KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 31.1.2024
COM(2024) 44 final
2024/0022(NLE)
Wniosek
DECYZJA RADY
w sprawie ustalenia stanowiska, jakie ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej w ramach Specjalnego Komitetu ds. Energii UE i Zjednoczonego Królestwa ustanowionego na mocy Umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony, w sprawie przyjęcia wytycznych dotyczących ram współpracy
UZASADNIENIE
1.Przedmiot wniosku
Niniejszy wniosek dotyczy decyzji określającej stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii w ramach Specjalnego Komitetu ds. Energii UE i Zjednoczonego Królestwa (zwanego dalej „Specjalnym Komitetem”) ustanowionego Umową o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony (zwaną dalej „Umową”).
We wniosku proponuje się, aby Unia poparła przyjęcie przez Specjalny Komitet decyzji w sprawie wytycznych dla operatorów energetycznych na potrzeby opracowania ram współpracy między operatorami energetycznymi w UE i w Zjednoczonym Królestwie.
Precyzując, powyższe ramy przewiduje się między:
a)europejską siecią operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej (ENTSO-E) i operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej w Zjednoczonym Królestwie,
b)europejską siecią operatorów systemów przesyłowych gazu (ENTSOG) i operatorami systemów przesyłowych gazu w Zjednoczonym Królestwie oraz
c)Agencją Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) i organem regulacyjnym w Zjednoczonym Królestwie wyznaczonym zgodnie z art. 310 Umowy.
2.Kontekst wniosku
2.1.Umowa o handlu i współpracy między Zjednoczonym Królestwem a UE
Celem Umowy jest ustanowienie współpracy między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem m.in. w obszarze energii. Część druga dział pierwszy tytuł VIII dotyczący energii (Handel, transport, rybołówstwo i inne uzgodnienia) zawiera zobowiązania dotyczące przyjęcia trzech ram współpracy.
Zgodnie z art. 317 ust. 1 Umowy pierwsze i drugie ramy współpracy należy przyjąć na potrzeby współpracy między siecią ENTSO-E, ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2019/943, oraz siecią ENTSOG, ustanowioną rozporządzeniem (WE) nr 715/2009, z jednej strony, a operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej i gazu w Zjednoczonym Królestwie, z drugiej strony.
Art. 317 ust. 1 Umowy wymaga, aby w ramach współpracy:
a)uwzględniono przynajmniej następujące obszary:
i. rynki energii elektrycznej i gazu;
ii. dostęp do sieci;
iii. bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej i gazu;
iv. energia morska;
v. planowanie infrastruktury;
vi. skuteczne wykorzystanie elektroenergetycznych i gazowych połączeń międzysystemowych; oraz
vii. obniżanie emisyjności sektora gazu i jakość gazu;
b)nie przyznawano operatorom systemów przesyłowych w Zjednoczonym Królestwie statusu porównywalnego z udziałem w ENTSO-E lub ENTSOG.
Zgodnie z art. 318 Umowy trzecie ramy należy przyjąć między ACER, ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2019/942, a organem regulacyjnym w Zjednoczonym Królestwie wyznaczonym zgodnie z art. 310.
Art. 318 Umowy wymaga, aby w ramach współpracy:
a)uwzględniono przynajmniej następujące obszary:
i. rynki energii elektrycznej i gazu;
ii. dostęp do sieci;
iii. zapobieganie nadużyciom na rynkach hurtowych energii elektrycznej i gazu;
iv. bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej i gazu;
v. planowanie infrastruktury;
vi. energia morska;
vii. skuteczne wykorzystanie elektroenergetycznych i gazowych połączeń międzysystemowych;
viii. współpraca między operatorami systemów przesyłowych; oraz
ix. obniżanie emisyjności sektora gazu i jakość gazu;
b)nie przyznawano organowi regulacyjnemu w Zjednoczonym Królestwie wyznaczonemu zgodnie z art. 310 statusu porównywalnego z udziałem w ACER.
Specjalny Komitet ds. Energii uzgadnia wytyczne dotyczące ram współpracy w zakresie rozpowszechniania informacji wśród operatorów systemów przesyłowych i organów regulacyjnych.
2.2.Specjalny Komitet ds. Energii UE i Zjednoczonego Królestwa
Specjalny Komitet ds. Energii UE i Zjednoczonego Królestwa, ustanowiony na mocy art. 8 ust. 1 lit. l) Umowy, zajmuje się kwestiami objętymi zakresem części drugiej dział pierwszy tytuł VIII dotyczący energii (Handel, transport, rybołówstwo i inne uzgodnienia).
Jak określono w art. 8 ust. 4 lit. a) i c) Umowy, Specjalny Komitet jest uprawniony do monitorowania wykonania i przeglądu oraz zapewniania właściwego funkcjonowania Umowy w zakresie swoich kompetencji. Jest on uprawniony także do przyjmowania decyzji, w tym zmian, oraz zaleceń w odniesieniu do wszystkich kwestii, w przypadku których Umowa tak stanowi lub w odniesieniu do których Rada Partnerstwa przekazała swoje uprawnienia Specjalnemu Komitetowi zgodnie z art. 7 ust. 4 lit. f) Umowy. Uprawnienie to doprecyzowano w części drugiej dział pierwszy tytuł VIII dotyczący energii, gdzie wskazano, iż Specjalnemu Komitetowi powierza się między innymi uzgadnianie wytycznych dotyczących ram współpracy zgodnie z art. 317 i 318 Umowy.
Zgodnie z art. 8 ust. 7 Umowy specjalnym komitetom (w tym Specjalnemu Komitetowi ds. Energii) współprzewodniczą przedstawiciel Unii i przedstawiciel Zjednoczonego Królestwa. Jak przewidziano w art. 10 ust. 2 Umowy, decyzje są przyjmowane i zalecenia są wydawane za obopólną zgodą stron Umowy.
2.3.Planowany akt Specjalnego Komitetu
Specjalny Komitet przewiduje przyjęcie decyzji w sprawie przyjęcia wytycznych dotyczących ram współpracy między, odpowiednio, (i) ENTSO-E i operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej w Zjednoczonym Królestwie, (ii) ENTSOG i operatorami systemów przesyłowych gazu w Zjednoczonym Królestwie oraz (iii) ACER i organem regulacyjnym w Zjednoczonym Królestwie wyznaczonym zgodnie z art. 310 Umowy („planowany akt”).
Decyzja Specjalnego Komitetu zawiera wytyczne dla odpowiednich operatorów w Unii Europejskiej i w Zjednoczonym Królestwie w odniesieniu do parametrów, które powinni oni uwzględniać przy opracowywaniu ram współpracy.
Specjalny Komitet powinien przyjąć planowany akt jak najszybciej, tj. podczas następnego posiedzenia albo w drodze procedury pisemnej określonej w załączniku I do Umowy, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
3.Stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii
Decyzja Specjalnego Komitetu ds. Energii w sprawie wytycznych dotyczących ram współpracy. Decyzją, której dotyczy wniosek, Specjalny Komitet przyjmie trzy zestawy wytycznych, odpowiednio w odniesieniu do (i) ustaleń roboczych między ENTSO-E a operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej w Zjednoczonym Królestwie; (ii) uzgodnień roboczych między ENTSOG a operatorami systemów przesyłowych gazu w Zjednoczonym Królestwie oraz (iii) uzgodnień administracyjnych między ACER a organem regulacyjnym w Zjednoczonym Królestwie wyznaczonym zgodnie z art. 310 Umowy. Organ regulacyjny w Wielkiej Brytanii (GEMA) oraz organ regulacyjny w Irlandii Północnej (Organ Regulacyjny ds. Sektora Użyteczności Publicznej) musiałyby działać wspólnie w ramach wyjątkowej delegacji reprezentującej organ regulacyjny w Zjednoczonym Królestwie.
Wszystkie wytyczne są wyszczególnione w odpowiednich załącznikach do decyzji i opierają się na odpowiednich postanowieniach art. 317 ust. 1 i art. 318 Umowy. Każde z tych wytycznych sporządzono zgodnie z takim samym podejściem: odpowiednich operatorów wzywa się do opracowania i wdrożenia niezbędnych uzgodnień dotyczących współpracy, wymienia się obszary współpracy, w których należy zachować autonomię decyzyjną każdej ze stron Umowy; zwraca się do operatorów w Zjednoczonym Królestwie o działanie wspólne i zakazuje się przyznawania im statusu równoważnego z członkostwem oraz zwraca się o przedłożenie proponowanych uzgodnień do rozpatrzenia przez Specjalny Komitet.
Proponowane stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii w ramach Specjalnego Komitetu, polega zatem na poparciu przyjęcia decyzji przez Specjalny Komitet.
4.Podstawa prawna
4.1.Proceduralna podstawa prawna
4.1.1.Zasady
Art. 218 ust. 9 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, że „Rada, na wniosek Komisji lub wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, przyjmuje decyzję zawieszającą stosowanie umowy i ustalającą stanowiska, które mają być zajęte w imieniu Unii w ramach organu utworzonego przez umowę, gdy organ ten ma przyjąć akty mające skutki prawne, z wyjątkiem aktów uzupełniających lub zmieniających ramy instytucjonalne umowy” (pogrubienie dodano).
4.1.2.Zastosowanie w niniejszej sprawie
Specjalny Komitet ds. Energii UE i Zjednoczonego Królestwa jest organem utworzonym na mocy umowy o handlu i współpracy między Zjednoczonym Królestwem a UE.
Akt, który ma zostać przyjęty przez Specjalny Komitet ds. Energii, jest aktem mającym skutki prawne, ponieważ art. 10 Umowy stanowi, że decyzje przyjęte przez Specjalny Komitet „są wiążące dla stron”, i ponieważ powoduje on wywiązanie się przez strony z zobowiązań uzgodnionych przez nie w art. 317 ust. 1 i art. 318 Umowy.
W związku z tym proceduralną podstawą prawną decyzji, której dotyczy wniosek, jest art. 218 ust. 9 TFUE, a Rada musi przyjąć decyzję ustalającą stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii.
4.2.Materialna podstawa prawna
4.2.1.Zasady
Materialna podstawa prawna decyzji przyjętej w trybie art. 218 ust. 9 TFUE jest uzależniona głównie od celu i treści planowanego aktu, którego dotyczy stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii. Jeżeli planowany akt ma dwojaki cel lub dwa elementy składowe, a jeden z tych celów lub elementów da się określić jako główny, zaś drugi ma jedynie poboczny charakter, decyzja przyjęta na mocy art. 218 ust. 9 TFUE musi mieć jedną materialną podstawę prawną, tj. podstawę, której wymaga główny lub dominujący cel lub element składowy.
4.2.2.Zastosowanie w niniejszej sprawie
Główny cel i treść planowanego aktu prawnego odnoszą się do dziedziny energii. Materialną podstawą prawną proponowanej decyzji jest zatem art. 194 ust. 1 TFUE.
4.3.Wniosek
Podstawą prawną proponowanej decyzji powinien być art. 194 ust. 1 TFUE w związku z art. 218 ust. 9 TFUE.
2024/0022 (NLE)
Wniosek
DECYZJA RADY
w sprawie ustalenia stanowiska, jakie ma być zajęte w imieniu Unii Europejskiej w ramach Specjalnego Komitetu ds. Energii UE i Zjednoczonego Królestwa ustanowionego na mocy Umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony, w sprawie przyjęcia wytycznych dotyczących ram współpracy
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 194 ust. 1 w związku z art. 218 ust. 9,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)Dnia 29 kwietnia 2021 r. Rada przyjęła decyzję (UE) 2021/689 w sprawie zawarcia Umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony (zwanej dalej „Umową”). Umowa ta obowiązuje od dnia 1 stycznia 2021 r.
(2)Zgodnie z art. 8 ust. 4 lit. c) Umowy Specjalny Komitet ds. Energii (zwany dalej „Specjalnym Komitetem”) może przyjmować decyzje i zalecenia w odniesieniu do wszystkich kwestii – w przypadku których przedmiotowa Umowa lub jakakolwiek umowa uzupełniająca tak stanowi, lub w odniesieniu do których Rada Partnerstwa przekazała mu uprawnienia – w sprawach związanych z jego obszarem kompetencji. Zgodnie z art. 10 ust. 2 Umowy, Komitet przyjmuje decyzje i wydaje zalecenia za obopólną zgodą stron Umowy.
(3)Art. 317 ust. 1 Umowy zobowiązuje każdą ze stron do zapewnienia, aby operatorzy systemów przesyłowych opracowali skuteczne i inkluzywne uzgodnienia robocze z myślą o wspieraniu planowania i zadań operacyjnych związanych z realizacją celów Tytułu Umowy dotyczącego Energii, w tym ramy współpracy między europejską siecią operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej, ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2019/943 („ENTSO-E”), oraz europejską siecią operatorów systemów przesyłowych gazu, ustanowioną rozporządzeniem (WE) nr 715/2009 („ENTSOG”), z jednej strony, a operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej i gazu w Zjednoczonym Królestwie, z drugiej strony.
(4)Ramy te nie powinny obejmować ani powodować przyznania statusu porównywalnego z udziałem operatorów systemów przesyłowych ze Zjednoczonego Królestwa w ENTSO-E lub ENTSOG.
(5)Art. 318 Umowy zobowiązuje każdą ze stron do zapewnienia, aby Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki i organ regulacyjny Zjednoczonego Królestwa wyznaczony zgodnie z art. 310 Umowy najszybciej, jak to możliwe nawiązali kontakty i dokonali uzgodnień administracyjnych, aby ułatwić osiągnięcie celów przedmiotowej Umowy.
(6)Ramy te nie powinny obejmować ani powodować przyznania statusu porównywalnego z udziałem organu regulacyjnego Zjednoczonego Królestwa wyznaczonego zgodnie z art. 310 Umowy w Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki.
(7)Specjalny Komitet ma jak najszybciej przyjąć decyzję w sprawie wytycznych dotyczących ram współpracy, o której mowa zarówno w art. 317 ust. 1, jak i w art. 318. Specjalny Komitet ma przyjąć decyzję podczas swojego kolejnego posiedzenia albo w drodze procedury pisemnej, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej, po dopełnieniu przez każdą ze Stron procedur wewnętrznych.
(8)Należy ustalić stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii w ramach Specjalnego Komitetu, gdyż jego decyzja będzie wiążąca dla Unii,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii w ramach Specjalnego Komitetu ds. Energii, opiera się na projekcie aktu Specjalnego Komitetu dołączonym do niniejszej decyzji.
Artykuł 2
Niniejsza decyzja skierowana jest do Komisji.
Sporządzono w Brukseli dnia […] r.
W imieniu Rady
Przewodniczący
