1

W skardze Komisja Europejska domaga się od Trybunału stwierdzenia, iż nie gwarantując, że stężenie PM10 w otaczającym powietrzu nie przekroczy wartości dopuszczalnych określonych w art. 13 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Dz.U. L 152, s. 1), Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom państwa członkowskiego, ciążącym na niej na mocy ww. art. 13 w odniesieniu do aglomeracji i stref Bragi, nadbrzeży Porto, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ oraz obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe.

2

Zgodnie z art. 11 dyrektywy Rady 96/62/WE z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (Dz.U. L 296, s. 55) państwa członkowskie są zobowiązane do przedstawiania rocznych sprawozdań dotyczących przestrzegania dopuszczalnych wartości mających zastosowanie do stężenia PM10.

3

Zgodnie z art. 5 ust. 1 dyrektywy Rady 1999/30/WE z dnia 22 kwietnia 1999 r. odnoszącej się do wartości dopuszczalnych dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu oraz pyłu i ołowiu w powietrzu (Dz.U. L 163, s. 41):

„Państwa członkowskie podejmują środki niezbędne w celu zapewnienia, aby stężenia pyłu PM10 w powietrzu, podlegające ocenie zgodnie z art. 7, nie przekraczały wartości dopuszczalnych ustanowionych w załączniku III sekcja I z zachowaniem podanych w nim terminów.

[…]”.

4

Na podstawie art. 5 ust. 4 tej dyrektywy, gdy występują przekroczenia wartości dopuszczalnych pyłu PM10 w powietrzu z powodu zjawisk naturalnych, które prowadzą do znacznego przekroczenia stężeń normalnych poziomów tła ze źródeł naturalnych, dane państwo członkowskie powiadamia o tym Komisję, przedstawiając niezbędne uzasadnienie.

5

Załącznik III rzeczonej dyrektywy ustanawia dwa rodzaje ograniczeń dla pyłu PM10, dokonując rozróżnienia pomiędzy dwoma etapami, z których każdy dzieli się na dwa okresy. W odniesieniu do okresów etapu 1 od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2009 r., z jednej strony wartość dobowa 50 μg/m3 nie może być przekraczana częściej niż 35 razy w roku kalendarzowym, a z drugiej strony roczna wartość, której nie należy przekraczać, wynosi 40 μg/m3. Co się tyczy okresów etapu 2 od dnia 1 stycznia 2010 r., z jednej strony wartość dobowa, której nie należy przekraczać częściej niż 7 razy w roku kalendarzowym, wynosi 50 μg/m3, a z drugiej strony wartość roczna wynosi 20 μg/m3.

6

W celu przeprowadzenia oceny przewidzianej w art. 7 tej dyrektywy należy dokonać rozróżnienia pomiędzy „strefą” i „aglomeracją”.

7

Na podstawie art. 2 pkt 8 dyrektywy 1999/30 strefa oznacza „wyznaczoną przez państwa członkowskie część ich terytorium”.

8

Artykuł 2 pkt 9 definiuje aglomerację jako „strefę, w której liczba ludności przekracza 250000 mieszkańców albo w której liczba mieszkańców nie przekracza 250000, gęstość zaludnienia na km2 uzasadnia, z punktu widzenia państw członkowskich, potrzebę dokonania oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza”.

9

Dyrektywa 2008/50, która weszła w życie w dniu 11 czerwca 2008 r., jest tekstem jednolitym pięciu aktów ustawodawczych w dziedzinie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza, w szczególności dyrektyw 96/62 i 1999/30.

10

Owe dyrektywy zostały uchylone art. 31 dyrektywy 2008/50 ze skutkiem od dnia 11 czerwca 2010 r., bez wpływu na obowiązki ciążące na państwach członkowskich w odniesieniu do terminów transpozycji i zastosowania tych dyrektyw.

11

Artykuł 13 dyrektywy 2008/50, zatytułowany „Wartości dopuszczalne i progi alarmowe dla ochrony zdrowia ludzkiego”, ustanawia w ust. 1:

„Państwa członkowskie gwarantują, że na całym obszarze ich stref i aglomeracji poziom dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego PM10, ołowiu i tlenku węgla w powietrzu nie przekracza wartości dopuszczalnych określonych w załączniku XI.

[…]

Zgodność z tymi wymogami oceniana jest zgodnie z załącznikiem III.

Marginesy tolerancji podane w załączniku XI stosuje się zgodnie z art. 22 ust. 3 i z art. 23 ust. 1”.

12

Należy stwierdzić, że załącznik XI do dyrektywy 2008/50 nie zmienił wartości dopuszczalnych ustalonych dla PM10 załącznikiem III do dyrektywy 1999/30.

13

Dyrektywa 2008/50 ustanawia natomiast w art. 22 szczególne przepisy dotyczące odroczenia terminów realizacji i w szczególności przesłanek odstąpienia od obowiązku stosowania określonych wartości dopuszczalnych.

14

Zgodnie z art. 22 ust. 2 i 4 tej dyrektywy:

„2.   W przypadku gdy w określonej strefie lub aglomeracji zgodność z wartościami dopuszczalnymi dla PM10 określonymi w załączniku XI nie może być osiągnięta ze względu na szczególne lokalne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, niekorzystne warunki klimatyczne lub transgraniczny charakter zanieczyszczenia, państwo członkowskie zostaje wyłączone z obowiązku stosowania tych wartości dopuszczalnych do dnia 11 czerwca 2011 r., po spełnieniu warunków określonych w ust. 1 oraz wykazaniu przez to państwo członkowskie, że podjęto wszelkie odpowiednie środki na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w celu dotrzymania terminów.

[…]

4.   Państwa członkowskie informują Komisję o przypadkach, które ich zdaniem wymagają stosowania ust. 1 lub 2, i przekazują plan ochrony powietrza, o którym mowa w ust. 1, wraz [z] odpowiednimi informacjami potrzebnymi Komisji do oceny, czy spełniono konieczne warunki. W swojej ocenie Komisja uwzględni przewidywane skutki działań podjętych przez państwa członkowskie dla jakości otaczającego powietrza w państwach członkowskich teraz i w przyszłości, jak również przewidywane skutki obecnych działań wspólnotowych oraz planowanych działań wspólnotowych, które ma zaproponować Komisja, na jakość otaczającego powietrza.

W przypadku gdy w terminie dziewięciu miesięcy od daty otrzymania powyższego powiadomienia Komisja nie zgłosi zastrzeżeń, wymogi ust. 1 lub 2 uznaje się za spełnione.

W razie zastrzeżeń Komisja może zażądać od państw członkowskich dostosowania lub przygotowania nowych planów ochrony powietrza”.

15

Analizując sporządzone na podstawie dyrektyw 96/62 i 1999/30 sprawozdania roczne o przestrzeganiu wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do stężenia PM10 przedstawione przez Republikę Portugalską w odniesieniu do lat 2005, 2006 i 2007, Komisja stwierdziła przekroczenie w tym okresie omawianych wartości w ośmiu strefach i aglomeracjach, a mianowicie: Bragi, Vale do Ave, Vale de Sousa, nadbrzeży Porto, Zona de Influência de Estarreja, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ, obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe oraz Setúbal.

16

Uznawszy, że Republika Portugalska uchybiła zatem zobowiązaniom przewidzianym w art. 5 ust. 1 dyrektywy 1999/30, Komisja w dniu 2 lutego 2009 r. skierowała do tego państwa członkowskiego wezwanie do usunięcia uchybienia, w którym zarzucała ponadto, że stwierdzone naruszenia wartości dopuszczalnych odzwierciedlały długoterminową tendencję do nieprzestrzegania omawianych zobowiązań.

17

Wskazując w załączniku strefy, gdzie odnotowano rzeczone naruszenia wartości dopuszczalnych PM10, Komisja wezwała władze portugalskie do przedstawienia uwag w terminie dwóch miesięcy.

18

W odpowiedzi z dnia 6 kwietnia 2009 r. Republika Portugalska pokreśliła, że przekazała w dniu 5 marca 2009 r. na podstawie art. 22 dyrektywy 2008/50 wniosek o odroczenie terminów realizacji wartości dopuszczalnych wskazanych w załączniku IX do tej dyrektywy, uznawszy za spełnione przesłanki takiego odroczenia w odniesieniu do aglomeracji Vale do Ave, de Vale de Sousa, nadbrzeży Porto, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ, obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe i Setúbal.

19

Co się tyczy aglomeracji Setúbal, władze portugalskie przypominają, że już wyjaśniły przed wezwaniem do usunięcia uchybienia, iż przekroczenie wartości dopuszczalnych jest spowodowane zjawiskami naturalnymi takimi jak wskazane w art. 5 ust. 4 dyrektywy 1999/30, przedstawiły opis metody wykorzystanej do określenia znaczenia wpływu tych zjawisk naturalnych.

20

Podobnie w odniesieniu do stref Bragi i Zona de Influência de Estarreja Republika Portugalska poinformowała Komisję o opracowaniu programów na rzecz jakości powietrza, zwracając się z wnioskiem o odroczenie ustanowionego terminu realizacji ustalonych wartości dopuszczalnych.

21

W drodze decyzji z dnia 26 listopada 2009 r. Komisja, zgłaszając zastrzeżenia dotyczące wnioskowanego przez Republikę Portugalską wyjątku w dniu 5 marca 2009 r., oddaliła ten wniosek zgodnie z art. 22 dyrektywy 2008/50.

22

W dniu 22 marca 2010 r. Komisja, uwzględniając zastrzeżenia przedstawione w decyzji z dnia 26 listopada 2009 r., jak również ww. sprawozdania roczne, skierowała do Republiki Portugalskiej uzasadnioną opinię.

23

W odpowiedzi z dnia 9 czerwca 2010 r. Republika Portugalska, powołując się na szereg stosowanych środków i podkreślając chęć kontynuacji starań poczynionych w celu osiągnięcia całkowitego przestrzegania wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do stężenia PM10, przyznała, że wartości te przekroczono w strefach i aglomeracjach Aveiro/Ílhavo, Zona de Influência de Estarreja, nadbrzeży Porto, Bragi oraz obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ.

24

Odpowiedź ta nie zadowoliła Komisji, która postanowiła wnieść niniejszą skargę.

25

Komisja na podstawie zastrzeżeń, które przedstawiła w decyzji z dnia 26 listopada 2009 r. oraz na podstawie dotyczących przestrzegania wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do stężenia PM10 przekazanych przez Republikę Portugalską w odniesieniu do lat 2005, 2006 i 2007 rocznych sprawozdań, twierdzi, że wartości dopuszczalne zostały przekroczone w strefach i aglomeracjach Bragi, nadbrzeży Porto, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ oraz obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe.

26

Zdaniem tej instytucji rzeczone sprawozdania wskazują, że sporne wartości dopuszczalne nadal są przekraczane w szeregu stref i aglomeracji oraz ukazują w niektórych przypadkach długoterminową tendencję do przekraczania tych wartości dopuszczalnych. Wniosek ten znajduje potwierdzenie w sprawozdaniu dotyczącym roku 2009 przekazanym przez Republikę Portugalską w dniu 30 września 2010 r. w odniesieniu do stref i aglomeracji Bragi, nadbrzeży Porto, Aveiro/Ílhavo, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ oraz obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe. W tej ostatniej aglomeracji przekroczenia utrzymują się w niektórych punktach poboru próbek, choć uwzględniono zjawiska naturalne. Ponadto Komisja zauważyła, że strefy Aveiro/Ílhavo nie wymieniono w sprawozdaniach poprzedzających wezwanie do usunięcia uchybienia i uzasadnioną opinię.

27

Republika Portugalska w pierwszej kolejności kwestionuje, że przekroczenia wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do stężenia PM10 odzwierciedlają długoterminową tendencję w Portugalii.

28

Następnie państwo to utrzymuje, że Komisja w uzasadnionej opinii nie sprecyzowała, jakie były strefy i aglomeracje, których dotyczył podniesiony przeciwko niemu zarzut.

29

Wreszcie po przypomnieniu szeregu podjętych przez władze portugalskie środków, które wskazują na pozytywne zmiany w odniesieniu do obniżenia przekroczeń wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do stężenia PM10, Republika Portugalska, opierając się na dostępnych danych ze sprawozdania dotyczącego roku 2009, przyznaje, że w strefach i aglomeracjach będących przedmiotem niniejszego postępowania utrzymywało się przekroczenie dobowej wartości dopuszczalnej PM10, lecz nie w odniesieniu do rocznej wartości dopuszczalnej, której nie przekroczono już w żadnej z owych stref lub aglomeracji od 2008 r.

30

W związku z powyższym to państwo członkowskie żąda oddalenia niniejszej skargi, w zakresie, w jakim dotyczy ona kwestionowanych zarzutów.

31

W replice Komisja podkreśla, że zgodnie z systemem ustanowionym w dyrektywach 96/62 i 2008/50 zarządzanie administracyjne jakością otaczającego powietrza należy do państw członkowskich, co oznacza w szczególności z jednej strony uprawnienie państw członkowskich do wyznaczenia stref i aglomeracji, do sporządzenia wykazów rzeczonych stref i aglomeracji, gdzie rozpatrywany poziom zawartości zanieczyszczeń przekracza wartości dopuszczalne stosowane do tych zanieczyszczeń lub jest od tych wartości niższy, do wyznaczenia miejsc, gdzie należy przeprowadzić określone pomiary, i do podjęcia decyzji, jakie środki zostaną podjęte, oraz z drugiej strony obowiązek przedstawienia w odpowiednim terminie informacji dotyczących ewentualnych przekroczeń wartości dopuszczalnych w formie sprawozdania.

32

W konsekwencji kontrola przestrzegania wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do rozpatrywanych zanieczyszczeń może być przeprowadzona przez Komisję tylko na podstawie podanych do wiadomości przez samo państwo członkowskie wartości, które ponadto przekazywane są w dziewięciomiesięcznym terminie po zakończeniu danego roku. Może ona zatem tylko stwierdzić przekroczenie wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do stężenia PM10, jakie miało miejsce w okresie, do którego odnoszą się przekazane przez Republikę Portugalską sprawozdania.

33

Okoliczność, że owe wartości dopuszczalne były nadal przekraczane w niektórych strefach przez wiele lat, ujawnia zdaniem Komisji problem systemowy, którego dane państwo członkowskie powinno być w pełni świadome, uwzględniając okoliczność, że to ono samo zebrało dane i stwierdziło przekroczenie tych wartości dopuszczalnych.

34

Komisja uważa zatem, że system dyrektyw w dziedzinie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza umożliwia jej zbadanie istnienia ewentualnego uchybienia jedynie na podstawie przedstawionych jej dopuszczalnych dowodów, a mianowicie informacji przekazanych przez państwa członkowskie, oraz że do danego państwa członkowskiego należy, na podstawie najnowszych informacji mogących udowodnić rzeczywiste przestrzeganie wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do spornych zanieczyszczeń, podważenie wniosków Komisji. W braku takiej reakcji danego państwa członkowskiego Komisja powinna stwierdzić, że uchybienie wciąż trwa i może żądać od Trybunału stwierdzenia tego uchybienia.

35

W niniejszej sprawie Komisja utrzymuje, że w toku postępowania poprzedzającego wniesienie skargi zawsze wzywała, aby Republika Portugalska przestrzegała wartości dopuszczalne ustalone dyrektywą 2008/50. Treść żądań skargi o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w niniejszej sprawie nie odnosi się zatem do ubiegłych lat, lecz dotyczy aktualnego uchybienia, którego utrzymywanie się Republika Portugalska może zakwestionować, jedynie przedstawiając dowód przestrzegania tej dyrektywy w terminie ustalonym w uzasadnionej opinii. W związku z powyższym do tego państwa członkowskiego należy wykazanie, że uchybienie to już nie istnieje i przedstawienie nowych informacji mogących dowieść, iż uchybienie to ustało. O ile Republika Portugalska nie przedstawi tych informacji, należy stwierdzić, że uchybienie istnieje.

36

Ponadto Komisja podkreśla, że nie ma ona żadnego interesu prawnego w niniejszej sprawie w żądaniu od Trybunału, aby orzekł on w przedmiocie zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości, ze względu na to, że nie przysporzyłby jej żadnej korzyści wyrok stwierdzający sytuację, która miała miejsce w przeszłości. Jeśli Trybunał uzna, że od 2005 r. do 2007 r. Republika Portugalska nie przestrzegała dyrektywy, która, obowiązująca w owym czasie, przestała obowiązywać od tego czasu, taki wyrok nie miałby zasadniczo żadnej skuteczności.

37

Co się tyczy argumentu podniesionego przez Republikę Portugalską, zgodnie z którym Komisja nie sprecyzowała w uzasadnionej opinii stref i aglomeracji nią nieobjętych, Komisja twierdzi, że ze względu na to, że dane państwo członkowskie jest jedynym źródłem informacji o przekroczeniu wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do stężenia PM10, Republice Portugalskiej znane są miejsca, gdzie te wartości dopuszczalne przekroczono. Ponieważ sporne strefy były przedmiotem wniosku o odstępstwo, który stał się podstawą do przyjęcia spornej decyzji Komisji z dnia 26 listopada 2009 r., to państwo członkowskie było wystarczająco poinformowane o przedmiocie sporu, ze względu na to, iż nie podważyło okoliczności faktycznych i że ono samo wskazało w swych późniejszych deklaracjach strefy, w których owe wartości dopuszczalne zostały przekroczone. Ponadto Komisja twierdzi, iż sprecyzowała sporne strefy w wezwaniu do usunięcia uchybień i że nie zostały one zmienione w uzasadnionej opinii.

38

Ponadto ze względu na to, że w odpowiedzi na skargę Republika Portugalska przyznaje, że zgodnie z ostatnimi dostępnymi informacjami nie zawsze gwarantuje ona nieprzekroczenie dobowej wartości dopuszczalnej PM10 w czterech strefach lub aglomeracjach, lecz że w tym czasie zdołała czuwać nad nieprzekroczeniem rocznej wartości dopuszczalnej PM10, po rozprawie niniejsza skarga miała na celu jedynie stwierdzenie, że to państwo członkowskie, nie podejmując niezbędnych środków, nadal narusza dobową wartość dopuszczalną PM10 w tych czterech strefach lub aglomeracjach.

39

Republika Portugalska odpiera w duplice, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału istnienie uchybienia powinno być oceniane według sytuacji istniejącej w państwie członkowskim w momencie upływu terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii (zob. w szczególności wyroki: z dnia 20 marca 2003 r. w sprawie C-143/02 Komisja przeciwko Włochom, Rec. s. I-2877, pkt 11; z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie C-446/01 Komisja przeciwko Hiszpanii, Rec. s. I-6053, pkt 15).

40

Po upływie tego terminu, a mianowicie w dniu 7 czerwca 2010 r., dostępne informacje dotyczyłyby zatem środków odnoszących się do 2009 r., a także stref i aglomeracji wskazanych przez Republikę Portugalską w odpowiedzi. Wyrok Trybunału powinien zatem odnosić się do tego dnia, ponieważ uwagi Komisji dotyczące momentu, do którego powinien odnosić się wyrok, są pozbawione podstaw na mocy wyżej wskazanego orzecznictwa.

41

W skardze Komisja domaga się od Trybunału stwierdzenia, iż nie gwarantując, że stężenie PM10 w otaczającym powietrzu nie przekroczy wartości dopuszczalnych określonych w art. 13 dyrektywy 2008/50/WE, Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom państwa członkowskiego ciążącym na niej na podstawie tego przepisu.

42

Chociaż Republika Portugalska nie podniosła zarzutu niedopuszczalności niniejszej skargi, należy jednak zaznaczyć na wstępie, że Trybunał jest uprawniony do badania z urzędu, czy spełnione zostały przesłanki wniesienia skargi o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przewidziane w art. 258 TFUE (zob. w szczególności wyroki: z dnia 31 marca 1992 r. w sprawie C-362/90 Komisja przeciwko Włochom, Rec. s. I-2353, pkt 8; z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie C-185/11 Komisja przeciwko Słowenii, pkt 28; z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie C-524/10 Komisja przeciwko Portugalii, pkt 64).

43

W tym kontekście należy zbadać, czy uzasadniona opinia i skarga przedstawiają zarzuty w sposób spójny i precyzyjny, aby umożliwić Trybunałowi dokładne zapoznanie się z zakresem zarzucanego naruszenia prawa Unii, co jest niezbędnym warunkiem możliwości zbadania przez Trybunał istnienia uchybienia (zob. podobnie wyroki: z dnia 1 lutego 2007 r. w sprawie C-199/04 Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, Zb.Orz. s. I-1221, pkt 20, 21, a także z dnia 24 marca 2011 r. w sprawie C-365/10 Komisja przeciwko Słowenii, pkt 19).

44

Jak bowiem wynika zarówno z art. 38 § 1 lit. c) regulaminu postępowania przed Trybunałem, jak i z odnoszącego się do tego przepisu orzecznictwa, skarga wszczynająca postępowanie musi wskazywać przedmiot sporu oraz zawierać zwięzłe przedstawienie zarzutów, zaś owo przedstawienie przedmiotu sporu i zarzutów musi być wystarczająco zrozumiałe i precyzyjne, tak aby pozwalało stronie pozwanej na przygotowanie obrony, a Trybunałowi na dokonanie kontroli. Wynika z tego, że istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których opiera się skarga, muszą wynikać w sposób spójny i zrozumiały z tekstu samej skargi oraz że żądania w niej zawarte powinny być sformułowane w sposób pozbawiony dwuznaczności w celu uniknięcia orzekania przez Trybunał ultra petita lub z pominięciem któregoś zarzutu (zob. w szczególności wyrok z dnia 15 czerwca 2010 r. w sprawie C-211/08 Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb.Orz. s. I-5267, pkt 32; ww. wyrok z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie Komisja przeciwko Słowenii, pkt 29, z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie C-141/10 Komisja przeciwko Niderlandom, pkt 15).

45

W niniejszej sprawie z żądań zawartych w skardze wynika, że skarga Komisji dotyczy wyłącznie stref i aglomeracji Bragi, nadbrzeży Porto, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ oraz obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe. Ponadto w odniesieniu do kwestii, jakie rodzaje wartości dopuszczalnych ustalonych dla PM10 zostały przekroczone, Komisja ograniczyła w replice przedmiot skargi jedynie do dobowych wartości dopuszczalnych PM10.

46

Komisja nie precyzuje natomiast ani w żądaniach zawartych w skardze, ani w jej uzasadnieniu lat, dla których zarzucane jest uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego. Niemniej powołując się tylko na dyrektywę 2008/50, ogranicza się ona do stwierdzenia, że chodzi o aktualne uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego i że orzeczenie Trybunału powinno dotyczyć teraźniejszości a nie przeszłości bez precyzowania jednakże okresu, którego ono dotyczy.

47

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że brak wskazania koniecznego elementu w treści skargi wszczynającej postępowanie, takiego jak okres, w którym Republika Portugalska naruszyła, zgodnie z twierdzeniami Komisji, prawo Unii, nie odpowiada wymogom spójności, jasności i precyzyjności.

48

Ponadto w zakresie, w jakim Komisja nie wskazuje dokładnego okresu, którego dotyczy zarzucane przez nią uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego, i powstrzymuje się ponadto od przedstawienia mających znaczenie dowodów, podkreślając lakonicznie, że nie ma ona żadnego interesu prawnego w niniejszej sprawie w żądaniu od Trybunału, aby orzekł on w przedmiocie zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości, ze względu na to, że nie przysporzyłby jej żadnej korzyści wyrok stwierdzający sytuację, która miała miejsce w przeszłości, instytucja ta nie tylko w oczywisty sposób uchybia ciążącym zarówno na Trybunale, jak i na niej obowiązkom wynikającym z orzecznictwa przytoczonego w pkt 43, 44 niniejszego wyroku, lecz również nie umożliwia Trybunałowi sprawowania kontroli nad niniejszą skargą o stwierdzenie uchybienia.

49

Należy jednakże zaznaczyć, że – jak wynika z akt sprawy – kontrola sprawozdań rocznych dotyczących lat 2005, 2006 i 2007 przedstawionych przez Republikę Portugalską Komisji wykazała, że dobowe wartości dopuszczalne PM10 zostały przekroczone w wielu strefach i aglomeracjach. Na podstawie tych sprawozdań instytucja ta skierowała do Republiki Portugalskiej wezwanie do usunięcia uchybienia, w którym oceniała, że to państwo członkowskie nie wywiązywało się ze zobowiązań przewidzianych w art. 5 ust. 1 dyrektywy 1999/30. Komisja przyznała wreszcie na rozprawie z jednej strony, że na dowody, na których opiera swą skargę, składają się informacje wynikające ze sprawozdań rocznych dotyczących lat 2005, 2006 i 2007, a z drugiej strony ze względu na to, że nie było ogólnego i ciągłego naruszenia owych obowiązków, iż nie chodzi o problem systemowy.

50

Te niezbite wskazówki pozwalają wyciągnąć wniosek, że uchybienie obowiązkom przewidzianym w art. 5 ust. 1 dyrektywy 1999/30 dotyczy w każdym razie przekroczenia dobowych wartości dopuszczalnych PM10 w otaczającym powietrzu i obejmuje okres od 2005 r. do 2007 r. w strefach i aglomeracjach Bragi, nadbrzeży Porto, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ oraz obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe.

51

Należy więc stwierdzić, że niniejsza skarga o stwierdzenie uchybienia w tak określonych granicach może być uznana za dopuszczalną.

52

Co się tyczy natomiast zasadności tej skargi, wystarczy przypomnieć, że Republika Portugalska w swych uwagach przyznaje, że doszło do przekroczenia wartości dopuszczalnych mających zastosowanie do dobowych stężeń PM10 w otaczającym powietrzu limitem granicach stwierdzonych w pkt 50 niniejszego wyroku.

53

W związku z powyższym skargę należy uwzględnić w tych granicach.

54

Wyjaśniwszy powyższe, należy stwierdzić, że w zakresie, w jakim skarga dotyczy okresu po 2007 r., nie spełnia ona wymogów jasności i precyzyjności ze względów wskazanych w pkt 47 i 48 niniejszego wyroku i w konsekwencji, należy odrzucić ją jako niedopuszczalną.

55

W rezultacie – wbrew temu, co zdaje się podnosić Komisja w żądaniach skargi – nie ma potrzeby wzięcia pod uwagę dyrektywy 2008/50. Dyrektywa ta nie ma bowiem zastosowania do zarzucanych danemu państwu członkowskiemu okoliczności, które wystąpiły przed dniem 11 czerwca 2008 r. będącym dniem jej publikacji i jej wejścia w życie.

56

Mając na względzie powyższe rozważania, należy uznać, iż nie gwarantując, że na lata 2005–2007 stężenie PM10 w otaczającym powietrzu nie przekroczy wartości dopuszczalnych określonych w art. 5 ust. 1 dyrektywy 1999/30 w odniesieniu do stref i aglomeracji Bragi, nadbrzeży Porto, obszaru metropolitalnego Lizbona-Północ oraz obszaru metropolitalnego Lizbona-Południe, Republika Portugalska uchybiła zobowiązaniom państwa członkowskiego ciążącym na niej na mocy tego przepisu.

57

Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Na podstawie art. 138 § 3 zdanie pierwsze regulaminu w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań każdej ze stron, każda z nich pokrywa własne koszty.

58

W niniejszym sporze należy uwzględnić fakt, że zarzut Komisji dotyczący uchybienia zobowiązaniom wynikającym z art. 13 dyrektywy 2008/50 w odniesieniu do okresu po 2007 r. został uznany za niedopuszczalny.

59

Należy zatem obciążyć Komisję i Republikę Portugalską własnymi kosztami postępowania.

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje: