1.

W swoim odwołaniu Éditions Odile Jacob SAS (zwana dalej „wnoszącą odwołanie”) wnosi o uchylenie wyroku Sądu z dnia 13 września 2010 r. w sprawie T-279/04 Éditions Jacob przeciwko Komisji (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd oddalił jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji z dnia 7 stycznia 2004 r. uznającej koncentrację za zgodną ze wspólnym rynkiem oraz z funkcjonowaniem porozumienia EOG (sprawa nr COMP/M.2978 – Lagardère/Natexis/VUP) ( 2 ) (zwanej dalej „sporną decyzją”).

2.

Stan faktyczny niniejszego odwołania został przedstawiony w sposób bardzo szczegółowy w pkt 1–59 zaskarżonego wyroku. Z tego względu odniosę się jedynie do niektórych mających dla niego znaczenie faktów, aby w ten sposób pokrótce wyjaśnić okoliczności towarzyszące wniesieniu tego odwołania. W dniu 25 września 2002 r. Vivendi Universal SA (zwana dalej „VU”) postanowiła pozbyć się aktywów wydawniczych (zwanych dalej „aktywami omawianymi”) posiadanych w Europie przez jej spółkę zależną Vivendi Universal Publishing SA (zwaną dalej „VUP”). Lagardère SCA (zwana dalej „Lagardère”) zadeklarowała swoje zainteresowanie nabyciem tych aktywów. Choć jednak VU dążyła do szybkiej sprzedaży i szybkiej płatności, stało się jasne, że zamiar ten nie mógł zostać zrealizowany z uwagi na konieczność uzyskania wcześniejszej zgody na sprzedaż przez właściwe organy ochrony konkurencji. Lagardère poprosiła więc Natexis Banques Populaires SA (zwaną dalej „NBP”) o działanie zamiast niej i, za pomocą spółki zależnej utworzonej w tym celu, przejęcie omawianych aktywów od VUP, tymczasowe ich posiadanie oraz ich sprzedaż na rzecz Lagardère, kiedy uzyska ona zgodę na takie przejęcie.

3.

W dniu 3 grudnia 2002 r. Investima 10 SAS (zwana dalej „Investima 10”), należąca w 100% do Ecrinvest 4 SA (zwanej dalej „Ecrinvest 4”), należącej z kolei w 100% do Segex Sarl (zwanej dalej „Segex”), kontrolowanej w 100% przez NBP, udzieliła VUP formalnej promesy nabycia omawianych aktywów. W tym samym dniu Segex i Ecrinvest 4 zawarły z Lagardère umowę sprzedaży (zwaną dalej „umową sprzedaży”) pozwalającą tej ostatniej nabyć za pośrednictwem Ecrinvest 4 cały kapitał zakładowy w Investima 10. Umowa sprzedaży stanowiła, że data przeniesienia na Lagardère udziałów w Ecrinvest 4 powinna przypadać po uzyskaniu przez Lagardère zgody od właściwych organów ochrony konkurencji na przejęcie Ecrinvest 4. W dniu 3 grudnia 2002 r. zgodnie z umową sprzedaży Lagardère zapłaciła Segex między innymi cenę akcji. Lagardère zobowiązała się do wypłaty Segex, Ecrinvest 4 i Investima 10 odszkodowania za jakąkolwiek szkodę powstałą wskutek wykonania umowy sprzedaży. Projekt zgłoszenia zakupu omawianych aktywów został przekazany przez Lagardère Komisji w dniu 10 grudnia 2002 r. W dniu 20 grudnia 2002 r. VUP skorzystała ze złożonej przez Investima 10 promesy zakupu i w tym samym dniu Investima 10 zawarła z VUP umowę mającą na celu nabycie omawianych aktywów.

4.

W dniu 14 kwietnia 2003 r. Lagardère zgłosiła Komisji proponowany przez siebie zakup omawianych aktywów zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 4064/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw ( 3 ). W dniu 5 czerwca 2003 r. Komisja uznała, że zgłoszona koncentracja wzbudza poważne wątpliwości co do jej zgodności ze wspólnym rynkiem, i wszczęła w stosunku do zgłoszonej koncentracji drugi etap dochodzenia, zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 4064/89.

5.

Investima 10 stała się w dniu 14 października 2003 r. Editis SA (zwaną dalej „Editis”).

6.

Komisja wydała w dniu 7 stycznia 2004 r. sporną decyzję udzielającą zgody na koncentrację z zastrzeżeniem przyjęcia pewnych zobowiązań. Zgodnie z tymi zobowiązaniami Lagardère powinna sprzedać aktywa stanowiące w przybliżeniu od 60% do 70% jej światowego obrotu i od 70% do 80% obrotu VUP na rynkach francuskojęzycznych objętych wpływem koncentracji. Komisja uznała, że zobowiązania zaproponowane przez Lagardère wyeliminują prawie wszystkie sytuacje poziomego nakładania się działalności prowadzonej przez strony koncentracji na wszystkich właściwych rynkach francuskojęzycznych, na których transakcja stworzyła lub umocniła pozycję dominującą. Komisja uznała, że w przypadku sprzedaży na rzecz pojedynczego nabywcy zaproponowane zobowiązania wyeliminują przeważającą część analizowanych w spornej decyzji skutków pionowych lub konglomeracyjnych w handlu książkami francuskojęzycznymi, wynikających z ogólnego rozmiaru powstałej wskutek połączenia jednostki, przyczyniającymi się do stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej na rynkach właściwych. Sporna decyzja zawiera wniosek, że w świetle zobowiązań zaproponowanych przez Lagardère koncentracja nie stworzy ani nie umocni pozycji dominującej zajmowanej przez powstałe wskutek połączenia połączone przedsiębiorstwo na wspólnym rynku. Z tego względu Komisja zdecydowała, że z zastrzeżeniem spełnienia zobowiązań zaproponowanych przez Lagardère, zgodnie z art. 2 ust. 2 i art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 4064/89, przejęcie przez Lagardère wyłącznej kontroli zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia nad aktywami wydawniczymi VUP w Europie i Ameryce Łacińskiej z wyłączeniem Brazylii jest zgodne ze wspólnym rynkiem oraz porozumieniem o Europejskim Obszarze Gospodarczym (zwanym dalej „porozumieniem EOG”).

7.

W dniu 28 maja 2004 r. Lagardère i Wendel Investissements SA (zwana dalej „Wendel”) zawarły umowę przedwstępną, na podstawie której Wendel miała nabyć aktywa, które Lagardère miałaby sprzedać zgodnie z przyjętymi przez siebie zobowiązaniami. Pismem z dnia 4 czerwca 2004 r. Lagardère złożyła do Komisji wniosek o wyrażenie zgody na nabycie przedmiotowych aktywów przez Wendel.

8.

Skargą wniesioną w dniu 8 lipca 2004 r. przeciwko Komisji do Sądu Pierwszej Instancji (aktualnie Sądu Unii Europejskiej) zarejestrowaną pod numerem T-279/04 wnosząca odwołanie w niniejszej sprawie wniosła o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. Sąd w zaskarżonym wyroku oddalił tą skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji w całości.

9.

W uzasadnieniu odwołania strona wnosząca odwołanie podnosi cztery zarzuty.

10.

Strona wnosząca odwołanie w swoim pierwszym podniesionym przed tym sądem zarzucie twierdziła, że sporna decyzja jest wadliwa ze względu na zaklasyfikowanie przejęcia omawianych aktywów przez NBP jako przejęcia aktywów w celu ich odsprzedaży zgodnie z art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89, zamiast zaklasyfikowania tego przejęcia jako koncentracji, poprzez którą Lagardère przejęła pełną kontrolę omawianych aktywów poprzez posłużenie się NBP jako pośrednikiem, albo też Lagardère i NBP przejęły wspólną kontrolę nad tymi aktywami. Ponadto strona wnosząca odwołanie w pierwszej instancji podniosła, że przejęcie przez Investima 10 omawianych aktywów nie było zgodne z którąkolwiek z łącznie zachodzących przesłanek określonych w art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 oraz że umowa o przeniesieniu odnosząca się do omawianych aktywów pozwoliła Lagardère na wywieranie decydującego wpływu na aktywa, począwszy od grudnia 2002 r. aż do ich sprzedaży na rzecz Wendel w dniu 30 września 2004 r.

11.

Sąd stwierdził, że nawet w przypadku gdy przejęcie omawianych aktywów przez Investima 10 nie spełnia wszystkich warunków z art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89, nie musi to oznaczać, że przejęcie powinno być sklasyfikowane zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia jako przejęcie wyłącznej kontroli nad tymi aktywami przez Lagardère lub wspólnej kontroli przez Lagardère i NBP ( 4 ). Sąd stwierdził następnie, że umowa o przeniesieniu aktywów nie pozwalała Lagardère wywierać decydującego wpływu na omawiane aktywa począwszy od 2002 r. ani też nie pozwalała Lagardère i NBP w na wywieranie począwszy od tej daty decydującego wpływu w stosunku do tych aktywów zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89 ( 5 ). Sąd dodał także dla uzupełnienia, że nawet w przypadku gdyby, jak podnosiła strona wnosząca odwołanie, umowa o przeniesieniu aktywów pozwalała Lagardère począwszy od grudnia 2002 r. sprawować samodzielnie lub wspólnie z NBP kontrolę nad omawianymi aktywami zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 4064/89, a transakcja ta została przeprowadzona przed dokonaniem zgłoszenia, okoliczność ta nie wpływałaby na zgodność z prawem spornej decyzji ( 6 ).

12.

Pierwszy zarzut odwołania składa się z dwóch części.

13.

Po pierwsze zdaniem strony wnoszącej odwołanie poprzez zbadanie samej tylko umowy o przeniesieniu aktywów, bez całościowego wzięcia pod uwagę mechanizmu prawnego prowadzącego do przejęcia przez Lagardère kontroli nad omawianymi udziałami, Sąd pominął ogólny cel kontroli koncentracji i prawa konkurencji, którym jest, jak potwierdza wyrok w sprawie Cementbouw Handel & Industrie przeciwko Komisji ( 7 ), zrozumienie realiów gospodarczych leżących u podstaw operacji. Ponadto poprzez nieuwzględnienie celu kontroli koncentracji i swojego własnego orzecznictwa dotyczącego złożonych transakcji Sąd stworzył nowy wyjątek o charakterze szerszym niż wyjątki przewidziane w art. 3 ust. 5 rozporządzenia nr 4064/89. Poprzez dopuszczenie takich transakcji bez względu na naturę konstrukcji prawnej, w ramach której w celu uniknięcia kontroli powierzono posiadanie aktywów przeznaczonych do zbycia i przez to dopuszczenie transakcji, które w normalnych okolicznościach są przedmiotem zgłoszenia do Komisji, Sąd podważył także skuteczność art. 3 ust. 5 lit. a) tego rozporządzenia poprzez usunięcie wymogu dotyczącego instytucji kredytowych i finansowych, a także wymogu dotyczącego tymczasowego charakteru transakcji wskazanej w tym przepisie.

14.

Po drugie strona wnosząca odwołanie uważa, że Sąd zezwolił na stworzenie w drodze umowy „transakcji składowania” umożliwiającej uniknięcie kontroli połączenia. Sąd naruszył prawo poprzez fragmentaryczne zastosowanie art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89, ponieważ ograniczył swoją analizę do elementów umownych i przez to całkowicie zaniechał zbadania kwestii faktycznej kontroli zgodnie z własną praktyką Komisji potwierdzoną wyrokiem Sądu w sprawie Aer Lingus Group przeciwko Komisji ( 8 ). Co więcej, zdaniem strony wnoszącej odwołanie Sąd niesłusznie odrzucił w pkt 134 zaskarżonego wyroku jej argumenty dotyczące możliwości wywierania decydującego wpływu powiązanego z finansowaniem i przejęciem ryzyka poprzez stwierdzenie, że takie finansowanie było „nieodłączną właściwością umowy o przeniesieniu aktywów”. Sąd także niesłusznie odrzucił w pkt 137 zaskarżonego wyroku twierdzenia strony wnoszącej odwołanie dotyczące długu Segex/Ecrinvest 4 wobec Lagardère.

15.

Komisja i Lagardère uważają, że ten zarzut jest pozbawiony znaczenia, ponieważ przedmiotem spornej decyzji nie było zbadanie istnienia faktycznej kontroli począwszy od grudnia 2002 r., lecz zbadanie zgodności ze wspólnym rynkiem transakcji zgłoszonej w dniu 14 kwietnia 2003 r. w związku z przejęciem przez Lagardère kontroli nad VUP. Z tego względu zaklasyfikowanie umowy o przeniesieniu aktywów i skutki takiego sklasyfikowania nie wpływają na ważność spornej decyzji z dnia 7 stycznia 2004 r. o zgodzie na transakcję z zastrzeżeniem zobowiązań i są od niej niezależne. Lagardère twierdzi, że Komisja może jedynie zakazać koncentracji stwarzającej lub umacniającej pozycję dominującą, która znacznie utrudnia konkurencję na wspólnym rynku. Niezgłoszenie lub wprowadzenie w życie koncentracji bez zgody może być jedynie ukarane nałożeniem grzywny zgodnie z art. 14 rozporządzenia nr 4064/89.

16.

Komisja uważa, iż strona wnosząca odwołanie niesłusznie podnosi na podstawie wyroku w sprawie Cementbouw Handel & Industrie przeciwko Komisji ( 9 ), że rozporządzenie nr 4064/89 wymaga, aby Komisja zbadała w sposób zintegrowany współzależne transakcje stanowiące koncentrację. Mając na względzie, że Komisja stwierdziła, iż koncentracja po nałożeniu zobowiązań nie utrudnia konkurencji, okoliczność, że ocena transakcji, w której doszło do przejęcia kontroli, nie obejmowała etapu umowy o przeniesieniu aktywów, nie wpływała na ogólny cel kontroli koncentracji. Ponadto uznanie przez Sąd, że umowa o przeniesieniu aktywów dotycząca aktywów VUP nie zapewniła Lagardère począwszy od 2002 r. możliwości wywierania samodzielnie lub wspólnie z NBP decydującego wpływu na te aktywa, nie może być podważana na etapie odwołania w sytuacji braku przeinaczenia faktów, które nie zostało zarzucone. W świetle wyroku w sprawie Aer Lingus Group przeciwko Komisji ( 10 ), biorąc pod uwagę, że Komisja udzieliła, z zastrzeżeniem zobowiązań, zgody na trwałe przejęcie wyłącznej kontroli przez Lagardère nad omawianymi aktywami VUP, należy stwierdzić, że taka decyzja o zgodzie jest również spójna z analizą, w której uznała ona umowę o przeniesieniu aktywów zawartą pomiędzy VUP a Editis dla NBP za „pierwszy krok” w tej pojedynczej koncentracji prowadzącej jedynie na końcu transakcji (poprzez sprzedaż przez NBP na rzecz Lagardère, zgodnie z zobowiązaniami) do trwałej kontroli ze strony Lagardère. Komisja uważa, że twierdzenie strony wnoszącej odwołanie dotyczące oceny umowy o przeniesieniu aktywów i stworzenie nowego wyjątku dotyczącego tymczasowego przejęcia aktywów jest pozbawione znaczenia, ponieważ nie ma decydującego wpływu na legalność spornej decyzji i nawet gdyby umowa ta została uznana za pierwszy etap koncentracji, sama w sobie nie jest koncentracją. Komisja uważa także, że zaskarżony wyrok nie wyłącza możliwości kontroli faktycznej. Jednakże w tym kontekście ciężar dowodu w kwestii ustalenia błędu po stronie Komisji spoczywa na stronie wnoszącej odwołanie. Nie wystarczy twierdzenie, że Lagardère sprawowała kontrolę począwszy od grudnia 2002 r. Jest tak w szczególności dlatego, że przyjęto warunki umowne mające na celu wykluczenie kontroli.

17.

Lagardère twierdzi, że niniejszy zarzut odwołania jest w każdym razie w części niedopuszczalny oraz w części bezzasadny. Lagardère uważa, że twierdzenie strony wnoszącej odwołanie, iż umowa o przeniesieniu aktywów jest zaledwie pierwszym etapem koncentracji, która na koniec skutkowała przejęciem przez Lagardère kontroli, jest nowym argumentem podniesionym na etapie odwołania, jest sprzeczne ze stanowiskiem przedstawionym przez stronę wnoszącą odwołanie przed Sądem i jest z tego względu niedopuszczalne. Lagardère uważa, że twierdzenie strony wnoszącej odwołanie, iż Sąd zaniechał oceny możliwości sprawowania przez Lagardère faktycznej kontroli nad Editis począwszy od chwili zawarcia umowy w sprawie przeniesienia aktywów, jest bezzasadne, na co wskazuje analiza dokonana w tej kwestii przez Sąd w pkt 119 i nast. zaskarżonego wyroku.

18.

Jeśli chodzi o twierdzenie, że niniejszy zarzut odwołania jest pozbawiony znaczenia, moim zdaniem koncentracja, jakkolwiek zgłoszona z opóźnieniem, z naruszeniem terminu tygodniowego ustanowionego w art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89 i wprowadzona w życie z naruszeniem obowiązku zawieszenia zawartego w art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia, która nie stwarza ani nie umacnia pozycji dominującej, w wyniku której konkurencja na wspólnym rynku byłaby poważnie utrudniona, powinna zgodnie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 4064/89 być przez Komisję uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem ( 11 ). Zaniechanie zgłoszenia Komisji koncentracji o wymiarze wspólnotowym zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 4064/89 ( 12 ) lub wprowadzenie w życie koncentracji bez zgody może jednak być objęte sankcją w postaci nałożenia kary pieniężnej przez Komisję odpowiednio zgodnie z art. 14 ust. 1 lit. a) i art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 4064/89 ( 13 ).

19.

Moim zdaniem jest ważne, aby podkreślić, iż tego rodzaju podejście jest oparte na założeniu, że wszelkie kwestie faktyczne, prawne oraz gospodarcze, które mogłyby wpływać na charakter koncentracji, a przez to – na ocenę przez Komisję jej wpływu na konkurencję na wspólnym rynku zgodnie z rozporządzeniem nr 4064/89 ( 14 ) – są następnie zgłaszane Komisji i transakcja jest odpowiednio oceniana przez tę instytucję na podstawie wszelkich mających znaczenie informacji. Uważam, że niektóre błędy lub pominięcia w zgłoszeniu dotyczące natury transakcji mogłyby zatem rzutować na prawidłową ocenę samej koncentracji zgodnie z rozporządzeniem nr 4064/89 ( 15 ).

20.

W tym względzie i w kontekście obecnego postępowania uważam, że zaniechanie przez Komisję w jej decyzji o zgodzie na koncentrację lub też przez Sąd w jego wyroku dotyczącym oceny tej decyzji uwzględnienia wszelkich mających znaczenie informacji i okoliczności oraz dokonania ich prawidłowej oceny w związku z zastosowaniem art. 3 rozporządzenia nr 4064/89 mogłoby potencjalnie prowadzić do stwierdzenia nieważności tej decyzji lub uchylenia tego wyroku.

21.

Uważam jednak, że nawet w przypadku gdyby twierdzenia strony wnoszącej odwołanie w ramach niniejszego zarzutu były faktycznie prawidłowe, nie mogą one prowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku. Zarzucany błąd w kwalifikacji umowy o przeniesieniu aktywów, która jak przyznaje strona wnosząca odwołanie, jest integralną częścią koncentracji zgłoszonej w dniu 14 kwietnia 2003 r. ( 16 ), w rzeczywistości odnosi się jedynie do tego, czy Lagardère uzyskała kontrolę nad omawianymi aktywami w grudniu 2002 r. w wyniku tej umowy, czy w późniejszym czasie. Zarzucany błąd nie ma zatem innego praktycznego znaczenia dla charakteru zgłoszonej koncentracji albo dla jej wpływu na konkurencję na wspólnym rynku. Podejście to jest moim zdaniem poparte orzeczeniem Sądu w sprawie Cementbouw Handel & Industrie przeciwko Komisji ( 17 ). Z tego powodu, jak wskazał tamten sąd, celem ustalenia, czy pewna liczba transakcji ma charakter jednostkowy, jest między innymi umożliwienie Komisji przeprowadzenia efektywnej kontroli koncentracji, które mogłyby istotnie utrudnić konkurencję na wspólnym rynku ( 18 ). Nie umożliwia to więc podniesienia przez wnoszącą odwołanie w bieżącym postępowaniu, że Sąd nie ocenił w sposób prawidłowy umowy o przeniesieniu aktywów zgodnie z art. 3 rozporządzenia nr 4064/89.

22.

Aby uzupełnić mój wywód, zbadam jednak podniesione przez wnoszącą odwołanie argumenty dotyczące pierwszego zarzutu.

23.

Moim zdaniem twierdzenie Lagardère, że pierwsza część niniejszego zarzutu jest niedopuszczalna, należy oddalić. Choć strona wnosząca odwołanie w swoich pismach przed Sądem nie sformułowała swoich argumentów przy użyciu sformułowań z wyroku w sprawie Cementbouw Handel & Industrie przeciwko Komisji ( 19 ) i skonsolidowanego obwieszczenia Komisji dotyczącego kwestii jurysdykcyjnych dotyczących rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw ( 20 ), nie powinno to budzić zaskoczenia, ponieważ ten wyrok i komunikat zostały wydane już po wniesieniu do Sądu skargi o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. Jednakże charakter umowy o przeniesieniu aktywów dotyczącej omawianych aktywów w szerszym kontekście transakcji zgłoszonej Komisji i potrzeba oceny tej umowy w tym kontekście były kwestiami podniesionymi przez stronę wnoszącą odwołanie w jej pismach złożonych w postępowaniu przed Sądem.

24.

W kwestii istoty pierwszej części bieżącego zarzutu uważam, że Sąd właściwie zrozumiał realia gospodarcze leżące u podstaw koncentracji badanej przez Komisję w spornej decyzji, a także składające się na nią poszczególne transakcje. Pomijając dogłębną analizę umowy o przeniesieniu aktywów dokonaną w pkt 119–153 zaskarżonego wyroku, Sąd szczegółowo przedstawił w pkt 10–36 tego wyroku etapy transakcji poprzedzające zgłoszenie koncentracji w dniu 14 kwietnia 2003 r. Ponadto strona wnosząca odwołanie w szczególności zgodziła się w nim ze sposobem przestawienia tych faktów przez Sąd.

25.

Ponadto z zaskarżonego wyroku wynika wyraźnie, że Sąd zbadał umowę o przeniesieniu aktywów zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89 w reakcji na szczególne argumenty podniesione przez stronę wnoszącą odwołanie w pierwszym podniesionym przed tym sądem zarzucie nieważności. Strona wnosząca odwołanie twierdziła, że przejęcie przez NBP omawianych aktywów nie było zgodne z art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 ( 21 ) oraz że poprzez umowę o przeniesieniu aktywów Lagardère miała możliwość wywierania decydującego wpływu na omawiane aktywa począwszy od grudnia 2002 r. aż do chwili, gdy zostały one sprzedane Wendel we wrześniu 2004 r. ( 22 ) Tak więc Sąd, bezpośrednio odnosząc się do przedstawionych mu zarzutów strony wnoszącej odwołanie, zbadał szczegółowo, czy Lagardère uzyskała samodzielną lub łączną kontrolę nad omawianymi aktywami począwszy od grudnia 2002 r. Ze względu na stwierdzenie, że Lagardère nie uzyskała kontroli nad omawianymi aktywami począwszy od grudnia 2002 r., zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89 Sąd nie wdał się w jakąkolwiek szczegółową ocenę zastosowania art. 3 ust. 5 lit. a) tego rozporządzenia ( 23 ). Dlatego też wydaje się, ze względu na stwierdzenie przezeń braku kontroli zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89, że Sąd uznał za zbyteczną ocenę zastosowania art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89, który określa jeden z przypadków, w którym uznaje się, że koncentracja nie występuje. Czyniąc tak, Sąd moim zdaniem nie pozbawił art. 3 ust. 5 lit. a tego rozporządzenia ( 24 ) jego skuteczności (effet utile) ani też nie stworzył nowego wyjątku w kwestii przejęcia kontroli.

26.

Poza tym uważam, iż Komisja w sposób prawidłowy wskazała w swoich pismach procesowych, że dokonana przez Sąd ocena umowy o przeniesieniu aktywów jest zgodna zarówno z wyrokiem w sprawie Cementbouw Handel & Industrie przeciwko Komisji ( 25 ), jak i komunikatem Komisji dotyczącym kwestii jurysdykcyjnych ( 26 ), ponieważ umowa ta może być uznana za pierwszy, jednak sam w sobie niewystarczający etap ( 27 ) spośród pewnej liczby powiązanych transakcji, które w końcu doprowadziły do przejęcia przez Lagardère kontroli nad omawianymi aktywami, a w ten sposób do koncentracji – zgodnie z rozporządzeniem nr 4064/89.

27.

Uważam zatem, że część pierwszą niniejszego zarzutu należy oddalić jako bezzasadną.

28.

Co się tyczy drugiej części niniejszego zarzutu, strona wnosząca odwołanie ponosi, że Sąd nieprawidłowo zastosował przesłanki oceny kontroli zawarte w art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89 i zbadał jedynie formalne elementy umowy, bez zbadania kwestii faktycznej kontroli. Strona wnosząca odwołanie oświadcza, że podniosła przed Sądem, iż możliwość wywierania przez Lagardère decydującego wpływu na omawiane aktywa wynikała z trzech elementów stanu faktycznego, a mianowicie pożyczenia NBP kwoty odpowiadającej pełnej cenie nabycia (1,116 mld EUR), gwarancji zapłaty za najem oraz udostępnienia sum pieniężnych w celu pokrycia potrzeb finansowych VUP (118 mln EUR). Ponadto strona wnosząca odwołanie wskazała przed Sądem, że decydujący wpływ Lagardère i Segex był efektem współdziałania trzech skumulowanych mechanizmów: prawa weta przysługującego Segex ustanowionego w załączniku 7 do umowy dotyczącego wszelkich zmian w omawianych aktywach, gospodarczej zależności Investima 10 od Lagardère wynikającej z udzielenia pożyczki w wysokości 1,200 mld EUR oraz przeniesienia na Lagardère wszelkich ryzyk gospodarczych oraz sprawowania kontroli nad siedzibą.

29.

Uważam, że twierdzenie strony wnoszącej odwołanie, zgodnie z którym Sąd zbadał jedynie postanowienia umowne i zaniechał oceny kwestii sprawowanej przez Lagardère faktycznej kontroli nad omawianymi aktywami, jest bezzasadne. Z zaskarżonego wyroku wynika wyraźnie, że przeciwnie, Sąd zbadał wszelkie podniesione przez stronę wnoszącą odwołanie zarzuty dotyczące sprawowania faktycznej kontroli i rozpatrzył przedstawione przez nią w tym względzie dowody. Sąd w pierwszym rzędzie zbadał w pkt 133 i 134 zaskarżonego wyroku to, czy okoliczność, że Lagardère sfinansowała umowę o przeniesieniu aktywów i przejęła wszelkie ryzyka w tym zakresie, skutkowała po jej stronie możliwością wywierania decydującego wpływu na omawiane aktywa. Po drugie Sąd zbadał w pkt 136 i 138–142 zaskarżonego wyroku charakter prawa weta przyznanego Segex/Ecrinvest 4 zgodnie z załącznikiem 7 do umowy sprzedaży w odniesieniu do wszystkich decyzji mogących wpływać na omawiane udziały ( 28 ). Po trzecie zagadnienie, czy dług Segex/Ecrinvest 4 względem Lagardère mógł pozbawiać Segex realnej możliwości wykonywania praw związanych z omawianymi aktywami i skutkował działaniem przez Segex na korzyść Lagardère, zostało rozpatrzone w pkt 137 zaskarżonego wyroku. Po czwarte zaś kwestia niezależności członków zarządu Investima 10 została zbadana w pkt 143 zaskarżonego wyroku ( 29 ). Z zaskarżonego wyroku wynika w sposób oczywisty, że Sąd zbadał powyższe kwestie faktycznej kontroli wraz ze znaczną liczbą postanowień umownych zawartych w umowie sprzedaży i stwierdził, że postanowienia te były wystarczające do wykluczenia możliwości faktycznej kontroli przez Lagardère nad omawianymi aktywami ( 30 ).

30.

W mojej opinii ze względu na brak wykazania, że dokonane przez Sąd badanie materiału dowodowego na okoliczność sprawowania faktycznej kontroli oraz postanowień umownych zawartych w umowie sprzedaży było wadliwe, uważam, że twierdzenie strony wnoszącej odwołanie w zakresie faktycznej kontroli powinno zostać oddalone jako bezzasadne.

31.

Ponadto wnosząca odwołanie twierdzi, że wywód Sądu zawarty w pkt 133 zaskarżonego wyroku zatacza błędne koło. Sąd stwierdził, że finansowanie umowy o przeniesieniu aktywów i przyjęcie wszelkich ryzyk przez Lagardère nie rodziło po jej stronie możliwości wywierania decydującego wpływu na omawiane aktywa, ponieważ finansowanie i przejęcie ryzyka wynikało z samej umowy o przeniesieniu aktywów lub też było jej nieodłączną cechą. Strona wnosząca odwołanie podnosi to samo w odniesieniu do potraktowania przez Sąd jej argumentu dotyczącego długu zaciągniętego przez Segex/Ecrinvest 4 u Lagardère, które to twierdzenie zostało oddalone w pkt 137 zaskarżonego wyroku.

32.

Według mnie powyższe twierdzenie należałoby interpretować jako dotyczące braku prawidłowego uzasadnienia ze strony Sądu, co stanowi kwestię prawną wymagającą zbadania przez Trybunał Sprawiedliwości w przypadku odwołania ( 31 ). Uważam, że konieczne jest zbadanie prawidłowości uzasadnienia sporządzonego przez Sąd w kwestii finansowania i przejęcia ryzyka w kontekście wcześniejszego uznania przez Sąd, co zostało przedstawione w szczegółowy sposób w zaskarżonym wyroku, że możliwość wywierania przez Lagardère decydującego wpływu na omawiane aktywa zgodnie z umową o przeniesieniu aktywów została wykluczona przez wyraźne postanowienia umowy sprzedaży ( 32 ).

33.

Sąd w pkt 134 zaskarżonego wyroku dodał, że finansowanie umowy o przeniesieniu aktywów wynikało z samej tej umowy, ponieważ NBP nie zgodziłaby się na zawarcie tej transakcji bez zgody Lagardère na poniesienie wszelkich ryzyk i wypłatę na rzecz NBP odszkodowania za wszelkie uszczerbki. Z tego względu Sąd uznał w pkt 135 zaskarżonego wyroku, że finansowanie tej transakcji nie było samo w sobie wystarczające do wykazania braku władania omawianymi aktywami przez Segex. W pkt 136 zaskarżonego wyroku Sąd zauważył także, iż Segex/Ecrinvest 4 miały prawo weta w stosunku do wszelkich decyzji, które mogłyby wpływać na omawiane aktywa, o szerszym zakresie niż przewidziane przez art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89. Z tych powodów Sąd oddalił w pkt 137 zaskarżonego wyroku twierdzenie strony wnoszącej odwołanie, że w wyniku znacznego długu należnego Lagardère od Segex/Ecrinvest 4 Segex miałaby być pozbawiona realnej możliwości wykonywania praw związanych z omawianymi aktywami i miałby w istocie występować jako działający na rzecz Lagardère pełnomocnik w odniesieniu do tych aktywów. Moim zdaniem rozumowanie Sądu w kwestiach finansowania i zaciągniętego długu jest jasne, zrozumiałe i wystarczające w świetle oceny postanowień umownych dokonanej przez ten Sąd.

34.

Uważam zatem, że pierwszy zarzut jest pozbawiony znaczenia dla sprawy oraz w każdym przypadku bezzasadny.

35.

W ramach zarzutu drugiego wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd naruszył prawo ze względu na to, iż nie wyciągnął konsekwencji prawnych z popełnionych przez Komisję uchybień proceduralnych. Całkowicie wyłączając z zakresu kontroli te naruszenia rozporządzenia nr 4064/89, dotyczące w szczególności naruszenia obowiązku zawieszenia wykonania, braku zgłoszenia, które uzasadniałoby kompetencje Komisji, oraz obejścia prawa poprzez pozorną zmianę osoby nabywcy, Sąd Unii Europejskiej usankcjonował naruszenie prawa równoważne z nadużyciem władzy przez Komisję.

36.

Zdaniem strony wnoszącej odwołanie Sąd popełnił błąd, uznając, że w przypadku gdyby koncentracja została wprowadzona w życie począwszy od grudnia 2002 r., a zatem przed jej zgłoszeniem, jedyną dostępną sankcją byłoby nałożenie grzywny zgodnie z art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89, nie zaś stwierdzenie nieważności spornej decyzji. Sąd popełnił także błąd, uznając, że brak zgłoszenia koncentracji w czasie określonym w art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89 stanowi jedynie podstawę do wymierzenia kary pieniężnej, nie wpływa jednak na ważność spornej decyzji. Według strony wnoszącej odwołanie, podczas gdy naruszenie art. 7 ust. 1 i art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89 przez przedsiębiorstwa skutkuje jedynie nałożeniem kar pieniężnych, sankcje te nie mogą z definicji stosować się do samej Komisji. Komisja nadużyła swojej władzy poprzez pozwolenie Lagardère na niesłuszne opieranie się na art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 i uniknięcie zgłoszenia koncentracji począwszy od grudnia 2002 r. Fakt, że transakcja nie została zbadana w odniesieniu do tych okresów, spowodował przysporzenie Lagardère konkurencyjnej korzyści w stosunku do innych potencjalnych kupujących poprzez umożliwienie jej natychmiastowego zapłacenia ceny zakupu na rzecz VUP.

37.

W swojej replice strona wnosząca odwołanie podkreśla, że niniejszy zarzut nie dotyczy co do zasady sankcji, które Komisja mogłaby nałożyć na przedsiębiorstwo za nieprzestrzeganie określonych obowiązków, lecz sankcji, które powinny być nałożone za naruszenia popełnione przez Komisję, a w konsekwencji – dalszych losów decyzji, którą wydano, nie uwzględniając przepisów wspólnotowego rozporządzenia.

38.

Komisja uważa, że ten zarzut jest pozbawiony znaczenia i bezzasadny. Lagardère uważa, że bieżący zarzut jest niedopuszczalny, ponieważ strona wnosząca odwołanie odnosi się jedynie do elementów stanu faktycznego zbadanych przez Sąd, nie twierdząc przy tym, że doszło do przeinaczenia faktów.

39.

Biorąc pod uwagę moje ustalenia dotyczące pierwszego zarzutu, stoję na stanowisku, że prawidłowe jest stwierdzenie przez Sąd w pkt 116–164 zaskarżonego wyroku, iż umowa o przeniesieniu aktywów nie stanowiła koncentracji począwszy od grudnia 2002 r., ponieważ Lagardère nie miała zgodnie z tą umową możliwości wywierania decydującego wpływu na omawiane aktywa zarówno samodzielnie, jak i wspólnie z NBP. Wynika z tego, że obowiązek zawieszenia koncentracji zgodnie z art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89 nie został przez VUP i Lagardère naruszony w wyniku zawarcia umowy o przeniesieniu aktywów ( 33 ). Dlatego też ze względu na brak naruszenia proceduralnego dotyczącego obowiązku zawieszenia koncentracji twierdzenie, jakoby Sąd naruszył prawo w wyniku braku uwzględnienia konsekwencji prawnych takiego uchybienia, powinno moim zdaniem być oddalone.

40.

Co do zagadnienia opóźnionego zgłoszenia koncentracji przez Lagardère ( 34 ) jest bezsporne, że koncentracja została zgłoszona z naruszeniem terminu tygodniowego przewidzianego w art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89 ( 35 ). Jednakże uważam, że samo przedmiotowe uchybienie proceduralne, nawet gdyby zostało spowodowane, jak podnosi strona wnosząca odwołanie, przez samą Komisję, nie mogłoby mieć wpływu na ocenę koncentracji ( 36 ) w niniejszej sprawie, szczególnie w sytuacji braku obowiązku zawieszenia koncentracji ( 37 ). Z tego względu, ponieważ skutek spornej decyzji nie byłby odmienny w przypadku zgłoszenia koncentracji w stosownym terminie, stwierdzenie nieważności decyzji Komisji w przedmiocie koncentracji na wyłącznie takiej podstawie byłoby moim zdaniem całkowicie nieproporcjonalne ( 38 ). Z tego względu Sąd w sposób prawidłowy uznał w pkt 201 i 202 zaskarżonego wyroku, że jeżeli koncentracja nie stwarza ani nie umacnia pozycji dominującej, w wyniku czego skuteczna konkurencja na wspólnym rynku byłaby istotnie utrudniona, Komisja nie może uznać koncentracji za niezgodną ze wspólnym rynkiem zgodnie z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89 wyłącznie na tej podstawie, że koncentracja została zgłoszona z opóźnieniem.

41.

Pragnę także zauważyć zgodnie z pkt 10 i nast. zaskarżonego wyroku, że VUP i Lagardère rozpoczęły negocjacje dotyczące przejęcia przez Lagardère omawianych aktywów począwszy od końca września 2002 r. Ponadto Komisja była świadoma i zaakceptowała podstawowe warunki przejęcia omawianych aktywów przez NBP w dniu 8 października 2002 r. lub po tym dniu ( 39 ) oraz otrzymała w dniu 10 grudnia 2002 r. projekt zgłoszenia zakupu omawianych aktywów przez Lagardère ( 40 ), zaś faktyczne zgłoszenie miało miejsce w dniu 14 kwietnia 2003 r., z czteromiesięcznym opóźnieniem. Z akt sądowych wynika zatem wyraźnie, że Komisja miała nieformalne kontakty ze stronami zgłaszającymi przewidywaną koncentrację jeszcze przed jej zgłoszeniem. Według mnie tego rodzaju kontakty, w ramach których Komisja i zgłaszające strony omawiają przyszłą koncentrację, zaś Komisja wyjaśnia swoje wstępne stanowisko co do niektórych prawnych (i innych) kwestii lub wskazuje swoje potencjalne stanowisko w przedmiocie tej koncentracji, nie stanowią nadużycia władzy przez Komisję ( 41 ).

42.

Przeciwnie: takie kontakty są zgodne z zasadą dobrej administracji, ponieważ promują „ducha współpracy i lepszego zrozumienia pomiędzy Dyrekcją do spraw konkurencji a społecznością prawniczą i przedsiębiorców” ( 42 ) z korzyścią dla kontroli koncentracji. Ani celem, ani skutkiem tego rodzaju kontaktów poprzedzających zgłoszenie nie jest uprzywilejowanie jednego kupującego względem innych ( 43 ).

43.

Ze względu na swój wyraźnie nieformalny, niewiążący i wstępny charakter poprzedzające zgłoszenie kontakty pomiędzy Komisją a zgłaszającymi stronami nie mają na celu zastępowania procesu zgłoszenia, lecz raczej zmierzają do jego ulepszenia. Ponadto takie nieformalne kontakty wyraźnie nie zwalniają stron podlegających obowiązkowi zgłoszenia zawartemu w art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89 z tego obowiązku, który spoczywa wyłącznie na nich.

44.

Uważam zatem, że zarzut drugi powinien być oddalony jako bezzasadny.

45.

W ramach zarzutu trzeciego strona wnosząca odwołanie twierdzi, że Sąd naruszył prawo ze względu na to, iż nie stwierdził nieważności spornej decyzji ze względu popełnione przy jej wydaniu naruszenie istotnych przepisów proceduralnych. Przedmiotowy zarzut w szczególności odnosi się do nieprzedstawienia uzasadnienia w związku z dokonaną przez Komisję kwalifikacją przedmiotowej umowy o przeniesieniu aktywów i możliwością zastosowania art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 do części tej transakcji. Strona wnosząca odwołanie uważa, że Sąd podtrzymał (dorozumiane, a zatem nieuzasadnione) stanowisko Komisji, zgodnie z którym umowa o przeniesieniu aktywów nie była koncentracją podlegającą obowiązkowi zgłoszenia zgodnie z rozporządzenia nr 4064/89. Choć to stanowisko ma skutki prawne dla potencjalnych kupujących takich jak strona wnosząca odwołanie, pkt 6 spornej decyzji zawiera zaledwie wymijające odniesienie do tej kwestii. Odwrotnie niż w sytuacji, która powstała w sprawie Bertelsmann i Sony Corporation of America przeciwko Impala ( 44 ), brak uzasadnienia w bieżącym postępowaniu dotyczył uprawnień Komisji i w związku z tym dotyczy zagadnień, które w swej istocie nie są pozbawione znaczenia lub uboczne. Komisja powinna była określić datę, do której transakcja powinna była zostać zgłoszona w celu zapewnienia przestrzegania obowiązku zgłaszania i zawieszania transakcji oraz w razie potrzeby nakładania sankcji za naruszenie tych obowiązków.

46.

Przedstawione przez Sąd w pkt 231–233 zaskarżonego wyroku rozumowanie, zgodnie z którym Komisja nie miała uprawnień w odniesieniu do umowy o przeniesieniu aktywów ze względu na to, iż nie została ona zgłoszona, ponieważ nie była ona koncentracją, zatacza błędne koło i nie usprawiedliwia całkowitego braku uzasadnienia tego, dlaczego ta transakcja nie stanowiła koncentracji lub też nie stanowiła części zgłoszonej koncentracji. Poprzez zatwierdzenie braku uzasadnienia przez Komisję zastosowania wyjątku zgodnie z rozporządzeniem nr 4064/89 Sąd w pkt 233 zaskarżonego wyroku dopuścił do naruszenia zasad równości i pewności prawa. Udzielona Lagardère możliwość powoływania się na tenże wyjątek zapewniła jej korzystniejszą pozycję w odniesieniu do sprzedaży VUP i w ten sposób naruszyła zasadę równości. Ponadto stanowisko Komisji było sprzeczne z jej własną praktyką i wytycznymi, od których Komisja nie może odejść bez podania uzasadnienia, nie naruszając zasady pewności prawa i zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań.

47.

Komisja uważa, że niniejszy zarzut jest pozbawiony znaczenia. Komisja i Lagardère uważają, że zarzut ten jest bezzasadny.

48.

Z utrwalonego orzecznictwa wynika jednoznacznie, że Komisja nie uchybia również obowiązkowi uzasadnienia, jeśli w ramach wykonywania swoich uprawnień w zakresie kontroli koncentracji nie umieści w swojej decyzji dokładnego uzasadnienia w odniesieniu do oceny niektórych aspektów koncentracji, które według niej w oczywisty sposób nie mają związku ze sprawą, są pozbawione jakiegokolwiek znaczenia lub mają znaczenie ewidentnie drugorzędne dla oceny koncentracji. Tego rodzaju wymóg byłby trudny do pogodzenia z wymogiem szybkiego działania i krótkimi terminami procesowymi, jakie obowiązują Komisję w trakcie wykonywania uprawnień do kontroli koncentracji, a które zalicza się do szczególnych okoliczności postępowania w sprawach kontroli koncentracji ( 45 ).

49.

Wynika stąd, że kiedy Komisja uznaje koncentrację za zgodną ze wspólnym rynkiem na podstawie art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 4064/89, wymóg uzasadnienia jest spełniony, jeśli decyzja przedstawia jasno powody, dla których Komisja uważa, że dana koncentracja, ewentualnie po niezbędnych zmianach przeprowadzonych przez uczestniczące w niej przedsiębiorstwa, nie stworzy ani nie umocni istniejącej pozycji dominującej, w wyniku czego znacznie utrudniona byłaby skuteczna konkurencja na wspólnym rynku lub jego znacznej części ( 46 ).

50.

W tym zakresie, o ile rzeczywiście w uzasadnieniu decyzji wydawanych na podstawie rozporządzenia nr 4064/89 Komisja nie ma obowiązku zajmowania stanowiska w kwestii wszystkich informacji i argumentów podniesionych w postępowaniu, włącznie z takimi, które mają znaczenie ewidentnie drugorzędne dla oceny koncentracji, niemniej jednak powinna przedstawić okoliczności oraz rozważania prawne mające kluczowe znaczenie dla decyzji. Ponadto uzasadnienie musi być logiczne, a w szczególności nie może wykazywać wewnętrznych sprzeczności ( 47 ).

51.

W świetle powyższych zasad należy zbadać zastrzeżenia sformułowane przez stronę wnoszącą odwołanie w ramach zarzutu trzeciego.

52.

W pkt 231–233 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że skoro umowa o przeniesieniu aktywów sama w sobie nie była koncentracją, nie było obowiązku zgłoszenia tej umowy zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 4064/89 ( 48 ). A zatem ponieważ umowa o posiadaniu aktywów nie była koncentracją zbadaną w zaskarżonej decyzji, Sąd stwierdził, że Komisja nie miała obowiązku podać w zaskarżonej decyzji uzasadnienia kwalifikacji tej umowy zgodnie z art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 ( 49 ).

53.

Z powyższego wynika wyraźnie, że Sąd stwierdził, że ponieważ umowa o przeniesieniu aktywów sama w sobie nie stanowiła koncentracji, jej kwalifikacja była sprawą drugorzędną w kontekście zgłoszonej koncentracji, a zatem Komisja nie była zobowiązana do przedstawienia w spornej decyzji uzasadnienia kwalifikacji tej umowy zgodnie z art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89. Uważam, że to podejście jest poprawne. Poza tym jestem zdania, że wbrew twierdzeniom strony wnoszącej odwołanie rozumowanie to nie zatacza błędnego koła. Jest ono raczej zgodne z literą i duchem rozporządzenia nr 4064/89, ponieważ Komisja jest uprawniona zgodnie z tym rozporządzeniem jedynie do oceny transakcji, które powinny być zgłaszane Komisji i z tego względu są uznawane za koncentracje o wymiarze wspólnotowym.

54.

Co więcej, ponieważ to, czy umowa o przeniesieniu aktywów wchodzi w zakres art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89, nie jest w niniejszej sprawie kwestią, która mogłaby wpłynąć na ocenę charakteru zgłoszonej koncentracji ani też na ocenę jej wpływu na konkurencję zgodnie z tym rozporządzeniem ( 50 ), i z tego względu jest w szczególności bez znaczenia dla zagadnienia, czy zgłoszona koncentracja stworzyła lub umocniła pozycję dominującą, która mogłaby mieć znaczący wpływ na konkurencję na wspólnym rynku, jestem zdania, że Sąd nie uchybił prawu, uznając, iż Komisja w spornej decyzji przedstawiła właściwe uzasadnienie w tej kwestii.

55.

Co się tyczy twierdzenia strony wnoszącej odwołanie, że zaskarżony wyrok posługuje się wewnętrznie sprzecznym rozumowaniem z uwagi na fakt, iż Sąd w jego pkt 142 opiera swoje argumenty na postanowieniach art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 i pomimo to wyklucza zastosowanie tego przepisu, uważam, że stwierdzenie Sądu, iż transakcja jest zgodna z niektórymi warunkami określonymi w art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89, nie wyklucza stwierdzenia, iż kontrola nad omawianymi aktywami nie została przejęta zgodnie z art. 3 ust. 3 tego rozporządzenia. Moim zdaniem rozumowanie Sądu nie jest wewnętrznie sprzeczne, ponieważ zgodność z niektórymi warunkami zawartymi w art. 3 ust. 5 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 jest doskonale spójna z twierdzeniem, iż kontrola nie została przejęta zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89, i może stanowić jego uzasadnienie.

56.

W obliczu powyższego uważam, że twierdzenia strony wnoszącej odwołanie o naruszeniu zasad równości, pewności prawa i usprawiedliwionych oczekiwań powinny być oddalone, ponieważ są one wyraźnie uzależnione od stwierdzenia braku prawidłowego uzasadnienia.

57.

Proponuję zatem oddalić zarzut trzeci wnoszących odwołanie jako bezzasadny.

58.

W jej czwartym i ostatnim zarzucie składającym się z dwóch części strona wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd naruszył prawo i popełnił oczywiste błędy w ocenie w pierwszym rzędzie poprzez nieuwzględnienie właściwych prawnych przesłanek oceny stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej oraz w dalszej kolejności w kwestii tego, czy zobowiązania były odpowiednie z uwagi na kryteria przywrócenia i rozwoju skutecznej konkurencji, oraz stwierdzenia Komisji dotyczącego skutków portfelowych i konglomeracyjnych.

59.

Po pierwsze strona wnosząca odwołanie ponosi, że jest niezaprzeczalne, iż to, czy przedsiębiorstwo sprawuje pozycję dominującą, jest uzależnione od stopnia wywieranej na nie presji konkurencyjnej ( 51 ). Sąd popełnił zatem błąd, uznając w pkt 286 zaskarżonego wyroku, iż jej argument dotyczący podziału Editis był pozbawiony znaczenia, ponieważ nie dotyczył on kwestii stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej. Błąd ten był szczególnie wyraźny ze względu na fakt, że Komisja stwierdziła w spornej decyzji, iż równowaga konkurencyjna na poszczególnych rynkach właściwych była oparta na duopolu bez pozycji dominującej. W takich sytuacjach motorem konkurencji jest rywalizacja pomiędzy dwoma konkurentami o podobnym rozmiarze. Sąd nie mógł zatem co do zasady wykluczyć, że osłabienie jednego z konkurentów poprzez jego podział nie prowadziłby do powstania pozycji dominującej. Ponadto Sąd, poprzez stwierdzenie w pkt 293 i 294 zaskarżonego wyroku, że tożsamość kupującego istotnie wpłynęła na skuteczność sprzedaży aktywów zaakceptowanej przez Lagardère, przyznał, że środki zaradcze zaproponowane przez Lagardère nie wyeliminowały ab initio wszelkich wątpliwości co do ich skuteczności, jak wymagało tego obwieszczenie Komisji w sprawie środków zaradczych dopuszczalnych na mocy rozporządzenia Rady (EWG) nr 4064/89 i rozporządzenia Komisji (WE) nr 447/98 ( 52 ).

60.

Po drugie strona wnosząca odwołanie ponosi, że zgodnie z motywem trzynastym preambuły rozporządzenia nr 4064/89 stopień skutecznej konkurencji na wspólnym rynku nie powinien być jedynie zachowywany, lecz powinien, ze względu na zastosowanie słowa „rozwój” w tym motywie, być w następstwie tej koncentracji zwiększony. Sąd popełnił błąd w pkt 342 zaskarżonego wyroku, stwierdzając, iż jest wystarczające, jeżeli poziom konkurencji jest „zachowany lub rozwinięty”.

61.

Sąd popełnił także oczywisty błąd w ocenie z uwagi na fakt, że wbrew temu, co stwierdził on w pkt 342 i 343 zaskarżonego wyroku, nic nie gwarantuje tego, aby podmiot dysponujący gospodarczymi zachętami ( 53 ) do rozwijania lub zachowywania skutecznej konkurencji był rzeczywistym lub potencjalnym konkurentem. Strona wnosząca odwołanie uważa, że pomiędzy zaskarżonym wyrokiem i wyrokiem w sprawie Petrolessence i SG2R przeciwko Komisji ( 54 ) występuje uderzające przeciwieństwo, ponieważ w drugiej z wymienionych spraw Komisja odmówiła zaakceptowania potencjalnego nabywcy aktywów, ponieważ nie prowadził on działalności w danym sektorze. W bieżącym postępowaniu zgodnie z brzmieniem zobowiązań określonych w spornej decyzji nie tylko nie jest wymagane, aby nabywca omawianych aktywów był rzeczywistym lub potencjalnym konkurentem, lecz także aby Sąd przyjął minimalistyczną interpretację zdolności nabywcy do zachowania konkurencji poprzez uznanie w pkt 345 zaskarżonego wyroku, iż może nim być podmiot bez doświadczenia na przedmiotowym rynku.

62.

Zgodnie z wyrokiem w sprawie Petrolessence i SG2R przeciwko Komisji ( 55 ) ocena zdolności nabywcy do zagwarantowania skutecznej i trwałej konkurencji wymagałaby odrzucenia kandydatów bez doświadczenia na danych rynkach. Ponadto wbrew twierdzeniom zawartym w pkt 345 zaskarżonego wyroku, zobowiązania te w żadnym momencie nie wymagają od nabywcy utrzymania obecnych zarządców omawianych aktywów. Nabywca, który już prowadzi działalność w danym sektorze przemysłu, jest znacznie bardziej interesujący niż nabywca z sektora finansów, ponieważ ten pierwszy z definicji dysponuje doświadczoną kadrą zdolną do utrzymania i rozwinięcia zdolności konkurencyjnej zbytej działalności. Ponadto strona wnosząca odwołanie uważa, że Sąd niesłusznie w pkt 347 zaskarżonego wyroku oddalił jej twierdzenia dotyczące umówionego nabywcy. Zdaniem strony wnoszącej odwołanie podział Editis skutkował utratą jej centrum dystrybucji o rozmiarze odpowiadającym czterem wydawnictwom utrzymywanym przez Lagardère. Tak więc tożsamość nabywcy była istotna dla skuteczności zobowiązań w zakresie dotyczącym zapewnienia, że może on zapewnić istnienie centrum dystrybucji o podobnym rozmiarze. Strona wnosząca odwołanie uważa zatem, że zobowiązania są pozbawione znaczenia w związku z brakiem wskazania umówionego nabywcy i że w wyniku zaakceptowania nabywcy w postaci instytucji finansowej Editis została strukturalnie osłabiona.

63.

Strona wnosząca odwołanie ponosi, że Sąd stwierdził w zaskarżonym wyroku, iż Komisja w spornej decyzji w sposób prawidłowy przeanalizowała konsekwencje związane ze skutkami konglomeracyjnymi i portfelowymi, jednak Sąd ten nie zweryfikował, czy zobowiązania zaproponowane przez Lagardère były wystarczające pod względem prawnym. Sąd zatwierdził zatem fragmentaryczne podejście oceniające zaledwie nakładanie się na każdym z rynków bez uwzględnienia w bardziej globalny sposób skutków transakcji na wszystkich właściwych rynkach, jak to uczynił Trybunał w wyroku w sprawie Bertelsmann i Sony Corporation of America przeciwko Impala ( 56 ).

64.

Komisja i Lagardère są zdania, że bieżący zarzut jest bezzasadny.

65.

Przedmiotowy zarzut dotyczy przeprowadzonej przez Sąd kontroli zobowiązań zaakceptowanych przez Komisję w spornej decyzji.

66.

Jeśli chodzi o pierwszą część bieżącego zarzutu ( 57 ), moim zdaniem Sąd w sposób prawidłowy stwierdził w pkt 284 zaskarżonego wyroku, że koncentracja może być uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem zgodnie z art. 8 ust. 3 rozporządzenia nr 4064/89 w sytuacji, gdy stwarza ona lub umacnia pozycję dominującą, w wyniku czego skuteczna konkurencja na wspólnym rynku zostałaby znacząco utrudniona ( 58 ). Zobowiązania zaproponowane Komisji przez dane przedsiębiorstwa zgodnie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 4064/89, jeżeli zostaną zaakceptowane przez tę instytucję, stanowią podstawę do wydania decyzji na podstawie tego artykułu ( 59 ). Uważam, że w sytuacji gdy zobowiązania zostały zaproponowane Komisji, ogólna ocena kwestii, czy koncentracja stwarza lub umacnia pozycję dominującą, nie powinna być wyodrębniana od oceny tych zobowiązań ( 60 ). Tak więc w przypadku gdy zobowiązania zostały zaakceptowane przez Komisję, stanowią one integralną część koncentracji, a także podjętej przez Komisję globalnej i ostatecznej oceny tejże koncentracji. Ponadto kwestia dominacji, a więc i proponowane zobowiązania, powinny być zawsze oceniane w odniesieniu do jasno zdefiniowanych rynków właściwych. Moim zdaniem twierdzenie odmienne pozbawiłoby ocenę koncentracji potrzebnego jej rygorystycznego charakteru. A zatem podczas gdy kwestia tego, czy przedsiębiorstwo sprawuje pozycję dominującą na rynku zgodnie z art. 102 TFUE, czy też zgodnie z rozporządzeniem nr 4064/89, zależy bez wątpienia od stopnia presji konkurencyjnej wywieranej na to przedsiębiorstwo, ocena ta powinna zawsze być dokonywana w ramach określonych rynków właściwych.

67.

Z tego względu uważam, iż Sąd w sposób prawidłowy stwierdził, że Komisja nie może uznać koncentracji za niezgodną ze wspólnym rynkiem wyłącznie na podstawie tego, że zmieniła ona początkową pozycję danych stron na rynkach właściwych ( 61 ). Ponadto wbrew temu, co twierdzi strona wnosząca odwołanie, uważna lektura pkt 285 i 286 zaskarżonego wyroku wskazuje wyraźnie na to, że Sąd nie stwierdził, aby pozbycie się omawianych aktywów stanowiących 60% globalnego obrotu VUP i zatrzymanie reszty przez Lagardère było pozbawione znaczenia dla oceny, czy doszło do stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej, w wyniku czego skuteczna konkurencja na wspólnym rynku zostałaby znacznie utrudniona. Sąd wskazał jedynie, że podział Editis nie był sam w sobie wystarczającą przesłanką pozwalającą na stwierdzenie niezbędnego skutku antykonkurencyjnego. Sąd także w sposób prawidłowy nadmienił w pkt 288 zaskarżonego wyroku, że wielkości globalnego obrotu dwóch podmiotów nie stanowi właściwego wskaźnika, ponieważ ocena dominacji powinna być dokonywana w kontekście określonych rynków. Sąd zatem, wbrew temu, co twierdzi strona wnosząca odwołanie, co do zasady nie wykluczył, że osłabienie jednego z dwóch konkurentów poprzez jego podział mogłoby prowadzić do stworzenia pozycji dominującej. Pragnąłbym także dodać, że jak wskazała Lagardère w swych pismach procesowych, Sąd uznał w pkt 290 zaskarżonego wyroku, iż nie zostało wykazane, że Editis została podzielona, skoro zobowiązania wymagały zbycia prawie wszystkich omawianych aktywów.

68.

Co się tyczy podniesionego przez stronę wnoszącą odwołanie argumentu dotyczącego stwierdzenia Sądu dokonanego w pkt 293 i 294 zaskarżonego wyroku, moim zdaniem zastosowanie słów „w każdym przypadku” ( 62 ) na początku pkt 293 zaskarżonego wyroku łącznie z treścią jego pkt 293 i 294, w których Sąd oświadcza, że nie przedstawiono mu w ramach toczącego się przed nim postępowania niezbędnego materiału dowodowego do ocenienia in concreto skutków dla konkurencji, jakie wynikają z podziału Editis, ukazuje, że zostały one umieszczone wyłącznie tytułem uzupełnienia.

69.

Sąd bowiem stwierdził, że strona wnosząca odwołanie nie ma możliwości podnoszenia faktu niedokonania przez Komisję oceny konsekwencji podziału Editis na jej zdolność wywierania presji konkurencyjnej podobnej do tej, która istniała przed koncentracją, ponieważ była ona uzależniona od zdolności nabywcy sprzedawanych aktywów do zachowania i rozwinięcia skutecznej konkurencji stosownie do zobowiązań. Sąd ten uznał, że nie badał tego zagadnienia, ponieważ nie przesłano mu w ramach postępowania informacji niezbędnych do oceny, jakie środki byłyby niezbędne do skutecznego konkurowania z Lagardère. Pragnę zauważyć, że w zakresie tego postępowania strona wnosząca odwołanie nie kwestionowała stwierdzenia Sądu, iż Sąd nie otrzymał od niej wystarczającego materiału dowodowego.

70.

Z utrwalonego orzecznictwa wynika wyraźnie, że zarzuty przeciwko dodanym tytułem uzupełnienia elementom uzasadnienia wyroku Sądu muszą zostać z miejsca odrzucone, gdyż nie mogą one powodować jego nieważności ( 63 ).

71.

Tytułem uzupełnienia chciałbym dodać, że fakt, iż Sąd stwierdził w pkt 294 zaskarżonego wyroku, że tożsamość kupującego mogłaby znacznie wpłynąć na skuteczność sprzedaży aktywów przeznaczonych do zbycia, nie stanowi przyznania przez ten Sąd, że środki zaradcze zaproponowane przez Lagardère nie wyeliminowały ab initio wszelkich wątpliwości co do skuteczności tego środka zaradczego stosownie do wymogów z pkt 7 komunikatu Komisji w sprawie środków zaradczych ( 64 ). Podczas gdy pkt 7 tego komunikatu wymaga od stron koncentracji usunięcia wszelkiej niepewności co do czynników mogących spowodować odrzucenie proponowanego środka zaradczego przez Komisję, moim zdaniem zobowiązania nie muszą koniecznie być wdrażane przed wydaniem decyzji o zgodzie. Z pkt 5 tego komunikatu wynika bowiem wyraźnie, że jakkolwiek zobowiązania „mogą być proponowane i wdrażane przed wydaniem decyzji o zgodzie”, „[b]ardziej powszechnie […] strony przedkładają zobowiązania, mając na celu uczynienie połączenia zgodnym z regułami wspólnego rynku w określonym terminie od wydania decyzji o zgodzie”.

72.

Zgodnie z pkt 19 tego komunikatu dotyczącym zbycia przedsiębiorstwa, warunkiem wydania przez Komisję decyzji udzielającej zgody jest to, aby zbycie prosperującego przedsiębiorstwa zostało dokonane w określonym terminie na rzecz odpowiedniego nabywcy. A zatem w przypadku zbycia przedsiębiorstwa odpowiedni charakter nabywcy, a więc jego tożsamość, są zawsze istotne. W mojej opinii w przypadkach zbycia przedsiębiorstwa jest jednak wystarczające, aby decyzja o zgodzie na koncentrację była uwarunkowana zobowiązaniami określającymi między innymi stosowne kryteria wyboru odpowiedniego nabywcy danych aktywów w rozsądnym terminie. Jednakże Komisja wymaga wskazania umówionego nabywcy ( 65 ), w przypadku gdy jedynie część ( 66 ) przedsiębiorstwa jest przedmiotem sprzedaży ( 67 ). Mając na względzie, że w niniejszej sprawie Sąd uznał w pkt 290 zaskarżonego wyroku, iż Lagardère zgodziła się zbyć prawie wszystkie omawiane udziały, czyli 80% aktywów dotyczących języka francuskiego, należy stwierdzić, że jest oczywiste, że tego rodzaju aktywa stanowiłyby same w sobie prosperujące przedsiębiorstwo ( 68 ). Z tego powodu uważam, że wymóg wskazania umówionego nabywcy tych aktywów byłby nieproporcjonalny.

73.

W związku z tym należy moim zdaniem oddalić pierwszą część zarzutu czwartego jako bezzasadną.

74.

Co do twierdzenia, że Sąd nie wziął pod uwagę potrzeby zachowania i rozwinięcia skutecznej konkurencji, chciałbym ponownie zauważyć, że na potrzeby art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 4064/89 wystarczające jest, aby zgłoszona koncentracja w kształcie zmodyfikowanym przez zobowiązania zaproponowane przez zainteresowane przedsiębiorstwa nie stwarzała ani nie umacniała pozycji dominującej. Komisja i Lagardère w sposób prawidłowy wskazały w swoich pismach procesowych, że zobowiązania zaproponowane Komisji przez zainteresowane przedsiębiorstwa zgodnie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 4064/89 nie muszą zatem poprawiać początkowej sytuacji konkurencyjnej występującej przed koncentracją. Pogląd przeciwny naruszałby, moim zdaniem, zasadę proporcjonalności ( 69 ). Ponadto jak słusznie wspomniała Komisja w swoich pismach procesowych, postępowanie w sprawie kontroli koncentracji, a w szczególności ocena zobowiązań zaproponowanych przez przedsiębiorstwa nie powinna być przez Komisję traktowana w sposób instrumentalny, jako środek lub sposobność do „prowadzenia inżynierii rynków lub planowania gospodarczego”.

75.

Chciałbym również wspomnieć, że „potrzeba zachowania i rozwoju skutecznej konkurencji” nie jest wspominana, jak wskazuje strona wnosząca odwołanie, jedynie w motywie trzynastym preambuły rozporządzenia nr 4064/89, lecz odnosi się do niej także art. 2 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89. Moim zdaniem zastosowanie tych sformułowań w art. 2 art. 1 lit. a) rozporządzenia nr 4064/89 podkreśla potrzebę dokonywania przez Komisję analizy rynków w sposób dynamiczny i prospektywny. Wynika to w szczególności z zawarcia w tym samym przepisie odniesienia do konkurencji potencjalnej. Przepisy te nie mogą być jednak przywoływane w oderwaniu od kontekstu i w sposób jawnie wypaczający zarówno ich ducha, jak i wyraźną literę innych przepisów rozporządzenia nr 4064/89, takich jak art. 8 ust. 2 i 3.

76.

Strona wnosząca odwołanie ponosi, że Sąd popełnił oczywisty błąd w ocenie zdolności nabywcy z sektora finansów do bycia rzeczywistym lub potencjalnym konkurentem ( 70 ). Strona wnosząca odwołanie uważa bowiem, że zgodnie z wyrokiem w sprawie Petrolessence i SG2R przeciwko Komisji ( 71 ) kandydaci bez doświadczenia na danym rynku powinni być odrzucani.

77.

Uważam, iż Sąd nie popełnił błędu, dochodząc do wniosku, że nabywca z sektora finansów byłby potencjalnym konkurentem, gdyby miał rzeczywistą zdolność utrzymania lub zachowania skutecznej konkurencji na tym rynku, nawet nie mając doświadczenia na tym rynku. Sąd prawidłowo nadmienił, że nabywca z sektora finansów mógłby opierać się na swoim doświadczeniu na innych rynkach ( 72 ) albo też mógłby on w każdym razie, gdyby takie było jego życzenie, utrzymać obecny, a więc doświadczony zarząd zbytego podmiotu ( 73 ).

78.

Według mnie każda koncentracja i użyteczność związanych z nią końcowych zobowiązań powinny być rozpatrywane indywidualnie i przy wzięciu pod uwagę okoliczności danej konkretnej sprawy. Okoliczność, że konkretny nabywca danych zbywanych aktywów nie mógł zostać zaakceptowany w sprawie Petrolessence i SG2R przeciwko Komisji, nie może w żaden sposób przesądzać o wyniku bieżącej koncentracji. Co więcej, mogę jedynie podkreślić ogromne różnice w zakresie okoliczności faktycznych pomiędzy bieżącą sprawą a sprawą Pertrolessence i SG2R przeciwko Komisji, a szczególnie fakt, iż nabywca w tamtej sprawie miał zamiar przejąć bardzo niewielki odsetek aktywów przeznaczonych do zbycia.

79.

W kwestii twierdzeń strony wnoszącej odwołanie w zakresie wysnutych przez Sąd w pkt 347 zaskarżonego wyroku wniosków dotyczących umówionego nabywcy, odsyłam do moich wniosków w pkt 72 powyżej, odnoszących się do zastosowania między innymi pkt 19 i 20 komunikatu Komisji w sprawie środków zaradczych ( 74 ). Idąc dalej, uważam, że twierdzenie strony wnoszącej odwołanie w kwestii strukturalnego osłabienia Editis, które Sąd w pkt 290 zaskarżonego wyroku uznał za nieudowodnione, stanowi kwestionowanie oceny okoliczności faktycznych dokonanej przez Sąd i powinno być oddalone jako niedopuszczalne ze względu na brak podniesienia zarzutu przeinaczenia faktów.

80.

Odnosząc się do kwestii skutków portfelowych i konglomeracyjnych, również uważam, że strona wnosząca odwołanie w istocie podważa ocenę okoliczności faktycznych dokonaną w tej kwestii przez Sąd i z tego powodu zarzut strony wnoszącej odwołanie powinien być oddalony jako niedopuszczalny ze względu na brak podniesienia zarzutu przeinaczenia faktów. W każdym razie jestem zdania, że Sąd nie przyjął do tej sprawy fragmentarycznego podejścia opartego wyłącznie na zbieżności rynków ( 75 ). Sąd ustalił w pkt 314 zaskarżonego wyroku, iż Komisja nie popełniła oczywistego błędu w ocenie poprzez uznanie, że dostrzeżone konglomeracyjne skutki koncentracji nie pojawiłyby się z uwagi na ograniczoną ilość zachowanych aktywów, które dołączyłyby do konglomeracyjnych zasobów Lagardère. Sąd zbadał w pkt 315 zaskarżonego wyroku zawarte w pkt 996 i nast. zaskarżonej decyzji ustalenia Komisji w kwestii wertykalnych i konglomeracyjnych skutków koncentracji i potwierdził poczynione w tym samym punkcie ogólne ustalenie Komisji, że sprzedaż 60–70% obrotu VUP na rynkach francuskojęzycznych usunęłaby między innymi większość wertykalnych i konglomeracyjnych skutków wynikających z ogólnego potencjału powstałej wskutek połączenia jednostki na rynku książek francuskojęzycznych. W pkt 316 zaskarżonego wyroku Sad uznał, że likwidacja niemal wszystkich sytuacji poziomego nakładania się działalności na odnośnych rynkach francuskojęzycznych pomiędzy Lagardère i Editis skutkuje również wyeliminowaniem efektów skali i zgromadzenia marek przez jednostkę powstałą w wyniku zatwierdzonej koncentracji.

81.

W konsekwencji moim zdaniem należy odrzucić jako bezpodstawną drugą część czwartego zarzutu podniesionego w tym odwołaniu.

82.

Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu Trybunału, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja i Lagardère wniosły o obciążenie wnoszącej odwołanie kosztami postępowania, a wnosząca odwołanie przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami postępowania.

83.

W świetle powyższych rozważań proponuję, by Trybunał orzekł, że: