—

w imieniu Eurogate Distribution GmbH przez U. Schrömbgesa oraz H. Bleiera, Rechtsanwälte,

—

w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka oraz J. Vláčila, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu włoskiego przez G. Palmieri, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez G. Albenzia, avvocato dello Stato,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez L. Bouyon oraz B.R. Killmanna, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 204 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny (Dz.U. L 302, s. 1), zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 648/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia 2005 r. (Dz.U. L 117, s. 13) (zwanego dalej „kodeksem celnym”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy spółką Eurogate Distribution GmbH (zwaną dalej „Eurogate”) a Hauptzollamt Hamburg-Stadt (głównym urzędem celnym w Hamburgu, zwanym dalej „Hauptzollamt”) w przedmiocie długu celnego w przywozie wymaganego od Eurogate z powodu spóźnionego wpisania w ewidencji towarowej informacji dotyczących wyprowadzenia towaru ze składu celnego.

3

Procedura składu celnego stanowi procedurę zawieszającą będącą gospodarczą procedurą celną w rozumieniu art. 84 ust. 1 lit. a) i b) kodeksu celnego. Procedura składu celnego uregulowana jest w ogólnych przepisach tytułu IV rozdziału 2 sekcji 3 pkt A kodeksu celnego oraz w przepisach szczególnych pkt C, zatytułowanego „Skład celny”, w ramach tej samej sekcji. Artykuł 89 tegoż kodeksu normuje zakończenie procedur zawieszających. Artykuły 98 i 99 rzeczonego kodeksu zawierają definicje dotyczące składu celnego. Artykuł 105 tego kodeksu przewiduje obowiązek prowadzenia ewidencji towarowej w ramach procedury składu celnego.

4

Artykuł 89 ust. 1 kodeksu celnego przewiduje:

„Procedura zawieszająca będąca jednocześnie gospodarczą procedurą celną zostaje zakończona, gdy towary objęte tą procedurą bądź produkty kompensacyjne lub przetworzone uzyskane pod tą procedurą otrzymają inne dopuszczone przeznaczenie celne”.

5

Artykuły 98 i 99 tego kodeksu mają następujące brzmienie:

„Artykuł 98

1.   Procedura składu celnego pozwala na składowanie w składzie celnym:

[...]

Artykuł 99

Skład celny może być składem publicznym lub składem prywatnym.

Prowadzącym skład jest osoba posiadająca pozwolenie na prowadzenie składu celnego.

Korzystającym ze składu jest osoba związana zgłoszeniem objęcia towarów procedurą składu celnego lub osoba, na którą przeniesiono prawa i obowiązki tej pierwszej osoby”.

6

Artykuł 105 akapit pierwszy rzeczonego kodeksu stanowi:

„Wyznaczona przez organy celne osoba prowadzi, w sposób określony przez te organy, ewidencję towarową wszystkich towarów objętych procedurą składu celnego […]”.

7

Tytuł VII kodeksu celnego, zatytułowany „Dług celny”, zawiera w swym rozdziale 2 przepisy regulujące powstanie długu celnego. Rozdział ten zawiera w szczególności artykuły 201–205, przewidujące okoliczności powodujące powstanie długu celnego w przywozie.

8

Artykuł 204 kodeksu celnego stanowi:

„1.   Dług celny w przywozie powstaje w wyniku:

[...]

w przypadkach innych niż te [dotyczące usunięcia spod dozoru celnego towaru podlegającego należnościom przywozowym], chyba że zostanie potwierdzone, iż uchybienia te nie miały rzeczywistego wpływu na prawidłowe przeprowadzenie składowania czasowego lub odpowiedniej procedury celnej.

2.   Dług celny powstaje w chwili zaprzestania spełniania obowiązku, którego niewykonanie powoduje powstanie długu celnego, bądź w chwili objęcia towaru odpowiednią procedurą, jeżeli zostało później stwierdzone, że nie dopełniono jednego z warunków wymaganych dla objęcia towaru tą procedurą bądź dla zastosowania obniżonych lub zerowych stawek należności celnych przywozowych ze względu na jego przeznaczenie.

3.   Dłużnikiem jest osoba zobowiązana do wykonania obowiązków wynikających z czasowego składowania towaru podlegającego należnościom przywozowym lub, w zależności od przypadku, wynikających ze stosowania procedury celnej, którą towar został objęty, bądź osoba zobowiązana do przestrzegania warunków wymaganych dla objęcia towaru tą procedurą”.

9

Zgodnie z art. 247 i 247a kodeksu celnego Komisja wspierana przez komitet kodeksu celnego przyjmuje przepisy niezbędne do wykonania kodeksu celnego. W tym celu przyjęła ona rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 (Dz.U. L 253, s. 1), zmienione rozporządzeniem Komisji nr 402/2006 z dnia 8 marca 2006 r. (Dz.U. L 70, s. 35) (zwane dalej „rozporządzeniem wykonawczym”).

10

Artykuły 529 i 530 rozporządzenia wykonawczego dotyczą prowadzenia ewidencji towarowej w składzie celnym.

11

Artykuł 529 ust. 1 tego rozporządzenia przewiduje:

„Ewidencja zapasów [towarowa] ukazuje w każdym momencie bieżący stan składu [zapasów] towarów, które pozostają pod działaniem procedury składu celnego. W terminach wyznaczonych przez organy celne właściciel składu celnego [prowadzący skład celny] przedkłada wykaz wspomnianych zapasów w urzędzie nadzorującym”.

12

Artykuł 530 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia stanowi:

„Wpis do ewidencji towarów dotyczący zakończenia procedury ma miejsce najpóźniej, gdy towary opuszczają skład celny lub pomieszczenia magazynowe posiadacza [w chwili wyprowadzenia towarów ze składu celnego lub pomieszczeń magazynowych posiadacza]”.

13

Artykuł 859 rozporządzenia wykonawczego przewiduje:

„Za niemające znaczącego wpływu na właściwe funkcjonowanie składowania [rzeczywistego wpływu na prawidłowe przeprowadzenie składowania] czasowego lub procedury celnej w rozumieniu art. 204 ust. 1 kodeksu [celnego] uważa się następujące uchybienia, pod warunkiem że:

14

Zgodnie z art. 860 rozporządzenia wykonawczego „[o]rgany celne uważają dług celny za powstały na mocy art. 204 ust. 1 kodeksu [celnego], chyba że osoba mogąca stać się dłużnikiem wykaże, że spełnione zostały warunki art. 859”.

15

Eurogate posiada od 2006 r. pozwolenie na zarządzanie prywatnym składem celnym. Ewidencja towarowa dotycząca tego składu celnego prowadzona jest zgodnie z pozwoleniem za pomocą programu informatycznego.

16

Jako podmiot prowadzący prywatny składy celny Eurogate wprowadziła do niego towary niewspólnotowe pochodzące od jej klientów w celu ich powrotnego wywozu poza obszar Unii Europejskiej. Wraz z wyprowadzeniem spornych towarów ze składu celnego wypełnione zostały zgłoszenia celne dla ich powrotnego wywozu.

17

Przy okazji kontroli celnej w dniu 31 stycznia 2007 r. stwierdzono jednak, iż wyprowadzenie spornych towarów zostało wpisane w ewidencji towarowej dopiero po upływie okresu od 11 do 126 dni, czyli zbyt późno, stosownie do art. 105 akapit pierwszy kodeksu celnego w związku z art. 529 ust. 1 i z art. 530 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego.

18

W decyzji z dnia 1 lipca 2008 r. Hauptzollamt zażądał uiszczenia należności celnych przywozowych za towary wpisane z opóźnieniem. Eurogate odwołała się od tej decyzji.

19

Po umorzeniu części tych należności celnych decyzją z dnia 11 sierpnia 2009 r. Hauptzollamt w decyzji z dnia 8 grudnia 2009 r. w odniesieniu do pozostałej części należności oddalił jako bezzasadne odwołanie spółki Eurogate ze względu na to, że spóźnione wpisy w ewidencji towarowej należało uważać za naruszenie obowiązków spoczywających na Eurogate w ramach procedury składu celnego i że w konsekwencji uchybienia te doprowadziły do powstania długu celnego zgodnie z art. 204 ust. 1 kodeksu celnego. Sąd krajowy uważa w tym względzie, że rażące niedbalstwo, jakiego dopuściła się Eurogate, nie pozwala uznać, iż wspomniane naruszenie pozostało bez wpływu na prawidłowe przeprowadzenie omawianej procedury celnej. W niniejszej sprawie nie zostały więc spełnione warunki art. 859 rozporządzenia wykonawczego.

20

Eurogate wniosła zatem skargę do Finanzgericht Hamburg (sądu finansowego w Hamburgu) w celu uzyskania stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie należności celnych z dnia 1 lipca 2008 r., zmienionej decyzją z dnia 11 sierpnia 2009 r. i potwierdzonej decyzją z dnia 8 grudnia 2009 r., podnosząc w szczególności, iż spóźnione wpisy w ewidencji towarowej dotyczące wyprowadzenia ze składu celnego nie stanowiły naruszenia jej obowiązków w rozumieniu art. 204 ust. 1 lit. a) kodeksu celnego, ponieważ tenże obowiązek wpisu, wynikający z art. 105 kodeksu celnego w związku z art. 530 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego, należy wykonać dopiero po zakończeniu procedury składu celnego.

21

Hauptzollamt odpowiedział na ten argument, że wpis do ewidencji towarowej nie stanowi obowiązku podlegającego spełnieniu po zakończeniu omawianej procedury celnej. Wręcz przeciwnie, wspomnianego wpisu należy dokonać podczas procedury składu celnego lub w samej chwili zakończenia tej procedury. Według Hauptzollamt w niniejszej sprawie procedura składu celnego została zakończona dopiero po wyprowadzeniu towarów niewspólnotowych wraz z ich uwolnieniem do procedury tranzytu jako nowego przeznaczenia celnego.

22

Sąd krajowy uważa, że wykładnia, wedle której naruszenie obowiązku polegającego na natychmiastowym wpisaniu do ewidencji towarowej wyprowadzenia towarów prowadzi do powstania długu celnego, budzi wątpliwości.

23

W tym względzie sąd krajowy podkreśla, że gdyby zgodzić się z tezą proponowaną przez część niemieckiego środowiska akademickiego, która opiera się na brzmieniu art. 204 ust. 1 lit. a) kodeksu celnego, można by uznać, iż w niniejszej sprawie naruszenie obowiązku polegającego na natychmiastowym wpisaniu w ewidencji towarowej wyprowadzenia towarów nastąpiło „podczas” stosowania procedury celnej i nie było „spowodowane” tymże stosowaniem. Tym samym nie powstał żaden dług celny. Ponadto, jako że towary w chwili wyprowadzenia ich ze składu celnego otrzymały już nowe przeznaczenie celne i że naruszenie obowiązku nie wpływa na ich status, sąd krajowy zastanawia się, czy dług celny może rzeczywiście powstać i czy ewentualnych naruszeń procedury nie należy karać w inny sposób.

24

Finanzgericht Hamburg, uznając, że rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu zależy od wykładni prawa Unii, postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 204 ust. 1 lit. a) [kodeksu celnego] należy interpretować w ten sposób, że w przypadku towaru niewspólnotowego, który objęty był procedurą składu celnego i który po jej zakończeniu otrzymał nowe przeznaczenie celne, naruszenie obowiązku zaksięgowania wyprowadzenia towaru ze składu celnego w przewidzianym do tego programie informatycznym już w momencie zakończenia procedury składu celnego – a nie dopiero dużo później – prowadzi do powstania długu celnego za ten towar?”.

25

W swym pytaniu sąd krajowy stara się w istocie ustalić, czy art. 204 ust. 1 lit. a) kodeksu celnego należy interpretować w ten sposób, że w przypadku towaru niewspólnotowego niewykonanie obowiązku polegającego na natychmiastowym wpisaniu wyprowadzenia towaru ze składu celnego w przewidzianej w tym celu ewidencji towarowej, w sytuacji gdy towar ten był przedmiotem powrotnego wywozu w chwili zakończenia procedury składu celnego, prowadzi do powstania długu celnego za ten towar.

26

Zgodnie z art. 204 ust. 1 lit. a) kodeksu celnego dług celny w przywozie powstaje w wyniku niewykonania jednego z obowiązków wynikających ze stosowania do towaru podlegającego należnościom przywozowym procedury celnej, którą towar ten został objęty.

27

Należy przypomnieć, że procedura składu celnego umożliwia składowanie w składzie celnym towarów niewspólnotowych przy zawieszeniu należności celnych przywozowych dotyczących tych towarów. Towary te, chociaż fizycznie znajdują się na obszarze celnym Unii, uważane są jednak za towary niewspólnotowe. Korzyść wynikająca z takiej procedury wiąże się z przestrzeganiem pewnych obowiązków umożliwiających organom celnym poznanie stanu zapasów w każdym momencie, jak przewiduje to art. 529 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego. Wśród obowiązków tych za zasadniczy obowiązek związany z procedurą składu celnego uważany jest obowiązek prowadzenia ewidencji towarowej dla towarów objętych tą procedurą, przewidziany w art. 105 kodeksu celnego (wyrok z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-402/10 Groupe Limagrain Holding, Zb.Orz. s. I-10827, pkt 33, 37). Uchybienie obowiązkowi bezzwłocznego wpisania wyprowadzenia towarów ze składu w ewidencji towarowej przewidzianej w tym celu zagraża dozorowi celnemu.

28

Należy ponadto podkreślić, że obecność na obszarze celnym Unii towarów niewspólnotowych tworzy ryzyko, iż towary te zostaną wprowadzone do obrotu gospodarczego państw członkowskich bez ich oclenia. Jak wskazała Komisja, art. 204 kodeksu celnego przyczynia się natomiast do uniknięcia tego ryzyka (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2010 r. w sprawie C-234/09 DSV Road, Zb.Orz. s. I-7333, pkt 31).

29

W niniejszej sprawie pozwolenie na zarządzanie prywatnym składem celnym udzielone spółce Eurogate było uzależnione od prowadzenia ewidencji towarowej dla wszystkich towarów objętych procedurą składu celnego. W postępowaniu przed sądem krajowym ustalono, że Eurogate wpisała z opóźnieniem do tejże ewidencji wyprowadzenie towarów, które były zresztą przedmiotem legalnego wywozu powrotnego.

30

Eurogate uważa, że będące przedmiotem postępowania przed sądem krajowym uchybienie nie może spowodować powstania długu celnego w świetle art. 204 kodeksu celnego, ponieważ niewykonany obowiązek powinien być spełniony po zakończeniu omawianej procedury celnej i nie jest on materialnym obowiązkiem związanym z procedurą składu celnego, z uwagi na co jego niewykonanie stanowi jedynie zwykłe uchybienie formalne w zakresie procedury celnej. W tym względzie Komisja uważa, że w chwili gdy spółka Eurogate miała obowiązek wpisania wyprowadzenia towarów ze składu w ewidencji towarowej przewidzianej w tym celu, procedura składu celnego jeszcze się nie zakończyła.

31

W tym względzie Trybunał orzekł, że żaden z przepisów kodeksu celnego i rozporządzenia wykonawczego do niego nie pozwala stwierdzić, aby w odniesieniu do skutków niewykonania obowiązku dla powstania długu celnego zgodnie z art. 204 kodeksu celnego należało rozróżniać pomiędzy obowiązkiem, jaki należy spełnić przed zakończeniem danej procedury celnej, a obowiązkiem, jaki należy spełnić po jej zakończeniu, lub pomiędzy obowiązkiem zwanym głównym a obowiązkiem zwanym ubocznym (zob. wyrok z dnia 6 września 2012 r. w sprawie C-262/10 Döhler Neuenkirchen, pkt 38).

32

Jak zaznaczył rzecznik generalny w pkt 47 opinii, obowiązek uiszczenia należności celnych w takim przypadku nie stanowi sankcji administracyjnej, fiskalnej lub karnej, lecz jest zwykłą konsekwencją stwierdzenia braku spełnienia warunków wymaganych w celu uzyskania korzyści wynikającej ze stosowania procedury składu celnego, co sprawia, że zawieszenie nie może być zastosowane, i co uzasadnia w konsekwencji nałożenie należności celnych. Procedura ta pociąga bowiem za sobą przyznanie warunkowej korzyści, która nie może być przyznana, jeżeli związane z nią warunki nie są przestrzegane.

33

Co więcej, spóźnionego wpisania do ewidencji towarowej brak jest w zawartej w art. 859 rozporządzenia wykonawczego wyczerpującej liście uchybień niemających rzeczywistego wpływu na prawidłowe przeprowadzenie omawianej procedury celnej.

34

W tym względzie należy przypomnieć, że art. 859 rozporządzenia wykonawczego odpowiednio ustanowił system regulujący w wyczerpujący sposób uchybienia w rozumieniu art. 204 ust. 1 lit. a) kodeksu celnego „niemające rzeczywistego wpływu na prawidłowe przeprowadzenie składowania czasowego lub procedury celnej” (wyrok z dnia 11 listopada 1999 r. w sprawie C-48/98 Söhl & Söhlke, Rec. s. I-7877, pkt 43).

35

W świetle powyższego na zadane pytanie należy udzielić odpowiedzi, iż art. 204 ust. 1 lit. a) kodeksu celnego należy interpretować w ten sposób, że w przypadku towaru niewspólnotowego niewykonanie obowiązku polegającego na wpisaniu wyprowadzenia towaru ze składu celnego w przewidzianej w tym celu ewidencji towarowej najpóźniej w chwili jego wyprowadzenia prowadzi do powstania długu celnego za ten towar, nawet jeżeli tenże towar był przedmiotem powrotnego wywozu.

36

Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 204 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny, zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 648/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia 2005 r., należy interpretować w ten sposób, że w przypadku towaru niewspólnotowego niewykonanie obowiązku polegającego na wpisaniu wyprowadzenia towaru ze składu celnego w przewidzianej w tym celu ewidencji towarowej najpóźniej w chwili jego wyprowadzenia prowadzi do powstania długu celnego za ten towar, nawet jeżeli tenże towar był przedmiotem powrotnego wywozu.