KOMISJA EUROPEJSKA
Strasburg, dnia 13.6.2023
COM(2023) 317 final
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW
Ramy zrównoważonego finansowania, które sprawdzają się w praktyce
{SWD(2023) 209 final}
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów
Ramy zrównoważonego finansowania, które sprawdzają się w praktyce
Wprowadzenie
Europejski Zielony Ład i transformacja w stronę neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki do 2050 r. stanowią poważne wyzwania, w szczególności w obecnym kontekście geopolitycznym i gospodarczym, ale oferują również możliwości dla UE. Inwestycje w zieloną transformację pomogą uczynić Europę pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu i zbudować zrównoważone, sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo. Inwestycje w czyste i zrównoważone źródła energii oraz efektywność energetyczną wzmocnią otwartą strategiczną autonomię UE i zmniejszą zależność od importu rosyjskich i kopalnych paliw spoza UE, pomagając obniżyć ceny energii w przyszłości. W tym celu konieczne są również inwestycje w zdolność do opracowywania i produkcji czystych technologii, aby uniknąć tworzenia nowych strategicznych zależności i wzmocnić konkurencyjność UE. Z kolei niepodjęcie na czas działań mających na celu przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z klimatem i przyrodą pociągnie za sobą znaczne koszty dla przedsiębiorstw i społeczeństwa oraz może prowadzić do destrukcyjnych dostosowań mających wpływ na stabilność finansową. Aby osiągnąć te cele, UE będzie potrzebować dodatkowych inwestycji w wysokości około 700 mld EUR rocznie na potrzeby realizacji celów Zielonego Ładu, RepowerEU i aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie. Zdecydowanie przeważająca część tych inwestycji będzie musiała pochodzić z finansowania prywatnego.
Celem unijnego programu na rzecz zrównoważonego finansowania jest wspieranie przedsiębiorstw i sektora finansowego w tych staraniach poprzez zachęcanie do prywatnego finansowania projektów i technologii służących transformacji oraz ułatwianie przepływów finansowych na rzecz zrównoważonych inwestycji. W ciągu ostatnich 5 lat UE poczyniła znaczne postępy we wdrażaniu programu na rzecz zrównoważonego finansowania. Cele pośrednie obejmują przyjęcie rozporządzenia w sprawie systematyki, rozporządzenia w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (SFDR), unijnych klimatycznych wskaźników referencyjnych określonych w rozporządzeniu o wskaźnikach referencyjnych, rozporządzenia w sprawie europejskich zielonych obligacji oraz dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). UE doprecyzowała również, że obowiązki powiernicze w sektorach zarządzania aktywami, reasekuracji, ubezpieczeń i inwestycji obejmują również ryzyko dla zrównoważonego rozwoju oraz ustanowiła przepisy wymagające omówienia preferencji inwestorów detalicznych dotyczących zrównoważonego rozwoju w punkcie sprzedaży. Jesienią 2021 r. Komisja zaproponowała normy ostrożnościowe w ramach pakietów bankowego i ubezpieczeniowego w celu zwiększenia odporności sektora finansowego na ryzyko dla zrównoważonego rozwoju; są one obecnie przedmiotem negocjacji przez współprawodawców. Łącznie elementy te zapewniają, aby w sektorze finansowym w coraz większym stopniu uwzględniano czynniki zrównoważonego rozwoju.
Przedstawiony dziś pakiet jest ważnym krokiem w kierunku ukończenia ram zrównoważonego finansowania. Akty delegowane dotyczące systematyki umożliwią uznawanie inwestycji w większej liczbie sektorów i rodzajów działalności gospodarczej za zrównoważone środowiskowo, w tym działań i powiązanych kryteriów związanych z wszystkimi sześcioma celami środowiskowymi określonymi w rozporządzeniu w sprawie systematyki. Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie przejrzystości i integralności działań w zakresie ratingów z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego (ESG) zapewni, aby ratingi ESG stały się bardziej wiarygodnym i przejrzystym elementem łańcucha wartości zrównoważonego finansowania. Przygotowywane europejskie standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju w ramach CSRD umożliwią przedsiębiorstwom przekazywanie informacji na temat zrównoważonego rozwoju różnym kredytodawcom, inwestorom i innym zainteresowanym stronom w ujednolicony sposób. W zaleceniu Komisji przedstawiono sposób, w jaki ramy zrównoważonego finansowania obejmują finansowanie transformacji i wyjaśniono, jak przedsiębiorstwa, inwestorzy i pośrednicy finansowi mogą dobrowolnie korzystać z obecnych ram zrównoważonego finansowania w celu sfinansowania transformacji w stronę neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki, przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności, wraz z praktycznymi przykładami i wyjaśnieniami. Ponadto towarzyszący dokument roboczy służb Komisji w sprawie użyteczności unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju i szerszych unijnych ram zrównoważonego finansowania zawiera przegląd kluczowych filarów obecnie obowiązujących ram i podsumowanie niedawno przyjętych środków w zakresie użyteczności.
Z wczesnej analizy sprawozdawczości wynika, że unijne ramy zrównoważonego finansowania zaczynają działać zgodnie z zamierzeniami, ułatwiając prywatne finansowanie inwestycji ekologicznych i inwestycji w transformację dzięki przejrzystości i jako kompleksowy zestaw narzędzi. Na przykład przedsiębiorstwa stosują systematykę i zaczynają na jej podstawie informować o swoich zrównoważonych inwestycjach.
Niezależnie od osiągniętych do tej pory znacznych postępów oraz możliwości i przewag konkurencyjnych, jakie transformacja oferuje w dłuższej perspektywie, Komisja przyznaje, że przedsiębiorstwa, w szczególności MŚP, stoją przed poważnymi wyzwaniami związanymi z transformacją w stronę neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki. Wyzwania te obejmują identyfikowanie rozwiązań, w przypadku gdy zielone technologie nie są jeszcze dostępne, określanie w strategiach biznesowych celów i działań w zakresie zrównoważonego rozwoju w oraz przestrzeganie wyższych standardów zrównoważonego rozwoju środowiskowego i społecznego oraz wymogów dotyczących ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem, a także przezwyciężanie niedoborów pracowników i kwalifikacji wśród siły roboczej.
Wdrożenie i pierwsze zastosowanie wymogów dotyczących ujawniania informacji na temat zrównoważonego rozwoju może również stanowić wyzwanie, ponieważ stopniowe wprowadzanie sprawozdawczości rodzi pytania dotyczące wdrażania i użyteczności oraz wymaga inwestycji na poziomie przedsiębiorstwa w tworzenie, przetwarzanie i zapewnianie jakości wymaganych informacji. Komisja zobowiązuje się aktywnie wspierać wdrażanie oraz zapewniać użyteczność i włączający charakter ram dla przedsiębiorstw o różnej wielkości, modelach biznesowych i mających różne punkty wyjścia.
Ramy zrównoważonego finansowania, które sprawdzają się w praktyce
Wraz z wdrożeniem głównych elementów ram zrównoważonego finansowania przedsiębiorstwa i podmioty finansowe zaczęły stosować narzędzia i standardy ujawniania informacji w odniesieniu do swojej działalności gospodarczej i finansowej. W ciągu najbliższych kilku lat jakość i dostępność ujawnianych informacji i danych będzie się poprawiać w miarę postępów we wdrażaniu ram zrównoważonego finansowania, a podmioty rynkowe będą mogły wykorzystywać systematykę i inne informacje dotyczące ESG do podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych, określania celów zrównoważonego rozwoju i angażowania się w ich realizację oraz pozyskiwania lub zapewniania finansowania na rzecz transformacji w stronę neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki. Korzyści ze stosowania ram będą rosły wraz ze stopniowym zwiększaniem dostępności danych. Zbiegnie się to w czasie z wdrożeniem europejskiego pojedynczego punktu dostępu (ESAP), który umożliwi cyfrowy i otwarty dostęp do tych danych.
Sprawozdawczość w zakresie systematyki z pierwszego roku stosowania pokazuje, że systematyka sprawdza się w praktyce. Z danych wynika, że spółki z indeksu STOXX Europe 600, które zgłosiły pewną zgodność z systematyką, zgłosiły zgodność z systematyką na poziomie średnio około 23 % w przypadku wydatków kapitałowych, 24 % w przypadku wydatków operacyjnych i 17 % w przypadku przychodów. Świadczy to o tym, że spółki mogą inwestować w dostosowanie działalności gospodarczej do systematyki niezależnie od ich punktu wyjścia. Instytucje finansowe i inwestorzy mogą już wykorzystywać te dane do identyfikacji przedsiębiorstw i sektorów w trakcie transformacji oraz do zapewniania rozwiązań finansowych związanych z transformacją.
Komisja jest zaangażowana we wspieranie wdrażania ram zrównoważonego finansowania i zapewnianie, aby narzędzia i ujawnianie informacji sprawdzały się w praktyce. Na podstawie informacji zwrotnych od zainteresowanych stron Komisja zintensyfikuje swoje starania na rzecz zwiększenia użyteczności i spójności ram, zapewniając, aby poszczególne elementy były łatwe w użyciu, a obciążenia administracyjne w jak największym stopniu zminimalizowane. Komisja jest również gotowa zapewnić państwom członkowskim wsparcie techniczne w celu ułatwienia tego wdrożenia, w tym przygotowywane europejskie standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, za pośrednictwem Instrumentu Wsparcia Technicznego.
Ramy zrównoważonego finansowania sprzyjają włączeniu społecznemu i są proporcjonalne. Umożliwią one małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) pozyskiwanie finansowania na ich transformację przy jednoczesnym zminimalizowaniu obciążenia administracyjnego. MŚP, w szczególności mikroprzedsiębiorstwa, nienotowane na rynku regulowanym nie podlegają unijnym ramom regulacyjnym dotyczącym zrównoważonego finansowania ze względu na ich wielkość i zdolności administracyjne, jednak niektóre MŚP mogą być zainteresowane finansowaniem zrównoważonych inwestycji i mogą czerpać korzyści z dobrowolnego stosowania narzędzi zrównoważonego finansowania. MŚP mogą jednak potrzebować wsparcia ze strony swoich partnerów w zakresie finansowania i łańcucha wartości przy określaniu swoich potrzeb w zakresie finansowania transformacji oraz przy pozyskiwaniu finansowania transformacji w praktyce. W tym kontekście pośrednicy finansowi powinni wziąć pod uwagę, że zdolność MŚP do przedstawiania szczegółowych informacji może być ograniczona i stosować zasadę proporcjonalności w kontaktach z klientami będącymi MŚP zainteresowanymi pozyskaniem finansowania na zielone inwestycje.
Przyjęto już szereg inicjatyw i ukierunkowanych środków w odpowiedzi na kluczowe kwestie związane z użytecznością i pytania zgłaszane przez zainteresowane strony. Na przykład Komisja niedawno wyjaśniła interakcję między rozporządzeniem w sprawie systematyki a rozporządzeniem w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (SFDR) w odniesieniu do koncepcji „zrównoważonych inwestycji” oraz sposobu, w jaki podmioty powinny interpretować wymogi unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju pod względem zgodności z minimalnymi zabezpieczeniami, w tym aspektami społecznymi i dotyczącymi ładu korporacyjnego. Jest to uzupełnienie niedawno opublikowanych wytycznych Komisji dotyczących interakcji między SFDR a rozporządzeniem o wskaźnikach referencyjnych w odniesieniu do produktów biernie śledzących wskaźniki referencyjne transformacji klimatycznej i wskaźniki referencyjne dostosowane do porozumienia paryskiego.
Komisja będzie kontynuowała prace nad zwiększeniem użyteczności systematyki i szerszych ram zrównoważonego finansowania, przy wsparciu Europejskich Urzędów Nadzoru (EUN) i platformy ds. zrównoważonego finansowania oraz w oparciu o dalsze zaangażowanie zainteresowanych stron. Kompleksowa ocena SFDR ogłoszona w grudniu 2022 r. stanowi istotną część tych starań. W ramach oceny SFDR jesienią 2023 r. rozpoczną się konsultacje publiczne.
Finansowanie transformacji
Transformacja w stronę neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki wymaga pilnych inwestycji na dużą skalę w zielone technologie i zrównoważoną działalność gospodarczą. Wymaga również inwestycji w działalność na rzecz przejścia, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie systematyki, w przypadku której zielone technologie nie są jeszcze dostępne. Sektor finansowy może wspierać rozwój takich technologii. Dzisiejszy pakiet jest kolejnym krokiem w kierunku wiodących światowych ram prawnych ułatwiających finansowanie transformacji.
Finansowanie transformacji mogą pozyskiwać nie tylko przedsiębiorstwa osiągające najlepsze wyniki w związane ze zrównoważonym rozwojem, ale także przedsiębiorstwa o różnych punktach wyjścia i jasnych celach zrównoważonego rozwoju. W ramach regulacyjnych dotyczących zrównoważonego finansowania uznano już inwestycje w transformację działalności gospodarczej, aktywów i przedsiębiorstw w stronę celów klimatycznych i środowiskowych, na przykład poprzez systematykę. W oparciu o określone w tych ramach informacje i narzędzia dotyczące zrównoważonego rozwoju prywatni inwestorzy i instytucje finansowe stopniowo będą w stanie skuteczniej i bardziej systematycznie identyfikować zrównoważone inwestycje i inwestycje w projekty służące transformacji. Te ujawniane informacje i narzędzia stanowią również okazję dla przedsiębiorstw do przedstawienia inwestorom i zainteresowanym stronom w ujednolicony sposób swoich celów w zakresie zrównoważonego rozwoju i dróg transformacji.
Systematyka obejmuje działalność na rzecz przejścia, dla której nie istnieją obecnie alternatywne niskoemisyjne rozwiązania wykonalne pod względem technologicznym i ekonomicznym, ale w przypadku której można jednak osiągnąć znaczną poprawę w celu przejścia do gospodarki neutralnej dla klimatu. Ponadto w ramach systematyki uznaje się inwestycje w działalność gospodarczą, która stanie się zgodna z systematyką w ciągu 5 (wyjątkowo 10) lat. Takie inwestycje mogą być ujawniane jako wydatki kapitałowe zgodne z systematyką i mogą być finansowane w drodze emisji europejskich zielonych obligacji. Takie obligacje można następnie włączyć do składu wskaźnika referencyjnego lub produktu finansowego, który obejmuje aspekt zrównoważonego rozwoju, lub służy osiągnięciu celów zrównoważonego rozwoju.
Na początkowym etapie transformacji poziomy zgodności z systematyką pod względem przychodów będą niższe, zwłaszcza w przypadku niektórych przedsiębiorstw i sektorów gospodarki. Oczekuje się już jednak, że poziomy zgodności będą wyższe pod względem wydatków kapitałowych. Potwierdzają to pierwsze dane, z których wynika, że duża liczba przedsiębiorstw zgłasza wydatki kapitałowe zgodne z systematyką, które są znacznie wyższe niż ich przychody zgodne z systematyką, zwłaszcza w sektorach o wysokim poziomie emisji, w których finansowanie transformacji jest najbardziej potrzebne, oraz że średnia zgodność z systematyką w przypadku niektórych sektorów jest znacznie wyższa pod względem wydatków kapitałowych w porównaniu z przychodami. Na przykład w sektorze usług użyteczności publicznej średnie wydatki kapitałowe zgodne z systematyką wynoszą 70 % w porównaniu z przychodami zgodnymi z systematyką wynoszącymi 40 %, a w sektorze energetycznym średnie wydatki kapitałowe zgodne z systematyką wynoszą 23 % w porównaniu z przychodami zgodnymi z systematyką wynoszącymi 7 %
.
Istnieją również istotne synergie między narzędziami i ujawnianymi informacjami, na przykład w kontekście przedsiębiorstw decydujących się na ustalenie celów transformacji i opracowanie planów transformacji. Dotychczas ponad 13 000 przedsiębiorstw na całym świecie wyznaczyło cele transformacji, a niektóre z nich zdecydowały się na opracowanie planu transformacji w celu określenia tych celów. Przygotowywane europejskie standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju zapewnią przedsiębiorstwom możliwość informowania o planach i celach transformacji klimatycznej, jeśli je mają, w ujednolicony sposób. Może to pomóc tym przedsiębiorstwom w uzyskaniu finansowania od podmiotów rynku finansowego w celu wsparcia ich starań na rzecz transformacji. Platforma ds. zrównoważonego finansowania będzie monitorowała praktyki rynkowe związane z celami i planami transformacji, a także przepływy kapitału na realizację unijnych celów zrównoważonego rozwoju.
Akty delegowane w sprawie unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju w dziedzinie środowiska i klimatu
Systematyka stanowi podstawę unijnych ram zrównoważonego finansowania i ważne narzędzie służące przejrzystości rynku, które pomaga kierować inwestycje do działalności gospodarczej najbardziej potrzebnej do zielonej transformacji. Akt delegowany w sprawie unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju w dziedzinie klimatu odnoszący się do łagodzenia zmian klimatu i adaptacji do nich obowiązuje od stycznia 2022 r. i obejmuje łącznie 107 rodzajów działalności gospodarczej, które odpowiadają za 64 % emisji gazów cieplarnianych w UE-27. Przyjęcie aktu delegowanego w sprawie unijnej systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju w dziedzinie środowiska, który obejmuje kryteria dotyczące pozostałych czterech celów środowiskowych, jest kluczowym krokiem w rozwoju ram systematyki. Włączenie większej liczby rodzajów działalności gospodarczej obejmujących wszystkie sześć celów środowiskowych, a w związku z tym większej liczby sektorów gospodarki i przedsiębiorstw, zwiększy potencjał zrównoważonych inwestycji w UE. W uzupełnieniu powyższego ukierunkowane zmiany aktu delegowanego w sprawie unijnej systematyki dotyczącej zmiany klimatu rozszerzają zakres na dotychczas nieuwzględnioną działalność gospodarczą. Uzupełnienia te ułatwią inwestycje w zielone technologie, zdolność produkcji neutralną emisyjnie i dostawy energii odnawialnej, wzmacniając politykę przemysłową UE ogłoszoną w Planie przemysłowym Zielonego Ładu na miarę epoki neutralności emisyjnej.
Akty delegowane opierają się w bardzo dużej mierze na zaleceniach platformy ds. zrównoważonego finansowania. Przedstawiony dziś pakiet nie obejmuje jednak wszystkich rodzajów działalności gospodarczej, w odniesieniu do których platforma wydała zalecenia. Komisja nadała priorytet rodzajom działalności gospodarczej mającym największy potencjał wniesienia istotnego wkładu i w odniesieniu do których w krótkim czasie możliwe było zatwierdzenie lub dopracowanie zalecanych kryteriów. Działalność gospodarcza, która wymaga głębszej oceny i kalibracji kryteriów, będzie nadal oceniana i poddawana przeglądowi przez Komisję w celu zajęcia się nią na późniejszym etapie.
Systematyka określa kryteria, które działalność gospodarcza musi spełnić, aby stać się zrównoważoną, a tym samym wyznacza drogę jej transformacji. Poziom aktywów zgodnych z systematyką będzie wzrastał wraz z postępami w zakresie transformacji w stronę neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki. Nowe sektory i rodzaje działalności gospodarczej będą dodawane, a istniejące udoskonalane i aktualizowane, w razie potrzeby zgodnie z rozwojem regulacyjnym i technologicznym; jest to kwestia, w której platforma ds. zrównoważonego finansowania będzie doradzać w ramach swoich aktualnych uprawnień.
Systematyka jest przede wszystkim narzędziem dla przedsiębiorstw, aby ułatwić im dostęp do finansowania zielonej transformacji, oraz dla sektora finansowego, aby wspierać budowanie portfeli zrównoważonego finansowania i mierzyć stopień zrównoważonego charakteru inwestycji. Nie jest to obowiązkowy wykaz inwestycji. Inwestorzy mogą również korzystać z systematyki w celu podejmowania bardziej świadomych decyzji inwestycyjnych. Mogą nadal inwestować w przedsiębiorstwa, które prowadzą działalność o różnym stopniu efektywności środowiskowej lub działalność, która nie jest zgodna z kryteriami systematyki. Sam fakt, że działalność przedsiębiorstwa nie jest zgodna z systematyką, nie oznacza, że można wyciągnąć wnioski dotyczące efektywności środowiskowej przedsiębiorstwa lub jego możliwości uzyskania dostępu do finansowania. Przedsiębiorstwa mogą dobrowolnie korzystać z systematyki jako narzędzia do określania celów transformacji w odniesieniu do działalności gospodarczej, na przykład w połączeniu z planem transformacji. W towarzyszącym zaleceniu Komisji dotyczącym finansowania transformacji wyjaśniono dokładniej, w jaki sposób można dobrowolnie wykorzystać do tego celu systematykę.
W przypadku dużych przedsiębiorstw niefinansowych ujawnianie stopnia zgodności z systematyką w odniesieniu do celów klimatycznych rozpoczęło się w 2023 r. Ujawnianie informacji będzie stopniowo wprowadzane w nadchodzących latach w odniesieniu do innych podmiotów i celów środowiskowych. Systematyka i związane z nią wymogi dotyczące ujawniania informacji będą nadal upowszechniane, aby pomóc MŚP w dobrowolnym korzystaniu z tych ram bez nakładania na nie obciążeń.
Równolegle Komisja będzie nadal angażować się w prace światowych forów, aby zachęcać do przyjmowania systematyki na szczeblu międzynarodowym i udoskonalać podejścia do jej interoperacyjności. Odpowiednie wykorzystanie zasad systematyki będzie również nadal stanowiło element prac międzynarodowej platformy ds. zrównoważonego finansowania.
Ratingi z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego oraz ratingi kredytowe
W związku z postępami we wdrażaniu ram zrównoważonego finansowania należy dokonać przeglądu funkcjonowania rynku ratingów ESG. Przejrzyste, wiarygodne i jakościowe ratingi ESG mają wpływ na skuteczność i integralność rynków finansowych oraz ochronę inwestorów.
W następstwie konsultacji, badań i działań informacyjnych Komisja przyjęła dziś wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie funkcjonowania rynku ratingów ESG. Głównym celem wniosku Komisji jest zwiększenie przejrzystości w zakresie metodyk, celów i cech ratingów ESG oraz odnośnych źródeł danych. Ponadto ma on na celu zwiększenie jasności w zakresie działalności dostawców ratingów ESG, w szczególności w celu zapobiegania potencjalnym zagrożeniom związanym z konfliktami interesów oraz ograniczania tych zagrożeń. Efektem przejrzystszego ekosystemu ratingów ESG będzie jaśniejsza identyfikacja trzech wymiarów zrównoważoności.
Na podstawie zestawu zaleceń dla dostawców ratingów ESG i organów regulacyjnych opublikowanego w listopadzie 2021 r. przez Międzynarodową Organizację Komisji Papierów Wartościowych (IOSCO) we wniosku przewidziano udzielanie zezwoleń dostawcom ratingów ESG i nadzór nad nimi przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA). Ponadto we wspominanym wniosku przewidziano wymogi dotyczące ujawniania informacji na temat metodyk i celów ratingów oraz wprowadzono oparte na zasadach wymogi organizacyjne dotyczące ich działalności. Biorąc pod uwagę strukturę i złożoność rynku ratingów ESG, który obejmuje wiele mniejszych dostawców ratingów ESG, w przedmiotowej inicjatywie uwzględniono szereg zabezpieczeń i środków ograniczających ryzyko dla tych mniejszych uczestników rynku. Celem jest wspieranie dostępności i promowanie innowacji na odnośnym rynku, szczególnie na początkowym etapie stosowania rozporządzenia.
W ostatnich latach nastąpiły również zmiany i ulepszenia związane z ujawnianiem i włączaniem czynników ESG do ratingów kredytowych. Niektóre agencje ratingowe ujawniają informacje wykraczające poza wymogi określone w rozporządzeniu (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych oraz w wytycznych ESMA. W rezultacie Komisja zwraca się do ESMA o doradztwo w sprawie zasad dotyczących prezentacji ratingów kredytowych i perspektyw ratingowych, a także zasad dotyczących oceny zgodności metodyk stosowanych przez agencje ratingowe. Ma to na celu wyeliminowanie niedociągnięć, jeżeli chodzi o: (i) sposób, w jaki czynniki ESG uwzględnia się w metodykach; oraz (ii) ujawnianie, w jaki sposób czynniki ESG wpływają na ratingi kredytowe.
Przygotowywane europejskie standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju
Zrównoważony rozwój jest ważnym czynnikiem konkurencyjności przedsiębiorstw w dłuższej perspektywie, a zrównoważoność i konkurencyjność mogą iść w parze. Ujawnianie informacji na temat zrównoważonego rozwoju stanowi kluczowe źródło informacji dla instytucji finansowych, które to informacje pomagają tym instytucjom przeznaczyć kapitał na inwestycje w transformację oraz tworzyć produkty finansowe z uwzględnieniem celów zrównoważonego rozwoju. CSRD jest ważnym kamieniem milowym w zapewnianiu przejrzystości w zakresie ryzyk dla zrównoważonego rozwoju, jego wpływu i związanych z nim możliwości dla przedsiębiorstw. Jest to także podstawa dla przedsiębiorstw do dostarczania wiarygodnych, dokładnych i porównywalnych wysokiej jakości informacji na temat zrównoważonego rozwoju uczestnikom rynku finansowego i innym zainteresowanym stronom.
Standaryzacja informacji na temat zrównoważonego rozwoju, które mają być zgłaszane przez przedsiębiorstwa, jest kluczowym elementem ram prawnych i wkrótce będzie możliwa dzięki przygotowywanym europejskim standardom sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESRS). Komisja prowadzi obecnie konsultacje z zainteresowanymi stronami w sprawie ostatecznej wersji pierwszego zestawu ESRS na podstawie projektów standardów przygotowanych przez EFRAG. Standardy te pozwolą zapewnić przedsiębiorstwom wytyczne potrzebne przy określaniu, jakie dane zgłaszać i jak zapewnić, by informacje dostarczane przez te przedsiębiorstwa były dla nich istotne oraz użyteczne dla instytucji finansowych. Komisja i EFRAG ściśle współpracowały z Międzynarodową Radą ds. Standardów w zakresie Zrównoważoności (ISSB) oraz Globalną Inicjatywą Sprawozdawczą w celu zapewnienia bardzo wysokiego poziomu interoperacyjności między poszczególnymi zestawami standardów. Ostatecznym zamiarem Komisji jest to, że gdy przedsiębiorstwo zgłasza informacje na temat zrównoważonego rozwoju zgodnie z ESRS, będzie to uznawane za zgodne z globalnymi standardami.
Oczekuje się, że sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju przełoży się na zwiększenie dostępu przedsiębiorstw do kapitału finansowego oraz ulepszenie określania własnego ryzyka i własnych możliwości oraz zarządzania nimi, co pomoże zwiększyć przewagę konkurencyjną poprzez przyczynianie się do transformacji. Komisja dołożyła starań z myślą o zapewnieniu, by akt delegowany w sprawie ESRS pozwalał w proporcjonalny sposób realizować zamierzone cele polityk oraz w jak największym stopniu zminimalizować obciążenia regulacyjne. Komisja rozważyła podejście do istotności, stopniowe wprowadzenie dodatkowych elementów, dobrowolność niektórych ujawnień, dodatkową elastyczność w ramach niektórych wymogów dotyczących ujawniania informacji oraz zwiększenie interoperacyjności z ISSB, a przed sfinalizowaniem aktu delegowanego dokładnie przeanalizuje uwagi otrzymane w ramach konsultacji publicznych. Jednolite standardy pomogą również ograniczyć rosnące koszty, z jakimi borykają się przedsiębiorstwa w związku z koniecznością spełnienia wielu indywidualnych zapytań dotyczących informacji ze strony różnych zainteresowanych stron.
Ponadto opracowane zostaną odrębne standardy dla MŚP notowanych na rynku regulowanym, które będą proporcjonalne i odpowiednie do możliwości i cech MŚP oraz do skali i złożoności ich działalności. W standardach nacisk zostanie położony na informacje istotne z punktu widzenia finansowania potrzebne instytucjom finansowym; ustanowiony zostanie w nich również limit informacji, których ujawnienia przez duże przedsiębiorstwa od MŚP w ich łańcuchach wartości można wymagać w ESRS. Jest to ważne zabezpieczenie określone w CSRD w celu ograniczenia pośredniego wpływu na MŚP wymogów sprawozdawczych dotyczących łańcucha wartości nałożonych na duże przedsiębiorstwa. MŚP nienotowane na rynku regulowanym, które nie są objęte zakresem dyrektywy, mogą jednak spotkać się z większą liczbą zapytań dotyczących informacji ze strony większych przedsiębiorstw w ich łańcuchach wartości oraz ze strony instytucji finansowych. Komisja zdaje sobie sprawę z wyzwań, przed jakimi mogą stanąć MŚP nienotowane na rynku regulowanym ze względu na ich wielkość i bardziej ograniczone zasoby. W związku z tym Komisja zachęca duże przedsiębiorstwa i pośredników finansowych do stosowania zasady proporcjonalności w kontaktach z MŚP oraz do powściągliwości w zwracaniu się o informacje od partnerów z łańcucha wartości będących MŚP.
Ponadto MŚP mogą chcieć zgłaszać kluczowe informacje na temat zrównoważonego rozwoju w celu pozyskania zrównoważonego finansowania lub finansowania transformacji. W tym celu jednym z priorytetów Komisji jest opracowanie przez EFRAG dobrowolnego standardu dla MŚP nienotowanych na rynku regulowanym, które mogą wykorzystać go do standaryzacji informacji na temat zrównoważonego rozwoju, które chcą zgłaszać, i co może ułatwić im udział w transformacji w stronę gospodarki zrównoważonej.
Podsumowanie
Wczesne dowody wskazują, że unijny program na rzecz zrównoważonego finansowania sprawdza się w praktyce, a narzędzia zrównoważonego finansowania zaczynają ułatwiać inwestycje w transformację w stronę neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki. Unijne ramy zrównoważonego finansowania będą nadal rozwijane i udoskonalane z myślą o zapewnieniu ich skuteczności w osiąganiu zamierzonych celów i w ułatwianiu realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.
Komisja jest zaangażowana w ścisłą współpracę na poziomie międzynarodowym. Opracowanie ram zrównoważonego finansowania wspólnie z innymi międzynarodowymi partnerami i jurysdykcjami w możliwie najszerszym zakresie pomoże zapewnić międzynarodową interoperacyjność, umożliwi UE pełne wykorzystanie potencjału międzynarodowego finansowania transformacji oraz pozwoli uniknąć złożoności, fragmentacji rynków i dodatkowych kosztów dla przedsiębiorstw.
Komisja będzie w dalszym ciągu zapewniać praktyczne wytyczne dla uczestników rynku, aby wspierać stosowanie istniejących przepisów w jasny i skuteczny sposób. Będzie również nadal oceniać luki i zastrzeżenia dotyczące użyteczności i niepewności oraz sposoby odniesienia się do nich. Szczególny nacisk zostanie położony na ocenę tego, w jaki sposób uczynić ramy zrównoważonego finansowania bardziej użytecznymi i włączającymi dla MŚP bez nadmiernego obciążania tych przedsiębiorstw. Kolejnym priorytetem będzie kontynuacja prac nad ułatwieniem finansowania transformacji, w tym przez zbadanie, w jaki sposób lepiej zintegrować wspomnianą systematykę z powyższymi ramami w prosty i przyjazny dla użytkownika sposób. Platforma ds. zrównoważonego finansowania i Europejskie Urzędy Nadzoru zapewnią kluczowy wkład w tym kontekście. W tym celu przeprowadzony zostanie szereg działań informacyjnych skierowanych do publicznych i prywatnych zainteresowanych stron.
Prace te będą także obejmować ścisłą współpracę z partnerami międzynarodowymi za pośrednictwem międzynarodowej platformy ds. zrównoważonego finansowania oraz w ramach grupy G-20, jak również z wielostronnymi bankami rozwoju i unijnymi instytucjami finansowania rozwoju, zwłaszcza w kontekście Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR – „Globalny wymiar Europy”) oraz Global Gateway. Komisja będzie nadal pracować nad tym, w jaki sposób może pomóc krajom partnerskim, w szczególności krajom o niskim i średnim dochodzie, w opracowaniu solidnych i wiarygodnych ram zrównoważonego finansowania w celu poprawy globalnej porównywalności i interoperacyjności.
Kolejne kroki opisane powyżej pozwolą jeszcze bardziej ugruntować praktyczne zastosowanie ram zrównoważonego finansowania przez przedsiębiorstwa, pośredników finansowych i inwestorów, umożliwiając tym samym zwiększenie skali znacznych inwestycji niezbędnych do dalszej zielonej transformacji oraz utorowania drogi do neutralnej dla klimatu i zrównoważonej gospodarki do 2050 r.