1

W swoim odwołaniu F. Campoli żąda uchylenia wyroku Sądu Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich z dnia 29 listopada 2006 r. w sprawie T-135/05 Campoli przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP s. I-A-2-297 i II-A-2-1527 (zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), którym Sąd ten oddalił — częściowo jako niedopuszczalną, a częściowo jako bezzasadną — skargę wniesioną przez F. Campoliego, w której skarżący domagał się unieważnienia informacji o emeryturze za miesiące od maja do lipca 2004 r., ponieważ zastosowano w nich po raz pierwszy współczynnik korygujący obliczony jakoby niezgodnie z prawem z uwzględnieniem średnich kosztów utrzymania w państwie miejsca zamieszkania, a nie w odniesieniu do kosztów utrzymania w stolicy tego państwa jak to miało miejsce dotychczas.

2

Artykuł 82 ust. 1 akapit drugi Regulaminu pracowniczego urzędników Wspólnot Europejskich w wersji obowiązującej przed dniem 1 maja 2004 r. (zwanego dalej „dawnym regulaminem pracowniczym”) przewidywał, że do emerytur i rent stosuje się współczynnik korygujący dla państwa we Wspólnotach, co do którego osoba otrzymująca emeryturę lub rentę wykazała, iż ma w nim miejsce zamieszkania.

3

Ponieważ żaden przepis szczególny dawnego regulaminu pracowniczego nie ustanawiał metody obliczania współczynników korygujących mających zastosowanie do emerytur i rent, w praktyce przy ustalaniu wysokości emerytur i rent odwoływano się do współczynnika korygującego stosowanego do wynagrodzeń urzędników czynnych zawodowo na podstawie art. 64 akapit pierwszy oraz na podstawie załącznika XI do regulaminu pracowniczego, to znaczy wysokość tę ustalano według metody mającej zapewnić tę samą siłę nabywczą, jaką zapewnia się urzędnikom w danym miejscu zatrudnienia. Metoda ta odzwierciedlała przeciętną różnicę w kosztach utrzymania w stolicy państwa miejsca zatrudnienia danego urzędnika a kosztami utrzymania w Brukseli (Belgia) (zwana dalej „metodą »stołeczną«”). Jeśli chodzi o emerytów i rencistów, punkt odniesienia stanowiły koszty utrzymania w stolicy państwa miejsca zamieszkania w porównaniu z kosztami utrzymania w Brukseli.

4

Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r. zmieniające Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i Warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 124, s. 1) przeprowadziło szeroką reformę dawnego regulaminu pracowniczego. Jedna ze zmian wprowadzonych tym rozporządzeniem polegała na zniesieniu z dniem 1 maja 2004 r. współczynników korygujących stosowanych do emerytur i rent.

5

Tytułem uzasadnienia motyw 30 rozporządzenia nr 723/2004 stanowi:

„Coraz głębsza integracja Unii Europejskiej oraz wolny wybór emerytów dotyczący ich miejsca zamieszkania w obrębie Unii Europejskiej sprawiły, że system współczynników korygujących dla emerytur staje się nieaktualny. System ten stworzył również problemy z monitorowaniem miejsca zamieszkania emerytów, które to problemy muszą zostać przezwyciężone. Wobec powyższego system ten powinien zostać zniesiony z zachowaniem stosownego okresu przejściowego dla emerytów i urzędników zatrudnionych przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia”.

6

W rezultacie art. 82 ust. 1 akapit drugi i art. 82 ust. 3 regulaminu pracowniczego w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 maja 2004 r. (zwanego dalej „nowym regulaminem pracowniczym”) przewiduje, że do emerytur i rent nie stosuje się żadnego współczynnika korygującego.

7

Zniesienie współczynników korygujących nie dotyczy urzędników, którzy przeszli na emeryturę przed dniem 1 maja 2004 r. I tak art. 20 ust. 1 akapit pierwszy załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego stanowi, że do emerytur tych urzędników w dalszym ciągu stosuje się współczynnik korygujący ustalony w odniesieniu do państwa członkowskiego, co do którego wykażą, że posiadają w nim główne miejsce zamieszkania.

8

Równocześnie art. 20 ust. 1 akapit drugi załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego wprowadził zasadę, zgodnie z którą minimalny współczynnik korygujący stosowany do emerytur wynosi 100%.

9

Na podstawie art. 20 ust. 4 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego system przejściowy dotyczący współczynników korygujących stosuje się również do rent inwalidzkich.

10

Współczynniki korygujące mające zastosowanie na podstawie tego systemu przejściowego ustala się, zgodnie z art. 1 ust. 3 lit. a) oraz z art. 3 ust. 5 lit. b) załącznika XI do nowego regulaminu pracowniczego, jako przeciętną różnicę pomiędzy kosztami utrzymania w państwie członkowskim miejsca zamieszkania danego emeryta a kosztami utrzymania w Belgii (zwana dalej „metodą »krajową«”), podczas gdy metoda „stołeczna” jest w dalszym ciągu stosowana do wynagrodzeń urzędników czynnych zawodowo.

11

Aby ułatwić emerytom przejście z metody „stołecznej” na nową metodę „krajową”, tę ostatnią wprowadzano stopniowo podczas czteroletniego okresu przejściowego. W tym celu art. 20 ust. 2 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego stopniuje proporcjonalny skład wysokości emerytur zgodnie z następującym kalendarzem:

12

Ponadto art. 24 ust. 2 akapit drugi załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego przewiduje, że gwarantowana jest kwota nominalna netto emerytury za wysługę lat otrzymywanej przed dniem 1 maja 2004 r.

13

Od chwili przejścia na emeryturę w lutym 2003 r. wnoszący odwołanie korzystał z uprawnień emerytalnych na podstawie art. 53 i 78 dawnego regulaminu pracowniczego, do których zgodnie z art. 82 tego regulaminu stosowano współczynnik korygujący obliczony odnośnie do państwa, w którym zainteresowany udowodnił, że zamieszkuje, czyli odnośnie do Zjednoczonego Królestwa, ponieważ osiedlił się on w Londynie, gdzie kupił dom. Z dniem 1 stycznia 2004 r. do jego emerytury został zastosowany współczynnik korygujący w wysokości 139,6% dla Zjednoczonego Królestwa. Współczynnik ten został obliczony według metody „stołecznej”, odzwierciedlającej różnicę w kosztach utrzymania w Londynie i w Brukseli.

14

Pismem biura administrowania i rozliczania należności indywidualnych Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 13 maja 2004 r. poinformowano wnoszącego odwołanie o konsekwencjach wejścia w życie nowego regulaminu pracowniczego w odniesieniu do jego uprawnień emerytalnych. Pismo zawierało między innymi informację, że uprawnienia emerytalne wnoszącego odwołanie nie zostałyby zmienione, gdyby zostały ustalone przed majem 2004 r.

15

Jednakże wnoszący odwołanie zdał sobie sprawę z tego, że na podstawie nowego regulaminu pracowniczego jego uprawnienia emerytalne uległy obniżeniu, ponieważ współczynnik korygujący mający zastosowanie do emerytur wypłacanych byłym urzędnikom mającym miejsce zamieszkania w Londynie był stopniowo uchylany i zastępowany nowym współczynnikiem korygującym, niższym od poprzedniego.

16

W rezultacie w dniu 20 sierpnia 2004 r. wnoszący odwołanie wniósł do organu powołującego na podstawie art. 90 regulaminu pracowniczego zażalenie na decyzję Komisji, na którą składały się informacje o emeryturze od maja do lipca 2004 r. Utrzymywał on w nim, że według niego nieuzasadnione obniżenie uprawnień emerytalnych, a w szczególności współczynnika korygującego, naruszyło wiele ogólnych zasad prawa. Komisja oddaliła zażalenie decyzją z dnia 13 grudnia 2004 r. (zwaną dalej „sporną decyzją”).

17

W zaskarżonym wyroku Sąd oddalił skargę wnoszącego odwołanie o stwierdzenie nieważności spornej decyzji wraz z decyzją organu powołującego kwestionowaną w zażaleniu zainteresowanego, która zmieniała z dniem 1 maja 2004 r. współczynnik korygujący, dodatek na gospodarstwo domowe i dodatek edukacyjny, mające zastosowanie do jego emerytury oraz informacje o emeryturze, jako że wykonują tę ostatnią decyzję, począwszy od maja 2004 r.

18

Sąd stwierdził w pierwszej kolejności niedopuszczalność zarzutu dotyczącego metody obliczania dodatku na gospodarstwo domowe i dodatku edukacyjnego, ponieważ nie został wcześniej przywołany w ramach zażalenia skarżącego, jak również niedopuszczalność żądań stwierdzenia nieważności decyzji zawartej w informacji o emeryturze za maj i czerwiec 2004 r. z powodu braku interesu prawnego. Sąd stwierdził natomiast istnienie takiego interesu w tej części skargi, która dotyczyła informacji o emeryturze za lipiec 2004 r., biorąc pod uwagę to, że współczynnik korygujący mający zastosowanie do wynagrodzeń urzędników czynnych zawodowo zatrudnionych w Zjednoczonym Królestwie został ustalony według metody „stołecznej” na 142,7%, ze skutkiem wstecznym za ten miesiąc, podczas gdy wysokość emerytury skarżącego pozostała zamrożona, według gwarantowanej kwoty nominalnej, na poziomie równym temu, który otrzymuje się przy zastosowaniu współczynnika korygującego 139,6% w tym samym dniu.

19

Sąd uznał następnie za bezzasadne siedem części zarzutu niezgodności z prawem art. 20 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego, stanowiącego jedyny zarzut podnoszony przez skarżącego, dotyczących odpowiednio, naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań, pewności prawa, niedziałania prawa wstecz, praw nabytych, naruszenia zasad równości traktowania, proporcjonalności i dobrej administracji, jak również dotyczących nadużycia władzy oraz niewystarczającego uzasadnienia.

20

Jeśli chodzi o część zarzutu dotyczącą naruszenia zasady równości traktowania, której ocena przez Sąd jest kwestionowana w ramach niniejszego odwołania, wnoszący odwołanie przedstawił cztery argumenty na jej poparcie.

21

I tak Sąd w pkt 99–109 zaskarżonego wyroku oddalił argument skarżącego jakoby zastosowanie metody „krajowej” do obliczenia przejściowych współczynników korygujących stosowanych do emerytur urzędników, którzy przeszli na emeryturę przed dniem 1 maja 2004 r. naruszało zasadę równego traktowania, ponieważ współczynniki korygujące obliczane na podstawie tej nowej metody nie gwarantowały utrzymania równej siły nabywczej wszystkich emerytów. Sąd w pierwszej kolejności przypomniał swój wywód z wyroku z dnia 26 lutego 2003 r. w sprawie T-184/00 Drouvis przeciwko Komisji (RecFP s. I-A-51 i II-297, pkt 60), zgodnie z którym jeden współczynnik korygujący na państwo może stanowić właściwy wskaźnik odzwierciedlający, z konieczności w sposób jedynie przybliżony, koszty utrzymania w ramach tego państwa członkowskiego i służący odpowiednio celowi polegającemu na zapewnieniu równości traktowania emerytów.

22

Sąd orzekł również, że poprzez zastąpienie metody „stołecznej” metodą „krajową” prawodawca wspólnotowy nie przekroczył granic swobodnego uznania w tym zakresie. W pkt 105 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził między innymi, że prawodawca wspólnotowy może swobodnie wprowadzać przepisy mniej korzystne dla zainteresowanych urzędników niż dotychczas obowiązujące, pod warunkiem że przewidziany został wystarczająco długi okres przejściowy. Tej swobodzie nie może również przeszkodzić powołanie się na zasadę równości siły nabywczej, tym bardziej że system przejściowy gwarantuje emerytom utrzymanie nominalnej kwoty emerytury netto otrzymywanej przed wejściem w życie nowego regulaminu pracowniczego.

23

W pkt 110–115 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił drugi argument skarżącego dotyczący istnienia dyskryminacji pomiędzy urzędnikami czynnymi zawodowo, dla których nadal ma zastosowanie metoda „stołeczna”, a urzędnikami emerytowanymi, i stwierdził, że sytuacje tych dwóch kategorii urzędników są obiektywnie różne.

24

Trzeci argument skarżącego, mający na celu wykazanie istnienia dyskryminacji w porównaniu z emerytami zamieszkującymi w Belgii, ponieważ ich emerytury wyliczane są na podstawie kosztów utrzymania w Brukseli jako stolicy, został oddalony w pkt 116–130 zaskarżonego wyroku. W tym względzie Sąd w pierwszej kolejności stwierdził, że zgodnie z art. 1 ust. 3 lit. a) pkt ii) w związku z art. 3 ust. 5 lit. b) załącznika XI do nowego regulaminu pracowniczego współczynniki korygujące stosowane do emerytur w państwach członkowskich innych niż Królestwo Belgii są określane „w odniesieniu do Belgii” i że nic w nowym systemie emerytalnym nie pozwala na stwierdzenie, że zamiarem prawodawcy wspólnotowego było umożliwienie emerytom zamieszkującym w Belgii korzystania ze współczynnika korygującego, który uwzględnia koszty utrzymania w Brukseli jako stolicy.

25

Sąd dodał w pkt 120–123 zaskarżonego wyroku, że prawdą jest, że przy przejściu z metody „stołecznej” na metodę „krajową” ani wysokość podstawowych emerytur „belgijskich”, ani stosowany do nich współczynnik korygujący w wysokości 100% nie uległy obniżeniu, które uwzględniało nową metodologię. W tym względzie Komisja stwierdziła podczas rozprawy, że w praktyce statystycy doszli do wniosku, że metoda polegająca na pomiarze różnicy cen w Brukseli i w innej stolicy, takiej jak Londyn, zapewnia całkiem przekonującą ocenę różnicy cen w Belgii i w Zjednoczonym Królestwie odnośnie do wszystkich towarów, z jednym wyjątkiem, to znaczy czynszów. Komisja uszczegółowiła, że celem określenia współczynników korygujących stosowanych do emerytur statystycy porównują przeciętne czynsze w danym państwie z przeciętnymi czynszami w Belgii. Na tej podstawie można uznać, że „różnica pomiędzy Brukselą a średnią w Belgii jest wielkości 2%”. Niemniej nie ustalono współczynnika korygującego na 98% dla Belgii.

26

Sąd stwierdził w tym względzie w pkt 124 zaskarżonego wyroku, że wyjaśnienia przedstawione przez Komisję dotyczą wprowadzenia w życie nowego systemu emerytalnego, wypracowywanego przez Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich (Eurostat) i ustalonego w rozporządzeniach dostosowujących współczynniki korygujące stosowane do emerytur, podczas gdy zarzut niezgodności z prawem podniesiony przez wnoszącego odwołanie dotyczy tylko art. 20 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego. Tymczasem zgodność z prawem aktu wspólnotowego nie może zależeć od sposobu, w jaki ten akt jest w praktyce stosowany. Dodaje on w pkt 125 zaskarżonego wyroku, że w każdym razie, o ile praktyka opisana przez Komisję uprzywilejowywałaby emerytów zamieszkujących w Belgii poprzez wyłączenie ich z nowej metody „krajowej”, należy przypomnieć, że poszanowanie zasady równego traktowania musi być zgodne z poszanowaniem zasady legalności, według której nikt nie może powoływać na swoją korzyść bezprawia dokonanego na korzyść innej osoby.

27

Wreszcie w pkt 131–140 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił czwarty argument, w którym skarżący podnosił istnienie dyskryminacji w porównaniu z emerytami zamieszkującymi w jednym z „niedrogich” państw członkowskich, w których przed dniem 1 maja 2004 r. stosowano współczynnik korygujący niższy niż 100%, i w przypadku których przy okazji zmiany systemu emerytalnego wprowadzono minimalny współczynnik korygujący w wysokości 100% z tym skutkiem, że emeryci ci korzystają ze współczynnika korygującego daleko wyższego od rzeczywistych kosztów utrzymania w państwie ich miejsca zamieszkania.

28

Sąd uznał w pkt 132–135 zaskarżonego wyroku ten argument za niedopuszczalny ze względu na to, że skarżący nie wykazał, że mógłby odnieść korzyść finansową w przypadku wyroku stwierdzającego, że zastosowanie minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% do emerytur wypłacanych osobom zamieszkałym w „niedrogich” państwach członkowskich jest niezgodne z prawem. Nie potwierdził między innymi, że rzekomy „prezent finansowy” zaoferowany emerytom w takim państwie członkowskim powoduje w sposób nieunikniony odpowiednią stratę finansową po stronie emerytów zamieszkujących w „drogim” państwie członkowskim. Ponadto — ponieważ wspólnotowy system emerytalny nie działa jak fundusz emerytalny, ale jest zorganizowany w oparciu o zasadę solidarności — wprowadzenie minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% nie skutkuje z prawnego punktu widzenia wzbogaceniem emerytów, do których ten współczynnik minimalny się stosuje kosztem kategorii emerytów, do których należy skarżący.

29

Sąd uznał w pkt 136 zaskarżonego wyroku, że w każdym razie wprowadzenie minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% nie może zostać uznane za oczywiście arbitralne lub nieodpowiednie, zważywszy na to, że normę tę przyjęto celem zbliżenia — w największym możliwym zakresie — systemu przejściowego, zachowującego współczynniki korygujące stosowane do emerytur, do systemu ostatecznego, który je znosi. W tym sensie wspomniana norma antycypowała jedynie w odniesieniu do dużej liczby państw członkowskich i względem zainteresowanych emerytów, zniesienie współczynników korygujących stosowanych do emerytur.

30

W swoim odwołaniu F. Campoli wnosi do Trybunału o:

31

Komisja, która wniosła odwołanie wzajemne, wnosi do Trybunału o:

32

Rada Unii Europejskiej wnosi do Trybunału o:

33

W swoim odwołaniu wnoszący je kwestionuje dokonaną przez Sąd ocenę argumentów pierwszego, trzeciego i czwartego, podniesionych na poparcie zarzutu opartego na naruszeniu zasady równego traktowania. W jedynym zarzucie swojego odwołania wnoszący je podnosi naruszenie przez Sąd zasady równego traktowania, prawa do obrony, zasady równości stron przez sądem wspólnotowym, obowiązku uzasadnienia spoczywającego na instytucjach, pojęcia interesu prawnego w ramach zarzutu niezgodności z prawem oraz naruszenia obowiązku uzasadnienia ciążącego na sądzie wspólnotowym.

34

Przed zbadaniem zasadności tego zarzutu należy orzec w przedmiocie odwołania wzajemnego wniesionego przez Komisję, ponieważ jego celem jest uznanie odwołania wnoszącego odwołanie za niedopuszczalne.

35

Komisja utrzymuje, że Sąd powinien był uznać z urzędu argumenty pierwszy, trzeci i czwarty, podniesione na poparcie zarzutu naruszenia zasady równego traktowania za niedopuszczalne, ponieważ żaden z nich nie został przedstawiony w ramach postępowania administracyjnego przed wniesieniem skargi do Sądu. W tym względzie Komisja utrzymuje, że w zażaleniu wnoszący odwołanie podniósł w ramach tego zarzutu tylko argument drugi, dotyczący dyskryminacji wśród urzędników i emerytów, i że różnił się on od trzech innych argumentów podniesionych później.

36

Komisja w swojej duplice uściśla, że celem jej odwołania wzajemnego jest stwierdzenie niedopuszczalności odwołania, ponieważ odwołuje się ono wyłącznie do trzech niedopuszczalnych argumentów. Przyznaje, że chociaż sformułowany w ten sposób przedmiot odwołania wzajemnego nie odpowiada w pełni brzmieniu art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości, to uważa jednak, że Trybunał jest zobowiązany z urzędu zbadać, czy Sąd popełnił błąd co do prawa, ponieważ nie stwierdził z urzędu niedopuszczalności trzech rozpatrywanych argumentów.

37

Według wnoszącego odwołanie odwołanie wzajemne jest niedopuszczalne, ponieważ przeciwnie do tego, czego wymaga art. 56, wnioski Komisji zostały uwzględnione w pierwszej instancji. W szczególności nie wnosiła ona o stwierdzenie niedopuszczalności skargi, a Sąd uwzględnił w całości jej żądania i odrzucił skargę jako bezzasadną. Ponadto, chociaż Komisja sporządziła odwołanie wzajemne, to nie wnosi w nim o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości lub w części.

38

Wnoszący odwołanie uważa ponadto, że powództwo wzajemne Komisji jest również bezzasadne. Rozpatrywane argumenty pierwszy, trzeci i czwarty były bowiem związane z naruszeniem zasady równego traktowania podnoszonym w zażaleniu. W spornej decyzji Komisja sama jasno odczytała jego argumentację jako krytykę tego, że „mieszkańcy »drogiego« regionu są pozbawiani siły nabywczej równej sile nabywczej tych, którzy osiedlili się w regionach »niedrogich«” i tego że „emeryci nie korzystają już z tej samej siły nabywczej w zależności od miejsca zamieszkania”. W sprawozdaniu Sądu na rozprawę jasno przedstawiono cztery argumenty podnoszone przez skarżącego na poparcie argumentacji dotyczącej naruszenia zasady niedyskryminacji, a Komisja nie kwestionowała tego sprawozdania ani dopuszczalności tych argumentów.

39

Na podstawie art. 56 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości odwołanie może zostać wniesione przez każdą stronę, której wnioski nie zostały uwzględnione, w całości lub w części.

40

Tymczasem jak sama Komisja twierdzi w swej duplice, zaskarżony wyrok uwzględnił w pełni jej żądania przedstawione przed Sądem. Należy w szczególności zauważyć, że o ile przed Sądem Komisja podnosiła niedopuszczalność żądań skarżącego odnośnie do dodatku na gospodarstwo domowe i dodatku edukacyjnego, uzasadniając to tym, że nie były przedstawione w zażaleniu, o tyle nie odniosła się w żaden sposób do niedopuszczalności części zarzutu dotyczącej naruszenia zasady równego traktowania.

41

Ponadto jak wynika między innymi z art. 61 statutu Trybunału Sprawiedliwości, każde odwołanie powinno mieć na celu uchylenie wyroku Sądu w całości lub w części, ponieważ Trybunał Sprawiedliwości może w przypadku uchylenia wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala lub skierować sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Pierwszej Instancji.

42

Tymczasem w niniejszym przypadku odwołanie wzajemne Komisji nie ma na celu uchylenia zaskarżonego wyroku, lecz stwierdzenie niedopuszczalności odwołania głównego.

43

Z tego wynika, że odwołanie wzajemne należy odrzucić jako niedopuszczalne.

44

Wnoszący odwołanie podnosi, że poprzez oddalenie jego pierwszego argumentu Sąd naruszył zasadę równego traktowania oraz obowiązek uzasadnienia spoczywający na sądzie wspólnotowym. Zaskarżony wyrok daje pierwszeństwo szerokiemu zakresowi uznania, z którego korzysta prawodawca wspólnotowy, przed tą zasadą. Punkt 105 tego wyroku miał znaczenie w tym względzie. Istnienie wystarczająco długiego okresu przejściowego, podniesione przez Sąd, stanowi czynnik decydujący w świetle badania przestrzegania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań, pewności prawa, niedziałania prawa wstecz i praw nabytych, lecz jest nieistotne w świetle badania zgodności z prawem przepisu z zasadą równego traktowania.

45

Wnoszący odwołanie podkreśla ponadto, że współczynnik korygujący ustalony według metody „krajowej” narusza zasadę równego traktowania, ponieważ nie pozwala na odzwierciedlenie, nawet w przybliżeniu kosztów życia w ramach danego państwa, a tym samym nie służy celowi równości siły nabywczej wśród byłych urzędników. Nowa metoda karze bowiem emerytów, którzy zamieszkują w stolicy lub w innym mieście lub regionie „drogim” i którzy znaleźli się w sytuacji uniemożliwiającej stawienie czoła kosztom związanym z ich miejscem zamieszkania.

46

Według Komisji w pkt 105 zaskarżonego wyroku wyciągnięto jedynie konsekwencje z zakresu uznania, z jakiego korzysta prawodawca w rozpatrywanej dziedzinie. W tej części wyroku Sąd orzekł między innymi, że równość siły nabywczej jako szczególna forma zasady równości nie została naruszona poprzez zmianę rozpatrywanej metody w braku arbitralnego lub oczywiście nieodpowiedniego rozróżnienia wykraczającego poza granice uznania, z jakiego korzysta prawodawca, tym bardziej że system przejściowy gwarantuje kwotę nominalną emerytury netto.

47

Rada utrzymuje, że wnoszący odwołanie myli zasadę równego traktowania z „zasadą równej siły nabywczej”. W pkt 105 zaskarżonego wyroku bowiem nie odnoszono się do zasady równego traktowania w ogólności, lecz do „zasady równej siły nabywczej”, która jest jedynie jednym z możliwych sposobów zapewnienia równego traktowania. Ponadto, tak jak metoda „stołeczna”, metoda „krajowa” przestrzega zasady równego traktowania i nie narusza swobody przemieszczania się emerytów. Poprzedni system bowiem uprzywilejowywał w takim samym stopniu jak obecny system wybór miejsc, w których utrzymanie jest mniej drogie w obrębie danego państwa, a tym samym uwarunkowywał wybór miejsca zamieszkania.

48

Poprzez kwestionowanie dokonanej przez Sąd oceny argumentu dotyczącego naruszenia zasady równego traktowania w związku z tym, że nowa metoda „krajowa” nie gwarantuje równej siły nabywczej wszystkim emerytom, wnoszący odwołanie ma zasadniczo na celu uzyskanie stwierdzenia, że Sąd niesłusznie orzekł, że prawodawca wspólnotowy poprzez zastąpienie metody „stołecznej” metodą „krajową” dla celów ustalenia współczynników korygujących w ramach przejściowego systemu emerytalnego nie przekroczył granic swoich uprawnień dyskrecjonalnych w tej dziedzinie.

49

Dla oceny zasadności tej argumentacji należy w pierwszej kolejności ustalić, czy zastosowanie do emerytur jednego współczynnika korygującego na państwo, obliczonego według metody „krajowej”, jest zgodne z zasadą równego traktowania.

50

W tym względzie należy przypomnieć, że zasada równego traktowania lub zasada niedyskryminacji wymagają, by porównywalne sytuacje nie były traktowane w różny sposób i by różne sytuacje nie były traktowane w identyczny sposób, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione (wyroki: z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie C-344/04 IATA i ELFAA, Zb.Orz. s. I-403, pkt 95 i z dnia 11 września 2007 r. w sprawie C-227/04 P Lindorfer przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. I-6767, pkt 63).

51

Jeśli chodzi o przepisy dawnego regulaminu pracowniczego przewidujące stosowanie współczynnika korygującego do wynagrodzeń i emerytur urzędników, Trybunał orzekł już, że nie można uwzględnić stanowiska, zgodnie z którym przepis mający na celu utrzymanie równej siły nabywczej wszystkich emerytowanych urzędników bez względu na miejsce ich zamieszkania jest niezgodny z zasadą równego traktowania (zob. postanowienie z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-187/03 P Drouvis przeciwko Komisji, pkt 25 i 26 oraz przytoczone tam orzecznictwo).

52

Tymczasem jak słusznie stwierdził Sąd w pkt 99–101 zaskarżonego wyroku, system współczynników korygujących z samej swej natury nie może zapewnić absolutnie równego traktowania byłych urzędników, biorąc pod uwagę to, że jest oczywiście niemożliwe uwzględnienie kosztów utrzymania i ich odmian we wszystkich miejscowościach w różnych państwach członkowskich, w których emeryci mogą się osiedlić, i stosowanie dla każdej z tych miejscowości innego szczególnego współczynnika korygującego. W tych okolicznościach jeden współczynnik korygujący na państwo może stanowić właściwy wskaźnik dla odzwierciedlenia, w sposób z konieczności przybliżony, kosztów utrzymania w obrębie jednego państwa członkowskiego.

53

Co do metody, jaka ma być wybrana dla obliczenia takiego jednego współczynnika korygującego na państwo, bezsporne jest, jak słusznie podniósł rzecznik generalny w pkt 69 i 70 swojej opinii, że niezależnie, jaki system zostanie wybrany, będzie mógł co najwyżej stanowić rozsądną przybliżoną wycenę rzeczywistych kosztów utrzymania ponoszonych indywidualnie przez każdego byłego urzędnika, i że z tego punktu widzenia zarówno metoda „stołeczna”, jak i metoda „krajowa” mają swe zalety i wady.

54

W świetle z konieczności przybliżonego charakteru jednego współczynnika korygującego na państwo cel zagwarantowania pewnej równości siły nabywczej wśród byłych urzędników zamieszkujących w różnych państwach członkowskich powinno się w gruncie rzeczy uznać za przestrzegany, o ile ten jeden współczynnik korygujący jest ustalony według kryteriów gwarantujących jego reprezentatywność. Tymczasem bezsprzeczne jest, że metoda „krajowa” odzwierciedla koszty utrzymania w obrębie państwa w sposób co najmniej tak reprezentatywny jak metoda „stołeczna”.

55

Ponieważ metoda „krajowa” stanowi tym samym sposób obliczania właściwy dla zapewnienia w miarę możliwości równej siły nabywczej wśród emerytów, Sąd nie dopuścił się błędu co do prawa, gdy orzekł że prawodawca wspólnotowy nie naruszył zasady równego traktowania poprzez zastąpienie metody „stołecznej” metodą „krajową” dla celów ustalenia współczynników korygujących w ramach przejściowego systemu emerytalnego.

56

Co do krytyki kierowanej przez wnoszącego odwołanie pod adresem pkt 105 zaskarżonego wyroku, należy stwierdzić że jest ona bezzasadna. Z rozumowania przedstawionego w pkt 99–104 zaskarżonego wyroku wynika, że przeciwnie do tego, co podnosi wnoszący odwołanie, Sąd faktycznie odpowiedział przecząco na pytanie, czy nowa metoda ustalania współczynników korygujących stanowi arbitralne lub oczywiście nieodpowiednie rozróżnienie w świetle realizowanego celu. Przy tym nie stwierdził w żadnym razie, że wyłączną granicę uprawnień prawodawcy stanowi istnienie wystarczająco długiego okresu przejściowego, jak sugeruje wnoszący odwołanie, lecz wprost przeciwnie, zbadał — podążając podobnym tokiem rozumowania, jak przedstawiono w pkt 51–54 niniejszego wyroku — kwestię tego, czy prawodawca wspólnotowy naruszył zasadę równego traktowania poprzez zastąpienie metody „stołecznej” metodą „krajową”. Po przeanalizowaniu kwestionowanej części w jej kontekście jest oczywiste, że rozumowanie Sądu nie jest oparte na założeniu, że w ramach konstruowania systemu emerytalnego prawodawca wspólnotowy był związany zasadą pewności prawa i zasadą praw nabytych, lecz nie zasadą równego traktowania.

57

Z powyższego wynika, że pierwszą część jedynego zarzutu odwołania, dotyczącą naruszenia zasady równego traktowania i obowiązku uzasadnienia spoczywającego na sądzie wspólnotowym, należy odrzucić jako bezzasadną.

58

Wnoszący odwołanie podnosi, że przeciwnie do tego, co orzeczono w pkt 132–135 zaskarżonego wyroku, posiada on interes prawny. Kwestionuje to, że taki interes nie może wynikać ze wzbogacenia emerytów zamieszkujących w „niedrogich” państwach członkowskich kosztem emerytów zamieszkujących w „drogich” państwach członkowskich, podkreślając, że jego krytyka opiera się na naruszeniu „zasady równej siły nabywczej”. Nawet przy założeniu, że nie zadał sobie pytania na temat relacji istniejących pomiędzy świadczeniami wypłacanymi grupie emerytów a świadczeniami wypłacanymi innej grupie, to jednak należy stwierdzić, że koszty spowodowane stosowaniem minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% są „kompensowane” wprowadzeniem metody „krajowej”.

59

Co do tezy Sądu przedstawionej w pkt 136 zaskarżonego wyroku, że wprowadzenie minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% nie może w żadnym razie być uznane za oczywiście arbitralne lub nieodpowiednie, wnoszący odwołanie zauważa, że zwykłe odwołanie się do szerokiego zakresu uznania prawodawcy oraz do celu polegającego na zbliżaniu systemu przejściowego do systemu ostatecznego nie może uzasadniać takiego wniosku. Ponadto żaden system przejściowy nie został ustanowiony dla emerytów zamieszkujących w „niedrogich” państwach. Rozróżnienie wynikające z tego, że norma wprowadzająca minimalny współczynnik korygujący przyznaje tym emerytom świadczenia, które znacząco przekraczają koszty utrzymania w ich miejscu zamieszkania, nie znajduje żadnego obiektywnego uzasadnienia w naturze i charakterystyce systemu przejściowego.

60

Komisja i Rada uważają, że Sąd słusznie stwierdził niedopuszczalność argumentu wnoszącego odwołanie. Podnoszą w tym względzie, że nawet gdyby Sąd uznał ten argument za zasadny, to wiązałoby się to jedynie z obniżeniem wysokości świadczeń otrzymywanych przez emerytów zamieszkujących w „niedrogich” państwach członkowskich, co w żaden sposób nie zmieniłoby sytuacji wnoszącego odwołanie. Pomocniczo podnoszą, że zbliżając system przejściowy do systemu ostatecznego w odniesieniu do dużej liczby państw członkowskich i z korzyścią dla emerytów zamieszkujących w „niedrogich” państwach członkowskich, prawodawca dokonał spójnego i odpowiedniego wyboru. Rada podkreśla, że w odniesieniu do tych ostatnich nie istniały uzasadnione oczekiwania podlegające ochronie, co wyjaśnia, dlaczego wobec nich nie były konieczne działania przejściowe.

61

Krytyka uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w którym Sąd oddalił argument wnoszącego odwołanie dotyczący dyskryminacji w porównaniu z emerytami zamieszkującymi w jednym z „niedrogich” państw członkowskich, wynikającej z wprowadzenia minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100%, dotyczy zarówno dokonanej przez Sąd oceny dopuszczalności tego argumentu, jak i badania tego argumentu co do istoty. Wnoszący odwołanie zmierza bowiem do wykazania, że przeciwnie do tego, co orzekł Sąd, argument ten jest dopuszczalny i zasadny.

62

Przed ustosunkowaniem się do tej krytyki należy najpierw zbadać zarzut niedopuszczalności podnoszony przez Komisję. Uważa ona, że Sąd powinien był z urzędu stwierdzić niedopuszczalność argumentu, ponieważ został przedstawiony po raz pierwszy przez wnoszącego odwołanie dopiero w replice w ramach postępowania w pierwszej instancji, tak jakby chodziło o nowy argument.

63

W tym względzie wystarczy stwierdzić, jak słusznie podniósł rzecznik generalny w pkt 103 i 104 swojej opinii, że przedmiotowy argument znalazł się, nawet jeżeli tylko w pewnym zarysie, w tej części skargi, gdzie zarzucono nadużycie władzy, naruszenie zasady proporcjonalności oraz obowiązku uzasadnienia. Tymczasem z orzecznictwa wynika, że zarzut, który jest rozszerzeniem zarzutu podniesionego wcześniej bezpośrednio lub pośrednio w skardze, należy uznać za dopuszczalny (zob. podobnie wyroki: z dnia 19 maja 1983 r. w sprawie 306/81 Verros przeciwko Parlamentowi, Rec. s. 1755, pkt 9 i z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie C-412/05 P Alcon przeciwko OHIM, Zb.Orz. s. I-3569, pkt 38–40).

64

Co do zasadności krytyki wnoszącego odwołanie, to w pierwszej kolejności należy zbadać krytykę dotyczącą pkt 136 zaskarżonego wyroku, w którym Sąd, po stwierdzeniu niedopuszczalności przedmiotowego argumentu ze względu na brak interesu prawnego wnoszącego odwołanie, orzekł, że w każdym razie wprowadzenia minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% nie można uznać za oczywiście arbitralne lub nieodpowiednie, ponieważ norma ta została przyjęta celem zbliżenia w największym możliwym zakresie systemu przejściowego, zachowującego współczynniki korygujące stosowane do emerytur, do systemu ostatecznego, który je znosi. Tylko przy założeniu, że stwierdzenie to jest dotknięte błędem co do prawa, niniejsza część zarzutu podniesiona przez wnoszącego odwołanie mogłaby zostać uwzględniona. Tymczasem nie jest tak w tym przypadku.

65

Jak słusznie zauważył Sąd, wprowadzenie minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% w ramach systemu przejściowego antycypuje jedynie w odniesieniu do części emerytów zniesienie współczynników korygujących przewidziane przez system ostateczny. A zatem w tej właśnie perspektywie należy przeanalizować zgodność systemu przejściowego z zasadą równego traktowania.

66

Tymczasem należy stwierdzić, że decyzja prawodawcy wspólnotowego o reformie systemu emerytalnego poprzez zniesienie współczynników korygujących stosowanych do emerytur nie jest niezgodna z zasadą równego traktowania. O ile prawdą jest, że dawny system emerytalny, oparty na systemie współczynników korygujących, a w rezultacie na pewnej kompensacji siły nabywczej według państwa członkowskiego miejsca zamieszkania emeryta, stanowił właściwy sposób na wprowadzenie w życie tej zasady, o tyle nie można wywnioskować z tego że każdy inny system jest niezgodny z tą zasadą.

67

W gruncie rzeczy — jak słusznie utrzymuje Rada — system emerytalny zapewniający równą siłę nabywczą jest jedynie jednym z możliwych sposobów zapewnienia zasady równego traktowania. Zasada ta jest również przestrzegana w ramach systemu, w którym emeryci otrzymują, przy równych składkach, równą emeryturę nominalną, co jest skądinąd, jak podniosła Komisja, zasadą ogólną w przypadku systemów emerytalnych istniejących w państwach członkowskich i w innych organizacjach międzynarodowych.

68

Ponieważ ostateczny system emerytalny wynikający z nowego regulaminu pracowniczego, w zakresie w jakim nie realizuje już celu zapewnienia pewnej równości siły nabywczej wśród emerytów niezależnie od ich miejsca zamieszkania, jest zgodny z zasadą równego traktowania, to system przejściowy, który jedynie antycypuje wprowadzenie zasady emerytury w „jednej” wysokości dla emerytów, dla których jest to korzystne, nie może stanowić dyskryminacji.

69

Należy zatem stwierdzić, że Sąd słusznie uznał za bezzasadny argument wnoszącego odwołanie dotyczący dyskryminacji w porównaniu z emerytami zamieszkującymi w jednym z „niedrogich” państw członkowskich ze względu na wprowadzenie minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% w ramach systemu przejściowego. W tych okolicznościach nie ma potrzeby rozstrzygania w przedmiocie tego, czy argument jest niedopuszczalny ze względu na brak interesu prawnego wnoszącego odwołanie.

70

Z powyższego wynika, że niniejszą część jedynego zarzutu, dotyczącą naruszenia zasady równego traktowania oraz pojęcia interesu prawnego, należy oddalić.

71

Wnoszący odwołanie podnosi w tym względzie, przeciwnie do tego, co stwierdzono w zaskarżonym wyroku, że nowy system emerytalny zachowuje odwołanie do kosztów utrzymania w Brukseli. I tak art. 3 załącznika XI do nowego regulaminu pracowniczego określa, że dostosowania wysokości wynagrodzeń i emerytur dokonują się na podstawie kryteriów określonych w art. 1 tego załącznika, które zawierają zmiany w zakresie kosztów utrzymania w Brukseli (Brukselski Współczynnik Międzynarodowy). Okoliczność, że żaden współczynnik korygujący nie ma zastosowania w odniesieniu do Belgii, jak to przewiduje art. 3 ust. 5 załącznika XI do nowego regulaminu pracowniczego, oznacza, że do emerytur stosuje się de facto współczynnik korygujący w wysokości 100%. Tym samym dochody emerytów zamieszkujących w Belgii zostały ustalone z uwzględnieniem wyłącznie kosztów utrzymania w Brukseli, stolicy tego państwa członkowskiego.

72

Wnoszący odwołanie krytykuje ponadto uzasadnienie zaskarżonego wyroku, przedstawione w pkt 124, w którym Sąd stwierdził, że „zgodność z prawem aktu wspólnotowego nie może zależeć od sposobu, w jaki ten akt jest w praktyce stosowany”, oraz w pkt 125 tego wyroku, w którym Sąd odniósł się do orzecznictwa, na którego podstawie poszanowanie zasady równego traktowania musi być zgodne z poszanowaniem zasady legalności, według której nikt nie może powoływać na swoją korzyść bezprawia dokonanego na korzyść innej osoby. Wnoszący odwołanie podnosi w tym względzie naruszenie zasad równego traktowania, równości stron przed sądem wspólnotowym, prawa do obrony oraz obowiązku uzasadnienia spoczywającym na sądzie wspólnotowym i instytucjach.

73

Komisja i Rada odsyłają do brzmienia art. 1 ust. 3 lit. a) i art. 3 ust. 5 akapit drugi lit. b) załącznika XI do regulaminu pracowniczego i podkreślają, że pierwszy z tych przepisów stanowi, że Eurostat, oblicza parytety siły nabywczej „w odniesieniu do Belgii”. Nowy system nie zawiera więc żadnego odwołania do kosztów utrzymania w Brukseli. Wprowadzenie w życie systemu przejściowego wynikało z rozporządzeń wykonawczych Rady, które Eurostat jedynie stosował. Wnoszący odwołanie nie zakwestionował tych rozporządzeń wykonawczych i ograniczył się do podniesienia niezgodności z prawem rozporządzenia nr 723/2004.

74

Jak podniesiono w pkt 68 i 69 niniejszego wyroku, jak również w pkt 136 zaskarżonego wyroku, wprowadzenie minimalnego współczynnika korygującego w wysokości 100% w ramach systemu przejściowego nie oznacza naruszenia zasady równego traktowania. W tych okolicznościach należy stwierdzić, że zastosowanie, w praktyce lub prawnie, współczynnika korygującego w wysokości 100% względem emerytów zamieszkujących w Belgii nie może stanowić takiego naruszenia.

75

Nawet przy założeniu, że koszty utrzymania w Belgii obliczone według metody „krajowej” byłyby niższe od tego, co uwzględnia się przy obliczaniu emerytury podstawowej z takim skutkiem, że stosując logikę właściwą dawnemu systemowi emerytalnemu, należałoby ustalić współczynnik korygujący niższy niż 100%, to okoliczność, że emeryci zamieszkujący w Belgii korzystają, tak jak wszyscy emeryci zamieszkujący w jednym z „niedrogich” państw członkowskich, o czym mowa w pkt 69 niniejszego wyroku, z pełnej kwoty emerytury podstawowej, a tym samym z wyższej siły nabywczej niż siła nabywcza wnoszącego odwołanie, nie stanowi z punktu widzenia systemu przejściowego dyskryminacji.

76

Z powyższego wynika, że nawet jeśli uzasadnienie zaskarżonego wyroku, w szczególności w pkt 124 i 125, miałoby być dotknięte błędem co do prawa, jak twierdzi wnoszący odwołanie, to stwierdzenie takiego błędu nie może pociągać za sobą uchylenia tego wyroku, ponieważ argument wnoszącego odwołanie, dotyczący dyskryminacji w porównaniu z emerytami zamieszkującymi w Belgii musi w każdym razie zostać oddalony ze względów przedstawionych w pkt 74 i 75 niniejszego wyroku, które są również przedstawione przez Sąd w zaskarżonym wyroku.

77

W tych okolicznościach niniejszą część jedynego zarzutu dotyczącą naruszenia zasad równego traktowania, równości stron przed sądem wspólnotowym, prawa do obrony oraz obowiązku uzasadnienia spoczywającym na sądzie wspólnotowym i instytucjach należy oddalić.

78

Ponieważ żadna część jedynego zarzutu podniesionego przez wnoszącego odwołanie nie jest zasadna, odwołanie wniesione przez F. Campoliego należy oddalić.

79

Zgodnie z art. 122 akapit pierwszy regulaminu, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach.

80

Zgodnie z art. 69 § 2 regulaminu Trybunału, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 118 tego regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Jednakże na podstawie art. 69 § 3 regulaminu w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań oraz w przypadkach szczególnych Trybunał może postanowić, że koszty zostaną podzielone albo że każda ze stron pokryje swoje własne koszty. Ponieważ żądania każdej ze stron zostały uwzględnione tylko częściowo, każda ze stron ponosi swoje koszty postępowania.

81

Zgodnie z art. 69 § 4 regulaminu Trybunału, również mającym zastosowanie na podstawie art. 118 tego regulaminu, instytucje, które wstąpiły do sprawy w charakterze interwenienta, pokrywają własne koszty. Tym samym należy obciążyć Radę jej własnymi kosztami postępowania.

Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje: