EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62013CJ0420

Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 10 lipca 2014 r.
Netto Marken-Discount AG & Co. KG przeciwko Deutsches Patent- und Markenamt.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Bundespatentgericht.
Odesłanie prejudycjalne – Znaki towarowe – Dyrektywa 2008/95/WE – Określenie towarów lub usług, dla których wnosi się o przyznanie ochrony wynikającej z rejestracji znaku towarowego – Wymogi jasności i precyzji – Klasyfikacja nicejska – Handel detaliczny – Dokonywanie selekcji usług.
Sprawa C-420/13.

Court reports – general

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2014:2069

WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba)

z dnia 10 lipca 2014 r. ( *1 )

„Odesłanie prejudycjalne — Znaki towarowe — Dyrektywa 2008/95/WE — Określenie towarów lub usług, dla których wnosi się o przyznanie ochrony wynikającej z rejestracji znaku towarowego — Wymogi jasności i precyzji — Klasyfikacja nicejska — Handel detaliczny — Dokonywanie selekcji usług”

W sprawie C‑420/13,

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Bundespatentgericht (Niemcy) postanowieniem z dnia 8 maja 2013 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 24 lipca 2013 r., w postępowaniu:

Netto Marken-Discount AG & Co. KG

przeciwko

Deutsches Patent- und Markenamt,

TRYBUNAŁ (trzecia izba),

w składzie: M. Ilešič (sprawozdawca), prezes izby, C.G. Fernlund, A. Ó Caoimh, C. Toader i E. Jarašiūnas, sędziowie,

rzecznik generalny: M. Wathelet,

sekretarz: K. Malacek, administrator,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 30 kwietnia 2014 r.,

rozważywszy uwagi przedstawione:

w imieniu Netto Marken-Discount AG & Co. KG przez M. Rauschera, Rechtsanwalt,

w imieniu rządu francuskiego przez D. Colasa i F.X. Bréchota, działających w charakterze pełnomocników,

w imieniu rządu polskiego przez B. Majczynę, działającego w charakterze pełnomocnika,

w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez J. Beeko, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez S. Ford, barrister,

w imieniu Komisji Europejskiej przez F.W. Bulsta i E. Montaguti, działających w charakterze pełnomocników,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95/WE z dnia 22 października 2008 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.U. L 299, s. 25).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między Netto Marken‑Discount AG & Co. KG (zwaną dalej „spółką Netto Marken‑Discount”) a Deutsches Patent- und Markenamt (niemieckim urzędem patentowym, zwanym dalej „DPMA”) dotyczącego odrzucenia przez DPMA zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji.

Ramy prawne

Prawo międzynarodowe

3

Na płaszczyźnie międzynarodowej prawo znaków towarowych regulują w szczególności postanowienia Konwencji o ochronie własności przemysłowej podpisanej w Paryżu w dniu 20 marca 1883 r., ostatnio zrewidowanej w Sztokholmie w dniu 14 lipca 1967 r. i zmienionej w dniu 28 września 1979 r. (Recueil des traités des Nations unies, vol. 828, nr 11851, s. 305; zwanej dalej „konwencją paryską”). Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej są stronami tej konwencji.

4

Na podstawie art. 19 konwencji paryskiej państwa, do których znajduje ona zastosowanie, zastrzegają sobie prawo zawierania oddzielnie między sobą porozumień szczególnych w sprawach ochrony własności przemysłowej.

5

Wskazane postanowienie stało się podstawą do przyjęcia Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków, podpisanego w trakcie konferencji dyplomatycznej w Nicei w dniu 15 czerwca 1957 r., ostatnio zrewidowanego w dniu 13 maja 1977 r. w Genewie i zmienionego w dniu 28 września 1979 r. (Recueil des traités des Nations unies, vol. 1154, nr I‑18200, s. 89; zwanego dalej „porozumieniem nicejskim”). Zgodnie z art. 1 porozumienia nicejskiego:

„1)

Kraje, do których stosuje się niniejsze porozumienie, tworzą Związek Szczególny i przyjmują wspólną klasyfikację towarów i usług dla celów rejestracji znaków [zwaną dalej »klasyfikacją nicejską«].

2)

Klasyfikacja [nicejska] składa się z:

i)

wykazu klas wraz z objaśnieniami, zależnie od okoliczności,

ii)

alfabetycznego wykazu towarów i usług […] ze wskazaniem klas, do których każdy towar lub każda usługa są zaliczone.

[…]”.

6

Artykuł 2 porozumienia nicejskiego, zatytułowany „Skutki prawne i stosowanie klasyfikacji [nicejskiej]”, brzmi następująco:

„1)

Z zastrzeżeniem wymogów przewidzianych niniejszym porozumieniem skutki klasyfikacji [nicejskiej] są takie, jakie zostały jej przyznane przez każdy kraj Związku Szczególnego. W szczególności klasyfikacja [nicejska] nie wiąże krajów Związku Szczególnego w odniesieniu do oceny zakresu ochrony przyznanej danemu znakowi bądź uznania znaków usługowych.

2)

Każdy kraj Związku Szczególnego zastrzega sobie prawo stosowania klasyfikacji [nicejskiej] bądź jako systemu głównego, bądź jako systemu pomocniczego.

3)

Kompetentne urzędy krajów Związku Szczególnego będą zamieszczać w urzędowych dokumentach i publikacjach dotyczących rejestracji znaków numery klas klasyfikacji [nicejskiej], do których należą towary lub usługi, dla jakich znak jest zarejestrowany.

4)

Fakt, że pewna nazwa znajduje się w wykazie alfabetycznym [towarów i usług], w niczym nie narusza praw, jakie mogłyby przysługiwać tej nazwie”.

7

Wykaz klas klasyfikacji nicejskiej, począwszy od jej VIII edycji, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2002 r., obejmuje 34 klasy towarów i 11 klas usług. Każda klasa oznaczona jest za pomocą jednego lub wielu ogólnych określeń, zwanych powszechnie „nagłówkami klasyfikacyjnymi”, które wskazują w sposób ogólny dziedziny, do których zasadniczo należą towary i usługi z tej klasy.

8

Zgodnie ze wskazówkami dla użytkowników klasyfikacji nicejskiej, aby poprawnie zaklasyfikować każdy towar lub każdą usługę, należy szczegółowo przeanalizować zarówno alfabetyczny wykaz towarów i usług, jak i uwagi wyjaśniające zamieszczone w opisach poszczególnych klas.

9

Klasyfikacja nicejska w swej IX edycji, obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. i przejętej w identycznej formie w swej X edycji, w mocy od dnia 1 stycznia 2012 r., zawiera następujący nagłówek dla klasy 35, odnoszącej się do usług:

„Reklama; zarządzanie w działalności handlowej; administrowanie działalności handlowej; prace biurowe”.

10

Uwaga wyjaśniająca do tej klasy brzmi następująco:

„Klasa ta obejmuje głównie usługi świadczone przez osoby lub instytucje, których celem jest przede wszystkim:

1)

pomoc w prowadzeniu lub zarządzaniu przedsiębiorstwami handlowymi lub

2)

pomoc w zarządzaniu w zakresie działalności gospodarczej lub handlowej przedsiębiorstw przemysłowych lub handlowych,

a) jednostki usługowe zajmujące się reklamą biorą na siebie odpowiedzialność za łączność z odbiorcami, za zapowiedzi lub ogłoszenia za pośrednictwem wszelkich środków przekazu odnośnie [do] wszystkich rodzajów towarów i usług.

Klasa ta obejmuje w szczególności:

wyselekcjonowanie, z myślą o osobach trzecich, różnych produktów (bez uwzględnienia transportu), tak by umożliwić konsumentom obejrzenie i dokonanie zakupu w dobrych warunkach; usługi takie mogą być świadczone przez sklepy detaliczne, hurtownie, za pomocą katalogów przesyłanych pocztą lub środków komunikacji elektronicznej, na przykład przez strony internetowe lub telesklepy;

usługi polegające na rejestracji, transkrypcji, tworzeniu, kompilacji lub systematyzacji informacji pisemnej lub w inny sposób zapisanej, jak również kompilacji danych matematycznych lub statystycznych;

usługi agencji reklamowych oraz usługi takie jak dystrybucja prospektów, bezpośrednio lub za pośrednictwem poczty, dystrybucja próbek. Klasa ta może odnosić się do reklamy połączonej z innymi usługami, takimi jak pożyczki bankowe lub reklama radiowa.

Klasa ta nie obejmuje w szczególności:

usług takich jak oceny i opinie specjalistów nieodnoszące się bezpośrednio do przedmiotu działalności przedsiębiorstw handlowych lub przemysłowych oraz do zarządzania sprawami takich przedsiębiorstw (patrz alfabetyczny wykaz towarów)”.

11

Alfabetyczny wykaz klasyfikacji nicejskiej określa między innymi „sprzedaż (promocję -) dla osób trzecich” jako usługę należącą do wspomnianej klasy 35.

12

Klasyfikacja nicejska zawiera następujące nagłówki, odpowiednio, dla klas 36, 39, 41 i 45, również dotyczących usług: „ubezpieczenia; działalność finansowa; bankowość; majątek nieruchomy”; „transport; pakowanie i składowanie towarów; organizowanie podróży”; „nauczanie; kształcenie; rozrywka; działalność sportowa i kulturalna” oraz „usługi prawne, prywatne i społeczne usługi świadczone przez osoby trzecie w celu zaspokojenia potrzeb poszczególnych osób; usługi w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony osób i mienia”.

Prawo Unii

13

Motyw 13 dyrektywy 2008/95 stanowi:

„Wszystkie państwa członkowskie związane są [konwencją paryską]. Niezbędne jest, aby przepisy niniejszej dyrektywy były w pełni zgodne z przepisami tej konwencji. Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć wpływu na zobowiązania państw członkowskich wynikające z tej konwencji […]”.

14

Artykuł 2 tej dyrektywy stanowi:

„Znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, które można przedstawić w formie graficznej, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, rysunków, liter, cyfr, kształtu towarów lub ich opakowań, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw”.

15

Zgodnie z art. 3 ust. 1 wspomnianej dyrektywy:

„Nie są rejestrowane, a w przypadku gdy zostały już zarejestrowane, mogą zostać uznane za nieważne:

a)

oznaczenia, które nie mogą stanowić znaku towarowego;

b)

znaki towarowe, które pozbawione są jakiegokolwiek odróżniającego charakteru;

c)

znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek mogących służyć w obrocie do oznaczania rodzaju, jakości, ilości, przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego lub czasu produkcji towaru lub świadczenia usługi, lub innych właściwości towarów lub usług;

d)

znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;

[…]”.

16

Treść art. 2 i 3 dyrektywy 2008/95 odpowiada treści art. 2 i 3 dyrektywy Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz.U. 1989, L 40, s. 1), która została uchylona i zastąpiona dyrektywą 2008/95, począwszy od dnia 28 listopada 2008 r.

Prawo niemieckie

17

Paragraf 3 ust. 1 Gesetz über den Schutz von Marken und sonstigen Kennzeichen (Markengesetz) (ustawy o ochronie znaków towarowych i innych oznaczeń) z dnia 25 października 1994 r. (BGBl. 1994 I, s. 3082; zwanej dalej „MarkenG”) odpowiada w istocie art. 2 dyrektywy 2008/95.

18

Paragraf 32 ust. 3 MarkenG stanowi:

„Zgłoszenie musi spełniać pozostałe warunki zgłoszenia określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie § 65 ust. 1 pkt 2”.

19

Paragraf 65 ust. 1 pkt 2 MarkenG stanowi:

„Federalny minister sprawiedliwości jest upoważniony do określenia, w drodze rozporządzenia niewymagającego zatwierdzenia przez Bundesrat, […] pozostałych warunków podlegających spełnieniu do celów dokonania zgłoszenia znaku towarowego […]”.

20

Zgodnie z § 20 ust. 1 Verordnung zur Ausführung des Markengesetzes (rozporządzenia wykonawczego do Markengesetz, zwanego dalej „MarkenV”):

„Towary i usługi określa się w sposób pozwalający na zaklasyfikowanie każdego towaru i każdej usługi do konkretnej klasy klasyfikacji ustanowionej zgodnie z § 19 ust. 1”.

21

Paragraf 19 ust. 1 MarkenV stanowi, że „[z]aszeregowania towarów dokonuje się zgodnie z klasyfikacją towarów i usług widniejącą w załączniku 1 do niniejszego rozporządzenia”. Ów załącznik 1 zawiera klasę 35, której treść odpowiada klasie 35 klasyfikacji nicejskiej.

22

Paragraf 36 ust. 4 MarkenG przewiduje:

„Jeżeli braki nie zostaną uzupełnione w terminie wyznaczonym przez [DPMA], urząd ten odrzuca zgłoszenie”.

Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

23

W dniu 10 września 2011 r. spółka Netto Marken‑Discount dokonała w DPMA zgłoszenia przedstawionego poniżej oznaczenia słowno‑graficznego celem zarejestrowania go jako znaku towarowego dla towarów i usług należących do klas 18, 25, 35 i 36 w rozumieniu porozumienia nicejskiego:

Image

24

W odniesieniu do klasy 35 w zgłoszeniu do rejestracji wskazano:

„Klasa 35: usługi handlu detalicznego i hurtowego, w szczególności dokonywanie selekcji, z myślą o osobach trzecich, różnych usług, tak by ułatwić konsumentom dokonanie zakupu, świadczone także w szczególności przez sklepy detaliczne, hurtownie, za pomocą katalogów przesyłanych pocztą lub środków komunikacji elektronicznej, na przykład przez strony internetowe lub telesklepy w odniesieniu do następujących usług: z klasy 35: reklama; zarządzanie w działalności gospodarczej; administrowanie działalności gospodarczej; prace biurowe, z klasy 36: emisja bonów zakupowych i podarunkowych; z klasy 39: organizowanie podróży, z klasy 41: rozrywka, z klasy 45: prywatne i społeczne usługi świadczone w celu zaspokojenia potrzeb poszczególnych osób”.

25

Decyzją z dnia 10 września 2012 r. DPMA odrzucił na podstawie § 36 ust. 4 MarkenG powyższe zgłoszenie do rejestracji w zakresie, w jakim odnosiło się ono do usług z klasy 35, z uzasadnieniem, że nie spełniało ono warunku ustanowionego w § 20 ust. 1 MarkenV, ponieważ wskazanych w tym zgłoszeniu usług ze wspomnianej klasy nie można było zdaniem tego urzędu wyraźnie odróżnić od innych usług ani pod względem ich charakteru, ani z uwagi na ich zakres.

26

Spółka Netto Marken‑Discount wniosła do sądu odsyłającego skargę o stwierdzenie nieważności rzeczonej decyzji.

27

Sąd odsyłający zauważa, że Trybunał nie miał jeszcze okazji wypowiedzieć się w przedmiocie tego, czy ochrona wynikająca z rejestracji znaku towarowego może zostać przyznana dla handlu detalicznego usługami. W przypadku gdyby tak było, sąd odsyłający zastanawia się nad stopniem precyzji, z jaką usługi objęte tym handlem detalicznym mają zostać określone, oraz nad możliwością rozszerzenia ochrony wynikającej z rejestracji znaku towarowego oznaczającego taki handel detaliczny usługami na usługi świadczone przez samego sprzedawcę detalicznego.

28

W tych okolicznościach Bundespatentgericht postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)

Czy art. 2 dyrektywy [2008/95] należy interpretować w ten sposób, że usługa w rozumieniu tego przepisu oznacza również handel detaliczny usługami?

2)

W razie udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze:

Czy art. 2 dyrektywy [2008/95] należy interpretować w ten sposób, że usługi oferowane przez sprzedawcę detalicznego muszą być określone pod względem treści [ich charakteru] dokładnie tak samo jak towary, które sprzedaje sprzedawca detaliczny?

a)

Czy dla określenia usług wystarczy wskazanie:

i)

jedynie ogólnie dziedziny usług lub ogólnych określeń,

ii)

jedynie klas(y) lub

iii)

dokładnie każdej poszczególnej usługi?

b)

Czy te dane są wówczas uwzględniane przy ustalaniu dnia zgłoszenia, czy też w razie wskazania ogólnych określeń lub klas możliwa jest wymiana lub uzupełnienie?

3)

W razie udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze:

Czy art. 2 dyrektywy [2008/85] należy interpretować w ten sposób, że zakres ochrony przyznanej przez znak usługowy dotyczący usług handlu detalicznego obejmuje również usługi świadczone przez samego sprzedawcę detalicznego?”.

W przedmiocie pytań prejudycjalnych

W przedmiocie pytania pierwszego

29

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy wykonywane przez sprzedawcę detalicznego świadczenia polegające na dokonywaniu selekcji usług w celu umożliwienia konsumentowi dokonania w wygodny dla niego sposób ich porównania i zakupu mogą zostać objęte pojęciem usług, o których mowa w art. 2 dyrektywy 2008/85.

30

Spółka Netto Marken-Discount, rządy francuski i Zjednoczonego Królestwa, a także Komisja Europejska proponują, by na pytanie to udzielić odpowiedzi twierdzącej, natomiast rząd polski uważa, że nie ma potrzeby kwalifikowania handlu detalicznego usługami jako usługi.

31

Na wstępie należy przypomnieć, że aby przedmiot zgłoszenia do rejestracji mógł stanowić znak towarowy, musi on na mocy art. 2 dyrektywy 2008/95 spełniać trzy przesłanki. Po pierwsze, przedmiot ten musi stanowić oznaczenie. Po drugie, oznaczenie to powinno dać się wyrazić w formie graficznej. Po trzecie, oznaczenie to powinno umożliwiać odróżnianie „towarów” lub „usług” jednego przedsiębiorcy od towarów lub usług innych przedsiębiorców (zob., w odniesieniu do art. 2 dyrektywy 89/104, wyroki: Libertel, C‑104/01, EU:C:2003:244, pkt 23; Heidelberger Bauchemie, C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 22; Dyson, C‑321/03, EU:C:2007:51, pkt 28).

32

W tym względzie, co się tyczy pojęcia usług, należy zauważyć, że nie zostało ono zdefiniowane przez prawodawcę Unii, a zatem w celu uniknięcia zmienności przesłanek rejestracji znaków towarowych w zależności od danego ustawodawstwa krajowego należy nadać temu pojęciu jednolitą wykładnię (zob. podobnie wyrok Praktiker Bau- und Heimwerkermärkte, C‑418/02, EU:C:2005:425, pkt 28–33).

33

Do celów takiej wykładni Trybunał miał już okazję orzec w sprawie dotyczącej zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji dokonanego przez sprzedawcę detalicznego, że świadczenia wykonywane przez sprzedawcę detalicznego w ramach handlu detalicznego towarami mogą stanowić usługi. Handel detaliczny towarami obejmuje bowiem, poza samą sprzedażą tych towarów, inne działania sprzedawcy detalicznego, takie jak selekcjonowanie asortymentu towarów oferowanych do sprzedaży i proponowanie różnych świadczeń mających na celu skłonienie konsumenta do dokonania zakupu tych towarów u danego sprzedawcy, a nie u jego konkurenta (zob. podobnie wyrok Praktiker Bau- und Heimwerkermärkte, EU:C:2005:425, pkt 34, 39, 52).

34

Bez potrzeby rozpatrywania, czy usługi, podobnie jak towary, mogą być przedmiotem „handlu detalicznego” w ścisłym znaczeniu, należy stwierdzić – co też zauważyły rządy, które przedłożyły Trybunałowi uwagi, oraz Komisja – że istnieją sytuacje, w których podmiot gospodarczy dokonuje selekcji i przedstawia asortyment usług oferowanych przez osoby trzecie, tak aby konsument mógł dokonać między nimi wyboru za pośrednictwem jednego tylko pośrednika.

35

Świadczenia takiego podmiotu gospodarczego mogą polegać w szczególności na działaniach mających na celu umożliwienie konsumentowi dokonania w wygodny dla niego sposób porównania i zakupu rzeczonych usług, a także na działaniach reklamowych.

36

Tego rodzaju świadczenia dokonywania selekcji i prowadzenia reklamy mogą w danym przypadku należeć do klasy 35 klasyfikacji nicejskiej, której nagłówek i do której uwaga wyjaśniająca zostały przytoczone w pkt 9 i 10 niniejszego wyroku. Powyższa możliwość znajduje potwierdzenie w alfabetycznym wykazie klasyfikacji nicejskiej, w którym wśród usług należących do rzeczonej klasy widnieje „sprzedaż (promocja -) dla osób trzecich”.

37

Wspomniane świadczenia mieszczą się w tym przypadku w zakresie pojęcia usług w rozumieniu art. 2 dyrektywy 2008/95. Jak stanowi bowiem motyw 13 tego aktu, postanowienia tej dyrektywy muszą być w pełni zgodne z postanowieniami konwencji paryskiej i nie mogą mieć wpływu na zobowiązania państw członkowskich wynikające z tej konwencji. Mając na względzie, że porozumienie nicejskie zostało przyjęte na podstawie wspomnianej konwencji, wspomniany art. 2 dyrektywy 2008/85 nie może być interpretowany w sposób wykluczający z pojęcia usług, o których mowa w tym artykule, świadczenia należące do jednej z klas usług zawartych w klasyfikacji nicejskiej (zob. analogicznie wyrok Chartered Institute of Patent Attorneys, C‑307/10, EU:C:2012:361, pkt 52).

38

W niniejszej sprawie z fragmentu zgłoszenia przytoczonego w pkt 24 niniejszego wyroku wynika, że o rejestrację odtworzonego w pkt 23 niniejszego wyroku oznaczenia słowno‑graficznego w charakterze znaku towarowego wystąpiono „w szczególności” dla świadczeń polegających na dokonywaniu selekcji usług oferowanych przez osoby trzecie. Jakkolwiek prawdą jest, że spółka Netto Marken‑Discount sprecyzowała na rozprawie przed Trybunałem, iż wszystkie selekcjonowane przez nią usługi są oferowane przez osoby trzecie, to wyrażenie „w szczególności” może pozwalać właściwemu organowi na uznanie, że spółka ta nie wyklucza dokonywania selekcji usług obejmujących, poza tymi oferowanymi przez innych uczestników obrotu, usługi świadczone przez nią samą.

39

Jednak zakładając nawet, że asortyment usług proponowany przez spółkę Netto Marken‑Discount mógłby obejmować usługi świadczone przez nią samą, okoliczność ta absolutnie nie podważa faktu, że świadczenie, opisane przez tę spółkę w jej zgłoszeniu do rejestracji za pomocą wyrażenia „dokonywanie selekcji, z myślą o osobach trzecich, różnych usług, tak by ułatwić konsumentom dokonanie zakupu”, może zostać zakwalifikowane, ze względów przedstawionych w pkt 34–37 niniejszego wyroku, jako usługa. Dokonane przez skarżącą w postępowaniu głównym zgłoszenie do rejestracji w odniesieniu do klasy 35 klasyfikacji nicejskiej nie może zostać odrzucone z tego tylko powodu, że asortyment usług, które skarżąca podejmuje się świadczyć na rzecz konsumentów, mógłby obejmować również usługi oferowane przez nią samą, ponieważ w przeciwnym wypadku zostałaby ona pozbawiona możliwości uzyskania rejestracji wspomnianego oznaczenia jako znaku towarowego dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji.

40

Zważywszy na ogół powyższych rozważań, na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że świadczenia podmiotu gospodarczego polegające na dokonywaniu selekcji usług, tak aby konsument mógł w wygodny dla siebie sposób dokonać ich porównania i zakupu, mogą być objęte pojęciem usług, o których mowa w art. 2 dyrektywy 2008/95.

W przedmiocie pytania drugiego

41

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy dyrektywę 2008/95 należy interpretować w ten sposób, że wymaga ona, by zgłoszenie znaku towarowego do rejestracji dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji usług konkretnie i precyzyjnie określało świadczenia składające się na tę usługę, jak również usługi poddane rzeczonej selekcji.

42

Należy na wstępie przypomnieć, że wpisanie znaku towarowego do rejestru publicznego ma zapewnić dostęp do znaku zarówno właściwym organom, jak i odbiorcom, a w szczególności podmiotom gospodarczym (wyroki: Heidelberger Bauchemie, EU:C:2004:384, pkt 28; Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 46).

43

Z jednej strony właściwe organy muszą znać w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny towary lub usługi, do których odnosi się znak towarowy, aby móc wykonywać swoje obowiązki związane z uprzednim badaniem zgłoszeń do rejestracji, jak również z publikacją i prowadzeniem stosownego i dokładnego rejestru znaków towarowych. Z drugiej zaś strony również uczestnicy obrotu gospodarczego powinni mieć możliwość jasnego i precyzyjnego sprawdzenia wpisów dokonanych w rejestrze, a także zgłoszeń do rejestracji dokonanych przez ich aktualnych lub potencjalnych konkurentów, zyskując w ten sposób dostęp do odpowiednich informacji na temat praw osób trzecich (wyrok Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 47, 48).

44

W konsekwencji dyrektywa 2008/95 wymaga, by towary lub usługi, w odniesieniu do których został zgłoszony znak towarowy, były określone przez zgłaszającego w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny, aby umożliwić właściwym organom i podmiotom gospodarczym, na tej jedynej podstawie, ustalenie zakresu ochrony, o którą wniesiono (wyrok Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 49).

45

Do spełnienia tego wymogu nie jest konieczne, by zgłaszający znak towarowy do rejestracji dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji określił konkretnie każde z działań składających się na tę usługę (zob. podobnie wyroki: Praktiker Bau- und Heimwerkermärkte, EU:C:2005:425, pkt 49; Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 45). Opis tego rodzaju jak widniejący w zgłoszeniu do rejestracji złożonym przez spółkę Netto Marken‑Discount, zgodnie z którym usługi, których zgłoszenie to dotyczy, obejmują w szczególności: „dokonywanie selekcji, z myślą o osobach trzecich, różnych usług, tak by ułatwić konsumentom dokonanie zakupu, świadczone także w szczególności przez sklepy detaliczne, hurtownie, za pomocą katalogów przesyłanych pocztą lub środków komunikacji elektronicznej, na przykład przez strony internetowe lub telesklepy”, pozwala właściwym organom i podmiotom gospodarczym zrozumieć, że zgłoszenie zostało dokonane dla usługi, która polega na dokonywaniu selekcji i przedstawieniu asortymentu usług, tak aby konsument mógł dokonać między nimi wyboru za pośrednictwem jednego tylko pośrednika.

46

Natomiast konieczne jest, by zgłaszający znak towarowy do rejestracji dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji usług wystarczająco jasno i precyzyjnie określił te ostatnie usługi (zob. analogicznie wyroki: Praktiker Bau- und Heimwerkermärkte, EU:C:2005:425, pkt 50; Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 45).

47

W istocie w braku wystarczająco jasnego i precyzyjnego określenia usług, które zgłaszający zamierza poddać selekcji i przedstawić konsumentom, trudne, a wręcz niemożliwe może okazać się w szczególności przeprowadzenie kompletnego badania zgłoszenia przez właściwe organy. Jeżeli organy te nie będą mogły wywieść ze zgłoszenia, do jakich usług odnosi się zgłaszający, to nie będą one też mogły należycie zbadać, czy oznaczenie stanowiące przedmiot zgłoszenia do rejestracji w charakterze znaku towarowego jest opisowe dla jednej lub kilku z usług, które zgłaszający zamierza poddać selekcji i przedstawić konsumentom.

48

W niniejszym wypadku spółka Netto Marken‑Discount w celu określenia usług, które zamierza poddać selekcji, powołała się na klasy 35, 36, 39, 41 i 45 klasyfikacji nicejskiej. Otóż w odniesieniu do większości tych klas spółka ta poprzestała na przywołaniu ogólnych określeń zawartych w nagłówkach tych klas.

49

W tym względzie należy przypomnieć, że niektóre ogólne określenia zawarte w nagłówkach klas klasyfikacji nicejskiej obejmują na tyle różnorodne towary lub usługi, że nie są one w stanie spełnić wymogu jasności i precyzji. Wynika z tego, że dyrektywa 2008/95 zezwala na użycie, bez dodatkowego opisu, ogólnych określeń zawartych we wspomnianych nagłówkach jedynie wówczas, gdy są one, same w sobie, wystarczająco jasne i precyzyjne, aby umożliwić właściwym organom i podmiotom gospodarczym ustalenie zakresu ochrony, o którą wniesiono (zob. wyrok Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 54, 56).

50

Zadaniem właściwych organów jest dokonanie oceny, czy określenia takie jak „rozrywka” i „prywatne i społeczne usługi świadczone w celu zaspokojenia potrzeb poszczególnych osób”, użyte w zgłoszeniu do rejestracji złożonym przez spółkę Netto Marken‑Discount, spełniają wymogi jasności i precyzji (zob. analogicznie wyrok Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 55).

51

Należy ponadto przypomnieć, że w przypadku gdy zgłaszający znak towarowy do rejestracji przywołuje w odniesieniu do danej klasy wszystkie ogólne określenia, a co za tym idzie, nagłówek tej klasy w całości, musi on bezwzględnie sprecyzować, czy ma na myśli wszystkie towary lub usługi wymienione w alfabetycznym wykazie tej klasy, czy też jedynie niektóre z nich. W przypadku gdy zgłoszenie dotyczy wyłącznie niektórych ze wspomnianych towarów lub usług, zgłaszający jest zobowiązany wskazać, które z towarów lub usług należących do danej klasy są objęte tym zgłoszeniem (wyrok Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 61).

52

W niniejszym przypadku spółka Netto Marken‑Discount wskazała w swym zgłoszeniu do rejestracji, że usługa polegająca na dokonywaniu selekcji, w odniesieniu do której spółka ta wnosi o przyznanie ochrony z tytułu rejestracji znaku towarowego, obejmuje między innymi dokonywanie selekcji usług „reklamy; zarządzania w działalności gospodarczej; administrowania działalności gospodarczej; prac biurowych”. Z zastrzeżeniem dokonania weryfikacji przez sąd odsyłający można stwierdzić, że wspomniane zgłoszenie nie precyzuje, czy przywołując w całości nagłówek klasy 35 klasyfikacji nicejskiej, skarżąca w postępowaniu głównym wniosła o przyznanie ochrony wynikającej z rejestracji tego znaku dla dokonywania selekcji wszystkich usług zawartych w alfabetycznym wykazie tej klasy, czy też wyłącznie dla dokonywania selekcji niektórych z tych usług. Tymczasem ze względu na istnienie w Unii różnic w podejściu do sposobu, w jaki należy rozumieć możliwość posłużenia się nagłówkami klas klasyfikacji nicejskiej, zgłoszenie, które nie pozwala ustalić, czy poprzez zastosowanie nagłówka klasy zgłaszający ma na myśli wszystkie towary należące do tej klasy, czy jedynie ich część, nie może być uznane za wystarczająco jasne i precyzyjne (wyrok Chartered Institute of Patent Attorneys, EU:C:2012:361, pkt 58, 59, 62).

53

Zważywszy na powyższe, odpowiedź na pytanie drugie winna brzmieć: dyrektywę 2008/95 należy interpretować w ten sposób, że wymaga ona, by zgłoszenie znaku towarowego do rejestracji dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji usług było sformułowane w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny, aby umożliwić właściwym organom i innym uczestnikom obrotu ustalenie, jakie usługi zgłaszający ma zamiar poddać selekcji.

W przedmiocie pytania trzeciego

54

Trzecie z pytań przedstawionych przez sąd odsyłający, które dotyczy tego, jaki zakres ma ochrona przyznana z tytułu rejestracji znaku towarowego dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji usług, w oczywisty sposób – jak zauważają spółka Netto Marken‑Discount i Komisja – nie ma związku ze sporem w postępowaniu głównym, ponieważ ten ostatni dotyczy wyłącznie odmownej decyzji DPMA w sprawie rejestracji odtworzonego w pkt 23 niniejszego wyroku oznaczenia słowno‑graficznego w charakterze znaku towarowego dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji usług.

55

W konsekwencji na podstawie utrwalonego orzecznictwa Trybunału, zgodnie z którym odmówić wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym, o które wystąpił sąd krajowy, w wypadku gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą się zwrócono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu w postępowaniu głównym (zob. w szczególności wyroki: Cipolla i in., C‑94/04 i C‑202/04, EU:C:2006:758, pkt 25; a także Jakubowska, C‑225/09, EU:C:2010:729, pkt 28), należy stwierdzić niedopuszczalność pytania trzeciego.

W przedmiocie kosztów

56

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

 

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Świadczenia podmiotu gospodarczego polegające na dokonywaniu selekcji usług, tak aby konsument mógł w wygodny dla siebie sposób dokonać ich porównania i zakupu, mogą być objęte pojęciem usług, o których mowa w art. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95/WE z dnia 22 października 2008 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych.

 

2)

Dyrektywę 2008/95 należy interpretować w ten sposób, że wymaga ona, by zgłoszenie znaku towarowego do rejestracji dla usługi polegającej na dokonywaniu selekcji usług było sformułowane w sposób wystarczająco jasny i precyzyjny, aby umożliwić właściwym organom i innym uczestnikom obrotu ustalenie, jakie usługi zgłaszający ma zamiar poddać selekcji.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: niemiecki.

Top