WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (trzecia izba)

z dnia 18 września 2008 r.

Sprawa T‑47/05

Pilar Angé Serrano i in.

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu

Służba publiczna – Urzędnicy – Pomyślny wynik konkursów wewnętrznych na wyższą kategorię przeprowadzanych na podstawie dawnego regulaminu pracowniczego – Wejście w życie nowego regulaminu pracowniczego – Przepisy przejściowe dotyczące zaszeregowania do grupy – Zmiana w stosunkach hierarchicznych ustanowionych w czasie obowiązywania dawnego regulaminu pracowniczego – Dopuszczalność – Zarzut niezgodności z prawem – Prawa nabyte – Uzasadnione oczekiwania – Proporcjonalność – Równość traktowania – Zasada dobrej administracji i obowiązek staranności

Przedmiot: Skarga mająca za przedmiot żądanie stwierdzenia nieważności decyzji indywidualnych w sprawie tymczasowego zaszeregowania skarżących od dnia 1 maja 2004 r., o których zostali powiadomieni pismem dyrektora generalnego ds. kadr Parlamentu Europejskiego w pierwszym tygodniu maja 2004 r., a także wszystkich późniejszych lub związanych z tymi decyzjami aktów, wydanych również po wniesieniu niniejszej skargi, oraz żądanie zasądzenia od Parlamentu odszkodowania.

Orzeczenie: Postępowanie zostaje umorzone w stosunku do Pilar Angé Serrano, Jeana-Marie Brasa i Adolfa Orcaja Teresy w zakresie pierwszego żądania. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Parlament Europejski pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Pilar Angé Serrano, Jeana-Marie Brasa i Adolfa Orcaja Teresy. Dominiek Decoutere, Armin Hau i Francisco Javier Solana Ramos pokryją własne koszty. Rada występująca w charakterze interwenienta na poparcie żądań Parlamentu Europejskiego pokrywa własne koszty.

Streszczenie

1.      Postępowanie – Przedstawienie dowodów – Termin – Opóźnienie w złożeniu wniosków dowodowych – Przesłanki

(regulamin Sądu Pierwszej Instancji, art. 48 § 1)

2.      Urzędnicy – Skarga – Akt niekorzystny – Pojęcie

(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2, art. 91 ust. 1; załącznik XIII)

3.      Urzędnicy – Skarga – Interes prawny – Zarzuty dotyczące zmiany wcześniej ustalonych stosunków hierarchicznych, spowodowanej przepisami przejściowymi załącznika XIII do regulaminu pracowniczego dotyczącymi zaszeregowania – Dopuszczalność

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII)

4.      Urzędnicy – Kariera zawodowa – Prawa nabyte – Pomyślny wynik konkursu wewnętrznego na wyższą kategorię uzyskany przed dniem 1 maja 2004r.

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 2, 8)

5.      Urzędnicy – Kariera zawodowa – Wprowadzenie przepisów przejściowych towarzyszących przejściu z dawnego do nowego systemu urzędniczych karier zawodowych – Zasady zaszeregowania do grupy

(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 2, 8)

1.      Zgodnie z art. 48 § 1 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji, o ile strony mogą wskazać nowe dowody na poparcie swojej argumentacji w replice i w duplice, o tyle muszą uzasadnić opóźnienie w ich wskazaniu.

Przedstawienie dowodów po złożeniu dupliki pozostaje możliwe w przypadku, gdy przedstawiający dowody nie mógł przed zakończeniem procedury pisemnej uzyskać tychże dowodów lub jeśli spóźnione przedstawienie dowodów przez drugą stronę uzasadnia możliwość uzupełnienia akt, tak aby zapewnić zachowanie zasady kontradyktoryjności.

Obowiązek uzasadnienia opóźnienia w przedstawieniu dowodów oznacza przyznanie sądowi uprawnień w zakresie kontroli zasadności tego uzasadnienia oraz, w zależności od przypadku, treści tych dowodów lub, jeśli wniosek nie jest zasadny pod względem prawnym, uprawnienia do ich odrzucenia. A fortiori, to samo odnosi się do dowodów przedstawionych po złożeniu dupliki.

(zob. pkt 54–56)

Odesłanie: Trybunał, sprawa C‑243/04 P Gaki-Kakouri przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 14 kwietnia 2005 r., niepublikowana w Zbiorze, pkt 32, 33

2.      Aktami, które mogą być przedmiotem skargi o stwierdzenie nieważności, są jedynie takie środki, które wywołują wiążące skutki prawne mogące bezpośrednio i natychmiastowo wpłynąć na interesy skarżącego, zmieniając w istotny sposób jego sytuację prawną. Tak jest w przypadku decyzji indywidualnych stanowiących wykonanie przepisów przejściowych dotyczących zaszeregowania do grupy, przewidzianych w załączniku XIII do regulaminu pracowniczego. Decyzje te mogą naruszać sytuację prawną danego urzędnika, nawet jeśli instytucja, w której jest on zatrudniony, wykonuje jedynie taki przepis rozporządzenia.

(zob. pkt 61, 62)

Odesłanie: Trybunał, sprawa C‑373/04 P Komisja przeciwko Alvarez Moreno, 10 stycznia 2006 r., nieopublikowana w Zbiorze, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑391/94 Baiwir przeciwko Komisji, 6 czerwca 1996 r., RecFP s. I‑A‑269,II‑787, pkt 34; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑293/94 Vela Palacios przeciwko KES, 18 czerwca 1996 r., RecFP s. I‑A‑305, II‑893, pkt 22; Sąd Pierwszej Instancji, sprawy połączone T‑35/05, T‑61/05, T‑107/05, T‑108/05 i T‑139/05 Agne-Dapper i in. przeciwko Komisji, 29 listopada 2006 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑2‑291, II‑A‑2‑1497, pkt 32, 33

3.      Dopuszczalność skargi oznacza, że skarżący posiadają w chwili wniesienia skargi istniejący, aktualny i wystarczająco istotny interes prawny w uzyskaniu stwierdzenia nieważności zaskarżanych decyzji indywidualnych. Interes taki wymaga, aby w wyniku uwzględnienia żądań skargi mogli oni osiągnąć pewną korzyść. Tak jest w przypadku urzędników kwestionujących zmianę, spowodowaną przepisami załącznika XIII do regulaminu pracowniczego dotyczącymi przejściowego zaszeregowania, stosunków hierarchicznych ustanowionych na podstawie regulaminu pracowniczego obowiązującego przed dniem 1 maja 2004 r.

(zob. pkt 65, 68, 70, 76, 81)

Odesłanie: Trybunał, sprawa 167/86 Rousseau przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 31 maja 1988 r., Rec. s. 2705, pkt 7; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑310/00 MCI przeciwko Komisji, 28 września 2004 r., Zb.Orz. s. II‑3253, pkt 44

4.      Urzędnik może powoływać się na prawo nabyte jedynie wówczas, gdy okoliczności prowadzące do jego powstania zaistniały w czasie, gdy obowiązywał określony regulamin pracowniczy w brzmieniu sprzed zmiany przepisów regulaminu pracowniczego.

W systemie, w którym hierarchia urzędników podlega zmianom, zaszeregowanie do wyższej grupy uzyskane przez pewnych urzędników w stosunku do innych w danym momencie ich kariery zawodowej nie stanowi prawa nabytego, które należy chronić przepisami regulaminu pracowniczego obowiązującego po dniu 1 maja 2004 r. Jednak urzędnicy będący laureatami konkursu wewnętrznego na wyższą kategorię przed tą datą mogą oczekiwać, by regulamin pracowniczy oferował im lepsze perspektywy kariery zawodowej niż oferowane innym urzędnikom. Ogólna zasada słuszności wymaga, by chęć i wysiłek, jakie urzędnicy wykazali przed tą datą w celu przesunięcia się na ścieżce swojej kariery zawodowej, zostały uznane po tej dacie. Tym samym lepsze perspektywy kariery uzyskane przed tą datą stanowią prawa nabyte podlegające ochronie.

Perspektywy kariery zawodowej urzędników zależą od wielu czynników – związanych zarówno z czynnikami charakteryzującymi każdego urzędnika (takimi, między innymi, jak jego osiągnięcia czy wiek) jak i czynnikami od niego niezależnymi (takimi, między innymi, jak czynniki dotyczące jednostki organizacyjnej, w jakiej jest zatrudniony) – i nie zależą wyłącznie od zaszeregowania do grupy. W rezultacie, nawet jeśli rozpatrywanym odrębnie skutkiem przepisów dotyczących zaszeregowania do grupy, zawartych w art. 2 i 8 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, jest zmiana ustalonych przed dniem 1 maja 2004 r stosunków hierarchicznych między urzędnikami będącymi laureatami konkursu wewnętrznego na wyższą kategorię a innymi urzędnikami, niekoniecznie wynika z tego, że perspektywy kariery zawodowej urzędników będących laureatami takiego konkursu nie są lepsze od perspektyw urzędników niebedących jego laureatami. Wprost przeciwnie, załącznik XIII do regulaminu pracowniczego zawiera przepisy dokonujące rozróżnienia wśród urzędników w zależności od kategorii, do jakiej należeli przed dniem 1 maja 2004 r., nadając w ten sposób wartość pomyślnemu wynikowi konkursu na wyższą kategorię uzyskanemu przed tą datą.

(zob. pkt 106–108, 110, 113, 114)

Odesłanie: Trybunał, sprawa 28/74 Gillet przeciwko Komisji, 19 marca 1975 r., Rec. s. 463, pkt 5

5.      Urzędnik nie może powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań w celu podważenia zgodności z prawem nowego przepisu rozporządzenia, w obszarze, w którym prawodawca korzysta z szerokiego zakresu uznania w odniesieniu do konieczności reform. Tak jest w przypadku zmiany systemu urzędniczych karier zawodowych – w ramach którego po pierwsze, uzyskał zaszeregowanie do wyższej grupy, a po drugie, pomyślny wynik konkursu wewnętrznego na wyższą kategorię wywołał i wyczerpał w stosunku do niego wszystkie swoje skutki – oraz w przypadku przyjęcia przepisów przejściowych towarzyszących tej zmianie, w tym zasad zaszeregowania do grupy zawartych w art. 2 i 8 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.

Ponadto, w myśl zasady proporcjonalności zgodność z prawem uregulowań wspólnotowych uzależniona jest od tego, by wprowadzane przez nie środki były odpowiednie do tego, by zapewnić osiągnięcie zamierzonego przez te uregulowania celu, i nie wykraczały poza to, co niezbędne do jego osiągnięcia, przy czym tam, gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, należy co do zasady stosować te najmniej dotkliwe. Niemniej jednak w dziedzinie, w której prawodawcy wspólnotowemu przysługuje szeroki zakres uznania odpowiadający nałożonym na niego przez traktat zobowiązaniom politycznym, jedynie oczywiście nieodpowiedni charakter przyjętego środka w odniesieniu do celu, za którego realizację właściwa instytucja odpowiada, może wpłynąć na zgodność z prawem takiego środka. Ponieważ Radzie przysługuje szeroki zakres uznania w odniesieniu do wprowadzenia przepisów przejściowych towarzyszących przejściu z dawnego do nowego systemu urzędniczych karier zawodowych, do których należą przepisy dotyczące zaszeregowania do grupy zawarte w art. 2 i 8 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, nie można uznać tych przepisów dotyczących zaszeregowania za oczywiście nieodpowiednie dla osiągnięcia celu polegającego, zgodnie z motywem 37 rozporządzenia nr 723/2004, na stopniowym wdrażaniu nowych zasad i rozwiązań, przy jednoczesnym poszanowaniu praw nabytych pracowników i przy uwzględnieniu ich uzasadnionych oczekiwań.

Wreszcie nie stanowi naruszenia zasady równego traktowania zaszeregowanie urzędników, którzy zostali laureatami konkursu wewnętrznego na wyższą kategorię przed dniem 1 maja 2004 r., do grupy niższej lub równej z grupą urzędników, którzy nie zostali laureatami takiego konkursu. W świetle radykalnej zmiany sytemu kariery zawodowej, porównanie hierarchicznej rangi urzędników przed tą datą i po niej nie jest samo w sobie rozstrzygające dla ustalenia naruszenia zasady równego traktowania przez art. 2 i 8 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego.

(zob. pkt 121, 131–133, 146)

Odesłanie: Trybunał, sprawa 33/87 Christianos przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 14 czerwca 1988 r., Rec. s. 2995, pkt 23; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑162/94 NMB France i in. przeciwko Komisji, 5 czerwca 1996 r., Rec. s. II‑427, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo, pkt 70 i przytoczone tam orzecznictwo; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑30/02 Leonhardt przeciwko Parlamentowi, 11 lutego 2003 r., RecFP s. I‑A‑41, II‑265, pkt 55