Sprawa C‑131/10

Corman SA

przeciwko

Bureau d’intervention et de restitution belge (BIRB)

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez tribunal de première instance de Bruxelles)

Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej – Rozporządzenie (WE, Euratom) nr 2988/95 – Artykuł 3 – Przedawnienie w zakresie postępowań – Termin – Zasady sektorowe – Rozporządzenie (WE) nr 2571/97 – Zróżnicowane stosowanie przepisów o przedawnieniu w przypadku popełnienia nieprawidłowości przez beneficjenta dotacji lub jego kontrahentów

Streszczenie wyroku

1.        Środki własne Unii Europejskiej – Rozporządzenie w sprawie ochrony interesów finansowych Unii – Postępowanie w sprawie nieprawidłowości – Termin przedawnienia – Nieprawidłowości popełnione w ramach czynności przetargowych w sektorze masła

(rozporządzenia: Rady nr 2988/95, art. 3 ust. 1 akapit pierwszy, art. 3 ust. 3; Komisji nr 2571/97)

2.        Środki własne Unii Europejskiej – Rozporządzenie w sprawie ochrony interesów finansowych Unii – Postępowanie w sprawie nieprawidłowości – Termin przedawnienia – Nieprawidłowości popełnione w ramach czynności przetargowych w sektorze masła

(rozporządzenia: Rady nr 2988/95, art. 1, 3 ust. 3; Komisji nr 2571/97)

1.        Ponieważ rozporządzenie nr 2571/97 w sprawie sprzedaży masła po obniżonych cenach oraz przyznawania pomocy do śmietany, masła i koncentratu masła, przeznaczonych do wykorzystania w produkcji ciast, lodów i innych środków spożywczych nie przewiduje zasady przedawnienia w zakresie postępowań mającej zastosowanie do przelewu na odpowiedni rachunek zabezpieczeń ustanowionych w ramach czynności przetargowych w sektorze masła, koncentratu masła i śmietany, nie stanowi ono zasad sektorowych przewidujących „okres krótszy” w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie rozporządzenia nr 2988/95 w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich. W konsekwencji czteroletni okres przedawnienia określony w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie pierwsze tego ostatniego rozporządzenia ma zastosowanie do takiego przelewu, jednakże z zastrzeżeniem możliwości ustanowienia dłuższych okresów przedawnienia, jaką zachowują państwa członkowskie na mocy art. 3 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia.

(por. pkt 50; pkt 1 sentencji)

2.        Ścigając nieprawidłowość w rozumieniu art. 1 rozporządzenia nr 2988/95 w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich, państwa członkowskie zachowują możliwość stosowania dłuższych okresów przedawnienia w rozumieniu art. 3 ust. 3 tego rozporządzenia, włączając w to, w kontekście rozporządzenia nr 2571/97 w sprawie sprzedaży masła po obniżonych cenach oraz przyznawania pomocy do śmietany, masła i koncentratu masła, przeznaczonych do wykorzystania w produkcji ciast, lodów i innych środków spożywczych, sytuacje, w jakich nieprawidłowości, za które powinien odpowiadać wybrany oferent, zostały popełnione przez jego kontrahentów.

W istocie w ramach odstępstwa przewidzianego w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95 państwa członkowskie zachowują szeroki zakres uznania co do ustalania dłuższych okresów przedawnienia, jakie zamierzają stosować w przypadku nieprawidłowości przynoszącej szkodę interesom finansowym Unii.

(por. pkt 54, 62; pkt 2 sentencji)

WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)

z dnia 22 grudnia 2010 r.(*)

Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej – Rozporządzenie (WE, Euratom) nr 2988/95 – Artykuł 3 – Przedawnienie w zakresie postępowań – Termin – Zasady sektorowe – Rozporządzenie (WE) nr 2571/97 – Zróżnicowane stosowanie przepisów o przedawnieniu w przypadku popełnienia nieprawidłowości przez beneficjenta dotacji lub jego kontrahentów

W sprawie C‑131/10

mającej za przedmiot wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym na podstawie art. 267 TFUE, złożony przez tribunal de première instance de Bruxelles (Belgia) postanowieniem z dnia 26 lutego 2010 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 12 marca 2010 r., w postępowaniu

Corman SA

przeciwko

Bureau d’intervention et de restitution belge (BIRB),

TRYBUNAŁ (czwarta izba),

w składzie: J.C. Bonichot, prezes izby, K. Schiemann, L. Bay Larsen, C. Toader (sprawozdawca) i E. Jarašiūnas, sędziowie,

rzecznik generalny: E. Sharpston,

sekretarz: A. Calot Escobar,

uwzględniając procedurę pisemną,

rozważywszy uwagi przedstawione:

–        w imieniu Corman SA przez L. Defalque’a, adwokata,

–        w imieniu rządu belgijskiego przez J.C. Halleuxa, działającego w charakterze pełnomocnika,

–        w imieniu rządu austriackiego przez E. Riedla, działającego w charakterze pełnomocnika,

–        w imieniu Komisji Europejskiej przez F. Clotuche-Duvieusart, działającą w charakterze pełnomocnika,

podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,

wydaje następujący

Wyrok

1        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 3 ust. 1 i 3 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312, s. 1) w związku z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 2571/97 z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie sprzedaży masła po obniżonych cenach oraz przyznawania pomocy do śmietany, masła i koncentratu masła, przeznaczonych do wykorzystania w produkcji ciast, lodów i innych środków spożywczych (Dz.U. L 350, s. 3), zmienionym rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1550/98 z dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U. L 202, s. 27, zwanym dalej „rozporządzeniem nr 2571/97”).

2        Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Corman SA (zwaną dalej „Corman”) a Bureau d’intervention et de restitution belge (BIRB) (belgijskim biurem ds. interwencji i refundacji) w przedmiocie braku zwrotu przez to ostatnie licznych zabezpieczeń ustanowionych przez Cormana w ramach czynności przetargowych objętych zakresem rozporządzenia nr 2571/97.

 Ramy prawne

 Uregulowania Unii

 Rozporządzenie nr 2988/95

3        Zgodnie z motywem trzecim rozporządzenia nr 2988/95 „we wszystkich dziedzinach należy przeciwstawiać się działaniom przynoszącym szkodę interesom finansowym Wspólnot”.

4        Motyw piąty owego rozporządzenia stanowi, że „nieprawidłowe postępowanie oraz środki administracyjne i kary odnoszące się do tego postępowania są przewidziane w zasadach sektorowych, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem”.

5        Artykuł 1 omawianego rozporządzenia stanowi:

„1.      W celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich niniejszym przyjmuje się ogólne zasady dotyczące jednolitych kontroli oraz środków administracyjnych i kar dotyczących nieprawidłowości w odniesieniu do prawa wspólnotowego.

2.      Nieprawidłowość oznacza jakiekolwiek naruszenie przepisów prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniedbania [zaniechania] ze strony podmiotu gospodarczego, które spowodowało lub mogło spowodować szkodę w ogólnym budżecie Wspólnot lub w budżetach, które są zarządzane przez Wspólnoty, albo poprzez zmniejszenie lub utratę przychodów, które pochodzą ze środków własnych pobieranych bezpośrednio w imieniu Wspólnot, albo też w związku z nieuzasadnionym wydatkiem”.

6        Artykuł 3 ust. 1 i 3 rozporządzenia nr 2988/95 przewiduje:

„1.      Okres przedawnienia wynosi cztery lata od czasu dopuszczenia się nieprawidłowości określonej w art. 1 ust. 1. Zasady sektorowe mogą jednak wprowadzić okres krótszy, który nie może wynosić mniej niż trzy lata.

W przypadku nieprawidłowości ciągłych lub powtarzających się okres przedawnienia biegnie od dnia, w którym nieprawidłowość ustała. […]

Przerwanie okresu przedawnienia jest spowodowane przez każdy akt właściwego organu władzy, o którym zawiadamia się daną osobę, a który odnosi się do śledztwa lub postępowania w sprawie nieprawidłowości. Po każdym przerwaniu okres przedawnienia biegnie na nowo.

[…]

3.      Państwa członkowskie zachowują możliwość stosowania dłuższego okresu niż okres przewidziany […] w ust. 1 […]”.

7        Artykuł 4 rozporządzenia nr 2988/95 stanowi:

„1.      Każda nieprawidłowość będzie pociągała za sobą z reguły cofnięcie bezprawnie uzyskanej korzyści:

[…]

–        poprzez całkowitą lub częściową utratę zabezpieczenia złożonego dla wniosku o przyznanie korzyści lub w momencie otrzymania zaliczki.

[…]

4.      Środków przewidzianych w niniejszym artykule nie uznaje się za kary”.

 Uregulowania dotyczące wspólnej organizacji w sektorze mleka i przetworów mlecznych

–       Rozporządzenie (EWG) nr 804/68

8        Artykuł 6 rozporządzenia Rady (EWG) nr 804/68 z dnia 27 czerwca 1968 r. w sprawie wspólnej organizacji rynku w sektorze mleka i przetworów mlecznych (Dz.U. L 148, s. 13), zmienionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 2807/94 z dnia 14 listopada 1994 r. (Dz.U. L 298, s. 1), stanowi:

„1.      W ciągu całego roku produkcyjnego agencja interwencyjna wyznaczona przez każde państwo członkowskie skupuje – na warunkach, które należy określić – po cenie interwencyjnej masło wytworzone bezpośrednio i wyłącznie z pasteryzowanej śmietany w zatwierdzonym przedsiębiorstwie we Wspólnocie […]

[…]

3.      Masło kupione przez agencję interwencyjną jest sprzedawane po pewnej cenie minimalnej i na warunkach, które należy ustalić tak, by uniknąć zakłóceń równowagi rynku i zapewnić nabywcom równe traktowanie i dostęp do masła objętego sprzedażą. […].

[…]

6.      Szczegółowe zasady stosowania niniejszego artykułu, w szczególności kwota pomocy przyznanej na prywatne składowanie, są przyjmowane zgodnie z procedurą określoną w art. 30”.

–       Rozporządzenie nr 2571/97

9        Artykuł 1 ust. 1 rozporządzenia nr 2571/97 stanowi:

„Niniejsze rozporządzenie dotyczy:

a)      sprzedaży masła pochodzącego ze skupu interwencyjnego skupowanego na mocy art. 6 ust. 1 rozporządzenia […] nr 804/68 oraz przekazywanego do składowania przed terminem, który zostanie ustalony;

b)      pomocy przyznawanej na wykorzystanie masła, koncentratu masła i śmietany zgodnie z ust. 2”.

10      Zgodnie z art. 2 rozporządzenia nr 2571/97 „[m]asło pochodzące ze skupu interwencyjnego jest zbywane, a pomoc do produktów wymienionych w art. 1 ust. 2 jest przyznawana w drodze ciągłego zaproszenia do składania ofert przetargowych w ramach przetargów organizowanych przez każdą agencję interwencyjną”.

11      Artykuł 3 rozporządzenia nr 2571/97 przewiduje:

„Oferty są akceptowane tylko wtedy, gdy oferent zobowiąże się na piśmie do włączenia masła lub koncentratu masła albo spowoduje włączenie masła do produktów końcowych określonych w art. 4, z zastrzeżeniem i niezależnie od produktów pośrednich określonych w art. 8, a w przypadku śmietany bezpośrednio i wyłącznie do produktów końcowych określonych w art. 4 ust. 1, receptura B […]

[…]”.

12      Zgodnie z art. 10 ust. 1 rozporządzenia nr 2571/97 „[w]ytwarzanie koncentratu masła wymienionego w art. 1 ust. 2 lit. b), przetwarzanie masła na koncentrat masła zgodnie z art. 5, dodawanie substancji śladowych zgodnie z art. 6, przepakowanie koncentratu masła zgodnie z art. 7 ust. 1 akapit drugi, włączanie do produktów pośrednich zgodnie z art. 8 oraz, w przypadkach gdy stosują się przepisy art. 3 lit. b), włączanie masła, koncentratu masła, produktów pośrednich i śmietany do produktów końcowych odbywa się w zakładach, które otrzymały zezwolenie”.

13      W pierwotnej wersji art. 11 omawianego rozporządzenia przewidywał, że produkty wymienione w art. 1 są przetwarzane i włączane do produktów końcowych we Wspólnocie w ciągu sześciu miesięcy następujących po miesiącu, w którym przypada termin składania ofert w odpowiedzi na zaproszenie do składania ofert przetargowych, zgodnie z art. 14 ust. 2. W następstwie licznych zmian tego artykułu, w szczególności wprowadzonych rozporządzeniem Komisji (WE) nr 494/1999 z dnia 5 marca 1999 r. (Dz.U. L 59, s. 17), termin ten został skrócony do czterech miesięcy.

14      Artykuł 12 rozporządzenia nr 2571/97 stanowi:

„1.      Wybrani oferenci:

a)      dokonają lub spowodują, że zostaną dokonane w ich imieniu i na ich koszt, operacje zmierzające do wytworzenia koncentratu masła lub dodania substancji śladowych;

b)      prowadzą rejestry z podaniem dla każdej dostawy, nazw i adresów nabywców oraz odpowiadających ilości, zamierzonego wykorzystania (receptura A lub receptura B) oraz terminu dla włączenia, ustanowionego w art. 11, albo numeru procedury przetargowej, która może być oznaczona kodem. W przypadku gdy wybrany oferent przetwarza różne produkty korzystające z pomocy lub obniżki cen w ramach różnych programów wspólnotowych, należy prowadzić osobne rejestry dla każdego programu;

c)      uwzględnią w każdej umowie sprzedaży:

i)      w przypadku wytwarzania produktów pośrednich zobowiązanie do przestrzegania art. 8 i 9;

ii)      stosownie do przypadku, obowiązek przestrzegania zobowiązania wymienionego w art. 3 lit. b);

iii)      zobowiązanie do włączania do produktów końcowych, określając zamierzone wykorzystanie (receptura A lub receptura B) w okresie podanym w art. 11;

iv)      w przypadku gdy znajduje to zastosowanie, zobowiązanie do prowadzenia rejestrów, zgodnie z lit. b);

v)      obowiązek przestrzegania art. 10;

vi)      obowiązek prowadzenia rejestrów zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. c), w przypadku gdy produkty zawierające substancje śladowe są włączane do produktów końcowych;

vii)      zobowiązanie kontrahenta do przekazywania właściwemu organowi danych ich dotyczących, określonych w załącznikach od IX do XIII, zgodnie ze szczegółowymi zasadami, które zostaną określone w każdym państwie członkowskim;

viii)      w przypadku gdy znajduje to zastosowanie zobowiązanie, do dostarczenia programu produkcji.

2.      Wybrani oferenci, którzy wytwarzają produkty końcowe, są zobowiązani do prowadzenia rejestrów zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. c) i przesyłania swoich programów produkcji zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. d)”.

15      Artykuł 13 rozporządzenia nr 2571/97 przewiduje:

„1.      Zawiadomienie o ciągłym zaproszeniu do składania ofert przetargowych ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich co najmniej osiem dni przed pierwszym terminem składania ofert.

2.      Właściwa agencja interwencyjna ogłosi każde zaproszenie do składania ofert przetargowych, zaznaczając w szczególności termin oraz adres, pod który należy przesyłać oferty.

[…]”.

16      Artykuł 14 rozporządzenia nr 2571/97 stanowi:

„1.      W okresie ważności ciągłego zaproszenia do składania ofert przetargowych agencje interwencyjne wydają poszczególne zaproszenia do składania ofert przetargowych.

2.      Termin składania ofert w odpowiedzi na każde poszczególne zaproszenie do składania ofert wygasa o godzinie 12.00 w południe […] w każdy drugi i czwarty wtorek miesiąca […]”.

17      Artykuł 17 rozporządzenia nr 2571/97 ma następujące brzmienie:

„1.      Utrzymanie ważności oferty po upływie terminu składania ofert oraz, stosownie do przypadku,

a)      dla masła pochodzącego ze skupu interwencyjnego, złożenie gwarancji należytego przetworzenia zgodnie z art. 18 ust. 2 oraz zapłacenie ceny w okresie ustalonym w art. 20 ust. 2;

b)      dla produktów wymienionych w art. 1 ust. 2, w przypadku gdy ma zastosowanie art. 3 lit. a) złożenie gwarancji należytego przetworzenia zgodnie z art. 18 ust. 2 lub, w przypadku gdy mają zastosowanie przepisy art. 22 ust. 3 akapit drugi, włączenie do produktów końcowych;

c)      dla produktów wymienionych w art. 1 ust. 2, w przypadku gdy ma zastosowanie art. 3 lit. b) włączenie do produktów końcowych,

stanowią podstawowe wymagania, dla wypełnienia których jest wnoszone wadium w wysokości 180 ECU za tonę.

2.      Wadium wnosi się w państwie członkowskim, w którym została złożona oferta przetargowa.

[…]”.

18      Artykuł 18 rozporządzenia nr 2571/97 przewiduje:

„1.      Minimalną cenę sprzedaży ustala się dla masła pochodzącego ze skupu interwencyjnego, a maksymalną kwotę pomocy ustala się dla śmietany, masła lub koncentratu masła w świetle ofert otrzymanych w odpowiedzi na poszczególne zaproszenie do składania ofert przetargowych i zgodnie z procedurą określoną w art. 30 rozporządzenia […] nr 804/68. […]

[…]

2.      W tym samym czasie, gdy ustalana jest minimalna cena sprzedaży lub maksymalna kwota pomocy oraz w ramach procedury określonej w art. 30 rozporządzenia […] nr 804/68, kwoty zabezpieczenia należytego przetworzenia ustala się na 100 kg poprzez odniesienie albo do różnicy pomiędzy ceną interwencyjną masła i ustalonymi cenami minimalnymi, albo do kwot pomocy.

Celem zabezpieczenia należytego przetworzenia jest zapewnienie, że zostaną spełnione podstawowe wymagania dotyczące albo:

a)      dla masła pochodzącego ze skupu interwencyjnego:

i)      przetworzenia masła na koncentrat masła, zgodnie z art. 5 oraz, stosownie do przypadku, dodania substancji śladowych lub dodania substancji śladowych do masła,

oraz

ii)      włączenia do produktów końcowych masła lub koncentratu masła, do którego dodano bądź nie dodano substancji śladowych, albo

b)      dla produktów wymienionych w art. 1 ust. 2, w przypadku gdy ma zastosowanie art. 3 lit. a) włączenia do produktów końcowych.

3.      Dowód wymagany w celu zwolnienia zabezpieczenia należytego przetworzenia, określony w ust. 2, przedkłada się właściwej agencji wyznaczonej przez państwo członkowskie w ciągu 12 miesięcy od wygaśnięcia okresu ustanowionego w art. 11.

W przypadku gdy okres określony w art. 11, jest przekroczony łącznie o mniej niż 60 dni, kwota zabezpieczenia należytego przetworzenia zostaje zmniejszona o 6 ECU na tonę dziennie. Na koniec tego okresu do pozostałej kwoty mają zastosowanie przepisy art. 23 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2220/85 [z dnia 22 lipca 1985 r. ustanawiającego wspólne szczegółowe zasady stosowania systemu zabezpieczeń w odniesieniu do produktów rolnych (Dz.U. L 205, s. 5)].

4.      W przypadku gdy podstawowe wymagania określone w ust. 2 lit. a) nie są przestrzegane w okresie ustanowionym w art. 11 ze względu na to, że, jak stwierdzono, masło pochodzące ze skupu interwencyjnego nie nadaje się do spożycia, zabezpieczenie należytego przetworzenia zostanie zwolnione za zgodą Komisji, w przypadku, gdy podjęto właściwe działania pod nadzorem władz zainteresowanego państwa członkowskiego”.

19      Z art. 19 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 2571/97 wynika, że wybrani zostaną ci oferenci, którzy zaproponują najwyższą cenę, o ile cena ta nie jest niższa niż cena minimalna lub jeśli kwota proponowanej pomocy nie przekracza maksymalnej kwoty pomocy, przy należytym uwzględnieniu zamierzonego wykorzystania, zawartości tłuszczu oraz procedury włączenia.

20      Zgodnie z ust. 4 rzeczonego art. 19, „[p]rawa i obowiązki wynikające z zaproszenia do składania ofert przetargowych nie są przenoszalne”.

21      Artykuł 27 rozporządzenia nr 2571/97 stanowi:

„Rozporządzenie […] nr 2220/85 stosuje się z wyjątkiem przypadków, w odniesieniu do których wyraźnie przewidziano inaczej. Kara za nieprzestrzeganie zobowiązania podporządkowanego określonego w niniejszym rozporządzeniu wyklucza kary przewidziane w rozporządzeniu […] nr 2220/85”.

 Rozporządzenie nr 2220/85

22      Artykuł 29 rozporządzenia nr 2220/85, w zmienionej wersji wynikającej z rozporządzenia Komisji (WE) nr 3403/93 z dnia 10 grudnia 1993 r. (Dz.U. L 310, s. 4, zwanego dalej „rozporządzeniem nr 2220/85”), stanowi:

„Z chwilą gdy właściwe władze zostają powiadomione o okolicznościach, które stanowią podstawę do zatrzymania zabezpieczenia w całości lub w części, niezwłocznie zwracają się do strony, od której wymagane jest wywiązanie się ze zobowiązania, z żądaniem zapłacenia zatrzymanej kwoty w terminie 30 dni licząc od zgłoszenia żądania zapłaty.

Jeżeli płatność nie zostanie dokonana w tym terminie, właściwe władze:

a)      niezwłocznie przelewają każde zabezpieczenie opisane w art. 8 ust. 1 lit. a) na odpowiedni rachunek;

b)      niezwłocznie występują do poręczyciela opisanego w art. 8 ust. 1 lit. b) z żądaniem dokonania płatności w terminie 30 dni od dnia otrzymania żądania zapłaty;

c)      niezwłocznie podejmują kroki w celu:

i)      zamiany zabezpieczeń opisanych w art. 8 ust. 2 lit. a), c), d) i e) na pieniądze w kwocie wystarczającej do odzyskania należnej kwoty;

ii)      przelania zastawionych depozytów gotówkowych […] na własny rachunek.

Właściwe władze mogą niezwłocznie przelać każde zabezpieczenie rodzaju opisanego w art. 8 ust. 1 lit. a) na właściwy rachunek nie żądając przedtem dokonania płatności przez osobę zainteresowaną”.

 Rozporządzenie (EWG) nr 4045/89

23      Rozporządzenie Rady (EWG) nr 4045/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli przez państwa członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania przez Sekcję Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej i uchylające dyrektywę 77/435/EWG (Dz.U. L 388, s. 18) w art. 4 przewiduje, że przedsiębiorstwa powinny przechowywać niektóre swoje dokumenty handlowe, takie jak księgi, rejestry, dowody kasowe i dokumenty towarzyszące, przez okres co najmniej trzech lat zaczynający się od końca roku, w którym zostały sporządzone, oraz że państwa członkowskie mogą ustanowić dłuższy okres przechowywania tych dokumentów.

 Prawo krajowe

24      Artykuł 2262a belgijskiego kodeksu cywilnego, wprowadzony przez art. 5 ustawy z dnia 10 czerwca 1998 r. zmieniającej niektóre przepisy w zakresie przedawnienia (Moniteur belge z dnia 17 lipca 1998 r., s. 23544), stanowi:

„§ 1      Wszystkie roszczenia osobiste przedawniają się z upływem dziesięciu lat.

W drodze odstępstwa od akapitu pierwszego wszelkie roszczenia o naprawienie szkody oparte na odpowiedzialności pozaumownej przedawniają się z upływem pięciu lat od dnia następującego po dniu, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie lub jej zwiększeniu i tożsamości osoby odpowiedzialnej.

Roszczenia, o których mowa w akapicie drugim, w każdym razie przedawniają się z upływem 20 lat od dnia następującego po dniu wystąpienia okoliczności, która spowodowała szkodę.

[…]”.

 Postępowanie przed sądem krajowym i pytania prejudycjalne

25      W latach 1998–2000 Corman – zakład, który otrzymał zezwolenie w rozumieniu art. 10 rozporządzenia nr 2571/97 – uczestniczył w licznych poszczególnych zaproszeniach do składania ofert przetargowych organizowanych przez BIRB, agencję interwencyjną w rozumieniu art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 804/68, i jego oferty zostały przyjęte.

26      Jako wybrany oferent Corman był zobowiązany do ustanowienia różnych zabezpieczeń w celu zapewnienia przestrzegania wymogów rozporządzenia nr 2571/97. Zabezpieczenia te obejmowały zarówno wykonywanie czynności dotyczących produkcji koncentratu masła i dodawania substancji śladowych przez Cormana, jak i prawidłowe wykorzystanie masła, koncentratu masła lub śmietany oraz ich włączanie przez końcowych użytkowników, którym przedsiębiorstwo to odsprzedaje swoje produkty, do produktów końcowych takich jak ciasta, lody, ciastka lub czekoladki.

27      Stwierdzając, że wskazani końcowi użytkownicy przystępują do czynności mieszania koncentratu masła podlegającego systemowi skupu interwencyjnego z masłem lub śmietaną znajdującymi się na rynku, BIRB wyraziło wątpliwości co do prawidłowości takich praktyk w świetle rozporządzenia nr 2571/97 i oficjalnie powiadomiło o tym Cormana w dniu 26 kwietnia 2000 r.

28      BIRB dwukrotnie zwróciło się z tym pytaniem do Komisji Europejskiej, w marcu i sierpniu 2002 r., i dostarczyło wyjaśnienia w odpowiedziach datowanych na czerwiec 2002 r. i 2006 r., w wyniku których BIRB zwolniło niektóre gwarancje należytego przetworzenia ustanowione przez Cormana.

29      Jednakże w odniesieniu do niektórych innych czynności włączania BIRB uznało, że należy zatrzymać zabezpieczenia ustanowione przez Cormana z powodu przekroczenia terminu czterech miesięcy dla włączenia masła do produktów końcowych, z powodu końcowego wykorzystania niezgodnego z rozporządzeniem nr 2571/97 lub wreszcie z powodu uchybień w produkcji niektórych przyznanych ilości. W latach 2006 i 2007 BIRB wystosowało do tej spółki noty obciążeniowe w sprawie zatrzymania owych zabezpieczeń w kwocie 202 999,58 EUR. Noty te zostały sformalizowane w decyzji z dnia 17 stycznia 2007 r.

30      Skargą z dnia 22 maja 2007 r. Corman zakwestionował tę decyzję przed tribunal de première instance de Bruxelles (sądem pierwszej instancji w Brukseli) i zażądał zwrotu wskazanych gwarancji należytego przetworzenia w wysokości 173 361,88 EUR. Na poparcie swojej skargi Corman podniósł, że ze względu na czteroletni okres przedawnienia przewidziany w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 2988/95 zatrzymanie omawianych zabezpieczeń było nieprawidłowe, bowiem sprzeciwiało się temu przedawnienie. Ponadto nawet gdyby ten okres nie miał zastosowania, Corman utrzymywał, że rozporządzenie nr 2571/97, ustanawiając zasady sektorowe w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie rozporządzenia nr 2988/95, stanowi przeszkodę dla stosowania dłuższego krajowego okresu przedawnienia na podstawie ust. 3 powyższego artykułu.

31      BIRB ze swej strony uznało, że przedawnienie nie może sprzeciwiać się spornemu zatrzymaniu, ponieważ zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95 państwa członkowskie zachowują możliwość stosowania dłuższych okresów przedawnienia wynikających z przepisów prawa powszechnego, takich jak trzydziestoletni okres przedawnienia obowiązujący w Belgii przed 1998 r. i dziesięcioletni obowiązujący od tamtej pory.

32      W tych okolicznościach tribunal de première instance de Bruxelles postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy można uznać, że przepisy rozporządzenia […] nr 2571/97 […] stanowią wspólnotowe zasady sektorowe będące odstępstwem od art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2988/95 […] i stojące na przeszkodzie stosowaniu krajowych przepisów o przedawnieniu?

2)      Czy art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95 […] należy rozumieć w ten sposób, że jego zastosowanie jest ograniczone do przypadków, gdy nieprawidłowości dopuścił się beneficjent dotacji, a przepis ogólny o czteroletnim okresie przedawnienia stosuje się we wszystkich przypadkach nieprawidłowości popełnionych przez kontrahentów beneficjenta, i to z uwzględnieniem maksymalnego czteroletniego okresu mającego zastosowanie do uregulowanej rozporządzeniem [odpowiedzialności] kontrahentów w ramach wspólnej organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych?”.

 W przedmiocie pytań prejudycjalnych

 W przedmiocie pytania pierwszego

33      Poprzez pytanie pierwsze sąd krajowy zasadniczo dąży do ustalenia, czy rozporządzenie nr 2571/97 można uważać za stanowiące zasady sektorowe przewidujące okres przedawnienia w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie rozporządzenia nr 2988/95. W przypadku odpowiedzi twierdzącej sąd ten zastanawia się, czy istnienie takich zasad sektorowych pozbawia państwa członkowskie możliwości przyznanej im przez art. 3 ust. 3 tego ostatniego rozporządzenia stosowania dłuższego okresu przedawnienia niż przewidziany w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy.

34      Corman twierdzi zasadniczo, że przyjmując rozporządzenie nr 2571/97, i to mimo że nie przewiduje ono dokładnego okresu przedawnienia mającego zastosowanie do przelewu na odpowiedni rachunek wadium lub gwarancji należytego przetworzenia, prawodawca Unii zamierzał rozszerzyć na przetargi regulowane rzeczonym rozporządzeniem stosowanie zasady czteroletniego okresu przedawnienia przewidzianej w sposób ogólny przez art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie pierwsze rozporządzenia nr 2988/95. Tym samym rozporządzenie nr 2571/97 stanowi zasady sektorowe stojące na przeszkodzie możliwości stosowania w tym sektorze przez państwa członkowskie, na podstawie art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95, dłuższych okresów przedawnienia niż cztery lata.

35      Natomiast rządy belgijski i austriacki oraz Komisja są zdania, że rozporządzenie nr 2571/97 nie stanowi zasad sektorowych przewidujących krótszy okres przedawnienia w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie rozporządzenia nr 2988/95. Ponadto nawet gdyby rozporządzenie nr 2571/97 ustanawiało okres przedawnienia krótszy niż cztery lata w rozumieniu tego przepisu, twierdzą one, że istnienie takiego okresu nie ma wpływu na uprawnienie do ustalenia dłuższych okresów przedawnienia, jakie zachowują państwa członkowskie na mocy art. 3 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia.

36      Tytułem wstępu należy przypomnieć, że art. 1 ust. 1 rozporządzenia nr 2988/95 wprowadza „ogólne zasady dotyczące jednolitych kontroli oraz środków administracyjnych i kar dotyczących nieprawidłowości w odniesieniu do prawa wspólnotowego”, aby – jak wynika z trzeciego motywu tego rozporządzenia – „we wszystkich dziedzinach […] przeciwstawiać się działaniom przynoszącym szkodę interesom finansowym Wspólnot” (wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r. w sprawie C‑278/02 Handlbauer, Zb.Orz. s. I‑6171, pkt 31).

37      Jak bowiem wynika z art. 4 ust. 1 wskazanego rozporządzenia, te środki administracyjne mogą polegać, jak ma to miejsce w sprawie przed sądem krajowym, na cofnięciu bezprawnie uzyskanej korzyści poprzez całkowitą lub częściową utratę zabezpieczenia złożonego dla wniosku o przyznanie tej korzyści.

38      Artykuł 3 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 2988/95 ustanawia w zakresie postępowania termin przedawnienia mający zastosowanie w szczególności do takich środków administracyjnych, który biegnie od chwili dopuszczenia się nieprawidłowości, która zgodnie z art. 1 ust. 2 tegoż rozporządzenia oznacza „[j]akiekolwiek naruszenie przepisów prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniedbania [zaniechania] ze strony podmiotu gospodarczego, które spowodowało lub mogło spowodować szkodę w ogólnym budżecie Wspólnot […]” (zob. ww. wyrok w sprawie Handlbauer, pkt 32, 33; wyrok z dnia 29 stycznia 2009 r. w sprawach połączonych od C‑278/07 do C‑280/07 Josef Vosding Schlacht-, Kühl- und Zerlegebetrieb, Zb.Orz. s. I‑457, pkt 21, 22).

39      Ustanawiając rozporządzenie nr 2988/95, a w szczególności jego art. 3 ust. 1 akapit pierwszy, prawodawca Unii zamierzał jednak ustanowić ogólną regułę przedawnienia mającą zastosowanie w tej dziedzinie, poprzez którą pragnął po pierwsze określić minimalny okres mający zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich, a po drugie zrezygnować z możliwości ścigania nieprawidłowości przynoszącej szkodę interesom finansowym Unii Europejskiej po upływie okresu czterech lat po popełnieniu tej nieprawidłowości (zob. ww. wyrok w sprawach połączonych Josef Vosding Schlacht-, Kühl- und Zerlegebetrieb i in., pkt 27).

40      Wynika z tego, że począwszy od daty wejścia w życie rozporządzenia nr 2988/95 wszelkie nieprawidłowości przynoszące szkodę interesom finansowym Unii Europejskiej mogą – co do zasady i z wyjątkiem sektorów, dla których prawodawca Unii przewidział termin krótszy – zostać odzyskane przez właściwe władze państw członkowskich w okresie czterech lat (zob. ww. wyrok w sprawach połączonych Josef Vosding Schlacht-, Kühl- und Zerlegebetrieb i in., pkt 28).

41      W art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie rozporządzenia nr 2988/95 kwestia dotyczy zasad sektorowych przyjętych na poziomie Unii, co potwierdza motyw piąty tego rozporządzenia, a nie krajowych zasad sektorowych (ww. wyrok w sprawach połączonych Josef Vosding Schlacht-, Kühl- und Zerlegebetrieb i in., pkt 44).

42      Ponadto zasada przewidująca czteroletni okres przedawnienia, ustanowiona w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie pierwsze rozporządzenia nr 2988/95, która ma bezpośrednie zastosowanie w państwach członkowskich, może być uchylona poprzez istnienie zasad sektorowych w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie tego rozporządzenia tylko wtedy, gdy te zasady sektorowe przewidują krótszy termin, który nie może jednakże wynosić mniej niż trzy lata (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Handlbauer, pkt 35).

43      W tym względzie rozporządzenie nr 2571/97 przewiduje wprawdzie szczególne terminy, obowiązujące odpowiednio oferenta i wybranego oferenta w ramach systemu skupu interwencyjnego masła. Zgodnie z art. 11 tego rozporządzenia produkty wymienione w art. 1 powinny zostać przetworzone i włączone w ciągu czterech miesięcy następujących po miesiącu, w którym przypada termin składania ofert, oraz na mocy art. 18 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia wybrany oferent jest zobowiązany do przedłożenia w ciągu 12 miesięcy od wygaśnięcia okresu ustanowionego w art. 11 dowodu wymaganego w celu zwolnienia gwarancji należytego przetworzenia.

44      Należy jednak stwierdzić, tak jak rządy belgijski i austriacki oraz Komisja, że omawiane rozporządzenie nie przewiduje żadnej zasady przedawnienia w zakresie postępowania mającej zastosowanie do krajowej agencji interwencyjnej, gdy w następstwie wykrycia nieprawidłowości dokonuje ona przelewu na odpowiedni rachunek zabezpieczeń ustanowionych przez wybranego oferenta.

45      Wniosku tego nie może podważyć okoliczność, że art. 29 rozporządzenia nr 2220/85, który znalazł zastosowanie do systemu skupu interwencyjnego w sektorze masła przez art. 27 rozporządzenia nr 2571/97, przewiduje, iż z chwilą gdy właściwe władze zostają powiadomione o okolicznościach, które stanowią podstawę do zatrzymania zabezpieczenia w całości lub w części, niezwłocznie zwracają się do strony, od której wymagane jest wywiązanie się ze zobowiązania, o zapłacenie zatrzymanej kwoty w terminie 30 dni, licząc od zgłoszenia żądania zapłaty.

46      Nawet przyjmując, że rzeczony art. 29 ma zastosowanie do sprawy przed sądem krajowym, okoliczność, iż na podstawie tego artykułu właściwe władze powinny działać „niezwłocznie”, nie pozwala uznać – wbrew temu, co twierdzi Corman – że został na nie nałożony określony termin.

47      W konsekwencji należy stwierdzić, że podczas postępowań przetargowych takich jak będące przedmiotem sprawy przed sądem krajowym przepisy mające zastosowanie do systemu skupu interwencyjnego w sektorze masła, mimo że mogą stanowić zasady sektorowe w rozumieniu rozporządzenia nr 2988/95, nie przewidują krótszego okresu przedawnienia niż cztery lata w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie owego rozporządzenia. Zatem w ramach niniejszego postępowania nie ma potrzeby zastanawiać się nad pytaniem, czy istnienie takiego okresu stałoby na przeszkodzie stosowaniu przez państwa członkowskie dłuższych okresów przedawnienia na mocy art. 3 ust. 3 omawianego rozporządzenia.

48      W sprawie przez sądem krajowym przelewy zabezpieczeń na odpowiedni rachunek mogły ulec przedawnieniu, w braku czynności zawieszającej, po upływie czteroletniego okresu począwszy od popełnienia nieprawidłowości, jednak pod warunkiem że państwo członkowskie, w którym dopuszczono się nieprawidłowości, nie skorzystało z możliwości ustanowienia dłuższego okresu przedawnienia przyznanej mu w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95 (zob. ww. wyrok w sprawach połączonych Josef Vosding Schlacht-, Kühl- und Zerlegebetrieb i in., pkt 36).

49      Na mocy tego przepisu państwa członkowskie mogą, po pierwsze, nadal stosować dłuższe okresy przedawnienia, istniejące w dacie ustanowienia rzeczonego rozporządzenia, a po drugie mogą wprowadzać nowe reguły przedawnienia określające te okresy po tej dacie. Ponadto przepis ten nie może być interpretowany w ten sposób, że państwa członkowskie muszą, w kontekście tego przepisu, przewidzieć dłuższe okresy przedawnienia w przepisach szczególnych lub sektorowych, nawet jeśli okresy te mogą wynikać z przepisów prawa powszechnego (zob. podobnie ww. wyrok w sprawach połączonych Josef Vosding Schlacht-, Kühl- und Zerlegebetrieb i in., pkt 42, 46, 47).

50      Uwzględniając powyższe, na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że ponieważ rozporządzenie nr 2571/97 nie przewiduje zasady przedawnienia w zakresie postępowań, mającej zastosowanie do przelewu na odpowiedni rachunek zabezpieczeń ustanowionych w ramach czynności przetargowych w sektorze masła, koncentratu masła i śmietany, nie stanowi ono zasad sektorowych przewidujących „okres krótszy” w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie rozporządzenia nr 2988/95. W konsekwencji czteroletni okres przedawnienia określony w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie pierwsze tego ostatniego rozporządzenia ma zastosowanie do takiego przelewu, jednakże z zastrzeżeniem możliwości ustanowienia dłuższych okresów przedawnienia, jaką zachowują państwa członkowskie na mocy art. 3 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia.

 W przedmiocie pytania drugiego

51      Poprzez pytanie drugie sąd krajowy dąży do ustalenia, czy dłuższe okresy przedawnienia, których możliwość stosowania zachowują państwa członkowskie na mocy art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95, mogą dotyczyć tylko sytuacji, w których nieprawidłowość została popełniona przez beneficjenta korzyści uzyskanej bezprawnie na szkodę budżetu Unii.

52      Innymi słowy, sąd ten zastanawia się, czy w przypadku gdy przepisy przewidują pewien okres przedawnienia mający zastosowanie do działań podejmowanych przez beneficjenta systemu skupu interwencyjnego wobec jego kontrahentów, państwa członkowskie zachowują jeszcze możliwość ustanowienia dłuższych okresów przedawnienia w rozumieniu rzeczonego art. 3 ust. 3, w sytuacjach gdy nieprawidłowości zostały popełnione przez owych kontrahentów.

53      Corman twierdzi, że ponieważ przepisy mające zastosowanie przewidują terminy w zakresie przekazania dowodów wymaganych w celu zwolnienia określonych zabezpieczeń, BIRB powinno było być skłonione do zajęcia się w odpowiednim czasie nieprawidłowościami popełnionymi uprzednio przez kontrahentów tej spółki. Działając po upływie ponad czterech lat po popełnieniu rzeczonych nieprawidłowości, BIRB uniemożliwiło Cormanowi odzyskanie kwot zatrzymanych zabezpieczeń od jego kontrahentów, bowiem takie działanie zostało objęte pięcioletnim okresem przedawnienia przewidzianym przez prawo belgijskie w zakresie odpowiedzialności pozaumownej. Ponadto ponieważ art. 4 rozporządzenia nr 4045/89 zobowiązuje przedsiębiorstwa uczestniczące w działaniach finansowanych przez Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) do przechowywania ich dokumentów handlowych tylko przez okres trzech lat, należy uniemożliwić organom krajowym ściganie nieprawidłowości po tym terminie.

54      Przede wszystkim należy stwierdzić, że w ramach odstępstwa przewidzianego w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95 państwa członkowskie zachowują szeroki zakres uznania co do ustalania dłuższych okresów przedawnienia, jakie zamierzają stosować w przypadku nieprawidłowości przynoszącej szkodę interesom finansowym Unii.

55      Rozporządzenie nr 2988/95 nie przewiduje bowiem żadnego mechanizmu informowania lub notyfikowania dotyczącego korzystania przez państwa członkowskie z uprawnienia do określenia dłuższych okresów przedawnienia zgodnie z jego art. 3 ust. 3. Wynika z tego, że żadna forma kontroli nie została przewidziana na poziomie Unii, czy to w zakresie derogacyjnych okresów przedawnienia stosowanych przez państwa członkowskie na mocy tego przepisu, czy też sektorów, w których postanowiły one zastosować takie okresy (ww. wyrok w sprawach połączonych Josef Vosding Schlacht-, Kühl- und Zerlegebetrieb i in., pkt 45).

56      Następnie wbrew temu, co twierdzi Corman, art. 4 rozporządzenia nr 4045/89 nie może podważyć takiego stwierdzenia. Należy bowiem stwierdzić, po pierwsze, że przewidując, iż przedsiębiorstwa przechowują niektóre dokumenty handlowe przez okres co najmniej trzech lat, przepis ten określa, iż państwa członkowskie mogą przewidzieć dłuższy okres przechowywania tych dokumentów. Po drugie, nic nie stoi na przeszkodzie, aby sumienne przedsiębiorstwo przechowywało swoje dokumenty handlowe dłużej, niż wymagają tego od niego obowiązujące przepisy.

57      Wreszcie ponieważ zgodnie z art. 19 ust. 4 rozporządzenia nr 2571/97 „prawa i obowiązki wynikające z zaproszenia do składania ofert przetargowych nie są przenoszalne”, wybrany oferent pozostaje odpowiedzialny za ostateczne przeznaczenie masła i powinien odpowiadać za zachowanie swoich kontrahentów oraz ostatecznych nabywców (zob. analogicznie wyrok z dnia 5 grudnia 1985 r. w sprawie 124/83 Corman, Rec. s. 3777, pkt 19).

58      Zgodnie z art. 12 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 2571/97 w każdej umowie sprzedaży wybrany oferent powinien uwzględnić zobowiązanie do włączania do produktów końcowych oraz w szczególności obowiązek przestrzegania art. 10 tego rozporządzenia i zobowiązanie określone w art. 3 lit. b) rzeczonego rozporządzenia.

59      W tym względzie Trybunał podkreślił już, że sumienny wybrany oferent może korzystać z różnych środków, jak na przykład wymóg zabezpieczenia lub włączenie klauzuli odszkodowawczej do umowy o dzieło lub umowy sprzedaży, w celu uniknięcia nieprzestrzegania obowiązków przez kolejnych kontrahentów. Ponadto Trybunał stwierdził już, że klauzula włączona przez wybranego oferenta do umowy sprzedaży z ostrożności nie wyczerpuje wszystkich możliwych środków w celu zabezpieczenia się przed ewentualnością nieprzestrzegania obowiązków przez kolejnych nabywców (zob. analogicznie wyrok z dnia 1 października 1985 r. w sprawie 125/83 Corman, Rec. s. 3039, pkt 29, 30).

60      W każdym razie kontrola, jaką wybrany oferent może potem wykonywać nad przestrzeganiem tych obowiązków, następuje w jego własnym interesie i nie ma wpływu na jego odpowiedzialność wobec agencji sprzedającej (zob. analogicznie ww. wyrok z dnia 5 grudnia 1985 r. w sprawie Corman, pkt 20).

61      W konsekwencji okoliczność, że korzystając z uprawnienia przyznanego przez art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2988/95, państwo członkowskie ustanawia dłuższy okres przedawnienia niż przewidziany w art. 3 ust. 1 i może zatem utrudnić wybranemu oferentowi takiemu jak Corman przeniesienie na swoich kontrahentów konsekwencji finansowych nieprawidłowości popełnionych przez tych ostatnich, w każdym razie nie może ograniczyć rzeczonego uprawnienia.

62      Uwzględniając powyższe, na pytanie drugie należy odpowiedzieć, że ścigając nieprawidłowość w rozumieniu art. 1 rozporządzenia nr 2988/95, państwa członkowskie zachowują możliwość stosowania dłuższych okresów przedawnienia w rozumieniu art. 3 ust. 3 tego rozporządzenia, włączając w to, w kontekście rozporządzenia nr 2571/97, sytuacje, w jakich nieprawidłowości, za które powinien odpowiadać wybrany oferent, zostały popełnione przez jego kontrahentów.

 W przedmiocie kosztów

63      Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:

1)      Ponieważ rozporządzenie Komisji (WE) nr 2571/97 z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie sprzedaży masła po obniżonych cenach oraz przyznawania pomocy do śmietany, masła i koncentratu masła, przeznaczonych do wykorzystania w produkcji ciast, lodów i innych środków spożywczych nie przewiduje zasady przedawnienia w zakresie postępowań mającej zastosowanie do przelewu na odpowiedni rachunek zabezpieczeń ustanowionych w ramach czynności przetargowych w sektorze masła, koncentratu masła i śmietany, nie stanowi ono zasad sektorowych przewidujących „okres krótszy” w rozumieniu art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie drugie rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich. W konsekwencji czteroletni okres przedawnienia określony w art. 3 ust. 1 akapit pierwszy zdanie pierwsze tego ostatniego rozporządzenia ma zastosowanie do takiego przelewu, jednakże z zastrzeżeniem możliwości ustanowienia dłuższych okresów przedawnienia, jaką zachowują państwa członkowskie na mocy art. 3 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia.

2)      Ścigając nieprawidłowość w rozumieniu art. 1 rozporządzenia nr 2988/95, państwa członkowskie zachowują możliwość stosowania dłuższych okresów przedawnienia w rozumieniu art. 3 ust. 3 tego rozporządzenia, włączając w to, w kontekście rozporządzenia nr 2571/97, sytuacje, w jakich nieprawidłowości, za które powinien odpowiadać wybrany oferent, zostały popełnione przez jego kontrahentów.

Podpisy

---

* Język postępowania: francuski.