Sprawa T-28/02

First Data Corp. i in.

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Konkurencja – Artykuł 81 WE – System kart płatniczych Visa – Reguła „brak akwizycji bez wydania kart” – Atest negatywny – Reguła uchylona w trakcie postępowania – Interes prawny – Umorzenie postępowania

Postanowienie Sądu Pierwszej Instancji (trzecia izba) z dnia 17 października 2005 r. II-0000

Streszczenie postanowienia

1.     Skarga o stwierdzenie nieważności – Interes prawny – Utrata ze względu na zdarzanie, które zaistniało po wniesieniu skargi – Umorzenie postępowania

2.     Skarga o stwierdzenie nieważności – Interes prawny – Decyzja Komisji wydająca atest negatywny na podstawie reguł konkurencji – Wniosek o stwierdzenie nieważności w części dotyczący klauzuli porozumienia, dla którego wydano atest – Uchylenie spornej reguły w trakcie postępowania – Brak istniejącego i aktualnego interesu w popieraniu skargi – Interes odnoszący się do okoliczności przyszłych i niepewnych – Wyłączenie

(art. 81 ust. 1 WE, 230 WE i 233 WE)

1.     Skarga o stwierdzenie nieważności wniesiona przez osobę fizyczną lub prawną jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy skarżący ma interes w orzeczeniu nieważności zaskarżonego aktu. Taki interes istnieje tylko wtedy, gdy stwierdzenie nieważności tego aktu może samo w sobie wywrzeć skutki prawne lub – inaczej mówiąc – w razie powodzenia skargi może ona przynieść korzyść stronie, która ją wniosła.

W tym zakresie przesłanki dopuszczalności skargi należy ocenić w momencie wniesienia skargi. W każdym razie w interesie prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości Sąd może z urzędu stwierdzić, iż należy umorzyć postępowanie w sprawie, w przypadku gdy skarżący, który początkowo miał interes prawny, utracił całkowicie osobisty interes w stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji z powodu zdarzenia zaistniałego po wniesieniu tej skargi. Aby bowiem skarżący mógł podtrzymywać skargę o stwierdzenie nieważności decyzji, musi cały czas mieć osobisty interes w stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji.

(por. pkt 34–38)

2.     Skarżący w postępowaniu w przedmiocie stwierdzenia nieważności atestu negatywnego wydanego przez Komisję na rzecz osoby trzeciej na podstawie art. 2 rozporządzania nr 17 nie posiada aktualnego i pewnego interesu prawnego, jeśli jego skarga dotyczy tego atestu jedynie w odniesieniu do klauzuli porozumienia między przedsiębiorstwami i jeśli klauzula ta została tymczasem uchylona przez strony tego porozumienia.

Po pierwsze, ewentualny wyrok Sądu stwierdzający nieważność w żądanym zakresie nie mógłby bowiem wywołać skutków określonych w art. 233 WE, jako że Komisja nie ma już uprawnienia do wydania nowej, odmiennej decyzji w przedmiocie klauzuli, która już nie obowiązuje.

Po drugie, ewentualna możliwość wprowadzenia w przyszłości do porozumienia klauzuli podobnej do tej, która została uchylona, nie jest wystarczająca, aby skarżący mógł powołać się na istniejący i aktualny interes prawny w stwierdzeniu nieważności, którego się domaga, a nie tylko na interes hipotetyczny.

Wreszcie stwierdzenie nieważności, o które wniesiono, nie jest konieczną podstawą ewentualnej skargi skarżącego o odszkodowanie wniesionej przeciwko stronom porozumienia do sądów krajowych. W istocie atest negatywny nie wiąże sądów krajowych, nawet jeżeli stanowi on okoliczność faktyczną, którą powinny one uwzględnić. Wyraża on tylko pogląd Komisji, że w świetle znanych jej okoliczności nie ma potrzeby ingerencji z jej strony. Nie stanowi on więc ostatecznej oceny ani w szczególności zajęcia stanowiska, które należą do wyłącznej kompetencji Komisji. Jako że art. 81 ust. 1 WE jest bezpośrednio stosowany, jednostki mogą powoływać się na niego przed sądami krajowymi i wywodzić z niego swoje prawa, a wobec tego, że te ostatnie mogą również dysponować ewentualnie innymi informacjami o szczególnych okolicznościach sprawy, są one w naturalny sposób zobowiązane do wyrobienia sobie własnej opinii na podstawie posiadanych informacji w kwestii zastosowania art. 81 ust. 1 WE do pewnych porozumień. W każdym razie mogą one wystąpić do Trybunału w trybie prejudycjalnym w przedmiocie ważności atestu negatywnego, tak iż w razie ewentualnego sporu skarżący nie jest w żadnym razie pozbawiony możliwości dochodzenia swoich praw przed sądem krajowym.

(por. pkt 40, 42, 43, 47–51)

POSTANOWIENIE SĄDU (trzecia izba)

z dnia 17 października 2005 r.(*)

Konkurencja – Artykuł 81 WE – System kart płatniczych Visa – Reguła „brak akwizycji bez wydania kart” – Atest negatywny – Reguła uchylona w trakcie postępowania – Interes prawny – Umorzenie postępowania

W sprawie T‑28/02

First Data Corp., z siedzibą w Wilmington, Delaware (Stany Zjednoczone),

FDR Ltd, z siedzibą w Dover, Delaware (Stany Zjednoczone),

First Data Merchant Services Corp., z siedzibą w Sunrise, Floryda (Stany Zjednoczone),

początkowo reprezentowane przez adwokatów P. Bosa i M. Nissena, a następnie przez adwokata P. Bosa,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich, początkowo reprezentowanej przez R. Wainwrighta, W. Wilsa i V. Superti, a następnie przez R. Wainwrighta i T. Christoforou, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,

strona pozwana,

mającej za przedmiot wniosek o stwierdzenie nieważności art. 1 tiret piąte decyzji Komisji 2001/782/WE z dnia 9 sierpnia 2001 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 81 traktatu WE oraz art. 53 porozumienia o EOG (sprawa COMP/29.373 – Visa International) (Dz.U. L 293, str. 24),

SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI

WSPÓLNOT EUROPEJSKICH (trzecia izba),

w składzie: M. Jaeger, prezes, V. Tiili oraz O. Czúcz, sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

wydaje następujące

Postanowienie

 Okoliczności faktyczne leżące u podstaw skargi

1       First Data Corp. jest spółką dominującą w stosunku do FDR Ltd poprzez swoją spółkę zależną First Data Resources Inc. Jest ona również spółką dominującą w stosunku do First Data Merchant Services Corp. poprzez swoją spółkę zależną First Financial Management Corp. Spółki te razem tworzą grupę First Data (zwaną dalej „First Data”).

2       FDR wykonuje działalność w sektorze kart płatniczych w Europie pod nazwą First Data Europe. W Stanach Zjednoczonych jej spółka dominująca First Data Resources jest jednym z głównych dostawców usług dla wystawców tych kart. Ponadto First Data Merchant Services jest jednym z najważniejszych podmiotów na rynku amerykańskim obsługującym transakcje zwane „akwizycją”.

3       Visa International Service Association (zwana dalej „Visą”) jest firmą prywatną działającą w celach zarobkowych, która należy do około 20 000 instytucji finansowych z całego świata będących jej członkami. Obsługuje ona system kart o tej samej nazwie (zwany dalej „systemem kart Visa”).

4       W dniu 31 stycznia 1977 r. Visa (działając pod dawną nazwą Ibanco Ltd) zgłosiła Komisji różne reguły i przepisy dotyczące Visy i jej członków, wnioskując o wydanie atestu negatywnego albo udzielenie zwolnienia na mocy art. 81 ust. 3 WE.

5       W dniu 29 kwietnia 1985 r. Komisja wysłała do powyższej organizacji pismo o zamknięciu sprawy. Na skutek skargi na wielostronne opłaty z tytułu wymiany w systemie kart Visa Komisja wznowiła dochodzenie i w dniu 4 grudnia 1992 r. cofnęła pismo o zamknięciu sprawy.

6       W dniu 14 października 2000 r. Komisja opublikowała komunikat zgodnie z art. 19 ust. 3 rozporządzenia Rady nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r., pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. [81] i [82] traktatu (Dz.U. 1962, L 13, str. 204), wzywając zainteresowane osoby trzecie do zgłoszenia uwag w odniesieniu do zamiaru zajęcia przez Komisję korzystnego stanowiska między innymi w kwestii zasady niedyskryminacji, zmienionych reguł znajdujących zastosowanie do usług transgranicznych oraz reguły „brak akwizycji bez wydania kart” (no‑acquiring‑without‑issuing rule) (Dz.U. C 293, str. 18). W związku z tym komunikatem skarżące nie przedłożyły żadnych uwag.

7       W dniu 22 maja 2001 r. przedstawiciele First Data spotkali się z przedstawicielami Visy, aby przedstawić swój projekt rozwoju działalności akwizycyjnej w Europie i uzyskać status członka Visy. Przy tej okazji Visa poinformowała First Data, że uzyskanie statusu członka zależy od spełnienia dwóch przesłanek. Po pierwsze, wnioskodawca musi być instytucją finansową i po drugie, przed podjęciem akwizycji musi być on wystawcą kart.

8       W dniu 11 lipca 2001 r. First Data zwróciła się na piśmie do Visy z prośbą o formularz wniosku o przystąpienie do Visy.

9       W dniu 20 lipca 2001 r. Visa odpowiedziała First Data, przypominając jej o przesłankach uzyskania statusu członka przedstawionych na spotkaniu w dniu 22 maja 2001 r.

10     W dniu 9 sierpnia 2001 r. Komisja wydała decyzję 2001/782/WE dotyczącą postępowania na podstawie art. 81 traktatu WE i art. 53 porozumienia o EOG (sprawa COMP/29.373 – Visa International) (Dz.U. L 293, str. 24; zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”).

11     Sentencja zaskarżonej decyzji brzmi następująco:

„Artykuł 1

W oparciu o ustalone okoliczności faktyczne Komisja uznaje, że nie ma powodu do podjęcia działania na podstawie art. 81 ust. 1 traktatu WE lub art. 53 porozumienia o EOG w odniesieniu do poniższych reguł i przepisów regulujących system kart płatniczych Visa International:

[…]

– reguła, zgodnie z którą akwizycja jest zależna od wydania kart ([n]o‑acquiring‑without‑issuing rule), przewidziana w części 2.04‑2.07 statutu [...]” (zwana dalej „sporną regułą”) [tłumaczenie nieoficjalne].

 Przebieg postępowania

12     Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 4 lutego 2002 r. skarżące wniosły niniejszą skargę.

13     Odrębnym pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 4 kwietnia 2002 r. pozwana podniosła zarzut niedopuszczalności na podstawie art. 114 regulaminu Sądu.

14     Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 17 czerwca 2002 r. Visa wniosła o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta w celu poparcia żądań Komisji.

15     Pismem z dnia 4 lipca 2002 r. skarżące wniosły, zgodnie z art. 116 § 2 regulaminu Sądu, o poufne traktowanie danych zawartych w ustępie 6 zdania od czwartego do siódmego, ustępie 7 zdanie trzecie oraz w ustępie 13 zdania trzecie i czwarte ich uwag na temat zarzutu niedopuszczalności, które zawierają tajemnice handlowe.

16     Postanowieniem z dnia 7 stycznia 2003 r. Sąd pozostawił zarzut niedopuszczalności i kwestię kosztów do rozstrzygnięcia w wyroku kończącym postępowanie w sprawie.

17     Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2003 r. Visa została dopuszczona do sprawy w charakterze interwenienta w celu poparcia żądań Komisji. Przekazano jej pisma procesowe w wersji bez klauzuli poufności.

18     Pismem złożonym w dniu 12 lutego 2003 r. Visa wniosła sprzeciw wobec wniosku o poufne traktowanie. Pismem zarejestrowanym w dniu 10 kwietnia 2003 r. skarżące przedstawiły swoje uwagi w sprawie tego sprzeciwu.

19     Postanowieniem z dnia 14 sierpnia 2003 r. Sąd zgodził się na poufne traktowanie danych zawartych w ustępie 6 zdania od czwartego do siódmego, ustępie 7 zdanie trzecie oraz w ustępie 13 zdania trzecie i czwarte uwag skarżących na temat zarzutu niedopuszczalności. Koszty zostały zastrzeżone do rozstrzygnięcia w wyroku kończącym postępowanie w sprawie.

20     Ponieważ zmianie uległ skład izb Sądu, sędzia sprawozdawca został przydzielony do izby trzeciej, której została przydzielona niniejsza sprawa.

21     W oparciu o sprawozdanie sędziego sprawozdawcy Sąd (trzecia izba) zdecydował o otwarciu procedury ustnej oraz w ramach środków organizacji postępowania, o których mowa w art. 64 regulaminu Sądu, wezwał strony do przedstawienia pewnych dokumentów i zadał im kilka pytań na piśmie.

22     Skarżące wnoszą do Sądu o:

–       stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w części dotyczącej spornej reguły;

–       nakazanie Komisji i Visie dostarczenia informacji i/lub dokumentów dotyczących definicji odpowiedniej liczby kart, o której mowa w motywie 18 i przypisie 21 zaskarżonej decyzji;

–       nakazanie Komisji albo Visie dostarczenia kopii „Cross‑border Acquiring Planning and Implementation Guide” (przewodnika w sprawie planowania i realizacji transgranicznej akwizycji) wspomnianego w odpowiedzi na skargę;

–       obciążenie Komisji kosztami postępowania;

–       obciążenie Visy kosztami związanymi z interwencją.

23     Komisja, popierana przez Visę, wnosi do Sądu o:

–       odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej lub jej oddalenie jako bezpodstawnej;

–       obciążenie skarżących kosztami postępowania.

24     Pismem z dnia 28 stycznia 2005 r. Visa poinformowała Sąd o swojej decyzji w sprawie uchylenia spornej reguły ze skutkiem natychmiastowym w europejskiej strefie systemu kart Visa. Ponadto Visa wycofała się z roli interwenienta.

25     Pismem z dnia 3 lutego 2005 r. Sąd zażądał od stron przedstawienia uwag w kwestii wycofania się Visy ze sprawy oraz w kwestii, czy skarga stała się bezprzedmiotowa. Strony zostały również poinformowane o decyzji prezesa trzeciej izby w sprawie odroczenia rozprawy, która była wyznaczona na dzień 24 lutego 2005 r.

26     Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2005 r. w następstwie wycofania się z postępowania Visa została wykreślona z rejestru Sądu jako interwenient.

 Co do prawa

27     Na podstawie art. 113 regulaminu Sąd, orzekając zgodnie z art. 114 § 3 i 4 tego regulaminu, może w każdym czasie z urzędu badać, czy skarga jest niedopuszczalna ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe, albo uznać po wysłuchaniu stron, iż skarga stała się bezprzedmiotowa i że postępowanie należy umorzyć. Artykuł 114 § 3 regulaminu stanowi, że pozostała część postępowania odbywa się ustnie, chyba że Sąd zadecyduje inaczej.

28     Po wysłuchaniu stron na okoliczność skutków uchylenia spornej zasady dla dalszej części postępowania Sąd uważa, iż dysponuje wystarczającymi informacjami, i postanawia, że procedura ustna, która została otwarta, powinna zostać zamknięta.

 Argumenty stron

29     Komisja twierdzi, iż skarga stała się bezprzedmiotowa oraz że skarżące nie mają już interesu prawnego w prowadzeniu postępowania.

30     Skarżące podnoszą, iż ani uchylenie przez Visę spornej reguły, ani jej wycofanie się ze sprawy jako interwenienta nie są wystarczającymi powodami do zakończenia postępowania. Opierają się one na trzech argumentach.

31     Po pierwsze, twierdzą one, iż nie ma gwarancji, że Visa nie wprowadzi ponownie spornej reguły lub że nie wprowadzi podobnej reguły o równoważnym skutku. Według skarżących utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji ułatwi taki krok. Uważają one, że w przypadku braku decyzji Sądu o zasadniczym znaczeniu Visa może podjąć próbę zapobieżenia wejściu First Data jako nabywcy do europejskiej strefy systemu kart Visa.

32     Po drugie, skarżące podnoszą, iż mają one interes prawny w podtrzymywaniu skargi, jako że Sąd mógłby ewentualnie orzec na ich korzyść, w szczególności ponieważ Komisja błędnie dopuściła sporną regułę, nie przeprowadziwszy własnego dochodzenia co do jej celu i skutków, w tym co do przesłanki dopuszczenia w postaci licencji bankowej. Skarżące dodają, że skarga nie stała się bezprzedmiotowa, ponieważ ten ostatni wymóg pozostał w mocy po uchyleniu przez Visę spornej reguły. Niemniej skarżące uważają, że aby stać się zwykłym nabywcą, wymóg licencji bankowej nie jest uzasadniony.

33     Po trzecie, skarżące podnoszą, że orzeczenie Sądu, w szczególności orzeczenie, zgodnie z którym zarzut trzeci ich skargi – oparty na błędzie co do prawa i/lub co do faktów w rozważaniach Komisji, jakoby nie było odczuwalnego ograniczenia konkurencji – jest uzasadniony, może posłużyć skarżącym za podstawę ewentualnego powództwa o odszkodowanie przeciwko Visie. Skarżące są bowiem zdania, że orzeczenie Sądu stwierdzające, że Komisja bezpodstawnie zaaprobowała sporną regułę i że w konsekwencji wymóg posiadania licencji bankowej był również bezpodstawny, prowadzi niechybnie do wniosku, że obie przesłanki były niezgodne z prawem w momencie wydania zaskarżonej decyzji, jak również po jej wydaniu.

 Ocena Sądu

34     Skarga o stwierdzenie nieważności wniesiona przez osobę fizyczną lub prawną jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy skarżący ma interes w orzeczeniu nieważności zaskarżonego aktu. Taki interes istnieje tylko wtedy, gdy stwierdzenie nieważności tego aktu może samo w sobie wywrzeć skutki prawne lub – inaczej mówiąc – w razie powodzenia skargi może ona przynieść korzyść stronie, która ją wniosła (zob. wyrok Sądu z dnia 28 września 2004 r. w sprawie T‑310/00 MCI przeciwko Komisji, Zb.Orz. str. II‑3253, pkt 44 oraz przywołane tam orzecznictwo).

35     W tym względzie należy przypomnieć, iż przesłanki dopuszczalności skargi należy ocenić – abstrahując od odrębnej kwestii utraty interesu prawnego – w momencie wniesienia skargi (zob. wyrok Sądu z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie T‑131/99 Shaw i Falla przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2023, pkt 29 oraz przywołane tam orzecznictwo).

36     W każdym razie w interesie prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości leży, by Sąd – bez względu na moment oceny dopuszczalności skargi – mógł także później stwierdzić, iż należy umorzyć postępowanie w sprawie, w przypadku gdy skarżący, który początkowo miał interes prawny, utracił całkowicie osobisty interes w stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji z powodu zdarzenia zaistniałego po wniesieniu skargi.

37     Aby bowiem skarżący mógł podtrzymywać skargę o stwierdzenie nieważności decyzji, musi cały czas mieć osobisty interes w stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji (zob. wyrok Sądu z dnia 24 kwietnia 2001 r. w sprawie T‑159/98 Torre i in. przeciwko Komisji, Rec. FP str. I‑A‑83 i II‑395, pkt 30 oraz przywołane tam orzecznictwo).

38     Podobnie w kwestii dopuszczalności odwołania Trybunał uznał, iż może on z urzędu podnieść, że strona nie ma interesu prawnego we wniesieniu lub w podtrzymywaniu odwołania z powodu zdarzenia mającego miejsce po wydaniu wyroku Sądu, które pozbawia ten wyrok szkodliwego skutku dla wnoszącego odwołanie, oraz uznać odwołanie za niedopuszczalne lub bezprzedmiotowe z tej przyczyny. Istnienie interesu prawnego po stronie wnoszącego odwołanie zakłada bowiem, iż w razie jego uwzględnienia przyniesie ono korzyść stronie, która je wniosła (wyrok Trybunału z dnia 19 października 1995 r. w sprawie C‑19/93 P Rendo i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑3319, pkt 13).

39     Należy zatem zbadać, czy ewentualne stwierdzenie nieważności art. 1 tiret piąte zaskarżonej decyzji po wycofaniu spornej reguły może mieć korzystne skutki prawne dla skarżących (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 13 czerwca 2000 r. w sprawach połączonych T‑204/97 i T‑270/97 EPAC przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2267, pkt 154).

40     W niniejszej sprawie należy uznać, że interes prawny skarżących w takim zakresie, w jakim istniał, ustał z powodu uchylenia spornej reguły. Ewentualny wyrok Sądu stwierdzający nieważność art. 1 tiret piąte zaskarżonej decyzji nie mógłby bowiem wywołać skutków określonych w art. 233 WE. Zatem nawet w przypadku stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji Komisja nie mogłaby wydać nowej decyzji wolnej od ewentualnych błędów stwierdzonych przez Sąd, ponieważ sporna reguła już nie obowiązuje (zob. podobnie postanowienie Sądu z dnia 13 czerwca 1997 r. w sprawie T‑13/96 TEAM i Kolprojekt przeciwko Komisji, Rec. str. II‑983, pkt 27 i 28).

41     Argumenty skarżących nie podważają tych rozważań.

42     Po pierwsze, jeśli chodzi o twierdzenie skarżących, jakoby Visa mogła przyjąć regułę podobną do spornej reguły, należy przypomnieć, że podmiot gospodarczy musi wykazać się żywotnym i aktualnym interesem w stwierdzeniu nieważności zaskarżonego aktu (wyrok Sądu z dnia 17 września 1992 r. w sprawie T‑138/89 NBV i NVB przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2181, pkt 33), co nie ma miejsca w niniejszym przypadku.

43     Jeżeli bowiem interes, na który powołuje się skarżący, dotyczy przyszłej sytuacji prawnej, należy wykazać, iż pogorszenie tej sytuacji prawnej jest już pewne. Nie ma to miejsca w niniejszym przypadku, ponieważ przyjęcie przez Visę podobnej reguły stanowi jedynie możliwość, która zależy wyłącznie od woli Visy. Zatem chodzi tu o czysto hipotetyczny interes, który nie wystarcza do stwierdzenia, że sytuacja prawna skarżących uległaby pogorszeniu w przypadku niestwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji.

44     Po drugie, skarżące uważają, że ewentualne korzystne orzeczenie Sądu wywarłoby również skutek w postaci zmiany przez Visę wymagania, iż jej członkowie muszą posiadać licencję bankową.

45     W tym względzie wystarczy przypomnieć, iż reguła ustanowiona przez Visę wymagająca licencji bankowej nie jest przedmiotem zaskarżonej decyzji. Nawet przy założeniu, iż Komisja powinna była zbadać sporną regułę, uwzględniając – w ramach warunków rynkowych – istnienie wymogu licencji bankowej, nie zmieniłoby to faktu, że ten wymóg nie stanowi przedmiotu zaskarżonej decyzji. W konsekwencji nawet gdyby stwierdzono nieważność art. 1 tiret piąte zaskarżonej decyzji i gdyby Komisja musiała ponownie zbadać zgodność spornej reguły z art. 81 WE, nie spowodowałoby to automatycznie żadnych skutków wobec innych zasad regulujących system kart Visa.

46     Ponadto nic nie stoi na przeszkodzie, by skarżące zakwestionowały w drodze skargi do Komisji reguły przystąpienia do systemu Visa, w tym w szczególności wymóg bycia instytucją finansową, co zresztą podnosi Komisja w swoich uwagach dotyczących wycofania się interwenienta.

47     Po trzecie, jeśli chodzi o argumenty skarżących, iż stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji jest konieczne do tego, by oprzeć na nim ich ewentualne powództwo o odszkodowanie przeciwko Visie przed sądem krajowym, należy przede wszystkim zauważyć, że także to stanowi okoliczność przyszłą i hipotetyczną.

48     To, czy sąd krajowy orzekający w sprawie ewentualnego powództwa o odszkodowanie wytoczonego przeciwko Visie uwzględniłby ocenę Komisji dotyczącą możliwości zastosowania art. 81 ust. 1 WE, jest niepewne.

49     Niezaprzeczalne jest, że w stosunku do aktów instytucji wspólnotowych obowiązuje co do zasady domniemanie legalności, dopóki nie zostaną one uchylone albo wycofane (wyroki Trybunału z dnia 1 kwietnia 1982 r. w sprawie 11/81 Dürbeck przeciwko Komisji, Rec. str. 1251, pkt 17 oraz z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawie C‑344/98 Masterfoods i HB, Rec. str. I‑11369, pkt 53). Zatem w przypadku gdy sądy krajowe orzekają w sprawie porozumień lub praktyk, które stanowiły już przedmiot decyzji Komisji, nie mogą one wydać orzeczeń sprzecznych z decyzją Komisji (ww. wyrok w sprawie Masterfoods i HB, pkt 52).

50     Jednakże atest negatywny nie wiąże sądów krajowych, nawet jeżeli stanowi on okoliczność faktyczną, którą sądy krajowe mogą uwzględnić w swoim badaniu. Z art. 2 rozporządzenia nr 17 wynika bowiem, iż atest negatywny oznacza tylko, że w świetle znanych Komisji okoliczności nie ma potrzeby ingerencji z jej strony. Atest negatywny nie stanowi więc ostatecznej oceny ani w szczególności zajęcia stanowiska, co należy do wyłącznej kompetencji Komisji. Jako że art. 81  ust. 1 WE jest bezpośrednio stosowany – jak Trybunał wielokrotnie stwierdził – jednostki mogą powoływać się na to postanowienie przed sądami krajowymi i wywodzić z niego swoje prawa. Podobnie jako że sądy krajowe mogą również dysponować ewentualnie innymi informacjami o szczególnych okolicznościach sprawy, są one w naturalny sposób zobowiązane do wyrobienia sobie własnej opinii na podstawie posiadanych przez siebie informacji w kwestii możliwości zastosowania art. 81 ust. 1 WE do pewnych porozumień (opinia rzecznika generalnego Reischla w sprawie 37/79 Marty przeciwko Lauder, w której w dniu 10 lipca 1980 r. zapadł wyrok Trybunału, Rec. str. 2481, 2502, 2507; zob. także podobnie wyrok w sprawie Marty przeciwko Lauder, pkt 13 oraz wyrok Sądu z dnia 13 grudnia 1990 r. w sprawie T‑116/89 Prodifarma i in. przeciwko Komisji, Rec. str. II‑843, pkt 70).

51     Co więcej, w przypadku wątpliwości co do zgodności z prawem decyzji Komisji na sądach krajowych spoczywa obowiązek wystąpienia z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym zgodnie z art. 234 WE, aby zakwestionować ważność zaskarżonej decyzji, tak iż w razie ewentualnego sporu skarżące nie byłyby w każdym razie pozbawione możliwości dochodzenia swoich praw przed sądem krajowym (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie T‑141/03 Sniace przeciwko Komisji, Zb.Orz. str. II‑1197, pkt 40).

52     W każdym razie sytuacja prawna skarżących nie uległaby zmianie na skutek stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji w części dotyczącej spornej reguły. Jak bowiem stwierdziły same skarżące w odpowiedzi na zadane przez Sąd na piśmie pytania, ewentualne stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji nie dałoby im dostępu do systemu akwizycji sieci Visa, ponieważ nie posiadają one licencji bankowej, co wynika z ich repliki. Tymczasem zważywszy, że wymóg posiadania licencji bankowej pozwalającej na zostanie członkiem Visy nie jest przedmiotem zaskarżonej decyzji i że Sąd może nie zastąpić swoją oceną oceny Komisji, ewentualne stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji w części dotyczącej spornej reguły nie wywołałoby bezpośredniego skutku na zgodność z prawem reguły, zgodnie z którą członkowie Visy muszą być instytucjami bankowymi. Należy bowiem przypomnieć, iż w ramach skargi o stwierdzenie nieważności, o której mowa w art. 230 WE, Trybunał i Sąd są uprawnione do zbadania braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy. Artykuł 231 WE stanowi, że jeżeli skarga jest zasadna, orzeka się o nieważności zakwestionowanego aktu (wyrok Trybunału z dnia 27 stycznia 2000 r. w sprawie C‑164/98 P DIR International Film i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑447, pkt 38).

53     W tych okolicznościach, bez potrzeby rozważania, czy skarżące miały interes w rozstrzygnięciu sporu w momencie wniesienia skargi, należy stwierdzić, iż w każdym razie skarżące nie mają interesu w kontynuowaniu tego postępowania. Z uwagi na brak aktualnego i pewnego interesu prawnego należy umorzyć postępowanie w przedmiocie niniejszej skargi.

 W przedmiocie kosztów

54     Zgodnie z art. 87 § 6 regulaminu w przypadku umorzenia postępowania rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów zależy od uznania Sądu.

55     Ponieważ w niniejszej sprawie okoliczności, które doprowadziły do umorzenia postępowania, są wynikiem zdarzenia niezależnego od zachowania stron postępowania, należy obciążyć każdą z nich własnymi kosztami.

Z powyższych względów

SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI (trzecia izba)

postanawia, że:

1)      Postępowanie w niniejszej sprawie zostaje umorzone.

2)      Skarżące i Komisja pokrywają własne koszty.

Sporządzono w Luksemburgu w dniu 17 października 2005 r.

Sekretarz

Prezes

E. Coulon

M. Jaeger

---

* Język postępowania: angielski.