KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 17.2.2023

COM(2023) 87 final

2023/0038(NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie zawarcia Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Nowa Zelandia jest 50. co do wielkości partnerem handlowym UE w dziedzinie towarów, natomiast UE jest trzecim co do wielkości partnerem handlowym Nowej Zelandii (po Chinach i Australii) i odpowiada za 11,5 % całkowitej wymiany handlowej. Dwustronny handel towarami między tymi dwoma partnerami wyniósł w 2021 r. 7,8 mld EUR, a wartość handlu usługami w 2020 r. wyniosła 3,7 mld EUR. Eksport z Nowej Zelandii do UE jest w znacznym stopniu zdominowany przez produkty rolne, natomiast eksport z UE do Nowej Zelandii koncentruje się na wyrobach gotowych. W 2020 r. wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych UE w Nowej Zelandii wyniosła 8,5 mld EUR, a wartość inwestycji Nowej Zelandii w UE – 4,8 mld EUR.

Decyzja o rozpoczęciu przygotowań do ewentualnych negocjacji została podjęta 29 października 2015 r. na spotkaniu między przewodniczącymi Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej a premierem Nowej Zelandii. Szczególną uwagę zwrócono na fakt, że Nowa Zelandia należy do najszybciej rozwijających się gospodarek rozwiniętych na świecie i że zawarła liczne preferencyjne umowy handlowe z innymi partnerami. W związku z tym przedsiębiorstwa z UE miały mniej korzystne warunki dostępu do rynku Nowej Zelandii. Uznano zatem, że umowa handlowa z partnerem o podobnych poglądach, jakim jest Nowa Zelandia, zapewniłaby unijnym przedsiębiorstwom równe warunki działania, przyczyniłaby się do tworzenia miejsc pracy, wzrostu gospodarczego i inwestycji, a tym samym przyniosłaby korzyści zarówno unijnym przedsiębiorstwom, jak i obywatelom.

Wiosną 2017 r. zakończono szeroko zakrojoną analizę zakresu, która wykazała, że negocjacje mogą doprowadzić do zawarcia umowy handlowej w interesie obu stron. Projekt wytycznych negocjacyjnych przedstawiono państwom członkowskim we wrześniu 2017 r. wraz z towarzyszącą mu oceną skutków 1 .

22 maja 2018 r. Rada Unii Europejskiej upoważniła Komisję Europejską do rozpoczęcia negocjacji handlowych z Nową Zelandią i przyjęła wytyczne negocjacyjne. Negocjacje poparto oceną wpływu handlu na zrównoważony rozwój. Pierwsza runda negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią („umowa o wolnym handlu”) odbyła się w lipcu 2018 r. UE i Nowa Zelandia zakończyły negocjacje w sprawie ambitnej umowy o wolnym handlu 30 czerwca 2022 r., po czteroletnim procesie negocjacyjnym i 12 rundach negocjacji.

Chociaż Nowa Zelandia jest statystycznie stosunkowo małym partnerem handlowym, umowa o wolnym handlu stanowi pożądane potwierdzenie naszych wzmocnionych stosunków z Nową Zelandią i podkreśla aspiracje UE do pogłębienia stosunków z regionem Indo-Pacyfiku w świetle jej strategii na rzecz regionu Indo-Pacyfiku z 2021 r.

Biorąc pod uwagę szerszy kontekst geopolityczny i geoekonomiczny, terminowe zakończenie negocjacji z partnerem o podobnych poglądach, jakim jest Nowa Zelandia, jest również wyraźnym sygnałem świadczącym o wspólnym zaangażowaniu na rzecz systemu handlowego opartego na zasadach.

Porozumienie to zniesie wszystkie cła na towary z UE w Nowej Zelandii, wesprze unijnych rolników oraz zapewni ochronę pracowników i środowiska poprzez dalekosiężne, egzekwowalne postanowienia dotyczące zrównoważonego rozwoju. Umowa o wolnym handlu z Nową Zelandią jest pierwszą zawartą przez UE umową zawierającą postanowienia „nowej generacji” dotyczące zrównoważonego rozwoju, zgodnie z wynikami przeprowadzonego niedawno przeglądu zrównoważonej polityki handlowej opisanymi w komunikacie UE zatytułowanym „Siła partnerstw handlowych: współpraca na rzecz zielonego i sprawiedliwego wzrostu” z 22 czerwca 2022 r. 2  

Teksty umowy o wolnym handlu, po weryfikacji prawnej, zostały podane do publicznej wiadomości pod następującym adresem:

https://policy.trade.ec.europa.eu/eu-trade-relationships-country-and-region/countries-and-regions/new-zealand/eu-new-zealand-agreement/text-agreement_en

Komisja przedkłada następujące wnioski dotyczące decyzji Rady:

–wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią;

–wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią;

Załączony wniosek dotyczący decyzji Rady stanowi instrument prawny umożliwiający zawarcie Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Przed zakończeniem negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu UE i Nowa Zelandia wynegocjowały kompleksową Umowę o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy, która weszła w życie 21 lipca 2022 r. Umowa ta stanowi podstawę prawną długotrwałego i silnego partnerstwa między UE a Nową Zelandią oraz pogłębia współpracę między obiema stronami w wielu dziedzinach, takich jak pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe, badania naukowe i innowacje, rozwój, rybołówstwo i gospodarka morska oraz współpraca w kwestiach handlowych i gospodarczych.

Po wejściu w życie umowa o wolnym handlu będzie współistnieć z Umową o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy jako umowa szczegółowa i integralna część ogólnych stosunków dwustronnych między UE a Nową Zelandią. Umowy te nie zawierają postanowień nakładających się na siebie ani sprzecznych ze sobą.

•Spójność z innymi politykami Unii

Umowa o wolnym handlu jest w pełni spójna z politykami Unii i nie będzie wymagała od UE zmiany jej zasad, przepisów ani standardów w żadnym z regulowanych obszarów. Ponadto, podobnie jak w przypadku wszystkich pozostałych umów handlowych wynegocjowanych przez Komisję, umowa o wolnym handlu z Nową Zelandią w pełni chroni usługi publiczne i gwarantuje, że prawo rządów do stanowienia przepisów w interesie publicznym jest w pełni zachowane i stanowi główną zasadę leżącą u jej podstaw.

Ponadto postanowienia tej umowy w pełni odzwierciedlają wyniki przeprowadzonego niedawno przeglądu zrównoważonej polityki handlowej, opisane w komunikacie UE w tej sprawie („Siła partnerstw handlowych: współpraca na rzecz zielonego i sprawiedliwego wzrostu”, 22 czerwca 2022 r.).

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

•Proporcjonalność

•Wybór instrumentu

Niniejszy wniosek jest zgodny z art. 218 ust. 6 TFUE, który przewiduje przyjmowanie przez Radę decyzji dotyczących zawierania umów międzynarodowych. Nie istnieje żaden inny instrument prawny, który mógłby posłużyć do osiągnięcia celu wyrażonego w niniejszym wniosku.

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny ex post/oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

Zgodnie z oceną skutków w wyniku zawarcia umowy o wolnym handlu handel dwustronny powinien wzrosnąć nawet o 30 % i od pierwszego roku jej stosowania umowa ta może pozwolić unijnym przedsiębiorstwom eksportującym do Nowej Zelandii na jej warunkach zaoszczędzić nawet 140 mln EUR rocznie na cłach. Inwestycje UE w Nowej Zelandii mogą potencjalnie wzrosnąć o 80 %.

Można jednak uznać, że elementy ilościowe zaniżają rzeczywisty wpływ gospodarczy tej umowy o wolnym handlu, biorąc pod uwagę, że standardowa konfiguracja modelowania nie odpowiada niewielkiemu rozmiarowi Nowej Zelandii. Za pomocą tych liczb nie można uwzględnić przewidywalnych korzyści związanych ze wzmocnieniem ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej, ważnymi postanowieniami dotyczącymi handlu cyfrowego lub usług cyfrowych ani politycznego znaczenia tej umowy. Umowa o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią jest najnowocześniejszą umową handlową UE. Jest ona szczególnie ważna w szerszym kontekście, ponieważ ustanawia standard dla przyszłych umów, a jednocześnie wspiera bieżące wysiłki UE na rzecz dalszego zacieśniania stosunków gospodarczych w regionie Indo-Pacyfiku. Elementów tych nie da się uwzględnić w modelowaniu, ale można się spodziewać, że będą one miały istotne znaczenie i będą sprzyjać głębszemu zaangażowaniu gospodarczemu.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Przed rozpoczęciem negocjacji Komisja przeprowadziła ocenę skutków umowy o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią 3 , popartą konsultacjami publicznymi online i niezależnym badaniem przeprowadzonym przez zewnętrznego wykonawcę. Badanie potwierdziło, że umowa o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią może przynieść istotne korzyści wykraczające poza lepszy dostęp do rynku, podkreślając znaczenie kompleksowych stosunków gospodarczych w całym regionie.

W czasie gdy prowadzone były negocjacje, zewnętrzny wykonawca dokonał oceny wpływu umowy o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią na zrównoważony rozwój (ocena wpływu handlu na zrównoważony rozwój – TSIA) 4 w celu zbadania potencjalnych skutków gospodarczych, społecznych, dotyczących praw człowieka i środowiska wynikających z postanowień umowy o wolnym handlu lub będących konsekwencją usunięcia lub ograniczenia barier w dwustronnym handlu i inwestycjach między UE a Nową Zelandią.

Zarówno w ramach oceny skutków, jak i TSIA odpowiedni wykonawcy konsultowali się z ekspertami wewnętrznymi i zewnętrznymi oraz przeprowadzili konsultacje z zainteresowanymi stronami w UE i w Nowej Zelandii w formie ankiet internetowych, wniosków o przedstawienie stanowiska, wywiadów i spotkań.

Przed negocjacjami i w ich trakcie państwa członkowskie UE były również systematycznie informowane i regularnie zasięgano ich opinii, ustnie i pisemnie, na temat różnych aspektów negocjacji za pośrednictwem działającego przy Radzie Komitetu ds. Polityki Handlowej. Także Parlament Europejski był regularnie informowany i zasięgano jego opinii za pośrednictwem Komisji Handlu Międzynarodowego (INTA), a przede wszystkim grupy monitorującej Australia – Nowa Zelandia. Teksty stopniowo przygotowywane podczas negocjacji na bieżąco przedstawiano obu instytucjom.

Komisja zapewniła możliwość zabierania głosu i zadawania pytań również organizacjom społeczeństwa obywatelskiego, między innymi poprzez specjalne dialogi ze społeczeństwem obywatelskim, zarówno podczas przeprowadzania oceny skutków i TSIA, jak i podczas samych negocjacji.

Ponadto podczas negocjacji Komisja opublikowała na swojej stronie internetowej i regularnie aktualizowała sprawozdania z rund negocjacyjnych, propozycje tekstów, komunikaty prasowe, arkusze informacyjne i materiały informacyjne.

•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

•Ocena skutków

TSIA, przeprowadzona w celu wsparcia negocjacji w sprawie umowy o wolnym handlu, potwierdziła, że umowa ta będzie miała ogólne pozytywne skutki makroekonomiczne zarówno dla UE, jak i dla Nowej Zelandii.

•Sprawność regulacyjna i uproszczenie

Umowa o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią nie jest przedmiotem procedur programu REFIT. Zawiera jednak szereg postanowień, które doprowadzą do uproszczenia procedur dotyczących wymiany handlowej i powiązanych procedur oraz zmniejszenia kosztów związanych z wywozem, a co za tym idzie umożliwią większej liczbie MŚP prowadzenie działalności gospodarczej na obu rynkach. Specjalny rozdział poświęcony MŚP dotyczy w szczególności lepszej wymiany informacji i współpracy z Nową Zelandią w kwestiach związanych z MŚP. Zniesienie ceł, uproszczenie i cyfryzacja procedur celnych oraz bardziej kompatybilne wymogi techniczne obniżą koszty związane z wywozem i umożliwią MŚP o mniejszym wolumenie obrotu konkurowanie z większymi przedsiębiorstwami. Zwiększa to również zdolność MŚP do uczestniczenia w łańcuchach dostaw, handlu cyfrowym i zamówieniach rządowych oraz do świadczenia usług na rynku nowozelandzkim. Umowa o wolnym handlu promuje również przejrzystość i stosowanie norm międzynarodowych w celu ułatwienia dostępu do rynku i obniżenia kosztów przestrzegania przepisów.

•Prawa podstawowe

Wniosek nie ma wpływu na ochronę praw podstawowych w Unii.

4.WPŁYW NA BUDŻET

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

Umowa o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią obejmuje postanowienia instytucjonalne, w których określono strukturę organów wykonawczych, które mają stale monitorować wprowadzanie w życie, funkcjonowanie i wpływ umowy o wolnym handlu.

W rozdziale dotyczącym kwestii instytucjonalnych ustanawia się Komitet ds. Handlu, którego głównym zadaniem jest nadzorowanie i ułatwianie wprowadzania w życie i stosowania umowy o wolnym handlu. Komitet ds. Handlu będzie nadzorować prace wszystkich specjalnych komitetów i grup roboczych ustanowionych na mocy tej umowy.

W umowie o wolnym handlu ustanowiono wewnętrzne grupy doradcze składające się ze zrównoważonej reprezentacji niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji pozarządowych, organizacji przedsiębiorców i pracodawców, a także związków zawodowych działających w dziedzinie gospodarki, zrównoważonego rozwoju, spraw społecznych, praw człowieka, ochrony środowiska i innych, a w przypadku Nowej Zelandii – przedstawicieli ludności Māori. Wewnętrzne grupy doradcze mogą przedstawiać opinie i zalecenia dotyczące funkcjonowania i wprowadzania w życie umowy o wolnym handlu i spotykają się raz w roku.

Jak podkreślono w komunikacie „Handel z korzyścią dla wszystkich”, Komisja przeznacza coraz większe zasoby na skuteczne wprowadzanie w życie i egzekwowanie postanowień umów w sprawie handlu i inwestycji. W październiku 2022 r. Komisja opublikowała trzecie roczne sprawozdanie z wdrażania i egzekwowania umów handlowych. Głównym celem sprawozdania jest przekazanie obiektywnego obrazu sytuacji w zakresie realizacji unijnych umów o wolnym handlu, z podkreśleniem poczynionych postępów i niedociągnięć, którymi należy się zająć. Sprawozdanie ma służyć za podstawę otwartej debaty oraz zaangażowania państw członkowskich, Parlamentu Europejskiego i szeroko rozumianego społeczeństwa obywatelskiego w funkcjonowanie umów o wolnym handlu i we wprowadzanie ich w życie. Coroczna publikacja sprawozdania pozwoli na regularne monitorowanie postępów, jak również na odnotowanie, w jaki sposób rozwiązano kwestie priorytetowe. Sprawozdanie obejmie umowę o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią od chwili jej wejścia w życie.

•Dokumenty wyjaśniające (w przypadku dyrektyw)

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

Szacuje się, że w wyniku zawarcia umowy o wolnym handlu handel dwustronny powinien wzrosnąć nawet o 30 % i od pierwszego roku jej stosowania umowa ta może pozwolić unijnym przedsiębiorstwom eksportującym do Nowej Zelandii na jej warunkach zaoszczędzić nawet 140 mln EUR rocznie na cłach. Nowa Zelandia zniesie na przykład wysokie cła na produkty przemysłowe, takie jak samochody i części do pojazdów silnikowych (obecne stawki celne do 10 %); maszyny (obecne stawki celne do 5 %); chemikalia (obecne stawki celne do 5 %); odzież (obecne stawki celne 10 %); produkty farmaceutyczne (obecne stawki celne do 5 %); obuwie (obecne stawki celne do 10 %) i wyroby włókiennicze (obecne stawki celne do 10 %).

Europejscy rolnicy i przedsiębiorstwa spożywcze skorzystają z nowych możliwości biznesowych w Nowej Zelandii, ponieważ w chwili wejścia w życie umowa o wolnym handlu znosi wszystkie cła na wywóz produktów rolno-spożywczych z UE, w tym na kluczowe produkty eksportowe UE, takie jak mięso wieprzowe (obecne stawki celne 5 %); wino i wino musujące (obecna stawka celna 5 %); czekolada, wyroby cukiernicze i herbatniki (obecna stawka celna 5 %); karma dla zwierząt domowych (obecne stawki celne 5 %). Ponadto umowa o wolnym handlu zapewni ochronę oznaczeń geograficznych wyliczonych w pełnym wykazie blisko 2000 win i napojów spirytusowych z UE, a także 163 innych produktów spożywczych, takich jak Feta, Parmigiano Reggiano, Lubecker Marzipan i oliwki Elia Kalamatas.

Jednocześnie umowa ta w pełni uwzględnia wrażliwe aspekty rolnictwa UE. UE nie zliberalizuje w pełni swoich rynków produktów wysoce wrażliwych, takich jak wołowina, masło czy mleko w proszku. Przy przywozie z Nowej Zelandii produkty te będą miały ograniczony i kontrolowany dostęp do rynku UE dzięki starannie dobranym kontyngentom taryfowym uwzględniającym obawy europejskich rolników i preferencje konsumentów. Zapewniono, by kontyngenty te złagodziły ewentualną presję rynkową.

W umowie o wolnym handlu ustanowiono wysokie normy dotyczące wpływu na zrównoważony rozwój i jakości importowanych produktów spożywczych. Rolnicy po obu stronach będą mieli równe warunki działania, jeśli chodzi o kryteria produkcji i zrównoważonego rozwoju. Umowa o wolnym handlu między UE a Nową Zelandią zawiera specjalny tekst dotyczący zrównoważonych systemów żywnościowych (po raz pierwszy w umowach handlowych UE) i dobrostanu zwierząt, co toruje drogę dalszej dwustronnej i wielostronnej współpracy w kwestiach takich jak dobrostan zwierząt, żywność, pestycydy i nawozy. Postanowienia tej umowy będą chronić unijnych rolników przed nieuczciwą konkurencją.

Umowa o wolnym handlu poprawi dostęp przedsiębiorstw z UE do zamówień rządowych Nowej Zelandii.

Jeśli chodzi o handel i zrównoważony rozwój, jest to pierwsza umowa handlowa UE, która odzwierciedla wyniki przeprowadzonego niedawno przeglądu zrównoważonej polityki handlowej opisane w komunikacie UE w tej sprawie, wraz z podlegającymi sankcjom zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia klimatycznego z Paryża oraz podstawowymi normami pracy MOP. Ponadto umowa ta jest pierwszą umową handlową zawierającą specjalne postanowienia dotyczące handlu w kontekście równouprawnienia płci w ramach rozdziału Handel a Zrównoważony Rozwój oraz specjalne postanowienia dotyczące handlu w kontekście reformy dopłat do paliw kopalnych, a także umową liberalizującą ekologiczne towary i usługi już w chwili wejścia w życie. W umowie o wolnym handlu przewidziano nowe zobowiązania dotyczące gospodarki o obiegu zamkniętym, wylesiania, ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych i ochrony środowiska morskiego.

2023/0038 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie zawarcia Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 91 ust.1, art. 100 ust. 2 i art. 207 ust. 4 akapit pierwszy w związku z art. 218 ust. 6 lit. a) pkt (v) i art. 218 ust. 7,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

uwzględniając zgodę Parlamentu Europejskiego 5 ,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Zgodnie z decyzją Rady nr [XX] 6 Umowa o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią („Umowa”) została podpisana w dniu [XX XXX 2023 r.], z zastrzeżeniem jej zawarcia w późniejszym terminie.

(2)Zgodnie z art. 218 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej należy upoważnić Komisję do zatwierdzenia w imieniu Unii stanowiska, jakie należy zająć w odniesieniu do pewnych zmian w Umowie, które mają zostać przyjęte w drodze procedury uproszczonej na podstawie art. 14.4, art. 18.33 i art. 24.3 lit. h) oraz i) Umowy.

(3)Umowę należy zatwierdzić w imieniu Unii.

(4)Zgodnie z art. 27.6 Umowa nie przyznaje w Unii praw osobom ani nie nakłada na osoby obowiązków innych niż prawa i obowiązki powstałe między Stronami na mocy prawa międzynarodowego publicznego,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Niniejszym zatwierdza się w imieniu Unii Umowę o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią („Umowa”).

Tekst Umowy dołącza się do niniejszej decyzji.

Artykuł 2

Do celów art. 14.4 i art. 24.3 lit. h) Umowy zmiany lub poprawki do załącznika 14 do Umowy zatwierdza Komisja w imieniu Unii.

Artykuł 3

Do celów art. 18.33 i art. 24.3 lit. i) Umowy zmiany załączników 18-A i 18-B do Umowy zatwierdza Komisja w imieniu Unii.

Artykuł 4

Przewodniczący Rady wyznacza osobę uprawnioną do dokonania w imieniu Unii powiadomienia przewidzianego w art. 27.2 Umowy w celu wyrażenia zgody Unii na to, aby Umowa stała się dla niej wiążąca.

Artykuł 5

Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej przyjęcia 7 .

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    SWD/2017/0289 final.

(2)    https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52022DC0409&qid=1656586727707

(3)    https://policy.trade.ec.europa.eu/analysis-and-assessment/impact-assessments_en

(4)    https://policy.trade.ec.europa.eu/analysis-and-assessment/sustainability-impact-assessments_en

(5)    Dz.U. C […] z […], s. […].

(6)    [Wstawić odesłanie.]

(7)    Data wejścia w życie Umowy zostanie opublikowana przez Sekretariat Generalny Rady w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 17.2.2023

COM(2023) 87 final

ZAŁĄCZNIK

do

wniosku dotyczącego decyzji Rady

w sprawie zawarcia Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Nową Zelandią

UMOWA O WOLNYM HANDLU
MIĘDZY UNIĄ EUROPEJSKĄ
A NOWĄ ZELANDIĄ

PREAMBUŁA

Unia Europejska, zwana dalej „Unią”

oraz

Nowa Zelandia,

zwane dalej indywidualnie „Stroną” lub łącznie „Stronami”,

UZNAJĄC swoje długotrwałe i silne partnerstwo oparte na wspólnych zasadach i wartościach odzwierciedlonych w Umowie o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Nową Zelandią, z drugiej strony, sporządzoną w Brukseli dnia 5 października 2016 r., oraz swoje znaczące więzi gospodarcze, handlowe i inwestycyjne;

ZDECYDOWANE, by zacieśniać swoje stosunki gospodarcze oraz rozszerzać dwustronną wymianę handlową i inwestycje;

UZNAJĄC znaczenie globalnej współpracy w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania;

UZNAJĄC znaczenie przejrzystości w handlu międzynarodowym i inwestycjach, przynoszącej korzyści wszystkim stronom;

DĄŻĄC do stworzenia stabilnego i przewidywalnego otoczenia, w którym będą panować jasne i obustronnie korzystne zasady regulujące handel i inwestycje między Stronami, oraz do zmniejszenia lub zniesienia barier we wzajemnym handlu i inwestycjach;

UZNAJĄC, że traktat z Waitangi/te Tiriti o Waitangi jest dokumentem założycielskim o znaczeniu konstytucyjnym dla Nowej Zelandii;

PRAGNĄC poprawić warunki życia, promować wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu i stabilność gospodarczą, tworzyć nowe możliwości zatrudnienia i zwiększyć ogólny dobrobyt oraz potwierdzając w tym celu swoje zobowiązanie do promowania handlu i liberalizacji inwestycji;

PRZEKONANE, że niniejsza Umowa stworzy rozszerzony i bezpieczny rynek towarów i usług, zwiększając tym samym konkurencyjność ich przedsiębiorstw na rynku globalnym;

ZDECYDOWANE, by wzmocnić swoje więzi gospodarcze, handlowe i inwestycyjne zgodnie z celem zrównoważonego rozwoju, w jego wymiarze gospodarczym, społecznym i środowiskowym, a także by promować handel i inwestycje w sposób spójny z celami dotyczącymi wysokiego poziomu ochrony środowiska i pracy oraz z odpowiednimi uznanymi na poziomie międzynarodowym normami i umowami, których są stronami;

ZDECYDOWANE, by przyczyniać się do poprawy dobrobytu konsumentów poprzez rozwiązania polityczne gwarantujące wysoki poziom ochrony konsumentów, swobody wyboru konsumentów i dobrobytu gospodarczego;

POTWIERDZAJĄC prawo Stron do wprowadzania regulacji na swoich terytoriach w celu osiągnięcia uzasadnionych celów polityki, takich jak ochrona życia i zdrowia ludzi, zwierząt i roślin; usługi społeczne; edukacja publiczna; bezpieczeństwo; środowisko, w tym zmiana klimatu; moralność publiczna; ochrona socjalna lub ochrona konsumentów; dobrostan zwierząt; ochrona prywatności i ochrona danych; wspieranie i ochrona różnorodności kulturowej; oraz, w przypadku Nowej Zelandii, wspieranie lub ochrona praw, interesów, obowiązków i odpowiedzialności ludności Māori;

ZOBOWIĄZUJĄC SIĘ do komunikowania się ze wszystkimi zainteresowanymi stronami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie, w tym z sektorem prywatnym, związkami zawodowymi i innymi organizacjami pozarządowymi;

UZNAJĄC znaczenie promowania włączającego uczestnictwa w handlu międzynarodowym oraz reagowania na bariery i inne wyzwania, które stoją przed wewnętrznymi zainteresowanymi stronami w zakresie dostępu do handlu międzynarodowego i możliwości gospodarczych, w tym do handlu cyfrowego;

ZDECYDOWANE, by reagować na szczególne wyzwania, przed jakimi stają małe i średnie przedsiębiorstwa w zakresie uczestniczenia w rozwoju handlu i bezpośrednich inwestycji zagranicznych;

UZNAJĄC znaczenie handlu międzynarodowego w tworzeniu i zwiększaniu dobrobytu ludności Māori oraz wyzwania, przed jakimi staje ludność Māori, w tym wāhine Māori, w zakresie dostępu do możliwości handlowych i inwestycyjnych wynikających z handlu międzynarodowego, w tym możliwości i korzyści stworzonych przez niniejszą Umowę;

DĄŻĄC do wspierania równości płci i upodmiotowienia ekonomicznego kobiet przez promowanie znaczenia polityk i praktyk sprzyjających włączaniu wymiaru płci w działalność gospodarczą, w tym w handel międzynarodowy, co ma na celu wyeliminowanie wszelkich form dyskryminacji ze względu na płeć;

POTWIERDZAJĄC swoje zobowiązania w ramach Karty Narodów Zjednoczonych podpisanej w San Francisco dnia 26 czerwca 1945 r. oraz mając na uwadze zasady sformułowane w Powszechnej deklaracji praw człowieka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1948 r.;

W OPARCIU o swoje prawa i obowiązki wynikające z Porozumienia z Marrakeszu ustanawiającego Światową Organizację Handlu, sporządzonego w dniu 15 kwietnia 1994 r., oraz innych wielostronnych i dwustronnych instrumentów współpracy;

UZGADNIAJĄ, CO NASTĘPUJE:

ROZDZIAŁ 1

POSTANOWIENIA WSTĘPNE

ARTYKUŁ 1.1

Cele niniejszej Umowy

Celem niniejszej Umowy jest liberalizacja i ułatwienie handlu i inwestycji, a także wspieranie ściślejszych stosunków gospodarczych między Stronami.

ARTYKUŁ 1.2

Definicje ogólne

Do celów niniejszej Umowy stosuje się następujące definicje:

a)    „produkt rolny” oznacza produkt wymieniony w załączniku 1 do Porozumienia w sprawie rolnictwa;

b)    „CCMAA” oznacza Umowę między Unią Europejską a Nową Zelandią o współpracy i wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, sporządzoną w Brukseli dnia 3 lipca 2017 r.;

c)    „organ celny” oznacza:

(i)    w odniesieniu do Nowej Zelandii – Administrację Celną Nowej Zelandii; oraz

(ii)    w odniesieniu do Unii – służby Komisji Europejskiej odpowiedzialne za sprawy celne lub, w stosownych przypadkach, administracje celne i wszelkie inne organy upoważnione w państwach członkowskich do stosowania i egzekwowania przepisów prawa celnego;

d)    „cło” oznacza wszelkie cła lub opłaty jakiegokolwiek rodzaju nałożone na przywóz towaru lub w związku z przywozem towaru, przy czym nie obejmuje ono:

(i)    opłat równoważnych podatkowi wewnętrznemu nałożonemu zgodnie z art. III:2 GATT 1994;

(ii)    cła antydumpingowego ani cła wyrównawczego stosowanego zgodnie z GATT 1994, porozumieniem antydumpingowym oraz Porozumieniem w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych; oraz

(iii)    opłat ani innych należności nakładanych na przywóz lub w związku z przywozem, których kwota jest ograniczona do przybliżonego kosztu świadczonych usług;

e)    „CPC” oznacza tymczasową Centralną Klasyfikację Produktów (dokumenty statystyczne Departamentu Spraw Gospodarczych i Społecznych Urzędu Statystycznego Narodów Zjednoczonych, seria M, nr 77, Nowy Jork, 1991);

f)    „dzień” oznacza dzień kalendarzowy;

g)    „przedsiębiorstwo” oznacza osobę prawną, oddział lub przedstawicielstwo osoby prawnej;

h)    „UE” lub „Unia” oznacza Unię Europejską;

i)    „istniejący” oznacza, o ile niniejsza Umowa nie stanowi inaczej, obowiązujący w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy;

j)    „towar pochodzący z terytorium Strony” oznacza towar krajowy w rozumieniu GATT 1994 i obejmuje towary pochodzące z tej Strony;

k)    „System Zharmonizowany”, inaczej „HS”, oznacza zharmonizowany system oznaczania i kodowania towarów obejmujący wszystkie noty prawne i ich zmiany, opracowany przez Światową Organizację Celną;

l)    „pozycja” oznacza pierwsze cztery cyfry w numerze klasyfikacji taryfowej w ramach Systemu Zharmonizowanego;

m)    „MOP” oznacza Międzynarodową Organizację Pracy;

n)    „osoba prawna” oznacza podmiot prawny właściwie utworzony lub w inny sposób zorganizowany zgodnie z przepisami Strony w celach komercyjnych lub innych, prywatny lub publiczny, w tym każdą spółkę kapitałową, trust, spółkę osobową, spółkę joint venture, jednoosobową działalność gospodarczą lub stowarzyszenie;

o)    „środek” oznacza każdy środek Strony w formie ustawy, rozporządzenia, reguły, procedury, decyzji, działania administracyjnego, wymogu lub praktyki lub w jakiejkolwiek innej formie 1 ;

p)    „środki Strony” oznaczają wszelkie środki przyjęte lub utrzymane przez 2 :

(i)    władze lub organy szczebla centralnego, regionalnego lub lokalnego; oraz

(ii)    organy pozarządowe wykonujące uprawnienia delegowane przez władze lub organy szczebla centralnego, regionalnego lub lokalnego;

q)    „państwo członkowskie” oznacza państwo członkowskie Unii;

r)    „osoba fizyczna Strony” oznacza:

(i)    w przypadku Unii – obywatela jednego z państw członkowskich zgodnie z prawem tego państwa 3 ; oraz

(ii)    w przypadku Nowej Zelandii – obywatela Nowej Zelandii zgodnie z prawem tego państwa 4 ;

s)    „OECD” oznacza Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju;

t)    „pochodzący” oznacza spełniający kryteria pochodzenia zgodnie z regułami pochodzenia określonymi w rozdziale 3 (Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia);

u)    „towar pochodzący” lub „towar pochodzący z terytorium Strony” oznacza towar spełniający kryteria zgodnie z regułami pochodzenia określonymi w rozdziale 3 (Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia);

v)    „osoba” oznacza osobę fizyczną lub osobę prawną;

w)    „preferencyjne traktowanie taryfowe” oznacza stawkę celną stosowaną w odniesieniu do towaru pochodzącego zgodnie z harmonogramami znoszenia ceł w załączniku 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł);

x)    „umowa sanitarna” oznacza Umowę między Wspólnotą Europejską a Nową Zelandią w sprawie środków sanitarnych stosowanych w handlu żywymi zwierzętami i produktami zwierzęcymi, sporządzoną w Brukseli dnia 17 grudnia 1996 r. 5 ;

y)    „środek sanitarny lub fitosanitarny” oznacza każdy środek, o którym mowa w pkt 1 załącznika A porozumienia SPS;

z)    „SDR” oznacza specjalne prawo ciągnienia;

aa)    „usługodawca” oznacza osobę, która świadczy lub zamierza świadczyć usługi;

bb)    „MŚP” oznacza małe i średnie przedsiębiorstwa;

cc)    „terytorium” oznacza w odniesieniu do każdej ze Stron obszar, na którym ma zastosowanie niniejsza Umowa, zgodnie z art. 1.4 (Terytorialny zakres stosowania);

dd)    „TFUE” oznacza Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

ee)    „porozumienie paryskie” oznacza Porozumienie paryskie do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzone w Paryżu dnia 12 grudnia 2015 r.;

ff)    „umowa partnerstwa” oznacza Umowę o partnerstwie w zakresie stosunków i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Nową Zelandią, z drugiej strony, sporządzoną w Brukseli dnia 5 października 2016 r.;

gg)    „państwo trzecie” oznacza państwo lub terytorium nieobjęte terytorialnym zakresem stosowania niniejszej Umowy; oraz

hh)    „WTO” oznacza Światową Organizację Handlu.

ARTYKUŁ 1.3

Porozumienia WTO

Do celów niniejszej Umowy stosuje się następujące definicje:

a)    „Porozumienie w sprawie rolnictwa” oznacza Porozumienie w sprawie rolnictwa zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

b)    „Porozumienie w sprawie środków ochronnych” oznacza Porozumienie w sprawie środków ochronnych zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

c)    „porozumienie antydumpingowe” oznacza Porozumienie o stosowaniu artykułu VI Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu z 1994 r. zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

d)    „porozumienie w sprawie ustalania wartości celnej” oznacza Porozumienie WTO o stosowaniu artykułu VII Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu z 1994 r. zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

e)    „DSU” oznacza Uzgodnienie w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów zawarte w załączniku 2 do porozumienia WTO;

f)    „GATS” oznacza Układ ogólny w sprawie handlu usługami zawarty w załączniku 1B do porozumienia WTO;

g)    „GATT 1994” oznacza Układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu z 1994 r. zawarty w załączniku 1A do porozumienia WTO;

h)    „GPA” oznacza Porozumienie w sprawie zamówień rządowych, zmienione protokołem zmieniającym Porozumienie w sprawie zamówień rządowych sporządzonym dnia 30 marca 2012 r. w Genewie;

i)    „Porozumienie w sprawie licencjonowania przywozu” oznacza Porozumienie WTO w sprawie licencjonowania przywozu zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

j)    „porozumienie SCM” oznacza Porozumienie w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

k)    „porozumienie SPS” oznacza Porozumienie w sprawie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

l)    „porozumienie TBT” oznacza Porozumienie w sprawie barier technicznych w handlu zawarte w załączniku 1A do porozumienia WTO;

m)    „porozumienie TRIPS” oznacza Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej zawarte w załączniku 1C do porozumienia WTO; oraz

n)    „porozumienie WTO” oznacza Porozumienie z Marrakeszu ustanawiające Światową Organizację Handlu, sporządzone w dniu 15 kwietnia 1994 r.

ARTYKUŁ 1.4

Terytorialny zakres stosowania

1.    Niniejsza Umowa ma zastosowanie:

a)    do terytoriów, na których stosuje się Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, na warunkach określonych w tych traktatach; oraz

b)    do terytorium Nowej Zelandii oraz wyłącznej strefy ekonomicznej, dna morskiego i podglebia, na których Nowa Zelandia wykonuje suwerenne prawa w odniesieniu do zasobów naturalnych zgodnie z prawem międzynarodowym, z wyłączeniem Tokelau.

2.    Jeżeli chodzi o postanowienia niniejszej Umowy dotyczące traktowania taryfowego towarów, w tym reguł pochodzenia i procedur dotyczących pochodzenia, niniejsza Umowa ma również zastosowanie do tych terytoriów obszaru celnego Unii w rozumieniu art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 6 , których nie obejmuje ust. 1 lit. a) niniejszego artykułu.

3.    Odniesienia do „terytorium” w niniejszej Umowie należy rozumieć w sposób, o którym mowa w ust. 1 i 2, chyba że wyraźnie zaznaczono inaczej.

ARTYKUŁ 1.5

Związek z innymi umowami międzynarodowymi

1.    O ile w niniejszej Umowie nie przewidziano inaczej, niniejsza Umowa nie zastępuje ani nie powoduje wygaśnięcia istniejących umów międzynarodowych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, Wspólnotą Europejską lub Unią z jednej strony a Nową Zelandią z drugiej strony.

2.    Niniejsza Umowa stanowi integralną część ogólnych stosunków dwustronnych regulowanych umową partnerstwa i podlega wspólnym ramom instytucjonalnym.

3.    Strony potwierdzają swoje prawa i obowiązki wobec siebie nawzajem wynikające z porozumienia WTO. Dla większej pewności należy zaznaczyć, że żadne z postanowień niniejszej Umowy nie wymaga od którejkolwiek ze Stron działania w sposób niezgodny z jej obowiązkami wynikającymi z porozumienia WTO.

4.    W przypadku niezgodności między niniejszą Umową a jakąkolwiek umową międzynarodową inną niż porozumienie WTO, która jest wiążąca dla obu Stron, Strony konsultują się ze sobą niezwłocznie w celu znalezienia obustronnie zadowalającego rozwiązania.

5.    O ile nie określono inaczej, w przypadku gdy postanowienia niniejszej Umowy odnoszą się do umów międzynarodowych lub gdy takie umowy do niej włączono, w całości lub w części, takie odniesienia należy rozumieć jako obejmujące zmiany do tych umów lub umowy je zastępujące wchodzące w życie w odniesieniu do obu Stron w dniu podpisania niniejszej Umowy lub po tym dniu.

6.    Jeżeli w wyniku wprowadzenia zmian lub umów zastępujących określonych w ust. 5 pojawi się jakakolwiek kwestia w związku z wprowadzaniem w życie lub stosowaniem niniejszej Umowy, Strony mogą, w razie konieczności, podjąć, na wniosek którejkolwiek ze Stron, konsultacje w celu znalezienia obustronnie zadowalającego rozwiązania tej kwestii.

ARTYKUŁ 1.6

Ustanowienie strefy wolnego handlu

Strony ustanawiają niniejszym strefę wolnego handlu, zgodnie z art. XXIV GATT 1994 i art. V GATS.

ROZDZIAŁ 2

TRAKTOWANIE NARODOWE I DOSTĘP TOWARÓW DO RYNKU

ARTYKUŁ 2.1

Cel

Strony stopniowo i wzajemnie liberalizują handel towarami zgodnie z niniejszą Umową.

ARTYKUŁ 2.2

Zakres

O ile w niniejszej Umowie nie przewidziano inaczej, niniejszy rozdział ma zastosowanie do handlu towarami Strony.

ARTYKUŁ 2.3

Definicje

Do celów niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

a)    „karnet ATA” oznacza dokument wystawiony zgodnie z załącznikiem do Konwencji celnej w sprawie karnetu ATA dla odprawy warunkowej towarów, sporządzonej w Brukseli dnia 6 grudnia 1961 r.;

b)    „czynność konsularna” oznacza procedurę uzyskania od konsula Strony dokonującej przywozu na terytorium Strony dokonującej wywozu lub na terytorium państwa trzeciego faktury konsularnej lub wizy konsularnej dla faktur handlowych, świadectwa pochodzenia, manifestu ładunkowego, deklaracji wywozowej przewoźników lub innej dokumentacji celnej związanej z przywozem towaru;

c)    „procedura licencjonowania wywozu” oznacza procedurę administracyjną wymagającą – jako warunek wstępny wywozu z terytorium Strony dokonującej wywozu – złożenia właściwemu organowi administracyjnemu lub organom administracyjnym wniosku lub innych dokumentów, innych niż zazwyczaj wymagane w procedurach odprawy celnej;

d)    „procedura licencjonowania przywozu” oznacza procedurę administracyjną wymagającą – jako warunek wstępny przywozu na terytorium Strony dokonującej przywozu – złożenia właściwemu organowi administracyjnemu lub organom administracyjnym wniosku lub innych dokumentów, innych niż zazwyczaj wymagane w procedurach odprawy celnej;

e)    „towar przerobiony” oznacza towar klasyfikowany do działów 84–90 lub pozycji 94.02 Systemu Zharmonizowanego, który:

(i)    składa się całkowicie lub częściowo z części uzyskanych z towarów używanych;

(ii)    charakteryzuje się podobnym działaniem i warunkami pracy jak towary ekwiwalentne, gdy są nowe; oraz

(iii)    objęty jest tą samą gwarancją, która ma zastosowanie do towarów ekwiwalentnych, gdy są nowe;

f)    „naprawa” lub „modyfikacja” oznacza wszelkie procesy przetwarzania towaru, bez względu na ewentualny wzrost wartości towaru, stosowane w celu usunięcia uszkodzeń eksploatacyjnych lub szkód materialnych, obejmujące przywrócenie towarowi jego pierwotnej funkcji lub zapewnienie zgodności z wymaganiami technicznymi dotyczącymi jego używania, bez których towar ten nie mógłby być nadal używany w zwykły sposób do celów, do których jest przeznaczony; naprawa lub modyfikacja towaru obejmuje odnowę i konserwację, ale nie obejmuje działań ani procesów, które:

(i)    prowadzą do pozbawienia towaru jego zasadniczych właściwości lub do powstania nowego towaru lub towaru o odmiennych cechach handlowych;

(ii)    przyczyniają się do przekształcenia wyrobu niegotowego w wyrób gotowy; lub

(iii)    są stosowane, aby w znaczący sposób zmienić funkcję towaru; oraz

g)    „kategoria znoszenia ceł” oznacza ramy czasowe znoszenia ceł, obejmujące od zera do siedmiu lat, po których towar jest wolny od cła, o ile w załączniku 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) nie określono inaczej.

ARTYKUŁ 2.4

Traktowanie narodowe w zakresie podatków i uregulowań wewnętrznych

Każda ze Stron przyznaje traktowanie narodowe towarom drugiej Strony zgodnie z art. III GATT 1994 wraz z uwagami interpretacyjnymi i postanowieniami uzupełniającymi do niego. W tym celu art. III GATT 1994 oraz uwagi interpretacyjne i postanowienia uzupełniające do niego zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

ARTYKUŁ 2.5

Zniesienie ceł

1.    O ile w niniejszej Umowie nie przewidziano inaczej, każda ze Stron obniża lub znosi cła nakładane na towary pochodzące z terytorium drugiej Strony zgodnie z załącznikiem 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł).

2.    Do celów ust. 1 podstawową stawką celną jest stawka podstawowa określona dla każdego towaru w załączniku 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł).

3.    Jeżeli Strona obniży stawkę celną stosowaną względem kraju najbardziej uprzywilejowanego, stawkę tę stosuje się do towarów pochodzących z terytorium drugiej Strony tak długo, jak długo jest ona niższa od stawki celnej określonej na podstawie załącznika 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł).

4.    Po upływie dwóch lat od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy, na wniosek Strony, Strony podejmują konsultacje w celu rozważenia przyspieszenia obniżania lub znoszenia ceł określonych w załączniku 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł). Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję o zmianie załącznika 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) w celu przyspieszenia obniżania lub znoszenia ceł.

5.    Strona może w dowolnej chwili autonomicznie przyspieszyć znoszenie ceł określonych w załączniku 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) dla towarów pochodzących z terytorium drugiej Strony. Strona ta informuje o tym drugą Stronę możliwie jak najwcześniej przed rozpoczęciem stosowania nowej stawki celnej.

6.    Jeżeli Strona autonomicznie przyspiesza zniesienie ceł zgodnie z ust. 5, Strona ta może podnieść cło do poziomu określonego w załączniku 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) w odniesieniu do odpowiedniego roku następującego po autonomicznym obniżeniu cła.

ARTYKUŁ 2.6

Klauzula „standstill”

O ile w niniejszej Umowie nie przewidziano inaczej, Strona nie podwyższa należności celnych określonych jako stawka podstawowa w załączniku 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) ani nie wprowadza nowych ceł w odniesieniu do towarów pochodzących z terytorium drugiej Strony.

ARTYKUŁ 2.7

Cła wywozowe, podatki lub inne należności

1.    Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje:

a)    żadnych ceł, podatków ani innych należności jakiegokolwiek rodzaju nakładanych na wywóz towaru na terytorium drugiej Strony ani w związku z tym wywozem; ani

b)    żadnych wewnętrznych podatków ani innych należności nakładanych na towar wywożony na terytorium drugiej Strony, które przekraczają podatek lub należności, jakie byłyby nałożone na towary podobne przeznaczone do spożycia wewnętrznego.

2.    Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uniemożliwia Stronie nałożenia na wywóz towaru opłaty lub należności dozwolonej na podstawie art. 2.8 (Opłaty i formalności).

ARTYKUŁ 2.8

Opłaty i formalności

1.    Każda ze Stron zapewnia, zgodnie z art. VIII:1 GATT 1994 wraz z uwagami interpretacyjnymi i postanowieniami uzupełniającymi, że wszystkie opłaty i inne należności jakiegokolwiek rodzaju nałożone przez daną Stronę na przywóz lub wywóz towarów lub z nimi związane są ograniczone kwotowo do przybliżonych kosztów wyświadczonych usług i nie stanowią pośredniej ochrony towarów krajowych ani opodatkowania przywozu do celów fiskalnych.

2.    Strona nie nakłada opłat ani innych należności jakiegokolwiek rodzaju, o których mowa w ust. 1, obliczanych ad valorem.

3.    Każda ze Stron niezwłocznie publikuje wszystkie opłaty i inne należności jakiegokolwiek rodzaju, które nakłada w związku z przywozem lub wywozem towarów, w taki sposób, aby umożliwić administracji publicznej, przedsiębiorstwom handlowym i innym zainteresowanym stronom zapoznanie się z nimi.

4.    Strona nie wymaga czynności konsularnej, w tym związanej z opłatami i innymi należnościami jakiegokolwiek rodzaju, w związku z przywozem jakichkolwiek towarów drugiej Strony.

5.    Do celów niniejszego artykułu opłaty lub inne należności jakiegokolwiek rodzaju nie obejmują podatków wywozowych, ceł, należności równoważnych podatkowi wewnętrznemu, innych opłat wewnętrznych stosowanych zgodnie z art. III:2 GATT 1994 ani ceł antydumpingowych lub wyrównawczych.

ARTYKUŁ 2.9

Towary naprawione lub zmodyfikowane

1.    Strona nie stosuje ceł w odniesieniu do towaru, niezależnie od jego pochodzenia, który powraca na jej terytorium po tymczasowym wywiezieniu na terytorium drugiej Strony w celu naprawy lub modyfikacji, niezależnie od tego, czy taka naprawa lub modyfikacja mogłaby zostać przeprowadzona na terytorium Strony, z której towary zostały wywiezione w celu naprawy lub modyfikacji.

2.    Ust. 1 nie ma zastosowania do towarów przywożonych pod zabezpieczeniem majątkowym, do wolnych obszarów celnych lub na podobnych zasadach, które są następnie wywożone w celu naprawy lub modyfikacji i nie są ponownie przywożone pod zabezpieczeniem majątkowym, do wolnych obszarów celnych lub na podobnych zasadach.

3.    Strona nie stosuje cła w stosunku do towarów tymczasowo przywiezionych z terytorium drugiej Strony w celu naprawy lub modyfikacji, niezależnie od ich pochodzenia.

ARTYKUŁ 2.10

Towary przerobione

1.    Strona nie przyznaje towarom przerobionym drugiej Strony traktowania mniej korzystnego niż to, które przyznaje ekwiwalentnym towarom nowym.

2.    Dla większej pewności należy zaznaczyć, że art. 2.11 (Ograniczenia w przywozie i wywozie) ma zastosowanie do zakazów lub ograniczeń dotyczących przywozu lub wywozu towarów przerobionych. Jeżeli Strona przyjmuje lub utrzymuje zakazy lub ograniczenia dotyczące przywozu i wywozu towarów używanych, nie stosuje tych środków do towarów przerobionych.

3.    Strona może wymagać, aby towary przerobione były identyfikowane jako takie do celów dystrybucji lub sprzedaży na jej terytorium oraz aby towary te spełniały wszystkie obowiązujące wymogi techniczne, które mają zastosowanie do ekwiwalentnych towarów nowych.

ARTYKUŁ 2.11

Ograniczenia w przywozie i wywozie

1.    Żadna ze Stron nie przyjmuje ani nie utrzymuje zakazów ani ograniczeń w przywozie jakichkolwiek towarów drugiej Strony ani w wywozie lub sprzedaży na wywóz jakiegokolwiek towaru przeznaczonego na terytorium drugiej Strony, chyba że czyni to zgodnie z art. XI GATT 1994 wraz z uwagami interpretacyjnymi i postanowieniami uzupełniającymi do niego. W tym celu art. XI GATT 1994 oraz uwagi interpretacyjne i postanowienia uzupełniające do niego zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

2.    Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje:

a)    wymogów dotyczących cen eksportowych i importowych 7 , z wyjątkiem przypadków dozwolonych w ramach egzekwowania nakazów i zobowiązań dotyczących ceł wyrównawczych i antydumpingowych; ani

b)    zezwoleń na przywóz uzależnionych od spełnienia wymogów dotyczących wyników.

ARTYKUŁ 2.12

Oznaczanie pochodzenia

1.    W przypadku gdy Nowa Zelandia wymaga oznaczenia pochodzenia przy przywozie towarów z Unii Europejskiej, Nowa Zelandia akceptuje oznaczenie pochodzenia „Made in the EU” na warunkach nie mniej korzystnych niż warunki stosowane względem oznaczeń pochodzenia państwa członkowskiego.

2.    Do celów oznaczenia pochodzenia „Made in the EU” Nowa Zelandia traktuje Unię Europejską jako jedno terytorium.

ARTYKUŁ 2.13

Procedury licencjonowania przywozu

1.    Każda ze Stron przyjmuje i stosuje wszelkie procedury licencjonowania przywozu zgodne z art. 1–3 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu. W tym celu art. 1–3 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

2.    Strona, która przyjmuje nową procedurę licencjonowania przywozu lub zmienia istniejącą procedurę licencjonowania przywozu, powiadamia drugą Stronę o takim przyjęciu lub zmianie niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż 60 dni od dnia publikacji odpowiedniej procedury. Powiadomienie zawiera informacje określone w art. 5 ust. 2 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu. Uznaje się, że Strona wywiązuje się z tego obowiązku, jeżeli powiadomi Komitet WTO ds. licencjonowania przywozu o nowej procedurze licencjonowania przywozu lub o zmianie w istniejącej procedurze licencjonowania przywozu zgodnie z art. 4 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu, załączając informacje określone w art. 5 ust. 2 tego porozumienia.

3.    Na wniosek Strony druga Strona bezzwłocznie przekazuje wszelkie odpowiednie informacje, w tym informacje określone w art. 5 ust. 2 Porozumienia w sprawie licencjonowania przywozu, dotyczące procedury licencjonowania przywozu, którą zamierza przyjąć lub którą utrzymuje, a także zmiany w istniejącej procedurze licencjonowania przywozu.

4.    Jeżeli Strona odrzuci wniosek o wydanie pozwolenia na przywóz w odniesieniu do towaru drugiej Strony, na żądanie przekazuje wnioskodawcy w rozsądnym terminie pisemne uzasadnienie odmowy.

ARTYKUŁ 2.14

Procedury licencjonowania wywozu

1.    Każda ze Stron publikuje każdą nową procedurę licencjonowania wywozu i wszelkie zmiany w istniejącej procedurze licencjonowania wywozu w taki sposób, aby umożliwić administracji publicznej, przedsiębiorstwom handlowym i innym zainteresowanym stronom zapoznanie się z nimi. Taka publikacja ma miejsce, na ile to możliwe, na 45 dni przed wejściem w życie jakiejkolwiek nowej procedury licencjonowania wywozu lub jakiejkolwiek zmiany w istniejącej procedurze licencjonowania wywozu, a w każdym razie nie później niż w dniu wejścia w życie nowej procedury licencjonowania wywozu lub zmiany.

2.    Każda ze Stron zapewnia, by publikacja procedur licencjonowania wywozu zawierała następujące informacje:

a)    teksty procedur licencjonowania wywozu lub wszelkich zmian wprowadzonych przez Stronę w tych procedurach;

b)    towary objęte każdą z procedur licencjonowania wywozu;

c)    w odniesieniu do każdej procedury licencjonowania wywozu – opis procesu ubiegania się o pozwolenie na wywóz oraz wszelkie kryteria, które wnioskodawca musi spełnić, aby kwalifikować się do ubiegania się o pozwolenie na wywóz, takie jak posiadanie zezwolenia na prowadzenie działalności, przedsięwzięcie lub utrzymanie inwestycji lub prowadzenie działalności w określonej formie na terytorium Strony;

d)    punkt lub punkty kontaktowe, w których zainteresowane osoby mogą uzyskać szczegółowe informacje na temat warunków uzyskania pozwolenia na wywóz;

e)    organ lub organy administracyjne, do których należy złożyć wniosek o pozwolenie na wywóz lub inne stosowne dokumenty;

f)    opis wszelkich środków wdrażanych w ramach procedury licencjonowania wywozu;

g)    okres obowiązywania poszczególnych procedur licencjonowania wywozu, chyba że dana procedura licencjonowania wywozu pozostanie w mocy do czasu jej wycofania lub zmiany, co wiąże się z ponowną publikacją;

h)    jeżeli Strona zamierza skorzystać z procedury licencjonowania wywozu w celu zarządzania kontyngentem wywozowym, całkowita ilość oraz, w stosownych przypadkach, wartość kontyngentu oraz daty otwarcia i zamknięcia kontyngentu; oraz

i)    wszelkie zwolnienia lub wyjątki od wymogu uzyskania pozwolenia na wywóz, sposób ubiegania się o te zwolnienia lub wyjątki oraz kryteria ich przyznawania.

3.    W terminie 30 dni od wejścia w życie niniejszej Umowy każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o swoich istniejących procedurach licencjonowania wywozu. Strona, która przyjmuje nowe procedury licencjonowania wywozu lub zmiany w istniejących procedurach licencjonowania, powiadamia drugą Stronę o takim przyjęciu lub zmianie w ciągu 60 dni od publikacji nowej procedury licencjonowania wywozu lub zmiany w istniejącej procedurze licencjonowania. Powiadomienie takie zawiera odniesienie do źródła lub źródeł, w których publikowane są informacje wymagane zgodnie z ust. 2, oraz, w stosownych przypadkach, adres odpowiedniej rządowej strony internetowej lub odpowiednich rządowych stron internetowych.

4.    Dla większej pewności należy zaznaczyć, że żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wymaga od Strony udzielenia pozwolenia na wywóz ani nie uniemożliwia Stronie wykonywania jej obowiązków lub zobowiązań wynikających z rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, jak również z wielostronnych układów o nierozprzestrzenianiu i ustaleń w sprawie kontroli wywozu, w tym:

a)    Porozumienia z Wassenaar w sprawie kontroli eksportu broni konwencjonalnej oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania, sporządzonego w Hadze dnia 19 grudnia 1995 r.;

b)    Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów, sporządzonej w Paryżu dnia 13 stycznia 1993 r.;

c)    Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji i gromadzenia zapasów broni bakteriologicznej (biologicznej) i toksycznej oraz o ich zniszczeniu, sporządzonej w Londynie, Moskwie i Waszyngtonie dnia 10 kwietnia 1972 r.;

d)    Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, sporządzonego w Londynie, Moskwie i Waszyngtonie dnia 1 lipca 1968 r.; oraz

e)    Grupy Australijskiej, Grupy Dostawców Jądrowych i Reżimu Kontrolnego Technologii Rakietowych.

ARTYKUŁ 2.15

Wykorzystanie preferencji

1.    Do celów monitorowania funkcjonowania niniejszej Umowy oraz obliczania wskaźników wykorzystania preferencji Strony co roku przekazują sobie kompleksowe statystyki dotyczące przywozu za okres rozpoczynający się po upływie jednego roku od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy i trwający do chwili upływu 10 lat od zakończenia znoszenia ceł dla wszystkich towarów zgodnie z załącznikiem 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł). O ile Komitet ds. Handlu nie postanowi inaczej, okres ten jest automatycznie przedłużany o pięć lat, a następnie Komitet ds. Handlu może zadecydować o dalszym jego przedłużeniu.

2.    Przekazywane dane statystyczne dotyczące przywozu obejmują dane dotyczące ostatniego dostępnego roku, w tym dane na temat wartości i, w stosownych przypadkach, wielkości, na poziomie pozycji taryfowych w odniesieniu do przywozu towarów drugiej Strony, w odniesieniu do których skorzystano z preferencyjnego traktowania celnego na podstawie niniejszej Umowy, oraz do przywozu towarów, w odniesieniu do których stosowano traktowanie niepreferencyjne, w tym w ramach poszczególnych systemów stosowanych przez Strony przy przywozie. Takie dane statystyczne, jak również wskaźniki wykorzystania preferencji mogą zostać przedstawione Komitetowi ds. Handlu w celu wymiany poglądów.

ARTYKUŁ 2.16

Odprawa czasowa

1.    Do celów niniejszego artykułu termin „odprawa czasowa” oznacza procedurę celną, w ramach której określone towary, łącznie ze środkami transportu, mogą być przywiezione na terytorium Strony z warunkowym zwolnieniem od należności przywozowych i podatków oraz bez zastosowania wobec nich zakazów lub ograniczeń przywozowych o charakterze gospodarczym, pod warunkiem że towary te przywozi się w określonym celu i są one przeznaczone do powrotnego wywozu w określonym czasie bez poddawania ich jakimkolwiek zmianom, z wyjątkiem zwykłych ubytków spowodowanych użytkowaniem tych towarów.

2.    Każda ze Stron przyznaje odprawę czasową, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi lub procedurami, wobec następujących towarów, niezależnie od ich pochodzenia:

a)    wyposażenie zawodowe, w tym wyposażenie dla prasy lub telewizji, oprogramowanie oraz sprzęt nadawczy i kinematograficzny, niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej, handlowej lub zawodowej osoby odwiedzającej terytorium drugiej Strony w celu wykonania określonego zadania;

b)    towary, łącznie z ich częściami składowymi, aparaturą pomocniczą i akcesoriami, przeznaczone do wystawiania lub wykorzystywania na wystawach, targach, spotkaniach lub podobnych imprezach;

c)    próbki handlowe oraz filmy i nagrania reklamowe (zapisane nośniki wizualne lub materiały dźwiękowe, składające się głównie z obrazów lub dźwięków ukazujących charakter lub działanie towarów lub usług oferowanych na sprzedaż lub pod dzierżawę przez osobę mającą siedzibę lub zamieszkałą na terytorium jednej ze Stron, pod warunkiem że materiały te są odpowiednie do prezentowania potencjalnym klientom, ale nie do nadawania ogółowi społeczeństwa); oraz

d)    towary przywożone do celów związanych ze sportem, w tym na zawody, pokazy, treningi, wyścigi lub podobne imprezy.

3.    Na potrzeby odprawy czasowej towarów, o których mowa w ust. 2, niezależnie od ich pochodzenia, każda ze Stron uznaje karnety ATA wydane na terytorium drugiej Strony, poświadczone tam i gwarantowane przez zrzeszenie należące do międzynarodowego systemu gwarancji, poświadczone przez właściwe organy i ważne na terytorium Strony dokonującej przywozu.

4.    Każda ze Stron wskazuje okres, przez jaki towary mogą być objęte procedurą odprawy czasowej. Strona może autonomicznie przedłużyć okres początkowy.

5.    Każda ze Stron może wymagać, aby towary objęte odprawą czasową zgodnie z ust. 1:

a)    były wykorzystywane wyłącznie przez obywatela lub rezydenta drugiej Strony lub pod jego osobistym nadzorem w ramach prowadzonej przez tego obywatela lub rezydenta działalności gospodarczej, handlowej, zawodowej lub sportowej;

b)    nie były przedmiotem sprzedaży, dzierżawy, pozbycia się ani przekazania w okresie, w jakim znajdują się na terytorium Strony;

c)    były zabezpieczone zgodne z obowiązkami Strony dokonującej przywozu wynikającymi z odpowiednich międzynarodowych konwencji celnych, do których przystąpiła Strona;

d)    podlegały identyfikacji przy przywozie i wywozie;

e)    zostały wywiezione z chwilą wyjazdu lub przed wyjazdem obywatela lub rezydenta, o którym mowa w lit. a), lub przed upływem okresu związanego z celem odprawy czasowej, jaki może być ustalony przez tę Stronę, lub w ciągu jednego roku, jeżeli okres ten nie zostanie przedłużony;

f)    były odprawione w ilości nie większej, niż jest to uzasadnione z punktu widzenia ich przeznaczenia; lub

g)    by ich odprawa i wprowadzenie na terytorium Strony były dozwolone na podstawie innych przepisów prawa Strony.

6.    Jeżeli jakikolwiek warunek, który Strona może nałożyć na mocy ust. 5, nie został spełniony, Strona może zastosować cło i wszelkie inne należności, które byłyby standardowo wymagane w odniesieniu do danego towaru, jak również wszelkie inne należności lub kary przewidziane w jej prawie.

7.    Każda ze Stron zezwala na ponowny wywóz towaru objętego odprawą czasową na podstawie niniejszego artykułu za pośrednictwem zatwierdzonego przez władze celne punktu wyprowadzenia towaru innego niż ten, w którym towar został odprawiony do celów wprowadzenia.

8.    Strona zwalnia importera lub inną osobę odpowiedzialną za towar odprawiony na podstawie niniejszego artykułu z odpowiedzialności za niedokonanie wywozu towaru objętego procedurą odprawy czasowej po przedstawieniu Stronie dokonującej przywozu wystarczających dowodów na to, że towar został zniszczony lub bezpowrotnie utracony, zgodnie z przepisami prawa celnego tej Strony.

ARTYKUŁ 2.17

Bezcłowe wprowadzenie próbek handlowych o znikomej wartości
i drukowanych materiałów reklamowych

1.    Każda ze Stron, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi lub procedurami, przyznaje prawo do bezcłowego wprowadzenia próbek handlowych o znikomej wartości i drukowanych materiałów reklamowych przywożonych z terytorium drugiej Strony, niezależnie od ich pochodzenia.

2.    Strona może zdefiniować próbki handlowe o znikomej wartości jako:

a)    próbki, których wartość – każdej próbki z osobna lub wszystkich próbek w przesyłce – nie przekracza kwoty określonej w prawie Strony; lub

b)    próbki oznaczone, przedarte, perforowane lub poddane innym zabiegom, w wyniku których nie nadają się one do sprzedaży ani wykorzystania w inny sposób niż jako próbki handlowe.

3.    Drukowane materiały reklamowe definiuje się jako towary klasyfikowane do działu 49 Systemu Zharmonizowanego, w tym broszury, prospekty, katalogi handlowe, roczniki publikowane przez zrzeszenia handlowe, propagandowe materiały turystyczne i plakaty, które są wykorzystywane do promowania towaru lub usługi, rozpowszechniania informacji o nich lub reklamowania ich, są zasadniczo przeznaczone do reklamowania towaru lub usługi i są dostarczane bezpłatnie.

ARTYKUŁ 2.18

Szczególne środki dotyczące zarządzania preferencyjnym traktowaniem

1.    Strony współpracują w zakresie zapobiegania naruszeniom przepisów prawa celnego dotyczących preferencyjnego traktowania przyznanego na podstawie niniejszego rozdziału zgodnie z rozdziałem 3 (Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia) oraz tytułami I, III, IV i V CCMAA, a także wykrywania i zwalczania takich naruszeń.

2.    Strona może tymczasowo zawiesić odpowiednie preferencyjne traktowanie towarów zgodnie z procedurą określoną w ust. 3–5, jeżeli:

a)    Strona ta ustaliła, na podstawie obiektywnych, przekonujących i możliwych do zweryfikowania informacji, że miało miejsce systematyczne i sektorowe naruszanie przepisów prawa celnego związanych z preferencyjnym traktowaniem przyznanym na podstawie niniejszego rozdziału, co powoduje znaczną utratę przychodów przez tę Stronę; oraz

b)    druga Strona wielokrotnie i bezpodstawnie odmawia współpracy lub w inny sposób nie współpracuje w odniesieniu do naruszeń przepisów prawa celnego, o których mowa w lit. a).

3.    Strona, która dokonała ustalenia, o którym mowa w ust. 2 lit. a), bez zbędnej zwłoki powiadamia Komitet ds. Handlu oraz podejmuje konsultacje z drugą Stroną w ramach Komitetu ds. Handlu w celu znalezienia obustronnie akceptowalnego rozwiązania.

4.    Jeżeli Strony nie dojdą do porozumienia w sprawie akceptowalnego rozwiązania w ciągu trzech miesięcy od powiadomienia, o którym mowa w ust. 3, Strona, która dokonała ustalenia, może podjąć decyzję o tymczasowym zawieszeniu odpowiedniego preferencyjnego traktowania danych towarów. Tymczasowe zawieszenie ma zastosowanie wyłącznie do tych przedsiębiorstw handlowych, które obie Strony w trakcie konsultacji, o których mowa w ust. 3, zidentyfikowały i co do których uzgodniły, że brały udział w naruszeniach przepisów prawa celnego. O tymczasowym zawieszeniu bez zbędnej zwłoki powiadamia się Komitet ds. Handlu.

5.    Jeżeli Strona dokonała ustalenia, o którym mowa w ust. 2 lit. a), i w ciągu trzech miesięcy od powiadomienia, o którym mowa w ust. 4, ustaliła, że tymczasowe zawieszenie, o którym mowa w ust. 4, było nieskuteczne w zwalczaniu naruszeń przepisów prawa celnego związanych z preferencyjnym traktowaniem przyznanym na podstawie niniejszego rozdziału, Strona może podjąć decyzję o tymczasowym zawieszeniu odpowiedniego preferencyjnego traktowania danych towarów. Strona może również podjąć decyzję o tymczasowym zawieszeniu odpowiedniego preferencyjnego traktowania danych towarów, jeżeli podczas konsultacji, o których mowa w ust. 3, Strony nie były w stanie zidentyfikować i uzgodnić przedsiębiorstw handlowych biorących udział w naruszeniach przepisów prawa celnego. O tymczasowym zawieszeniu bez zbędnej zwłoki powiadamia się Komitet ds. Handlu.

6.    Tymczasowe zawieszenia, o których mowa w niniejszym artykule, stosuje się jedynie przez okres niezbędny do ochrony interesów finansowych zainteresowanej Strony, a w każdym razie nie dłużej niż sześć miesięcy. Jeżeli warunki, które doprowadziły do początkowego tymczasowego zawieszenia, utrzymują się po upływie sześciu miesięcy, zainteresowana Strona może podjąć decyzję o odnowieniu tymczasowego zawieszenia po powiadomieniu drugiej Strony. Każde takie zawieszenie podlega okresowym konsultacjom w ramach Komitetu ds. Handlu.

7.    Każda ze Stron publikuje, zgodnie ze swoimi procedurami wewnętrznymi, zawiadomienia dla importerów w sprawie każdej decyzji dotyczącej tymczasowego zawieszenia, o którym mowa w niniejszym artykule.

8.    Niezależnie od ust. 5, jeżeli importer jest w stanie wykazać wobec organu celnego Strony dokonującej przywozu, że dane towary są w pełni zgodne z prawem celnym Strony dokonującej przywozu, wymogami niniejszej Umowy i wszelkimi innymi warunkami związanymi z tymczasowym zawieszeniem ustanowionym przez Stronę dokonującą przywozu zgodnie z jej prawem, Strona dokonująca przywozu zezwala importerowi na złożenie wniosku o preferencyjne traktowanie i odzyskanie wszelkich zapłaconych ceł przekraczających preferencyjne stawki celne mające zastosowanie w chwili przywozu danych towarów.

ARTYKUŁ 2.19

Komitet ds. Handlu Towarami

1.    Niniejszy artykuł uzupełnia i doprecyzowuje art. 24.4 (Specjalne komitety).

2.    Do funkcji Komitetu ds. Handlu Towarami, w odniesieniu do niniejszego rozdziału, należy:

a)    promowanie handlu towarami między Stronami, w tym przez konsultacje w sprawie przyspieszenia znoszenia ceł na podstawie niniejszej Umowy;

b)    szybkie reagowanie na bariery w handlu towarami między Stronami;

c)    bez uszczerbku dla rozdziału 26 (Rozstrzyganie sporów), służenie konsultacją i podejmowanie działań na rzecz rozwiązania wszelkich kwestii związanych z niniejszym rozdziałem, w tym różnicy zdań, która może pojawić się między Stronami w sprawach związanych z klasyfikacją towarów na podstawie Systemu Zharmonizowanego i załącznika 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) lub zmianą struktury kodów Systemu Zharmonizowanego lub odpowiednich nomenklatur każdej ze Stron, w celu zapewnienia, by obowiązki żadnej ze Stron wynikające z załącznika 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) nie uległy zmianie;

d)    monitorowanie wskaźników wykorzystania preferencji i danych statystycznych, które Komitet ds. Handlu Towarami może przedstawić Komitetowi ds. Handlu w celu wymiany poglądów; oraz

e)    współpraca z każdym specjalnym komitetem lub innym organem pomocniczym ustanowionym lub upoważnionym do działania na mocy niniejszej Umowy w kwestiach, które mogą być istotne odpowiednio dla tego specjalnego komitetu lub organu.

ARTYKUŁ 2.20

Punkty kontaktowe

W ciągu 90 dni od daty wejścia w życie niniejszej Umowy każda ze Stron wyznacza punkt kontaktowy, który odpowiada za ułatwianie komunikacji między stronami w sprawach będących przedmiotem niniejszego rozdziału, i powiadamia drugą Stronę o danych kontaktowych punktu kontaktowego. Każda ze Stron niezwłocznie powiadamia drugą Stronę o wszelkich zmianach tych danych kontaktowych.

ROZDZIAŁ 3

REGUŁY POCHODZENIA I PROCEDURY DOTYCZĄCE POCHODZENIA

SEKCJA A

REGUŁY POCHODZENIA

ARTYKUŁ 3.1

Definicje

Do celów niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

a)    „przesyłka” oznacza produkty, które albo są wysyłane jednocześnie od jednego nadawcy do jednego odbiorcy, albo są objęte jednolitym dokumentem przewozowym obejmującym transport od nadawcy do odbiorcy bądź, w przypadku braku takiego dokumentu, jedną fakturą;

b)    „eksporter” oznacza osobę z siedzibą na terytorium Strony, która zgodnie z wymogami określonymi w prawie tej Strony wywozi lub produkuje produkt pochodzący i sporządza oświadczenie o pochodzeniu;

c)    „importer” oznacza osobę, która dokonuje przywozu produktu pochodzącego i ubiega się dla niego o preferencyjne traktowanie taryfowe;

d)    „materiał” oznacza każdą substancję wykorzystywaną do produkcji produktu, w tym wszelkie składniki, surowce, elementy lub części;

e)    „materiał niepochodzący” oznacza materiał, który nie kwalifikuje się jako pochodzący na podstawie niniejszego rozdziału, w tym materiał, którego statusu pochodzenia nie można określić;

f)    „produkt” oznacza wynik produkcji, nawet jeżeli jest przeznaczony do wykorzystania jako materiał do produkcji innego produktu; oraz

g)    „produkcja” oznacza każdy rodzaj obróbki lub przetwarzania, łącznie z montażem.

ARTYKUŁ 3.2

Ogólne wymagania dotyczące produktów pochodzących

1.    Do celów stosowania preferencyjnego traktowania taryfowego przez Stronę w odniesieniu do towarów pochodzących drugiej Strony zgodnie z niniejszą Umową, pod warunkiem że dane produkty spełniają wszystkie pozostałe wymogi niniejszego rozdziału, które mają zastosowanie, produkty uznaje się za pochodzące z terytorium drugiej Strony, jeżeli zostały:

a)    całkowicie uzyskane na terytorium tej Strony w rozumieniu art. 3.4 (Produkty całkowicie uzyskane);

b)    wyprodukowane na terytorium tej Strony wyłącznie z materiałów pochodzących; lub

c)    wyprodukowane na terytorium tej Strony i zawierają materiały niepochodzące, pod warunkiem że dane produkty spełniają wymogi określone w załączniku 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów).

2.    Jeżeli produkt uzyskał status pochodzenia, materiały niepochodzące użyte do produkcji tego produktu nie są uznawane za materiały niepochodzące, jeżeli produkt ten został włączony jako materiał do innego produktu.

3.    Uzyskanie statusu pochodzenia odbywa się w sposób ciągły w Nowej Zelandii lub w Unii.

ARTYKUŁ 3.3

Kumulacja pochodzenia

1.    Produkt pochodzący z terytorium Strony uznaje się za pochodzący z terytorium drugiej Strony, jeżeli produkt ten jest wykorzystywany jako materiał do produkcji innego produktu na terytorium tej drugiej Strony.

2.    Produkcja prowadzona na terytorium Strony z wykorzystaniem materiału niepochodzącego może być brana pod uwagę przy ustalaniu, czy produkt jest produktem pochodzącym z terytorium drugiej Strony.

3.    Ust. 1 i 2 nie mają zastosowania, jeżeli proces produkcji prowadzony na terytorium drugiej Strony nie wykracza poza jedną lub więcej czynności, o których mowa w art. 3.6 (Niewystarczająca obróbka lub przetworzenie).

4.    W celu wypełnienia przez eksportera oświadczenia o pochodzeniu, o którym mowa w art. 3.16 ust. 2 lit. a) (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe) w odniesieniu do materiału niepochodzącego, o którym mowa w ust. 2, eksporter uzyskuje od swojego dostawcy deklarację dostawcy przewidzianą w załączniku 3-D (Deklaracja dostawcy, o której mowa w art. 3.3 ust. 4 (Kumulacja pochodzenia)) lub równoważny dokument zawierający te same informacje opisujące dane materiały niepochodzące w sposób wystarczająco szczegółowy, aby umożliwić ich identyfikację.

ARTYKUŁ 3.4

Produkty całkowicie uzyskane

1.    Za całkowicie uzyskane na terytorium Strony uznaje się następujące produkty:

a)    minerał lub naturalnie występująca substancja, wydobyte z ziemi lub pozyskane z dna morskiego Strony;

b)    produkt roślinny uprawiany lub zebrany na terytorium Strony;

c)    żywe zwierzę urodzone i wyhodowane na terytorium Strony;

d)    produkt uzyskany od żywego zwierzęcia wyhodowanego na terytorium Strony;

e)    produkt pochodzący z ubitego zwierzęcia urodzonego i wyhodowanego na terytorium Strony;

f)    produkt uzyskany przez polowania lub połowy przeprowadzone na terytorium Strony, jednak nie poza zewnętrznymi granicami mórz terytorialnych danej Strony;

g)    produkt uzyskany z akwakultury na terytorium Strony, jeżeli organizmy wodne, w tym ryby, mięczaki, skorupiaki, inne bezkręgowce wodne i rośliny wodne, urodziły się lub zostały wyhodowane z materiału obsadowego, takiego jak jaja, ikra, narybek, palczaki lub larwy, poprzez interwencję w proces chowu lub wzrostu w celu zwiększenia produkcji, taką jak regularne zarybianie, karmienie lub ochrona przed drapieżnikami;

h)    produkt rybołówstwa morskiego i inny produkt wydobyty zgodnie z prawem międzynarodowym przez statek Strony z morza znajdującego się poza wszelkimi morzami terytorialnymi;

i)    produkt wytworzony na pokładzie statku przetwórni Strony wyłącznie z produktu, o którym mowa w lit. h);

j)    produkt wydobyty lub pozyskany przez Stronę lub osobę Strony z dna morskiego lub podglebia poza wszelkimi morzami terytorialnymi, pod warunkiem że ta Strona lub ta osoba Strony ma prawo do prowadzenia prac w takim dnie morskim lub podglebiu zgodnie z prawem międzynarodowym;

k)    odpady i złom powstające w wyniku działalności produkcyjnej przeprowadzonej na terytorium Strony;

l)    używany produkt zebrany na terytorium Strony, który nadaje się wyłącznie do odzysku surowców, wraz z takimi surowcami; oraz

m)    produkt wyprodukowany na terytorium Strony wyłącznie z produktów wyszczególnionych w lit. a)–l).

2.    Pojęcia „statek Strony” i „statek przetwórnia Strony” w ust. 1 lit. h) oraz i) odnoszą się wyłącznie do statku i statku przetwórni, który:

a)    jest zarejestrowany w państwie członkowskim lub w Nowej Zelandii;

b)    pływa pod banderą państwa członkowskiego lub Nowej Zelandii; oraz

c)    spełnia jeden z następujących warunków:

(i)    jest w co najmniej 50 % własnością obywateli państwa członkowskiego lub Nowej Zelandii; lub

(ii)    jest własnością osoby prawnej lub osób prawnych, z których każda:

A)    posiada siedzibę zarządu i główne miejsce prowadzenia działalności w państwie członkowskim lub w Nowej Zelandii; oraz

B)    jest w co najmniej 50 % własnością podmiotów publicznych lub osób państwa członkowskiego lub Nowej Zelandii.

ARTYKUŁ 3.5

Tolerancje

1.    Jeżeli materiały niepochodzące wykorzystane w produkcji produktu nie spełniają wymogów określonych w załączniku 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów), produkt uznaje się za pochodzący z terytorium Strony, pod warunkiem że:

a)    w przypadku wszystkich produktów, z wyjątkiem produktu klasyfikowanego do działów 50–63 Systemu Zharmonizowanego, wartość materiałów niepochodzących wykorzystanych w produkcji tych produktów nie przekracza 10 % ceny ex-works produktu;

b)    w odniesieniu do produktu klasyfikowanego do działów 50–63 Systemu Zharmonizowanego stosuje się tolerancje określone w uwagach 7 i 8 do załącznika 3-A (Uwagi wprowadzające do reguł pochodzenia dotyczących konkretnych produktów).

2.    Ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli wartość lub masa materiałów niepochodzących użytych do produkcji produktu przekracza którąkolwiek z wartości procentowych określających maksymalną wartość lub masę materiałów niepochodzących, jak określono w wymogach zawartych w załączniku 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów).

3.    Ust. 1 nie ma zastosowania do produktów całkowicie uzyskanych na terytorium Strony w rozumieniu art. 3.4 (Produkty całkowicie uzyskane). Jeżeli zgodnie z załącznikiem 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów) wymagane jest, aby materiały użyte do produkcji produktu były całkowicie uzyskane, zastosowanie mają ust. 1 i 2.

ARTYKUŁ 3.6

Niewystarczająca obróbka lub przetworzenie

1.    Niezależnie od art. 3.2 ust. 1 lit. c) (Ogólne wymagania dotyczące produktów pochodzących) produkt nie jest uznawany za pochodzący z terytorium Strony, jeżeli jego produkcja na terytorium Strony polega wyłącznie na jednej z następujących czynności przeprowadzonych na materiałach niepochodzących lub na większej liczbie takich czynności:

a)    czynności konserwujące, takie jak suszenie, mrożenie, przechowywanie w solance i inne podobne czynności, których jedynym celem jest zapewnienie, aby produkty pozostały w dobrym stanie podczas transportu i składowania 8 ;

b)    dzielenie lub łączenie opakowań;

c)    mycie lub czyszczenie, usuwanie kurzu, rdzy, oleju, farby lub innych pokryć;

d)    wszelkie prasowanie materiałów i artykułów włókienniczych;

e)    proste operacje malowania i polerowania;

f)    łuskanie i częściowe lub całkowite bielenie ryżu; polerowanie i glazurowanie zbóż oraz ryżu;

g)    operacje polegające na barwieniu lub aromatyzowaniu cukru lub formowaniu kostek cukru, częściowe lub całkowite mielenie cukru kryształu;

h)    obieranie, drylowanie i łuskanie owoców, orzechów i warzyw;

i)    ostrzenie, proste szlifowanie lub proste cięcie;

j)    przesiewanie, przeglądanie, sortowanie, klasyfikowanie, stopniowanie, dobieranie, łącznie z tworzeniem zestawów artykułów;

k)    proste umieszczanie w butelkach, puszkach, butlach, workach, pudełkach, skrzynkach umocowanie na kartonach lub deskach oraz wszelkie inne proste operacje związane z pakowaniem;

l)    umieszczanie lub drukowanie znaków, etykiet, logo i innych znaków rozpoznawczych na produktach lub ich opakowaniach;

m)    proste mieszanie produktów, nawet różnych rodzajów; mieszanie cukru z dowolnymi materiałami;

n)    proste dodawanie wody lub rozcieńczanie wodą lub inną substancją, które nie zmienia w istotny sposób właściwości produktu, lub odwadnianie lub skażanie produktów;

o)    prosty montaż części artykułów w celu utworzenia całego artykułu lub rozkładanie produktów na części; lub

p)    ubój zwierząt.

2.    Do celów ust. 1 operację uznaje się za prostą, jeżeli jej wykonanie nie wymaga szczególnych umiejętności ani maszyn, urządzeń czy sprzętu specjalnie wyprodukowanych lub zainstalowanych w celu wykonania takich operacji.

ARTYKUŁ 3.7

Jednostka kwalifikacyjna

1.    Do celów niniejszego rozdziału jednostką kwalifikacyjną jest konkretny produkt, który jest uważany za jednostkę podstawową przy klasyfikowaniu produktu według Systemu Zharmonizowanego.

2.    Jeżeli przesyłka składa się z wielu identycznych produktów klasyfikowanych do tej samej pozycji Systemu Zharmonizowanego, każdy produkt bierze się pod uwagę indywidualnie do celów stosowania postanowień niniejszego rozdziału.

ARTYKUŁ 3.8

Opakowania i pojemniki opakowaniowe do wysyłki

Przy ustalaniu, czy produkt ma status pochodzenia, nie bierze się pod uwagę opakowań i pojemników opakowaniowych do wysyłki, które są wykorzystywane do ochrony produktu podczas transportu.

ARTYKUŁ 3.9

Opakowania i pojemniki opakowaniowe do sprzedaży detalicznej

1.    Przy ustalaniu, czy materiały niepochodzące wykorzystane w produkcji produktu objęte są stosowną zmianą klasyfikacji taryfowej lub szczególnym procesem wytwarzania lub przetwarzania określonym w załączniku 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów) lub czy produkt jest całkowicie uzyskany, nie bierze się pod uwagę materiałów opakowaniowych i opakowań, w które produkt jest pakowany do sprzedaży detalicznej, jeżeli są klasyfikowane z produktem.

2.    W przypadku gdy produkt podlega wymogowi wartości określonemu w załączniku 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów), wartość materiałów opakowaniowych i opakowań, w które produkt jest pakowany do sprzedaży detalicznej, jeżeli są klasyfikowane z produktem, uwzględnia się w obliczeniach do celów stosowania wymogu wartości produktu, w zależności od przypadku, jako pochodzące lub niepochodzące.

ARTYKUŁ 3.10

Akcesoria, części zapasowe i narzędzia

1.    Do celów niniejszego artykułu akcesoria, części zapasowe, narzędzia i materiały instruktażowe lub inne materiały informacyjne są objęte, jeżeli:

a)    są klasyfikowane, dostarczane i fakturowane wraz z produktem; oraz

b)    są takiego typu, występują w takiej ilości i mają taką wartość, jakie są zwyczajowo stosowane dla danego produktu.

2.    Przy ustalaniu, czy produkt:

a)    jest całkowicie uzyskany lub czy spełnia wymóg procesu produkcji lub zmiany w klasyfikacji taryfowej, jak wskazano w załączniku 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów), nie bierze się pod uwagę akcesoriów, części zapasowych, narzędzi i materiałów instruktażowych lub innych materiałów informacyjnych; oraz

b)    spełnia wymóg wartości określony w załączniku 3-B (Reguły pochodzenia dotyczące konkretnych produktów), wartość akcesoriów, części zapasowych, narzędzi i materiałów instruktażowych lub innych materiałów informacyjnych dotyczących tego produktu uwzględnia się w obliczeniach do celów stosowania wymogu wartości produktu, w zależności od przypadku, jako materiały pochodzące lub materiały niepochodzące.

ARTYKUŁ 3.11

Zestawy

Zestawy, w rozumieniu reguły nr 3 lit. b) i c) Ogólnych reguł interpretacji Systemu Zharmonizowanego, uznaje się za pochodzące z terytorium Strony, jeżeli wszystkie elementy zestawu mają status pochodzenia. Jeżeli zestaw składa się z elementów pochodzących i niepochodzących, cały zestaw uznaje się za pochodzący z terytorium Strony, jeżeli wartość elementów niepochodzących nie przekracza 15 % ceny ex-works zestawu.

ARTYKUŁ 3.12

Elementy neutralne

Do ustalenia, czy produkt jest pochodzący z terytorium Strony, nie jest konieczne ustalenie statusu pochodzenia następujących elementów neutralnych:

a)    energii i paliwa;

b)    zakładów i wyposażenia, w tym produktów wykorzystywanych do ich konserwacji;

c)    maszyn, narzędzi, ciągadeł i form;

d)    części zamiennych i materiałów wykorzystywanych do konserwacji sprzętu i budynków;

e)    oliw, smarów, materiałów składowych i innych materiałów stosowanych w produkcji lub używanych do obsługi sprzętu i budynków;

f)    rękawic, okularów, obuwia, odzieży, sprzętu ochronnego i zapasów;

g)    sprzętu, urządzeń i zapasów stosowanych do testowania lub kontrolowania produktu;

h)    katalizatorów i rozpuszczalników; oraz

i)    innych materiałów, które nie są włączone do produktu ani nie są przeznaczone do włączenia do ostatecznego składu produktu.

ARTYKUŁ 3.13

Rozróżnienie księgowe materiałów i produktów zamiennych

1.    Do celów niniejszego artykułu terminy „materiały zamienne” lub „produkty zamienne” oznaczają materiały lub produkty tego samego rodzaju i o tej samej jakości handlowej, mające te same właściwości techniczne i fizyczne, i których nie można odróżnić od siebie w celu określenia ich pochodzenia.

2.    Materiały zamienne pochodzące i niepochodzące lub produkty zamienne oddziela się fizycznie podczas składowania w celu zachowania ich statusu pochodzących i niepochodzących.

3.    Niezależnie od ust. 2 materiały zamienne pochodzące i niepochodzące mogą być użyte do produkcji produktu bez ich fizycznego oddzielenia podczas składowania, jeżeli stosowana jest metoda rozróżnienia księgowego.

4.    Niezależnie od ust. 2 produkty zamienne pochodzące i niepochodzące klasyfikowane w działach 10, 15, 27, 28, 29, w pozycjach 32.01–32.07 lub w pozycjach 39.01–39.14 Systemu Zharmonizowanego mogą być przechowywane bez fizycznego oddzielenia na terytorium Strony przed wywozem na terytorium drugiej Strony, jeżeli stosowana jest metoda rozróżnienia księgowego.

5.    Metodę rozróżnienia księgowego, o której mowa w ust. 3 i 4, stosuje się zgodnie z metodą zarządzania zapasami w oparciu o zasady rachunkowości powszechnie akceptowane przez daną Stronę, u której stosuje się daną metodę.

6.    Metodą rozróżnienia księgowego jest każda metoda, która zapewnia, aby w żadnym momencie statusu pochodzenia nie otrzymała większa ilość produktów niż miałoby to miejsce, gdyby materiały lub produkty zostały fizycznie rozdzielone.

ARTYKUŁ 3.14

Produkty powracające

Jeżeli produkt pochodzący ze Strony wywożony z terytorium Strony do państwa trzeciego powraca na terytorium tej Strony, uznaje się go za niepochodzący, chyba że powracający produkt:

a)    jest tym samym produktem, co produkt wywieziony; oraz

b)    nie został poddany żadnym innym czynnościom niż czynności niezbędne do zachowania go w dobrym stanie, gdy znajdował się w państwie trzecim, do którego został wywieziony, lub podczas wywozu.

ARTYKUŁ 3.15

Zasada niemanipulacji

1.    Produkt pochodzący zgłoszony do użytku krajowego na terytorium Strony dokonującej przywozu nie może, po dokonaniu wywozu i przed zgłoszeniem go do użytku krajowego, zostać zmieniony, przekształcony w jakikolwiek sposób ani poddany czynnościom innym niż służące zachowaniu go w dobrym stanie lub innym niż dodawanie lub umieszczanie oznaczeń, etykiet, pieczęci lub jakiejkolwiek innej dokumentacji w celu zapewnienia zgodności z określonymi wymogami Strony dokonującej przywozu.

2.    Przechowywanie lub wystawianie produktu pochodzącego może odbywać się w państwie trzecim, jeżeli produkt pochodzący nie został odprawiony do użytku krajowego w tym państwie trzecim.

3.    Bez uszczerbku dla sekcji B (Procedury dotyczące pochodzenia) dzielenie przesyłek może mieć miejsce w państwie trzecim, pod warunkiem że przesyłki nie zostały odprawione do użytku krajowego w tym państwie trzecim.

4.    W razie wątpliwości, czy warunki przewidziane w ust. 1–3 zostały spełnione, organ celny Strony dokonującej przywozu może zażądać od importera dostarczenia dowodu spełnienia tych warunków, przy czym można to udowodnić za pomocą wszelkich środków, w tym umownych dokumentów przewozowych, takich jak konosament, dowodów faktycznych lub materialnych, takich jak oznakowanie lub numeracja opakowań, lub jakichkolwiek innych dowodów związanych z samym produktem.

SEKCJA B

PROCEDURY DOTYCZĄCE POCHODZENIA

ARTYKUŁ 3.16

Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe

1.    Strona dokonująca przywozu przyznaje preferencyjne traktowanie taryfowe produktowi pochodzącemu z terytorium drugiej Strony w rozumieniu niniejszego rozdziału na podstawie wniosku importera o preferencyjne traktowanie taryfowe. Importer odpowiedzialny jest za poprawność wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe oraz za zgodność z wymogami określonymi w niniejszym rozdziale.

2.    Podstawą wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe jest:

a)    sporządzone przez eksportera oświadczenie o pochodzeniu wskazujące, że produkt jest pochodzący; albo

b)    wiedza importera, że produkt jest produktem pochodzącym.

3.    Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe oraz podstawę tego wniosku, o której mowa w ust. 2 lit. a) i b), dołącza się do zgłoszenia przywozowego zgodnie z przepisami ustawowymi Strony dokonującej przywozu.

4.    Importer składający wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe na podstawie oświadczenia o pochodzeniu, o którym mowa w ust. 2 lit. a), przechowuje oświadczenie o pochodzeniu oraz, jeżeli wymaga tego organ celny Strony dokonującej przywozu, dostarcza jego kopię temu organowi celnemu.

ARTYKUŁ 3.17

Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe złożony po przywozie

1.    Jeżeli importer nie złożył wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe w chwili przywozu, a produkt kwalifikowałby się do preferencyjnego traktowania taryfowego w chwili przywozu, Strona dokonująca przywozu przyznaje preferencyjne traktowanie taryfowe oraz zwraca lub umarza wszelkie nadpłacone należności celne.

2.    Strona dokonująca przywozu może wymagać jako warunku przyznania preferencyjnego traktowania taryfowego na podstawie ust. 1, aby importer złożył wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe i przedstawił podstawę tego wniosku, o której mowa w art. 3.16 ust. 2 (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe). Wniosek taki składa się nie później niż trzy lata od dnia przywozu lub w dłuższym terminie, jeżeli został on określony w prawie Strony dokonującej przywozu.

ARTYKUŁ 3.18

Oświadczenie o pochodzeniu

1.    Eksporter produktu sporządza oświadczenie o pochodzeniu na podstawie informacji świadczących o tym, że produkt jest produktem pochodzącym, w tym, w stosownych przypadkach, informacji na temat statusu pochodzenia materiałów użytych do jego produkcji. Eksporter odpowiedzialny jest za poprawność oświadczenia o pochodzeniu i przekazywanych informacji.

2.    Oświadczenie o pochodzeniu sporządza się w jednej z wersji językowych określonych w załączniku 3‑C (Tekst oświadczenia o pochodzeniu) na fakturze lub jakimkolwiek innym dokumencie opisującym produkt pochodzący w sposób wystarczająco szczegółowy, aby umożliwić jego identyfikację 9 . Strona dokonująca przywozu nie wymaga od importera przedłożenia tłumaczenia oświadczenia o pochodzeniu.

3.    Oświadczenie o pochodzeniu ważne jest przez jeden rok od dnia jego sporządzenia.

4.    Oświadczenie o pochodzeniu może dotyczyć:

a)    pojedynczej wysyłki jednego lub większej liczby produktów przywożonych na terytorium Strony; lub

b)    wielokrotnych wysyłek identycznych produktów przywożonych na terytorium Strony w okresie wskazanym w oświadczeniu o pochodzeniu, nieprzekraczającym 12 miesięcy.

5.    Strona dokonująca przywozu, na wniosek importera i z zastrzeżeniem wymogów, które może określić Strona dokonująca przywozu, zezwala na złożenie jednego oświadczenia o pochodzeniu dla produktów niezmontowanych lub rozmontowanych w rozumieniu ogólnej reguły nr 2 lit. a) Systemu Zharmonizowanego, objętych sekcjami XV–XXI Systemu Zharmonizowanego, w przypadku przywozu partiami.

ARTYKUŁ 3.19

Drobne błędy lub drobne rozbieżności

Organ celny Strony dokonującej przywozu nie może odrzucić wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe z powodu drobnych błędów lub drobnych rozbieżności w oświadczeniu o pochodzeniu.

ARTYKUŁ 3.20

Wiedza importera

Wiedza importera o pochodzeniu produktu z terytorium Strony dokonującej wywozu opiera się na informacjach świadczących o tym, że produkt jest produktem pochodzącym i spełnia wymogi niniejszego rozdziału.

ARTYKUŁ 3.21

Wymogi dotyczące przechowywania dokumentacji

1.    Przez okres co najmniej trzech lat od daty złożenia wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe, o którym mowa w art. 3.16 ust. 1 (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe) lub w art. 3.17 (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe złożony po przywozie), lub przez dłuższy okres, jaki może być określony w prawie Strony dokonującej przywozu, importer składający wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe w odniesieniu do produktu przywożonego na terytorium Strony dokonującej przywozu przechowuje:

a)    oświadczenie o pochodzeniu sporządzone przez eksportera, jeżeli podstawą wniosku było oświadczenie o pochodzeniu; lub

b)    całość dokumentacji świadczącej o tym, że produkt spełnia wymogi uzyskania statusu pochodzenia, jeżeli podstawą wniosku była wiedza importera.

2.    Eksporter, który sporządził oświadczenie o pochodzeniu, przechowuje jego kopię oraz inne dokumenty świadczące o tym, że produkt spełnia wymogi uzyskania statusu pochodzenia, przez okres co najmniej czterech lat po sporządzeniu takiego oświadczenia lub przez dłuższy okres przewidziany przez prawo Strony dokonującej wywozu.

3.    Jeżeli eksporter nie jest producentem danych produktów i korzysta z informacji dostawcy dotyczących statusu pochodzenia tych produktów, eksporter jest obowiązany przechowywać informacje dostarczone przez tego dostawcę.

4.    Dokumenty, które mają być przechowywane zgodnie z niniejszym artykułem, mogą być przechowywane w formie elektronicznej.

ARTYKUŁ 3.22

Zwolnienie z wymogów proceduralnych

1.    Niezależnie od art. 3.16–3.21 Strona dokonująca przywozu przyznaje preferencyjne traktowanie taryfowe w odniesieniu do:

a)    produktu wysyłanego w małych paczkach przez osoby prywatne do osób prywatnych; lub

b)    produktu stanowiącego część bagażu osobistego podróżnych.

2.    Ust. 1 stosuje się wyłącznie do produktów, które były przedmiotem zgłoszenia celnego stwierdzającego zgodność z wymogami niniejszego rozdziału i w odniesieniu do których organ celny Strony dokonującej przywozu nie ma wątpliwości co do prawdziwości takiego zgłoszenia.

3.    Ze stosowania ust. 1 wyłączone są następujące produkty:

a)    produkty przywożone w celach handlowych, z wyjątkiem przywozu, który jest okazjonalny i dotyczy wyłącznie produktów do osobistego użytku ich odbiorców lub podróżnych lub ich rodzin, jeżeli rodzaj i ilość produktów nie wskazuje na przeznaczenie handlowe;

b)    produkty, których przywóz stanowi część serii przywozów, które można racjonalnie uznać za dokonane oddzielnie w celu uniknięcia wymogów art. 3.16 (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe);

c)    produkty, których całkowita wartość przekracza:

(i)    w przypadku Unii – 500 EUR w przypadku produktów wysyłanych w małych paczkach lub 1 200 EUR w przypadku produktów stanowiących część bagażu osobistego podróżnych. Kwoty wyrażone w danej walucie krajowej stanowią równowartość w tej walucie kwot wyrażonych w euro według kursu z pierwszego dnia roboczego października. Kwoty kursu wymiany są kwotami opublikowanymi na ten dzień przez Europejski Bank Centralny, chyba że do dnia 15 października Komisja Europejska zostanie powiadomiona o innej kwocie, i stosuje się je od dnia 1 stycznia następnego roku. Komisja Europejska powiadamia Nową Zelandię o odpowiednich kwotach;

(ii)    w przypadku Nowej Zelandii – 1 000 NZD, zarówno w przypadku produktów wysyłanych w małych paczkach, jak i w przypadku produktów stanowiących część bagażu osobistego podróżnych.

4.    Importer odpowiedzialny jest za poprawność zgłoszenia, o którym mowa w ust. 2. Wymogów przechowywania dokumentacji określonych w art. 3.21 (Wymogi dotyczące przechowywania dokumentacji) nie stosuje się do importera w przypadku stosowania niniejszego artykułu.

ARTYKUŁ 3.23

Weryfikacja

1.    Organ celny Strony dokonującej przywozu może zweryfikować, czy produkt jest produktem pochodzącym lub czy spełnione są inne wymogi niniejszego rozdziału w oparciu o metody oceny ryzyka, które mogą obejmować losowy dobór próby. Weryfikację taką można przeprowadzić w drodze wezwania do udzielenia informacji przez importera, który złożył wniosek, o którym mowa w art. 3.16 (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe), w chwili składania zgłoszenia przywozowego, przed zwolnieniem produktów albo po nim.

2.    Informacje wymagane zgodnie z ust. 1 obejmują nie więcej niż następujące elementy:

a)    jeżeli podstawą wniosku było oświadczenie o pochodzeniu, o którym mowa w art. 3.16 ust. 2 lit. a) (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe) – oświadczenie o pochodzeniu;

b)    jeżeli kryterium pochodzenia:

(i)    to „całkowicie uzyskane” – mająca zastosowanie kategoria (taka jak zbiory, górnictwo, rybołówstwo) i miejsce produkcji;

(ii)    oparte jest na zmianie w klasyfikacji taryfowej – wykaz wszystkich materiałów niepochodzących, łącznie z ich klasyfikacją taryfową (w formacie 2, 4 lub 6-cyfrowym, w zależności od kryterium pochodzenia);

(iii)    oparte jest na metodzie wartości – wartość produktu końcowego, a także wartość wszystkich materiałów niepochodzących wykorzystanych do produkcji tego produktu końcowego;

(iv)    oparte jest na masie – masa produktu końcowego, a także masa odpowiednich materiałów niepochodzących wykorzystanych do produkcji tego produktu końcowego;

(v)    oparte jest na konkretnym procesie produkcji – szczegółowy opis tego procesu produkcji.

3.    Przekazując wymagane informacje, importer może dodać wszelkie inne informacje uznawane za istotne do celów weryfikacji.

4.    Jeżeli podstawą wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe jest oświadczenie o pochodzeniu, importer informuje organ celny Strony dokonującej przywozu, jeżeli importer nie posiada wymaganych informacji, o których mowa w art. 3.16 ust. 2 lit. a) (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe). W takim przypadku importer może poinformować organ celny, że wymagane informacje zostaną dostarczone bezpośrednio przez eksportera.

5.    Jeżeli podstawą wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe jest wiedza importera, o której mowa w art. 3.16 ust. 2 lit. b) (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe), przeprowadzający weryfikację organ celny Strony dokonującej przywozu może – po uprzednim zwróceniu się o udzielenie informacji zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu – zwrócić się do importera o udzielenie informacji, jeżeli uzna, że do zweryfikowania, czy produkt posiada status pochodzenia lub czy spełnione są pozostałe wymogi niniejszego rozdziału, niezbędne są dodatkowe informacje. Organ celny Strony dokonującej przywozu może w stosownych przypadkach zażądać od importera przedstawienia konkretnych dokumentów i informacji.

6.    Podczas weryfikacji Strona dokonująca przywozu zezwala na zwolnienie danych produktów. Strona dokonująca przywozu może uzależnić takie zwolnienie od wprowadzenia przez importera gwarancji lub innych stosownych środków ostrożności wymaganych przez organy celne. Jakiekolwiek zawieszenie preferencyjnego traktowania taryfowego zostaje zakończone tak szybko jak to możliwe po ustaleniu przez organ celny Strony dokonującej przywozu statusu pochodzenia danych produktów i faktu spełnienia innych wymogów niniejszego rozdziału.

ARTYKUŁ 3.24

Współpraca administracyjna

1.    W celu zapewnienia właściwego stosowania niniejszego rozdziału Strony współpracują, za pośrednictwem organów celnych każdej ze Stron, przy weryfikowaniu, czy produkt jest produktem pochodzącym oraz czy jest zgodny z innymi wymogami przewidzianymi w niniejszym rozdziale.

2.    Jeżeli podstawą wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe jest oświadczenie o pochodzeniu, przeprowadzający weryfikację organ celny Strony dokonującej przywozu może także – po uprzednim zwróceniu się o informacje zgodnie z art. 3.23 ust. 1 (Weryfikacja) – zwrócić się z wnioskiem o udzielenie informacji do organu celnego Strony dokonującej wywozu w ciągu dwóch lat od dnia złożenia wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe na podstawie art. 3.16 ust. 2 lit. a) (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe) lub art. 3.17 ust. 2 (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe po przywozie), jeżeli organ celny Strony dokonującej przywozu stwierdzi, że takie dodatkowe informacje są niezbędne do zweryfikowania statusu pochodzenia produktu lub ustalenia, czy spełnione są pozostałe wymogi niniejszego rozdziału. Organ celny Strony dokonującej przywozu może, w stosownych przypadkach, zwrócić się do organu celnego Strony dokonującej wywozu o przedstawienie konkretnych dokumentów i informacji.

3.    Wniosek o udzielenie informacji, o którym mowa w ust. 2, zawiera następujące elementy:

a)    oświadczenie o pochodzeniu;

b)    nazwę organu celnego składającego wniosek;

c)    nazwę eksportera;

d)    przedmiot i zakres weryfikacji; oraz

e)    w stosownych przypadkach, inne stosowne dokumenty.

4.    Organ celny Strony dokonującej wywozu może, zgodnie ze swoim prawem, zwrócić się o dokumenty lub badanie, domagając się wszelkich dowodów lub odwiedzając obiekty eksportera celem przeglądu dokumentacji oraz obserwowania obiektów wykorzystywanych w procesie produkcji produktu.

5.    Bez uszczerbku dla ust. 6 organ celny Strony dokonującej wywozu otrzymujący wniosek, o którym mowa w ust. 2, dostarcza organowi celnemu Strony dokonującej przywozu następujące informacje:

a)    wymagane dokumenty, o ile są one dostępne;

b)    opinię w sprawie statusu pochodzenia produktu;

c)    opis produktu podlegającego badaniu oraz klasyfikację taryfową istotną dla stosowania niniejszego rozdziału;

d)    opis i wyjaśnienie procesu produkcji do uzasadnienia statusu pochodzenia produktu;

e)    informacje o sposobie, w jaki przeprowadzono badanie; oraz

f)    w stosownych przypadkach, dokumenty potwierdzające.

6.    Organ celny Strony dokonującej wywozu nie udziela organowi celnemu Strony dokonującej przywozu informacji, o których mowa w ust. 5, bez zgody eksportera.

7.    Każda ze Stron powiadamia drugą Stronę o danych kontaktowych swoich organów celnych oraz powiadamia drugą Stronę o wszelkich zmianach w odniesieniu do tych informacji w ciągu 30 dni od wprowadzenia zmiany. Komisja Europejska jest odpowiedzialna za dokonywanie powiadomień, o których mowa w niniejszym ustępie, w imieniu Unii.

ARTYKUŁ 3.25

Odmowa preferencyjnego traktowania taryfowego

1.    Bez uszczerbku dla wymogów zawartych w ust. 3 organ celny Strony dokonującej przywozu może odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego, jeżeli:

a)    w terminie trzech miesięcy od daty wezwania do udzielenia informacji, o którym mowa w art. 3.23 ust. 1 (Weryfikacja):

(i)    importer nie udzielił odpowiedzi;

(ii)    jeżeli podstawą wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe jest oświadczenie o pochodzeniu – oświadczenie o pochodzeniu nie zostało dostarczone; lub

(iii)    jeżeli podstawą wniosku o preferencyjne traktowanie taryfowe jest wiedza importera – informacje dostarczone przez importera nie są wystarczające do potwierdzenia statusu pochodzenia danego produktu;

b)    w terminie trzech miesięcy od daty wezwania do udzielenia dodatkowych informacji na podstawie art. 3.23 ust. 5 (Weryfikacja):

(i)    importer nie udzielił odpowiedzi; lub

(ii)    informacje dostarczone przez importera nie są wystarczające do potwierdzenia statusu pochodzenia danego produktu;

c)    w terminie 10 miesięcy od daty wniosku o udzielenie informacji na podstawie art. 3.24 ust. 2 (Współpraca administracyjna):

(i)    organ celny Strony dokonującej wywozu nie udzielił odpowiedzi; lub

(ii)    informacje dostarczone przez organ celny Strony dokonującej wywozu nie są wystarczające do potwierdzenia statusu pochodzenia danego produktu.

2.    Organ celny Strony dokonującej przywozu może odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego dla produktu, dla którego importer wnosi o preferencyjne traktowanie taryfowe, jeżeli importer nie spełni wymogów niniejszego rozdziału innych niż te odnoszące się do statusu pochodzenia produktów.

3.    Jeżeli organ celny Strony dokonującej przywozu ma wystarczające uzasadnienie, aby odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu, w przypadkach gdy organ celny Strony wywozu przedstawił opinię zgodnie z art. 3.24 ust. 5 lit. b) (Współpraca administracyjna), potwierdzającą status pochodzenia produktów, organ celny Strony dokonującej przywozu powiadamia organ celny Strony dokonującej wywozu o swoich powodach i zamiarze odmowy preferencyjnego traktowania taryfowego w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania tej opinii.

4.    Jeżeli dokonano powiadomienia, o którym mowa w ust. 3, na wniosek którejkolwiek ze Stron przeprowadza się konsultacje w terminie trzech miesięcy od dnia powiadomienia. Termin przewidziany na konsultacje może zostać przedłużony w indywidualnych przypadkach za obopólną zgodą organów celnych Stron. Ewentualne konsultacje odbywają się zgodnie z procedurą określoną przez Wspólny Komitet Współpracy Celnej, chyba że organy celne Stron uzgodniły inaczej.

5.    Po upływie terminu przewidzianego na konsultacje, jeżeli organ celny Strony dokonującej przywozu nie może potwierdzić, że produkt jest produktem pochodzącym, może on odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego, jeżeli ma do tego wystarczające uzasadnienie oraz po przyznaniu importerowi prawa do bycia wysłuchanym. Jeżeli jednak organ celny Strony dokonującej wywozu potwierdzi status pochodzenia produktów oraz przedstawi uzasadnienie takiego stanowiska, organ celny Strony dokonującej przywozu nie może odmówić preferencyjnego traktowania taryfowego produktowi wyłącznie na tej podstawie, że zastosowano art. 3.24 ust. 6 (Współpraca administracyjna).

6.    W terminie dwóch miesięcy od dnia podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie statusu pochodzenia produktu organ celny Strony dokonującej przywozu powiadamia o tej decyzji organ celny Strony dokonującej wywozu, który przedstawił opinię zgodnie z art. 3.24 ust. 5 lit. b) (Współpraca administracyjna).

ARTYKUŁ 3.26

Poufność

1.    Każda ze Stron utrzymuje, zgodnie ze swoimi przepisami, poufność wszelkich informacji przekazanych jej przez drugą Stronę lub osobę tej Strony na podstawie niniejszego rozdziału i obejmuje te informacje ochroną przed ujawnieniem.

2.    Informacje uzyskane przez organy Strony dokonującej przywozu mogą być wykorzystywane przez te organy wyłącznie do celów niniejszego rozdziału. Strona może wykorzystać informacje zebrane na podstawie niniejszego rozdziału w jakimkolwiek postępowaniu administracyjnym, sądowym lub quasi-sądowym wszczętym w związku z nieprzestrzeganiem wymogów określonych w niniejszym rozdziale. Strona z wyprzedzeniem powiadamia o takim wykorzystaniu informacji osobę lub Stronę, która je dostarczyła.

3.    Każda ze Stron zapewnia, aby informacje poufne zebrane na podstawie niniejszego rozdziału nie były wykorzystywane do celów innych niż prowadzenie i egzekwowanie decyzji i ustaleń dotyczących pochodzenia i kwestii celnych, chyba że osoba lub Strona, która dostarczyła te poufne informacje, na to zezwoli. Jeżeli w postępowaniu sądowym, które nie dotyczy pochodzenia i spraw celnych, wnioskuje się o udzielenie poufnych informacji w celu zachowania zgodności z prawem Strony i pod warunkiem, że Strona ta powiadomi z wyprzedzeniem osobę lub Stronę, która przekazała informacje, oraz wskaże wymóg prawny dotyczący takiego wykorzystania, zgoda osoby lub Strony, która dostarczyła te informacje poufne, nie jest wymagana.

ARTYKUŁ 3.27

Środki i kary administracyjne

Każda ze Stron zapewnia skuteczne egzekwowanie niniejszego rozdziału. Każda ze Stron zapewnia, aby właściwe organy były w stanie nakładać środki administracyjne, a w stosownych przypadkach – kary za naruszenie obowiązków wynikających z niniejszego rozdziału, zgodnie ze swoim prawem.

SEKCJA C

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

ARTYKUŁ 3.28

Ceuta i Melilla

1.    Do celów niniejszego rozdziału w odniesieniu do Unii Europejskiej termin „Strona” nie obejmuje Ceuty i Melilli.

2.    Produkty pochodzące z Nowej Zelandii przy przywozie do Ceuty i Melilli korzystają pod wszystkimi względami z takiego samego systemu celnego, w tym z preferencyjnego traktowania taryfowego, jaki jest stosowany wobec produktów pochodzących z obszaru celnego Unii Europejskiej na podstawie protokołu 2 do Aktu przystąpienia z 1985 r. 10 Nowa Zelandia stosuje wobec przywozu produktów objętych niniejszą Umową i pochodzących z Ceuty i Melilli taką samą odprawę celną, w tym preferencyjne traktowanie taryfowe, jak w przypadku produktów przywożonych oraz pochodzących z Unii Europejskiej.

3.    Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia mające zastosowanie do Nowej Zelandii na mocy niniejszego rozdziału stosuje się do określania pochodzenia produktów wywożonych z Nowej Zelandii do Ceuty i Melilli. Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia mające zastosowanie do Unii na mocy niniejszego rozdziału stosuje się przy określaniu pochodzenia produktów wywożonych z Ceuty i Melilli do Nowej Zelandii.

4.    Ceutę i Melillę uważa się za jedno terytorium.

5.    Organy celne Hiszpanii są odpowiedzialne za stosowanie niniejszego rozdziału w Ceucie i Melilli.

ARTYKUŁ 3.29

Postanowienia przejściowe dotyczące produktów w tranzycie lub przechowywanych

Niniejsza Umowa może być stosowana do produktów, które są zgodne z niniejszym rozdziałem i które w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy są w tranzycie od Strony dokonującej wywozu do Strony dokonującej przywozu albo znajdują się pod kontrolą organów celnych na terytorium Strony dokonującej przywozu bez uiszczenia należności celnych przywozowych ani podatków, pod warunkiem że w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy złożono do organu celnego Strony dokonującej przywozu wniosek o przyznanie preferencyjnego traktowania taryfowego, o którym mowa w art. 3.16 (Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe).

ARTYKUŁ 3.30

Wspólny Komitet Współpracy Celnej

1.    Niniejszy artykuł uzupełnia i doprecyzowuje art. 24.4 (Specjalne komitety).

2.    Wspólny Komitet Współpracy Celnej, ustanowiony na mocy Umowy między Unią Europejską a Nową Zelandią o współpracy i wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, sporządzonej w Brukseli dnia 3 lipca 2017 r., pełni, w odniesieniu do niniejszego rozdziału, następujące funkcje:

a)    rozważanie ewentualnych zmian postanowień niniejszego rozdziału, w tym zmian wynikających z przeglądu Systemu Zharmonizowanego;

b)    przyjmowanie, w drodze decyzji, not wyjaśniających w celu ułatwienia wykonania postanowień niniejszego rozdziału; oraz

c)    przyjmowanie decyzji o ustanowieniu procedury konsultacji, o której mowa w art. 3.25 ust. 4 (Odmowa preferencyjnego traktowania taryfowego).

ROZDZIAŁ 4

UŁATWIENIA CELNE I HANDLOWE

ARTYKUŁ 4.1

Cele

Celem niniejszego rozdziału jest:

a)    promowanie ułatwień w handlu w odniesieniu do towarów będących przedmiotem wymiany handlowej między Stronami, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznych kontroli celnych, przy uwzględnieniu zmieniających się praktyk handlowych;

b)    zapewnienie przejrzystości przepisów ustawowych i wykonawczych każdej ze Stron odnoszących się do wymogów w zakresie przywozu, wywozu i tranzytu towarów oraz ich spójności z normami międzynarodowymi mającymi zastosowanie w tej dziedzinie;

c)    zapewnienie, aby każda ze Stron stosowała swoje ustawowe i wykonawcze przepisy prawa celnego odnoszące się do wymogów w zakresie przywozu, wywozu i tranzytu towarów w sposób przewidywalny, spójny i niedyskryminujący;

d)    promowanie upraszczania i unowocześniania procedur i praktyk celnych każdej ze Stron;

e)    dalszy rozwój technik zarządzania ryzykiem w celu ułatwiania legalnego handlu przy jednoczesnym zabezpieczeniu łańcucha dostaw w ramach handlu międzynarodowego; oraz

f)    wzmacnianie współpracy między Stronami w dziedzinie spraw celnych i ułatwień w handlu.

ARTYKUŁ 4.2

Współpraca celna i wzajemna pomoc administracyjna

1.    Właściwe organy Stron współpracują w sprawach celnych, aby zapewnić osiągnięcie celów określonych w art. 4.1 (Cele).

2.    Oprócz CCMAA Strony rozwijają współpracę między innymi w następujących obszarach:

a)    wymiana informacji dotyczących ustawowych i wykonawczych przepisów prawa celnego, ich wdrażania oraz procedur celnych, zwłaszcza w następujących obszarach:

(i)    egzekwowanie praw własności intelektualnej przez organy celne;

(ii)    ułatwianie przemieszczania w ramach tranzytu i przeładunku; oraz

(iii)    relacje ze środowiskiem biznesu;

b)    wzmacnianie współpracy Stron w dziedzinie ceł w organizacjach międzynarodowych, takich jak WTO i Światowa Organizacja Celna (zwana dalej „WCO”);

c)    dążenie do harmonizacji wymogów Stron dotyczących danych w odniesieniu do procedur przywozowych, wywozowych i innych procedur celnych poprzez wdrożenie wspólnych norm i elementów danych zgodnie z Modelem danych WCO;

d)    wymiana, w stosownych przypadkach, określonych kategorii informacji celnych między organami celnymi Stron poprzez ustrukturyzowaną i powtarzającą się komunikację, do celów poprawy zarządzania ryzykiem i skuteczności kontroli celnych, ukierunkowania działań na towary wysokiego ryzyka, a także ułatwiania legalnego handlu. Wymiana, o której mowa w niniejszej literze, pozostaje bez uszczerbku dla wymiany informacji, która może mieć miejsce między Stronami na podstawie postanowień CCMAA dotyczących wzajemnej pomocy administracyjnej.

e)    zacieśnienie współpracy Stron w zakresie technik zarządzania ryzykiem, w tym wymiana najlepszych praktyk oraz, w stosownych przypadkach, informacji o ryzyku i wyników kontroli; oraz

f)    ustanawianie, w stosownych przypadkach, wzajemnego uznawania programów upoważnionego przedsiębiorcy i kontroli celnych, w tym równoważnych środków ułatwiających wymianę handlową.

3.    Bez uszczerbku dla innych form współpracy przewidzianych w niniejszej Umowie organy celne Stron współpracują, w tym poprzez wymianę informacji, i udzielają sobie wzajemnej pomocy administracyjnej w kwestiach objętych zakresem niniejszego rozdziału zgodnie z postanowieniami CCMAA. Wszelka wymiana informacji między Stronami na podstawie niniejszego rozdziału podlega odpowiednio postanowieniom dotyczącym poufności i ochrony informacji zawartym w art. 17 CCMAA dotyczącym wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, a także wszelkim wymogom w zakresie poufności i ochrony prywatności, które zostaną uzgodnione przez Strony.

ARTYKUŁ 4.3

Przepisy i procedury celne

1.    Każda ze Stron zapewnia, aby jej przepisy i procedury celne opierały się na:

a)    międzynarodowych instrumentach i normach obowiązujących w dziedzinie ceł i handlu, które każda ze Stron przyjęła, w tym na istotnych elementach zmienionej Międzynarodowej konwencji dotyczącej uproszczenia i harmonizacji postępowania celnego, Międzynarodowej konwencji w sprawie zharmonizowanego systemu oznaczania i kodowania towarów, a także Ram norm na rzecz zabezpieczenia i ułatwienia handlu światowego oraz Modelu danych celnych WCO;

b)    zapewnianiu ochrony i ułatwianiu legalnego handlu dzięki skutecznemu egzekwowaniu i przestrzeganiu mających zastosowanie wymogów przewidzianych w jej przepisach;

c)    proporcjonalnych i niedyskryminujących ustawowych i wykonawczych przepisach prawa celnego, unikaniu zbędnych obciążeń dla przedsiębiorców, zapewnianiu dalszych ułatwień dla przedsiębiorców w wysokim stopniu przestrzegających przepisów, w tym preferencyjnego traktowania w odniesieniu do kontroli celnych przed zwolnieniem towarów, a także zapewnianiu zabezpieczenia przed nadużyciami i nielegalnymi lub szkodliwymi działaniami; oraz

d)    zasadach zapewniających proporcjonalność i niedyskryminujący charakter wszelkich sankcji nałożonych za naruszenia ustawowych i wykonawczych przepisów prawa celnego oraz zapewniających brak nieuzasadnionych opóźnień w zwolnieniu towarów wynikających z nałożenia takich sankcji.

2.    Każda ze Stron powinna okresowo dokonywać przeglądu swoich ustawowych i wykonawczych przepisów prawa celnego oraz procedur celnych. Procedury celne stosuje się również w sposób przewidywalny, spójny i przejrzysty.

3.    W celu usprawnienia metod pracy oraz zapewnienia niedyskryminacji, przejrzystości, efektywności, uczciwości i rozliczalności działań każda ze Stron:

a)    w miarę możliwości upraszcza wymogi i formalności oraz dokonuje ich przeglądu w celu zapewnienia szybkiego zwolnienia i odprawy towarów; oraz

b)    podejmuje działania na rzecz dalszego uproszczenia i standaryzacji danych i dokumentów wymaganych przez organy celne i inne agencje.

ARTYKUŁ 4.4

Zwolnienie towarów

1.    Każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje procedury celne, które:

a)    przewidują szybkie zwolnienie towarów w terminie nie dłuższym, niż jest to konieczne do zapewnienia zgodności z jej przepisami ustawowymi i wykonawczymi, oraz, w miarę możliwości, po przybyciu towarów;

b)    umożliwiają uprzednie składanie i przetwarzanie drogą elektroniczną dokumentów oraz wszelkich innych wymaganych informacji przed przybyciem towarów, aby umożliwić zwolnienie towarów z chwilą przybycia;

c)    umożliwiają zwolnienie towarów przed ostatecznym ustaleniem obowiązujących ceł, podatków, opłat i należności, jeżeli takiego ustalenia nie dokonano przed przybyciem, z chwilą przybycia lub możliwie szybko po przybyciu oraz pod warunkiem spełnienia wszystkich innych wymogów regulacyjnych. Warunkiem takiego zwolnienia może być wymaganie przez każdą ze Stron złożenia zabezpieczenia na kwotę jeszcze nieokreśloną w formie poręczenia, depozytu lub innego odpowiedniego instrumentu przewidzianego w jej przepisach ustawowych i wykonawczych. Kwota takiego zabezpieczenia nie może być wyższa od kwoty, której uiszczenia Strona wymaga z tytułu należności celnych, podatków, opłat i należności, które należy ostatecznie zapłacić w odniesieniu do towarów objętych zabezpieczeniem. Zabezpieczenie zostaje zwolnione, gdy nie jest już dłużej wymagane; oraz

d)    umożliwiają zwolnienie towarów w punkcie przybycia, bez tymczasowego przeniesienia do magazynów lub innych obiektów, pod warunkiem że towary te w inny sposób kwalifikują się do zwolnienia.

2.    W miarę możliwości każda ze Stron ogranicza do minimum dokumentację wymaganą do zwolnienia towarów.

3.    Każda ze Stron dokłada starań, aby umożliwić szybkie zwolnienie towarów wymagających pilnej odprawy, w tym poza normalnymi godzinami pracy organów celnych i innych właściwych organów.

4.    Każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje, w możliwym zakresie, procedury celne, w ramach których przewiduje się usprawnione zwolnienie niektórych przesyłek, przy jednoczesnym utrzymaniu odpowiedniej kontroli celnej, oraz które umożliwiają przedłożenie jednolitego dokumentu obejmującego wszystkie towary w przesyłce, w miarę możliwości drogą elektroniczną.

ARTYKUŁ 4.5

Łatwo psujące się towary

1.    Do celów niniejszego artykułu „łatwo psujące się towary” oznaczają towary, które ulegają szybkiemu rozkładowi ze względu na swoje naturalne właściwości, zwłaszcza w przypadku braku odpowiednich warunków przechowywania.

2.    Aby zapobiec możliwym do uniknięcia stratom lub zepsuciu łatwo psujących się towarów, każda ze Stron nadaje takim towarom odpowiedni priorytet przy planowaniu i przeprowadzaniu wszelkich badań, które mogą być wymagane.

3.    W uzupełnieniu do postanowień art. 4.4 ust. 1 lit. a) (Zwolnienie towarów) oraz na wniosek przedsiębiorcy każda ze stron, w miarę możliwości i zgodne ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi:

a)    zapewnia odprawę celną przesyłki łatwo psujących się towarów poza godzinami pracy organów celnych i innych właściwych organów; oraz

b)    zezwala na przemieszczanie przesyłek łatwo psujących się towarów do przedsiębiorcy i ich odprawę w jego pomieszczeniach.

ARTYKUŁ 4.6

Uproszczone procedury celne

Każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje środki umożliwiające przedsiębiorstwom handlowym lub podmiotom gospodarczym spełniającym kryteria określone w przepisach ustawowych i wykonawczych korzystanie z dalszego uproszczenia procedur celnych. Środki te mogą obejmować:

a)    zgłoszenia celne obejmujące ograniczony zestaw danych lub dokumentów potwierdzających; lub

b)    okresowe zgłoszenia celne w celu określenia i zapłaty należności celnych i podatków obejmujących wielokrotny przywóz w danym okresie, po zwolnieniu przywożonych towarów.

ARTYKUŁ 4.7

Tranzyt i przeładunek

1.    Każda ze Stron zapewnia ułatwienie i skuteczną kontrolę operacji przeładunku i przemieszczania w ramach tranzytu przez jej terytorium.

2.    Każda ze Stron zapewnia współpracę i koordynację pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi organami i agencjami na swoim terytorium, tak by ułatwić ruch tranzytowy.

3.    Pod warunkiem spełnienia wszystkich wymogów regulacyjnych każda ze Stron zezwala na przemieszczanie towarów przeznaczonych do przywozu, pod kontrolą organów celnych, z urzędu celnego wprowadzenia do innego urzędu celnego na jej terytorium, w którym towary zostałyby zwolnione lub odprawione.

ARTYKUŁ 4.8

Zarządzanie ryzykiem

1.    Każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje system zarządzania ryzykiem w zakresie kontroli celnych.

2.    Każda ze Stron projektuje i stosuje system zarządzania ryzykiem w sposób zapewniający uniknięcie arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji lub ukrytego ograniczenia w handlu międzynarodowym.

3.    Każda ze Stron koncentruje kontrolę celną i inne odpowiednie kontrole graniczne na przesyłkach wysokiego ryzyka oraz przyspiesza zwalnianie przesyłek niskiego ryzyka. Każda ze Stron może również wyrywkowo wybierać przesyłki do takich kontroli w ramach swojego systemu zarządzania ryzykiem.

4.    Każda ze Stron zarządza ryzykiem w oparciu o ocenę ryzyka według odpowiednich kryteriów selektywności.

ARTYKUŁ 4.9

Audyt po odprawie celnej

1.    Aby usprawnić procedurę zwolnienia towarów, każda ze Stron przyjmuje lub utrzymuje audyty po odprawie celnej w celu zapewnienia zgodności z ustawowymi i wykonawczymi przepisami prawa celnego oraz z innymi powiązanymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi.

2.    Każda ze Stron wybiera osobę lub przesyłkę do audytu po odprawie celnej w oparciu o analizę ryzyka, która może obejmować odpowiednie kryteria selektywności. Każda ze Stron prowadzi audyt po odprawie celnej w sposób przejrzysty. W przypadku objęcia konkretnej osoby procedurą audytu i otrzymania ostatecznych wyników Strona niezwłocznie powiadamia o wynikach osobę, której dokumenty poddano audytowi, informując ją przy tym o jej prawach i obowiązkach oraz uzasadniając wyniki.

3.    Informacje uzyskane w ramach audytu po odprawie celnej mogą być wykorzystane w dalszych postępowaniach administracyjnych lub sądowych.

4.    Strony w miarę możliwości wykorzystują wyniki audytu po odprawie celnej do celów zarządzania ryzykiem.

ARTYKUŁ 4.10

Upoważnieni przedsiębiorcy

1.    Każda ze Stron utrzymuje program partnerstwa dla przedsiębiorców, którzy spełniają określone kryteria (zwanych dalej „upoważnionymi przedsiębiorcami”).

2.    Określone kryteria kwalifikowania się jako upoważniony przedsiębiorca są publikowane i dotyczą zgodności z wymogami określonymi w odpowiednich przepisach ustawowych i wykonawczych lub procedurach Stron. Kryteria te mogą obejmować:

a)    odpowiednią dokumentację wykazującą zgodność z przepisami celnymi i innymi powiązanymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi;

b)    system zarządzania dokumentacją umożliwiający przeprowadzenie niezbędnych kontroli wewnętrznych;

c)    wypłacalność, w tym, w stosownych przypadkach, zapewnienie wystarczającego zabezpieczenia lub gwarancji; oraz

d)    bezpieczeństwo łańcucha dostaw.

3.    Określone kryteria kwalifikowania się jako upoważniony przedsiębiorca nie są opracowywane ani stosowane w sposób umożliwiający lub powodujący arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminację między podmiotami gospodarczymi w przypadku tych samych warunków, a także umożliwiają udział MŚP.

4.    Program upoważnionego przedsiębiorcy obejmuje konkretne korzyści dla upoważnionego przedsiębiorcy, na przykład:

a)    niski wskaźnik kontroli fizycznych i badań, w stosownych przypadkach;

b)    priorytetowe traktowanie w przypadku wyboru do kontroli;

c)    szybkie zwalnianie, w stosownych przypadkach;

d)    odroczenie płatności kwot należności celnych, podatków, opłat i należności;

e)    korzystanie z zabezpieczenia generalnego lub zabezpieczenia ograniczonego;

f)    jednolity dokument administracyjny w odniesieniu do całego przywozu lub wywozu w danym okresie; oraz

g)    odprawę towarów w pomieszczeniach upoważnionego przedsiębiorcy lub innym miejscu zatwierdzonym przez organy celne.

5.    Niezależnie od ust. 1–4 Strona może oferować korzyści, o których mowa w ust. 4, w ramach procedur celnych ogólnie dostępnych dla wszystkich podmiotów gospodarczych, w którym to przypadku Strona ta nie jest zobowiązana do ustanowienia odrębnego systemu dla upoważnionych przedsiębiorców.

6.    Strony mogą wspierać współpracę między organami celnymi a innymi organami lub agencjami publicznymi na terytorium danej Strony w odniesieniu do programów upoważnionego przedsiębiorcy. Współpracę tę można osiągnąć między innymi poprzez ujednolicenie wymogów, ułatwienie dostępu do korzyści oraz zminimalizowanie zbędnego powielania.

ARTYKUŁ 4.11

Publikowanie i dostępność informacji

1.    Każda ze Stron niezwłocznie publikuje, w niedyskryminujący i łatwo dostępny sposób oraz w miarę możliwości za pośrednictwem internetu, przepisy ustawowe, wykonawcze i procedury celne odnoszące się do wymogów w zakresie przywozu, wywozu i tranzytu towarów. Publikacja ta obejmuje:

a)    procedury przywozowe, wywozowe i tranzytowe (w tym procedury obowiązujące w portach, portach lotniczych i innych punktach wprowadzenia) oraz wymagane formularze i dokumenty;

b)    stosowane stawki celne i stawki wszelkiego rodzaju podatków od przywozu lub wywozu lub nakładane w związku z przywozem lub wywozem;

c)    opłaty i należności nakładane przez agencje administracji publicznej lub na ich rzecz od przywozu, wywozu lub tranzytu lub w związku z przywozem, wywozem lub tranzytem;

d)    przepisy dotyczące klasyfikacji lub wyceny produktów do celów celnych;

e)    przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne o zasięgu ogólnym dotyczące reguł pochodzenia;

f)    ograniczenia lub zakazy przywozowe, wywozowe lub tranzytowe;

g)    przepisy dotyczące sankcji za niedopełnienie formalności przywozowych, wywozowych lub tranzytowych;

h)    procedury odwoławcze;

i)    umowy lub części umów zawartych z jakimkolwiek krajem lub krajami odnoszące się do przywozu, wywozu lub tranzytu;

j)    procedury dotyczące zarządzania kontyngentami taryfowymi;

k)    godziny pracy urzędów celnych; oraz

l)    odpowiednie zawiadomienia o charakterze administracyjnym.

2.    Każda ze Stron podejmuje starania, aby opublikować nowe przepisy ustawowe i wykonawcze oraz procedury celne odnoszące się do wymogów w zakresie przywozu, wywozu i tranzytu towarów przed ich zastosowaniem, a także wszelkie zmiany i interpretacje takich przepisów i procedur.

3.    W miarę możliwości każda ze Stron zapewnia rozsądny okres między publikacją nowych lub zmienionych przepisów ustawowych i wykonawczych, procedur celnych, opłat lub należności a ich wejściem w życie.

4.    Każda ze Stron udostępnia i odpowiednio aktualizuje za pośrednictwem internetu następujące informacje:

a)    opis swoich procedur przywozu, wywozu i tranzytu, w tym procedur odwoławczych, informujący o praktycznych działaniach niezbędnych do przywozu i wywozu oraz tranzytu;

b)    formularze i dokumenty wymagane w przypadku przywozu na terytorium tej Strony, wywozu z tego terytorium lub tranzytu przez to terytorium; oraz

c)    dane kontaktowe punktów informacyjnych.

5.    Każda ze Stron, w zależności od swoich dostępnych zasobów, ustanawia lub utrzymuje punkt informacyjny w celu udzielenia w rozsądnym terminie odpowiedzi na zapytania administracji publicznej, przedsiębiorstw handlowych i innych zainteresowanych stron dotyczące spraw, o których mowa w ust. 1. Strona nie wymaga uiszczenia opłaty za udzielenie odpowiedzi na zapytania drugiej Strony.

ARTYKUŁ 4.12

Interpretacje indywidualne

1.    Organ celny każdej ze Stron wydaje na rzecz wnioskodawcy interpretacje indywidualne, określając traktowanie, jakie ma być przyznane danym towarom, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi. Takie interpretacje wydawane są na piśmie lub w formie elektronicznej w określonym terminie i zawierają wszelkie niezbędne informacje. Każda ze Stron zapewnia, aby interpretacja indywidualna mogła być wydana na rzecz wnioskodawcy drugiej Strony i stosowana przez niego na terytorium tej Strony.

2.    Interpretacje indywidualne wydaje się w odniesieniu do:

a)    klasyfikacji taryfowej towarów;

b)    pochodzenia towarów; oraz

c)    właściwej metody lub kryteriów, jakie należy stosować do ustalania wartości celnej towarów, oraz zastosowania tej metody lub tych kryteriów w ramach określonego stanu faktycznego, jeżeli jest to zgodne z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Strony.

3.    Interpretacje indywidualne są ważne przez okres co najmniej trzech lat od dnia ich wydania lub innego dnia, jeżeli został on określony w orzeczeniu. Strona wydająca może zmienić, uchylić lub unieważnić interpretację indywidualną tylko wówczas, gdy interpretacja została wydana na podstawie nieprawidłowych, niepełnych, fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji lub jeśli nastąpiła zmiana przepisów, istotnych faktów lub okoliczności, na których oparto orzeczenie.

4.    Strona może odmówić wydania interpretacji indywidualnej, jeżeli kwestia podniesiona we wniosku podlega kontroli administracyjnej lub sądowej lub jeżeli wniosek nie odnosi się do jakiegokolwiek zamierzonego wykorzystania interpretacji indywidualnej lub jakiegokolwiek zamierzonego zastosowania procedury celnej. Jeżeli Strona odmawia wydania interpretacji indywidualnej, niezwłocznie powiadamia o tym na piśmie wnioskodawcę, podając odpowiednie fakty oraz podstawę takiej decyzji.

5.    Każda ze Stron publikuje co najmniej:

a)    wymogi dotyczące stosowania interpretacji indywidualnej, w tym informacje, które należy dostarczyć oraz format;

b)    termin wydawania interpretacji indywidualnej; oraz

c)    okres obowiązywania interpretacji indywidualnej.

6.    Jeżeli Strona uchyla, zmienia lub unieważnia interpretację indywidualną, przekazuje wnioskodawcy pisemne zawiadomienie, podając odpowiednie fakty oraz podstawę takiej decyzji. Strona może uchylić, zmienić lub unieważnić interpretację indywidualną z mocą wsteczną tylko wówczas, gdy interpretacja ta została wydana na podstawie niepełnych, nieprawidłowych, fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji.

7.    Wydana przez Stronę interpretacja indywidualna jest wiążąca dla tej Strony w odniesieniu do wnioskodawcy, który wystąpił o jej wydanie. Strona może postanowić, że interpretacja indywidualna jest wiążąca dla wnioskodawcy.

8.    Każda ze Stron, na pisemny wniosek zainteresowanego, dokonuje przeglądu interpretacji indywidualnej lub decyzji o jej zmianie, uchyleniu lub unieważnieniu.

9.    Każda ze Stron dokłada wszelkich starań, aby podać do wiadomości publicznej informacje dotyczące interpretacji indywidualnych, uwzględniając potrzebę ochrony informacji osobowych i poufnych informacji handlowych.

10.    Każda ze Stron wydaje interpretację indywidualną niezwłocznie, zwykle w ciągu 150 dni od dnia otrzymania wszystkich niezbędnych informacji. Termin ten może zostać przedłużony, zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Strony, jeżeli potrzebny jest dodatkowy czas na zapewnienie, aby interpretacje indywidualne były wydawane w sposób prawidłowy i jednolity. W takim przypadku Strona informuje o uzasadnieniu i okresie przedłużenia terminu.

ARTYKUŁ 4.13

Agenci celni

W przepisach i procedurach celnych Stron nie można wymagać obowiązkowego korzystania z usług agentów celnych. Każda ze Stron powiadamia o swoich środkach dotyczących korzystania z usług agentów celnych oraz publikuje je. Każda ze Stron stosuje przejrzyste, niedyskryminujące i proporcjonalne zasady przy udzielaniu zezwoleń agentom celnym.

ARTYKUŁ 4.14

Ustalanie wartości celnej

1.    Każda ze Stron ustala wartość celną towarów zgodnie z częścią I porozumienia w sprawie ustalania wartości celnej. W tym celu część 1 porozumienia w sprawie ustalania wartości celnej zostaje włączona do niniejszej Umowy i stanowi jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

2.    Strony współpracują na rzecz wypracowania wspólnego podejścia do kwestii dotyczących ustalania wartości celnej.

ARTYKUŁ 4.15

Inspekcje przedwysyłkowe

Strona nie wymaga obowiązkowego przeprowadzania inspekcji przedwysyłkowych zdefiniowanych w Porozumieniu WTO w sprawie inspekcji przedwysyłkowej.

ARTYKUŁ 4.16

Kontrola i odwołanie

1.    Każda ze Stron zapewnia skuteczne, szybkie, niedyskryminujące i łatwo dostępne procedury, które gwarantują prawo do odwołania od czynności administracyjnych, interpretacji i decyzji organów celnych lub innych właściwych organów, które mają wpływ na przywóz lub wywóz towarów lub na przewożone towary.

2.    Każda ze Stron zapewnia, aby każdej osobie, na rzecz której wydaje taką interpretację lub decyzję lub w stosunku do której podejmuje czynności administracyjne, miała dostęp do:

a)    odwołania w postępowaniu administracyjnym do organu administracyjnego szczebla wyższego niż urzędnik lub urząd, który wydał daną interpretację lub decyzję lub który podjął dane czynności administracyjne, lub do organu niezależnego od takiego urzędnika lub urzędu, lub kontroli przez taki organ; lub

b)    sądowego środka odwoławczego lub kontroli sądowej wobec takiej interpretacji, decyzji lub czynności administracyjnej.

3.    Każda ze Stron zapewnia, aby w przypadku gdy decyzja w sprawie odwołania lub kontroli na podstawie ust. 2 lit. a) nie została wydana w terminie przewidzianym w jej przepisach ustawowych i wykonawczych lub nie została wydana bez zbędnej zwłoki, skarżący miał prawo do dalszego odwołania się lub kontroli na drodze administracyjnej lub sądowej, lub do jakiegokolwiek innego środka zaskarżenia przed organem sądowym zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi danej Strony.

4.    Każda ze Stron zapewnia, aby skarżący otrzymał uzasadnienie decyzji administracyjnej w formie pisemnej, w tym drogą elektroniczną, tak aby umożliwić mu skorzystanie, w stosownych przypadkach, z procedur odwoławczych lub kontrolnych.

ARTYKUŁ 4.17

Zaangażowanie we współpracę ze środowiskiem biznesu

1.    Mając na uwadze konieczność przeprowadzania w odpowiednim czasie regularnych konsultacji z przedstawicielami sektora handlu na temat wniosków prawodawczych oraz ogólnych procedur dotyczących ułatwień celnych i handlowych, administracja celna każdej ze Stron przeprowadza konsultacje ze środowiskiem biznesu tej Strony.

2.    Każda ze Stron zapewnia, w miarę możliwości, aby jej cła i związane z nimi wymogi oraz procedury nadal odpowiadały na potrzeby środowiska biznesu, były zgodne z ogólnie przyjętymi najlepszymi praktykami i w jak najmniejszym stopniu ograniczały wymianę handlową.

ARTYKUŁ 4.18

Wspólny Komitet Współpracy Celnej

1.    Niniejszy artykuł uzupełnia i doprecyzowuje art. 24.4 (Specjalne komitety).

2.    Wspólny Komitet Współpracy Celnej, w odniesieniu do rozdziałów i postanowień, które wchodzą w zakres jego kompetencji zgodnie z art. 24.4 ust. 1 (Specjalne komitety), z wyjątkiem rozdziału 3 (Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia), pełni następujące funkcje:

a)    określanie obszarów wymagających poprawy w wykonaniu i funkcjonowaniu; oraz

b)    poszukiwanie odpowiednich sposobów i metod pozwalających na wypracowanie wspólnie uzgodnionych rozwiązań w odniesieniu do wszelkich kwestii, które mogą się pojawić.

3.    Wspólny Komitet Współpracy Celnej może przyjmować decyzje dotyczące dziedzin, o których mowa w art. 4.2 ust. 2 (Współpraca celna i wzajemna pomoc administracyjna), w tym gdy uzna to za konieczne do celów wykonania postanowień ust. 2 lit. d) i f) tego artykułu.

ROZDZIAŁ 5

ŚRODKI OCHRONY HANDLU

SEKCJA A

POSTANOWIENIA OGÓLNE

ARTYKUŁ 5.1

Brak zastosowania preferencyjnych reguł pochodzenia

Do celów sekcji B (Cła antydumpingowe i wyrównawcze) oraz C (Ogólne środki ochronne) nie mają zastosowania preferencyjne reguły pochodzenia przewidziane w rozdziale 3 (Reguły pochodzenia i procedury dotyczące pochodzenia).

ARTYKUŁ 5.2

Brak zastosowania mechanizmu rozstrzygania sporów

Rozdział 26 (Rozstrzyganie sporów) nie ma zastosowania do sekcji B (Cła antydumpingowe i wyrównawcze) oraz C (Ogólne środki ochronne) niniejszego rozdziału.

SEKCJA B

CŁA ANTYDUMPINGOWE I WYRÓWNAWCZE

ARTYKUŁ 5.3

Przejrzystość

1.    Środki ochrony handlu powinny być stosowane w pełnej zgodności z odpowiednimi wymogami WTO i w oparciu o sprawiedliwy i przejrzysty system.

2.    Bez uszczerbku dla art. 6.5 porozumienia antydumpingowego i art. 12.4 porozumienia SCM każda ze Stron zapewnia, tak szybko jak to możliwe po wprowadzeniu tymczasowych środków oraz przed dokonaniem ostatecznych ustaleń, pełne i właściwe ujawnienie wszystkich istotnych faktów i ustaleń będących podstawą decyzji o zastosowaniu ostatecznych środków antydumpingowych. Ujawnienia ustaleń dokonuje się w formie pisemnej i zapewnia się wszystkim zainteresowanym stronom odpowiedni czas na przedstawienie uwag.

3.    Każdej zainteresowanej stronie zapewnia się możliwość bycia wysłuchaną w ramach postępowania wyjaśniającego dotyczącego środków ochrony handlu, aby mogła wyrazić swoją opinię, pod warunkiem że nie spowoduje to niepotrzebnego opóźnienia w prowadzeniu postępowania wyjaśniającego.

ARTYKUŁ 5.4

Uwzględnienie interesu publicznego

1.    Strona może powstrzymać się od stosowania środków antydumpingowych lub wyrównawczych w odniesieniu do towarów pochodzących z terytorium drugiej Strony, jeżeli na podstawie informacji udostępnionych w toku postępowania wyjaśniającego, zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów ustawowych i wykonawczych danej Strony, można stwierdzić, że zastosowanie takich środków nie byłoby w interesie publicznym.

2.    Przy dokonywaniu ostatecznych ustaleń w sprawie nałożenia ceł każda ze Stron, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi, uwzględnia informacje dostarczone przez odpowiednie zainteresowane strony, które mogą obejmować przemysł krajowy, importerów i ich reprezentatywne zrzeszenia, reprezentatywnych użytkowników i reprezentatywne organizacje konsumenckie.

ARTYKUŁ 5.5

Zasada niższego cła

Jeżeli Strona nakłada cło antydumpingowe na towary drugiej Strony, kwota takiego cła nie przekracza marginesu dumpingu. Jeżeli cło niższe od marginesu dumpingu jest wystarczające do usunięcia szkody dla przemysłu krajowego, Strona przyjmuje takie mniejsze cło zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi.

SEKCJA C

OGÓLNE ŚRODKI OCHRONNE

ARTYKUŁ 5.6

Przejrzystość

1.    Na wniosek drugiej Strony Strona wszczynająca postępowanie wyjaśniające w sprawie ogólnych środków ochronnych lub zamierzająca zastosować ogólne środki ochronne przedkłada niezwłocznie pisemne powiadomienie dotyczące wszelkich istotnych informacji leżących u podstaw wszczęcia postępowania wyjaśniającego w sprawie ogólnych środków ochronnych lub wprowadzenia ogólnych środków ochronnych, w tym, we właściwych przypadkach, informacji na temat tymczasowych ustaleń. Pozostaje to bez uszczerbku dla art. 3 ust. 2 Porozumienia w sprawie środków ochronnych.

2.    Wprowadzając ogólne środki ochronne, każda ze Stron stara się to czynić w sposób wpływający w jak najmniejszym stopniu na handel między Stronami.

3.    Do celów ust. 2, jeżeli Strona uzna, że spełnione są wymogi prawne wprowadzenia ostatecznych środków ochronnych, Strona zamierzająca zastosować te środki powiadamia o tym drugą Stronę i dokłada wszelkich starań, aby zapewnić odpowiednią możliwość przeprowadzenia takich uprzednich konsultacji z tą Stroną w celu przejrzenia informacji dostarczonych na podstawie ust. 1 i wymiany poglądów na temat proponowanych środków przed przyjęciem ostatecznej decyzji.

SEKCJA D

DWUSTRONNE ŚRODKI OCHRONNE

ARTYKUŁ 5.7

Definicje

Do celów niniejszej sekcji stosuje się następujące definicje:

a)    „dwustronny środek ochronny” oznacza środek opisany w art. 5.8 (Stosowanie dwustronnych środków ochronnych);

b)    „przemysł krajowy” oznacza, w odniesieniu do towarów przywożonych, wszystkich producentów produktów podobnych lub bezpośrednio konkurencyjnych działających na terytorium danej Strony lub producentów, których łączna produkcja towarów podobnych lub bezpośrednio konkurencyjnych stanowi znaczną część produkcji wewnętrznej tych towarów ogółem;

c)    „poważne pogorszenie” oznacza istotne trudności w sektorze gospodarki wytwarzającym produkty podobne lub bezpośrednio konkurencyjne;

d)    „poważna szkoda” oznacza istotne ogólne osłabienie pozycji przemysłu krajowego;

e)    „groźba poważnego pogorszenia” oznacza poważne pogorszenie sytuacji, które, w oparciu o fakty, a nie jedynie o przypuszczenia, domysły lub odległą możliwość, jest wyraźnie nieuchronne;

f)    „groźba poważnej szkody” oznacza poważną szkodę, której powstanie, w oparciu o fakty, a nie jedynie o przypuszczenia, domysły lub odległą możliwość, jest wyraźnie nieuchronne; oraz

g)    „okres przejściowy” oznacza okres siedmiu lat obowiązujący od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 5.8

Stosowanie dwustronnych środków ochronnych

1.    Bez uszczerbku dla praw i obowiązków Stron wynikających z sekcji C (Ogólne środki ochronne), jeżeli w wyniku obniżenia lub zniesienia ceł na mocy niniejszej Umowy jakikolwiek towar pochodzący z terytorium Strony jest przedmiotem przywozu na terytorium drugiej Strony w tak bardzo zwiększonych ilościach – w ujęciu bezwzględnym lub względnym, w stosunku do produkcji wewnętrznej – oraz na takich warunkach, że wyrządza poważną szkodę lub grozi wyrządzeniem poważnej szkody przemysłowi krajowemu drugiej Strony, druga Strona może, wyłącznie podczas okresu przejściowego, wprowadzić dwustronne środki ochronne zgodnie z warunkami i procedurami ustanowionymi w niniejszej sekcji.

2.    Dwustronne środki ochronne stosowane na podstawie z ust. 1 mogą polegać wyłącznie na:

a)    wstrzymaniu dalszych obniżek stawki celnej stosowanej wobec danego towaru zgodnie z rozdziałem 2 (Traktowanie narodowe i dostęp towarów do rynku); lub

b)    zwiększeniu stawki celnej stosowanej wobec danego towaru do poziomu, który nie przekracza mniejszej z następujących wartości:

(i)    stawka celna stosowana względem kraju najbardziej uprzywilejowanego obowiązująca w dniu zastosowania dwustronnego środka ochronnego; lub

(ii)    stawka celna stosowana względem kraju najbardziej uprzywilejowanego obowiązująca w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień wejścia w życie niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 5.9

Normy dotyczące dwustronnych środków ochronnych

1.    Dwustronnych środków ochronnych nie stosuje się:

a)    poza zakresem koniecznym, by zapobiec lub zaradzić poważnej szkodzie dla przemysłu krajowego albo groźbie takiej poważnej szkody lub poważnemu pogorszeniu sytuacji gospodarczej regionu lub regionów najbardziej oddalonych albo groźbie wystąpienia takiego poważnego pogorszenia, i dłużej niż przez okres do tego konieczny;

b)    przez okres przekraczający dwa lata; ani

c)    po upływie okresu przejściowego.

2.    Okres, o którym mowa w ust. 1 lit. b), można przedłużyć o kolejny rok, pod warunkiem że:

a)    prowadzące dochodzenie właściwe organy Strony dokonującej przywozu stwierdzą, zgodnie z procedurami określonymi w podsekcji 1 (Przepisy proceduralne mające zastosowanie do dwustronnych środków ochronnych), że dalsze obowiązywanie danego środka jest konieczne, by zapobiec lub zaradzić poważnej szkodzie dla przemysłu krajowego albo groźbie takiej poważnej szkody lub poważnemu pogorszeniu sytuacji gospodarczej regionu lub regionów najbardziej oddalonych albo groźbie takiego poważnego pogorszenia; oraz

b)    istnieją dowody na istnienie procesu dostosowania w przemyśle krajowym, przy czym całkowity okres stosowania środka ochronnego, obejmujący pierwotny okres stosowania i ewentualne jego przedłużenia, nie przekracza trzech lat.

3.    Gdy Strona zakończy stosowanie dwustronnego środka ochronnego, stawka celna jest równa stawce, która zgodnie z załącznikiem 2-A (Harmonogramy znoszenia ceł) obowiązywałaby w odniesieniu do danego towaru.

4.    Żadnego dwustronnego środka ochronnego nie stosuje się do przywozu konkretnego towaru Strony, który był już przedmiotem dwustronnego środka ochronnego przez okres równy połowie okresu stosowania poprzedniego dwustronnego środka ochronnego.

5.    Strona nie stosuje jednocześnie w odniesieniu do tego samego towaru:

a)    dwustronnego środka ochronnego, tymczasowego dwustronnego środka ochronnego lub środka ochronnego w odniesieniu do regionów najbardziej oddalonych na mocy niniejszej Umowy; oraz

b)    środka na mocy art. XIX GATT 1994 oraz Porozumienia w sprawie środków ochronnych.

ARTYKUŁ 5.10

Tymczasowe dwustronne środki ochronne

1.    W okolicznościach krytycznych, w przypadku gdy opóźnienie mogłoby spowodować trudną do naprawienia szkodę, Strona może zastosować tymczasowy dwustronny środek ochronny, zgodnie ze wstępnym ustaleniem, że istnieje wyraźny dowód wskazujący na wzrost przywozu towaru pochodzącego z terytorium drugiej Strony w wyniku obniżenia lub zniesienia ceł na mocy niniejszej Umowy oraz że taki przywóz wyrządził lub grozi wyrządzeniem poważnej szkody przemysłowi krajowemu lub spowodował lub groził spowodowaniem poważnego pogorszenia sytuacji gospodarczej regionu lub regionów najbardziej oddalonych.

2.    Okres obowiązywania każdego tymczasowego dwustronnego środka ochronnego nie może przekraczać 200 dni. W tym okresie Strona przestrzega odpowiednich przepisów proceduralnych określonych w podsekcji 1 (Przepisy proceduralne mające zastosowanie do dwustronnych środków ochronnych).

3.    Cło nałożone w wyniku tymczasowego dwustronnego środka ochronnego podlega niezwłocznemu zwrotowi, w przypadku gdy po przeprowadzeniu dochodzenia, o którym mowa w podsekcji 1 (Przepisy proceduralne mające zastosowanie do dwustronnych środków ochronnych), nie stwierdzi się, że wzrost przywozu towaru objętego tymczasowym dwustronnym środkiem ochronnym wyrządził lub groził wyrządzeniem poważnej szkody przemysłowi krajowemu lub spowodował lub groził spowodowaniem poważnego pogorszenia sytuacji gospodarczej regionu lub regionów najbardziej oddalonych.

4.    Czas obowiązywania każdego tymczasowego dwustronnego środka ochronnego liczy się jako część okresu, o którym mowa w art. 5.9 ust. 1 lit. b) (Normy dotyczące dwustronnych środków ochronnych).

5.    Strona stosująca tymczasowy dwustronny środek ochronny bezzwłocznie informuje drugą Stronę o zastosowaniu takich tymczasowych dwustronnych środków ochronnych.

6.    Na wniosek drugiej Strony przeprowadza się konsultacje niezwłocznie po zastosowaniu tymczasowego dwustronnego środka ochronnego.

ARTYKUŁ 5.11

Regiony najbardziej oddalone

1.    W przypadku gdy jakikolwiek produkt pochodzący z terytorium Nowej Zelandii jest bezpośrednio przywożony na terytorium jednego lub kilku regionów najbardziej oddalonych 11 Unii w tak dużych ilościach oraz na takich warunkach, że powoduje poważne pogorszenie sytuacji gospodarczej najbardziej oddalonego regionu lub regionów lub grozi spowodowaniem takiego poważnego pogorszenia, Unia Europejska, po przeanalizowaniu alternatywnych rozwiązań, może w drodze wyjątku zastosować dwustronne środki ochronne ograniczone do terytorium danego regionu lub regionów.

2.    Do celów ust. 1 ustalenie poważnego pogorszenia sytuacji opiera się na obiektywnych czynnikach, w tym na następujących elementach:

a)    wzrost wielkości przywozu w ujęciu bezwzględnym lub względnym w stosunku do produkcji wewnętrznej i przywozu z innych źródeł; oraz

b)    wpływ takiego przywozu na sytuację danej branży lub sektora gospodarki, w tym na poziom sprzedaży, produkcję, sytuację finansową i zatrudnienie;

3.    Bez uszczerbku dla ust. 1 niniejszą sekcję stosuje się odpowiednio do wszelkich środków ochronnych przyjętych na mocy niniejszego artykułu.

ARTYKUŁ 5.12

Wyrównanie i zawieszenie koncesji

1.    Nie później niż 30 dni od dnia zastosowania dwustronnego środka ochronnego Strona stosująca taki środek oferuje możliwość przeprowadzenia konsultacji z drugą Stroną, aby wspólnie uzgodnić odpowiednie wyrównanie z tytułu liberalizacji handlu w formie koncesji wywierających zasadniczo równoważne skutki handlowe.

2.    Jeżeli konsultacje, o których mowa w ust. 1, nie doprowadzą w terminie 30 dni od ich rozpoczęcia do porozumienia w sprawie wyrównania dotyczącego liberalizacji handlu, Strona, do której towaru pochodzącego stosuje się środek ochronny, może zawiesić stosowanie koncesji wywierających zasadniczo równoważne skutki handlowe względem Strony stosującej dwustronny środek ochronny.

3.    Obowiązek zapewnienia wyrównania na podstawie ust. 1 oraz prawo do zawieszenia koncesji na podstawie ust. 2 mają zastosowanie wyłącznie w okresie, w którym dwustronny środek ochronny jest utrzymywany.

4.    Niezależnie od postanowień ust. 3 prawa do zawieszenia, o którym mowa w tym ustępie, nie wykonuje się podczas pierwszych 24 miesięcy obowiązywania dwustronnego środka ochronnego, pod warunkiem, że środek ochronny zastosowano w następstwie bezwzględnego wzrostu przywozu i że taki środek ochronny jest zgodny z niniejszą Umową.

PODSEKCJA 1

Przepisy proceduralne mające zastosowanie do dwustronnych środków ochronnych

ARTYKUŁ 5.13

Prawo właściwe

Niniejsza podsekcja ma zastosowanie do dwustronnych środków ochronnych objętych sekcją D (Dwustronne środki ochronne) i stosowanych przez właściwy organ Strony prowadzący dochodzenie. W przypadkach nieobjętych niniejszą podsekcją właściwy organ prowadzący dochodzenie stosuje przepisy ustanowione na mocy przepisów wewnętrznych, pod warunkiem że przepisy te są zgodne z postanowieniami niniejszej sekcji.

ARTYKUŁ 5.14

Procedury dochodzeniowe

1.    Strona stosuje dwustronny środek ochronny dopiero po tym, jak właściwe organy przeprowadzą dochodzenie zgodnie z art. 3 i art. 4 ust. 2 lit. a) i c) Porozumienia w sprawie środków ochronnych. W związku z tym art. 3 i art. 4 ust. 2 lit. a) i c) Porozumienia w sprawie środków ochronnych zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

2.    Aby zastosować dwustronny środek ochronny, właściwy organ dochodzeniowy wykazuje na podstawie obiektywnych dowodów istnienie związku przyczynowego między wzrostem przywozu danego produktu a poważną szkodą lub groźbą poważnej szkody. Oprócz zwiększonego przywozu właściwy organ prowadzący dochodzenie bada również inne znane czynniki, aby sprawdzić czy nie przypisano temu przywozowi ewentualnej szkody spowodowanej innymi czynnikami.

3.    We wszystkich przypadkach dochodzenie zostaje zakończone w terminie jednego roku od dnia jego wszczęcia.

ARTYKUŁ 5.15

Powiadamianie i konsultacje

1.    Strona niezwłocznie powiadamia drugą Stronę na piśmie o tym, że:

a)    wszczyna dochodzenie w sprawie dwustronnych środków ochronnych na podstawie niniejszego rozdziału;

b)    stwierdza, że wzrost przywozu spowodował poważną szkodę lub poważne pogorszenie sytuacji gospodarczej regionów najbardziej oddalonych lub grozi spowodowaniem takiej poważnej szkody lub poważnego pogorszenia.

c)    podejmuje decyzję o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego dwustronnego środka ochronnego; lub

d)    podejmuje decyzję o zmianie uprzednio przyjętego dwustronnego środka ochronnego.

2.    Strona dostarcza drugiej Stronie kopię publicznie dostępnej wersji skargi i sprawozdania sporządzonego przez jej właściwe organy prowadzące dochodzenie, które są wymagane zgodnie z art. 3 Porozumienia w sprawie środków ochronnych.

3.    W przypadku gdy Strona powiadamia drugą Stronę zgodnie z ust. 1 lit. c) o zastosowaniu lub przedłużeniu dwustronnego środka ochronnego, Strona ta przedstawia w swoim powiadomieniu wszystkie istotne informacje, które obejmują:

a)    dowody wskazujące na to, że w wyniku obniżenia lub zniesienia ceł na mocy niniejszej Umowy wzrost przywozu towaru pochodzącego z terytorium drugiej Strony wyrządził poważną szkodę przemysłowi krajowemu lub spowodował poważne pogorszenie sytuacji gospodarczej regionu lub regionów najbardziej oddalonych albo grozi wyrządzeniem takiej poważnej szkody lub spowodowaniem takiego poważnego pogorszenia;

b)    dokładny opis towaru podlegającego dwustronnemu środkowi ochronnemu oraz jego pozycję lub podpozycję taryfową Systemu Zharmonizowanego, na której oparty jest załącznik 2-A (Harmonogram znoszenia ceł);

c)    dokładny opis dwustronnego środka ochronnego;

d)    datę rozpoczęcia stosowania dwustronnego środka ochronnego, przewidziany okres stosowania tego środka oraz, w stosownych przypadkach, harmonogram stopniowej liberalizacji tego środka; oraz

e)    w przypadku przedłużenia stosowania dwustronnego środka ochronnego – dowody na to, że dany przemysł krajowy się dostosowuje.

4.    Na wniosek Strony, której towar jest przedmiotem postępowania w sprawie dwustronnych środków ochronnych na podstawie niniejszego rozdziału, Strona prowadząca to postępowanie zapewnia odpowiednią możliwość przeprowadzenia konsultacji ze Stroną występującą z wnioskiem przed podjęciem ostatecznej decyzji o zastosowaniu środków ochronnych w celu dokonania przeglądu powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, lub jakiegokolwiek publicznego zawiadomienia lub sprawozdania wydanego przez właściwy organ prowadzący dochodzenie w związku z postępowaniem oraz wymiany poglądów na temat proponowanego środka i osiągnięcia porozumienia w sprawie wyrównań, o których mowa w art. 5.12 (Wyrównanie i zawieszenie koncesji).

ROZDZIAŁ 6

ŚRODKI SANITARNE I FITOSANITARNE

ARTYKUŁ 6.1

Cele i postanowienia ogólne

1.    Celem niniejszego rozdziału jest:

a)    ochrona zdrowia ludzi, zwierząt i roślin na odpowiednich terytoriach Stron, przy jednoczesnym ułatwianiu handlu między nimi;

b)    zapewnienie, aby środki sanitarne i fitosanitarne Stron nie tworzyły zbędnych barier w handlu;

c)    ułatwienie wykonania porozumienia SPS, norm międzynarodowych i powiązanych tekstów, w szczególności dotyczących regionalizacji i równoważności;

d)    utrzymywanie współpracy w ramach międzynarodowych jednostek normalizacyjnych;

e)    propagowanie przejrzystości i zrozumienia w zakresie stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych każdej ze Stron;

f)    zacieśnienie współpracy między Stronami i uznanie wspólnych celów Stron w zakresie zwalczania nabytej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; oraz

g)    usprawnienie komunikacji, zacieśnienie współpracy i rozstrzyganie sporów w kwestiach sanitarnych i fitosanitarnych, które mogą wpływać na handel między Stronami.

2.    W odniesieniu do porozumienia SPS Strony przypominają w szczególności:

a)    zasadę, zgodnie z którą środki sanitarne i fitosanitarne Strony opierają się na ocenie ryzyka zgodnie z art. 5 oraz zgodnie z innymi istotnymi postanowieniami porozumienia SPS; oraz

b)    koncepcję tymczasowych środków sanitarnych i fitosanitarnych.

ARTYKUŁ 6.2

Zakres

1.    Strony potwierdzają swoje odpowiednie prawa i obowiązki wynikające z umowy sanitarnej.

2.    Z zastrzeżeniem ust. 3 niniejszy rozdział ma zastosowanie do:

a)    środków sanitarnych i fitosanitarnych Strony, które mogą wpływać na handel między Stronami; oraz

b)    współpracy w zakresie nabytej oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

3.    Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do środków Strony ani kwestii objętych umową sanitarną.

ARTYKUŁ 6.3

Definicje

Do celów niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

a)    definicje zawarte w załączniku A do porozumienia SPS;

b)    definicje przyjęte pod auspicjami Komisji Codex Alimentarius;

c)    definicje przyjęte pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (zwanej dalej „WOAH”);

d)    definicje przyjęte pod auspicjami Międzynarodowej konwencji ochrony roślin (zwanej dalej „IPPC”);

e)    „właściwy organ” oznacza organ rządowy wymieniony w załączniku 6-A (Właściwe organy) i obejmuje odpowiednie krajowe organizacje ochrony roślin; oraz

f)    „kontrola przywozu” oznacza ocenę, która może obejmować inspekcję, badanie, kontrolę wyrywkową, przegląd dokumentacji, testy lub procedury, w tym laboratoryjne, organoleptyczne lub identyfikacyjne, przeprowadzane na granicy Strony dokonującej przywozu przez właściwy organ Strony dokonującej przywozu, aby ustalić, czy przesyłka spełnia wymogi sanitarne i fitosanitarne Strony dokonującej przywozu.

ARTYKUŁ 6.4

Szczególne warunki związane ze zdrowiem roślin

1.    Zgodnie ze stosownymi normami uzgodnionymi w ramach IPPC Strony wymieniają informacje na temat statusu obecności agrofagów na ich odpowiednich terytoriach. Na wniosek Strony druga Strona przekazuje uzasadnienie dla klasyfikacji agrofagów i powiązanych środków fitosanitarnych.

2.    W odniesieniu do klasyfikacji agrofagów każda ze Stron ustanawia i aktualizuje wykaz objętych przepisami agrofagów roślin i produktów roślinnych, które to agrofagi stanowią potencjalne zagrożenie o charakterze fitosanitarnym. Wykaz ten zawiera:

a)    agrofagi kwarantannowe, które nie występują w żadnej części jej terytorium;

b)    agrofagi kwarantannowe, które występują, lecz nie są szeroko rozpowszechnione i są pod urzędową kontrolą;

c)    agrofagi kwarantannowe dla strefy chronionej; oraz

d)    w stosownych przypadkach objęte przepisami agrofagi niekwarantannowe.

3.    Każda ze Stron ogranicza swoje wymagania przywozowe dotyczące roślin i produktów roślinnych do wymogów niezbędnych do złagodzenia ryzyka wprowadzenia objętych przepisami agrofagów. Wymagania przywozowe mające na celu złagodzenie ryzyka ze strony agrofagów kwarantannowych dla strefy chronionej nie mają zastosowania, chyba że wiadomo, że miejsce przeznaczenia jakichkolwiek roślin lub produktów roślinnych znajduje się w strefie chronionej.

4.    Kontrola przeprowadzana przed wywozem przez krajową organizację ochrony roślin Strony dokonującej przywozu nie powinna być wymagana przez Stronę dokonującą przywozu, jeżeli kontrola roślin lub produktów roślinnych wchodzi w zakres obowiązków krajowej organizacji ochrony roślin Strony dokonującej wywozu.

ARTYKUŁ 6.5

Uznawanie niewystępowania agrofaga

W przypadku określenia regionalizacji w odniesieniu do obszaru wolnego od agrofaga, miejsca produkcji wolnego od agrofaga, punktu produkcji wolnego od agrofaga lub strefy chronionej w sektorze roślin i produktów roślinnych:

a)    Strony uznają pojęcia obszarów wolnych od agrofaga, miejsc produkcji wolnych od agrofaga oraz punktów produkcji wolnych od agrofaga określone w odpowiednich Międzynarodowych Standardach dla Środków Fitosanitarnych opracowanych w ramach IPPC („ISPM”);

b)    Strony wzajemnie uznają swoje:

(i)    obszary wolne od agrofaga, miejsca produkcji wolne od agrofaga i punkty produkcji wolne od agrofaga; oraz

(ii)    kontrole urzędowe ustanawiania i utrzymywania obszarów wolnych od agrofaga, miejsc produkcji wolnych od agrofaga i punktów produkcji wolnych od agrofaga;

c)    Nowa Zelandia uznaje koncepcję stref chronionych na terytorium Unii za równoważną z obszarem wolnym od agrofaga, jak określono w IPPC ISPM 4 („Wymogi dotyczące ustanawiania obszarów wolnych od agrofaga”);

d)    Na wniosek Strony dokonującej przywozu Strona dokonująca wywozu określa obszary wolne od agrofaga, miejsca produkcji wolne od agrofaga, punkty produkcji wolne od agrofaga i strefy chronione oraz, na wniosek Strony dokonującej przywozu, przedstawia pełne wyjaśnienie i dane potwierdzające zgodnie z odpowiednimi ISPM lub uznane za odpowiednie z innych względów; oraz

e)    Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję o zmianie załącznika 6-B (Warunki regionalne dotyczące roślin i produktów roślinnych) w celu określenia wszelkich innych kwestii, które mogą dotyczyć regionalizacji, lub w celu określenia wszelkich odpowiednich szczególnych warunków opartych na analizie ryzyka.

ARTYKUŁ 6.6

Równoważność

1.    Strony uznają, że uznawanie równoważności jest ważnym środkiem ułatwiania handlu.

2.    Przy ustalaniu równoważności konkretnego środka SPS, grupy środków lub na poziomie całego systemu, każda ze Stron uwzględnia odpowiednie wytyczne Komitetu WTO ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych (zwanego dalej „Komitetem SPS WTO”) oraz międzynarodowe normy, wytyczne i zalecenia. Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję w sprawie określenia dalszych wytycznych i procedur służących określeniu, uznaniu i utrzymaniu równoważności w załączniku 6-C (Uznawanie równoważności środków sanitarnych i fitosanitarnych).

3.    Na wniosek Strony dokonującej wywozu Strona dokonująca przywozu wyjaśnia w rozsądnym terminie cel i podaje uzasadnienie jej środka sanitarnego lub fitosanitarnego oraz jasno określa ryzyko, któremu ma przeciwdziałać ten środek.

4.    Strona dokonująca przywozu uznaje równoważność środka sanitarnego lub fitosanitarnego, jeżeli Strona dokonująca wywozu obiektywnie wykaże, że jej środek sanitarny lub fitosanitarny prowadzi do osiągnięcia odpowiedniego poziomu ochrony Strony dokonującej przywozu w odniesieniu do zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin.

5.    Jeżeli ocena równoważności nie skutkuje ustaleniem równoważności przez Stronę dokonującą przywozu, Strona dokonująca przywozu przekazuje Stronie dokonującej wywozu uzasadnienie swojej decyzji.

6.    Bez uszczerbku dla art. 6.8 ust. 6 (Certyfikacja) Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję o zmianie załącznika 6-C (Uznawanie równoważności środków sanitarnych i fitosanitarnych) w celu:

a)    określenia rodzajów towaru Strony dokonującej wywozu, które Strona dokonująca przywozu uznaje za objęte środkiem sanitarnym lub fitosanitarnym równoważnym jej własnemu, lub określenia kontroli urzędowych Strony dokonującej wywozu, które Strona dokonująca przywozu uznaje za równoważne swoim własnym; oraz

b)    określenia wszelkich odpowiednich szczególnych warunków opartych na analizie ryzyka lub uzgodnionego statusu agrofaga lub choroby.

7.    Jeżeli Strona zmienia środek sanitarny lub fitosanitarny w sposób, który jej zdaniem nie ma wpływu na ustalenie równoważności określone w niniejszym rozdziale, ustalenie to ma zastosowanie do najnowszej wersji odpowiedniego przepisu ustawowego lub wykonawczego zmieniającego środek sanitarny lub fitosanitarny.

8.    Jeżeli Strona uzna, że ma to wpływ na wcześniejsze ustalenie równoważności, powiadamia o tym drugą Stronę.

9.    Jeżeli Strona dokonująca przywozu zmieni środek sanitarny lub fitosanitarny i uzna, że może to mieć wpływ na ustalenie równoważności określone w niniejszym rozdziale, wówczas:

a)    obiektywnie rozważa, czy poprzednie ustalenie nie jest już wystarczające, aby osiągnąć odpowiedni poziom ochrony; oraz

b)    konsultuje się ze Stroną dokonującą wywozu, a następnie decyduje, czy ustalenie może zostać utrzymane przy spełnieniu jakichkolwiek szczególnych warunków lub bez nich.

ARTYKUŁ 6.7

Warunki handlowe i procedury zatwierdzania

1.    Strona dokonująca przywozu podaje do wiadomości publicznej swoje zdrowotne wymogi fitosanitarne dotyczące przywozu i procedury stosowane w celu ustanowienia tych wymogów.

2.    Jeżeli Strony wspólnie uznają konkretną roślinę lub produkt roślinny za priorytet, Strona dokonująca przywozu bez zbędnej zwłoki, poza należycie uzasadnionymi okolicznościami, określa szczegółowe wymagania dotyczące przywozu tego produktu.

3.    W przypadku otrzymania wniosku o przywóz w odniesieniu do konkretnej rośliny lub produktu roślinnego, które zostały wcześniej zatwierdzone do przywozu przez Stronę dokonującą wywozu, Strona dokonująca przywozu ocenia profil ryzyka i, w przypadku stwierdzenia, że jest on taki sam, kończy procedurę zatwierdzania bez zbędnej zwłoki, poza należycie uzasadnionymi okolicznościami.

4.    Każda ze Stron zapewnia wszczęcie i zakończenie bez zbędnej zwłoki procedur stosowanych do celów zatwierdzania przywozu z terytorium drugiej Strony, w tym, w razie potrzeby, audytów i środków ustawodawczych lub administracyjnych niezbędnych do zakończenia procedury zatwierdzania. Każda ze Stron unika w szczególności zbędnych lub nadmiernie uciążliwych wezwań do udzielenia informacji, a w wezwaniach takich ogranicza się do tego, co jest konieczne, i uwzględnia informacje już dostępne dla Strony dokonującej przywozu, takie jak informacje na temat mających zastosowanie przepisów ustawowych i wykonawczych oraz sprawozdania z audytu Strony dokonującej wywozu.

5.    Z wyjątkiem postanowień art. 6.5 (Uznawanie niewystępowania agrofaga) każda ze Stron stosuje swoje fitosanitarne warunki przywozu na całym terytorium drugiej Strony, jeżeli występuje tam ten sam status agrofaga.

6.    Bez uszczerbku dla art. 6.10 (Środki nadzwyczajne) każda ze Stron uznaje za równoważne kontrole urzędowe stosowane przez drugą Stronę w handlu, pod warunkiem że od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy nie nastąpią żadne istotne zmiany w systemach kontroli urzędowych Strony dokonującej wywozu, które to zmiany obniżyłyby poziom gwarancji Strony dokonującej przywozu.

7.    Bez uszczerbku dla art. 6.10 (Środki nadzwyczajne) Strona dokonująca przywozu nie może odmówić ani wstrzymać przywozu towarów Strony dokonującej wywozu wyłącznie z tego powodu, że Strona dokonująca przywozu przeprowadza przegląd swoich środków sanitarnych i fitosanitarnych, jeżeli na chwilę wszczęcia przeglądu Strona dokonująca przywozu zezwalała na przywóz tego towaru z terytorium drugiej Strony.

8.    Strony zatwierdzają wzajemnie, bez dalszych procesów zatwierdzania, wykazy zakładów podlegających środkom sanitarnym i fitosanitarnym w handlu.

9.    Każda ze Stron udostępnia drugiej Stronie na żądanie wykazy zakładów, o których mowa w ust. 8.

ARTYKUŁ 6.8

Certyfikacja

1.    W odniesieniu do świadectw fitosanitarnych i świadectw dotyczących roślin i produktów roślinnych właściwe organy stosują zasady określone w standardach IPPC ISPM 7 („System certyfikacji eksportu”) oraz ISPM 12 („Wytyczne dotyczące świadectw fitosanitarnych”).

2.    Każda ze Stron promuje wdrażanie certyfikatu elektronicznego oraz innych technologii ułatwiających wymianę handlową.

3.    Nie naruszając postanowień art. 6.2 (Zakres) i 6.10 (Środki nadzwyczajne), certyfikacja w zakresie bezpieczeństwa żywności nie jest wymagana dla żywności przetworzonej objętej niniejszym rozdziałem, chyba że jest to uzasadnione analizą ryzyka.

4.    Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję o zmianie załącznika 6-E (Certyfikacja) w celu określenia dalszych wytycznych, procedur i wymogów w odniesieniu do certyfikacji.

5.    Jeżeli Strona dokonująca przywozu uznała środek sanitarny lub fitosanitarny w zakresie towaru Strony dokonującej wywozu za równoważny ze swoim własnym, Strona dokonująca wywozu może zamieścić wzór poświadczenia zdrowia określony w sekcji 1 załącznika 6-E (Certyfikacja) na urzędowym świadectwie zdrowia lub świadectwie fitosanitarnym.

6.    Jeżeli Strona dokonująca przywozu stwierdziła zgodnie z art. 6.6 ust. 7 lub art. 6.6 ust. 8 (Równoważność), że równoważność jest zachowana, w przywozowym świadectwie zdrowia lub świadectwie fitosanitarnym przewidzianym w załączniku 6‑E (Certyfikacja) podaje się, jeżeli jest to wykonalne oraz w stosownych przypadkach, pierwotne przepisy ustawowe lub wykonawcze Strony dokonującej przywozu.

7.    Jeżeli Strona dokonująca przywozu stwierdzi, że spełnienie warunku specjalnego zawartego w załączniku 6-C (Uznawanie równoważności środków sanitarnych i fitosanitarnych) nie jest już konieczne, gwarancje dotyczące tego specjalnego warunku nie są już wymagane, a Komitet ds. Handlu przyjmuje w rozsądnym terminie decyzję o odpowiedniej zmianie załącznika 6‑C (Uznawanie równoważności środków sanitarnych i fitosanitarnych).

ARTYKUŁ 6.9

Przejrzystość, wymiana informacji i konsultacje techniczne

1.    Strony niezwłocznie powiadamiają się wzajemnie o wszelkich istotnych:

a)    ustaleniach o znaczeniu epidemiologicznym, które mogą dotyczyć produktu będącego przedmiotem handlu między Stronami;

b)    kwestiach bezpieczeństwa żywności związanych z produktem będącym przedmiotem handlu między Stronami; lub

c)    przekazują inne istotne informacje potrzebne do odpowiedniego wykonania postanowień niniejszego rozdziału.

2.    Jeżeli informacje, o których mowa w ust. 1, udostępniono w drodze powiadomienia WTO lub odpowiedniej międzynarodowej jednostki normalizacyjnej zgodnie z ich zasadami lub w drodze zamieszczenia tych informacji na publicznie dostępnej stronie internetowej Strony, wymóg określony w ust. 1 uznaje się za spełniony.

3.    Jeżeli którakolwiek ze Stron ma poważne obawy w odniesieniu do ryzyka sanitarnego i fitosanitarnego, konsultacje techniczne dotyczące tej sytuacji odbywają się na wniosek, jak najszybciej, a w każdym razie w ciągu 14 dni od daty dostarczenia wniosku.

4.    Jeżeli Strona ma poważne obawy w odniesieniu do środka sanitarnego lub fitosanitarnego, który druga Strona zaproponowała lub wdrożyła, Strona ta może zwrócić się o przeprowadzenie konsultacji technicznych z drugą Stroną. Strona, do której skierowano wniosek, udziela odpowiedzi w ciągu 30 dni od dnia dostarczenia wniosku.

5.    W odniesieniu do ust. 3 i 4 każda ze Stron dokłada starań w celu dostarczenia wszelkich informacji niezbędnych, aby uniknąć zakłóceń w handlu oraz umożliwić Stronom znalezienie obustronnie akceptowalnego rozwiązania, które skutecznie ogranicza wszelkie ryzyko sanitarne i fitosanitarne.

6.    Przed przystąpieniem do rozstrzygania sporów na podstawie rozdziału 26 (Rozstrzyganie sporów) Strony starają się rozwiązać wszelkie problemy wynikające z wykonywania postanowień niniejszego rozdziału w drodze konsultacji technicznych 12 na podstawie niniejszego artykułu.

ARTYKUŁ 6.10

Środki nadzwyczajne

1.    Jeżeli Strona stosuje środek nadzwyczajny, który jest niezbędny do ochrony życia lub zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin, właściwy organ Strony powiadamia o tym w ciągu 24 godzin właściwy organ drugiej Strony. Jeżeli Strona zwróci się o przeprowadzenie konsultacji technicznych w celu rozpatrzenia nadzwyczajnego środka sanitarnego lub fitosanitarnego, konsultacje techniczne odbywają się w ciągu 14 dni od dnia doręczenia powiadomienia o nadzwyczajnym środku sanitarnym lub fitosanitarnym. Strony biorą pod uwagę wszelkie informacje uzyskane w drodze konsultacji technicznych.

2.    Przy podejmowaniu decyzji w odniesieniu do każdej przesyłki, która w momencie przyjęcia nadzwyczajnego środka sanitarnego lub fitosanitarnego jest transportowana między Stronami, Strona stosująca środek nadzwyczajny uwzględnia wszelkie informacje przekazane w odpowiednim terminie przez Stronę dokonującą wywozu.

3.    W przypadku gdy stosowanie środka nadzwyczajnego poważnie zakłóca lub zawiesza handel, Strona dokonująca przywozu wycofuje ten środek tak szybko, jak to praktycznie możliwe, lub przedstawia odpowiednie naukowe i techniczne uzasadnienie dla jego dalszego stosowania.

ARTYKUŁ 6.11

Audyty

1.    W celu utrzymania zaufania w kwestii wdrażania postanowień niniejszego rozdziału każda ze Stron ma prawo do przeprowadzania systemowego audytu w odniesieniu do całego lub części systemu kontroli właściwego organu drugiej Strony, aby ustalić, czy funkcjonuje on zgodnie z założeniami.

2.    Przeprowadzając audyt, Strona uwzględnia odpowiednie wytyczne Komitetu SPS WTO oraz międzynarodowe normy, wytyczne i zalecenia.

3.    Wszelkie decyzje lub działania podjęte przez Stronę przeprowadzającą audyt, które mogą mieć negatywny wpływ na handel w wyniku audytu, uwzględniają następujące aspekty i są do nich proporcjonalne:

a)    poddane ocenie ryzyko, poparte obiektywnymi dowodami i danymi, które można zweryfikować; oraz

b)    wiedza Strony przeprowadzającej audyt o Stronie poddanej audytowi, jej odpowiednie doświadczenie związane ze Stroną poddaną audytowi oraz zaufanie do niej.

4.    Strona przeprowadzająca audyt dostarcza, na wniosek, Stronie poddanej audytowi obiektywne dowody i dane.

5.    Strona przeprowadzająca audyt pokrywa swoje wydatki poniesione w związku z audytami.

6.    Każda ze Stron zapewnia funkcjonowanie procedur zapobiegających ujawnianiu informacji poufnych uzyskanych podczas audytu właściwych organów drugiej Strony, w tym procedur umożliwiających usunięcie wszelkich informacji poufnych z końcowego sprawozdania z audytu, które jest udostępniane publicznie.

7.    Strona przeprowadzająca audyt uwzględnia wszelkie uwagi Strony poddanej audytowi dotyczące sprawozdania oraz ustala, czy to sprawozdanie lub jego część są udostępniane publicznie, czy też są udostępniane w bardziej ograniczonym zakresie.

8.    Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję o zmianie załącznika 6-D (Wytyczne i procedury dotyczące audytu lub weryfikacji) w celu ustanowienia lub określenia wytycznych i procedur dotyczących audytu.

ARTYKUŁ 6.12

Kontrole przywozu i opłaty przywozowe

1.    Strona dokonująca przywozu ma prawo przeprowadzać kontrole przywozu oparte na ryzyku sanitarnym i fitosanitarnym związanym z przywozem. Kontrole te są przeprowadzane bez zbędnej zwłoki i przy minimalnych zakłóceniach w handlu.

2.    Jeżeli kontrole przywozu wykażą brak zgodności z odpowiednimi wymaganiami przywozowymi, działania podejmowane przez Stronę dokonującą przywozu muszą być zgodne z normami międzynarodowymi, opierać się na ocenie ryzyka i nie mogą ograniczać handlu w większym stopniu niż jest to wymagane do osiągnięcia odpowiedniego poziomu ochrony Strony dokonującej przywozu.

3.    Właściwy organ Strony dokonującej przywozu powiadamia właściwy organ Strony dokonującej wywozu, gdy jakakolwiek niezgodność stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin.

4.    Właściwy organ Strony dokonującej przywozu powiadamia importera lub jego przedstawiciela o niezgodności przesyłki, podając przyczynę niezgodności, oraz zapewnia im możliwość zażądania przeglądu decyzji. Właściwy organ Strony dokonującej przywozu uwzględnia wszelkie istotne informacje przekazane na potrzeby takiego przeglądu.

5.    Wszelkie opłaty nakładane w związku z procedurami dotyczącymi produktów przywożonych nie są wyższe niż opłaty pobierane za porównywalne kontrole podobnych produktów krajowych i nie wyższe niż rzeczywisty koszt usługi.

6.    Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję o zmianie załącznika 6-F (Kontrole przywozu i opłaty przywozowe) w celu określenia częstotliwości i opłat za kontrole przywozu niektórych towarów objętych zakresem niniejszego rozdziału.

ARTYKUŁ 6.13

Solidne podstawy naukowe i przejrzystość określonych procedur 13 udzielania zezwoleń

1.    Strony uznają, że procedury udzielania zezwoleń powinny mieć solidne podstawy naukowe i być prowadzone w sposób przejrzysty, tak aby budować i utrzymywać zaufanie publiczne. Strony współpracują w celu zwiększenia solidności i przejrzystości tych procedur.

2.    Strony uznają, że ich odpowiednie procedury udzielania zezwoleń mają na celu zapewnienie porównywalnych wyników i że pożądana jest współpraca w tym obszarze.

3.    Jeżeli osoba, która odpowiada za zapewnienie spełnienia wymagań dotyczących pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przez przedsiębiorstwo podlegające jej kontroli, zleca przeprowadzenie badań naukowych w instytucji naukowej 14 z siedzibą na terytorium Strony na potrzeby poparcia wniosku o pozwolenie w kontekście niektórych określonych procedur udzielania zezwoleń na terytorium drugiej Strony, a fakt ten zostaje zgłoszony Stronie, na terytorium której znajduje się ta instytucja naukowa, obie Strony podejmują starania, by wymieniać się takimi informacjami.

4.    Strony mogą również prowadzić wymianę informacji na temat swoich procedur udzielania zezwoleń.

5.    Zgodnie z niniejszym artykułem Strona może zwrócić się z wnioskiem o przeprowadzenie wizyty wyjaśniającej w instytucji naukowej znajdującej się na terytorium drugiej Strony w celu zebrania informacji dotyczących stosowania odpowiednich norm przez tę instytucję naukową podczas prowadzenia badań naukowych do celów określonych procedur udzielania zezwoleń na terytorium Strony, która występuje z wnioskiem o przeprowadzenie wizyty wyjaśniającej.

6.    Jeżeli jedna ze Stron zamierza przeprowadzić wizytę wyjaśniającą, powiadamia o tym fakcie drugą Stronę nie później niż 60 dni przed taką wizytą.

7.    Jeżeli strona dąży do przeprowadzenia wizyty wyjaśniającej, a instytucja naukowa wyraża zgodę na taką wizytę, urzędnicy drugiej Strony mogą towarzyszyć urzędnikom strony wizytującej podczas wizyty.

8.    Właściwym organom obu Stron udostępnia się sprawozdanie końcowe z każdej wizyty wyjaśniającej. Odpowiednie części sprawozdania końcowego udostępnia się również instytucji naukowej, w której przeprowadzono wizytę.

9.    Koszty każdej takiej wizyty wyjaśniającej ponosi Strona, która wnioskuje o przeprowadzenie wizyty wyjaśniającej.

10.    Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję w celu ustanowienia szczegółowych przepisów wykonawczych i wszelkich niezbędnych wytycznych w odniesieniu do ust. 3–9.

ARTYKUŁ 6.14

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe

1.    Strony uznają, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.

2.    Zgodnie z podejściem „Jedno zdrowie” Strony współpracują i ułatwiają wymianę informacji, w tym w odniesieniu do przepisów, wytycznych, planów krajowych, norm, wiedzy fachowej i doświadczeń w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, a także określają wspólne poglądy, interesy, priorytety i polityki w tym obszarze.

3.    Strony uznają, że:

a)    ich odpowiednie normy regulacyjne, wytyczne i systemy nadzoru w zakresie środków przeciwdrobnoustrojowych zapewniają porównywalne kontrole i efekty zdrowotne;

b)    środki przeciwdrobnoustrojowe, które mają kluczowe znaczenie dla leczenia ludzi i zwierząt oraz ich zdrowia, stanowią główny element ich odpowiednich strategii dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; oraz

c)    w ramach swoich strategii i polityk podejmują po obu stronach inicjatywy mające na celu promowanie stopniowego wycofywania stosowania antybiotyków jako stymulatorów wzrostu, w szczególności tych o znaczeniu medycznym, oraz ograniczania stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w produkcji zwierzęcej.

4.    Ponadto Strony:

a)    współpracują na odpowiednich forach międzynarodowych w zakresie opracowywania przyszłych kodeksów, wytycznych, norm, zaleceń i inicjatyw;

b)    współpracują w zakresie międzynarodowych planów działania, w szczególności w odniesieniu do odpowiedzialnego i rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w celu skuteczniejszego zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe; oraz

c)    w kontekście swoich strategii i polityk wspierają wdrażanie uzgodnionych międzynarodowych planów działania i strategii dotyczących oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

5.    Żadne przepisy, wytyczne, plany strategiczne, normy i inne inicjatywy dotyczące oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe nie mogą być wykorzystywane do tworzenia lub wdrażania środków wpływających na handel, chyba że środki te są zgodne z postanowieniami porozumienia SPS i odpowiednimi postanowieniami niniejszego rozdziału.

6.    Komitet SPS może utworzyć techniczną grupę roboczą ds. oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

ARTYKUŁ 6.15

Oszustwa w związku z towarami będącymi przedmiotem wymiany handlowej

1.    Strony uznają, że oszukańcza działalność podmiotów gospodarczych uczestniczących w handlu międzynarodowym może:

a)    wpływać na zdrowie ludzi, zwierząt, roślin, a w konsekwencji na środowisko; oraz

b)    podważać uczciwe praktyki handlowe i ufność konsumencką.

2.    Strony wymieniają odpowiednie informacje i współpracują w celu powstrzymania praktyk, które są lub wydają się niezgodne z ich odpowiednimi środkami sanitarnymi i fitosanitarnymi lub które wprowadzają w błąd konsumentów i inne zainteresowane strony.

ARTYKUŁ 6.16

Wdrażanie i zasoby

Każda ze Stron zapewnia swoim właściwym organom zasoby niezbędne do skutecznego wdrożenia niniejszego rozdziału.

ARTYKUŁ 6.17

Komitet ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych

1.    Niniejszy artykuł uzupełnia i doprecyzowuje art. 24.4 (Specjalne komitety).

2.    Komitet ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych pełni w odniesieniu do niniejszego rozdziału następujące funkcje:

a)    zapewnia forum wymiany informacji na temat systemu regulacyjnego każdej ze Stron, w tym podstaw naukowych i podstaw oceny ryzyka w odniesieniu do jej środków sanitarnych i fitosanitarnych;

b)    określa możliwości współpracy, w tym inicjatywy dotyczące ułatwień w handlu i dalsze prace nad eliminowaniem zbędnych barier w handlu między Stronami;

c)    w stosownych przypadkach propaguje współpracę na forach wielostronnych, w tym w ramach Komitetu SPS WTO i międzynarodowych jednostek normalizacyjnych;

d)    ustanawia grupy robocze ad hoc;

e)    zapewnia forum, na którym Strony mogą się wzajemnie informować na wczesnym etapie o regulacjach dotyczących środków sanitarnych i fitosanitarnych;

f)    bez uszczerbku dla postanowień rozdziału 26 (Rozstrzyganie sporów), stanowi forum rozwiązywania konkretnych kwestii związanych z handlem, gdy Strony nie są w stanie znaleźć obustronnie akceptowalnego rozwiązania w drodze konsultacji technicznych zgodnie z art. 6.9 (Przejrzystość, wymiana informacji i konsultacje techniczne);

g)    podejmuje wszelkie inne uzgodnione przez Strony działania związane z wykonywaniem swoich funkcji; oraz

h)    rozpatruje wszelkie inne sprawy związane z niniejszym rozdziałem.

3.    O ile Strony nie zdecydują inaczej, Komitet zbiera się i ustala swój program prac nie później niż rok od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy.

ROZDZIAŁ 7

ZRÓWNOWAŻONE SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE

ARTYKUŁ 7.1

Cele

1.    Strony, dostrzegając znaczenie wzmocnienia polityki i określenia programów, które przyczyniają się do rozwoju zrównoważonych, zdrowych i odpornych systemów żywnościowych sprzyjających włączeniu społecznemu, postanawiają nawiązać ścisłą współpracę w celu wspólnego zaangażowania się w przejście na zrównoważone systemy żywnościowe.

2.    Niniejszy rozdział ma zastosowanie w uzupełnieniu do innych rozdziałów niniejszej Umowy związanych z systemami żywnościowymi lub ze zrównoważonością, w szczególności rozdziału 6 (Środki sanitarne i fitosanitarne), rozdziału 9 (Bariery techniczne w handlu) oraz rozdziału 19 (Handel a zrównoważony rozwój), oraz bez uszczerbku dla postanowień tych rozdziałów.

ARTYKUŁ 7.2

Zakres

1.    Niniejszy rozdział ma zastosowanie do współpracy między Stronami na rzecz poprawy zrównoważonego charakteru ich systemów żywnościowych.

2.    W niniejszym rozdziale określono postanowienia dotyczące współpracy w obszarach, które mogą przyczynić się do osiągnięcia bardziej zrównoważonych systemów żywnościowych. Orientacyjne obszary współpracy wymieniono w art. 7.4 (Współpraca na rzecz poprawy zrównoważonego charakteru systemów żywnościowych).

3.    Strony uznają, że priorytety współpracy mogą z czasem ulec zmianie, w miarę jak zmieniać się będzie rozumienie przez Strony systemów żywnościowych oraz rozumienie tych systemów na szczeblu międzynarodowymi i podejście do nich.

ARTYKUŁ 7.3

Definicja

1.    Strony uznają, że systemy żywnościowe są zróżnicowane i uzależnione od kontekstu oraz że obejmują szereg podmiotów i ich wzajemnie powiązane działania we wszystkich obszarach systemu żywnościowego, w tym w zakresie produkcji, zbiorów, przetwarzania, wytwarzania, transportu, przechowywania, dystrybucji, sprzedaży, konsumpcji i usuwania produktów żywnościowych.

2.    Do celów niniejszego rozdziału oraz uznając, że definicje zrównoważonych systemów żywnościowych mogą z czasem ulegać zmianom, Strony uznają zrównoważone systemy żywnościowe za systemy żywnościowe, które zapewniają dostęp do bezpiecznej i pożywnej żywności w wystarczającej ilości przez cały rok w sposób, który nie narusza ekonomicznych, społecznych, kulturowych i środowiskowych podstaw bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia przyszłych pokoleń.

ARTYKUŁ 7.4

Współpraca na rzecz poprawy zrównoważonego charakteru systemów żywnościowych

1.    Strony uznają znaczenie współpracy jako mechanizmu wykonywania postanowień niniejszego rozdziału w miarę umacniania swoich stosunków handlowych i inwestycyjnych.

2.    Strony, uwzględniając własne priorytety i okoliczności, współpracują w celu rozwiązania kwestii stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, związanych z wykonywaniem postanowień niniejszego rozdziału. Taka współpraca może odbywać się zarówno dwustronnie, jak i na forach międzynarodowych.

3.    Współpraca może obejmować wymianę informacji, wiedzy fachowej i doświadczeń, jak również współpracę w zakresie badań naukowych i innowacji.

4.    Strony współpracują w obszarach, które mogą obejmować:

a)    metody produkcji żywności i praktyki, które mają na celu poprawę zrównoważoności, w tym między innymi rolnictwo ekologiczne i rolnictwo regeneracyjne;

b)    efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych i środków produkcji rolnej, w tym w stosownych przypadkach ograniczenie stosowania pestycydów i nawozów chemicznych oraz ryzyka ich stosowania;

c)    wpływ produkcji żywności na środowisko i klimat, w tym na emisje gazów cieplarnianych w rolnictwie, pochłaniacze dwutlenku węgla i utratę różnorodności biologicznej;

d)    plany awaryjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa i odporności łańcuchów dostaw żywności i handlu w czasach kryzysu międzynarodowego;

e)    zrównoważone przetwórstwo spożywcze, transport, handel hurtowy i detaliczny oraz usługi gastronomiczne;

f)    zdrowe, zrównoważone i pożywne diety;

g)    ślad węglowy związany z konsumpcją;

h)    straty żywności zgodnie z zadaniem 12.3 w ramach celów zrównoważonego rozwoju;

i)    zmniejszenie negatywnych skutków środowiskowych polityki i środków związanych z systemem żywnościowym; oraz

j)    wiedzę tubylczą, uczestnictwo i przywództwo w systemach żywnościowych zgodnie z odpowiednimi okolicznościami każdej ze Stron.

ARTYKUŁ 7.5

Postanowienia dodatkowe

1.    Działania w zakresie współpracy zgodnie z niniejszym rozdziałem nie mają wpływu na niezależność agencji każdej ze Stron, w tym agencji regionalnych Strony.

2.    Przy pełnym poszanowaniu prawa każdej ze Stron do wprowadzania regulacji, żadne z postanowień niniejszego rozdziału nie może być interpretowane jako zobowiązujące Stronę do:

a)    zmiany jej wymagań przywozowych;

b)    odstąpienia od jej procedur przygotowania lub przyjmowania środków regulacyjnych;

c)    podejmowania działań, które podważałyby lub utrudniłyby terminowe przyjęcie środków regulacyjnych służących osiągnięciu celów jej polityki publicznej; lub

d)    przyjęcia jakiegokolwiek konkretnego środka regulacyjnego.

ARTYKUŁ 7.6

Komitet ds. Zrównoważonych Systemów Żywnościowych

1.    Niniejszy artykuł uzupełnia i doprecyzowuje art. 24.4 (Specjalne komitety).

2.    Komitet ds. Zrównoważonych Systemów Żywnościowych pełni w odniesieniu do niniejszego rozdziału następujące funkcje:

a)    ustalanie priorytetów współpracy i planów pracy służących realizacji tych priorytetów;

b)    wspieranie współpracy na forach wielostronnych; oraz

c)    wykonywanie wszelkich innych funkcji związanych z wdrażaniem lub stosowaniem niniejszego rozdziału.

3.    W ramach realizacji celów niniejszego rozdziału oraz na potrzeby monitorowania rezultatów uzyskanych w wyniku jego wdrażania Komitet ds. Zrównoważonych Systemów Żywnościowych opracowuje co roku roczny plan prac obejmujący działania wraz z celami oraz celami pośrednimi dla tych działań.

4.    W stosownych przypadkach Komitet ds. Zrównoważonych Systemów Żywnościowych może powołać grupy robocze składające się z ekspertów będących przedstawicielami każdej ze Stron.

5.    Komitet ds. Zrównoważonych Systemów Żywnościowych odbywa posiedzenie w ciągu roku od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy, a następnie według wspólnych uzgodnień.

6.    Komitet ds. Zrównoważonych Systemów Żywnościowych może określić zasady łagodzące potencjalne konflikty interesów w odniesieniu do ekspertów, którzy mogą uczestniczyć w jego posiedzeniach, oraz ekspertów każdej podlegającej mu grupy roboczej.

ARTYKUŁ 7.7

Punkty kontaktowe

W terminie 90 dni od dnia wejścia w życie niniejszej Umowy każda ze Stron wyznacza punkt kontaktowy, aby ułatwić komunikację między Stronami, oraz przekazuje drugiej Stronie dane kontaktowe punktu kontaktowego. Każda ze Stron niezwłocznie powiadamia drugą Stronę o wszelkich zmianach tych danych kontaktowych.

ROZDZIAŁ 8

DOBROSTAN ZWIERZĄT

ARTYKUŁ 8.1

Cel

Celem niniejszego rozdziału jest wzmocnienie współpracy między Stronami w zakresie dobrostanu zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych w celu ułatwienia handlu między Stronami.

ARTYKUŁ 8.2

Postanowienia ogólne i współpraca

1.    Strony uznają, że zwierzęta są istotami zdolnymi do odczuwania 15 .

2.    Strony uznają, że ich praktyki rolnicze różnią się zasadniczo, ale uznają, że ich odpowiednie normy dotyczące dobrostanu zwierząt i powiązane systemy zapewniają porównywalne wyniki w zakresie dobrostanu zwierząt.

3.    Strony dokładają wszelkich starań, aby współpracować na forach międzynarodowych w celu propagowania rozwoju i wdrażania mających podstawy naukowe norm dotyczących dobrostanu zwierząt. W szczególności Strony współpracują w celu wzmocnienia i rozszerzenia zakresu norm Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt dotyczących dobrostanu zwierząt, a także ich wdrażania, ze szczególnym uwzględnieniem zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych.

4.    Strony wymieniają się informacjami, wiedzą fachową i doświadczeniami w dziedzinie dobrostanu zwierząt w związku z traktowaniem zwierząt w gospodarstwie, podczas transportu i podczas uboju lub zabijania.

5.    Strony będą nadal współpracować w zakresie badań w dziedzinie dobrostanu zwierząt, aby ułatwić opracowanie mających podstawy naukowe norm dotyczących dobrostanu zwierząt w związku z traktowaniem zwierząt w gospodarstwie, podczas transportu i podczas uboju lub zabijania.

ARTYKUŁ 8.3

Techniczna grupa robocza ds. dobrostanu zwierząt

Strony niniejszym powołują techniczną grupę roboczą ds. dobrostanu zwierząt. Grupa robocza przedkłada sprawozdania Komitetowi ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych i podejmuje działania określone przez ten komitet.

ROZDZIAŁ 9

BARIERY TECHNICZNE W HANDLU

ARTYKUŁ 9.1

Cele

Celem niniejszego rozdziału jest ułatwienie handlu towarami między Stronami poprzez zapobieganie zbędnym barierom technicznym w handlu, ich identyfikowanie i eliminowanie oraz wzmacnianie współpracy między Stronami w kwestiach objętych niniejszym rozdziałem.

ARTYKUŁ 9.2

Zakres

1.    Niniejszy rozdział ma zastosowanie do opracowania, przyjęcia i stosowania wszystkich przepisów technicznych, norm i procedur oceny zgodności określonych w załączniku 1 do porozumienia TBT, które mogą mieć wpływ na handel towarami między Stronami.

2.    Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do:

a)    specyfikacji zakupów opracowanych przez organy rządowe i dotyczących ich wymogów w zakresie produkcji lub konsumpcji podmiotów, do których ma zastosowanie rozdział 14 (Zamówienia publiczne); lub

b)    środków sanitarnych i fitosanitarnych określonych w załączniku A do porozumienia SPS, do których ma zastosowanie rozdział 6 (Środki sanitarne i fitosanitarne).

ARTYKUŁ 9.3

Związek z porozumieniem TBT

1.    Art. 2–9 oraz załączniki 1 i 3 do porozumienia TBT zostają włączone do niniejszej Umowy i stanowią jej część, z uwzględnieniem niezbędnych zmian.

2.    Pojęcia, o których mowa w niniejszym rozdziale, w tym w załącznikach do niniejszego rozdziału, mają takie samo znaczenie jak w porozumieniu TBT.

ARTYKUŁ 9.4

Przepisy techniczne

1.    Zgodnie z art. 22.8 (Ocena skutków) każda ze Stron podejmuje starania, by przeprowadzić ocenę skutków planowanych przepisów technicznych wchodzących w zakres środków regulacyjnych określonych w art. 22.2 (Definicje), które mogą mieć istotny wpływ na handel, zgodnie ze swoimi zasadami i procedurami. Dla większej pewności należy zaznaczyć, że niniejszy ustęp ma również zastosowanie do procedur oceny zgodności, które są częścią takich przepisów technicznych.

2.    Jeżeli ocena skutków jest przeprowadzana zgodnie z ust. 1, wówczas zgodnie z art. 22.8 ust. 2 lit. b) (Ocena skutków) każda ze Stron ocenia wykonalne i odpowiednie możliwości regulacyjne i pozaregulacyjne dla proponowanego przepisu technicznego, które mogłyby pozwolić osiągnąć uzasadnione cele Strony zgodnie z art. 2.2 porozumienia TBT. Dla większej pewności należy zaznaczyć, że ten obowiązek ma również zastosowanie do procedur oceny zgodności, które są częścią takich przepisów technicznych.

3.    W związku z art. 2.3 i 2.4 porozumienia TBT każda ze Stron dokonuje okresowego przeglądu swoich przepisów technicznych. Dokonując takiego przeglądu, każda ze Stron bierze pod uwagę między innymi dążenie do zwiększania zbieżności z odpowiednimi normami międzynarodowymi, uwzględniając wszelkie zmiany w odpowiednich normach międzynarodowych oraz to, czy nadal istnieją okoliczności, które doprowadziły do rozbieżności w stosunku do odpowiednich norm międzynarodowych.

4.    Bez uszczerbku dla postanowień rozdziału 22 (Dobre praktyki regulacyjne i współpraca regulacyjna), przy opracowywaniu istotnych przepisów technicznych, które mogą mieć znaczący wpływ na handel, każda ze Stron, zgodnie z jej odpowiednimi zasadami i procedurami, umożliwia osobom obu Stron wyrażenie opinii w ramach procesu konsultacji publicznych, z wyjątkiem sytuacji, gdy wystąpią nagłe problemy dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia, ochrony środowiska albo bezpieczeństwa krajowego lub gdy istnieje groźba ich wystąpienia. Każda ze Stron zezwala osobom z drugiej Strony na udział w takich konsultacjach na warunkach nie mniej korzystnych niż te przyznane jej własnym osobom, a także podaje do wiadomości publicznej wyniki tego procesu konsultacji.

ARTYKUŁ 9.5

Normy międzynarodowe

1.    Za odpowiednie normy międzynarodowe w rozumieniu art. 2, art. 5 oraz załącznika 3 do porozumienia TBT uznaje się normy międzynarodowe opracowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną („ISO”), Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną („IEC”), Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny („ITU”) oraz Komisję Codex Alimentarius („Codex”), o ile spełniają one warunki określone w ust. 2.

2.    Norma opracowana przez organizację międzynarodową inną niż te, o których mowa w ust. 1, może również zostać uznana za odpowiednią normę międzynarodową w rozumieniu art. 2, art. 5 oraz załącznika 3 do porozumienia TBT, pod warunkiem że:

a)    została opracowana przez organ normalizacyjny, który dąży do osiągnięcia konsensusu:

(i)    między delegacjami krajowymi uczestniczących członków WTO reprezentujących wszystkie krajowe jednostki normalizacyjne na ich terytorium, które przyjęły lub zamierzają przyjąć normy w zakresie objętym międzynarodową działalnością normalizacyjną; albo

(ii)    między organami rządowymi uczestniczących członków WTO; oraz

b)    została opracowana zgodnie z decyzją Komitetu ds. Barier Technicznych w Handlu, ustanowionego na mocy art. 13 porozumienia TBT, dotyczącą zasad rozwoju międzynarodowych norm, wskazówek i zaleceń, w związku z art. 2, art. 5 oraz załącznikiem 3 do porozumienia TBT.

3.    Jeżeli Strona nie stosowała norm międzynarodowych jako podstawy przepisów technicznych i związanych z nimi procedur oceny zgodności, na wniosek drugiej Strony wskazuje ona wszelkie istotne odstępstwa od odpowiednich norm międzynarodowych i wyjaśnia powody, dla których normy te zostały uznane za niewłaściwe lub nieskuteczne dla osiągnięcia wyznaczonego celu, oraz przedstawia dowody, na których oparto tę ocenę, jeśli są one dostępne.

ARTYKUŁ 9.6

Normy

1.    W celu harmonizacji norm w jak najszerszym zakresie oraz w uzupełnieniu do postanowień art. 4.1 porozumienia TBT każda ze Stron zachęca organy normalizacyjne ustanowione na jej terytorium oraz regionalne organy normalizacyjne, których Strona lub organy normalizacyjne ustanowione na jej terytorium są członkami, do:

a)    dokonywania regularnego przeglądu norm krajowych i regionalnych, które nie opierają się na odpowiednich normach międzynarodowych, między innymi w celu zwiększenia zbieżności tych norm z odpowiednimi normami międzynarodowymi;

b)    współpracy z odpowiednimi organami normalizacyjnymi drugiej Strony w ramach międzynarodowych działań normalizacyjnych, w tym poprzez współpracę w ramach międzynarodowych jednostek normalizacyjnych lub na szczeblu regionalnym; oraz

c)    wspierania współpracy dwustronnej z organami normalizacyjnymi drugiej Strony.

2.    Strony powinny prowadzić wymianę informacji w zakresie:

a)    stosowania przez nie norm w związku z przepisami technicznymi; oraz

b)    swoich odpowiednich procesów normalizacyjnych oraz zakresu wykorzystania norm międzynarodowych, regionalnych lub szczebla niższego niż regionalny jako podstawy dla swoich norm krajowych.

3.    Jeżeli projekt przepisu technicznego lub procedura oceny zgodności obejmują, poprzez włączenie lub odesłanie, obowiązek spełnienia określonych norm, muszą być spełnione obowiązki w zakresie przejrzystości określone w art. 9.8 (Przejrzystość) niniejszego rozdziału oraz w art. 2 lub 5 porozumienia TBT, w zakresie dozwolonym przez obowiązujące prawo autorskie.

ARTYKUŁ 9.7

Ocena zgodności

1.    Jeżeli Strona wymaga przeprowadzenia oceny zgodności jako pozytywnego zapewnienia, że produkt jest zgodny z przepisami technicznymi, Strona ta:

a)    dokonuje wyboru procedury oceny zgodności proporcjonalnej względem istniejącego ryzyka;

b)    w razie potrzeby akceptuje korzystanie z deklaracji zgodności dostawcy; oraz

c)    na wniosek drugiej Strony wyjaśnia uzasadnienie wyboru poszczególnych procedur oceny zgodności w stosunku do konkretnych produktów.

2.    Strony uznają, że istnieje wiele mechanizmów ułatwiających przyjęcie wyników procedur oceny zgodności. Mechanizmy te mogą obejmować:

a)    deklarację zgodności dostawcy;

b)    uznawanie przez Stronę wyników procedur oceny zgodności przeprowadzanych na terytorium drugiej Strony;

c)    dobrowolne porozumienia oparte na współpracy między jednostkami oceniającymi zgodność zlokalizowanymi na terytorium każdej ze Stron;

d)    wzajemne uznanie umów w sprawie wyników procedur oceny zgodności w odniesieniu do specjalnych przepisów technicznych, które to oceny są przeprowadzane przez organy zlokalizowane na terytorium drugiej Strony;

e)    wykorzystywanie akredytacji do zatwierdzania jednostek oceniających zgodność; oraz

f)    rządowe wyznaczanie jednostek oceniających zgodność.

3.    Jeżeli Strona wymaga przeprowadzenia przez osobę trzecią oceny zgodności jako pozytywnego zapewnienia, że produkt jest zgodny z przepisem technicznym oraz nie zastrzegła tego zadania dla władzy publicznej, jak określono w ust. 4, Strona ta:

a)    przyznaje pierwszeństwo wykorzystywaniu akredytacji do zatwierdzania jednostek oceniających zgodność;

b)    stosuje normy międzynarodowe w zakresie akredytacji i oceny zgodności;

c)    jeżeli istnieje taka możliwość, wykorzystuje umowy międzynarodowe obejmujące organy akredytujące Stron, na przykład w ramach mechanizmów Międzynarodowej Współpracy w dziedzinie Akredytacji Laboratoriów („ILAC”) oraz Międzynarodowego Forum Akredytacji („IAF”);

d)    zachęca do stosowania umów lub uzgodnień międzynarodowych dotyczących harmonizacji lub ułatwiania akceptacji wyników oceny zgodności;

e)    zapewnia, aby jej przepisy i procedury nie ograniczały niepotrzebnie wyboru przedsiębiorców spośród jednostek oceniających zgodność wyznaczonych przez organy Strony dla określonego produktu lub zestawu produktów;

f)    zapewnia, aby działalność jej jednostek akredytujących była zgodna z normami międzynarodowymi w zakresie akredytacji oraz aby nie dochodziło do konfliktu interesów między jednostkami akredytującymi a jednostkami oceniającymi zgodność w odniesieniu do ich działalności w zakresie zgodności, w tym jeżeli chodzi o personel;

g)    zapewnia, aby jednostki oceniające zgodność prowadziły swoją działalność w taki sposób, by zapobiec konfliktom interesów wpływającym na wynik oceny;

h)    zezwala jednostkom oceniającym zgodność na korzystanie z usług podwykonawców w celu przeprowadzania badań lub inspekcji w związku z oceną zgodności, w tym podwykonawców zlokalizowanych na terytorium drugiej Strony. Żadne z postanowień niniejszej litery nie może być interpretowane jako zakazujące Stronie nakładania na podwykonawców obowiązku spełnienia tych samych wymagań, które jednostka oceniająca zgodność, z którą zawarli umowę, musi spełnić na potrzeby samodzielnego przeprowadzenia badań lub inspekcji objętych umową; oraz

i)    zapewnia, aby szczegółowe informacje dotyczące organów, które zostały wyznaczone do przeprowadzania takiej oceny zgodności, w tym zakres wyznaczenia, były publikowane w internecie.

4.    Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie wyklucza nakładania przez Stronę wymogu, aby ocenę zgodności dotyczącą określonych produktów przeprowadzały określone jednostki władzy publicznej tej Strony. Jeżeli Strona wymaga, aby ocena zgodności była przeprowadzana przez jej określone jednostki władzy publicznej, Strona ta:

a)    ogranicza opłaty za ocenę zgodności do przybliżonego kosztu świadczonych usług oraz, na prośbę wnioskodawcy występującego o ocenę zgodności, wyjaśnia, w jaki sposób opłaty nakładane za taką ocenę zgodności są ograniczone do przybliżonego kosztu świadczonych usług; oraz

b)    zapewnia, aby opłaty za ocenę zgodności były dostępne na żądanie, jeżeli nie zostały podane do wiadomości publicznej.

5.    Niezależnie od postanowień ust. 1, 3 i 4 w dziedzinach wymienionych w załączniku 9-A (Przyjmowanie wyników oceny zgodności (dokumenty)), w odniesieniu do których Unia akceptuje korzystanie z deklaracji zgodności dostawcy, Nowa Zelandia, jeżeli uzna, że ocena zgodności przeprowadzona przez podmiot niebędący pierwszą stroną jest niezbędna do zapewnienia zgodności produktu z wymaganiami przepisów technicznych Nowej Zelandii, akceptuje:

a)    certyfikaty i sprawozdania z badań wydane przez jednostki oceniające zgodność, które mają siedzibę na terytorium Unii i które zostały akredytowane przez jednostkę akredytującą będącą członkiem międzynarodowych porozumień o wzajemnym uznawaniu w ramach ILAC lub IAF lub ich następców, lub które są w inny sposób uznawane zgodnie z wymaganiami przepisów technicznych Nowej Zelandii; lub

b)    w odniesieniu do aspektów bezpieczeństwa elektrycznego i kompatybilności elektromagnetycznej – certyfikaty i sprawozdania z badań wydane przez jednostki oceniające zgodność, które mają siedzibę na terytorium Unii i są objęte systemem CB IECEE 16 .

6.    Deklaracja zgodności dostawcy jest własnym świadectwem zgodności wydanym przez producenta lub inną upoważnioną pierwszą stronę 17 na ich wyłączną odpowiedzialność w oparciu o wyniki odpowiedniego rodzaju działalności związanej z oceną zgodności i z wyłączeniem obowiązkowej oceny przez osobę trzecią.

7.    Strony współpracują w dziedzinie wzajemnego uznawania zgodnie z umową o wzajemnym uznawaniu między Wspólnotą Europejską a Nową Zelandią sporządzoną w Wellington w dniu 25 czerwca 1998 r. Strony mogą również postanowić, zgodnie z odpowiednimi postanowieniami tej Umowy, o rozszerzeniu zakresu, jeśli chodzi o produkty, stosowne wymogi regulacyjne lub uznawane jednostki oceniające zgodność.

ARTYKUŁ 9.8

Przejrzystość

1.    Z wyjątkiem sytuacji, gdy wystąpią nagłe problemy dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia, ochrony środowiska albo bezpieczeństwa narodowego lub zaistnieje groźba wystąpienia takich problemów, każda ze Stron zezwala drugiej Stronie na przekazanie pisemnych uwag do proponowanych przepisów technicznych i procedur oceny zgodności, o których powiadomiła, w terminie co najmniej 60 dni od dnia przekazania powiadomienia o takich przepisach lub procedurach do centralnego rejestru powiadomień WTO. Strona pozytywnie rozpatruje uzasadnione wnioski o przedłużenie terminu przedkładania uwag.

2.    W przypadku gdy tekst zgłoszenia nie jest sformułowany w jednym z urzędowych języków WTO, każda ze Stron przedstawia w formularzu powiadomienia WTO szczegółowy i kompleksowy opis treści proponowanego przepisu technicznego lub procedury oceny zgodności.

3.    Jeżeli Strona otrzymuje od drugiej Strony pisemne uwagi dotyczące proponowanego przepisu technicznego lub proponowanej procedury oceny zgodności, Strona ta:

a)    na wniosek drugiej Strony pisemne uwagi poddaje pod dyskusję z udziałem swojego właściwego organu regulacyjnego, gdy tylko jest to możliwe, w terminie, w którym takie uwagi można uwzględnić; oraz

b)    udziela na piśmie odpowiedzi na istotne lub merytoryczne kwestie przedstawione w uwagach nie później niż w dniu publikacji przepisu technicznego lub procedury oceny zgodności.

4.    Każda ze Stron udostępnia publicznie, najlepiej na stronie internetowej, swoje odpowiedzi na istotne lub merytoryczne kwestie przedstawione w uwagach otrzymanych od innych członków WTO w związku z powiadomieniem o barierach technicznych w handlu w odniesieniu do wniosku dotyczącego przepisów technicznych lub procedury oceny zgodności.

5.    Na wniosek drugiej Strony Strona dostarcza informacje dotyczące celów i powodów wprowadzenia wszelkich przepisów technicznych lub procedur oceny zgodności, które Strona przyjęła lub których przyjęcie proponuje.

6.    Każda ze Stron zapewnia, aby przyjęte przez nią przepisy techniczne i procedury oceny zgodności były publikowane w internecie i były dostępne bezpłatnie.

7.    Każda ze Stron dostarcza informacje dotyczące przyjęcia i wejścia w życie przepisów technicznych lub procedur oceny zgodności oraz przyjętych tekstów końcowych w formie addendum do pierwotnego powiadomienia skierowanego do WTO.

8.    W związku z art. 2.12 porozumienia TBT wyrażenie „odpowiedni odstęp czasowy” należy zwykle rozumieć jako okres co najmniej sześciu miesięcy, chyba że byłoby to nieskuteczne z perspektywy realizacji uzasadnionych zamierzonych celów.

9.    Strona rozpatruje uzasadniony wniosek drugiej Strony otrzymany przed upływem terminu przedkładania uwag, o którym mowa w ust. 1, po przekazaniu do centralnego rejestru powiadomień WTO, o przedłużenie okresu między przyjęciem przepisu technicznego a jego wejściem w życie, z wyjątkiem przypadków, w których takie opóźnienie byłoby nieskuteczne z perspektywy osiągnięcia zamierzonych uzasadnionych celów.

ARTYKUŁ 9.9

Oznakowanie i etykietowanie

1.    Przepis techniczny Strony może zawierać wyłącznie wymogi w zakresie oznakowania lub etykietowania lub dotyczyć wyłącznie takich wymogów. W takich przypadkach do tych przepisów technicznych zastosowanie mają odpowiednie zasady określone w art. 2.2 porozumienia TBT.

2.    Jeżeli Strona wymaga obowiązkowego oznakowania lub etykietowania produktów:

a)    w miarę możliwości wymaga podawania wyłącznie takich informacji, które są istotne dla konsumentów lub użytkowników produktu lub które wskazują na zgodność produktu z obowiązkowymi wymaganiami technicznymi;

b)    nie wymaga żadnego uprzedniego zatwierdzenia, żadnej uprzedniej rejestracji ani certyfikacji oznakowań ani etykiet produktów ani wniesienia opłaty jako warunku wstępnego wprowadzenia do obrotu na jej rynku produktów, które spełniają obowiązkowe wymagania techniczne, chyba że jest to niezbędne ze względu na związane z produktem lub z oświadczeniami umieszczonymi na oznakowaniach i etykietach zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi, zwierząt lub roślin, dla środowiska lub bezpieczeństwa narodowego;

c)    jeżeli wymaga stosowania przez przedsiębiorców niepowtarzalnego numeru identyfikacyjnego, bez zbędnej zwłoki i w sposób niedyskryminujący wydaje taki numer podmiotom gospodarczym drugiej Strony;

d)    pod warunkiem że oznakowanie i etykietowanie danego produktu jest zgodne z wymogami regulacyjnymi Strony dokonującej przywozu oraz nie jest mylące, wewnętrznie sprzeczne ani niejasne w stosunku do tych wymogów, Strona zezwala 18 na stosowanie następujących elementów:

(i)    informacji w innych językach, oprócz języka wymaganego na terytorium Strony dokonującej przywozu;

(ii)    uznanych na świecie nazw, piktogramów, symboli lub elementów graficznych; oraz

(iii)    informacji dodatkowych w stosunku do tych wymaganych na terytorium Strony dokonującej przywozu;

e)    akceptuje fakt, że etykietowanie, w tym etykietowanie dodatkowe lub korekty etykietowania, odbywa się na terytorium Strony dokonującej przywozu, zgodnie z jej odpowiednimi przepisami i procedurami, jako alternatywa do etykietowania na terytorium Strony dokonującej wywozu, chyba że takie etykietowanie jest niezbędne ze względu na uzasadnione cele, o których mowa w art. 2.2 porozumienia TBT; oraz

f)    jeżeli uzna, że nie narusza to uzasadnionych celów porozumienia TBT, stara się akceptować nietrwałe lub usuwalne etykiety, oznakowania lub etykiety umieszczone w dokumentacji towarzyszącej, zamiast wymagać, by takie etykiety lub oznakowania były fizycznie przymocowane do produktu.

3.    Ust. 2 niniejszego artykułu nie ma zastosowania do oznakowania lub etykietowania produktów leczniczych i wyrobów medycznych, zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi Strony.

ARTYKUŁ 9.10

Współpraca w zakresie nadzoru rynku oraz bezpieczeństwa i zgodności produktów niespożywczych

1.    Do celów niniejszego artykułu „nadzór rynku” oznacza działania podejmowane i środki wprowadzane przez organy publiczne, w tym te wprowadzone we współpracy z przedsiębiorcami, na podstawie procedur Strony, których celem jest umożliwienie Stronie monitorowania produktów lub zapewnienia ich bezpieczeństwa lub ich zgodności z wymogami określonymi w jej przepisach ustawowych i wykonawczych.

2.    Strony uznają znaczenie współpracy w zakresie nadzoru rynku oraz bezpieczeństwa i zgodności produktów niespożywczych dla ułatwienia handlu oraz ochrony konsumentów i innych użytkowników, a także znaczenie budowania wzajemnego zaufania w oparciu o wspólne informacje.

3.    Każda ze Stron zapewnia:

a)    bezstronność i niezależność funkcji nadzoru rynku od funkcji oceny zgodności, aby uniknąć konfliktu interesów 19 ; oraz

b)    brak jakiegokolwiek interesu, który mogłyby wpłynąć na bezstronność organów nadzoru rynku w prowadzeniu przez nie kontroli lub nadzoru nad przedsiębiorcami.

4.    Strony mogą współpracować i wymieniać się informacjami w dziedzinie nadzoru rynku, bezpieczeństwa produktów niespożywczych i ich zgodności, w szczególności w odniesieniu do:

a)    nadzoru rynku oraz czynności i środków związanych z egzekwowaniem prawa;

b)    metod oceny ryzyka i testowania produktów;

c)    skoordynowanego odzyskiwania produktu lub innych podobnych działań;

d)    kwestii naukowych, technicznych i regulacyjnych mających na celu poprawę bezpieczeństwa i zgodności produktów niespożywczych;

e)    pojawiających się kwestii o istotnym znaczeniu dla zdrowia i bezpieczeństwa;

f)    działań związanych z normalizacją; oraz

g)    wymiany urzędników.

5.    Unia może przekazać Nowej Zelandii wybrane informacje z unijnego systemu szybkiej informacji w odniesieniu do produktów konsumenckich, o których mowa w dyrektywie 2001/95/WE 20 , lub z następcy tego systemu, a Nowa Zelandia może przekazać Unii wybrane informacje na temat bezpieczeństwa niespożywczych produktów konsumenckich oraz na temat wprowadzonych środków zapobiegawczych, ograniczających i naprawczych w odniesieniu do produktów konsumenckich, o których mowa w odpowiednim prawodawstwie Nowej Zelandii. Wymiana informacji może mieć formę:

a)    wymiany ad hoc w należycie uzasadnionych przypadkach; lub

b)    systematycznej wymiany na podstawie porozumienia ustanowionego decyzją Komitetu ds. Handlu zgodnie z załącznikiem 9-C (Porozumienie, o którym mowa w art. 9.10 ust. 5 lit. b), w sprawie regularnej wymiany informacji dotyczących bezpieczeństwa produktów niespożywczych i związanych z tym środków zapobiegawczych, ograniczających i naprawczych).

6.    Komitet ds. Handlu może przyjąć decyzję o ustanowieniu zgodnie z załącznikiem 9-D (Porozumienie, o którym mowa w art. 9.10 ust. 6, w sprawie regularnej wymiany informacji dotyczących środków wprowadzonych w odniesieniu do niezgodnych z przepisami produktów niespożywczych innych niż te objęte postanowieniami art. 9.10 ust. 5 lit. b)) porozumienia w sprawie regularnej wymiany informacji, w tym drogą elektroniczną, na temat środków wprowadzonych w odniesieniu do niezgodnych z przepisami produktów niespożywczych innych niż te objęte postanowieniami ust. 5.

7.    Każda ze Stron wykorzystuje informacje otrzymane zgodnie z ust. 4, 5 i 6 wyłącznie w celu ochrony konsumentów, zdrowia, bezpieczeństwa lub środowiska.

8.    Każda ze Stron traktuje informacje otrzymane zgodnie z ust. 4, 5 i 6 jako poufne.

9.    W porozumieniach określonych w ust. 5 lit. b) i w ust. 6 określa się rodzaj informacji podlegających wymianie, zasady wymiany oraz stosowanie przepisów dotyczących poufności i ochrony danych osobowych.

10.    Komitet ds. Handlu jest uprawniony do przyjmowania decyzji w celu określenia lub zmiany uzgodnień określonych w załącznikach 9-C (Porozumienie, o którym mowa w art. 9.10 ust. 5 lit. b), w sprawie regularnej wymiany informacji dotyczących bezpieczeństwa produktów niespożywczych i związanych z tym środków zapobiegawczych, ograniczających i naprawczych) i 9-D (Porozumienie, o którym mowa w art. 9.10 ust. 6, w sprawie regularnej wymiany informacji dotyczących środków wprowadzonych w odniesieniu do niezgodnych z przepisami produktów niespożywczych innych niż te objęte postanowieniami art. 9.10 ust. 5 lit. b)).

ARTYKUŁ 9.11

Dyskusje techniczne i konsultacje

1.    Jeżeli jedna ze Stron uzna, że projekt lub propozycja przepisów technicznych lub procedury oceny zgodności drugiej Strony mogą mieć znaczący negatywny wpływ na handel między Stronami, może wnioskować o przeprowadzenie dyskusji technicznych w tej kwestii. Wniosek sporządza się na piśmie i określa się w nim:

a)    dany środek;

b)    postanowienia niniejszego rozdziału, których dotyczą wątpliwości; oraz

c)    uzasadnienie wniosku, w tym opis wątpliwości Strony występującej z wnioskiem w odniesieniu do danego środka.

2.    Strona dostarcza swój wniosek koordynatorowi do spraw rozdziału TBT drugiej Strony wyznaczonemu zgodnie z art. 9.14 (Koordynator do spraw rozdziału TBT).

3.    Na wniosek którejkolwiek ze Stron Strony spotykają się osobiście lub za pośrednictwem dowolnego środka komunikacji, w tym telefonu, wideokonferencji lub innego środka komunikacji elektronicznej, w celu omówienia wątpliwości zgłoszonych we wniosku w ciągu 60 dni od dnia dostarczenia wniosku oraz dokładają starań, aby jak najszybciej rozwiązać tę kwestię. Jeżeli Strona występująca z wnioskiem uważa, że kwestia jest pilna, może zwrócić się o wyznaczenie spotkania w krótszym terminie. W takich przypadkach Strona odpowiadająca rozpatruje ten wniosek pozytywnie.

4.    Strona może zwrócić się do drugiej Strony o konsultację w każdej kwestii wynikającej z niniejszego rozdziału, składając pisemny wniosek u koordynatora do spraw rozdziału TBT drugiej Strony. Strony dokładają wszelkich starań, aby osiągnąć obustronnie zadowalające rozwiązanie takiej kwestii.

5.    Dla większej pewności należy zaznaczyć, że niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla postanowień rozdziału 26 (Rozstrzyganie sporów).

ARTYKUŁ 9.12

Współpraca

1.    Strony mogą współpracować w odniesieniu do szczególnych obszarów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, dążąc do wyeliminowania, ograniczenia lub uniknięcia tworzenia barier technicznych w handlu oraz do ułatwienia handlu między Stronami, w tym poprzez rozwiązania cyfrowe.

2.    Strony mogą współpracować i wymieniać informacje na temat wszelkich kwestii istotnych z perspektywy załącznika 9-A (Przyjmowanie wyników oceny zgodności (dokumenty)) lub związanych z tym załącznikiem, w tym na temat kwestii jego wdrażania.

ARTYKUŁ 9.13

Zakaz badań na zwierzętach

1.    Każda ze Stron nadal aktywnie wspiera i propaguje badania, rozwój, walidację i zatwierdzanie na poziomie regulacyjnym metod alternatywnych wobec badań na zwierzętach.

2.    Każda ze Stron akceptuje, do celów oceny bezpieczeństwa produktów objętych definicją „produktu kosmetycznego” w ramach swojej jurysdykcji, wyniki testów uzyskane dzięki zatwierdzonym metodom alternatywnym dla badań na zwierzętach.

3.    Strona nie może wymagać, aby produkt objęty definicją pojęcia „produktu kosmetycznego” w ramach jej jurysdykcji był testowany na zwierzętach w celu określenia bezpieczeństwa tego produktu.

ARTYKUŁ 9.14

Koordynator do spraw rozdziału TBT

1.    Każda ze Stron wyznacza koordynatora do spraw rozdziału TBT i informuje drugą Stronę o danych kontaktowych tego koordynatora. Każda ze Stron niezwłocznie powiadamia drugą Stronę o wszelkich zmianach tych danych kontaktowych.

2.    Koordynatorzy do spraw rozdziału TBT pracują wspólnie nad ułatwieniem wdrożenia niniejszego rozdziału i współpracy między Stronami we wszystkich kwestiach związanych z porozumieniem TBT. W tym celu i zgodnie z wewnętrznymi procedurami każdej ze Stron koordynatorzy do spraw rozdziału TBT mają w szczególności następujące obowiązki:

a)    monitorowanie wdrażania i stosowania postanowień niniejszego rozdziału, niezwłoczne zajmowanie się każdą kwestią podniesioną przez którąkolwiek ze Stron związaną z opracowywaniem, przyjmowaniem, stosowaniem lub egzekwowaniem przepisów technicznych, norm lub procedur oceny zgodności, a także, na wniosek którejkolwiek ze Stron, służenie konsultacją we wszelkich kwestiach wynikających z niniejszego rozdziału;

b)    zacieśnianie współpracy w zakresie opracowywania i doskonalenia przepisów technicznych, norm i procedur oceny zgodności;

c)    organizowanie dyskusji technicznych lub konsultacji, o których mowa w art. 9.11 (Dyskusje i konsultacje techniczne);

d)    organizowanie tworzenia grup roboczych 21 , w stosownych przypadkach; oraz

e)    wymiana informacji dotyczących rozwoju sytuacji na pozarządowych, regionalnych i wielostronnych forach w zakresie przepisów technicznych, norm i procedur oceny zgodności.

3.    Koordynatorzy do spraw rozdziału TBT komunikują się ze sobą w dowolny uzgodniony sposób, który jest odpowiedni do celów wykonywania ich obowiązków.

ROZDZIAŁ 10

LIBERALIZACJA INWESTYCJI I HANDEL USŁUGAMI

SEKCJA A

POSTANOWIENIA OGÓLNE

ARTYKUŁ 10.1

Cele

1.    Strony, potwierdzając swoje zobowiązanie do stworzenia lepszych warunków do rozwoju handlu i inwestycji między sobą, ustanawiają niniejszym niezbędne uzgodnienia dotyczące stopniowej, wzajemnej liberalizacji handlu usługami i inwestycji.

2.    Strony potwierdzają prawo każdej ze Stron do wprowadzania na swoich terytoriach regulacji w celu osiągnięcia uzasadnionych celów polityki, takich jak ochrona życia lub zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin, usługi socjalne, edukacja publiczna, bezpieczeństwo, ochrona środowiska, w tym przeciwdziałanie zmianie klimatu, moralność publiczna, ochrona socjalna lub ochrona konsumentów, dobrostan zwierząt, ochrona prywatności i danych, wspieranie i ochrona różnorodności kulturowej oraz, w przypadku Nowej Zelandii, wspieranie lub ochrona praw, interesów, zadań i zobowiązań ludności Māori.

ARTYKUŁ 10.2

Zakres

1.    Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do środków odnoszących się do osób fizycznych Strony starających się o dostęp do rynku pracy drugiej Strony ani do środków dotyczących narodowości lub obywatelstwa, stałego pobytu czy też stałego zatrudnienia.

2.    Niniejszy rozdział nie uniemożliwia Stronie stosowania środków regulujących wjazd lub pobyt czasowy osób fizycznych na jej terytorium, w tym tych środków, które są niezbędne do ochrony integralności granic i zapewnienia zorganizowanego przemieszczania się osób fizycznych przez jej granice, pod warunkiem że środki te nie są stosowane w sposób niweczący lub naruszający korzyści 22 przypadające drugiej Stronie na mocy postanowień niniejszego rozdziału.

3.    Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do:

a)    przewozów lotniczych lub powiązanych usług wspierających przewozy lotnicze 23 , innych niż:

(i)    usługi w zakresie naprawy i obsługi technicznej statku powietrznego;

(ii)    usługi komputerowego systemu rezerwacji (KSR);

(iii)    obsługa naziemna;

(iv)    sprzedaż i marketing usług transportu lotniczego; oraz

(v)    następujące usługi z wykorzystaniem załogowego statku powietrznego, których podstawowym celem nie jest transport towarów lub pasażerów: gaszenie pożarów z powietrza; loty szkoleniowe; opryski; dokonywanie pomiarów; tworzenie map; fotografowanie; lotnicze usługi przygodowe 24 ; oraz inne wykonywane z powietrza usługi rolnicze, przemysłowe i inspekcyjne;

b)    usług audiowizualnych; oraz

c)    krajowego kabotażu morskiego 25 .

ARTYKUŁ 10.3

Definicje

Do celów niniejszego rozdziału stosuje się następujące definicje:

a)    „działalność prowadzona w związku z wykonywaniem władzy publicznej” oznacza działalność, w tym świadczone usługi, która nie jest prowadzona na zasadach komercyjnych ani w ramach konkurencji z co najmniej jednym przedsiębiorcą;

b)    „usługi w zakresie naprawy i obsługi technicznej statku powietrznego” oznaczają czynności prowadzone w odniesieniu do statku powietrznego lub jego części w czasie, gdy jest on wycofany z użytku, i nie obejmują obsługi liniowej;

c)    „usługi komputerowego systemu rezerwacji (KSR)” oznaczają usługi świadczone przy użyciu systemów komputerowych zawierających informacje o rozkładach lotów przewoźników lotniczych, dostępności oraz opłatach i zasadach pobierania opłat, za pomocą których to systemów można dokonywać rezerwacji lub wystawiać bilety;

d)    „przedsiębiorstwo objęte niniejszą Umową” oznacza przedsiębiorstwo na terytorium Strony założone zgodnie z lit. g), bezpośrednio lub pośrednio, przez inwestora drugiej Strony, zgodnie z prawem właściwym, istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej Umowy lub założone po tym dniu;

e)    „transgraniczny handel usługami” oznacza świadczenie usług:

(i)    z terytorium jednej Strony na terytorium drugiej Strony; lub

(ii)    na terytorium jednej Strony na rzecz usługobiorcy drugiej Strony;

f)    „działalność gospodarcza” oznacza wszelką działalność o charakterze przemysłowym, handlowym lub zawodowym lub działalność rzemieślniczą, w tym świadczenie usług, z wyjątkiem działalności prowadzonej w związku z wykonywaniem władzy publicznej;

g)    „założenie przedsiębiorstwa” oznacza ustanowienie lub nabycie osoby prawnej, w tym w oparciu o udział kapitałowy, lub utworzenie oddziału lub przedstawicielstwa na terytorium Strony, w celu ustanowienia lub utrzymania trwałych powiązań gospodarczych;

h)    „obsługa naziemna” oznacza świadczenie w porcie lotniczym na zasadzie odpłatności lub na podstawie umowy takich usług, jak: reprezentowanie przedsiębiorstw lotniczych; usługi w zakresie administracji i nadzoru; obsługa pasażerów; obsługa bagażu; obsługa ramp; catering; obsługa ładunków lotniczych i poczty lotniczej; zaopatrzenie statków powietrznych w materiały napędowe; obsługa oraz sprzątanie statków powietrznych; transport powierzchniowy; oraz operacje lotnicze, czynności administracyjne związane z załogą i planowanie lotów. Obsługa naziemna nie obejmuje: własnej obsługi naziemnej; ochrony; naprawy i obsługi technicznej statku powietrznego ani eksploatacji niezbędnej scentralizowanej infrastruktury portu lotniczego, takiej jak urządzenia odladzające, systemy dystrybucji paliwa, systemy obsługi bagażu i systemy transportu wewnątrzlotniskowego, lub zarządzania tą infrastrukturą;

i)    „inwestor Strony” oznacza osobę fizyczną Strony lub osobę prawną Strony, w tym Stronę, która zamierza założyć, zakłada lub założyła przedsiębiorstwo zgodnie z lit. g), na terytorium drugiej Strony;

j)    „osoba prawna Strony” oznacza 26 :

(i)    w odniesieniu do Unii:

A)    osobę prawną utworzoną lub zorganizowaną na mocy prawa Unii lub co najmniej jednego z jej państw członkowskich i prowadzącą znaczące operacje gospodarcze 27 na terytorium Unii; oraz

B)    przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza Unią i kontrolowane przez osoby fizyczne z państwa członkowskiego, których statki są zarejestrowane w państwie członkowskim i pływają pod jego banderą;

(ii)    w odniesieniu do Nowej Zelandii:

A)    osobę prawną utworzoną lub zorganizowaną na mocy prawa Nowej Zelandii i prowadzącą znaczące operacje gospodarcze w Nowej Zelandii; oraz

B)    przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza Nową Zelandią i kontrolowane przez osoby fizyczne z Nowej Zelandii, których statki są zarejestrowane w Nowej Zelandii i pływają pod jej banderą;

k)    „działalność” oznacza prowadzenie i utrzymywanie przedsiębiorstwa, zarządzanie nim, korzystanie z niego, a także jego sprzedaż lub rozporządzanie nim w inny sposób;

l)    „sprzedaż i marketing usług transportu lotniczego” oznacza możliwość swobodnej sprzedaży i swobodnego wprowadzania do obrotu własnych usług z zakresu transportu lotniczego przez danego przewoźnika lotniczego, która obejmuje wszystkie aspekty marketingu, takie jak badanie rynku, reklama i dystrybucja, ale nie obejmuje wyceny usług transportu lotniczego ani mających zastosowanie warunków;

m)    „usługa” oznacza każdą usługę w jakimkolwiek sektorze, z wyjątkiem usług świadczonych w związku z wykonywaniem władzy publicznej; oraz

n)    „usługodawca” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która zamierza świadczyć lub świadczy usługi.

SEKCJA B

LIBERALIZACJA INWESTYCJI

ARTYKUŁ 10.4

Zakres

1.    Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Strony mających wpływ na założenie przedsiębiorstwa lub prowadzenie działalności gospodarczej przez:

a)    inwestorów drugiej Strony;

b)    przedsiębiorstwa objęte niniejszą Umową; oraz

c)    do celów art. 10.9 (Wymogi dotyczące wyników) – wszelkie przedsiębiorstwa na terytorium Strony, która stosuje lub utrzymuje dany środek.

2.    Niniejsza sekcja nie ma zastosowania do jakiegokolwiek środka Strony w odniesieniu do zamówień publicznych na towary lub usługi zakupione do celów rządowych, a nie w celu komercyjnej odsprzedaży lub w celu wykorzystania w dostarczaniu towarów lub świadczeniu usług w sprzedaży komercyjnej, niezależnie od tego, czy zamówienie to jest „zamówieniem objętym Porozumieniem” w rozumieniu art. 14.1 (Włączenie niektórych postanowień GPA).

3.    Art. 10.5 (Dostęp do rynku), 10.6 (Traktowanie narodowe), 10.7 (Zasada największego uprzywilejowania) i 10.8 (Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd) nie mają zastosowania do subsydiów ani dotacji udzielanych przez Strony, w tym pożyczek, gwarancji i ubezpieczeń wspieranych przez rząd.

ARTYKUŁ 10.5

Dostęp do rynku

Strona nie przyjmuje ani nie utrzymuje, w odniesieniu do dostępu do rynku poprzez założenie przedsiębiorstwa lub działalność inwestora drugiej Strony lub przedsiębiorstwa objętego niniejszą Umową, na całym swoim terytorium ani w jednostkach podziału administracyjnego, środków, które:

a)    nakładają ograniczenia odnoszące się do 28 :

(i)    liczby przedsiębiorstw, które mogą prowadzić określoną działalność gospodarczą, czy to w postaci kontyngentów liczbowych, monopoli, praw wyłącznych, czy też wymogów wykonania testu potrzeb ekonomicznych;

(ii)    całkowitej wartości transakcji lub aktywów, w postaci kontyngentów liczbowych lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych;

(iii)    całkowitej liczby transakcji lub całkowitej wielkości produkcji wyrażonych jako określone jednostki liczbowe, w postaci kontyngentów lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych;

(iv)    udziału kapitału zagranicznego, w postaci górnego progu procentowego ograniczającego udziały zagranicznych podmiotów albo całkowitą wartość inwestycji zagranicznych w ujęciu indywidualnym lub zbiorczym; lub

(v)    całkowitej liczby osób fizycznych, które mogą być zatrudnione w danym sektorze lub które przedsiębiorstwo może zatrudniać i które są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej i bezpośrednio związane z jej prowadzeniem, w postaci kontyngentów liczbowych lub wymogu wykonania testu potrzeb ekonomicznych; lub

b)    stanowią ograniczenie lub wymagają szczególnego rodzaju podmiotowości prawnej lub spółki joint venture, poprzez które inwestor drugiej Strony może prowadzić działalność gospodarczą.

ARTYKUŁ 10.6

Traktowanie narodowe

Każda ze Stron przyznaje inwestorom drugiej Strony i przedsiębiorstwom objętym niniejszą Umową traktowanie nie mniej korzystne od traktowania, jakie Strona ta przyznaje, w podobnych sytuacjach, własnym inwestorom i ich przedsiębiorstwom, w odniesieniu do zakładania przedsiębiorstw i ich działalności na jej terytorium.

ARTYKUŁ 10.7

Zasada największego uprzywilejowania

1.    Każda ze Stron przyznaje inwestorom drugiej Strony i przedsiębiorstwom objętym niniejszą Umową traktowanie nie mniej korzystne od traktowania, jakie Strona ta przyznaje, w podobnych sytuacjach, inwestorom z państw trzecich oraz ich przedsiębiorstwom, w odniesieniu do zakładania przedsiębiorstw i ich działalności na jej terytorium.

2.    Ust. 1 nie należy rozumieć jako zobowiązującego Stronę do rozszerzenia na inwestorów drugiej Strony lub przedsiębiorstwa objęte niniejszą Umową jakiegokolwiek traktowania wynikającego z istniejących lub przyszłych środków gwarantujących uznanie kwalifikacji, licencji lub środków przezorności, o których mowa w art. VII GATS lub ust. 3 jego załącznika dotyczącego usług finansowych.

3.    Dla większej pewności należy zaznaczyć, że „traktowanie”, o którym mowa w ust. 1, nie obejmuje procedur rozstrzygania sporów przewidzianych w innych umowach międzynarodowych.

4.    Dla większej pewności należy zaznaczyć, że postanowienia prawa materialnego zawarte w innych umowach międzynarodowych zawartych przez Stronę z państwami trzecimi nie stanowią same w sobie „traktowania”, o którym mowa w ust. 1. Środki Strony stosowane na podstawie tych postanowień 29 mogą stanowić takie traktowanie, a tym samym mogą stanowić naruszenie niniejszego artykułu.

ARTYKUŁ 10.8

Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd

Strona nie wymaga, aby przedsiębiorstwo objęte niniejszą Umową powoływało na stanowiska w kadrze kierowniczej wyższego szczebla lub na członków zarządu osoby fizyczne posiadające określone obywatelstwo.

ARTYKUŁ 10.9

Wymogi dotyczące wyników

1.    Strona nie nakłada ani nie egzekwuje żadnego wymogu ani nie egzekwuje żadnego zobowiązania ani przedsięwzięcia, w związku z założeniem przedsiębiorstwa lub działalnością jakiegokolwiek przedsiębiorstwa na jej terytorium, dotyczącego 30 :

a)    wywozu określonego poziomu lub odsetka towarów lub usług;

b)    osiągnięcia określonego poziomu lub odsetka udziału lokalnego;

c)    nabywania lub wykorzystywania towarów produkowanych lub usług świadczonych na jej terytorium lub przyznania preferencji takim towarom lub usługom, lub też nabywania towarów lub usług od osób fizycznych lub prawnych bądź innych podmiotów na jej terytorium;

d)    powiązania w jakikolwiek sposób wielkości lub wartości przywozu z wielkością lub wartością wywozu lub z kwotą wpływów w walucie obcej związanych z tym przedsiębiorstwem;

e)    ograniczenia na jej terytorium sprzedaży towarów lub usług, które są produkowane lub świadczone przez takie przedsiębiorstwo, poprzez powiązanie tej sprzedaży w jakikolwiek sposób z wielkością lub wartością jego wywozu lub wpływów w walucie obcej;

f)    przekazania technologii, procesu produkcji lub innej prawnie zastrzeżonej wiedzy na rzecz osoby fizycznej lub prawnej lub dowolnego innego podmiotu na jej terytorium;

g)    dostarczania wyłącznie z terytorium tej Strony towaru wyprodukowanego lub usługi świadczonej przez dane przedsiębiorstwo na określony rynek regionalny lub na rynek światowy;

h)    zlokalizowania siedziby głównej na dany region lub na rynek światowy na jej terytorium;

i)    zatrudniania określonej liczby lub odsetka osób fizycznych tej Strony;

j)    osiągnięcia danego poziomu lub wartości prac badawczo-rozwojowych na jej terytorium;

k)    ograniczenia wywozu lub sprzedaży na wywóz; ani

l)    w odniesieniu do wszelkich umów licencyjnych 31 obowiązujących w czasie, kiedy wymóg ten jest nakładany lub egzekwowany lub gdy egzekwowane jest zobowiązanie lub przedsięwzięcie, lub w odniesieniu do wszelkich przyszłych umów licencyjnych zawartych dobrowolnie między przedsiębiorstwem a osobą fizyczną lub prawną lub też dowolnym innym podmiotem na terytorium Strony, jeżeli wymóg jest nakładany lub egzekwowany lub gdy zobowiązanie lub przedsięwzięcie jest egzekwowane w sposób, który stanowi bezpośrednią ingerencję w tę umowę licencyjną przez wykonywanie pozasądowej władzy publicznej Strony 32 , przyjęcia:

(i)    określonej stawki lub kwoty opłaty licencyjnej na podstawie umowy licencyjnej; lub

(ii)    określonego okresu obowiązywania umowy licencyjnej.

2.    Strona nie uzależnia otrzymania lub dalszego otrzymywania korzyści, które są związane z założeniem przedsiębiorstwa lub działalnością przedsiębiorstwa na jej terytorium, od wywiązania się z któregokolwiek z poniższych wymogów:

a)    osiągnięcia określonego poziomu lub odsetka udziału lokalnego;

b)    nabycia lub wykorzystania towarów produkowanych lub usług świadczonych na jej terytorium lub przyznania preferencji względem takich towarów lub usług, lub też nabycia towarów lub usług od osób fizycznych lub prawnych bądź innych podmiotów na jej terytorium;

c)    powiązania w jakikolwiek sposób wielkości lub wartości przywozu z wielkością lub wartością wywozu lub z kwotą wpływów w walucie obcej związanych z tym przedsiębiorstwem;

d)    ograniczenia na jej terytorium sprzedaży towarów lub usług, które są produkowane lub świadczone przez to przedsiębiorstwo, poprzez powiązanie tej sprzedaży w jakikolwiek sposób z wielkością lub wartością jego wywozu lub wpływów w walucie obcej; ani

e)    ograniczenia wywozu lub sprzedaży na wywóz.

3.    Ust. 2 nie należy rozumieć się jako uniemożliwiającego Stronie uzależnienie otrzymania lub dalszego otrzymywania korzyści związanych z założeniem przedsiębiorstwa lub działalności jakiegokolwiek przedsiębiorstwa na jej terytorium od spełniania wymogu lokalizacji produkcji, świadczenia usług, szkolenia lub zatrudnienia pracowników, budowy lub rozbudowy poszczególnych zakładów lub prowadzenia prac badawczo-rozwojowych na jej terytorium.

4.    Ust. 1 lit. f) i l) nie mają zastosowania, kiedy:

a)    wymóg został nałożony lub wyegzekwowany lub zobowiązanie lub przedsięwzięcie zostało wyegzekwowane przez sąd, sąd administracyjny lub organ ochrony konkurencji, zgodnie z prawem konkurencji Strony, aby zapobiec lub zaradzić zakłóceniu konkurencji; lub

b)    Strona zezwala na korzystanie z prawa własności intelektualnej zgodnie z art. 31 lub art. 31bis porozumienia TRIPS, lub stosuje lub utrzymuje środki wymagające ujawnienia danych lub innych informacji prawnie zastrzeżonych, które wchodzą w zakres art. 39 porozumienia TRIPS i są z nim zgodne.

5.    Ust. 1 lit. a), b) i c) i ust. 2 lit. a) i b) nie mają zastosowania do wymogów dotyczących kwalifikacji towarów lub usług w związku z uczestnictwem w programach wspierania wywozu i pomocy zagranicznej.

6.    Ust. 2 lit. a) i b) nie mają zastosowania do wymogów nałożonych przez Stronę dokonującą przywozu dotyczących składu towarów wymaganego, aby towar ten kwalifikował się do objęcia go preferencyjną stawką celną lub preferencyjnym kontyngentem.

7.    Ust. 1 lit. l) nie ma zastosowania, jeżeli wymóg został nałożony lub wyegzekwowany, lub zobowiązanie lub przedsięwzięcie zostało wyegzekwowane przez organ sądowy jako godziwe wynagrodzenie na podstawie prawa autorskiego Strony.

8.    Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla obowiązków Strony wynikających z porozumienia WTO.

9.    Dla większej pewności należy zaznaczyć, że ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do żadnych innych zobowiązań ani wymogów niż wymogi lub zobowiązania określone w tych ustępach 33 .

10.    Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do zakładania przedsiębiorstwa ani prowadzenia działalności przez usługodawców finansowych.

11.    Jeżeli chodzi o wymogi dotyczące wyników odnoszące się do usługodawców finansowych, Strony negocjują zasady w zakresie wymogów dotyczących wyników w odniesieniu do założenia przedsiębiorstwa lub prowadzenia działalności przez usługodawcę finansowego.

12.    W ciągu 180 dni od daty pomyślnego wynegocjowania przez Strony zasad w zakresie wymogów dotyczących wyników zgodnie z ust. 11, Komitet ds. Handlu zmienia ust. 1 decyzją o włączeniu tych zasad do niniejszego artykułu i może odpowiednio zmienić środki każdej ze Stron niespełniające wymogów określone w załączniku 10‑A (Istniejące środki) i załączniku 10‑B (Przyszłe środki). Niniejszy artykuł będzie miał wtedy zastosowanie do zakładania przedsiębiorstwa i prowadzenia działalności przez usługodawców finansowych.

ARTYKUŁ 10.10

Środki niespełniające wymogów

1.    Art. 10.5 (Dostęp do rynku), 10.6 (Traktowanie narodowe), 10.7 (Zasada największego uprzywilejowania), 10.8 (Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd) i 10.9 (Wymogi dotyczące wyników) nie mają zastosowania do:

a)    wszelkich istniejących środków Strony niespełniających wymogów na poziomie:

(i)    w odniesieniu do Unii:

A)    Unii, określonych w wykazie Unii w załączniku 10-A (Istniejące środki);

B)    instytucji rządowych na szczeblu centralnym państwa członkowskiego, jak określono w wykazie Unii w załączniku 10-A (Istniejące środki);

C)    instytucji rządowych i samorządowych na szczeblu regionalnym państwa członkowskiego, jak określono w wykazie Unii w załączniku 10-A (Istniejące środki); lub

D)    władz lokalnych, innych niż te, o których mowa w lit. C); oraz

(ii)    w odniesieniu do Nowej Zelandii:

A)    instytucji rządowych na szczeblu centralnym, jak określono w wykazie Nowej Zelandii w załączniku 10‑A (Istniejące środki); lub

B)    władz lokalnych;

b)    dalszego stosowania lub szybkiego przedłużenia obowiązywania wszelkich środków niespełniających wymogów, o których mowa w lit. a); lub

c)    modyfikacji lub zmiany dowolnego środka niespełniającego wymogów, o którym mowa w lit. a) i b), pod warunkiem, że ta modyfikacja lub zmiana nie zmniejsza zgodności środka – w brzmieniu obowiązującym bezpośrednio przez modyfikacją lub zmianą – z art. 10.5 (Dostęp do rynku), 10.6 (Traktowanie narodowe), 10.7 (Zasada największego uprzywilejowania), 10.8 (Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd) lub 10.9 (Wymogi dotyczące wyników).

2.    Art. 10.5 (Dostęp do rynku), 10.6 (Traktowanie narodowe), 10.7 (Zasada największego uprzywilejowania) i 10.8 (Kadra kierownicza wyższego szczebla i zarząd) i 10.9 (Wymogi dotyczące wyników) nie mają zastosowania do środka Strony w odniesieniu do sektorów, podsektorów lub rodzajów działalności określonych w wykazie tej Strony w załączniku 10-B (Przyszłe środki).

3.    Strona nie wymaga, na podstawie żadnego środka wprowadzonego po dniu wejścia w życie niniejszej Umowy i zamieszczonego w wykazie tej Strony w załączniku 10-B (Przyszłe środki), aby inwestor drugiej Strony ze względu na swoją przynależność państwową sprzedał lub zbył w inny sposób inwestycję istniejącą w chwili, gdy ten środek wchodzi w życie.

4.    Art. 10.6 (Traktowanie narodowe) i 10.7 (Zasada największego uprzywilejowania) nie mają zastosowania do żadnego środka, który stanowi wyjątek lub odstępstwo od art. 3 lub 4 porozumienia TRIPS, jak szczegółowo określono w art. 3–5 tego porozumienia.

ARTYKUŁ 10.11

Wymogi informacyjne

Niezależnie od postanowień art. 10.6 (Traktowanie narodowe) i 10.7 (Zasada największego uprzywilejowania) Strona może wymagać od inwestora drugiej Strony lub jego przedsiębiorstwa objętego niniejszą Umową dostarczenia informacji dotyczących tego przedsiębiorstwa objętego niniejszą Umową wyłącznie do celów informacyjnych lub statystycznych. Strona chroni tego rodzaju informacje poufne przed wszelkim ujawnieniem, które mogłoby naruszyć pozycję konkurencyjną inwestora lub przedsiębiorstwa objętego niniejszą Umową. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie może być interpretowane jako zabraniające Stronie uzyskiwania lub ujawniania w inny sposób informacji w związku ze stosowaniem prawa tej Strony z zachowaniem zasady sprawiedliwości i działania w dobrej wierze.

ARTYKUŁ 10.12

Odmowa przyznania korzyści

Strona może odmówić przyznania korzyści płynących z niniejszej sekcji inwestorowi drugiej Strony lub przedsiębiorstwu objętemu niniejszą Umową, jeżeli Strona odmawiająca wprowadza lub utrzymuje środki związane z utrzymaniem międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, w tym ochrony praw człowieka, które:

a)    zakazują prowadzenia transakcji z tym inwestorem lub przedsiębiorstwem objętym niniejszą Umową; lub

b)    zostałyby naruszone lub ominięte, gdyby korzyści płynące z niniejszej sekcji przyznano temu inwestorowi lub przedsiębiorstwu objętemu niniejszą Umową, w tym gdy środki te zakazują dokonywania transakcji z osobą fizyczną lub prawną, która jest właścicielem inwestora lub przedsiębiorstwa objętego niniejszą Umową lub sprawuje kontrolę nad tym inwestorem lub przedsiębiorstwem.

SEKCJA C

TRANSGRANICZNY HANDEL USŁUGAMI

ARTYKUŁ 10.13

Zakres

1.    Niniejsza sekcja ma zastosowanie do środków Strony, które mają wpływ na transgraniczny handel usługami świadczonymi przez usługodawców drugiej Strony.

2.    Niniejsza sekcja nie ma zastosowania do:

a)    jakiegokolwiek środka Strony w odniesieniu do zamówień publicznych na towary lub usługi zakupione do celów publicznych, a nie w celu komercyjnej odsprzedaży lub w celu wykorzystania w dostarczaniu towarów lub świadczeniu usług w sprzedaży komercyjnej, niezależnie od tego, czy zamówienie to jest „zamówieniem objętym Porozumieniem” w rozumieniu art. 14.1 (Włączenie niektórych postanowień GPA). lub

b)    subsydiów lub dotacji udzielanych przez Strony, w tym pożyczek, gwarancji i ubezpieczeń wspieranych przez rząd.

ARTYKUŁ 10.14

Dostęp do rynku