1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni klauzuli 4 Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego w dniu 18 marca 1999 r. (zwanego dalej „porozumieniem ramowym”), ujętego w załączniku do dyrektywy Rady 99/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC) (Dz.U. 1999, L 175, s. 43).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między Carlosem Álvarezem Santirsem a Consejería de Educación, Cultura y Deporte del Principado de Asturias (ministrem edukacji, kultury i sportu autonomicznej wspólnoty prowincji Asturia, zwanym dalej „ministrem edukacji”) dotyczącego decyzji ministra edukacji o niedopuszczeniu zainteresowanego do udziału w postępowaniu dotyczącym pierwszego programu oceny nauczycieli.

3

Zgodnie z art. 1 dyrektywy 99/70 jej celem jest „wykonanie załączonego do niej porozumienia ramowego […] zawartego […] między głównymi organizacjami międzybranżowymi (UNICE, CEEP oraz ETUC)”.

4

Artykuł 2 akapit pierwszy tej dyrektywy przewiduje:

„Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy [oraz podejmują] wszelkie środki niezbędne dla umożliwienia im stałego zapewniania realizacji celów określonych w niniejszej dyrektywie […]”.

5

Zgodnie z klauzulą 1 wspomnianego porozumienia jego celem jest z jednej strony poprawa warunków pracy na czas określony poprzez zagwarantowanie przestrzegania zasady niedyskryminacji, a z drugiej strony ustanowienie ram dla zapobiegania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania kolejnych umów o pracę zawieranych na czas określony lub stosunków pracy nawiązywanych na czas określony.

6

Klauzula 2 porozumienia ramowego, zatytułowana „Zakres”, przewiduje w pkt 1:

„Niniejsze porozumienie ma zastosowanie do pracowników zatrudnionych na czas określony, na podstawie umowy lub w ramach stosunku pracy określonego przez ustawodawstwo, układy zbiorowe lub praktykę obowiązującą w każdym z państw członkowskich”.

7

Klauzula 3 porozumienia ramowego, zatytułowana „Definicje”, stanowi:

„Do celów niniejszego porozumienia:

8

Klauzula 4 porozumienia ramowego, zatytułowana „Zasada niedyskryminacji”, przewiduje w pkt 1:

„Jeżeli chodzi o warunki pracy, pracownicy zatrudnieni na czas określony nie będą traktowani w sposób mniej korzystny niż porównywalni pracownicy zatrudnieni na czas nieokreślony, jedynie z tego powodu, że pracują na czas określony, chyba że zróżnicowane traktowanie uzasadnione jest powodami o charakterze obiektywnym”.

9

Zgodnie z art. 6 Ley del Principado de Asturias 3/1985 Ordenación de la Función Pública de la Administración del Principado de Asturias (ustawy prowincji Asturia 3/1985 o systemie służby publicznej administracji prowincji Asturia) z dnia 26 grudnia 1985 r. (BOE nr 59 z dnia 10 marca 1986 r., s. 9083) w skład „urzędniczego personelu tymczasowego” wchodzą osoby, które zgodnie z prawem zostały tymczasowo powołane na stanowiska urzędnicze w ramach administracji prowincji Asturia, które nie zostały obsadzone przez urzędników statutowych, oraz osoby, które zastępują urzędników przebywających na urlopie okolicznościowym oraz urzędników oddelegowanych.

10

W myśl art. 106 Ley Orgánica 2/2006 de éducación (ustawy organicznej 2/2006 o edukacji) z dnia 3 maja 2006 r. (BOE nr 106 z dnia 4 maja 2006 r., s. 17158) organy administracji szkolnictwa opracowują, przy udziale korpusu nauczycielskiego, programy oceny nauczycieli, mając na względzie poprawę jakości kształcenia i pracy nauczycieli.

11

Stosownie do Ley del Principado de Asturias 6/2009 de Evaluación de la Función Docente y sus Incentivos (ustawy prowincji Asturia 6/2009 o ocenie urzędniczej kadry nauczycielskiej i związanych z nią środkach zachęcających) z dnia 29 grudnia 2009 r. (BOE nr 53 z dnia 2 marca 2010 r., s. 20432) programy oceny stanowią parametr funkcjonowania i oceny systemu kształcenia Asturii poprzez analizę i ocenę obowiązków wykonywanych przez nauczycieli. W tym względzie programy oceny muszą w szczególności uwzględniać takie elementy jak nieobecności, obowiązki nauczyciela związane z wykonywaniem funkcji wychowawcy, uczestnictwo we wspólnych projektach zmierzających do poprawy lub ewaluacji zajęć pozaszkolnych, zwiększone zaangażowanie, pełnienie funkcji kierowniczych lub uczestnictwo nauczycieli w realizacji wspólnych celów placówki, ustalonych w rocznym programie ogólnym.

12

Zgodnie z art. 2 ustawy 6/2009 w programach oceny nauczycieli mogą brać udział urzędnicy statutowi będący pracownikami dydaktycznymi określeni w ustawie organicznej 2/2006 i wchodzący w skład personelu administracyjnego oraz mogący wykazać się posiadaniem pięcioletniego stażu pracy.

13

Artykuł 3 ustawy 6/2009 stanowi, że osoby, które spełnią kryteria określone w programach oceny, otrzymują dodatek nauczycielski do wynagrodzenia w wysokości i na zasadach określonych przez radę regionu przy zatwierdzaniu programów oceny nauczycieli.

14

Stosowne uregulowania przewidują w związku z tym określone dodatki finansowe w wysokości 206,53 EUR miesięcznie dla urzędników z podgrupy A1 oraz 132,18 EUR dla urzędników z podgrupy A2.

15

Carlos Álvarez Santirso, zatrudniony jako członek urzędniczego personelu tymczasowego, od 16 lat pracuje jako nauczyciel szkoły średniej w różnych placówkach kształcenia publicznego autonomicznej wspólnoty Asturii na wakujących stanowiskach.

16

W następstwie wydania przez ministra edukacji decyzji z dnia 6 kwietnia 2015 r. w sprawie otwarcia procedury przyjmowania wniosków o wzięcie udziału w pierwszym programie oceny nauczycieli C. Álvarez Santirso złożył wniosek w formie i terminie określonych w tej decyzji.

17

Decyzją z dnia 5 czerwca 2015 r. minister edukacji zatwierdził ostateczną listę osób dopuszczonych do udziału w pierwszym programie oceny nauczycieli po zakończeniu procedury składania wniosków. Wniosek C. Álvareza Santirsa został odrzucony ze względu na to, że wnioskodawca jest członkiem urzędniczego personelu tymczasowego, zaś możliwość udziału w programie oceny jest zastrzeżona dla urzędników statutowych mogących wykazać się posiadaniem co najmniej pięcioletniego stażu pracy.

18

Carlos Álvarez Santirso zaskarżył tę decyzję do Juzgado de lo Contencioso‑Administrativo no 1 d’Oviedo (sądu administracyjnego nr 1 w Oviedo, Hiszpania), twierdząc, że ze względu na tymczasowy charakter zatrudnienia członkowie urzędniczego personelu tymczasowego są – pod względem wynagradzania – traktowani mniej korzystnie od urzędników statutowych.

19

Przedstawiciele autonomicznej wspólnoty Asturii podnoszą, że rzeczone nierówne traktowanie jest uzasadnione obiektywnymi powodami odnoszącymi się do różnic w wykształceniu, umiejętnościach i osiągnięciach, na co wskazuje pomyślne przejście procedury selekcji, jako że urzędnicy statutowi muszą spełniać surowsze wymagania, co w rezultacie uzasadnia pobieranie przez nich wyższego wynagrodzenia. Ponadto przyznanie członkowi urzędniczego personelu tymczasowego takiego wynagrodzenia, jakie na danym etapie kariery zawodowej przysługuje urzędnikom statutowym, byłoby dyskryminujące względem tych urzędników w zakresie, w jakim ich dalsze zatrudnienie na danym stanowisku zależy od wyniku oceny.

20

Sąd odsyłający ma wątpliwości co do zgodności spornego uregulowania z klauzulą 4 pkt 1 porozumienia ramowego, w szczególności w świetle orzecznictwa Trybunału, zgodnie z którym sam tymczasowy charakter stosunku zatrudnienia, w braku jakiegokolwiek uzasadnienia obiektywnymi powodami, nie wystarczy do uzasadnienia odmiennego traktowania w zakresie warunków zatrudnienia, czy to jeśli chodzi o przyznanie dodatkowego wynagrodzenia w postaci dodatku trzyletniego (wyrok z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819), zaszeregowanie do wyższej grupy wynagrodzenia (wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557), czy też prawo do dodatku sześcioletniego z tytułu dalszego kształcenia (postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67).

21

W rozpatrywanym przypadku sąd odsyłający zaznacza, że przedmiotowe uregulowanie prawa krajowego zastrzega możliwość wzięcia udziału w programie oceny nauczycieli do urzędników statutowych, z pominięciem członków urzędniczego personelu tymczasowego, nawet wówczas, gdy ci ostatni mogą wykazać się posiadaniem pięcioletniego stażu pracy oraz spełnieniem wymogów w zakresie wykształcenia, zaangażowania w działania placówki oraz przyczyniania się do realizacji jej celów. Jako że wszystkie te wymogi mogą zostać spełnione zarówno przez urzędnika stuatutowego, jak i członka urzędniczego personelu tymczasowego, w ocenie sądu odsyłającego nie ma żadnych obiektywnych podstaw, które uzasadniałyby zastrzeżenie możliwości wzięcia udziału w programach oceny tylko do urzędników.

22

Sąd odsyłający zaznacza, że pozytywna ocena przekłada się wyłącznie na przyznanie dodatku finansowego i nie jest brana pod uwagę dla potrzeb awansu lub rozwoju zawodowego.

23

W tych okolicznościach Juzgado de lo Contencioso-Administrativo no 1 de Oviedo (sąd administracyjny nr 1 w Oviedo) postanowił zawiesić postępowanie i przedłożyć Trybunałowi następujące pytania prejudycjalne:

„Czy klauzulę 4 [porozumienia ramowego] należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu takiemu jak [ustawa 6/2009], której art. 2 ustanawia jako przesłankę umożliwiającą wzięcie udziału w programie oceny (a zatem uzyskanie związanych z tym dodatków finansowych) wymóg posiadania statusu urzędnika, z pominięciem członków urzędniczego personelu tymczasowego?”.

24

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego należy dokonywać w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu prawa krajowego, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które zastrzega możliwość udziału w programie oceny nauczycieli, a w razie uzyskania oceny pozytywnej – prawo do otrzymywania związanych z nim dodatków finansowych, do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w charakterze urzędników statutowych, z pominięciem nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas określony w charakterze członków urzędniczego personelu tymczasowego.

25

Zgodnie z art. 99 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odpowiedź na pytanie prejudycjalne można wywieść w sposób jednoznaczny z orzecznictwa lub jeżeli odpowiedź na takie pytanie nie pozostawia żadnych uzasadnionych wątpliwości, Trybunał może w każdej chwili, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem.

26

Wspomniany przepis podlega zastosowaniu w niniejszej sprawie. Odpowiedź na pytanie prejudycjalne można bowiem w sposób jednoznaczny wywieść z orzecznictwa Trybunału (zob. w szczególności wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819; postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167; wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557; postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67; wyroki: z dnia 18 października 2012 r., Valenza i in., od C‑302/11 do C‑305/11, EU:C:2012:646; z dnia 12 grudnia 2013 r., Carratù, C‑361/12, EU:C:2013:830; postanowienie z dnia 7 marca 2013 r., Bertazzi i in., C‑393/11, niepublikowane, EU:C:2013:143).

27

Na początku należy stwierdzić, że z powyższego orzecznictwa wynika, iż dyrektywa 99/70 oraz porozumienie ramowe mają zastosowanie do ogółu pracowników świadczących pracę za wynagrodzeniem w ramach łączącego ich z pracodawcą stosunku pracy na czas określony (wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509, pkt 28; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 42; postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 26; wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 40; postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 31).

28

Postanowienia zawarte w porozumieniu ramowym winny być zatem stosowane do umów i stosunków pracy na czas określony zawartych z organami administracji i innymi jednostkami sektora publicznego (wyrok z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo; postanowienia: z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 27; z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 32).

29

Ponieważ C. Álvarez Santirso świadczył, jako członek urzędniczego personelu tymczasowego zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony, pracę w charakterze nauczyciela szkoły średniej przez okres ponad 16 lat w różnych placówkach kształcenia publicznego autonomicznej wspólnoty Asturii, objęty jest on zakresem dyrektywy 99/70 i porozumienia ramowego.

30

Następnie, jako że w klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego ustanowiono zakaz traktowania, pod względem warunków zatrudnienia, pracowników zatrudnionych na czas określony w sposób mniej korzystny od porównywalnych pracowników zatrudnionych na czas określony, chyba że takie odmienne traktowanie zostanie uzasadnione obiektywnymi powodami, należy ustalić, czy udział w programie oceny nauczycieli, a w razie uzyskania oceny pozytywnej – prawo do związanych z nim dodatków finansowych, mieszczą się w pojęciu „warunków zatrudnienia” w rozumieniu tego przepisu.

31

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z brzmieniem klauzuli 1 lit. a) porozumienia ramowego jednym z celów tego porozumienia jest poprawa warunków zatrudnienia na czas określony poprzez zagwarantowanie przestrzegania zasady niedyskryminacji. Podobnie preambuła porozumienia ramowego stanowi w akapicie trzecim, że porozumienie to jest „odzwierciedleniem woli partnerów społecznych ustanowienia ogólnych ram, w celu zagwarantowania równego traktowania pracowników zatrudnionych na czas określony, poprzez zapewnienie im ochrony na wypadek dyskryminującego traktowania”. Motyw 14 dyrektywy 99/70 wskazuje w związku z tym, że celem porozumienia ramowego jest poprawa warunków pracy na czas określony poprzez wprowadzenie minimalnych wymogów mających zagwarantować zastosowanie zasady niedyskryminacji (wyrok z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 47; postanowienia: z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 29; z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 34).

32

Klauzula 4 porozumienia ramowego ma na celu wprowadzenie w życie zasady niedyskryminacji pracowników zatrudnionych na czas określony, tak aby uniemożliwić pracodawcy wykorzystywanie tego rodzaju stosunku pracy do pozbawiania pracowników praw przyznanych pracownikom zatrudnionym na czas nieokreślony (wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509, pkt 37; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 48; postanowienia: z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 30; z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 35).

33

W świetle celów realizowanych przez porozumienie ramowe klauzulę 4 tego porozumienia należy odczytywać jako wyrażającą zasadę prawa socjalnego Unii, która nie może być interpretowana zawężająco (zob. podobnie wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509, pkt 38; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 49; postanowienia: z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 31; z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 36).

34

Trybunał orzekł w związku z tym, że dla ustalenia, czy dany środek należy do „warunków zatrudnienia” w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego, decydujące jest właśnie kryterium zatrudnienia, mianowicie stosunek pracy łączący pracownika z jego pracodawcą (zob. podobnie wyrok z dnia 12 grudnia 2013 r., Carratù, C‑361/12, EU:C:2013:830, pkt 35).

35

Z tego względu pojęciem „warunków zatrudnienia” w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego objęte są trzyletnie dodatki za wysługę lat (zob. podobnie wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509, pkt 47; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 50–58; a także postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 32–34), sześcioletnie dodatki z tytułu dalszego kształcenia (zob. podobnie postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 38), a także unormowania dotyczące okresów zatrudnienia wymaganych do tego, by pracownik mógł zostać zaklasyfikowany do wyższej grupy zaszeregowania, lub unormowania dotyczące naliczania okresów służby wymaganych do tego, aby pracownik mógł zostać poddany ocenie rocznej (zob. podobnie wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 46 i przytoczone tam orzecznictwo).

36

W rozpatrywanym przypadku, mimo że co do zasady to do sądu odsyłającego należy ustalenie charakteru oraz celów przedmiotowych środków, należy stwierdzić, że z materiałów przekazanych Trybunałowi przez ten sąd wynika, iż udział w programach oceny, a w razie uzyskania oceny pozytywnej – prawo do związanych z nim dodatków finansowych, należy uznać za „warunki zatrudnienia” w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego.

37

Z jednej strony bowiem warunek posiadania pięcioletniego stażu pracy wymagany w celu wzięcia udziału w programie oceny stanowi decydujące kryterium przypomniane w pkt 34 niniejszego postanowienia.

38

Z drugiej strony wydaje się, że uzyskanie oceny pozytywnej w ramach programu oceny nie jest w żaden sposób brane pod uwagę dla potrzeb awansu lub rozwoju zawodowego, a jedynie przekłada się na prawo do otrzymywania dodatku do wynagrodzenia. Tymczasem składnik wynagrodzenia w formie dodatku finansowego musi, jako jeden z warunków pracy, być dostępny zarówno dla pracownika zatrudnionego na czas określony, jak i pracownika zatrudnionego na czas nieokreślony.

39

Interpretowanie klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego w sposób, który z definicji pojęcia „warunków zatrudnienia” wykluczałby prawo do udziału w programie oceny, a w razie uzyskania oceny pozytywnej – prawo do związanych z nim dodatków finansowych, prowadziłoby do zawężenia – z naruszeniem celów, które ma realizować ten przepis – zakresu ochrony pracowników zatrudnionych na czas określony przed dyskryminacją.

40

Wreszcie, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem pracownicy zatrudnieni na czas określony nie mogą być, pod względem warunków zatrudnienia w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego, traktowani gorzej od znajdujących się w porównywalnej sytuacji pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony, chyba że takie odmienne traktowanie jest uzasadnione obiektywnymi powodami (zob. podobnie wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509, pkt 42, 47; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 53; postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 34; wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 56, 57, 64; a także postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 40).

41

Ponieważ w rozpatrywanym przypadku nie ma wątpliwości co do tego, że urzędnicy statutowi zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony są traktowani odmiennie od członków urzędniczego personelu tymczasowego zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas określony, należy w pierwszej kolejności zbadać, czy sytuacja rozpatrywanych w niniejszej sprawie pracowników zatrudnionych na czas określony jest porównywalna z sytuacją pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony.

42

W tym względzie należy przypomnieć, że wedle definicji zawartej w klauzuli 3 pkt 2 porozumienia ramowego pojęcie „porównywalnego pracownika zatrudnionego na czas nieokreślony” oznacza „pracownika, który zawarł umowę o pracę lub stosunek pracy na czas nieokreślony w tym samym zakładzie i mającego pracę/zawód taki sam lub podobny, uwzględniając kwalifikacje/umiejętności” (postanowienia: z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 36; z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 42).

43

Aby ocenić, czy pracownicy wykonują taką samą lub podobną pracę w rozumieniu porozumienia ramowego, należy, zgodnie z klauzulami 3 pkt 2 oraz 4 pkt 1 porozumienia ramowego, ustalić, czy, zważywszy na określony zbiór czynników, takich jak charakter pracy, warunki kształcenia i warunki pracy, można uznać, że znajdują się oni w porównywalnej sytuacji (wyrok z dnia 18 października 2012 r., Valenza i in., od C‑302/11 do C‑305/11, EU:C:2012:646, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo; postanowienia: z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 37; z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 43).

44

Ustalenie, czy urzędnicy statutowi i członkowie urzędniczego personelu tymczasowego znajdują się w porównywalnej sytuacji, co do zasady nie należy do Trybunału, ale do sądu odsyłającego (zob. analogicznie postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 39; wyroki: z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 67; z dnia 18 października 2012 r., Valenza i in., od C‑302/11 do C‑305/11, EU:C:2012:646, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo; a także postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 44).

45

Jednakże w sprawie rozpatrywanej w postępowaniu głównym nie wydaje się, aby świadczenie pracy nauczyciela przez nauczycieli zatrudnionych jako urzędnicy statutowi oraz przez nauczycieli zatrudnionych jako członkowie urzędniczego personelu tymczasowego wymagało posiadania odmiennych kwalifikacji uniwersyteckich lub odmiennego doświadczenia zawodowego. Przeciwnie, z informacji zawartych w postanowieniu odsyłającym wynika, że obie kategorie nauczycieli wykonują podobne zadania oraz muszą spełniać te same wymogi, w szczególności w świetle kryteriów branych pod uwagę w ramach programu oceny, takich jak wykształcenie, przyczynianie się do realizacji celów danej placówki oraz udział w jej działaniach.

46

Wydaje się zatem, że jedynym elementem odróżniającym sytuację nauczyciela zatrudnionego jako urzędnik statutowy od sytuacji nauczyciela zatrudnionego w charakterze członka urzędniczego personelu tymczasowego chcącego wziąć udział w programie oceny jest tymczasowy charakter stosunku pracy łączącego ich z pracodawcą.

47

W takim wypadku należy zbadać w drugiej kolejności, czy istnieje obiektywny powód, w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1, uzasadniający stwierdzone odmienne traktowanie.

48

W tym względzie należy przypomnieć, że pojęcie „obiektywnych powodów” widniejące w klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego należy rozumieć w ten sposób, że owe powody nie pozwalają na uzasadnienie odmiennego traktowania pracowników zatrudnionych na czas określony względem pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony okolicznością, iż wspomniane odmienne traktowanie zostało wprowadzone przez ogólną i abstrakcyjną normę prawa krajowego, taką jak zawarta w ustawie lub porozumieniu zbiorowym (wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509, pkt 57; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 54; postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 40; wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 72; postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 47).

49

Odwołanie się jedynie do tymczasowego charakteru zatrudnienia personelu administracji publicznej nie może więc stanowić powodu o charakterze obiektywnym w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego (wyrok z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 56; postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 42; wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 74; postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 49).

50

Odmienne pod względem warunków pracy traktowanie pracowników zatrudnionych na czas określony względem pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony nie może więc zostać uzasadnione kryterium, które w sposób ogólny i abstrakcyjny odnosi się do samego czasu trwania zatrudnienia. Przyznanie, że sam tymczasowy charakter stosunku zatrudnienia wystarcza dla uzasadnienia tego odmiennego traktowania, godziłoby w istotę celów dyrektywy 99/70 i porozumienia ramowego. Zamiast poprawiać warunki pracy na czas określony i promować równość traktowania, do czego dążą zarówno dyrektywa 99/70, jak i porozumienie ramowe, odwołanie się do takiego kryterium prowadziłoby do utrwalenia sytuacji niekorzystnej dla pracowników zatrudnionych na czas określony (wyrok z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 57; postanowienia: z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 43; z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 50).

51

Wspomniane pojęcie wymaga, by stwierdzona różnica w traktowaniu była uzasadniona istnieniem szczegółowo określonych i konkretnych okoliczności charakteryzujących warunek zatrudnienia, do którego się odnosi – w szczególnym kontekście, w który się ona wpisuje, oraz w oparciu o obiektywne i przejrzyste kryteria – tak by upewnić się, czy ta różnica odpowiada rzeczywistej potrzebie, czy może prowadzić do osiągnięcia realizowanego celu i jest do tego niezbędna. Elementy te mogą w szczególności wynikać ze szczególnego charakteru zadań, w celu wykonania których zawarto umowy na czas określony, oraz z ich swoistych cech lub, w odpowiednim przypadku, z realizacji uzasadnionego celu polityki socjalnej państwa członkowskiego (wyroki: z dnia 13 września 2007 r., Del Cerro Alonso, C‑307/05, EU:C:2007:509, pkt 53, 58; z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 55; postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 41; wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 73; postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 48).

52

W rozpatrywanym przypadku przedstawiciele autonomicznej wspólnoty Asturii wskazują jedynie na istnienie minimalnych wymogów, które muszą spełniać osoby w celu zatrudnienia jako członkowie urzędniczego personelu tymczasowego, oraz podnoszą potencjalną dyskryminacją urzędników mianowanych.

53

W tym względzie należy stwierdzić, że zważywszy na zakres uznania przysługujący państwom członkowskim w odniesieniu do organizacji ich administracji publicznej, należy stwierdzić, że zasadniczo państwa te mogą, nie postępując przy tym niezgodnie z dyrektywą 99/70 ani z porozumieniem ramowym, uzależnić dostęp do niektórych stanowisk od stażu pracy, zastrzec dostęp do awansów wewnętrznych wyłącznie dla urzędników oraz wymagać od tych urzędników, by wykazali doświadczenie zawodowe odpowiadające grupie zaszeregowania znajdującej się bezpośrednio poniżej grupy zaszeregowania, od której prowadzone jest postępowanie selekcyjne (wyroki: z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 76; z dnia 18 października 2012 r., Valenza i in., od C‑302/11 do C‑305/11, EU:C:2012:646, pkt 57 i przytoczone tam orzecznictwo; a także postanowienie z dnia 7 marca 2013 r., Bertazzi i in., C‑393/11, niepublikowane, EU:C:2013:143, pkt 43).

54

Jednakże mimo tego zakresu uznania ustanowione przez państwa członkowskie kryteria muszą być stosowane w sposób przejrzysty i musi istnieć możliwość ich skontrolowania, aby uniemożliwić jakiekolwiek niekorzystne traktowanie pracowników zatrudnionych na czas określony jedynie ze względu na czas trwania umów lub stosunków pracy stanowiących potwierdzenie ich stażu i doświadczenia zawodowego (wyroki: z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 77; z dnia 18 października 2012 r., Valenza i in., od C‑302/11 do C‑305/11, EU:C:2012:646, pkt 59; a także postanowienie z dnia 7 marca 2013 r., Bertazzi i in., C‑393/11, niepublikowane, EU:C:2013:143, pkt 44).

55

Jeżeli takie odmienne traktowanie w ramach procedury selekcyjnej wynika z konieczności uwzględnienia obiektywnych wymogów dotyczących stanowiska, które ma zostać obsadzone w wyniku tego postępowania, niezwiązanych z czasowym charakterem stosunku pracy łączącego pracownika z pracodawcą, może ono być uzasadnione w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1 lub 4 porozumienia ramowego (wyroki: z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 79; z dnia 18 października 2012 r., Valenza i in., od C‑302/11 do C‑305/11, EU:C:2012:646, pkt 61; a także postanowienie z dnia 7 marca 2013 r., Bertazzi i in., C‑393/11, niepublikowane, EU:C:2013:143, pkt 46).

56

Natomiast sformułowany w sposób ogólny i abstrakcyjny warunek posiadania pięcioletniego stażu pracy, który może zostać spełniony wyłącznie przez urzędnika statutowego, bez brania pod uwagę między innymi szczególnego charakteru jego zadań oraz ich swoistych cech, nie spełnia wymogów orzecznictwa dotyczącego klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego, które zostały przedstawione w pkt 48–51 niniejszego postanowienia.

57

Ponadto, co się tyczy powołanego celu polegającego na przeciwdziałaniu zjawisku dyskryminacji urzędników statutowych, należy zauważyć, że o ile taki cel z pewnością może stanowić „obiektywny powód” w rozumieniu klauzuli 4 pkt 1 lub 4 porozumienia ramowego, o tyle rzeczony cel w żadnym wypadku nie może stanowić uzasadnienia dla nieproporcjonalnego uregulowania prawa krajowego takiego jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które całkowicie i w każdych okolicznościach wyklucza uwzględnienie wszystkich okresów służby przebytych przez pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę na czas określony do celów obliczenia ich stażu pracy oraz ustalenia wysokości ich wynagrodzenia (wyrok z dnia 18 października 2012 r., Valenza i in., od C‑302/11 do C‑305/11, EU:C:2012:646, pkt 62; a także postanowienie z dnia 7 marca 2013 r., Bertazzi i in., C‑393/11, niepublikowane, EU:C:2013:143, pkt 47).

58

Podobnie rzecz ma się w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, w której uregulowanie prawa krajowego zastrzega możliwość udziału w programie oceny nauczycieli, a w razie uzyskania oceny pozytywnej – prawo do związanych z nim świadczeń, dla nauczycieli zatrudnionych jako urzędnicy statutowi mogący się wykazać posiadaniem pięcioletniego stażu pracy, podczas gdy nauczyciele zatrudnieni jako członkowie urzędniczego personelu tymczasowego spełniają dokładnie takie same kryteria dostępu do stanowiska, ale nie mają prawa do wspomnianych korzyści.

59

Należy wreszcie przypomnieć, że norma zawarta w klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego jest bezwarunkowa i wystarczająco precyzyjna, aby mogła być powoływana przez jednostki wobec państwa przed sądami krajowymi (zob. podobnie wyrok z dnia 22 grudnia 2010 r., Gavieiro Gavieiro i Iglesias Torres, C‑444/09 i C‑456/09, EU:C:2010:819, pkt 78–83; postanowienie z dnia 18 marca 2011 r., Montoya Medina, C‑273/10, niepublikowane, EU:C:2011:167, pkt 46; wyrok z dnia 8 września 2011 r., Rosado Santana, C‑177/10, EU:C:2011:557, pkt 56; postanowienie z dnia 9 lutego 2012 r., Lorenzo Martínez, C‑556/11, niepublikowane, EU:C:2012:67, pkt 53).

60

W świetle wszystkich powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że wykładni klauzuli 4 pkt 1 porozumienia ramowego należy dokonywać w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu prawa krajowego, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które zastrzega możliwość udziału w programie oceny nauczycieli, a w razie uzyskania oceny pozytywnej – prawo do otrzymywania związanych z nim dodatków finansowych, do nauczycieli zatrudnionych na podstawie stosunku pracy na czas nieokreślony w charakterze urzędników statutowych, z pominięciem nauczycieli zatrudnionych na podstawie stosunku pracy na czas określony w charakterze członków urzędniczego personelu tymczasowego.

61

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach.

Z powyższych względów Trybunał (dziesiąta izba) orzeka, co następuje:

Wykładni klauzuli 4 pkt 1 Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego w dniu 18 marca 1999 r., zawartego w załączniku do dyrektywy Rady 99/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC, należy dokonywać w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie uregulowaniu prawa krajowego, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które zastrzega możliwość udziału w programie oceny nauczycieli, a w razie uzyskania oceny pozytywnej – prawo do otrzymywania związanych z nim dodatków finansowych, do nauczycieli zatrudnionych na podstawie stosunku pracy na czas nieokreślony w charakterze urzędników statutowych, z pominięciem nauczycieli zatrudnionych na podstawie stosunku pracy na czas określony w charakterze członków urzędniczego personelu tymczasowego.