Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62015CJ0189

    Wyrok Trybunału (dziewiąta izba) z dnia 18 stycznia 2017 r.
    Istituto di Ricovero e Cura a Carattere Scientifico (IRCCS) – Fondazione Santa Lucia przeciwko Cassa conguaglio per il settore elettrico i in.
    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Consiglio di Stato.
    Odesłanie prejudycjalne – Dyrektywa 2003/96/WE – Opodatkowanie produktów energetycznych i energii elektrycznej – Obniżki podatku – Przedmiotowy zakres stosowania – Ulgi dotyczące kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej – Artykuł 17 – Przedsiębiorstwa energochłonne – Ulgi przyznawane takim przedsiębiorstwom jedynie jeśli działają w sektorze wytwórczym – Dopuszczalność.
    Sprawa C-189/15.

    Court reports – general

    ECLI identifier: ECLI:EU:C:2017:17

    WYROK TRYBUNAŁU (dziewiąta izba)

    z dnia 18 stycznia 2017 r. ( *1 )

    „Odesłanie prejudycjalne — Dyrektywa 2003/96/WE — Opodatkowanie produktów energetycznych i energii elektrycznej — Obniżki podatku — Przedmiotowy zakres stosowania — Ulgi dotyczące kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej — Artykuł 17 — Przedsiębiorstwa energochłonne — Ulgi przyznawane takim przedsiębiorstwom jedynie jeśli działają w sektorze wytwórczym — Dopuszczalność”

    W sprawie C‑189/15

    mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Consiglio di Stato (radę państwa, Włochy) postanowieniem z dnia 17 marca 2015 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 24 kwietnia 2015 r., w postępowaniu:

    Istituto di Ricovero e Cura a Carattere Scientifico (IRCCS) – Fondazione Santa Lucia

    przeciwko

    Cassa conguaglio per il settore elettrico,

    Ministero dello Sviluppo economico,

    Ministero dell’Economia e delle Finanze,

    Autorità per l’energia elettrica e il gas,

    przy udziale:

    2M SpA,

    TRYBUNAŁ (dziewiąta izba),

    w składzie: E. Juhász, prezes izby, C. Vajda (sprawozdawca) i C. Lycourgos, sędziowie,

    rzecznik generalny: M. Campos Sánchez-Bordona,

    sekretarz: A. Calot Escobar,

    uwzględniając pisemny etap postępowania,

    rozważywszy uwagi przedstawione:

    w imieniu Istituto di Ricovero e Cura a Carattere Scientifico (IRCCS) – Fondazione Santa Lucia przez G. Pellegrina, avvocato,

    w imieniu rządu włoskiego przez G. Palmieri, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez A. Vitalego i P. Gentiliego, avvocati dello Stato,

    w imieniu Komisji Europejskiej przez K. Herrmann, M. Owsiany-Hornung i F. Tomat, działające w charakterze pełnomocników,

    po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 21 kwietnia 2016 r.,

    wydaje następujący

    Wyrok

    1

    Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 17 ust. 1 dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. 2003, L 283, s. 51).

    2

    Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Istituto di Ricovero e Cura a Carattere Scientifico (IRCCS) – Fondazione Santa Lucia [instytutem szpitalno-leczniczym o charakterze naukowym (IRCCS) – fundacją świętej Łucji (zwanym dalej „Fundacją”)] i Cassa conguaglio per il settore elettrico (funduszem wyrównawczym sektora energii elektrycznej, Włochy), Ministero dello Sviluppo economico (ministerstwem rozwoju gospodarczego, Włochy), Ministero dell’Economia e delle Finanze (ministerstwem gospodarki i finansów, Włochy) oraz Autorità per l’energia elettrica e il gas (urzędem ds. energii elektrycznej i gazu) w przedmiocie odmowy przyznania Fundacji przez właściwe włoskie organy możliwości korzystania z krajowego systemu ulg w odniesieniu do kwot należnych z tytułu pokrycia ogólnych kosztów we włoskim systemie energii elektrycznej (zwanych dalej „kosztami ogólnymi sytemu energii elektrycznej”).

    Ramy prawne

    Prawo Unii

    3

    Motywy 9, 10 i 11 dyrektywy 2003/96 stanowią:

    „(9)

    Państwom członkowskim należy przyznać elastyczność potrzebną do określania i wykonywania polityk właściwych do ich okoliczności krajowych.

    (10)

    Państwa członkowskie chcą wprowadzać lub utrzymywać różne rodzaje podatków od produktów energetycznych i energii elektrycznej. W tym celu należy postanowić, że państwa członkowskie spełniają [spełnią] wymagani[a] odnośnie do minimalnych poziomów opodatkowania, jeśli całość pobranych przez nie, jako podatki pośrednie, opłat (z wyłączeniem podatku od wartości dodanej) nie jest niższa od wspólnotowych minimalnych poziomów opodatkowania.

    (11)

    Decydowanie o tym, jakimi środkami podatkowymi wprowadzone zostaną w życie wspólnotowe ramy dotyczące opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej, jest sprawą poszczególnych państw członkowskich. W tym względzie państwa członkowskie mogą zdecydować nie podwyższać ogólnego obciążenia podatkowego, jeśli uznają, że wprowadzenie w życie takiej zasady neutralności podatkowej mogłoby przyczynić się do restrukturyzacji i unowocześnienia ich systemów podatkowych poprzez zachęcanie do zachowań bardziej sprzyjających ochronie środowiska i zwiększonego uwzględnienia czynnika udziału w pracy”.

    4

    Artykuł 1 dyrektywy 2003/96 stanowi:

    „Państwa członkowskie nakładają podatki na produkty energetyczne i energię elektryczną zgodnie z niniejszą dyrektywą”.

    5

    Zgodnie z art. 4 tej dyrektywy:

    „1.   Poziomy opodatkowania, jakie państwa członkowskie stosują do produktów energetycznych i energii elektrycznej, wymienione w art. 2, nie mogą być niższe niż minimalne poziomy opodatkowania przewidziane niniejszą dyrektywą.

    2.   Dla celów niniejszej dyrektywy »poziom opodatkowania« stanowi całkowitą kwotę opłat pobranych jako podatki pośrednie (z wyłączeniem podatku od wartości dodanej) wyliczoną bezpośrednio lub pośrednio na podstawie ilości produktów energetycznych i energii elektrycznej w momencie przekazania do konsumpcji”.

    6

    Artykuł 8 ust. 2 rzeczonej dyrektywy stanowi:

    „Niniejszy artykuł ma zastosowanie do następujących celów przemysłowych i handlowych:

    […]

    b)

    silniki stacjonarne;

    c)

    zakład i maszyny używane w budownictwie, inżynierii lądowej i wodnej oraz publicznych robotach budowlanych;

    […]”.

    7

    Artykuł 11 omawianej dyrektywy ma następującą treść:

    „1.   W niniejszej dyrektywie »zastosowanie gospodarcze« oznacza wykorzystanie przez jednostkę gospodarczą, określoną zgodnie z ust. 2, która samodzielnie i niezależnie, w dowolnym miejscu, dostarcza towary lub świadczy usługi, niezależnie od celu i wyniku wykonywania takich działalności gospodarczych.

    Działalności gospodarcze obejmują wszystkie działalności producentów, podmiotów gospodarczych i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością górniczą i rolniczą oraz wykonywaniem wolnych zawodów.

    […]

    2.   W odniesieniu do niniejszej dyrektywy jednostka gospodarcza nie może być mniejsza od części przedsięwzięcia lub osoby prawnej, która z organizacyjnego punktu widzenia stanowi niezależny zakład, to znaczy jest jednostką zdolną do funkcjonowania w oparciu o własne środki.

    […]

    4.   Państwa członkowskie mogą ograniczyć zakres obniżonego poziomu opodatkowania dla zastosowań gospodarczych”.

    8

    Artykuł 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96 stanowi:

    „Pod warunkiem że minimalne poziomy opodatkowania przewidziane w niniejszej dyrektywie są przestrzegane średnio przez wszystkie przedsiębiorstwa, państwa członkowskie mogą stosować obniżki podatku do zużycia produktów energetycznych wykorzystywanych do ogrzewania lub dla celów art. 8 ust. 2 lit. b) i c) oraz do energii elektrycznej w następujących przypadkach:

    a)

    na rzecz zakładów [przedsiębiorstw] energochłonnych

    »Zakład energochłonny [przedsiębiorstwo energochłonne]« oznacza jednostkę gospodarczą, określoną w art. 11, w której koszty nabycia produktów energetycznych i energii elektrycznej wynoszą przynajmniej 3,0% wartości produkcji lub krajowy należny podatek energetyczny wynosi przynajmniej 0,5% wartości dodanej. W ramach tej definicji państwa członkowskie mogą stosować bardziej rygorystyczne pojęcia [kryteria], włącznie z wartością sprzedaży, definicjami dotyczącymi procesu i sektora.

    […]”.

    9

    Artykuł 26 ust. 1 i 2 tej dyrektywy przewiduje:

    „1.   Państwa członkowskie informują Komisję o środkach podjętych na mocy art. 5, art. 14 ust. 2, art. 15 i 17.

    2.   Środki takie jak zwolnienia podatkowe, obniżki podatkowe, zróżnicowanie podatkowe i zwroty podatków w rozumieniu niniejszej dyrektywy mogą stanowić pomoc państwa, o której w tych przypadkach musi zostać powiadomiona Komisja na mocy art. 88 ust. 3 traktatu.

    Informacje przekazane Komisji na podstawie niniejszej dyrektywy nie zwalniają państw członkowskich z obowiązku powiadamiania na mocy art. 88 ust. 3 traktatu”.

    10

    Artykuł 1 ust. 1 i 2 dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG (Dz.U. 2009, L 9, s. 12), stanowi:

    „1.   Niniejsza dyrektywa ustanawia ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego nakładanego bezpośrednio lub pośrednio na konsumpcję poniższych wyrobów, zwanych dalej »wyrobami akcyzowymi«:

    a)

    produkty energetyczne i energia elektryczna objęte dyrektywą 2003/96/WE;

    […]

    2.   Dla szczególnych celów państwa członkowskie mogą nakładać na wyroby akcyzowe inne podatki pośrednie, pod warunkiem że podatki te są zgodne ze wspólnotowymi przepisami podatkowymi dotyczącymi podatku akcyzowego lub podatku od wartości dodanej w zakresie określenia podstawy opodatkowania, obliczania podatku, wymagalności i monitorowania podatku, z wyłączeniem przepisów dotyczących zwolnień”.

    Prawo włoskie

    11

    Decreto legislativo n. 26 (rozporządzenie ustawodawcze nr 26) z dnia 2 lutego 2007 r. (dodatek zwyczajny do GURI nr 68 z dnia 22 marca 2007 r.) transponowało dyrektywę 2003/96 do prawa krajowego.

    12

    Decreto-legge n. 83 (rozporządzenie z mocą ustawy nr 83) z dnia 22 czerwca 2012 r. (dodatek zwyczajny do GURI nr 147 z dnia 26 czerwca 2012 r.), przekształcone ze zmianami w ustawę (zwane dalej „rozporządzeniem z mocą ustawy nr 83/2012”) ustanawia nadzwyczajne środki na rzecz rozwoju państwa.

    13

    Artykuł 39 rozporządzenia z mocą ustawy nr 83/2012, zatytułowany „Kryteria przeglądu systemu akcyz na energię elektryczną i produkty energetyczne oraz kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej dla przedsiębiorstw energochłonnych – Szczególne systemy taryfowe dla przemysłu energochłonnego”, stanowi w ust. 1–3:

    „1.   Minister gospodarki i finansów w porozumieniu z ministrem rozwoju gospodarczego wydają najpóźniej w dniu 31 grudnia 2012 r. jedno lub więcej rozporządzeń określających zgodnie z art. 17 dyrektywy 2003/96 […] przedsiębiorstwa energochłonne w oparciu o warunki i kryteria dotyczące minimalnych poziomów konsumpcji i wpływu kosztów energii na wartość działalności przedsiębiorstwa.

    2.   Rozporządzenia wskazane w ust. 1 mają na celu ustalenie w dalszej kolejności uproszczonego i sprawiedliwego systemu stawek akcyzowych na energię elektryczną i na produkty energetyczne wykorzystywane jako paliwo, z poszanowaniem warunków przewidzianych w dyrektywie 2003/96; system ten musi zapewnić utrzymanie wpływów podatkowych […].

    3.   W terminie 60 dni od wydania rozporządzeń wskazanych w ust. 1 urząd ds. energii elektrycznej i gazu określa nowe kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej i kryteria ich podziału pomiędzy końcowych konsumentów, z uwzględnieniem definicji przedsiębiorstwa energochłonnego zawartej w rozporządzeniach wskazanych w ust. 1 i z poszanowaniem warunków określonych w ust. 2, zgodnie z wytycznymi ustanowionymi przez ministra rozwoju gospodarczego […]”.

    14

    Decreto ministeriale – Definizione delle imprese a forte consumo di energia (rozporządzenie ministerialne – określenie przedsiębiorstw energochłonnych) z dnia 5 kwietnia 2013 r. (GURI nr 91 z dnia 18 kwietnia 2013 r.) zostało wydane w celu wykonania art. 39 rozporządzenia z mocą ustawy nr 83/2012.

    15

    Artykuł 3 tego rozporządzenia ministerialnego przewiduje, że określenie na nowo ogólnych kosztów systemu energii elektrycznej ma na celu wprowadzenie systemu ulg na rzecz przedsiębiorstw energochłonnych w następstwie ustanowienia wytycznych ministerialnych, o których mowa w art. 39 ust. 3 rozporządzenia z mocą ustawy nr 83/2012. Artykuł 3 ust. 2 stanowi, że „ogólne koszty systemu energii elektrycznej zostaną ponownie określone według kryterium degresywności w stosunku do zużycia energii elektrycznej […], w zależności od przypadku również w odniesieniu do sektorów działalności oznaczonych kodami ATECO [krajowego systemu klasyfikacji rodzajów działalności gospodarczej]”.

    16

    Wytyczne ministra rozwoju gospodarczego z dnia 24 lipca 2013 r. zostały wydane w celu wykonania art. 39 ust. 3 rozporządzenia z mocą ustawy nr 83/2012 i art. 3 rzeczonego rozporządzenia ministerialnego. W szczególności powierzają one urzędowi ds. energii elektrycznej i gazu (przekształconemu w urząd ds. energii elektrycznej, gazu i wody) zadanie polegające na ponownym określeniu kwot z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej, ograniczając ową ulgę do przedsiębiorstw „energochłonnych” działających w sektorze wytwórczym.

    17

    Wytyczne te zostały wdrożone przez trzy decyzje urzędu ds. energii elektrycznej i gazu wydane w październiku 2013 r., które faktycznie ograniczyły korzystanie z tych ulg jedynie do przedsiębiorstw z sektora wytwórczego.

    Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

    18

    Fundacja jest instytucją szpitalno-leczniczą o charakterze naukowym, która działa między innymi w sektorze usług zdrowotnych. Według sądu odsyłającego można klasyfikować ją jako jednostkę gospodarczą w rozumieniu art. 11 dyrektywy 2003/96.

    19

    W 2014 r. Fundacja wystąpiła do Tribunale amministrativo regionale della Lombardia (regionalnego sądu administracyjnego dla Lombardii, Włochy) o stwierdzenie nieważności aktów, poprzez które właściwe organy odmówiły jej korzystania z systemu ulg w zakresie kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej. Sąd ten orzekł niedopuszczalność skargi Fundacji ze względów związanych z terminem jej wniesienia.

    20

    Consiglio di Stato (rada państwa, Włochy), do której wniesiono apelację, uznała, że skarga Fundacji była dopuszczalna. W konsekwencji rozpatrzyła co do istoty sprawę, w której to sprawie występują kwestie dotyczące między innymi prawa Unii.

    21

    Jako że sąd odsyłający uważa, że jest w stanie bez zwracania się do Trybunału rozstrzygnąć kwestie dotyczące art. 107 TFUE i 108 TFUE w sporze w postępowaniu głównym, jego wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego dotyczy w szczególności interpretacji art. 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96.

    22

    Sąd odsyłający zastanawia się, czy ulgi związane z kosztami ogólnymi systemu energii elektrycznej są objęte zakresem stosowania art. 17 ust. 1, który dotyczy obniżek podatkowych. W tym względzie sąd ten wyjaśnia, że koszty te są przeznaczone na finansowanie celów leżących w interesie ogólnym, takich jak wspieranie odnawialnych źródeł energii (element A3) i wydajności energetycznej (element UC7), koszty bezpieczeństwa jądrowego i kompensacji terytorialnych (elementy A2 i MCT), szczególne stawki dla kolei państwowych (element A4), kompensacje na rzecz małych przedsiębiorstw z sektora energii elektrycznej (element UC4), wsparcie dla badań stosowanych w sektorze energii elektrycznej (element A5) oraz pokrycie „bonusu energii elektrycznej” (element As) i ulg przyznawanych przedsiębiorstwom energochłonnym (element Ae). Według sądu odsyłającego koszty ogólne systemu energii elektrycznej są nakładane na konsumentów energii elektrycznej i rozdzielane pomiędzy nich, w tym pomiędzy przedsiębiorstwa, poprzez ich uwzględnienie w fakturach za energię elektryczną.

    23

    Jako że ulgi związane z kosztami ogólnymi systemu energii elektrycznej należy uważać za obniżki podatków, sąd odsyłający zastanawia się, czy art. 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96 pozwala, aby państwa członkowskie wprowadzające takie obniżki na podstawie tego przepisu przyznawały je jedynie niektórym energochłonnym przedsiębiorstwom działającym w sektorach wyznaczonych przez organy krajowe, po to aby realizować cele leżące w interesie ogólnym.

    24

    W powyższych okolicznościach Consiglio di Stato (rada państwa) postanowiła zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

    „1)

    Czy zakresem stosowania dyrektywy [2003/96] objęte są przepisy krajowe (takie jak przepisy w postępowaniu głównym), które z jednej strony przewidują definicję »przedsiębiorstw energochłonnych« zgodną z definicją zawartą w tej dyrektywie, a z drugiej strony zastrzegają na rzecz takiego rodzaju przedsiębiorstw ulgi w zakresie kwot należnych z tytułu kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej (a nie ulgi dotyczące opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej jako takiej)?

    2)

    Czy prawo [Unii], a w szczególności art. 11 i 17 dyrektywy [2003/96], stoi na przeszkodzie przepisom ustawowym i wykonawczym (takim jak obowiązujące we włoskim porządku prawnym), które z jednej strony przewidują wprowadzenie systemu ulg w zakresie konsumpcji produktów energetycznych (energii elektrycznej) przez przedsiębiorstwa »energochłonne« w rozumieniu wspomnianego art. 17, a z drugiej strony ograniczają możliwość korzystania z takich ulg jedynie na rzecz przedsiębiorstw »energochłonnych«, które działają w sektorze wytwórczym, wyłączając ją w stosunku do przedsiębiorstw działających w innych sektorach gospodarki?”.

    W przedmiocie pytań prejudycjalnych

    W przedmiocie pytania pierwszego

    25

    Poprzez swe pierwsze pytanie sąd odsyłający stara się w istocie ustalić, czy art. 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96 należy interpretować w ten sposób, że pojęciem „obniżek podatku” są objęte ulgi przyznane w prawie krajowym przedsiębiorstwom energochłonnym takim jak opisane w tym przepisie, w odniesieniu do kwot takich jak będące przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej.

    26

    Odpowiedź na to pytanie zależy od kwestii tego, czy kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej mają charakter podatków, a dokładniej rzecz ujmując – czy stanowią podatki pośrednie, o których mowa w art. 4 ust. 2 dyrektywy 2003/96.

    27

    Po pierwsze bowiem, art. 17 ust. 1 tej dyrektywy uzależnia stosowanie obniżek podatków od zużycia produktów energetycznych i energii elektrycznej od przestrzegania minimalnych wspólnotowych poziomów opodatkowania przewidzianych przez rzeczoną dyrektywę. Po drugie, art. 4 ust. 2 dyrektywy 2003/96 definiuje „poziom opodatkowania” dla celów tej dyrektywy jako całkowitą kwotę opłat pobranych jako podatki pośrednie.

    28

    Rząd włoski uważa, że kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej nie mają charakteru podatków, lecz charakter taryfowy, albowiem pokrywane są one za pośrednictwem elementów stawek za energię elektryczną.

    29

    Należy jednak przypomnieć, że do Trybunału należy dokonanie kwalifikacji określonej daniny jako podatku, cła lub opłaty na gruncie prawa Unii w oparciu o jej obiektywne cechy, niezależnie od sposobu zakwalifikowania jej na gruncie prawa krajowego (zob. wyroki: z dnia 12 grudnia 2006 r., Test Claimants in the FII Group Litigation, C‑446/04, EU:C:2006:774, pkt 107; a także z dnia 24 czerwca 2010 r., P. Ferrero e C. i General Beverage Europe, C‑338/08 i C‑339/08, EU:C:2010:364, pkt 25).

    30

    Należy zatem zbadać obiektywne cechy kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej.

    31

    Po pierwsze, należy zaznaczyć, że jak wynika z odesłania prejudycjalnego, kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej są przewidziane w prawie włoskim, między innymi w art. 39 ust. 3 rozporządzenia z mocą ustawy nr 83/2012.

    32

    Ponadto dla celów zakwalifikowania kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej jako podatku istotne jest, aby istniał obowiązek zapłaty tych kwot i aby w wypadku uchybienia temu obowiązkowi podatnik był ścigany przez właściwe organy, przy czym w wypadku podatku pośredniego osoba prawnie zobowiązana do tych płatności niekoniecznie jest końcowym konsumentem, na którego przerzucone zostały te kwoty (zob. podobnie, jeżeli chodzi o podatek VAT, wyrok z dnia 14 stycznia 2016 r., Komisja/Belgia, C‑163/14, EU:C:2016:4, pkt 44).

    33

    Wydaje się, że jest tak w wypadku kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej. W świetle uwag rządu włoskiego wydaje się bowiem, że podmioty korzystające z usług sieci energii elektrycznej mają prawny obowiązek uiszczania tych kwot na rzecz funduszu wyrównawczego sektora energii elektrycznej. Do sądu odsyłającego należy jednak potwierdzenie istnienia takiego obowiązku oraz obowiązku kontrolowania jego przestrzegania przez właściwe organy.

    34

    Po drugie, jak wynika również z odesłania prejudycjalnego, kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej przeznaczone są na finansowanie niekoniecznie produkcji i dystrybucji energii elektrycznej, lecz celów leżących w interesie ogólnym, zgodnie z kryteriami podziału określonymi przez organy władzy publicznej na podstawie wytycznych ministra rozwoju gospodarczego z dnia 24 lipca 2013 r. i decyzji urzędu ds. energii elektrycznej i gazu wydanych w październiku 2013 r., w ramach krajowego systemu energii elektrycznej. Wśród owych celów znajduje się wspieranie odnawialnych źródeł energii i wydajności energetycznej, bezpieczeństwo jądrowe i kompensacje terytorialne, szczególne stawki dla kolei państwowych, kompensacje na rzecz małych przedsiębiorstw z sektora energii elektrycznej, wsparcie dla badań stosowanych w sektorze energii elektrycznej oraz pokrycie „bonusu energii elektrycznej” i ulg przyznawanych przedsiębiorstwom energochłonnym.

    35

    W tym kontekście należy zaznaczyć, że okoliczność, iż kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej nie trafiają do ogólnego budżetu krajowego, lecz, jak wspomina rząd włoski, są wpłacane na rachunki, którymi zarządza fundusz wyrównawczy sektora energii elektrycznej, w celu przydzielenia ich do pewnych kategorii podmiotów na cele wykorzystywania w szczególny sposób, nie może sama przez się wykluczać, iż mieszczą się one w dziedzinie podatków (zob. podobnie wyrok z dnia 15 kwietnia 2010 r., CIBA, C‑96/08, EU:C:2010:185, pkt 23).

    36

    Po trzecie, jeżeli chodzi w szczególności o podatki pośrednie należy zaznaczyć, że podatki takie są zwykle przenoszone na konsumenta końcowego dostarczonego towaru lub świadczonej usługi poprzez uwzględnienie ich w kwocie skierowanej do niego faktury (zob. podobnie wyrok z dnia 14 stycznia 2016 r., Komisja/Belgia, C‑163/14, EU:C:2016:4, pkt 39).

    37

    W tym względzie sąd odsyłający zaznacza, że koszty ogólne systemu energii elektrycznej są nakładane na konsumentów energii elektrycznej i rozdzielane pomiędzy nich, w tym pomiędzy przedsiębiorstwa, poprzez ich uwzględnienie w fakturach za energię elektryczną. Potwierdza to art. 39 ust. 3 rozporządzenia z mocą ustawy nr 83/2012, na mocy którego kwoty należne z tytułu pokrycia tych kosztów są rozdzielane pomiędzy konsumentów końcowych.

    38

    Ponadto wydaje się, że rzeczone kwoty są związane ze zużyciem energii elektrycznej, albowiem zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporządzenia ministerialnego z dnia 5 kwietnia 2013 r. koszty ogólne systemu energii elektrycznej są degresywne w zależności od zużycia energii elektrycznej.

    39

    Z tych powodów kwot należnych z tytułu pokrycia rzeczonych kosztów nie można porównać do podatku, którego dotyczyła sprawa zakończona wyrokiem z dnia 4 czerwca 2015 r., Kernkraftwerke Lippe-Ems (C‑5/14, EU:C:2015:354), w którym Trybunał uznał, że podatku tego nie można uważać za obliczany bezpośrednio lub pośrednio od ilości energii elektrycznej w momencie przekazania tego produktu do konsumpcji w rozumieniu art. 4 ust. 2 dyrektywy 2003/96. Trybunał oparł bowiem ów wniosek na ustaleniach poczynionych w pkt 62 i 63 wskazanego wyroku, zgodnie z którymi podatek ów jest naliczany od ilości paliwa jądrowego wykorzystywanego do produkcji energii elektrycznej, a ilość ta nie warunkuje bezpośrednio ilości wyprodukowanej energii elektrycznej, przez co podatek ów mógłby być pobierany nawet bez konieczności wytworzenia, a w konsekwencji konsumpcji danej ilości energii elektrycznej.

    40

    W świetle powyższych uwag i z zastrzeżeniem dokonania przez sąd odsyłający kontroli krajowych okoliczności faktycznych i przepisów prawa, na których się one zasadzają, należy stwierdzić, że kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej stanowią podatki pośrednie w rozumieniu art. 4 ust. 2 dyrektywy 2003/96.

    41

    Ponadto, jak zaznaczyła Komisja w swych w uwagach na piśmie, jako że kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej stanowią podatki pośrednie, należy przestrzegać warunków nałożonych przez prawo Unii w odniesieniu do produktów takich jak energia elektryczna, które zgodnie z art. 1 ust. 1 dyrektywy 2008/118 są objęte ogólnymi zasadami dotyczącymi podatku akcyzowego.

    42

    W szczególności energia elektryczna może zgodnie z art. 1 ust. 2 podlegać opodatkowaniu podatkami pośrednimi innymi aniżeli podatek akcyzowy ustanowiony przez rzeczoną dyrektywę, jeżeli, po pierwsze, podatek ten realizuje jeden lub więcej celów szczególnych, a po drugie, jest zgodny ze wspólnotowymi przepisami podatkowymi dotyczącymi podatku akcyzowego lub podatku VAT w zakresie określenia podstawy opodatkowania, obliczania podatku, wymagalności i monitorowania podatku, z wyłączeniem przepisów dotyczących zwolnień.

    43

    Do sądu odsyłającego należy ustalenie, czy kwoty należne z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej spełniają te warunki.

    44

    W świetle powyższych uwag na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że art. 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96 należy interpretować w ten sposób, że pojęciem „obniżek podatku” są objęte ulgi przyznane w prawie krajowym przedsiębiorstwom energochłonnym takim jak opisane w tym przepisie, w odniesieniu do kwot takich jak będące przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej, z zastrzeżeniem kontroli przez sąd odsyłający okoliczności faktycznych i przepisów prawa krajowego, na których opiera się ta odpowiedź Trybunału.

    W przedmiocie pytania drugiego

    45

    Poprzez swe pytanie drugie sąd odsyłający stara się w istocie ustalić, czy art. 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96 należy interpretować w ten sposób, że przepis ten stoi na przeszkodzie dla przepisów krajowych przewidujących obniżki podatków od zużycia energii elektrycznej jedynie na rzecz tych przedsiębiorstw energochłonnych w rozumieniu tego przepisu, które działają w sektorze wytwórczym.

    46

    W tym względzie z odesłania prejudycjalnego wynika, że na mocy przepisów krajowych będących przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, jedynie tzw. przedsiębiorstwa energochłonne działające w sektorze wytwórczym korzystają z ulg dotyczących kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej.

    47

    Zgodnie z art. 17 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2003/96 państwa członkowskie mogą stosować obniżki podatku do zużycia energii elektrycznej na rzecz zakładów energochłonnych, pod warunkiem że minimalne unijne poziomy opodatkowania są przestrzegane średnio przez wszystkie przedsiębiorstwa.

    48

    Przepis ten definiuje również pojęcie „zakładu [przedsiębiorstwa] energochłonnego” i w ramach tej definicji precyzuje, że państwa członkowskie mogą stosować bardziej rygorystyczne kryteria, włącznie z wartością sprzedaży, definicjami dotyczącymi procesu i sektora przemysłu.

    49

    Z powyższego wynika, że dla celów rzeczonego przepisu państwa członkowskie zachowują swobodę ograniczania korzystania z obniżek podatku na rzecz przedsiębiorstw energochłonnych do przedsiębiorstw z pojedynczego sektora lub więcej sektorów przemysłu. W konsekwencji przepis ten nie stoi na przeszkodzie dla przepisów krajowych takich jak będące przedmiotem postępowania głównego, które przyznają ulgi dotyczące kwot należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej jedynie na rzecz sektora wytwórczego.

    50

    Z motywów 9 i 11 tej dyrektywy wynika bowiem, że ma ona na celu pozostawienie państwom członkowskim pewnej swobody w celu określania i wykonywania polityk właściwych do ich okoliczności krajowych i że decydowanie o środkach, jakimi zostaną wprowadzone w życie ramy dotyczące opodatkowania, jest sprawą poszczególnych państw członkowskich.

    51

    Niemniej jednak należy podkreślić, że okoliczność, iż przepisy krajowe takie jak przepisy będące przedmiotem postępowania głównego, które ograniczają korzystanie z obniżki podatku do jednego sektora przemysłu, nie są sprzeczne z art. 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96, pozostaje bez uszczerbku dla kwestii tego, czy przepisy te stanowią pomoc państwa, jak wynika z art. 26 ust. 2 tej dyrektywy. Jak jednak wyraźnie wskazał sąd odsyłający, kwestia ta nie jest przedmiotem niniejszego odesłania prejudycjalnego.

    52

    W świetle powyższych uwag na pytanie drugie należy odpowiedzieć, że art. 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96 należy interpretować w ten sposób, że przepis ten nie stoi na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym obniżki podatków od zużycia energii elektrycznej jedynie na rzecz tych przedsiębiorstw energochłonnych w rozumieniu tego przepisu, które działają w sektorze wytwórczym.

    W przedmiocie kosztów

    53

    Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

     

    Z powyższych względów Trybunał (dziewiąta izba) orzeka, co następuje:

     

    1)

    Artykuł 17 ust. 1 dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej należy interpretować w ten sposób, że pojęciem „obniżek podatku” są objęte ulgi przyznane w prawie krajowym przedsiębiorstwom energochłonnym takim jak opisane w tym przepisie, w odniesieniu do kwot takich jak będące przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, należnych z tytułu pokrycia kosztów ogólnych systemu energii elektrycznej, z zastrzeżeniem kontroli przez sąd odsyłający okoliczności faktycznych i przepisów prawa krajowego, na których opiera się ta odpowiedź Trybunału.

     

    2)

    Artykuł 17 ust. 1 dyrektywy 2003/96 należy interpretować w ten sposób, że przepis ten nie stoi na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym obniżki podatków od zużycia energii elektrycznej jedynie na rzecz tych przedsiębiorstw energochłonnych w rozumieniu tego przepisu, które działają w sektorze wytwórczym.

     

    Podpisy


    ( *1 ) Język postępowania: włoski.

    Top