Streszczenie oceny skutków
|
Ocena skutków potencjalnego zinstytucjonalizowanego Partnerstwa europejskiego na rzecz kluczowych technologii cyfrowych
|
A. Zasadność działań
|
Na czym polega problem i dlaczego jest to problem na szczeblu UE?
|
„Kluczowe technologie cyfrowe” są to podzespoły i układy elektroniczne, na których opierają się wszystkie produkty i usługi cyfrowe. Są one postrzegane jako kluczowe, ponieważ stanowią one podstawowy budulec systemów cyfrowych.
Jeżeli UE nie utrzyma wiodącej pozycji w dziedzinie podzespołów i układów elektronicznych, grozi jej utrata silnej pozycji rynkowej w sektorach takich jak motoryzacja, opieka zdrowotna, produkcja przemysłowa, przemysł lotniczy i kosmiczny oraz bezpieczeństwo.
Istnieje również ryzyko, że stanie się naśladowcą w odniesieniu do nowych modeli i technologii, takich jak sztuczna inteligencja (AI) i przetwarzanie brzegowe, oraz na powiązanych rynkach, które tworzą popyt na podzespoły i układy elektroniczne, które będą musiały wykazywać się poziomem wydajności różniącym się od obecnie dostępnych.
Poważnym problemem, z jakim zmierzy się UE, jest bezpieczeństwo dostaw zaufanych, bezpiecznych i pewnych technologii podzespołów na potrzeby infrastruktury krytycznej i sektorów przemysłu o kluczowym znaczeniu dla gospodarki.
Brak dostosowania tych kluczowych technologii cyfrowych do priorytetów politycznych UE pozbawiłby ją ważnego instrumentu umożliwiającego wykorzystanie transformacji cyfrowej do realizacji jej celów społecznych i środowiskowych.‑
|
Jakie cele należy osiągnąć?
|
Działalność w zakresie badań naukowych i innowacji o wystarczającej skali i stopniu koordynacji, umożliwiająca zgromadzenie masy krytycznej zasobów, zorganizowanie wielu kompetencji i interesów oraz ukierunkowanie ich na wspólny program obejmujący następujące cele, które mają zostać osiągnięte do 2030 r.:
1.Wzmocnienie suwerenności technologicznej UE w dziedzinie podzespołów i układów elektronicznych w celu wsparcia przyszłych potrzeb branż „pionowych” i całej gospodarki
Utrzymanie UE w czołówce technologicznej w dziedzinie zaawansowanych podzespołów i układów elektronicznych przyczyniających się do odporności strategicznych łańcuchów wartości. Będzie to nabierało coraz większego znaczenia, ponieważ transformacja cyfrowa postępuje i upowszechnia się wykorzystanie technologii cyfrowych we wszystkich sektorach.
Większa suwerenność powinna przełożyć się na podwojenie wartości projektowania i produkcji podzespołów i układów elektronicznych w UE do 2030 r. zgodnie z jej ogólnym znaczeniem w produktach i usługach;
2.Zapewnienie doskonałości naukowej i wiodącej roli UE w zakresie innowacji w powstających technologiach podzespołów i układów
Dalsza miniaturyzacja, coraz bliższa granicy możliwości fizycznych, szybkie upowszechnianie się sztucznej inteligencji oraz pojawienie się przetwarzania brzegowego i alternatywnych modeli obliczeniowych otwierają nowe możliwości dla podzespołów i układów elektronicznych oraz ich zastosowań. Solidna baza naukowa w nowo powstających dziedzinach może umożliwić UE wykorzystanie tych możliwości. MŚP i przedsiębiorstwa typu start-up prowadzące działalność w dziedzinie nowych technologii mogą czerpać korzyści z nowych ekosystemów i pomagać w ich kształtowaniu.
MŚP powinny stanowić co najmniej jedną trzecią całkowitej liczby uczestników inicjatywy dotyczącej kluczowych technologii cyfrowych i otrzymywać co najmniej 20 % środków z funduszy publicznych;
3.Zagwarantowanie, że technologie podzespołów i układów sprostają wyzwaniom społecznym i środowiskowym UE
Unijne i krajowe organy publiczne odegrałyby zasadniczą rolę w skoordynowanej inicjatywie, zapewniając jej zgodność z priorytetami politycznymi. Technologie podzespołów i układów elektronicznych powinny zapewniać odpowiedni poziom zaufania i prywatności oraz przyczyniać się do realizacji celów środowiskowych UE.
Celem inicjatywy byłoby zmniejszenie zużycia energii o 32,5 % do 2030 r.
|
Na czym polega wartość dodana działań na szczeblu UE (pomocniczość)?
|
Podzespoły i układy elektroniczne stanowią podstawę przemysłowych łańcuchów wartości, które mają znaczący wpływ społeczny i gospodarczy w całej Europie.
Szybkie tempo postępu technologicznego w tym sektorze, w połączeniu z faktem, że Stany Zjednoczone i państwa azjatyckie dokonują ogromnych inwestycji, aby uzyskać przewagę i zminimalizować swoją zależność od innych regionów, wymaga skoordynowanej reakcji na szczeblu UE.
Żadne państwo ani żadna organizacja nie będą w stanie w pojedynkę zrealizować powyższych celów. Jedynie mobilizacja na szczeblu UE, obejmująca państwa członkowskie i przemysł, zapewni niezbędne podejście strategiczne i masę krytyczną zasobów, kompetencji i interesów.
|
B. Rozwiązania
|
Jakie są różne warianty działań służących osiągnięciu celów? Czy wskazano preferowany wariant? Jeśli nie, to dlaczego?
|
Jako środki wspierania badań naukowych i innowacji rozważono następujące warianty:
·tradycyjne zaproszenia do składania wniosków w ramach programu ramowego (wariant podstawowy);
·partnerstwo europejskie objęte wspólnym programowaniem (wariant 1) oraz
·zinstytucjonalizowane partnerstwo europejskie na podstawie art. 187 TFUE (wariant 3).
Preferowanym wariantem jest zinstytucjonalizowane partnerstwo europejskie, ponieważ zapewniłoby ono aktywną rolę szeroko pojętej branży podzespołów i układów elektronicznych w ustalaniu programu badań naukowych i innowacji, wraz z organami publicznymi (na szczeblu unijnym i krajowym), w celu osiągnięcia wyżej wymienionych celów. Umożliwiłoby to trwałe zaangażowanie członków partnerstwa w ramach uzgodnionego siedmioletniego programu i zapewniłoby stabilną strukturę dla skutecznej realizacji i koordynacji z powiązanymi inicjatywami. Dążono by do interakcji w szczególności z partnerstwami skoncentrowanymi na technologiach cyfrowych (np. fotonika, Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC, sieć społecznościowa, sztuczna inteligencja, dane i robotyka) i obszarach zastosowań (zdrowie, motoryzacja, produkcja, przestrzeń kosmiczna).
W ocenie stwierdzono, że wariant ten daje największą „kierunkowość” (zapewniając zgodność z programem badań naukowych i innowacji) oraz „dodatkowość” (zapewniając efekt mnożnikowy).
|
Jakie są opinie różnych zainteresowanych stron? Jak kształtuje się poparcie dla poszczególnych wariantów?
|
W trakcie konsultacji z państwami członkowskimi w sprawie partnerstw w ramach programu „Horyzont Europa” 96 % uznało partnerstwo w dziedzinie kluczowych technologii cyfrowych za istotne dla ich krajowych polityk i priorytetów, a także dla ich przemysłu, organizacji badawczych i uniwersytetów.
W ramach konsultacji publicznych 82 % respondentów wskazało, że inicjatywa w dziedzinie kluczowych technologii cyfrowych byłaby istotna lub bardzo istotna dla zabezpieczenia dostępu do zaufanych podzespołów i układów. Pogląd ten poparły w szczególności stowarzyszenia branżowe, uniwersytety, organizacje badawczo-technologiczne, państwa członkowskie i duże przedsiębiorstwa.
Wielu respondentów (ponad 40 %) uznało zinstytucjonalizowane partnerstwo za najbardziej odpowiedni wariant. Odpowiada on zrównoważonemu udziałowi przemysłu (duże przedsiębiorstwa i MŚP), organizacji badawczych i państw członkowskich.‑ Zainteresowane strony, z którymi przeprowadzono rozmowy na potrzeby badania wspierającego ocenę skutków, również zdecydowanie poparły ten wariant.
Z opinii mniejszości (np. organizacji badawczych) wynikało, że wariant ten niesie ze sobą ryzyko większej złożoności. W ramach proponowanej inicjatywy zajęto się jednak kwestią harmonizacji i uproszczenia procedur i praktyk.
|
C. Skutki wdrożenia preferowanego wariantu
|
Jakie korzyści przyniesie wdrożenie preferowanego wariantu lub – jeśli go nie wskazano – głównych wariantów?
|
Partnerstwo oparte na art. 187 TFUE mogłoby:
·wspierać unijny strategiczny program badań naukowych i innowacji w dziedzinie technologii podzespołów i układów elektronicznych, dostosowując priorytety UE, państw uczestniczących i przemysłu w celu osiągnięcia masy krytycznej;
·liczyć na zobowiązania do wniesienia wkładu z góry ze strony publicznych (unijnych i krajowych) i prywatnych członków partnerstwa;
·zapewnić centralnie zarządzaną strukturę, która wspiera długoterminowe zaangażowanie członków prywatnych w realizację ambitnego programu oraz
·zapewnić wysoki efekt mnożnikowy w stosunku 1:3, łącząc finansowanie unijne z wkładami państw członkowskich i przemysłu (1 EUR od UE, 1 EUR od państw uczestniczących, 2 EUR od członków prywatnych), w celu zmobilizowania masy krytycznej środków na badania naukowe i innowacje.
|
Jakie są koszty wdrożenia preferowanego wariantu lub – jeśli go nie wskazano – głównych wariantów?
|
W związku z tym, że w ramach przyszłej inicjatywy na rzecz kluczowych technologii cyfrowych przyjęta zostałaby obecna struktura ECSEL, koszt wdrożenia preferowanego wariantu to koszt bieżący biura wspólnego przedsięwzięcia w okresie trwania inicjatywy. Koszt ten jest w dużej mierze równoważony przez korzyści wspomniane powyżej, w szczególności efekt mnożnikowy wynikający ze współfinansowania w celu osiągnięcia skali zasobów niezbędnych do realizacji ambitnych celów. Wspólne Przedsięwzięcie ECSEL zostałoby dostosowane do partnerstwa w dziedzinie kluczowych technologii cyfrowych, a ogólne koszty realizacji pozostałyby takie same.
|
Jakie są skutki dla MŚP i konkurencyjności?
|
Jednym z zaleceń zawartych w ocenie okresowej ECSEL jest stymulowanie bardziej aktywnego zaangażowania MŚP. Skupienie się na nowych technologiach i celu budowania zdolności projektowych (obszary, w których MŚP są szczególnie aktywne) prawdopodobnie przyciągnie do inicjatywy większą liczbę małych przedsiębiorstw odgrywających bardziej istotne role. Przewiduje się konkretne działania (np. dostęp do technologii i eksperymenty) w celu włączenia w ekosystem małych dostawców i użytkowników.
|
Czy przewiduje się znaczące skutki dla budżetów i administracji krajowych?
|
Partnerstwo w dziedzinie kluczowych technologii cyfrowych opiera się na modelu trójstronnym (Komisja, państwa członkowskie i przemysł) z wkładami finansowymi i zaangażowaniem administracyjnym ze strony państw uczestniczących (państwa członkowskie i państwa stowarzyszone). Model ten jest obecnie stosowany z powodzeniem w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia ECSEL.
|
Czy wystąpią inne znaczące skutki?
|
Przy opracowywaniu i przyjmowaniu technologii podzespołów i układów elektronicznych będą brane pod uwagę prawa podstawowe, w szczególności bezpieczeństwo, ochrona i prywatność obywateli.
|
Proporcjonalność
|
Preferowany wariant zawiera wszystkie elementy umożliwiające osiągnięcie celów i nie wykracza poza to, co jest konieczne.
|
D. Działania następcze‑
|
Kiedy nastąpi przegląd przyjętej polityki?
|
Partnerstwo będzie regularnie poddawane przeglądowi na poziomie projektu, technologii/sektora i programu. Po trzech latach funkcjonowania planuje się przeprowadzenie oceny śródokresowej przez niezależny zespół ekspertów.‑ W ramach regularnych ocen oceniane będą postępy w realizacji celów inicjatywy, jej oczekiwane skutki i wkład w realizację priorytetów polityki UE.
|