—

w pierwszej sekcji wprowadzającej wyjaśniono, dlaczego Komisja wydaje wytyczne dotyczące porozumień wertykalnych i jaki jest zakres tych wytycznych. Wyjaśniono w niej również cele art. 101 Traktatu, sposób, w jaki art. 101 Traktatu ma zastosowanie do porozumień wertykalnych, oraz główne etapy oceny porozumień wertykalnych na podstawie art. 101 Traktatu;

—

sekcja druga zawiera przegląd pozytywnych i negatywnych skutków porozumień wertykalnych. Rozporządzenie (UE) 2022/720, niniejsze wytyczne i polityka egzekwowania prawa w indywidualnych przypadkach opracowana przez Komisję opierają się na rozważeniu tych skutków;

—

sekcja trzecia dotyczy porozumień wertykalnych, które zasadniczo nie wchodzą w zakres stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu. Chociaż rozporządzenie (UE) 2022/720 nie ma zastosowania do tych porozumień, konieczne jest zapewnienie wytycznych dotyczących warunków, na jakich porozumienia wertykalne mogą być wyłączone z zakresu stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu;

—

sekcja czwarta zawiera dalsze wskazówki dotyczące zakresu stosowania rozporządzenia (UE) 2022/720, obejmujące wyjaśnienia dotyczące „bezpiecznej przystani” ustanowionej na mocy tego rozporządzenia oraz definicję porozumienia wertykalnego. Sekcja ta obejmuje również wskazówki dotyczące porozumień wertykalnych w gospodarce platform internetowych, która odgrywa coraz ważniejszą rolę w dystrybucji towarów i usług. W tej sekcji wyjaśniono również ograniczenia w stosowaniu rozporządzenia (UE) 2022/720, określone w art. 2 ust. 2, 3 i 4 tego rozporządzenia. Obejmują one szczególne ograniczenia dotyczące wymiany informacji między dostawcą a nabywcą w scenariuszach podwójnej dystrybucji, zgodnie z art. 2 ust. 5 rozporządzenia, oraz ograniczenia, które mają zastosowanie do porozumień dotyczących świadczenia usług pośrednictwa internetowego, w przypadku gdy dostawca tych usług pełni podwójną rolę, zgodnie z art. 2 ust. 6 rozporządzenia. W sekcji czwartej wyjaśniono również, w jaki sposób rozporządzenie (UE) 2022/720 ma być stosowane w sprawach, w których porozumienie wertykalne wchodzi w zakres stosowania innego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych, jak określono w art. 2 ust. 7 tego rozporządzenia. Ponadto sekcja ta zawiera opis niektórych powszechnych rodzajów systemów dystrybucji, w szczególności tych, które są przedmiotem przepisów szczegółowych zawartych w art. 4 rozporządzenia, dotyczących najpoważniejszych ograniczeń konkurencji;

—

sekcja piąta dotyczy definicji rynków właściwych oraz obliczania udziałów w rynku przez odniesienie do obwieszczenia w sprawie definicji rynku (5). Jest to istotne, gdyż porozumienia wertykalne mogą być objęte wyłączeniem grupowym określonym w rozporządzeniu (UE) 2022/720 wyłącznie wówczas, gdy udziały w rynku przedsiębiorstw będących stronami porozumienia nie przekraczają progów określonych w art. 3 rozporządzenia (UE) 2022/720;

—

sekcja szósta dotyczy najpoważniejszych ograniczeń konkurencji określonych w art. 4 rozporządzenia (UE) 2022/720 i wykluczonych ograniczeń określonych w art. 5 rozporządzenia, i zawiera wyjaśnienia, z jakich powodów zakwalifikowanie danego ograniczenia jako najpoważniejszego lub wykluczonego jest adekwatne;

—

sekcja siódma zawiera wskazówki dotyczące uprawnień Komisji i organów ochrony konkurencji państw członkowskich („krajowe organy ochrony konkurencji”) do wycofania przywileju ustanowionego rozporządzeniem (UE) 2022/720 w indywidualnych przypadkach na podstawie art. 29 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 (6) oraz art. 6 rozporządzenia (UE)2022/720, jak również wskazówki dotyczące uprawnienia Komisji do przyjęcia rozporządzeń, w których uznaje ona, że rozporządzenie (UE) 2022/720 nie ma zastosowania, zgodnie z art. 7 rozporządzenia (UE) 2022/720;

—

w sekcji ósmej opisano politykę Komisji w zakresie egzekwowania prawa w indywidualnych przypadkach. W tym celu wyjaśniono, w jaki sposób porozumienia wertykalne, które nie są objęte rozporządzeniem (UE) 2022/720, są oceniane na podstawie art. 101 ust. 1 i 3 Traktatu, oraz przedstawiono wskazówki dotyczące różnych powszechnych rodzajów ograniczeń wertykalnych.

—

po pierwsze, dane przedsiębiorstwa muszą ustalić udział w rynku dostawcy i nabywcy na rynku właściwym, na którym odpowiednio sprzedają i kupują towary lub usługi objęte porozumieniem;

—

jeżeli udział w rynku ani dostawcy, ani nabywcy – rozpatrywany każdy z osobna – nie przekracza progu 30 % udziału w rynku, określonego w art. 3 rozporządzenia (UE) 2022/720, porozumienie wertykalne jest objęte „bezpieczną przystanią” ustanowioną na mocy rozporządzenia, pod warunkiem że porozumienie nie zawiera najpoważniejszych ograniczeń konkurencji w rozumieniu art. 4 rozporządzenia ani żadnych wykluczonych ograniczeń w rozumieniu art. 5 rozporządzenia, których nie można oddzielić od pozostałej części porozumienia;

—

jeżeli udział w rynku właściwym dostawcy lub nabywcy przekracza próg 30 % lub jeżeli porozumienie zawiera co najmniej jedno najpoważniejsze ograniczenie konkurencji lub wykluczone ograniczenie, którego nie można oddzielić od pozostałej części porozumienia, należy ocenić, czy porozumienie wertykalne jest objęte zakresem stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu;

—

jeżeli porozumienie wertykalne jest objęte zakresem stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu, należy zbadać, czy spełnia ono warunki wyjątku przewidzianego w art. 101 ust. 3 Traktatu.

a)

Rozwiązanie problemu wertykalnych efektów zewnętrznych: dostawca może uniknąć ustalania zbyt wysokich cen przez dystrybutora, który nie bierze pod uwagę skutków swoich decyzji dla dostawcy, narzucając maksymalną cenę odsprzedaży w odniesieniu do tego dystrybutora. Podobnie, aby doprowadzić do intensyfikacji działań dystrybutora związanych ze sprzedażą, dostawca może zastosować dystrybucję selektywną lub dystrybucję wyłączną.

b)

Rozwiązanie problemu niewłaściwej działalności rynkowej: zjawisko niewłaściwej działalności rynkowej między nabywcami może wystąpić na poziomie hurtowym lub detalicznym, w szczególności gdy dostawca nie jest w stanie narzucić wszystkim nabywcom skutecznych wymogów dotyczących promocji lub usług. Niewłaściwa działalność rynkowa między nabywcami może zaistnieć jedynie w związku z usługami przedsprzedażnymi i innymi działaniami promocyjnymi, ale nie z usługami posprzedażnymi, za które dystrybutor może pobierać opłaty od klientów indywidualnie. Działania przed sprzedażą, w ramach których może dojść do niewłaściwej działalności rynkowej, mogą być istotne np. gdy towary lub usługi są stosunkowo nowe, złożone z technicznego punktu widzenia lub odznaczają się wysoką wartością, lub gdy renoma towarów lub usług jest ważnym wyznacznikiem popytu na nie (22). Ograniczenia w systemach dystrybucji wyłącznej lub selektywnej lub inne ograniczenia mogą być pomocne w unikaniu lub ograniczaniu takiej niewłaściwej działalności rynkowej. Niewłaściwa działalność rynkowa może mieć również miejsce między dostawcami, na przykład gdy jeden producent inwestuje w promocję w lokalu nabywcy, która przyciąga również klientów konkurentom tego producenta. Ograniczenia w rodzaju zakazu konkurowania mogą pomóc w przezwyciężeniu zjawiska niewłaściwej działalności rynkowej między dostawcami (23).

c)

Otwarcie nowych rynków lub wejście na nowe rynki: jeżeli dostawca chce wejść na nowy rynek geograficzny, na przykład wywożąc towar do innego państwa, może to się wiązać ze specjalnymi inwestycjami utopionymi przez dystrybutora w celu wprowadzenia marki na rynek. Aby przekonać lokalnego dystrybutora do dokonania tych inwestycji, konieczne może być zapewnienie mu ochrony terytorialnej, tak aby te inwestycje zwróciły się. Może to uzasadniać ograniczenie dystrybutorom działającym na innych rynkach geograficznych możliwości sprzedaży na nowym rynku (zob. także pkt (118), (136) i (137)). Jest to specjalny przypadek związany z problemem niewłaściwej działalności rynkowej opisanej w lit. b).

d)

Rozwiązanie problemu zalegalizowania niewłaściwej działalności rynkowej. W niektórych sektorach określeni dystrybutorzy cieszą się reputacją dystrybutorów sprzedających jedynie towary wysokiej jakości lub świadczących usługi wysokiej jakości (tzw. „dystrybutorzy wysokiej klasy”). W takim przypadku sprzedaż za ich pośrednictwem może mieć kluczowe znaczenie, zwłaszcza dla pomyślnego wprowadzenia nowego produktu na rynek. Jeżeli dostawca nie może zapewnić, aby dystrybucja jego produktów była ograniczona do takich dystrybutorów wysokiej klasy, ponosi ryzyko, że jego produkty nie zostaną umieszczone w asortymencie takich dystrybutorów. W takim scenariuszu zastosowanie dystrybucji wyłącznej lub selektywnej może być uzasadnione.

e)

Rozwiązanie problemu zatoru: zarówno dostawca, jak i nabywca mogą być zmuszeni do dokonania związanych z konkretną umową inwestycji (na przykład w określony sprzęt lub szkolenia), które będą inwestycjami utopionymi, mającymi niewielką wartość lub niemającymi żadnej wartości poza konkretną relacją wertykalną. Na przykład producent części może być zmuszony do zbudowania określonych maszyn, aby spełnić wymagania jednego ze swoich klientów, ale maszyny te mogą nie nadawać się do użytku przez innych klientów, a ich odsprzedaż może być niemożliwa. W przypadku braku porozumienia strona inwestująca znajdzie się w słabej pozycji przetargowej po dokonaniu inwestycji związanej z konkretną umową, ponieważ ryzykuje, że natrafi na „zator” podczas negocjacji ze swoim partnerem handlowym. Ryzyko takiego oportunistycznego zatoru może prowadzić do niższego niż optymalny poziomu inwestycji strony inwestującej. Porozumienia wertykalne mogą wyeliminować możliwość powstania zatoru (zwłaszcza wtedy, kiedy można w pełni zakontraktować inwestycję i przewidzieć wszystkie przyszłe okoliczności nadzwyczajne) lub ograniczyć możliwość jego powstawania. Na przykład zakaz konkurowania, narzucanie ilości lub wyłączność zaopatrzenia mogą zmniejszyć problem zatoru, gdy inwestycja związana z konkretną umową jest dokonywana przez dostawcę, natomiast dystrybucja wyłączna, wyłączny przydział klientów lub wyłączność dostaw mogą zmniejszyć problem zatoru, gdy inwestycja jest dokonywana przez nabywcę.

f)

Rozwiązanie problemu specyficznego zatoru, który może się pojawiać w przypadku przekazania istotnego know-how. Dostawca know-how może nie życzyć sobie, aby know-how było wykorzystywane przez jego konkurentów lub z korzyścią dla nich, na przykład w ramach franczyzy. W zakresie, w jakim know-how nie było łatwo dostępne dla nabywcy, a jest istotne i konieczne do wdrożenia porozumienia, takie przekazanie może uzasadniać ograniczenie w postaci zakazu konkurowania, które zasadniczo w takich przypadkach nie wchodzi w zakres stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu.

g)

Osiągnięcie korzyści skali w dystrybucji. W celu wykorzystania korzyści skali i uzyskania w ten sposób niższej ceny detalicznej swoich towarów lub usług producent może chcieć skoncentrować odsprzedaż swoich towarów lub usług na niewielkiej liczbie dystrybutorów. W tym celu producent może wykorzystać dystrybucję wyłączną, narzucanie ilości w postaci wymogów minimalnych zakupów, dystrybucję selektywną obejmującą wymóg minimalnych zakupów lub wyłączność zaopatrzenia;

h)

Zapewnienie jednolitości i standaryzacji jakości. Ograniczenie wertykalne może pomóc w stworzeniu lub promocji wizerunku marki dzięki narzuceniu dystrybutorom pewnego rodzaju jednolitości i standaryzacji jakości. Może to chronić reputację marki, zwiększyć atrakcyjność danych towarów lub usług dla użytkowników końcowych oraz zwiększyć sprzedaż. Taką standaryzację można osiągnąć na przykład poprzez dystrybucję selektywną lub franczyzę.

i)

Zaradzenie niedostatkom rynku kapitałowego. Podmioty wnoszące kapitał, takie jak banki i rynki akcji, mogą zapewniać kapitał w niezbyt doskonały sposób, jeżeli dysponują niepełnymi informacjami dotyczącymi wypłacalności pożyczkobiorcy lub gdy istnieją niedostateczne podstawy zabezpieczenia pożyczki. Nabywca lub dostawca mogą mieć lepsze informacje i, dzięki stosunkom wyłączności, mogą uzyskać dodatkowe zabezpieczenie inwestycji. Jeżeli dostawca udziela pożyczki nabywcy, może to prowadzić do nałożenia na nabywcę zakazu konkurowania lub narzucenia wysokości zakupów. Jeżeli nabywca udziela pożyczki dostawcy, może to być powodem zobowiązania dostawcy do wyłączności dostaw lub narzucenia wielkości dostaw.

a)

antykonkurencyjne zamknięcie dostępu do rynku innym dostawcom lub innym nabywcom poprzez tworzenie barier wejścia na rynek lub ekspansji;

b)

złagodzenie konkurencji między dostawcą a jego konkurentami lub ułatwienie wyraźnej lub milczącej zmowy między konkurującymi dostawcami, które często określa się jako zmniejszenie zewnętrznej konkurencji międzymarkowej;

c)

złagodzenie konkurencji między nabywcą a jego konkurentami lub ułatwienie wyraźnej lub milczącej zmowy między konkurującymi nabywcami, które często określa się jako zmniejszenie wewnętrznej konkurencji międzymarkowej, gdy dotyczy ono dystrybutorów towarów lub usług tego samego dostawcy (24);

d)

stworzenie przeszkód dla integracji rynku, w tym w szczególności ograniczenie wyboru konsumentów w zakresie nabywania towarów lub usług w dowolnym państwie członkowskim.

a)

podniesienie cen stosowanych wobec nabywców towarów lub usług, co z kolei może prowadzić do wyższych cen detalicznych;

b)

ograniczenie wyboru towarów lub usług;

c)

obniżenie jakości towarów lub usług;

d)

ograniczenie innowacji lub usług na poziomie dostawców.

a)

podniesienie cen detalicznych towarów lub usług;

b)

ograniczenie wyboru kombinacji cen i usług oraz form dystrybucji;

c)

zmniejszenie dostępności i obniżenie jakości usług detalicznych;

d)

obniżenie poziomu innowacji na poziomie dystrybucji.

a)

łączny udział stron w jakimkolwiek rynku właściwym w Unii, na który porozumienie ma wpływ, nie przekracza 5 % oraz

b)

łączny roczny unijny obrót dostawcy, jaki przyniosły produkty objęte porozumieniem, nie przekracza 40 mln EUR lub, w przypadkach obejmujących porozumienia zawarte między nabywcą a kilkoma dostawcami, łączne dokonane przez nabywcę zakupy produktów objętych porozumieniami nie przekraczają 40 mln EUR (31). Komisja może obalić to domniemanie tylko wówczas, kiedy analiza cech charakterystycznych porozumienia i warunków gospodarczych, w jakich zostało zawarte, wykaże sytuację przeciwną.

a)

ryzyko bezpośrednio związane z umowami zawartymi lub negocjowanymi przez agenta na rzecz dającego zlecenie, np. związane z finansowaniem zapasów;

b)

ryzyko dotyczące inwestycji związanych z konkretnym rynkiem. Są to inwestycje specjalnie wymagane przy danym rodzaju działalności, do której agent został wyznaczony przez dającego zlecenie, tj. które są konieczne, aby umożliwić agentowi zawarcie lub negocjowanie tego konkretnego rodzaju umowy. Takie inwestycje są zwykle utopione, co oznacza, że po zaprzestaniu konkretnej działalności inwestycji tych nie można wykorzystać do innych działań lub sprzedać inaczej niż ze znaczącą stratą;

c)

ryzyko związane z innymi działaniami podejmowanymi na tym samym rynku produktowym w zakresie, w jakim dający zlecenie wymaga w ramach stosunku agencyjnego podjęcia takich działań przez agenta, ale nie w charakterze agenta działającego na rzecz dającego zlecenie, lecz na własne ryzyko agenta.

a)

agent nie nabywa prawa własności towarów zakupionych lub sprzedanych w ramach umowy agencyjnej i sam nie świadczy usług nabywanych lub sprzedawanych w ramach umowy agencyjnej. Fakt, że agent może tymczasowo, na bardzo krótki okres, nabyć prawo własności towarów objętych porozumieniem podczas ich sprzedaży na rzecz dającego zlecenie, nie wyklucza istnienia umowy agencyjnej nieobjętej zakresem stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu, o ile agent nie ponosi żadnych kosztów ani ryzyka związanych z przeniesieniem własności;

b)

agent nie uczestniczy w kosztach związanych z dostawą lub zakupem towarów lub usług objętych umową, w tym w kosztach transportu towarów. Nie wyklucza to możliwości zapewnienia usług transportowych przez agenta, pod warunkiem iż koszty pokrywa dający zlecenie;

c)

agent nie utrzymuje na własny koszt lub ryzyko zapasów towarów objętych porozumieniem, w tym nie ponosi kosztów finansowania zapasów oraz kosztów ubytku zapasów. Agent powinien móc zwrócić dającemu zlecenie niesprzedane towary bez opłaty, o ile nie ponosi winy, na przykład z powodu nieprzestrzegania stosownych środków bezpieczeństwa lub antywłamaniowych w celu uniknięcia utraty zapasów;

d)

agent nie bierze na siebie odpowiedzialności za niewypełnienie umowy przez klienta, z wyjątkiem straty prowizji, o ile nie ponosi winy (na przykład z powodu nieprzestrzegania stosownych środków bezpieczeństwa lub antywłamaniowych albo niepodjęcia stosownych działań związanych ze zgłoszeniem kradzieży dającemu zlecenie lub policji, bądź też nieprzekazania dającemu zlecenie wszystkich niezbędnych dostępnych mu informacji dotyczących wiarygodności finansowej klienta);

e)

agent nie ponosi odpowiedzialności wobec klientów ani innych osób trzecich za straty lub szkody powstałe w wyniku dostarczenia towarów lub usług objętych porozumieniem, o ile agent nie ponosi winy w tym zakresie;

f)

agent nie jest bezpośrednio ani pośrednio zobowiązany do inwestowania w promowanie sprzedaży, w tym w formie uczestnictwa w budżecie dającego zlecenie przeznaczonym na reklamę lub w działaniach reklamowych lub promocyjnych związanych konkretnie z towarami lub usługami objętymi porozumieniem, chyba że otrzymuje od dającego zlecenie pełen zwrot takich kosztów;

g)

agent nie czyni związanych z konkretnym rynkiem inwestycji w wyposażenie, lokale, szkolenie personelu lub reklamę, takich jak zbiornik magazynowy paliwa w przypadku sprzedaży detalicznej benzyny, określone oprogramowanie do sprzedaży polis ubezpieczeniowych w przypadku agentów ubezpieczeniowych lub reklama dotycząca tras lub miejsc docelowych w przypadku biur podróży sprzedających loty lub zakwaterowanie w hotelach, chyba że otrzymuje od dającego zlecenie pełen zwrot takich kosztów;

h)

agent nie podejmuje na tym samym rynku produktowym innych działań wymaganych przez dającego zlecenie w ramach stosunku agencyjnego (np. działań w zakresie dostawy towarów), chyba że otrzymuje od dającego zlecenie pełen zwrot kosztów takich działań.

a)

ograniczeń co do terytorium, na którym agent może sprzedawać towary lub usługi objęte umową;

b)

ograniczeń co do klientów, którym agent może sprzedawać towary lub usługi objęte umową;

c)

cen i warunków, na jakich agent może sprzedawać lub nabywać towary lub usługi objęte umową.

a)

Wyraźną zgodę można wywnioskować na podstawie uprawnień przyznanych stronom w zawartym wcześniej porozumieniu o charakterze ogólnym. Jeżeli postanowienia zawarte w takim porozumieniu przewidują, że jedna strona przyjmie później konkretną jednostronną politykę, która będzie wiążąca dla drugiej strony, lub ją do tego upoważniają, na podstawie takiego rozwiązania można przyjąć zaistnienie zgody drugiej strony (52).

b)

W przypadku milczącej zgody konieczne jest wykazanie, że jedna strona wyraźnie lub domyślnie wymaga współpracy od drugiej strony w celu wdrożenia swojej jednostronnej polityki i że druga strona poddaje się temu wymaganiu, wprowadzając tę jednostronną politykę w życie (53). Na przykład jeżeli po ogłoszeniu przez dostawcę jednostronnej redukcji dostaw w celu zapobieżenia handlowi równoległemu dystrybutorzy natychmiast zmniejszają swoje zamówienia i przestają uczestniczyć w handlu równoległym, można stwierdzić, że dystrybutorzy ci wyrażają milczącą zgodę na jednostronną politykę dostawcy. Nie można jednak przyjąć takiego stwierdzenia, jeżeli dystrybutorzy w dalszym ciągu uczestniczą w handlu równoległym lub starają się znaleźć nowe sposoby uczestniczenia w handlu równoległym.

a)

przedsiębiorstwo świadczące usługi pośrednictwa internetowego nie może być kwalifikowane jako nabywca w rozumieniu art. 1 ust. 1 lit. k) rozporządzenia w odniesieniu do towarów lub usług oferowanych przez osoby trzecie z wykorzystaniem tych usług pośrednictwa internetowego;

b)

do celów stosowania progów udziału w rynku określonych w art. 3 ust. 1 rozporządzenia udział w rynku przedsiębiorstwa świadczącego usługi pośrednictwa internetowego oblicza się na właściwym rynku świadczenia tych usług. Zakres rynku właściwego zależy od stanu faktycznego sprawy, w szczególności od stopnia zastępowalności między usługami pośrednictwa internetowego a usługami pośrednictwa poza internetem, między usługami pośrednictwa wykorzystywanymi na potrzeby różnych kategorii towarów lub usług oraz między usługami pośrednictwa i kanałami sprzedaży bezpośredniej;

c)

ograniczenia nałożone przez przedsiębiorstwo świadczące usługi pośrednictwa internetowego na nabywców tych usług w odniesieniu do dopuszczalnej ceny sprzedaży towarów lub usług będących przedmiotem pośrednictwa, terytoriów, na których mogą być one sprzedawane, lub klientów, którym mogą one być sprzedawane, w tym ograniczenia dotyczące reklamy internetowej i sprzedaży przez internet, podlegają przepisom art. 4 rozporządzenia (najpoważniejsze ograniczenia konkurencji). Na przykład zgodnie z art. 4 lit. a) rozporządzenia wyłączenie przewidziane w art. 2 ust. 1 rozporządzenia nie ma zastosowania do porozumienia, na mocy którego dostawca usług pośrednictwa internetowego narzuca sztywną lub minimalną cenę sprzedaży w transakcji, w której pośredniczy;

d)

zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. d) rozporządzenia wyłączenie przewidziane w art. 2 ust. 1 rozporządzenia nie ma zastosowania do międzyplatformowych zobowiązań do zapewnienia równych warunków w handlu detalicznym narzuconych nabywcom usług pośrednictwa internetowego przez przedsiębiorstwo świadczące te usługi;

e)

zgodnie z art. 2 ust. 6 rozporządzenia wyłączenie przewidziane w art. 2 ust. 1 rozporządzenia nie ma zastosowania do porozumień dotyczących świadczenia usług pośrednictwa internetowego, gdy dostawca tych usług jest przedsiębiorstwem konkurującym na właściwym rynku sprzedaży towarów lub usług będących przedmiotem pośrednictwa (podwójna rola). Jak określono w sekcji 4.4.4, porozumienia takie muszą być oceniane na podstawie wytycznych horyzontalnych w odniesieniu do możliwych skutków w postaci zmowy oraz na podstawie sekcji 8 niniejszych wytycznych w odniesieniu do jakichkolwiek ograniczeń wertykalnych.

a)

postanowienia dotyczące PWI muszą być częścią porozumienia wertykalnego, tj. porozumienia zawierającego warunki, na jakich strony mogą kupować, sprzedawać lub odsprzedawać pewne towary lub usługi;

b)

PWI muszą być przeniesione na nabywcę lub musi on otrzymać prawo do korzystania z nich na podstawie licencji;

c)

postanowienia dotyczące PWI nie mogą stanowić podstawowego przedmiotu porozumienia;

d)

postanowienia dotyczące PWI muszą być bezpośrednio związane z używaniem, sprzedażą lub odsprzedażą towarów lub usług przez nabywcę lub jego klientów. W przypadku franczyzy, gdy marketing stanowi cel wykorzystywania PWI, towary lub usługi są dystrybuowane przez głównego franczyzobiorcę lub franczyzobiorców;

e)

postanowienia dotyczące PWI – w odniesieniu do towarów lub usług objętych porozumieniem – nie mogą zawierać ograniczeń konkurencji mających ten sam cel co ograniczenia wertykalne, które nie są wyłączone na podstawie rozporządzenia (UE) 2022/720.

a)

porozumień, na mocy których jedna strona dostarcza drugiej stronie przepis i udziela drugiej stronie licencji na produkcję napojów według tego przepisu;

b)

czystych licencji na korzystanie ze znaku towarowego lub oznaczenia do celów merchandisingu;

c)

umów sponsorskich dotyczących prawa do reklamowania się jako oficjalnego sponsora danej imprezy;

d)

licencji na korzystanie z praw autorskich, takich jak umowy o nadawanie dotyczące prawa do nagrywania lub transmitowania danej imprezy.

a)

zobowiązanie franczyzobiorcy do nieangażowania się, bezpośrednio lub pośrednio, w jakąkolwiek podobną działalność;

b)

zobowiązanie franczyzobiorcy do nienabywania udziałów finansowych w kapitale przedsiębiorstwa konkurującego, które dałyby franczyzobiorcy możliwość wpływania na postępowanie gospodarcze takiego przedsiębiorstwa;

c)

zobowiązanie franczyzobiorcy do nieujawniania osobom trzecim know-how dostarczonego przez franczyzodawcę, tak długo jak to know-how nie jest ogólnie znane;

d)

zobowiązanie franczyzobiorcy do przekazania franczyzodawcy wszelkich doświadczeń zdobytych podczas franczyzy i do przyznania franczyzodawcy – oraz innym franczyzobiorcom – licencji niewyłącznej na know-how wynikające z tych doświadczeń;

e)

zobowiązanie franczyzobiorcy do informowania franczyzodawcy o naruszeniach PWI, na które udzielono licencji, do podjęcia prawnych działań przeciwko osobom naruszającym te prawa lub do wspierania franczyzodawcy w działaniach prawnych przeciwko takim osobom;

f)

zobowiązanie franczyzobiorcy do niewykorzystywania know-how, na które franczyzodawca udzielił licencji, do celów innych niż franczyza;

g)

zobowiązanie franczyzobiorcy do nieprzenoszenia praw i obowiązków wynikających z umowy franczyzy bez zgody franczyzodawcy.

a)

informacje techniczne dotyczące towarów lub usług objętych porozumieniem, w tym informacje na temat rejestracji, certyfikacji, obsługi, użytkowania, konserwacji, naprawy, unowocześnienia lub recyklingu towarów lub usług objętych porozumieniem, w szczególności gdy takie informacje są wymagane w celu zapewnienia zgodności ze środkami regulacyjnymi, a także informacje umożliwiające dostawcy lub nabywcy dostosowanie towarów lub usług objętych porozumieniem do wymogów klienta;

b)

informacje logistyczne dotyczące produkcji i dystrybucji towarów lub usług objętych porozumieniem na wyższym lub niższym szczeblu obrotu, w tym informacje dotyczące procesów produkcji, inwentarza, zapasów oraz – z zastrzeżeniem pkt (100) lit. b) – wielkości sprzedaży i zwrotów;

c)

z zastrzeżeniem pkt (100) lit. b) – informacje dotyczące zakupionych przez klienta towarów lub usług objętych porozumieniem, preferencji klienta i informacji zwrotnych od klientów, pod warunkiem że wymiana takich informacji nie jest wykorzystywana do ograniczenia terytorium, na którym nabywca może sprzedawać towary lub usługi objęte porozumieniem, lub klientów, którym może sprzedawać takie towary lub usługi, w rozumieniu art. 4 lit. b), c) lub d) rozporządzenia (UE) 2022/720;

d)

informacje dotyczące cen, po których dostawca sprzedaje nabywcy towary lub usługi objęte porozumieniem;

e)

z zastrzeżeniem pkt (100) lit. a) – informacje dotyczące zalecanych przez dostawcę lub maksymalnych cen odsprzedaży towarów lub usług objętych porozumieniem oraz informacje dotyczące cen, po których nabywca odsprzedaje towary lub usługi, pod warunkiem że wymiana takich informacji nie jest wykorzystywana do ograniczenia zdolności nabywcy do ustalenia ceny sprzedaży lub egzekwowania stosowania sztywnej lub minimalnej ceny sprzedaży w rozumieniu art. 4 lit. a) rozporządzenia (UE) 2022/720 (69);

f)

z zastrzeżeniem pkt (100) i lit. e) niniejszego punktu – informacje dotyczące wprowadzania do obrotu towarów lub usług objętych porozumieniem, w tym informacje na temat kampanii promocyjnych oraz informacje o nowych towarach lub usługach, które mają być dostarczane lub świadczone w ramach porozumienia wertykalnego;

g)

informacje dotyczące wyników, w tym przekazywane nabywcy przez dostawcę informacje zagregowane na temat działań mających na celu wprowadzenie do obrotu i sprzedaż, prowadzonych przez innych nabywców towarów i usług objętych porozumieniem, pod warunkiem że nie umożliwią one nabywcy zidentyfikowania działań konkretnych konkurujących nabywców, a także informacje dotyczące wielkości lub wartości sprzedaży przez nabywcę towarów lub usług objętych porozumieniem w porównaniu ze sprzedażą przez nabywcę konkurencyjnych towarów lub usług.

a)

informacje dotyczące przyszłych cen, po których dostawca lub nabywca zamierzają sprzedawać towary lub usługi objęte porozumieniem na niższym szczeblu obrotu;

b)

informacje dotyczące określonych użytkowników końcowych towarów lub usług objętych porozumieniem, chyba że wymiana takich informacji jest konieczna, aby:

c)

informacje dotyczące towarów sprzedanych przez nabywcę pod jego własną marką, wymieniane między nabywcą a producentem konkurujących ze sobą markowych towarów, chyba że producent produkuje jednocześnie te towary pod własną marką.

—

rozporządzenie Komisji (UE) nr 316/2014;

—

rozporządzenie Komisji (UE) nr 1217/2010 (75);

—

rozporządzenie Komisji (UE) nr 1218/2010 (76).

a)

jeżeli porozumienie wertykalne zawiera najpoważniejsze ograniczenie konkurencji w rozumieniu art. 4 rozporządzenia (UE) 2022/720, porozumienie to prawdopodobnie wejdzie w zakres art. 101 ust. 1 Traktatu.

b)

porozumienie, które zawiera najpoważniejsze ograniczenie konkurencji w rozumieniu art. 4 rozporządzenia (UE) 2022/720, prawdopodobnie nie spełni wymogów określonych w art. 101 ust. 3 Traktatu.

a)

ustalanie marży odsprzedaży;

b)

ustalanie maksymalnego poziomu upustu, jakiego dystrybutor może dokonać od wymaganego poziomu cen;

c)

uzależnianie przyznania rabatu lub zwrotu kosztów promocji przez dostawcę od przestrzegania danego poziomu cen;

d)

narzucenie minimalnych cen reklamowanych („MCR”), które uniemożliwiają dystrybutorowi reklamowanie cen poniżej poziomu ustalonego przez dostawcę;

e)

wiązanie wymaganej ceny odsprzedaży z cenami odsprzedaży konkurentów;

f)

pogróżki, zastraszanie, ostrzeżenia, kary, opóźnianie lub zawieszenie dostaw lub rozwiązanie umów w związku z przestrzeganiem danego poziomu cen.

a)

NCO może ułatwiać zmowę między dostawcami przez zwiększanie przejrzystości cen na rynku, ułatwiając tym samym wykrycie, czy dostawca narusza równowagę zmowy, obniżając ceny. Ten negatywny efekt jest bardziej prawdopodobny na rynkach podatnych na skutki zmowy, na przykład jeżeli dostawcy tworzą ścisły oligopol, a porozumienia narzucające ceny odsprzedaży obejmują znaczną część rynku.

b)

NCO może sprzyjać zmowie między nabywcami na poziomie dystrybucji, w szczególności gdy to nabywcy stoją za jego stosowaniem. Silni lub dobrze zorganizowani nabywcy mogą zmusić lub przekonać jednego lub kilku ze swoich dostawców do ustalenia ceny odsprzedaży powyżej konkurencyjnego poziomu, co tym samym pomoże nabywcom osiągnąć lub ustabilizować równowagę zmowy. NCO służy jako narzędzie zobowiązujące detalistów do tego, by nie odchodzili od równowagi zmowy za pomocą upustów cenowych.

c)

W niektórych przypadkach NCO może również łagodzić konkurencję między producentami lub detalistami, zwłaszcza jeśli producenci wykorzystują tych samych dystrybutorów do dystrybucji swoich produktów i NCO jest stosowane przez wszystkich lub wielu z nich.

d)

NCO może zmniejszyć presję na marżę dostawcy, w szczególności w przypadku, gdy producent ma problem ze zobowiązaniami, tj. gdy w jego interesie leży obniżanie cen nakładanych na kolejnych dystrybutorów. W takiej sytuacji producent może zgodzić się na NCO, aby ułatwić sobie zobowiązanie się do nieobniżania ceny dla kolejnych dystrybutorów i zmniejszyć presję na jego własną marżę.

e)

Ponieważ NCO uniemożliwia konkurencję cenową między dystrybutorami, może uniemożliwić lub utrudnić wejście na rynek i rozwój nowych lub bardziej efektywnych form dystrybucji, tym samym ograniczając innowacje na poziomie dystrybucji.

f)

NCO może zostać wprowadzone przez dostawcę posiadającego władzę rynkową umożliwiającą zamknięcie dostępu do rynku mniejszym konkurentom. Zwiększona marża, jaką NCO może zapewniać dystrybutorom, może zachęcić ich do faworyzowania marki dostawcy w stosunku do marek konkurencyjnych przy doradzaniu klientom, nawet wówczas gdy taka porada nie leży w interesie klienta, lub nawet do całkowitego zaniechania sprzedaży marek konkurencyjnych.

g)

Bezpośrednim skutkiem NCO jest wyeliminowanie wewnętrznej konkurencji międzymarkowej pod względem cen poprzez uniemożliwienie niektórym lub wszystkim dystrybutorom obniżania ich cen sprzedaży w odniesieniu do danej marki, co tym samym powoduje zwiększenie cen w odniesieniu do tej marki.

a)

Jeżeli producent wprowadza nowy produkt, NCO może być skutecznym sposobem na nakłonienie dystrybutorów do lepszego uwzględnienia interesu producenta leżącego w promocji tego produktu. W art. 101 ust. 3 Traktatu wymaga się również, aby nie istniały żadne realistyczne i mniej restrykcyjne alternatywne sposoby zachęcania dystrybutorów do promowania produktu. Aby spełnić ten wymóg, dostawcy mogą przykładowo wykazać, że nałożenie w porozumieniu na wszystkich nabywców skutecznych obowiązków dotyczących promocji nie jest w praktyce wykonalne. W takich okolicznościach nałożenie sztywnych lub minimalnych cen detalicznych na określony czas w celu ułatwienia wprowadzenia nowego produktu można w ogólnym rozrachunku uznać za sprzyjające konkurencji.

b)

Sztywne ceny odsprzedaży, a nie tylko maksymalne ceny odsprzedaży, mogą być niezbędne do organizacji skoordynowanej krótkoterminowej kampanii niskiej ceny (w większości przypadków trwającej od 2 do 6 tygodni), zwłaszcza w systemie dystrybucji, w którym dostawca stosuje jednolitą formę dystrybucji, na przykład w systemie franczyzowym. Takie nałożenie sztywnych cen detalicznych, biorąc pod uwagę jego tymczasowy charakter, można w ogólnym rozrachunku uznać za sprzyjające konkurencji.

c)

Minimalna cena odsprzedaży lub MCR mogą być stosowane w celu uniemożliwienia konkretnemu dystrybutorowi wykorzystania produktu dostawcy jako produktu typu „loss leader”. Jeżeli dystrybutor regularnie odsprzedaje produkt poniżej ceny hurtowej, może to zaszkodzić wizerunkowi marki produktu i z czasem osłabić ogólny popyt na produkt oraz motywację dostawcy do inwestowania w jakość i wizerunek marki. W takim przypadku można uznać, że uniemożliwienie temu dystrybutorowi sprzedaży poniżej ceny hurtowej poprzez nałożenie na niego docelowej minimalnej ceny odsprzedaży lub MCR jest korzystne z punktu widzenia konkurencji.

d)

W niektórych sytuacjach dodatkowa marża, jaką zapewnia NCO, może umożliwić detalistom świadczenie dodatkowych usług przedsprzedażnych, szczególnie w przypadku produktów złożonych. Jeżeli wystarczająca liczba klientów skorzysta z takich usług w celu dokonania wyboru produktu, a następnie dokona zakupu po niższej cenie u detalistów, którzy nie zapewniają takich usług (i w związku z tym nie ponoszą tych kosztów), detaliści zapewniający wysoki poziom usług przedsprzedażnych mogą ograniczyć usługi zwiększające popyt na produkt dostawcy lub zaprzestać ich świadczenia. Dostawca musi wykazać, że istnieje ryzyko niewłaściwej działalności rynkowej na poziomie dystrybucji, że sztywne lub minimalne ceny odsprzedaży stanowią wystarczającą zachętę do inwestowania w usługi przedsprzedażne oraz że nie istnieją realistyczne i mniej restrykcyjne alternatywne sposoby przezwyciężania takiej niewłaściwej działalności rynkowej. W takim przypadku prawdopodobieństwo, że NCO zostanie uznane za sprzyjające konkurencji, jest wyższe w sytuacji, gdy konkurencja między dostawcami jest zaciekła, a dany dostawca ma ograniczoną władzę rynkową.

a)

wymóg uzyskania przez nabywcę uprzedniej zgody dostawcy na sprzedaż takim klientom (117);

b)

odmowa lub zmniejszenie bonusów lub upustów, jeśli nabywca sprzedaje towary takim klientom (118), lub wypłata rekompensaty na rzecz nabywcy, jeśli zaprzestanie on sprzedaży takim klientom;

c)

zakończenie dostaw produktów, jeśli nabywca sprzedaje je takim klientom;

d)

ograniczenie lub zmniejszenie wielkości dostaw, na przykład tak, aby wielkości te zaspokajały popyt ze strony klientów znajdujących się na określonych terytoriach lub popyt określonych grup klientów;

e)

groźby rozwiązania porozumienia wertykalnego (119) lub jego nieprzedłużenia, jeśli nabywca będzie sprzedawał towary takim klientom;

f)

pobieranie od dystrybutora wyższej ceny za produkty, które mają być sprzedawane takim klientom (120);

g)

ograniczenie odsetka sprzedaży dokonywanego przez nabywcę na rzecz takich klientów;

h)

uniemożliwienie nabywcy stosowania dodatkowych języków na opakowaniu lub do promowania produktów (121);

i)

dostawy innego produktu w zamian za zaprzestanie przez nabywcę sprzedaży takim klientom;

j)

płacenie nabywcy za zaprzestanie sprzedaży takim klientom;

k)

zobowiązanie nabywcy do przekazania dostawcy zysków ze sprzedaży takim klientom (122);

l)

wyłączenie z usług gwarancyjnych na obszarze całej Unii refundowanych przez dostawcę produktów, które są odsprzedawane poza terytorium nabywcy lub produktów sprzedawanych na terytorium nabywcy przez nabywców mających siedzibę na innych terytoriach (123).

a)

wymóg, aby nabywca uniemożliwił klientom znajdującym się na innym terytorium przeglądanie jego strony internetowej czy sklepu internetowego lub aby przekierowywał klientów do sklepu internetowego producenta lub innego sprzedawcy. Zobowiązanie nabywcy do zamieszczenia łączy do sklepów internetowych dostawcy lub innych sprzedawców nie stanowi jednak najpoważniejszego ograniczenia konkurencji (125);

b)

wymóg, aby nabywca zakończył transakcje internetowe klientów w chwili, gdy okaże się, że dane ich karty kredytowej zawierają adres znajdujący się poza terytorium nabywcy (126);

c)

wymóg, aby nabywca prowadził sprzedaż towarów lub usług objętych porozumieniem jedynie w przestrzeni fizycznej lub w obecności fizycznej wyspecjalizowanego personelu (127);

d)

wymóg, aby nabywca uzyskał uprzednie zezwolenie dostawcy przed zawarciem indywidualnych transakcji sprzedaży przez internet;

e)

zakazanie nabywcy wykorzystywania znaków towarowych lub nazw marek dostawcy na stronie internetowej lub w sklepie internetowym nabywcy;

f)

zakazanie nabywcy zakładania lub prowadzenia jednego sklepu internetowego lub większej ich liczby, niezależnie od tego, czy sklep internetowy jest prowadzony na serwerze własnym nabywcy, czy z wykorzystaniem hostowanego serwera strony trzeciej (128);

g)

zakazanie nabywcy wykorzystywania całego kanału reklamy internetowej, na przykład wyszukiwarek internetowych (129) lub porównywarek cenowych, lub ograniczenia wiążące się z pośrednim zakazem wykorzystywania całego kanału reklamy internetowej, takie jak zobowiązanie do niewykorzystywania znaków towarowych ani nazw marek dostawcy przy przedstawianiu oferty w wyszukiwarkach internetowych lub ograniczenie związane z przekazywaniem informacji dotyczących ceny porównywarkom cenowym. Celem takich ograniczeń jest uniemożliwienie nabywcy skutecznego wykorzystywania internetu do sprzedaży towarów lub usług objętych porozumieniem na określonych terytoriach lub określonym klientom, ponieważ ograniczają one zdolność nabywcy do dotarcia do klientów znajdujących się poza jego fizycznym obszarem działalności, informowania ich o ofertach i przyciągania ich do jego sklepu internetowego lub innych kanałów sprzedaży. Zasadniczo zakaz korzystania z określonych porównywarek cenowych lub wyszukiwarek internetowych nie jest najpoważniejszym ograniczeniem konkurencji, ponieważ nabywca może korzystać z innych usług związanych z reklamą internetową, aby zwiększyć wiedzę na temat swojej działalności w zakresie sprzedaży przez internet. Zakaz wykorzystywania najpowszechniej stosowanych usług reklamowych na danym kanale reklamy internetowej może jednak stanowić najpoważniejsze ograniczenie konkurencji, jeżeli pozostałe usługi na tym kanale reklamowym nie są de facto w stanie przyciągnąć klientów do sklepu internetowego nabywcy.

a)

wymogi mające na celu zapewnienie jakości lub określonego wyglądu sklepu internetowego nabywcy;

b)

wymogi dotyczące ekspozycji towarów lub usług objętych porozumieniem w sklepie internetowym (takie jak minimalna liczba prezentowanych produktów, sposób ekspozycji znaków towarowych lub marek dostawcy);

c)

bezpośredni lub pośredni zakaz wykorzystywania internetowych platform handlowych (133);

d)

wymóg posiadania przez nabywcę co najmniej jednego sklepu stacjonarnego lub salonu wystawowego, który może być np. warunkiem przystąpienia przez nabywcę do systemu dystrybucji selektywnej dostawcy;

e)

wymóg, aby nabywca sprzedawał minimalną bezwzględną ilość (wyrażoną jako wartość lub wielkość, ale nie jako część całkowitej sprzedaży) towarów lub usług objętych porozumieniem poza internetem, aby zapewnić efektywne funkcjonowanie jego sklepu stacjonarnego. Wymóg ten może być taki sam dla wszystkich nabywców lub może być określany na różnym poziomie dla każdego nabywcy na podstawie obiektywnych kryteriów, takich jak: pozycja nabywcy w stosunku do innych nabywców lub jego umiejscowienie geograficzne.

a)

wymóg, aby reklama internetowa spełniała określone standardy jakości lub zawierała konkretne treści lub informacje;

b)

wymóg, aby nabywca nie korzystał z usług poszczególnych dostawców reklamy internetowej, którzy nie spełniają określonych standardów jakości;

c)

wymóg, aby nabywca nie wykorzystywał nazwy marki dostawcy w nazwie domeny swojego sklepu internetowego.

a)

zobowiązanie to jest niezbędne do ochrony know-how przekazanego nabywcy przez dostawcę;

b)

zobowiązanie jest ograniczone do punktu sprzedaży, w którym nabywca działał w okresie obowiązywania umowy;

c)

zobowiązanie jest ograniczone do maksymalnego okresu jednego roku.

a)

zobowiązania do zapewnienia równych warunków w handlu detalicznym odnoszące się do kanałów sprzedaży bezpośredniej nabywców usług pośrednictwa internetowego (tzw. „wąskie” zobowiązania do zapewnienia równych warunków w handlu detalicznym);

b)

zobowiązania do zapewnienia równych warunków handlowych odnoszące się do warunków, na których towary lub usługi są oferowane przedsiębiorstwom niebędącym użytkownikami końcowymi;

c)

zobowiązania do zapewnienia równych warunków handlowych odnoszące się do warunków, na których towary lub usługi są nabywane jako nakłady przez producentów, hurtowników lub detalistów (zobowiązania wynikające z „klauzuli najwyższego uprzywilejowania”).

a)

charakter porozumienia;

b)

rynkowa pozycja stron;

c)

rynkowa pozycja konkurentów (na rynkach niższego i wyższego szczebla);

d)

rynkowa pozycja nabywców towarów lub usług objętych porozumieniem;

e)

bariery wejścia;

f)

poziom łańcucha produkcji lub dystrybucji, którego to dotyczy;

g)

charakter produktu;

h)

dynamika rynku.

a)

obecność skumulowanych skutków wynikających z objęcia rynku przez podobne ograniczenia wertykalne nałożone przez innych dostawców lub nabywców;

b)

to, czy porozumienie jest „narzucone” (tzn. głównie jedna strona porozumienia poddana jest ograniczeniom lub obowiązkom), czy „uzgodnione” (obie strony przyjmują ograniczenia lub obowiązki);

c)

otoczenie regulacyjne;

d)

zachowania, które mogą wskazywać na zmowę lub ją ułatwiać, takie jak przywództwo cenowe, wcześniej zapowiadane zmiany cen i dyskusje dotyczące cen, sztywność cen spowodowana nadwyżką mocy produkcyjnych, dyskryminacja cenowa i dawne zachowania w zmowie.

a)

musi przynosić obiektywne korzyści gospodarcze;

b)

konsumenci muszą uzyskać słuszną część zysku (161);

c)

ograniczenia konkurencji muszą być niezbędne do osiągnięcia tych korzyści oraz

d)

porozumienie wertykalne nie może stwarzać stronom porozumienia możliwości wyeliminowania konkurencji w odniesieniu do znacznej części danych towarów lub usług (162).

a)

dostawca sam korzysta z internetowej platformy handlowej, z której korzystanie uniemożliwiono nabywcy;

b)

dostawca nakłada ograniczenie na niektórych dystrybutorów, a na innych nie;

c)

operator internetowej platformy handlowej sam jest autoryzowanym członkiem danego systemu dystrybucji selektywnej.

a)

rynkową pozycję dostawcy i jego konkurentów;

b)

znaczenie porównywarek cenowych jako kanału reklamy na właściwym rynku sprzedaży towarów lub usług objętych porozumieniem;

c)

rodzaj i zakres ograniczeń oraz względne znaczenie wszelkich określonych porównywarek cenowych, których wykorzystanie jest objęte ograniczeniem lub zakazem;