1. 

Corte Suprema di Cassazione (najwyższy sąd kasacyjny, Włochy, zwany dalej „sądem odsyłającym”) zmierza do uzyskania wytycznych w przedmiocie wykładni rozporządzenia nr 2362/98 ( 2 ) w sprawie przywozu bananów i rozporządzenia nr 2988/95 ( 3 ) w sprawie ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej w kontekście postępowania z udziałem szeregu nowych podmiotów gospodarczych ( 4 ) zajmujących się handlem bananami. W okresie od maja 1999 r. do grudnia 2000 r. te podmioty gospodarcze dokonały przywozu bananów z państw trzecich z zastosowaniem obniżonej stawki należności celnych, a następnie bezzwłocznie odsprzedały je tradycyjnemu podmiotowi gospodarczemu ( 5 ) za pośrednictwem innego nowego podmiotu gospodarczego – po tym, jak pierwotnie, przed dokonaniem przywozu, kupiły je od tego samego tradycyjnego podmiotu gospodarczego, za pośrednictwem tego samego nowego podmiotu gospodarczego. Dzięki tej serii transakcji tradycyjny podmiot gospodarczy, o którym mowa, mógł dokonać na rynku europejskim sprzedaży bananów, które uprzednio sprzedał na rynku międzynarodowym i które przywieziono z zastosowaniem obniżonej stawki należności celnych. Sąd odsyłający zmierza zasadniczo do określenia definicji „nowego podmiotu gospodarczego” zgodnie z rozporządzeniem nr 2362/98 oraz ustalenia, czy tego rodzaju seria transakcji stanowiła naruszenie zawartego w tym rozporządzeniu zakazu przenoszenia praw nowych podmiotów gospodarczych, wynikających z pozwoleń na przywóz, na tradycyjne podmioty gospodarcze. W przypadku gdyby transakcje te były zabronione, sąd odsyłający dąży do ustalenia, jakie konsekwencje przewiduje rozporządzenie nr 2988/95.

2.

Zgodnie z art. 325 ust. 1 TFUE „Unia i państwa członkowskie zwalczają nadużycia finansowe i wszelkie inne działania nielegalne naruszające interesy finansowe Unii […]”. W myśl art. 325 ust. 2 TFUE „[p]aństwa członkowskie podejmują takie same środki do zwalczania nadużyć finansowych naruszających interesy finansowe Unii, jakie podejmują do zwalczania nadużyć finansowych naruszających ich własne interesy finansowe”.

3.

Rozporządzeniem nr 404/93 ustanowiono wspólną organizację rynku bananów ( 6 ) i objęto jego przepisami produkty opisane w art. 1 ust. 2 w oparciu o kody Nomenklatury scalonej (zwanej dalej „CN”) ( 7 ).

4.

Motyw dziesiąty preambuły rozporządzenia nr 404/93 stanowił, że należy przewidzieć coroczne ustanawianie kontyngentu taryfowego oraz że przywóz bananów nietradycyjnych ( 8 ) z krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku (zwanych dalej „krajami AKP”) podlegałby zerowej stawce celnej zgodnie z porozumieniami konwencji z Lomé.

5.

Zgodnie z motywem trzynastym podczas rozdysponowywania kontyngentu taryfowego należy poczynić rozróżnienie pomiędzy „z jednej strony podmiotami gospodarczymi, które wcześniej wprowadzały do obrotu banany pochodzące z państw trzecich oraz nietradycyjne banany z AKP, oraz z drugiej strony podmiotami gospodarczymi, które wcześniej wprowadzały do obrotu banany produkowane we Wspólnocie, jednocześnie pozostawiając ilość dostępną dla nowych podmiotów gospodarczych, które niedawno rozpoczęły działalność handlową lub zamierzają rozpocząć działalność handlową w tym sektorze”.

6.

Tytuł IV dotyczył „[w]ymiany handlowej z państwami trzecimi”. Zgodnie z art. 15 ust. 1 stawki celne określone we Wspólnej taryfie celnej (zwanej dalej „WTC”) miały zastosowane do produktów wymienionych w art. 1 ust. 2, o ile rozporządzenie nr 404/93 nie stanowiło inaczej. Dla celów tytułu IV „tradycyjny przywóz z krajów AKP” lub „tradycyjne banany AKP” oznaczały „przywóz do Wspólnoty bananów pochodzących z państw wymienionych w załączniku do niniejszego rozporządzenia do granicy 857700 ton (waga netto) rocznie” (art. 16 ust. 1); „nietradycyjny przywóz z krajów AKP” lub „nietradycyjne banany AKP” oznaczały „przywóz do Wspólnoty bananów pochodzących z krajów AKP, ale nieobjętych [definicją tradycyjnych bananów AKP]” (art. 16 ust. 2); wreszcie „przywóz z państw trzecich poza krajami AKP” lub „banany z państw trzecich” oznaczały „banany przywożone do Wspólnoty pochodzące z państw trzecich innych niż kraje AKP” (art. 16 ust. 3).

7.

Zgodnie z art. 17 w stosunku do całego przywozu bananów do Wspólnoty należało przedłożyć pozwolenia na przywóz (ważne w całej Wspólnocie). Co do zasady, wydanie takich pozwoleń było uzależnione od złożenia zabezpieczenia zobowiązania do przywozu na warunkach rozporządzenia nr 404/93 przez okres trwania ważności pozwolenia.

8.

Artykuł 18 ust. 1 przewidywał otwarcie corocznego kontyngentu taryfowego w wysokości 2200000 t (waga netto) na przywóz bananów z państw trzecich i nietradycyjnych bananów z krajów AKP. W ramach tego kontyngentu taryfowego przywóz bananów z państw trzecich podlegał obniżonej opłacie celnej w wysokości 75 EUR za tonę, natomiast przywóz nietradycyjnych bananów AKP był wolny od opłat celnych. Artykuł 18 ust. 2 przewidywał otwarcie dodatkowego kontyngentu taryfowego na przywóz tych samych rodzajów bananów. Zgodnie z art. 18 ust. 3 przywóz tradycyjnych bananów z krajów AKP był wolny od opłat celnych. Ponadto art. 18 ust. 5 stanowił, że nietradycyjne banany z krajów AKP przywożone poza tymi kontyngentami taryfowymi podlegają opłacie celnej za tonę w wysokości równej opłacie celnej wskazanej w art. 15 i pomniejszonej o 200 EUR.

9.

Od maja 1999 r. do grudnia 2000 r. (okres, w którym miały miejsce okoliczności będące podstawą niniejszego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym) stosowana ogólna stawka należności celnych dla bananów ponaddziesięciokrotnie przewyższała bardziej preferencyjną stawkę za przywóz w ramach kontyngentu taryfowego ( 9 ).

10.

Rozporządzenie nr 2362/98 stanowiło wykonanie rozporządzenia nr 404/93. Określono w nim zasady stosowania uzgodnień dotyczących przywozu bananów w ramach kontyngentów taryfowych (na mocy art. 18 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 404/93) oraz tradycyjnych bananów AKP (na mocy art. 16 rozporządzenia nr 404/93) i uzgodnień dotyczących przywozu poza tymi kontyngentami ( 10 ).

11.

Motyw 5 stanowił, że „tradycyjne podmioty gospodarcze” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tego aktu poniżej] i „nowe podmioty gospodarcze” należy definiować z zastosowaniem jednolitych kryteriów oraz bez jakiegokolwiek rozróżnienia na podstawie państwa trzeciego lub kraju AKP, z którego podmioty te dokonują przywozów.

12.

Zgodnie z motywem 6 część kontyngentów taryfowych oraz tradycyjnych bananów AKP należało zarezerwować dla nowych podmiotów gospodarczych i całkowity przydział na kontyngenty musiał być wystarczający, aby umożliwić podmiotom uczestnictwo w handlu przywozowym i zachęcać do zdrowej konkurencji.

13.

Motyw 8 stanowi, co następuje:

„[…] kilkuletnie doświadczenie stosowania wspólnotowych uzgodnień dotyczących przywozu bananów wskazuje na potrzebę zacieśnienia kryteriów stosowanych dla nowych podmiotów gospodarczych, aby uniknąć rejestracji czysto fikcyjnych podmiotów i przyznawania przydziału na fikcyjne lub spekulacyjne wnioski; […] w szczególności uzasadnione jest żądanie posiadania minimalnego doświadczenia w przywozie porównywalnych produktów – produktów świeżych objętych zakresem rozdziałów 7, 8 oraz, z zastrzeżeniem określonych warunków, 9 [CN]; […] także aby uniknąć rozpatrywania wniosków o roczne przydziały na kontyngenty nieadekwatne do rzeczywistych możliwości podmiotów gospodarczych i które nie prowadzą do wydania pozwolenia na przywóz odpowiednich ilości, złożenie wniosku o roczny przydział powinno podlegać wymogowi przedstawienia zabezpieczenia tytułem otrzymania pozwolenia na przywóz; […] zabezpieczenie to powinno zostać zwolnione bez opóźnień w wysokości proporcjonalnej do stopnia rzeczywistego wykorzystania swoich rocznych przydziałów; […] w tym samym celu warunkiem przyznania rocznego przydziału na kolejne lata powinna być minimalna stawka wykorzystania ostatniego rocznego przydziału; […] wreszcie należy określić warunki, na jakich »nowe podmioty gospodarcze« mogą uzyskać dostęp do grupy »tradycyjnych podmiotów gospodarczych«”.

14.

Motyw 14 stanowił, że „ograniczone przeniesienie pozwolenia na jednego nabywcę na pozwolenie lub jego wyciąg pozwoli na rozwój stosunków handlowych między różnymi zarejestrowanymi podmiotami gospodarczymi; […] jednakże nie powinno się zachęcać do sztucznego handlu, spekulacji lub zaburzeń normalnego handlu poprzez umożliwianie przeniesienia pozwolenia przez nowe podmioty gospodarcze na rzecz tradycyjnych podmiotów gospodarczych”.

15.

Zgodnie z motywem 18 weryfikacje i kontrole przeprowadzane przez właściwe władze krajowe mogłyby w razie potrzeby prowadzić do skorygowania ilości referencyjnych lub przydziałów rocznych przyznanych podmiotom gospodarczym; ilości referencyjne i przydziały roczne nie będą mogły być uważane za prawa nabyte ani nie będą mogły być przedmiotem prawnie uzasadnionych oczekiwań podmiotów gospodarczych.

16.

W art. 2 ust. 1 ustalono podział kontyngentów taryfowych (oraz tradycyjnych ilości bananów AKP) w następujący sposób: planowano udostępnienie 92% kontyngentów tradycyjnym podmiotom gospodarczym, a pozostałe 8% nowym podmiotom gospodarczym.

17.

Artykuł 3 akapit pierwszy definiował „tradycyjne podmioty gospodarcze” jako „podmioty gospodarcze ustanowione we Wspólnocie Europejskiej w okresie ustalania ich ilości referencyjnych, a także w czasie ich rejestracji na podstawie art. 5[ ( 11 ) ], które na własny rachunek rzeczywiście dokonały przywozu minimalnej ilości bananów pochodzących z państw trzecich lub krajów AKP w celu ich późniejszego wprowadzenia do obrotu na rynku wspólnotowym w ustalonym okresie referencyjnym” ( 12 ). Zgodnie z art. 4 ust. 1 takim podmiotom gospodarczym miała być przyznawana jedna ilość referencyjna na podstawie ilości bananów rzeczywiście przywożonych w okresie referencyjnym.

18.

Artykuł 7 definiował „nowe podmioty gospodarcze” jako:

„podmioty gospodarcze ustanowione we Wspólnocie Europejskiej, które w czasie rejestracji:

19.

W art. 8 ust. 1 wymieniono dokumenty, jakie należy złożyć w celu zarejestrowania się jako nowy podmiot gospodarczy:

20.

Zgodnie z art. 8 ust. 4 w celu przedłużenia rejestracji podmioty gospodarcze „dostarczają właściwym władzom dowód, że dokonały przywozu na własny rachunek w wysokości co najmniej 50% przyznanej im ilości na obecny rok”.

21.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 zainteresowane podmioty gospodarcze miały wnioskować o roczne przydziały kontyngentów, składając wnioski o rejestrację (lub jej przedłużenie).

22.

Zgodnie z art. 10 nowe podmioty gospodarcze mogły uzyskać status tradycyjnych podmiotów gospodarczych po trzech latach prowadzenia działalności gospodarczej od daty pierwszej rejestracji, jeżeli dokonały rejestracji zgodnie z art. 5 (w którym ustalono procedurę rejestracji dla tradycyjnych podmiotów gospodarczych) i spełniły warunki określone w art. 3.

23.

Artykuł 11 ust. 1 stwierdzał, co następuje ( 14 ):

„Państwa członkowskie są odpowiedzialne za zapewnienie zgodności z przepisami niniejszej sekcji [dotyczącej nowych podmiotów gospodarczych].

W szczególności państwa członkowskie sprawdzają, aby podmioty gospodarcze prowadziły aktywną działalność handlową we Wspólnocie na własny rachunek jako importerzy w sektorze określonym w art. 7 i jako niezależne ekonomiczne jednostki w dziedzinie zarządzania, personelu i prowadzonej działalności. W przypadku uzasadnionych podejrzeń o niedopełnienie tych warunków wnioski o rejestrację i wnioski o roczne przydziały są akceptowane jedynie na podstawie dostarczenia przez podmiot gospodarczy właściwym władzom krajowym satysfakcjonującego je dowodu spełnienia tych warunków”.

24.

Artykuł 13 ust. 2 przewidywał:

„W przypadku fałszerstwa lub przedstawienia fałszywej dokumentacji w celu otrzymania rejestracji, ilości referencyjnej lub, w stosownych przypadkach, rocznego przydziału rejestracja, ilość referencyjna lub przydział zostają cofnięte, bez uszczerbku dla stosowania odpowiedniego ustawodawstwa krajowego.

Ponadto w takich przypadkach zakazane jest wnioskowanie o nową rejestrację przez podmiot gospodarczy w jakimkolwiek państwie członkowskim w ciągu dwóch lat następujących po roku, w którym wykryto nieprawidłowość”.

25.

W myśl art. 20 ust. 1 „[n]iewykorzystane ilości objęte pozwoleniami są ponownie przyznawane, na wniosek, tym samym podmiotom gospodarczym do wykorzystania w następnym kwartale roku, na który wydano pierwotne pozwolenia, bez względu na to, czy są one ich właścicielami czy nabywcami”, a „[z]abezpieczenia z tytułu pierwotnych pozwoleń zostają zatrzymane w wysokości proporcjonalnej do niewykorzystanej ilości”.

26.

Artykuł 21 ust. 1 przewidywał przenoszenie pozwoleń na przywóz na pojedynczy podmiot gospodarczy na warunkach określonych w art. 9 rozporządzenia nr 3719/88 ( 15 ). Artykuł 21 ust. 2 stanowił, że prawa mogą być przenoszalne: między tradycyjnymi podmiotami gospodarczymi zarejestrowanymi na mocy art. 5; przez tradycyjne podmioty gospodarcze na nowe podmioty gospodarcze zarejestrowane na mocy art. 8; oraz między nowymi podmiotami gospodarczymi. Jednakże zabronione było przenoszenie praw przez nowe podmioty gospodarcze na tradycyjne podmioty gospodarcze.

27.

Artykuł 4 rozporządzenia nr 2913/92 ( 16 ) definiuje „dług celny” jako „nałożony na osobę obowiązek uiszczenia należności celnych przywozowych (dług celny w przywozie) […], które stosuje się do towarów określonych zgodnie z obowiązującymi przepisami wspólnotowymi”. Zgodnie z art. 201 ust. 1 lit. a) dług celny w przywozie powstaje w wyniku „dopuszczenia do obrotu towaru podlegającego należnościom przywozowym” oraz, jak określono w art. 201 ust. 2, „powstaje w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego”. Artykuł 201 ust. 3 stanowi, że dłużnikiem jest co do zasady zgłaszający. Jednakże w zależności od tego, w jaki dokładnie sposób powstaje dług celny, dłużnikami mogą być także inne osoby.

28.

Jeżeli w odniesieniu do tego samego długu celnego występuje kilku dłużników, to w myśl art. 213 są oni solidarnie zobowiązani do pokrycia tego długu.

29.

W art. 217–232 ustalono zasady dotyczące pokrycia kwoty długu celnego.

30.

Rozporządzeniem nr 3719/88 skonsolidowano zasady stosowania systemu pozwoleń na wywóz i przywóz oraz świadectw o wcześniejszym ustaleniu refundacji dla produktów rolnych ( 17 ). W jego motywie piątym opisano cel pozwoleń na przywóz i wywóz, którym jest „prawidłowe zarządzanie organizacją rynku” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tego aktu poniżej]. Zgodnie z motywem dwunastym tego rozporządzenia pozwolenia na przywóz były czasami stosowane „w celu zarządzania ilościowymi uzgodnieniami dotyczącymi przywozu” i w takim przypadku „wymóg przedstawienia dowodu poświadczającego, że zastosowano pozwolenia, nie jest jedynie w interesie prawidłowego zarządzania, ale staje się istotnym elementem zarządzania uzgodnieniami ilościowymi”.

31.

Artykuł 9 ust. 1 stanowił: „[…] Uprawnienia wynikające z pozwoleń lub świadectw mogą zostać przeniesione przez właściciela tytularnego danego pozwolenia lub świadectwa w okresie ich ważności. Takie przeniesienie […] odnosi się do ilości jeszcze nieprzydzielonych danemu pozwoleniu lub świadectwu czy wyciągowi”. Zgodnie z art. 9 ust. 4 „[o]soba, na której rzecz przeniesione zostały uprawnienia, nie może przenieść dalej tych uprawnień ani przenieść ich z powrotem na właściciela tytularnego”.

32.

W motywie piątym rozporządzenia nr 2988/95 stwierdza się, że „nieprawidłowe postępowanie oraz środki administracyjne i kary odnoszące się do tego postępowania są przewidziane w zasadach sektorowych, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem”.

33.

W myśl art. 1 ust. 2 „[n]ieprawidłowość oznacza jakiekolwiek naruszenie przepisów prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniedbania ze strony podmiotu gospodarczego, które spowodowało lub mogło spowodować szkodę w ogólnym budżecie Wspólnot lub w budżetach, które są zarządzane przez Wspólnoty, albo poprzez zmniejszenie lub utratę przychodów, które pochodzą ze środków własnych pobieranych bezpośrednio w imieniu Wspólnot, albo też w związku z nieuzasadnionym wydatkiem”.

34.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 „[s]ankcji administracyjnej nie nakłada się, jeżeli nie zostało to przewidziane w akcie prawnym Wspólnoty obowiązującym przed datą dopuszczenia się nieprawidłowości”.

35.

W myśl art. 4:

„1.   Każda nieprawidłowość będzie pociągała za sobą z reguły cofnięcie bezprawnie uzyskanej korzyści:

2.   Stosowanie środków wymienionych w ust. 1 ogranicza się do wycofania uzyskanej korzyści łącznie – jeśli to zostało przewidziane – z odsetkami, które mogą być ustalane w oparciu o stawkę ryczałtową.

3.   Działania skierowane na pozyskanie korzyści w sposób sprzeczny z odpowiednimi celami prawa wspólnotowego mającymi zastosowanie w danym przypadku poprzez sztuczne stworzenie warunków w celu uzyskania tej korzyści prowadzą do nieprzyznania lub wycofania korzyści.

4.   Środków przewidzianych w niniejszym artykule nie uznaje się za kary”.

36.

Sąd odsyłający wyjaśnia, że na gruncie prawa włoskiego każdy, kto uchyla się od uiszczania opłat celnych w innym przypadku należnych z tytułu przywozu towarów, co do zasady podlega karze grzywny w wysokości równej od dwukrotności do dziesięciokrotności kwoty spornej opłaty. Bezprawne uzyskanie korzyści w postaci niższej taryfy celnej w wyniku niedozwolonego przeniesienia pozwoleń na przywóz przez nowy podmiot gospodarczy na tradycyjny podmiot gospodarczy stanowi przestępstwo przemytu.

37.

Spółka S.I.M.B.A. SpA (zwana dalej „S.I.M.B.A.” lub „spółką S.I.M.B.A.”), reprezentowana przez Rafaella Orsera i Rafaellę Orsero, była włoskim tradycyjnym importerem i dystrybutorem hurtowym bananów. Posiadała ona pozwolenia na przywóz bananów w ramach kontyngentu taryfowego zarezerwowanego dla tego typu importerów.

38.

Spółka Rico Italia srl (zwana dalej „Rico” lub „spółką Rico”), reprezentowana przez M. Misturellego, także była włoskim importerem bananów i, jako nowy podmiot gospodarczy, posiadała pozwolenia na przywóz bananów w ramach kontyngentu taryfowego.

39.

Stronami postępowania głównego jest także osobna grupa włoskich importerów z sektora świeżych owoców i warzyw, zarejestrowanych jako nowe podmioty gospodarcze. W skład tej grupy wchodzą spółki reprezentowane przez, odpowiednio, E. Lorenzona, E. Palombini i M. Suriana. Spółki te (inne niż Rico) zwane będą dalej „włoskimi nowymi podmiotami gospodarczymi”.

40.

Podczas rozprawy potwierdzono, że S.I.M.B.A., Rico i włoskie nowe podmioty gospodarcze nie były częścią tej samej spółki.

41.

S.I.M.B.A. dokonywała zakupu bananów w państwach trzecich i sprzedawała je spółce Rico, która następnie odsprzedawała je włoskim nowym podmiotom gospodarczym po cenie kupna praktykowanej przez spółkę S.I.M.B.A. W dalszej kolejności wspomniane nowe podmioty gospodarcze dokonywały przywozu bananów przy użyciu pozwoleń na przywóz AGRIM, wydawanych przez włoskie ministerstwo handlu zagranicznego, i przeprowadzały odprawę celną z zastosowaniem obniżonej stawki należności celnych. S.I.M.B.A. powiadamiała spółkę Rico o każdym mającym nastąpić przywozie i wprowadzeniu do obrotu, podając ilość, jakość i cenę bananów w ramach planowanego przywozu. Spółka Rico oferowała spółce S.I.M.B.A. gwarancję uzyskania przez włoskie nowe podmioty gospodarcze pozwoleń na przywóz AGRIM. Załatwiała także formalności administracyjne i pokrywała koszty ubezpieczenia.

42.

Po dokonaniu przywozu nowe podmioty gospodarcze sprzedawały banany spółce Rico, która następnie systematycznie odsprzedawała je spółce S.I.M.B.A. po ustalonej cenie, płatnej z góry. Cena płatna przez spółkę Rico pokrywała koszty użycia pozwoleń na przewóz AGRIM. Następnie S.I.M.B.A. dokonywała transportu bananów do magazynów, po czym wprowadzała je na rynek. Sama S.I.M.B.A. związana była umową ze spółką Del Monte, która wypłacała tej pierwszej prowizję po dokonaniu przez spółkę S.I.M.B.A. sprzedaży bananów na rynku europejskim.

43.

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2005 r. Tribunale di Verona (sąd pierwszej instancji w Weronie) skazał przedstawiciela spółki Rico za przemyt i składanie fałszywych zeznań. Nakazano mu zapłatę odszkodowania, które miało zostać ustalone w postępowaniu cywilnym. Niemniej jednak decyzją Tribunale di Verona miał on zapłacić ustaloną tymczasowo kwotę 300000 EUR na rzecz Ministero dell’Economia e delle Finanze (ministerstwa gospodarki i finansów) oraz Agenzia delle Dogane (agencji celnej), ale nie na rzecz Komisji, z uwzględnieniem kosztów tych trzech stron, które przystąpiły do postępowania karnego w charakterze interwenientów w celu uzyskania odszkodowania z tytułu doznanej szkody (zwanych dalej „powodami cywilnymi”). Przedstawiciele spółki S.I.M.B.A. oraz przedstawiciele nowych podmiotów gospodarczych zostali uniewinnieni.

44.

Przedstawiciel spółki Rico i powodowie cywilni złożyli odwołanie od wyroku Tribunale di Verona do Corte d’appello di Venezia (sądu apelacyjnego w Wenecji). Sąd ten, wyrokiem z dnia 24 listopada 2011 r., umorzył postępowanie przeciwko jednemu z przedstawicieli spółki S.I.M.B.A. z powodu jego śmierci. Sąd ów stwierdził także przedawnienie karalności czynów zarzucanych przedstawicielowi spółki Rico, ale potwierdził jego odpowiedzialność cywilną.

45.

Powodowie cywilni zaskarżyli wyrok Corte d’appello di Venezia do sądu odsyłającego, który w postanowieniu odsyłającym wyjaśnił, że należy ustalić, czy przywóz bananów powinien był podlegać pełnej stawce należności celnych czy stawce obniżonej.

46.

Wyjaśniając konieczność złożenia wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym sąd odsyłający podkreślił następujące okoliczności faktyczne, które, jak wskazał, zostały ustalone przez Corte d’appello di Venezia i uwzględnione w przedstawionych mu uwagach: (i) włoskie nowe podmioty gospodarcze nie posiadały żadnej infrastruktury do magazynowania i transportu bananów; (ii) kupowały one banany wyłącznie w celu odprawy celnej z zastosowaniem obniżonej stawki należności celnych, a następnie odsprzedawały je spółce Rico po ustalonej cenie; (iii) ryzyko utracenia gwarancji ciążyło w pełni na spółce S.I.M.B.A., a nie na włoskich nowych podmiotach gospodarczych; (iv) należności celne przywozowe, do których zapłaty zobowiązane były włoskie nowe podmioty gospodarcze, były wliczone do ceny uzgodnionej z góry (między spółką Rico a włoskimi nowymi podmiotami gospodarczymi); (v) ceny kupna i sprzedaży bananów były uzgodnione, a zatem nie istniało żadne ryzyko cenowe (nie było też możliwości czerpania korzyści z wahań cen); wreszcie (vi) spółka Del Monte zapłaciła prowizję spółce S.I.M.B.A., a nie włoskim nowym podmiotom gospodarczym.

47.

Sąd odsyłający zawiesił toczące się przed nim postępowanie i zmierza do uzyskania od Trybunału wytycznych w przedmiocie następujących pytań:

48.

Euclide Lorenzon, R. Orsero, E. Palombini, M. Surian, rząd włoski oraz Komisja przedstawili swoje uwagi na piśmie. Podczas rozprawy w dniu 12 listopada 2014 r. wymienione strony, z wyjątkiem E. Lorenzona, przedstawiły swoje stanowiska ustnie.

49.

Bezsporne jest, że między spółką S.I.M.B.A. a spółką Rico z jednej strony oraz między spółką Rico a włoskimi nowymi podmiotami gospodarczymi z drugiej strony istniały porozumienia. Nie ulega także wątpliwości, że banany wprowadzono na rynek europejski poprzez serię transakcji zawieranych między tymi podmiotami gospodarczymi.

50.

Według mnie wszystkie pytania prejudycjalne dotyczą tego, czy zgodnie z prawem Unii doszło do jakiejkolwiek nieprawidłowości w związku z tą serią transakcji, oraz, jeżeli tak, jakie niesie to ze sobą konsekwencje.

51.

Pytanie pierwsze dotyczy co do zasady warunków utrzymania statusu nowego podmiotu gospodarczego. W moim rozumieniu tego pytania sąd odsyłający wydaje się zakładać, że nowy podmiot gospodarczy „formalnie” spełnił te warunki. Jednakże jeżeli nowy podmiot gospodarczy musiał dokonać przywozu bananów na własny rachunek, to fakt, że nowy podmiot gospodarczy dokonał przywozu bananów w imieniu tradycyjnego podmiotu gospodarczego, może wydawać się właśnie podstawą, aby uznać, że warunki te nie zostały spełnione. Moje rozważania rozpocznę od ustalenia, czy warunek ten miał również zastosowanie do przywozu bananów następującego po rejestracji. Jest to konieczne, ponieważ art. 7 i 11 rozporządzenia nr 2362/98 wydają się regulować warunki mające zastosowanie przed rejestracją oraz w czasie rejestracji i dotyczyć głównie przywozu produktów innych niż banany. Jeżeli warunek ten miał zastosowanie w okresie po rejestracji, to należy zbadać jego znaczenie.

52.

Pytanie drugie ma za przedmiot ustalenie, czy rozporządzenie nr 2362/98 wykluczało zastosowanie obniżonej stawki należności celnych w ramach kontyngentu taryfowego, w sytuacji gdy nowe podmioty gospodarcze zakupiły banany z państwa trzeciego od tradycyjnego podmiotu gospodarczego, za pośrednictwem innego nowego podmiotu gospodarczego, a następnie dokonały ich przywozu na obszar Unii w ramach kontyngentu taryfowego wyłącznie w celu odsprzedania tych bananów temu samemu tradycyjnemu podmiotowi gospodarczemu za pośrednictwem tego samego nowego podmiotu gospodarczego, umożliwiając rzeczonemu tradycyjnemu podmiotowi gospodarczemu dokonanie ich sprzedaży na rynku europejskim. Pytanie trzecie odnosi się do systemu opisanego w pytaniu drugim i zmierza do ustalenia, czy system ów narusza art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98, zakazujący przenoszenia praw wynikających z pozwoleń na przywóz przez nowe podmioty gospodarcze na tradycyjne podmioty gospodarcze. Moim zdaniem te dwa pytania, których treść częściowo się pokrywa, są istotne wyłącznie w przypadku, gdy nowe podmioty gospodarcze zostały odpowiednio zarejestrowane i utrzymały ten status. Takie założenie będzie zatem punktem wyjścia w kontekście odpowiedzi na oba te pytania.

53.

Poprzez pytanie trzecie sąd odsyłający zmierza także do uzyskania wytycznych w przedmiocie konsekwencji naruszenia art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98, przewidzianych w art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95.

54.

Wreszcie fakt, że Komisja uczestniczyła w postępowaniach przed sądami włoskimi w charakterze powoda cywilnego, nie wyłącza (jak słusznie zauważa Komisja) możliwości przedstawienia przez nią, jako instytucję, uwag na piśmie zgodnie z art. 23 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który przewiduje między innymi prawo stron oraz Komisji do przedkładania pism procesowych lub uwag na piśmie w sytuacjach, gdy do Trybunału zwrócono się o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. Interwencje Komisji na obu forach muszą być zgodne z jej zadaniem, przewidzianym w art. 17 ust. 1 TUE, w ramach którego Komisja „wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy” oraz „czuwa nad stosowaniem traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie”.

55.

W uwagach na piśmie oraz podczas rozprawy włoskie nowe podmioty gospodarcze uczestniczące w niniejszym postępowaniu w charakterze interwenientów podkreślały, że fakty, na których opierają się pytania przedstawione przez sąd odsyłający ( 18 ), nie są zbieżne z okolicznościami faktycznymi ustalonymi w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji i w postępowaniu odwoławczym. W związku z tym według nich przedstawione pytania są niedopuszczalne.

56.

Ustalenie i ocena okoliczności faktycznych leżących u podstawy sporu nie należy do Trybunału; zadanie to jest prerogatywą sądów krajowych ( 19 ), a ich właściwość w tym zakresie stanowi kwestię prawa krajowego. Ponadto istnieje domniemanie, że kierowane przez sąd odsyłający pytania dotyczące wykładni są istotne w ramach określonego przez niego stanu faktycznego i prawnego. Odrzucenie przez Trybunał wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest więc możliwe tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że przedłożone pytania nie mają żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje elementami stanu faktycznego i prawnego, które są konieczne do udzielenia użytecznej odpowiedzi na pytania ( 20 ).

57.

W niniejszej sprawie jasne jest, że przedłożone pytania są istotne w kontekście okoliczności faktycznych opisanych przez sąd odsyłający. Uważam je zatem za dopuszczalne.

58.

Wątpliwości sądu odsyłającego odnośnie do statusu włoskich nowych podmiotów gospodarczych wydają się dotyczyć okoliczności faktycznych związanych z jednej strony ze sposobem, w jaki uzyskano pierwotną rejestrację, a z drugiej strony z przywozem bananów po dokonaniu rejestracji i otrzymaniu rocznego przydziału oraz pozwoleń na przywóz.

59.

Nie ulega wątpliwości, że włoskie nowe podmioty gospodarcze spełniły warunki określone w art. 7 rozporządzenia nr 2362/98, które – włącznie z wymogiem dotyczącym ich zaangażowania niezależnie i na własny rachunek w działalność gospodarczą polegającą na przywozie świeżych owoców i warzyw (co do zasady innych niż banany) ( 21 ) – w gruncie rzeczy odnosiły się do działalności przywozowej w przeszłości lub w czasie rejestracji.

60.

W zakresie, w jakim spółka Rico zaangażowana była w uzyskanie rejestracji dla włoskich nowych podmiotów gospodarczych, nie uważam, aby takie zaangażowanie jednego podmiotu gospodarczego w przygotowanie wniosku o rejestrację innego podmiotu gospodarczego było, jako takie, sprzeczne z art. 7 lit. a) lub w inny sposób wykluczone na mocy rozporządzenia nr 2362/98. Nie nosi ono także automatycznie znamion fałszerstwa w rozumieniu art. 13 ust. 2 tego rozporządzenia. W moim przekonaniu działania i dokumentację podmiotu gospodarczego można uznać za noszące znamiona fałszerstwa w przypadku, gdy ich celem lub skutkiem było zatajenie faktów istotnych z punktu widzenia decyzji w sprawie przyznania statusu nowego podmiotu gospodarczego oraz jeżeli ocena, która opierałaby się na zatajonych faktach, nie skutkowałaby przyznaniem tego statusu. Z tego względu art. 13 ust. 2 dotyczył zasadniczo dobrej wiary podmiotu gospodarczego i dokładności materiału dowodowego przedstawionego podczas procesu rejestracji w celu spełnienia kryteriów merytorycznych w związku z uzyskaniem statusu podmiotu zarejestrowanego. W zakresie, w jakim istniał odrębny warunek (który omówię w kolejnej części), zgodnie z którym zarejestrowane nowe podmioty gospodarcze miały dokonywać przywozu bananów na własny rachunek, uważam, że odmowa takiej rejestracji także byłaby możliwa, gdyby okazało się, że podmiot gospodarczy wnioskował o rejestrację, ale nie spełniłby tego warunku. Moim zdaniem gdyby ta okoliczność faktyczna została zatajona umyślnie, zastosowanie miałby art. 13 ust. 2.

61.

Wątpliwości co do relacji między włoskimi nowymi podmiotami gospodarczymi, spółkami Rico i S.I.M.B.A. budzi głównie seria transakcji, w wyniku których banany zostały przywiezione przez zarejestrowane włoskie nowe podmioty gospodarcze; transakcje te miały miejsce po rejestracji włoskich nowych podmiotów gospodarczych.

62.

Czy rozporządzenie nr 2362/98 nakłada na zarejestrowane nowe podmioty gospodarcze wymóg zaangażowania na własny rachunek w działalność gospodarczą polegającą na przywozie bananów, do której uprawniał je ich status nowego podmiotu gospodarczego? Przesłanka pytania pierwszego wydaje się na to wskazywać.

63.

Rozporządzenie nr 2362/98 nie zawierało wyraźnego przepisu – podobnego do art. 7, dotyczącego uzyskania statusu nowego podmiotu gospodarczego – określającego warunki, jakie należy spełnić w celu utrzymania statusu nowego podmiotu gospodarczego. Nakładało jednak wymogi dotyczące przedłużenia rejestracji i uzyskania statusu tradycyjnego podmiotu gospodarczego.

64.

Dlatego też art. 8 ust. 4 stanowił, że przedłużenie statusu nowego podmiotu gospodarczego zależało od tego, czy zarejestrowane nowe podmioty gospodarcze rzeczywiście dokonały przywozu na własny rachunek w wysokości co najmniej 50% przyznanej im ilości bananów na dany rok. Wymóg ten nie oznaczał w moim przekonaniu, że podmioty te mogły przywozić do 49,9% ilości na rachunek innego podmiotu gospodarczego. Był to raczej warunek nakładający minimalny wymóg wykorzystania rocznego przydziału w celu zapewnienia rzeczywistego udziału odpowiednio zarejestrowanych nowych podmiotów gospodarczych w działalność handlową w zakresie przywozu bananów, przyczyniając się tym samym do zwiększenia konkurencyjności tego rynku.

65.

Fakt, że pojedynczy importer może nie przywozić pełnych ilości przewidzianych w pozwoleniu na przywóz (i gwarantowanych w drodze zabezpieczenia), nie musi koniecznie wpływać na status takiego nowego podmiotu gospodarczego. Importer ten mógł po prostu zadecydować o poniesieniu konsekwencji finansowych, w szczególności utraty zabezpieczenia (lub jego części) ( 22 ). Ewentualnie mógł on przykładowo zrzec się (art. 20) lub dokonać przeniesienia na nowe podmioty gospodarcze (art. 21) całości lub części praw odnoszących się do części przydzielonej mu ilości. W przypadku przeniesienia nabywca prawa zyskiwał wówczas upoważnienie do dokonania przywozu (na własny rachunek).

66.

Ponadto art. 21 ust. 2 zakazywał nowym podmiotom gospodarczym przenoszenia jakiejkolwiek części ich praw (niezależnie od tego, czy spełniony został przez nie warunek dotyczący wykorzystania minimalnej ilości przewidzianej w art. 8 ust. 4) na rzecz tradycyjnych podmiotów gospodarczych, ponieważ mogłoby to zachęcać do sztucznego handlu, spekulacji lub zaburzeń normalnego handlu ( 23 ) i godziłoby całkowicie w cel rezerwowania części dostępnych ilości dla nowych podmiotów gospodarczych. Wydaje się zatem, że art. 21 ust. 2 potwierdza, iż w sytuacji gdy nowe podmioty gospodarcze same korzystały ze swoich praw, musiały one zawsze działać na własny rachunek. Nie miałby sensu zakaz przenoszenia praw przez nowy podmiot gospodarczy na tradycyjny podmiot gospodarczy przy jednoczesnym zezwoleniu nowym podmiotom gospodarczym – działającym niezależnie i na własny rachunek, jeżeli chodzi o dokonywane w przeszłości przywozy porównywalnych produktów w celu uzyskania statusu nowego podmiotu gospodarczego – na przywóz bananów na rzecz tradycyjnego podmiotu gospodarczego. W taki sposób tradycyjne podmioty gospodarcze mogłyby wykorzystywać zarejestrowane nowe podmioty gospodarcze do przywozu bananów na ich rachunek i zgodnie z ich wskazówkami, sprawiając, że działalność przywozowa nowych podmiotów gospodarczych miałaby w przeważającej części charakter fikcyjny, oraz całkowicie naruszając zakaz wynikający z art. 21 ust. 2. To właśnie takiemu skutkowi miało w zamierzeniu zapobiegać rozporządzenie nr 2362/98.

67.

Rozporządzenie nr 2362/98 co do zasady określało podział części dostępnych ilości w ramach kontyngentów taryfowych oraz tradycyjnych bananów AKP pomiędzy tradycyjnymi podmiotami gospodarczymi a nowymi podmiotami gospodarczymi ( 24 ), a także regulowało zasady, kto może zarejestrować się, aby uzyskać taki przydział i czerpać z niego korzyści. Regulując rynek przywozu bananów w ten sposób, rozporządzenie nr 2362/98 miało na celu ograniczenie ryzyka ponoszonego przez tradycyjny podmiot gospodarczy kontrolujący rynek lub umacniający swoją pozycję, aby ograniczyć lub wyeliminować konkurencję ze strony innych podmiotów gospodarczych, w tym takich, które nie dokonywały wcześniej przywozu bananów AKP lub bananów z państw trzecich. Rozporządzenie to stanowiło gwarancję, że nowe podmioty gospodarcze w przemyśle bananowym, w szczególności na rynku przywozowym, uzyskają równe szanse dzięki temu, że część kontyngentu taryfowego zarezerwowana jest wyłącznie dla nich. Wejście na rynek przywozowy większej liczby nowych podmiotów gospodarczych i w efekcie zmiana statusu części z nich na tradycyjne podmioty gospodarcze spowodowałyby zwiększenie konkurencyjności tego rynku. Jak wyjaśniono w motywie czternastym rozporządzenia nr 404/93, system wydawania pozwoleń przywozowych miał na celu zapewnienie niezakłócania istniejących powiązań handlowych przy jednoczesnym dopuszczaniu do rozwoju struktur obrotu.

68.

W kontekście rozporządzenia nr 896/2001 ( 25 ) (uchylającego i zmieniającego rozporządzenie nr 2362/98 ( 26 )) wydaje się, że Trybunał przyjął, iż cel polegający na zwalczaniu spekulacyjnych lub fikcyjnych praktyk w zakresie uzyskiwania pozwoleń na przywóz nie dopuszczał do sytuacji, w której importer tradycyjny uczestniczący już w kontyngencie taryfowym uczestniczyłby w nim ponownie jako importer nietradycyjny za pośrednictwem innego importera, z którym jest on powiązany ( 27 ). Trybunał uznał, że zwalczanie takich praktyk mogło „umożliwić wejście na rynek prawdziwym »nowym podmiotom gospodarczym« i rozwinięcie w pełni ich działalności” ( 28 ). Ten sam tok rozumowania miał zastosowanie w odniesieniu do rozporządzenia poprzedzającego przedmiotowe rozporządzenie.

69.

Ponadto na mocy rozporządzenia nr 2362/98 tradycyjne podmioty gospodarcze musiały dokonać na własny rachunek rzeczywistego przywozu minimalnych ilości bananów, aby następnie wprowadzić je na rynek w ustalonym okresie referencyjnym ( 29 ). Warunek ten miał także zastosowanie w odniesieniu do nowych podmiotów gospodarczych, które uzyskały status tradycyjnych podmiotów gospodarczych ( 30 ).

70.

W związku z powyższym na podstawie rozporządzenia nr 2362/98 podmioty gospodarcze musiały działać na własny rachunek w celu zarówno uzyskania dostępu do grupy „nowych podmiotów gospodarczych”, jak i utrzymania się w tej grupie.

71.

W takim przypadku w myśl art. 11 państwa członkowskie były także odpowiedzialne za zapewnienie zgodności z tym warunkiem. Należy w tym miejscu zauważyć, że brzmienie art. 11 ust. 1 zdanie pierwsze jest wystarczająco szerokie znaczeniowo, aby objąć warunki zarówno uzyskania statusu nowego podmiotu gospodarczego, jak i utrzymania go.

72.

Dokonując przywozu, nowe podmioty musiały zatem działać, realizując własne cele i ponosząc własne ryzyko handlowe. Niezależnie od tego, że musiały być ustanowione jako podmioty gospodarcze ( 31 ), ich działalność przywozowa – mianowicie przywóz towarów na obszar celny Unii ( 32 ) – musiała być z ich perspektywy uzasadniona z handlowego punktu widzenia: musiała być wynikiem ich niezależnej decyzji, przy czym te, a nie inne podmioty miały czerpać korzyści lub ponosić koszty związane z tą działalnością. Taka wykładnia wydaje się znajdować potwierdzenie w rozporządzeniu nr 404/93 (wykonanym w drodze rozporządzenia nr 2362/98), które ustanawiało zasadę, zgodnie z którą pozwolenia miały być przyznawane podmiotom gospodarczym, które podjęły ryzyko handlowe wprowadzenia bananów do obrotu ( 33 ).

73.

Dokonując oceny, czy dana działalność przywozowa została podjęta bez ponoszenia ryzyka handlowego i z korzyścią (handlową) w całości dla osoby trzeciej, uważam, że sąd krajowy powinien przynajmniej porównać ceny sprzedaży (w niniejszej sprawie zapłacone i pobrane przez włoskie nowe podmioty gospodarcze i spółkę Rico) oraz w szczególności zbadać, czy różnica przekraczała całkowite koszty poniesione przez nowy podmiot gospodarczy podczas przywozu bananów (w tym należności celne, zabezpieczenie, koszty ubezpieczenia i koszty administracyjne), umożliwiając tym samym temu podmiotowi uzyskanie marży zysku. Jednakże domniemany brak zysków handlowych niekoniecznie stanowi wystarczającą przesłankę, aby uznać, że nowy podmiot gospodarczy nie mógł działać na własny rachunek (przywóz przynoszący stratę może, o ile nie udowodniono inaczej, nadal być dokonywany przez podmiot gospodarczy na swój własny rachunek). Dlatego też konieczna jest dokładniejsza analiza serii transakcji w celu ustalenia, kto ponosił koszty przywozu i czy zyski odnotowano u innego podmiotu gospodarczego zaangażowanego w przywóz czy u podmiotów powiązanych.

74.

Jednakże o ile zasoby nowych podmiotów gospodarczych musiały umożliwiać tym podmiotom dokonywanie przywozu, o tyle ani art. 7 lit. a), ani jakikolwiek inny przepis rozporządzenia nr 2362/98 nie nakładały na nowe podmioty gospodarcze obowiązku utrzymywania określonej infrastruktury do magazynowania i transportu bananów. Rozporządzenie to w żadnym punkcie nie zawiera sugestii prawodawcy, że jego zamiarem było zalecenie określonego typu łańcucha sprzedaży dla przywozów bananów lub że nowy podmiot gospodarczy musiał koniecznie konserwować banany (i pozostawiać je do dojrzewania), zanim stały się one przedmiotem sprzedaży na rzecz hurtownika lub detalisty. Przeciwnie, rozporządzenie nr 404/93 w motywie piętnastym zawiera odniesienie do konieczności kierowania się przez Komisję zasadą „unikania zakłócania normalnych stosunków handlowych między osobami zajmującymi różne miejsca w łańcuchu obrotu”. Rozporządzenie nr 2362/98 również nie wyłączało możliwości sprzedaży towarów przez podmiot gospodarczy niezwłocznie po dokonaniu przywozu na rzecz innego podmiotu w łańcuchu obrotu. Dla celów tego rozporządzenia istotną kwestią było zaangażowanie nowych podmiotów gospodarczych na konkretnym etapie w ramach tego łańcucha (przywóz).

75.

Z tego względu fakt, że przed dokonaniem przywozu lub złożeniem wniosku o rejestrację, roczne przydziały i pozwolenia na przywóz nowy podmiot gospodarczy wyraził zgodę na zakup lub sprzedaż bananów należących do innych podmiotów i korzystanie z infrastruktury do transportu, magazynowania lub dojrzewania bananów, jaką dysponują inne podmioty gospodarcze, nie stanowił przeszkody w rejestracji na mocy art. 7 lit. a) rozporządzenia nr 2362/98. Nie należy go w ten sposób postrzegać także w odniesieniu do utrzymania statusu nowego podmiotu gospodarczego.

76.

Biorąc bowiem pod uwagę specyfikę rynku bananów, tego rodzaju porozumienia były często konieczne. Z historycznego punktu widzenia rynek zdominowany był przez niewielką liczbę zintegrowanych pionowo wielonarodowych podmiotów gospodarczych, często sprawujących kontrolę nad całym łańcuchem obrotu – włącznie z prawem własności plantacji, produkcją (uprawą, pakowaniem i kontrolą jakości), transportem, przywozem, dojrzewaniem, magazynowaniem i dystrybucją – które to podmioty czerpały korzyści ze znacznej ekonomii skali. Z czasem dochodzi do coraz większej fragmentacji rynku; nowe podmioty gospodarcze wchodzą na rynek na różnych etapach w ramach łańcucha obrotu, nawet jeżeli wejście może być kosztowne i trudne. Z uwagi na to, że banany są towarem łatwo psującym się, etapy te należy starannie zaplanować. Dlatego przy założeniu, że wchodzący na rynek podmiot gospodarczy nie jest zintegrowany pionowo w celu sprawowania kontroli nad każdym z etapów łańcucha obrotu lub większością z tych etapów, wejście na rynek prawdopodobnie zależeć będzie od porozumień (na poziomie upstream i downstream) z innymi podmiotami gospodarczymi ( 34 ).

77.

Wspólna organizacja rynku bananów opierała się na koncepcji, zgodnie z którą zarówno tradycyjne, jak i nowe podmioty gospodarcze uczestniczyłyby w handlu przywozowym bananami, co miało „zachęcać do zdrowej konkurencji” ( 35 ). Moim zdaniem taki stosunek konkurencji nie mógłby istnieć, gdyby rzeczone dwie kategorie podmiotów gospodarczych nie określały swobodnie swojego zachowania na rynku, w szczególności jeżeli chodzi o decyzje i działania związane z rzeczywistym przywozem. Gdyby więc tradycyjny podmiot gospodarczy wywierał decydujący wpływ na zachowanie innego podmiotu gospodarczego w odniesieniu do aspektów przywozu w ramach prowadzonej przez niego polityki handlowej, a ten ostatni pod każdym względem działałby zgodnie z poleceniami przekazanymi mu (bezpośrednio lub przez pośrednika) przez pierwszy z wymienionych podmiotów odnośnie do przywozu bananów, nie można byłoby uznać, że drugi z podmiotów działał na własny rachunek. W rzeczywistości byłby to jedynie pionek: sposób na wzmocnienie pozycji rynkowej tradycyjnego podmiotu gospodarczego i dalsze zakłócenie konkurencji.

78.

Taki stosunek konkurencji nie mógłby też funkcjonować w sytuacji, gdyby nowy podmiot gospodarczy, formalnie niezależny względem tradycyjnego podmiotu gospodarczego, mimo wszystko (dobrowolnie) zgodził się na układ, w ramach którego dokonywałby przywozu bananów na rachunek tego tradycyjnego podmiotu gospodarczego z wykorzystaniem swoich własnych pozwoleń na przywóz.

79.

Wykładnia, w której kładzie się nacisk na konieczność rzeczywistego działania na własny rachunek przez nowy podmiot gospodarczy po rejestracji, jest też zgodna z celem wyrażonym w motywie 8 rozporządzenia nr 2362/98, dotyczącym unikania, poprzez zacieśnianie kryteriów kwalifikujących, rejestracji czysto fikcyjnych podmiotów i przyznawania przydziału na fikcyjne lub spekulacyjne wnioski. Prawodawca odniósł się już do widocznych nadużyć istniejących warunków poprzez zacieśnienie kryteriów kwalifikujących i bardziej szczegółowe ich wyjaśnienie. Niemniej jednak, chociaż zmiany te mogły ograniczyć możliwość nadużycia, żadne przepisy nie gwarantują zerowego ryzyka związanego z nadużyciem prawa.

80.

Uważam zatem, że art. 7 lit. a) i art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 2362/98 należało interpretować w ten sposób, że nakładały one na podmioty gospodarcze wymóg działania na własny rachunek, zarówno aby uzyskać rejestrację, jak i utrzymać status „nowego podmiotu gospodarczego”. Działanie „na własny rachunek” należało interpretować jako działanie takich podmiotów gospodarczych dla ich własnych celów i na własne ryzyko handlowe.

81.

Artykuł 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 zakazywał przenoszenia praw wynikających z pozwoleń na przywóz przez nowe podmioty gospodarcze na tradycyjne podmioty gospodarcze. Nie zakazywał innych rodzajów przenoszenia praw, które uznawano za „środek mający w zamierzeniu przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności podmiotów gospodarczych prowadzących obrót bananami wspólnotowymi i bananami AKP, a także ułatwić integrację rynków poszczególnych państw członkowskich” ( 36 ).

82.

W niniejszej sprawie włoskie nowe podmioty gospodarcze nie dokonały przeniesienia na rzecz spółki S.I.M.B.A. praw wynikających z ich pozwoleń na przywóz, ale same dokonywały przywozu bananów i wprowadzały je do swobodnego obrotu. Z tego względu na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że zastosowano przepis art. 21 ust. 2. Jednakże właściciel bananów zmieniał się kilkakrotnie przed przywozem bananów i po ich przywozie.

83.

Przychylam się do opinii Komisji, że art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 nie ograniczał ani sprzedaży bananów w państwach trzecich, ani ich odsprzedaży po przywozie, nawet jeżeli transakcje te realizowano na podstawie wcześniejszego porozumienia. W sposób zbieżny ze stanowiskiem, jakie przyjął Trybunał w wyroku SICES i in. ( 37 ) odnośnie do art. 6 ust. 4 rozporządzenia nr 341/2007 ( 38 ), uważam, że art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 zwyczajnie nie regulował tej sytuacji, a zatem nie wykluczał jej.

84.

Jednakże gdyby tego rodzaju przeniesienie przez nowy podmiot gospodarczy na rzecz tradycyjnego podmiotu gospodarczego było dozwolone, tradycyjny podmiot gospodarczy mógłby dokonać na własny rachunek przywozu większych ilości bananów z zastosowaniem obniżonej stawki należności celnych.

85.

Z tego względu, w sytuacji gdy seria transakcji dopuszczalnych w innym przypadku na mocy rozporządzenia nr 2362/98 skutkowałaby postawieniem tradycyjnego podmiotu gospodarczego w takiej samej sytuacji jak w przypadku czerpania korzyści z zakazanego przeniesienia pozwoleń, i jeżeli takie było zamierzenie tej serii transakcji, mimo wszystko można by mówić o naruszeniu art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 spełniającym przesłanki nadużycia prawa.

86.

Aby postawić tradycyjny podmiot gospodarczy w takiej samej sytuacji, nowy podmiot gospodarczy musiałby koniecznie dokonać przywozu swoich bananów, a następnie odsprzedać je, z udziałem pośrednika lub bez niego, tradycyjnemu podmiotowi gospodarczemu. Aby tradycyjny podmiot gospodarczy mógł czerpać korzyści z zastosowania obniżonej stawki należności celnych, na pewnym etapie podmiot gospodarczy musiałby działać nie na własny rachunek, lecz na rachunek tradycyjnego podmiotu gospodarczego.

87.

W sytuacji gdy działający w ten sposób podmiot gospodarczy ma status nowego podmiotu gospodarczego dokonującego przywozu bananów, podmiot ten nie spełnił warunku utrzymania statusu nowego podmiotu gospodarczego. Jednakże tradycyjny podmiot gospodarczy mógł czerpać (bezprawne) korzyści z zastosowania obniżonej stawki należności celnych dzięki działaniom innego podmiotu w łańcuchu transakcji. A zatem fakt, że nowy podmiot gospodarczy dokonywał przywozu bananów na własny rachunek, nie znosi konieczności ustalenia, czy do nadużycia prawa nie doszło na innym etapie tego łańcucha.

88.

Ustalenia tego rodzaju dokonuje, w razie konieczności, sąd krajowy ( 39 ). W wyroku SICES i in. – wydanym po dacie postanowienia odsyłającego w niniejszej sprawie – Trybunał wyjaśnił już, w jaki sposób należy to zrobić.

89.

Sprawa SICES i in. dotyczyła podobnych okoliczności faktycznych w porównywalnym kontekście. Kwestią sporną było rozporządzenie nr 341/2007 ( 40 ), które określa, odnośnie do przywozu czosnku, preferencyjne warunki dostępu i kontyngenty taryfowe, nakłada wymóg posiadania pozwolenia na przywóz ( 41 ), aby zapobiec nadużyciom odnośnie do pochodzenia czosnku, oraz czyni rozróżnienie między tradycyjnymi a nowymi importerami. Aby chronić konkurencję oraz uniknąć spekulacji i nadużyć przy przyznawaniu pozwoleń na przywóz, rozporządzenie nr 341/2007 zakazuje przekazywania takich pozwoleń i wprowadza kary w przypadku składania wielu wniosków ( 42 ). Szczególna stawka celna, która jest pobierana, czyni przywóz poza kontyngentem taryfowym nieopłacalnym.

90.

Kilku nowych importerów obeszło ten zakaz, stosując system preferencyjnych warunków dostępu i kontyngentów taryfowych: jedna z dwóch spółek, wykorzystując swoje pozwolenia na przywóz, dokonywała zakupu czosnku od chińskiego dostawcy; każda z nich sprzedawała czosnek nowym podmiotom gospodarczym, które następnie przywoziły i odsprzedawały czosnek jednej z tych dwóch spółek, która działała w charakterze zarówno importera tradycyjnego, jak i hurtownika oraz, jeszcze przed przywozem, zgodziła się nabyć czosnek po wprowadzeniu go do swobodnego obrotu.

91.

Trybunał, po potwierdzeniu utrwalonego swego orzecznictwa w sprawie konieczności wystąpienia czynnika obiektywnego i czynnika subiektywnego dla stwierdzenia nadużycia prawa oraz w sprawie roli sądu krajowego przy ustalaniu, czy wystąpiły oba czynniki ( 43 ), zbadał, czy art. 6 ust. 4 rozporządzenia nr 341/2007 wykluczał taką serię transakcji ( 44 ).

92.

W przedmiocie czynnika obiektywnego Trybunał uznał, że ochrona konkurencji pomiędzy faktycznymi importerami oznaczała, iż pojedynczy importer nie powinien mieć możliwości przejęcia kontroli nad rynkiem. Cel ten nie został osiągnięty, ponieważ w drodze transakcji takich jak rozpatrywane w niniejszej sprawie „nabywca z Unii będący również tradycyjnym importerem nie nabywa prawa do obliczania jego ilości referencyjnej określonej […] w oparciu o podstawę obejmującą ilości towarów, które nabył od importerów po ich odprawie celnej”. Ponadto Trybunał stwierdził, że rozpatrywane transakcje umożliwiały nabywcy (po wykorzystaniu jego uprawnienia do przywozu czosnku z zastosowaniem preferencyjnej stawki celnej) „pozyskanie czosnku przywożonego według preferencyjnej stawki celnej i [rozszerzenie swojego wpływu rynkowego] poza przyznaną mu część kontyngentu taryfowego” ( 45 ).

93.

W przedmiocie czynnika subiektywnego Trybunał uznał, że konieczne jest wykazanie wystąpienia „u importerów zamiaru przyznania takiej korzyści rzeczonemu nabywcy oraz brak jakiegokolwiek gospodarczego i handlowego uzasadnienia takich transakcji dla tychże importerów”. Jednocześnie należało uwzględnić okoliczność, że „importerzy mają obowiązek wykorzystywać wydane im pozwolenia typu »A« pod groźbą kary, a zatem mają rzeczywisty interes dokonywać przywozu”. Chociaż „nie można z góry uznać, że transakcje takie są pozbawione uzasadnienia gospodarczego i handlowego dla tychże importerów”, to Trybunał zajął stanowisko, zgodnie z którym „[n]ie można jednak wykluczyć, że w pewnych okolicznościach transakcje takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym zostały sztucznie pomyślane głównie w celu skorzystania z preferencyjnej stawki celnej”. Czynniki mogące pozwolić na ustalenie sztucznego charakteru obejmują okoliczność, że właściciel pozwolenia nie ponosił żadnego ryzyka handlowego, gdyż w rzeczywistości ciążyło ono na nabywcy będącym również tradycyjnym importerem, a także okoliczność, że marża zysku importerów była znikoma lub że ceny, według których importerzy sprzedawali czosnek nabywcom w Unii, były niższe od cen rynkowych ( 46 ).

94.

W pkt 40 Trybunał stwierdził, że transakcje takie jak te rozpatrywane w niniejszej sprawie stanowią nadużycie prawa ( 47 ), jeżeli zostały sztucznie pomyślane głównie w celu skorzystania z preferencyjnej stawki celnej, oraz że ustalenie istnienia praktyki stanowiącej nadużycie wymaga od sądu odsyłającego uwzględnienia wszystkich okoliczności faktycznych i kontekstu sprawy, w tym transakcji handlowych poprzedzających sporny przywóz i następujących po nim.

95.

Moim zdaniem ten sam wniosek ma zastosowanie w przypadku rozpatrywania, czy doszło do nadużycia prawa w sytuacji, gdy podmioty gospodarcze działały tak, aby postawić tradycyjny podmiot gospodarczy w takiej samej sytuacji, jak gdyby odpowiednio zarejestrowane nowe podmioty gospodarcze dokonały przeniesienia na jego rzecz pozwoleń na przywóz wyłącznie w celu nadużycia korzyści przewidzianych w prawie Unii ( 48 ).

96.

Punktem wyjścia dla tych rozważań musi być fakt, że nowe podmioty gospodarcze były odpowiednio zarejestrowane i spełniały warunki utrzymania tego statusu. W sytuacji gdy podmiot gospodarczy nie spełniał tych warunków, nie kwalifikował się on jako nowy podmiot gospodarczy i tym samym nie mógł dokonywać przywozu bananów w ramach części kontyngentu taryfowego zarezerwowanego dla tego typu podmiotu gospodarczego. Nie istniałoby już żadne ważne uzasadnienie utrzymywania pozwoleń na przywóz, będących własnością tego podmiotu gospodarczego i uzyskanych na podstawie posiadanego wcześniej statusu nowego podmiotu gospodarczego: nie byłoby potrzeby wykonania prawa do dokonania przywozu, które przestało istnieć ( 49 ). W rezultacie te pozwolenia na przywóz straciły ważność i podmiot gospodarczy nie mógł uzyskać nowych pozwoleń.

97.

Jeżeli warunki utrzymania statusu nowego podmiotu gospodarczego były spełnione, oznaczało to, że podmioty gospodarcze dokonywały przywozu bananów na własny rachunek. Jednakże chociaż warunki te znacznie ograniczały prawdopodobieństwo wystąpienia nadużyć, to nie wykluczały całkowicie ryzyka, że nowy podmiot gospodarczy mógł być zaangażowany w serię transakcji, które podważały cele rozporządzenia nr 2362/98, w tym te stanowiące podstawę zakazu, o którym mowa w art. 21 ust. 2.

98.

Jeżeli chodzi o czynnik obiektywny dotyczący nadużycia prawa, wydaje mi się, że przesłanki, na których opiera się ten warunek, w znacznym stopniu pokrywają się z celami rozporządzenia nr 2362/98 ( 50 ).

99.

Z tego względu seria transakcji takich jak te rozpatrywane w postępowaniu głównym mogła ograniczać konkurencję i rzeczywiste wejścia na rynek nowych podmiotów gospodarczych lub jakikolwiek praktyczny skutek ich wejścia na rynek. System (zgodnie z opisem sądu odsyłającego) zasadniczo umożliwiał tradycyjnemu podmiotowi gospodarczemu zwiększenie przysługującej mu części kontyngentu taryfowego i dokonanie przywozu większej ilości bananów z zastosowaniem obniżonej stawki należności celnych. W konsekwencji zakłócał on zarządzanie kontyngentem taryfowym, ponieważ mógł zniekształcać wzorce taryfowe i utrudniać ustalenie, kto był faktycznie odpowiedzialny za przywozy bananów w ramach tego kontyngentu taryfowego.

100.

W przedmiocie czynnika subiektywnego: czy zamiarem podmiotów gospodarczych było uzyskanie bezprawnej korzyści w wyniku zastosowania prawa Unii poprzez sztuczne stworzenie warunków w celu uzyskania tej korzyści ( 51 )?

101.

Poszczególne okoliczności faktyczne same w sobie mogą nie być wystarczające do stwierdzenia, czy głównym celem spornych transakcji było uzyskanie bezprawnej korzyści ( 52 ). Z tego względu samo czerpanie korzyści gospodarczych na skutek transakcji dozwolonych na mocy prawa Unii nie stanowi nadużycia. Jednak rozpatrywane łącznie, okoliczności te mogą wskazywać, że jeden podmiot gospodarczy lub kilka takich podmiotów miało zamiar przyznać bezprawną korzyść tradycyjnemu podmiotowi gospodarczemu poprzez działalność przywozową pozbawioną uzasadnienia gospodarczego i handlowego dla nowych podmiotów gospodarczych, które dokonywały rzeczywistego przywozu, lub dla innych podmiotów gospodarczych zaangażowanych w transakcje następujące przed dokonaniem przywozu i po jego dokonaniu.

102.

Co do zasady właściwy sąd krajowy musi zbadać konstrukcję i strukturę transakcji oraz stosunki między różnymi stronami w celu ustalenia, czy doszłoby do całej serii transakcji, gdyby uzyskanie korzyści w postaci obniżonej stawki należności celnych nie miało miejsca.

103.

W niniejszej sprawie do właściwego sądu krajowego należy zatem zbadanie, który podmiot gospodarczy ponosił koszty przywozu i który czerpał korzyści w wyniku przywozu oraz innych transakcji. Wiąże się to z weryfikacją cech porozumienia i transakcji między tradycyjnym podmiotem gospodarczym (spółką S.I.M.B.A.) a pośredniczącym nowym podmiotem gospodarczym (spółką Rico) oraz pomiędzy tym ostatnim a włoskimi nowymi podmiotami gospodarczymi, które dokonywały przywozu, aby ustalić, czy zamiarem (części) podmiotów gospodarczych było umożliwienie spółce S.I.M.B.A. czerpania korzyści w wyniku zakazanego przeniesienia praw na podstawie pozwoleń na przywóz uzyskanych przez włoskie nowe podmioty gospodarcze z inicjatywy spółki Rico i zgodnie z porozumieniem pomiędzy spółkami Rico i S.I.M.B.A. Istotne jest więc zbadanie, czy na skutek transakcji spółka S.I.M.B.A. zwiększyła swoją część kontyngentu taryfowego za cenę równą cenie wykorzystania pozwoleń na przywóz należących do włoskich nowych podmiotów gospodarczych (która byłaby ceną za przeniesienie praw). Jednocześnie ceny zakupu i sprzedaży bananów przez włoskie nowe podmioty gospodarcze należy porównać z cenami rynkowymi oraz z kosztem przywozu. Zatem cena zapłacona w odniesieniu do poszczególnych transakcji pozwoli wykazać, czy wystąpił czynnik subiektywny dla stwierdzenia, że doszło do nadużycia prawa.

104.

Ponadto zadaniem sądu krajowego będzie ustalenie, czy skorzystanie z usług spółki Rico, będącej także nowym podmiotem gospodarczym i właścicielem pozwoleń na przywóz, miało na celu uniknięcie jakiegokolwiek bezpośredniego powiązania pomiędzy spółką S.I.M.B.A. a włoskimi nowymi podmiotami gospodarczymi, biorąc pod uwagę, że przywóz bananów dokonany przez nowy podmiot gospodarczy mógł wzbudzać większe podejrzenia, w kontekście art. 21 ust. 2, jeżeli banany zakupiono bezpośrednio od tradycyjnego podmiotu gospodarczego, a nie od innego nowego podmiotu gospodarczego, ponieważ przenoszenie pozwoleń między nowymi podmiotami gospodarczymi nie było zakazane.

105.

Moim zdaniem fakt, że włoskie nowe podmioty gospodarcze nie posiadały infrastruktury do magazynowania i transportu bananów i że porozumienia między podmiotami gospodarczymi istniały przed dokonaniem przywozu, nie może być decydujący dla ustalenia czynnika subiektywnego ( 53 ). W najlepszym wypadku fakty te mogłyby potwierdzić wniosek dotyczący czynnika subiektywnego w oparciu o inne okoliczności faktyczne.

106.

Ten sam tok myślenia znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy tradycyjny podmiot gospodarczy zaangażowany w serię transakcji takich jak te rozpatrywane w postępowaniu głównym wykorzystał swoje pozwolenia na przywóz w ramach kontyngentu taryfowego i nie mógł już czerpać korzyści z obniżonej stawki należności celnych (tak jak to miało miejsce w sprawie SICES i in.). Chociaż okoliczność ta mogłaby wskazywać, że tradycyjny podmiot gospodarczy mógł mieć interes w uzyskaniu bananów przywożonych według obniżonej stawki należności celnych w inny sposób, to jednak nie jest ona decydująca. W dalszym ciągu mogło dochodzić do nadużycia prawa, nawet jeżeli importer tradycyjny nie wykorzystał tych pozwoleń na przywóz, ale nowe podmioty gospodarcze mimo wszystko przywoziły banany według bardziej preferencyjnej stawki należności celnych. Dlatego też na przykład dane pozwolenie na przywóz może nie być wykorzystane przez importera z uwagi na opóźnienia w transporcie lub niespodziewany spadek popytu. Czynniki te mogą być niemożliwe do przewidzenia w momencie tworzenia i wdrażania systemu stanowiącego nadużycie.

107.

Uważam zatem, że wytyczne określone w wyroku SICES i in. mają zastosowanie także tutaj.

108.

Rozporządzenie nr 2988/95 ma zastosowanie wyłącznie do zachowania, które powoduje (lub mogłoby powodować) szkodę w budżetach Unii, w tym utratę przychodów ( 54 ).

109.

Artykuł 4 rozporządzenia nr 2988/95 co do zasady definiuje rodzaje środków administracyjnych, jakie należy przedsięwziąć w sytuacji wystąpienia nieprawidłowości. Zawiera on jednak także szczególne przepisy dotyczące odmowy przyznania korzyści lub jej wycofania w odniesieniu do działań co do zasady skierowanych na pozyskanie korzyści w sposób sprzeczny z celami mającego zastosowanie prawa Unii (czynnik obiektywny w orzecznictwie Trybunału dotyczącym nadużycia prawa) poprzez sztuczne stworzenie warunków w celu uzyskania tej korzyści (czynnik subiektywny w ramach tego orzecznictwa). Ta szczególna zasada określona w art. 4 ust. 3 istniała już w momencie, gdy Trybunał określił czynniki obiektywne i subiektywne w ramach testu, jaki należy przeprowadzić, sprawdzając, czy doszło do nadużycia prawa.

110.

W sytuacji, w której stwierdza się naruszenie art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 w związku z nadużyciem prawa, uważam, że działania stanowiące takie nadużycie prawa odpowiadają zachowaniu opisanemu w art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95. Jednakże definicje niezupełnie się pokrywają. Artykuł 4 ust. 3 jest bardziej szczegółowy w tym sensie, że dotyczy działań, które spowodowały lub mogłyby spowodować szkodę w ogólnym budżecie Unii Europejskiej lub w budżetach, które są przez nią zarządzane. Aby działanie można było uznać za objęte zakresem rozporządzenia nr 2988/95, musi ono wpływać na finansowe interesy Unii ( 55 ). Nie zawsze tak musi być w odniesieniu do każdej formy nadużycia prawa Unii.

111.

W moim przekonaniu działania takie stanowią szczególny rodzaj nieprawidłowości w rozumieniu art. 1 ust. 2 tego rozporządzenia. W rezultacie, o ile nie określono inaczej, odniesienia do nieprawidłowości w rozporządzeniu nr 2988/95 należy interpretować w taki sposób, że obejmują one działania w rozumieniu art. 4 ust. 3 ( 56 ).

112.

Rozporządzenie nr 2988/95 zawiera rozróżnienie między karami i środkami administracyjnymi. Chociaż art. 4 jest częścią tytułu II („Środki i kary administracyjne”), to w art. 4 ust. 4 wyraźnie wskazuje się, że środków przewidzianych w tym artykule nie uznaje się za kary. Na mocy art. 4 ust. 3 konsekwencją nieprawidłowości, której dopuszcza się dana osoba, jest nieprzyznanie korzyści powodującej szkodę w budżecie Unii lub, jeżeli korzyść taką już uzyskano, jej wycofanie. Obowiązek zwrotu korzyści nie jest w takich okolicznościach sankcją. Wynika on jedynie z faktu, że uzyskana korzyść stanowiła nienależną płatność, ponieważ warunki wymagane dla uzyskania korzyści wynikającej z przepisów Unii zostały stworzone w sposób sztuczny ( 57 ). W kontekście refundacji wywozowych Trybunał orzekł, że importer, który w sposób sztuczny znajduje się w sytuacji umożliwiającej mu skorzystanie z refundacji wywozowych, jest zobowiązany uiścić należności celne za dane produkty niezależnie od sankcji administracyjnych, cywilnoprawnych lub karnoprawnych przewidzianych w przepisach prawa krajowego ( 58 ). Takie samo stanowisko zajął on w innych kontekstach ( 59 ). Moim zdaniem środki te co do zasady służą odzyskaniu konkretnych środków pieniężnych, które powinny były zostać wpłacone do budżetu Unii, a nie zostały, lub które w sposób bezprawny zostały wypłacone z tego budżetu. W art. 4 ust. 3 wskazano szczególne środki, jakie należy przedsięwziąć w przypadku wystąpienia określonego rodzaju nieprawidłowości zdefiniowanej w tym przepisie.

113.

Istnienie nieprawidłowości zależy od tego, czy doszło do naruszenia przepisu prawa Unii innego niż rozporządzenie nr 2988/95, oraz od tego, czy skutek tej nieprawidłowości przynosi szkodę dla budżetu Unii. Trybunał utworzył swego rodzaju paralelizm, uznając, że środki administracyjne służące skorygowaniu takiej nieprawidłowości w rozumieniu art. 4 muszą również opierać się na innych przepisach (sektorowych), a nie tylko na rozporządzeniu nr 2988/95 ( 60 ). Orzekając w ten sposób, Trybunał wydaje się stosować art. 2 ust. 2, dotyczący kar administracyjnych, do środków administracyjnych na mocy art. 4. Ponadto jeżeli prawodawca unijny nie przyjął takich przepisów, Trybunał uznał, że państwa członkowskie również mają prawo utrzymać lub przyjąć przepisy w tej dziedzinie wobec tych podmiotów, o ile okażą się one konieczne do zwalczania oszustw i przestrzegają ogólnych zasad prawa Unii oraz zasad ogólnych określonych w rozporządzeniu nr 2988/95 i istniejących przepisów sektorowych Unii dotyczących innych podmiotów ( 61 ).

114.

Jednocześnie, jeżeli stwierdzono istnienie nadużycia, Trybunał, ogólnie rzecz biorąc (a także w przypadkach, gdy opierał się na art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95), wydaje się przyjmować, że należy odtworzyć sytuację, która istniałaby, gdyby nie dokonano transakcji stanowiących nadużycie ( 62 ).

115.

Nie jest dla mnie całkowicie jasne, w jaki sposób należy pogodzić orzecznictwo Trybunału dotyczące konieczności istnienia odrębnej podstawy prawnej dla środków administracyjnych (jeżeli taka jest prawidłowa wykładnia ( 63 )) z art. 4 ust. 4 oraz brzmieniem art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 2988/95, który nakłada ten wcześniejszy warunek w odniesieniu do sankcji administracyjnych i tym samym odzwierciedla tylko ogólną zasadę „nulla poena sina lege”. Byłabym skłonna stwierdzić, że nałożenie kary nie jest tożsame z odzyskaniem korzyści, którą uzyskano w drodze nadużycia lub w inny bezprawny sposób, a zatem nie musi podlegać dokładnie tym samym warunkom. Nie wydaje mi się jednak konieczne dalsze rozpatrywanie tej kwestii w niniejszej opinii.

116.

W każdym razie w okolicznościach takich jak te rozpatrywane w niniejszej sprawie, w którym to przypadku stwierdzono, że doszło do naruszenia art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 2362/98 ze względu na nadużycie prawa, uważam, że tradycyjny podmiot gospodarczy uzyskuje nieuzasadnioną korzyść powodującą szkodę w budżecie Unii w rozumieniu rozporządzenia nr 2988/95, jeżeli należności celne ustalone w oparciu o obniżoną stawkę mające zastosowanie do przywozu bananów były niższe niż należności celne, które ten podmiot gospodarczy musiałby uiścić, gdyby dokonał przywozu rzeczonych bananów indywidualnie. Jeżeli w następstwie odprawy celnej pozostaje dług celny, to niepobrane należności celne można odzyskać na podstawie Wspólnotowego kodeksu celnego (oraz, w stosownych przypadkach, na innej podstawie, mającej swoje źródło w prawie krajowym). Należy tego dokonać zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi w rozporządzeniu nr 2988/95.

117.

W świetle powyższych rozważań jestem zdania, że Trybunał powinien odpowiedzieć na wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym przedstawiony przez Corte Suprema di Cassazione (Włochy) w sposób następujący: