prejudycjalnych dotyczących wykładni rozporządzenia nr 1259/2010. W postanowieniu z dnia 12 maja 2016 r., Sahyouni (C‑281/15, EU:C:2016:343), Trybunał stwierdził oczywisty brak swojej właściwości do udzielenia odpowiedzi na te pytania prejudycjalne, w szczególności ze względu na to, że rozporządzenie nr 1259/2010 nie znajduje zastosowania do uznania orzeczenia rozwodowego, które zostało wydane w państwie trzecim, i że sąd odsyłający nie przedstawił żadnej okoliczności mogącej wykazać, iż przepisy wspomnianego rozporządzenia mają zastosowanie na mocy prawa krajowego – w sposób bezpośredni i bezwarunkowy – do sytuacji takich jak sytuacja rozpatrywana w postępowaniu głównym. Trybunał wskazał jednak, że sąd odsyłający zachowuje możliwość złożenia kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, jeżeli będzie w stanie przedstawić Trybunałowi wszelkie okoliczności umożliwiające mu wydanie orzeczenia.

24

Na poparcie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym sąd odsyłający podkreśla, że rozwody orzeczone w państwie trzecim są uznawane w Niemczech w ramach procedury określonej w § 107 FamFG. Ponadto, co się tyczy uznania rozwodów prywatnych, powszechnie przyjmuje się, iż sąd niemiecki rozpatruje ważność materialnoprawnych przesłanek takich rozwodów w świetle rozporządzenia nr 1259/2010. Taka praktyka prawna wynika z uchylenia przez niemieckiego prawodawcę, w następstwie wejścia w życie tego rozporządzenia, przepisu dotyczącego prawa materialnego mającego zastosowanie do rozwodu. Takie uchylenie uzasadniono faktem, że niemiecki prawodawca – uznając, iż rozwody prywatne także są objęte tym rozporządzeniem – stwierdził, że dawny przepis stał się zbędny właśnie ze względu na istnienie wspomnianego rozporządzenia.

25

W tych okolicznościach Oberlandesgericht München (wyższy sąd krajowy w Monachium) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

26

Na wstępie należy stwierdzić, że sąd odsyłający rozpatruje nie powództwo rozwodowe, lecz wniosek o uznanie orzeczenia rozwodowego wydanego przez organ wyznaniowy w państwie trzecim.

27

Trybunał orzekł już, że uznanie orzeczenia rozwodowego wydanego w państwie trzecim nie jest objęte prawem Unii, gdyż ani przepisy rozporządzenia nr 1259/2010, ani przepisy rozporządzenia nr 2201/2003, ani żaden inny akt prawny Unii nie mają zastosowania do takiego uznania (zob. podobnie postanowienie z dnia 12 maja 2016 r., Sahyouni, C‑281/15, EU:C:2016:343, pkt 22, 23).

28

Jednakże z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że wykładnia przepisu prawa Unii może okazać się istotna, w wypadku gdy – mimo iż okoliczności stanu faktycznego w ramach postępowania głównego nie są bezpośrednio objęte zakresem stosowania prawa Unii – przepisy tego prawa znalazły zastosowanie do sprawy na mocy prawa krajowego, które dostosowano w zakresie sytuacji, których wszystkie elementy ograniczają się do jednego państwa członkowskiego, do rozwiązań przyjętych w prawie Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 15 listopada 2016 r., Ullens de Schooten, C‑268/15, EU:C:2016:874, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo).

29

W tym względzie sąd odsyłający wskazuje, że na mocy prawa niemieckiego rozporządzenie nr 1259/2010 ma zastosowanie do uznania w Niemczech rozwodów prywatnych orzeczonych w państwie trzecim, takich jak w szczególności rozwód rozpatrywany w postępowaniu głównym.

30

W szczególności z informacji przedstawionych przez ten sąd oraz z uwag rządu niemieckiego wynika, że na mocy prawa niemieckiego uznanie rozwodów orzeczonych w państwie trzecim jest dokonywane w ramach procedury określonej w § 107 FamFG. Zgodnie z tym przepisem uznanie konstytutywnych orzeczeń rozwodowych zagranicznego sądu lub zagranicznego organu państwowego jest dokonywane bez jakiegokolwiek badania ich legalności, podczas gdy uznanie rozwodów prywatnych jest uzależnione od kontroli ich ważności w świetle materialnego prawa państwa wskazanego przez właściwe normy kolizyjne.

31

W tym ostatnim względzie uściślono, że przed wejściem w życie rozporządzenia nr 1259/2010 mające zastosowanie do rozwodu prawo materialne określano zgodnie z normą kolizyjną określoną w art. 17 EGBGB, w brzmieniu obowiązującym do dnia 28 stycznia 2013 r. Wraz z wejściem w życie tego rozporządzenia niemiecki prawodawca – wychodząc z założenia, zgodnie z którym wspomniane rozporządzenie ma także zastosowanie do rozwodów prywatnych – stwierdził, że rozpatrzenie ważności rozwodu prywatnego orzeczonego w państwie trzecim, dla celów uznania w Niemczech, powinno odtąd być dokonywane w świetle prawa państwa określonego przez normy kolizyjne określone w rozporządzeniu nr 1259/2010.

32

A zatem w drodze ustawy dostosowującej prawo prywatne międzynarodowe do rozporządzenia nr 1259/2010 i zmieniającej inne przepisy prawa prywatnego międzynarodowego niemiecki prawodawca zmienił art. 17 ust. 1 EGBGB i uchylił zawartą w nim normę kolizyjną, która stała się zbędna. W konsekwencji zgodnie z niemiecką praktyką prawną od chwili wejścia w życie rozporządzenia nr 1259/2010, dla celów uznania w Niemczech rozwodu prywatnego orzeczonego w państwie trzecim, materialnoprawne przesłanki, jakie powinien spełnić taki rozwód, są analizowane w świetle prawa państwa określonego zgodnie z tym rozporządzeniem.

33

W tym kontekście, jak podkreśla sąd odsyłający, gdyby okazało się, iż rozporządzenie nr 1259/2010 nie ma zastosowania do rozwodów prywatnych, rozpatrywany przez ten sąd spór powinien zostać rozstrzygnięty na podstawie niemieckich norm kolizyjnych.

34

W konsekwencji należy stwierdzić, że wymienione w orzecznictwie przywołanym w pkt 28 niniejszego wyroku przesłanki są spełnione, a zadane przez sąd odsyłający pytania prejudycjalne są dopuszczalne.

35

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 1 rozporządzenia nr 1259/2010 należy interpretować w ten sposób, że rozwód wynikający z jednostronnego oświadczenia jednego z małżonków złożonego przed sądem wyznaniowym, taki jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, jest objęty przedmiotowym zakresem stosowania tego rozporządzenia.

36

Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie, należy dokonać wykładni tego przepisu, w którym określono przedmiotowy zakres stosowania tego rozporządzenia, biorąc pod uwagę nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część przepis ten stanowi (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2013 r., Csonka i in., C‑409/11, EU:C:2013:512, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).

37

W pierwszej kolejności, co się tyczy brzmienia art. 1 rozporządzenia nr 1259/2010, w przepisie tym ograniczono się do wskazania w ust. 1, że rozporządzenie to ma zastosowanie w przypadkach rozwodu i separacji prawnej powiązanych z prawem różnych państw. W art. 1 ust. 2 wymieniono dziedziny, które są wyłączone z zakresu stosowania tego rozporządzenia, „nawet jeśli pojawiają się one jedynie jako kwestie wstępne w kontekście postępowania dotyczącego rozwodu lub separacji prawnej”. Brzmienie wspomnianego przepisu nie dostarcza zatem żadnej użytecznej wskazówki w celu zdefiniowania pojęcia „rozwodu” w rozumieniu tego przepisu.

38

W drugiej kolejności, co się tyczy kontekstu, w jaki wpisuje się art. 1 rozporządzenia nr 1259/2010, przede wszystkim należy wskazać, że w żadnym innym przepisie tego rozporządzenia nie wskazano definicji pojęcia „rozwodu” w rozumieniu tego rozporządzenia. W szczególności w art. 3 wspomnianego rozporządzenia ograniczono się do zdefiniowania pojęć „uczestniczącego państwa członkowskiego” i „sądu”, a to ostatnie pojęcie należy rozumieć jako dotyczące „wszystkich [właściwych] organów uczestniczących państw członkowskich”.

39

Następnie, o ile jest prawdą, że rozwodów prywatnych nie wyłączono wyraźnie z zakresu stosowania rozporządzenia nr 1259/2010, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 60 opinii, o tyle odniesienia do udziału „sądu” i do istnienia „procedury” – zawarte w szeregu przepisów tego rozporządzenia, takich jak art. 1 ust. 2, art. 5 ust. 2 i 3, art. 8 i 13, a także art. l8 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia – wskazują, iż rozporządzenie to dotyczy wyłącznie rozwodów orzeczonych albo przez sąd państwowy, albo przez organ publiczny lub pod jego kontrolą. Co więcej, fakt, że w art. 18 ust. 1 tego rozporządzenia wskazano „postępowania sądowe”, potwierdza powyższe stwierdzenie.

40

Wreszcie, zgodnie z motywem 10 rozporządzenia nr 1259/2010 przedmiotowy zakres stosowania i przepisy tego rozporządzenia powinny być spójne z rozporządzeniem nr 2201/2003.

41

Zgodnie zaś z art. 1 ust. 1 lit. a) tego ostatniego rozporządzenia ma ono „zastosowanie, bez względu na rodzaj sądu, w sprawach cywilnych dotyczących […] rozwodu”. Co się tyczy art. 2 pkt 4 wspomnianego rozporządzenia, zdefiniowano w nim pojęcie „orzeczenia” w rozumieniu tego rozporządzenia jako dotyczące w szczególności „każdego wydanego przez sąd państwa członkowskiego orzeczenia orzekającego rozwód […], niezależnie od tego, w jaki sposób nazywane jest dane orzeczenie, w tym wyrok lub postanowienie”.

42

Nie byłoby spójne definiowanie w sposób odmienny użytego w tych dwóch rozporządzeniach takiego samego terminu „rozwód” ani, w konsekwencji, rozróżnianie ich odpowiednich zakresów stosowania.

43

W tym ostatnim względzie należy przypomnieć, że zarówno rozporządzenie nr 1259/2010, jak i rozporządzenie nr 2201/2003 zostały przyjęte w ramach polityki współpracy sądowej w dziedzinie prawa cywilnego. Ponadto z uwag Komisji wynika, że sama Komisja zamierzała, w ramach propozycji rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 w odniesieniu do jurysdykcji i wprowadzającego zasady dotyczące prawa właściwego w sprawach małżeńskich [COM(2006) 399], zawrzeć w rozporządzeniu nr 2201/2003 normy kolizyjne w dziedzinie rozwodu, lecz że z uwagi na to, iż owa propozycja nie została przyjęta, normy te zawarto ostatecznie w odrębnym rozporządzeniu – w niniejszym wypadku w rozporządzeniu nr 1259/2010.

44

W trzeciej kolejności, co się tyczy zamierzonego w rozporządzeniu nr 1259/2010 celu, w rozporządzeniu tym ustanowiono, jak wynika z jego tytułu, wzmocnioną współpracę między uczestniczącymi państwami członkowskimi w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej.

45

Jak wskazał rzecznik generalny w pkt 65 opinii, w chwili przyjęcia tego rozporządzenia w porządkach prawnych państw członkowskich uczestniczących w takiej współpracy jedynie organy o charakterze publicznym mogły wydawać orzeczenia mające moc prawną w tej dziedzinie. Należy zatem stwierdzić, że przyjmując wspomniane rozporządzenie, prawodawca Unii uwzględnił jedynie sytuacje, w których rozwód jest orzekany albo przez sąd państwowy, albo przez organ publiczny lub pod jego kontrolą, i że w konsekwencji prawodawca ten nie zamierzał stosować tego rozporządzenia do innych rodzajów rozwodów, takich jak rozwody, które – tak jak w niniejszym wypadku – opierają się na „jednostronnym oświadczeniu woli” złożonym przed sądem wyznaniowym.

46

Taki sposób wykładni potwierdza powołana przez Komisję na rozprawie okoliczność, że w toku negocjacji prowadzących do przyjęcia rozporządzenia nr 1259/2010 nie uczyniono żadnej wzmianki odnoszącej się do stosowania tego rozporządzenia do rozwodów prywatnych.

47

W tym względzie, o ile jest prawdą, że szereg państw członkowskich po przyjęciu rozporządzenia nr 1259/2010 ustanowiło w swoich porządkach prawnych możliwość orzeczenia rozwodu bez udziału organu państwowego, o tyle – jak wskazał rzecznik generalny w pkt 66 opinii – objęcie rozwodów prywatnych zakresem stosowania tego rozporządzenia wymagałoby dostosowań objętych wyłączną kompetencją prawodawcy Unii.

48

A zatem w świetle definicji pojęcia „rozwodu”, jakie zawarto w rozporządzeniu nr 2201/2003, z zamierzonych w rozporządzeniu nr 1259/2010 celów wynika, że rozporządzenie to obejmuje jedynie rozwody orzeczone albo przez sąd państwowy, albo przez organ publiczny lub pod jego kontrolą.

49

W świetle powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 1 rozporządzenia nr 1259/2010 należy interpretować w ten sposób, że rozwód wynikający z jednostronnego oświadczenia jednego z małżonków złożonego przed sądem wyznaniowym, taki jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, nie jest objęty przedmiotowym zakresem stosowania tego rozporządzenia.

50

Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie pierwsze nie ma konieczności udzielania odpowiedzi na pytania drugie i trzecie.

51

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 1 rozporządzenia Rady (UE) nr 1259/2010 z dnia 20 grudnia 2010 r. w sprawie wprowadzenia w życie wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej należy interpretować w ten sposób, że rozwód wynikający z jednostronnego oświadczenia jednego z małżonków złożonego przed sądem wyznaniowym, taki jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, nie jest objęty przedmiotowym zakresem stosowania tego rozporządzenia.