—

w imieniu Karen Millen Fashions Ltd przez J. Watersa, solicitor,

—

w imieniu Dunnes Stores oraz Dunnes Stores (Limerick) Ltd przez G. Byrne’a, solicitor,

—

w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez S. Brighouse, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez N. Saundersa, barrister,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez F.W. Bulsta i J. Samnaddę, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 6 i art. 85 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz.U. 2002, L 3, s. 1).

2

Wniosek ten został przedstawiony w ramach sporu między Karen Millen Fashions Ltd (zwaną dalej „KMF”) a Dunnes Stores i Dunnes Stores (Limerick) Ltd (zwanymi dalej łącznie „Dunnes”) dotyczącego powództwa wniesionego przez KMF o orzeczenie zakazu używania wzorów przez Dunnes.

3

Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (zwane dalej „porozumieniem TRIPS”) stanowi załącznik 1C do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu podpisanego w Marrakeszu w dniu 15 kwietnia 1994 r. i zatwierdzonego decyzją Rady 94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. dotyczącą zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej, w dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji, porozumień będących wynikiem negocjacji wielostronnych w ramach Rundy Urugwajskiej (1986–1994) (Dz.U. L 336, s. 1).

4

W sekcji 4, zatytułowanej „Wzory przemysłowe” – umieszczonej w części II rzeczonego porozumienia, zatytułowanej „Normy dotyczące dostępności, zakresu i korzystania z praw własności intelektualnej” – art. 25, zatytułowany „Wymogi dla uzyskania ochrony”, stanowi:

„1.   Członkowie zapewnią ochronę niezależnie stworzonym wzorom przemysłowym, które są nowe lub oryginalne. Członkowie mogą uznać, że wzory nie są nowe lub oryginalne, jeżeli wyraźnie nie odróżniają się od wzorów znanych lub kombinacji cech znanych wzorów. Członkowie mogą uznać, że taka ochrona nie będzie rozciągnięta na wzory podyktowane głównie względami technicznymi lub funkcjonalnymi.

[…]”.

5

Motywy 9, 14, 16, 17, 19 i 25 rozporządzenia nr 6/2002 stanowią:

[…]

[…]

[…]

[…]

6

Zgodnie z art. 1 rozporządzenia nr 6/2002:

„1.   Wzór zgodny z warunkami zawartymi w niniejszym rozporządzeniu jest zwany dalej »wzorem wspólnotowym«.

2.   Wzór jest chroniony:

[…]”.

7

Zgodnie z art. 4 ust. 1 tego rozporządzenia wzór jest chroniony jako wzór wspólnotowy w zakresie, w jakim ten wzór jest nowy i posiada indywidualny charakter.

8

Artykuł 5 rzeczonego rozporządzenia przewiduje:

„1.   Wzór uważa się za nowy, jeśli identyczny wzór nie został udostępniony publicznie:

2.   Wzory uważa się za identyczne, jeżeli ich cechy różnią się jedynie nieistotnymi szczegółami”.

9

Artykuł 6 tego rozporządzenia stanowi:

„1.   Wzór jest uznany za posiadający indywidualny charakter, jeśli całościowe wrażenie, jakie wywołuje na poinformowanym użytkowniku, różni się od wrażenia, jakie wywiera na tym użytkowniku wzór, który został udostępniony publicznie:

2.   Przy ocenie indywidualnego charakteru bierze się pod uwagę stopień swobody twórcy przy opracowywaniu wzoru”.

10

Artykuł 11 rozporządzenia nr 6/2002 ma następujące brzmienie:

„1.   Wzór spełniający wymagania sekcji 1 jest chroniony jako niezarejestrowany wzór wspólnotowy przez okres trzech lat, rozpoczynający się od dnia, w którym został po raz pierwszy udostępniony publicznie [na terytorium Wspólnoty].

2.   Do celów ust. 1 uważa się, że wzór został publicznie udostępniony we Wspólnocie, jeżeli został w taki sposób opublikowany, wystawiony, wykorzystany w handlu lub w inny sposób ujawniony, że wydarzenia te […] mogły stać się dostatecznie znane podczas zwykłego toku prowadzenia spraw środowiskom wyspecjalizowanym w danej branży, działającym we Wspólnocie. Wzoru nie uważa się za udostępniony publicznie, jeśli został on ujawniony jedynie osobie trzeciej pod wyraźnym lub dorozumianym warunkiem zachowania poufności”.

11

Artykuł 19 tego rozporządzenia stanowi:

„1.   Zarejestrowany wzór wspólnotowy przyznaje jego właścicielowi wyłączne prawo do jego używania i zakazywania osobom trzecim jego używania [zakazywania jego używania osobom trzecim], które nie mają jego zgody. Wyżej wymienione używanie obejmuje, w szczególności, wytwarzanie, oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport lub używanie produktu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany, lub składowanie takiego produktu w tych celach.

2.   Jednakże właściciel niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego nabywa prawo zakazu działań wymienionych w ust. 1 wyłącznie w przypadku, jeżeli sporne używanie wynika z naśladowania chronionego wzoru.

Sporne[go] używanie [używania] nie uważa się za wynikające ze skopiowania chronionego wzoru, jeżeli naśladowanie jest wynikiem pracy twórcy, który [co do którego] można uznać, że nie znał wzoru ujawnionego przez właściciela.

[…]”.

12

Zgodnie z art. 85 ust. 2 rzeczonego rozporządzenia:

„W sprawach dotyczących powództwa o naruszenie lub powództwa przeciwko działaniom grożącym naruszeniem niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego sądy w sprawach wzorów wspólnotowych uznają ważność wzoru wspólnotowego, jeżeli właściciel przedstawi dowód, że warunki określone w art. 11 zostały spełnione, i wykaże, jak dalece jego wzór wspólnotowy wykazuje indywidualny charakter [wskaże, na czym polega indywidualny charakter jego wzoru wspólnotowego]. Jednakże ważność wzoru może zostać zakwestionowana przez pozwanego poprzez podniesienie zarzutu nieważności lub w drodze powództwa wzajemnego o unieważnienie”.

13

KMF jest spółką prawa angielskiego, która prowadzi działalność w zakresie wytwarzania i sprzedaży odzieży damskiej.

14

Dunnes jest dużą irlandzką grupą handlu detalicznego, która prowadzi działalność w zakresie sprzedaży odzieży damskiej.

15

W 2005 r. KMF zaprojektowała i wprowadziła do obrotu w Irlandii koszulę w paski w kolorach niebieskim i kamienno‑brązowym oraz czarny top z dzianiny (zwane dalej „odzieżą KMF”).

16

Przykładowe egzemplarze odzieży KMF zostały nabyte przez przedstawicieli Dunnes w jednym z punktów sprzedaży KMF w Irlandii. Następnie Dunnes zleciła poza granicami Irlandii wyprodukowanie kopii tych artykułów, które pod koniec 2006 r. wprowadziła do sprzedaży w swoich irlandzkich sklepach.

17

KMF, twierdząc, że jest właścicielem niezarejestrowanych wzorów wspólnotowych odnoszących się do rzeczonej odzieży, w dniu 2 stycznia 2007 r. wniosła do High Court powództwo, w którym zażądała w szczególności orzeczenia wobec Dunnes zakazu używania tych wzorów oraz zasądzenia odszkodowania.

18

High Court uwzględnił to powództwo.

19

Dunnes wniosła apelację od tego orzeczenia High Court do Supreme Court.

20

Ów sąd wskazuje, że Dunnes nie kwestionuje faktu skopiowania odzieży KMF, oraz przyznaje, iż niezarejestrowane wzory wspólnotowe – w odniesieniu do których KMF twierdzi, że jest ich właścicielem – są nowe.

21

Jednak z postanowienia odsyłającego wynika, że Dunnes kwestionuje prawa KMF do niezarejestrowanych wzorów wspólnotowych w stosunku do każdego z poszczególnych wzorów odzieży KMF ze względu na to, po pierwsze, że nie mają one indywidualnego charakteru w rozumieniu rozporządzenia nr 6/2002, i po drugie, że przepisy tego rozporządzenia wymagają w rzeczywistości od KMF udowodnienia, iż jej odzież ma taki charakter.

22

W tych okolicznościach Supreme Court postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

23

Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 6 rozporządzenia nr 6/2002 należy interpretować w ten sposób, że aby wzór można było uznać za posiadający indywidualny charakter, całościowe wrażenie, które wywiera on na poinformowanym użytkowniku, powinno być inne od wrażenia wywartego na takim użytkowniku przez jeden lub kilka z wcześniejszych wzorów rozpatrywanych odrębnie, czy też od wrażenia wywartego na takim użytkowniku przez kombinację poszczególnych elementów wyodrębnionych z kilku wcześniejszych wzorów.

24

W tym względzie należy stwierdzić, że z brzmienia art. 6 rozporządzenia nr 6/2002 nie wynika, by całościowe wrażenie wskazane w tym artykule musiało być wrażeniem wywartym przez taką kombinację.

25

Odniesienie do całościowego wrażenia wywieranego na poinformowanym użytkowniku przez „wzór”, który został udostępniony publicznie, wskazuje bowiem, że rzeczony art. 6 należy interpretować w ten sposób, iż oceny indywidualnego charakteru wzoru należy dokonywać w stosunku do jednego lub więcej niż jednego konkretnego, zindywidualizowanego, określonego i zidentyfikowanego wzoru spośród wszystkich wzorów wcześniej udostępnionych publicznie.

26

Jak podniosły to rząd Zjednoczonego Królestwa oraz Komisja Europejska, owa wykładnia jest zgodna z orzecznictwem, zgodnie z którym, jeżeli to możliwe, poinformowany użytkownik dokona bezpośredniego porównania rozpatrywanych wzorów (zob. wyroki: PepsiCo/Grupo Promer Mon Graphic, C‑281/10 P, EU:C:2011:679, pkt 55; a także Neuman i in./José Mauel Baena Grupo, C‑101/11 P i C‑102/11 P, EU:C:2012:641, pkt 54), ponieważ takie porównanie faktycznie odnosi się do wrażenia wywartego na tym użytkowniku nie przez zbiór specyficznych elementów lub części wcześniejszych wzorów, lecz przez zindywidualizowane i określone wcześniejsze wzory.

27

Prawdą jest, że Trybunał orzekł także, iż nie można wykluczyć, że bezpośrednie porównanie będzie niewykonalne czy wyjątkowe w danym sektorze, zwłaszcza ze względu na szczególne okoliczności czy cechy przedmiotów, które dany sporny wzór przedstawia. W tym kontekście wskazał on, że w braku dokładnej wskazówki w tym względzie w rozporządzeniu nr 6/2002 nie można założyć, że prawodawca Unii zamierzał ograniczyć ocenę potencjalnych wzorów do bezpośredniego ich porównania (zob. wyroki: PepsiCo/Grupo Promer Mon Graphic, EU:C:2011:679, pkt 55, 57; Neuman i in./José Mauel Baena Grupo, EU:C:2012:641, pkt 54, 56).

28

Jednak należy wskazać w tym względzie, że o ile Trybunał dopuścił możliwość pośredniego porównania rozpatrywanych wzorów, o tyle następnie ograniczył się do stwierdzenia, iż Sąd nie naruszył prawa, opierając swoje rozumowanie na niedoskonałym wspomnieniu całościowego wrażenia wywieranego przez owe wzory (zob. wyroki: PepsiCo/Grupo Promer Mon Graphic, EU:C:2011:679, pkt 58; Neuman i in./José Mauel Baena Grupo, EU:C:2012:641, pkt 57).

29

Otóż – jak wskazał rzecznik generalny w pkt 48–50 opinii – takie pośrednie porównanie oparte na niedoskonałym wspomnieniu odnosi się nie do wspomnienia poszczególnych elementów wyodrębnionych z kilku wcześniejszych wzorów, lecz do wspomnienia określonych wzorów.

30

Powyższych rozważań nie mogą podać w wątpliwość argumenty podniesione przez Dunnes.

31

A zatem jeśli chodzi, po pierwsze, o argumenty oparte na motywach 14 i 19 rozporządzenia nr 6/2002, które posługują się, odpowiednio, wyrażeniami „dotychczasowym dorobkiem wzorniczym” oraz „w porównaniu z innymi wzorami”, należy przypomnieć, że preambuła aktu Unii nie ma mocy prawnie wiążącej i nie może być powoływana ani dla uzasadnienia odstępstw od przepisów danego aktu, ani w celu wykładni tych przepisów w sposób oczywiście sprzeczny z ich brzmieniem (wyrok Deutsches Milch‑Kontor, C‑136/04, EU:C:2005:716, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

W każdym razie należy stwierdzić, że o ile motyw 14 rozporządzenia nr 6/2002 odnosi się do wrażenia wywartego na poinformowanym użytkowniku przez „dotychczasowy dorobek wzorniczy”, o tyle owego określenia nie umieszczono w żadnym przepisie owego rozporządzenia.

33

Ponadto ani użycie rzeczonego określenia, ani użycie określenia „w porównaniu z innymi wzorami” z motywu 19 rozporządzenia nr 6/2002 nie warunkuje, że całościowe wrażenie do celów stosowania art. 6 tego rozporządzenia ma być wrażeniem wywartym nie przez zindywidualizowane wcześniejsze wzory, lecz przez kombinację poszczególnych elementów wyodrębnionych z takich wzorów.

34

Po drugie, jeśli chodzi o odniesienie do „kombinacji cech znanych wzorów”, umieszczone w art. 25 ust. 1 zdanie drugie porozumienia TRIPS, wystarczy wskazać, że ów przepis jest sformułowany fakultatywnie i że w konsekwencji strony owego porozumienia nie są zobowiązane do postanowienia, iż nowość lub oryginalność wzoru będzie oceniana w odniesieniu do takich kombinacji.

35

W tych okolicznościach na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, iż art. 6 rozporządzenia nr 6/2002 należy interpretować w ten sposób, że aby wzór można było uznać za posiadający indywidualny charakter, całościowe wrażenie, które ów wzór wywiera na poinformowanym użytkowniku, powinno być inne od wrażenia wywartego na takim użytkowniku nie przez kombinację poszczególnych elementów wyodrębnionych z kilku wcześniejszych wzorów, lecz przez jeden lub więcej niż jeden z wcześniejszych wzorów rozpatrywanych odrębnie.

36

Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 85 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 należy interpretować w ten sposób, że aby sąd w sprawach wzorów wspólnotowych uznał niezarejestrowany wzór wspólnotowy za ważny, właściciel tego wzoru musi wykazać, iż ów wzór posiada indywidualny charakter w rozumieniu art. 6 owego rozporządzenia, czy też musi jedynie wskazać, na czym polega indywidualny charakter wspomnianego wzoru.

37

Z samego brzmienia art. 85 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 wynika, że aby niezarejestrowany wzór wspólnotowy mógł zostać uznany za ważny, jego właściciel musi, po pierwsze, przedstawić dowód, że warunki określone w art. 11 owego rozporządzenia zostały spełnione, oraz po drugie, wskazać, na czym polega indywidualny charakter owego wzoru.

38

Zgodnie z art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 wzór spełniający wymagania sekcji 1 tego rozporządzenia jest chroniony jako niezarejestrowany wzór wspólnotowy przez okres trzech lat, rozpoczynający się od dnia, w którym został po raz pierwszy udostępniony publicznie na terytorium Unii Europejskiej.

39

Jak wskazuje na to sam tytuł art. 85 rozporządzenia nr 6/2002, przepis ten ustanawia w swoim ust. 1 domniemanie ważności zarejestrowanych wzorów wspólnotowych, a w swoim ust. 2 domniemanie ważności niezarejestrowanych wzorów wspólnotowych.

40

Otóż wprowadzenie owego domniemania ważności jest ze swej natury niezgodne z wykładnią art. 85 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 wskazywaną przez Dunnes, zgodnie z którą to wykładnią dowód, który właściciel wzoru musi przedstawić na podstawie tego przepisu – to jest dowód, iż warunki określone w art. 11 tego rozporządzenia zostały spełnione – obejmuje dowód, że dany wzór spełnia także wszystkie warunki wymienione w sekcji 1 tytułu II rzeczonego rozporządzenia, czyli w art. 3–9 tegoż rozporządzenia.

41

Podobnie zaproponowana przez Dunnes wykładnia art. 85 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 w związku z art. 11 tego rozporządzenia skutkowałaby pozbawieniem sensu i treści drugiego warunku określonego w rzeczonym art. 85 ust. 2, to jest tego, zgodnie z którym właściciel wzoru musi wskazać, na czym polega indywidualny charakter tego wzoru.

42

Zresztą owa wykładnia nie byłaby zgodna z celem prostoty i szybkości, który – jak wynika to z motywów 16 i 17 rozporządzenia nr 6/2002 – uzasadnia ochronę niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego.

43

W tym kontekście należy wskazać, że rozróżnienie dokonane przez art. 85 rozporządzenia nr 6/2002 między procedurami dotyczącymi zarejestrowanego wzoru wspólnotowego a tymi dotyczącymi niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego wynika z konieczności – jeśli chodzi o tę ostatnią kategorię – określenia dnia, od którego rozpatrywany wzór korzysta z ochrony określonej przez to rozporządzenie, oraz określenia konkretnego przedmiotu owej ochrony. Z powodu braku formalności rejestracyjnej owe elementy mogą być bowiem trudniejsze do zidentyfikowania w wypadku niezarejestrowanego wzoru niż w wypadku zarejestrowanego wzoru.

44

Ponadto jeżeli art. 85 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 należałoby interpretować w ten sposób, że niezarejestrowany wzór wspólnotowy może być uznany za ważny, wyłącznie gdy jego właściciel wykaże, iż ów wzór spełnia wszystkie warunki wymienione w sekcji 1 tytułu II rzeczonego rozporządzenia, to określona w zdaniu drugim rzeczonego art. 85 ust. 2 możliwość kwestionowania przez pozwanego ważności rzeczonego wzoru w drodze zarzutu lub powództwa wzajemnego o unieważnienie byłaby w znacznym stopniu pozbawiona swojego sensu i swojej treści.

45

Jeśli chodzi o drugą ze wskazanych w art. 85 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 przesłanek, wystarczy wskazać, że brzmienie tego przepisu – ograniczające się do wymagania od właściciela niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, aby wskazał on, na czym polega indywidualny charakter tego wzoru wspólnotowego – jest pozbawione jakiejkolwiek dwuznaczności i nie może być interpretowane jako nakładające obowiązek wykazania, że dany wzór posiada indywidualny charakter.

46

O ile jest bowiem konieczne – z powodu braku formalności rejestracyjnej dla tego rodzaju wzoru – aby właściciel rozpatrywanego wzoru określił przedmiot, w odniesieniu do którego żąda on ochrony na podstawie rzeczonego rozporządzenia, o tyle wystarczy, aby zidentyfikował on wówczas element lub elementy swojego wzoru, które nadają temu wzorowi indywidualny charakter.

47

W tych okolicznościach na pytanie drugie należy odpowiedzieć, iż art. 85 ust. 2 rozporządzenia nr 6/2002 należy interpretować w ten sposób, że aby sąd w sprawach wzorów wspólnotowych uznał niezarejestrowany wzór wspólnotowy za ważny, właściciel tego wzoru nie musi wykazać, iż ów wzór posiada indywidualny charakter w rozumieniu art. 6 tego rozporządzenia, lecz musi jedynie wskazać, na czym polega indywidualny charakter wspomnianego wzoru, to jest zidentyfikować element lub elementy danego wzoru, które według tego właściciela nadają mu ten charakter.

48

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: