KOMISJA EUROPEJSKA
Bruksela, dnia 15.9.2021
COM(2021) 574 final
2021/0293(COD)
Wniosek
DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
ustanawiająca program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do 2030 r.
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
{SWD(2021) 247 final}
UZASADNIENIE
1.KONTEKST WNIOSKU
Przyczyny i cele wniosku
W dniu 9 marca 2021 r. Komisja przyjęła komunikat „Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie” („komunikat w sprawie cyfrowego kompasu”). W komunikacie przedstawiono wizję, cele i możliwości przeprowadzenia do 2030 r. udanej transformacji cyfrowej Unii Europejskiej. Transformacja ta ma również kluczowe znaczenie dla osiągnięcia przejścia na neutralną dla klimatu, odporną gospodarkę o obiegu zamkniętym. Ambicją UE jest suwerenność cyfrowa w otwartym i wzajemnie połączonym świecie oraz prowadzenie polityki cyfrowej, która zapewni obywatelom i przedsiębiorstwom wykorzystanie ukierunkowanej na człowieka, zrównoważonej i bardziej dostatniej cyfrowej przyszłości. Obejmuje to zajęcie się podatnością na zagrożenia i zależnościami, a także przyspieszenie inwestycji. Komunikat był odpowiedzią na
wezwanie Rady Europejskiej
do stworzenia „cyfrowego kompasu” i opierał się na
strategii cyfrowej
Komisji z lutego 2020 r. W komunikacie zaproponowano ustalenie zestawu zasad cyfrowych, szybkie rozpoczęcie ważnych projektów wielokrajowych oraz przygotowanie wniosku ustawodawczego ustanawiającego solidne zarządzanie poprzez mechanizm monitorowania i współpracy z państwami członkowskimi w celu zapewnienia postępów – program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” („program polityki”).
W swoich konkluzjach z dnia 25 marca 2021 r. Rada Europejska podkreśliła znaczenie transformacji cyfrowej dla odbudowy, dobrobytu, bezpieczeństwa i konkurencyjności Unii oraz dla dobrostanu naszych społeczeństw. Rada podkreśliła potrzebę wzmocnienia suwerenności cyfrowej UE w sposób niezależny i otwarty, w drodze wykorzystania jej mocnych stron i ograniczenia słabości oraz za pomocą inteligentnych i selektywnych działań, przy utrzymaniu otwartych rynków i globalnej współpracy. Uznała „Komunikat w sprawie cyfrowego kompasu: europejska droga w cyfrowej dekadzie” za krok w stronę wyznaczenia kierunku rozwoju cyfrowego UE na następne dziesięciolecie. Wezwała do przeprowadzenia szybkiego przeglądu w celu przygotowania przewidywanego programu polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie”. Ponadto zachęciła Komisję do poszerzenia unijnego zestawu narzędzi polityki w zakresie transformacji cyfrowej, zarówno na szczeblu Unii Europejskiej, jak i na szczeblu krajowym, oraz do stosowania wszystkich dostępnych instrumentów z zakresu polityki przemysłowej, handlowej i polityki konkurencji, polityki z zakresu umiejętności i edukacji, polityki badań naukowych i innowacyjności oraz długoterminowych instrumentów finansowania w celu ułatwienia transformacji cyfrowej.
W komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu zapowiedziano również, że Komisja przedstawi zbiór zasad i praw cyfrowych w międzyinstytucjonalnym uroczystym oświadczeniu Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Rady sporządzonej na podstawie wniosku Komisji Europejskiej. Wniosek będzie oparty na doświadczeniach związanych z Europejskim filarem praw socjalnych oraz na ostatnich inicjatywach państw członkowskich w tej dziedzinie, w szczególności na „Deklaracji lizbońskiej – celowa demokracja cyfrowa”, zainicjowanej przez portugalską prezydencję w Radzie UE.
„Droga ku cyfrowej dekadzie” ma na celu zapewnienie osiągnięcia przez Unię Europejską jej celów i założeń w zakresie transformacji cyfrowej naszego społeczeństwa i gospodarki dzięki wzmocnieniu naszego przywództwa cyfrowego i promowaniu ukierunkowanych na człowieka, zrównoważonych polityk cyfrowych wzmacniających pozycję obywateli i przedsiębiorstw, zgodnie z wartościami UE. Celem jest przeprowadzenie transformacji cyfrowej UE zgodnie z tą wizją poprzez ustanowienie jasnego, zorganizowanego i opartego na współpracy procesu, który pozwoli osiągnąć taki rezultat.
W tym celu w dokumencie „Droga ku cyfrowej dekadzie” określono konkretne cele cyfrowe, które Unia jako całość ma osiągnąć do końca dekady, jak po raz pierwszy nakreślono w komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu. Następnie określono w nim nową formę zarządzania wraz z państwami członkowskimi, za pomocą mechanizmu rocznej współpracy między instytucjami Unii a państwami członkowskimi, aby zapewnić wspólną realizację ambicji Unii. Cele cyfrowe na 2030 r. dotyczą czterech głównych kierunków: umiejętności cyfrowych, infrastruktur cyfrowych, cyfryzacji przedsiębiorstw i cyfryzacji usług publicznych.
W przyszłości umiejętności cyfrowe, podstawowe i zaawansowane, będą miały zasadnicze znaczenie dla wzmocnienia naszej zbiorowej odporności jako społeczeństwa: tylko obywatele kompetentni cyfrowo i posiadający umiejętności cyfrowe oraz pracownicy wysoko wykwalifikowana w dziedzinie cyfrowej mogą być panami własnego losu, asertywnymi i pewnymi swoich możliwości, wartości i wyborów. Oczywiście celem jest wyposażenie całej populacji Unii Europejskiej w podstawowe umiejętności cyfrowe, zgodnie z Planem działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych oraz Planem działania w dziedzinie edukacji cyfrowej, jednak w ramach „Drogi ku cyfrowej dekadzie” przewiduje się, że w 2030 r. odsetek osób w wieku 16–74 lat posiadających przynajmniej podstawowe umiejętności cyfrowe osiągnie 80 %. Szkolenia i edukacja cyfrowa powinny ponadto umożliwić pracownikom nabywanie specjalistycznych umiejętności cyfrowych, aby mogli znaleźć wysokiej jakości miejsca pracy i realizować satysfakcjonującą karierę. Ponadto zasadnicze znaczenie będzie miało rozwiązanie problemu znacznego niedoboru umiejętności w zakresie cyberbezpieczeństwa wśród siły roboczej UE, co stanowi ważny element ochrony UE przed zagrożeniami dla cyberbezpieczeństwa. Dlatego oprócz celu dotyczącego podstawowych umiejętności cyfrowych, ustanowionego w Planie działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych, UE powinna dążyć do osiągnięcia celu 20 mln zatrudnionych specjalistów w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych w UE, przy zachowaniu równowagi między liczbą kobiet i mężczyzn.
Jeżeli umiejętności są warunkiem wstępnym i niezbędnym czynnikiem umożliwiającym czerpanie korzyści z transformacji cyfrowej, w odniesieniu do dalszego rozwoju technologicznego i przywództwa cyfrowego Europy takim warunkiem jest zrównoważona infrastruktura cyfrowa w zakresie łączności, mikroelektroniki i zdolności do przetwarzania dużych ilości danych. Doskonała i bezpieczna łączność dla wszystkich i wszędzie w Europie, w tym na obszarach wiejskich i w regionach oddalonych, pozwoli wszystkim obywatelom i przedsiębiorstwom europejskim w pełni korzystać z możliwości, jakie niesie ze sobą cyfrowa dekada. Społeczne zapotrzebowanie na przepustowość potrzebną do pobierania i wysyłania danych stale rośnie. Do 2030 r. sieci o gigabitowej przepustowości powinny być dostępne na przystępnych warunkach dla wszystkich, którzy potrzebują lub chcą takiej przepustowości, a wszystkie zaludnione obszary powinny znaleźć się w zasięgu sieci 5G. W ten sam sposób mikroprocesory stanowią punkt wyjściowy dla większości kluczowych, strategicznych łańcuchów wartości, takich jak samochody podłączone do internetu, telefony, internet rzeczy, komputery o wysokiej wydajności, komputery brzegowe i sztuczna inteligencja. Dlatego też produkcja najnowocześniejszych i zrównoważonych półprzewodników w Europie, w tym procesorów, powinna wynieść do 2030 r. co najmniej 20 % produkcji światowej pod względem wartości (co oznacza osiągnięcie zdolności produkcyjnych w zakresie procesorów w technologii poniżej 5 nm, a docelowo w technologii 2 nm, i 10 razy bardziej energooszczędnych niż obecnie). Ponadto do 2030 r. w UE należy uruchomić 10 000 neutralnych dla klimatu węzłów brzegowych,oferujących wysoki stopień bezpieczeństwa i rozmieszczonych w sposób gwarantujący dostęp do usług związanych z danymi z małym opóźnieniem niezależnie od lokalizacji przedsiębiorstw.
Oprócz czynników wspomagających, wszystkie wymienione technologie staną się podstawą nowych produktów, nowych procesów produkcyjnych i nowych modeli biznesowych opartych na sprawiedliwej wymianie danych w gospodarce opartej na danych. W tym kontekście żadne przedsiębiorstwo nie może pozostać w tyle. Transformacja przedsiębiorstw będzie zależała od ich zdolności do szybkiego przyjmowania nowych technologii cyfrowych we wszystkich sektorach gospodarki, w tym w pozostających obecnie w tyle ekosystemach przemysłowych i usługowych. Jest to szczególnie ważne dla małych przedsiębiorstw, które stanowią trzon europejskiej gospodarki. Dlatego też do 2030 r. co najmniej 75 % europejskich przedsiębiorstw powinno korzystać z usług w chmurze, dużych zbiorów danych i sztucznej inteligencji, a ponad 90 % europejskich MŚP powinno osiągnąć co najmniej podstawowy poziom wskaźnika wykorzystania technologii cyfrowych. Szczególną uwagę należy poświęcić innowacjom nowatorskim i radykalnym, dążąc do podwojenia liczby jednorożców w Europie do 2030 r., w drodze zwiększenia liczby innowacyjnych przedsiębiorstw scale-up w UE i poprawy ich dostępu do finansowania.
Wreszcie, co nie mniej ważne, należy zapewnić do 2030 r. możliwość pełnego uczestnictwa w życiu demokratycznym i pełnego korzystania z usług publicznych w formie online oraz czerpania korzyści z najwyższej jakości środowiska cyfrowego zapewniającego łatwe w użyciu, skuteczne oraz spersonalizowane usługi i narzędzia o wysokich standardach bezpieczeństwa i prywatności. „Government as a Platform” [administracja rządowa jako platforma] to nowy sposób tworzenia cyfrowych usług publicznych. Celem jest zapewnienie do 2030 r. dostępności wszystkich kluczowych usług publicznych świadczonych online dla obywateli i przedsiębiorstw Unii, dostępu wszystkich obywateli Unii do ich dokumentacji medycznej (rejestry elektroniczne) oraz możliwości korzystania przez 80 % obywateli z rozwiązań w zakresie cyfrowej tożsamości.
Osiągnięcie tych celów wymaga podjęcia wspólnych starań przez wszystkie państwa członkowskie i na szczeblu unijnym, a w razie potrzeby także wspólnych inwestycji. Będzie się to odbywać wyłącznie w sposób harmonijny, sprzyjający włączeniu społecznemu i zrównoważony, dzięki celowo skoordynowanej konwergencji na szczeblu unijnym. Jest to cel nowego systemu zarządzania ustanowionego w ramach inicjatywy „Droga ku cyfrowej dekadzie”.
Obejmuje to monitorowanie postępów w zakresie cyfryzacji i składanie sprawozdań na ten temat, które zostaną przedstawione w rocznym sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady przedłożonym Parlamentowi i Radzie. Przy tej okazji Komisja podzieli się z Radą i Parlamentem swoją strategiczną oceną unijnej transformacji cyfrowej, przedstawi państwom członkowskim zalecane działania i środki lub omówi wspólne zobowiązania podjęte przez Komisję i państwa członkowskie.
Aby zrealizować europejską wizję cyfrowej dekady, konieczne są zdolności cyfrowe w czterech obszarach cyfrowego kompasu, które można zrealizować wyłącznie wówczas, gdy państwa członkowskie i UE połączą zasoby. Inwestycje w projekty wielokrajowe, które mają niezbędną skalę i masę krytyczną, są niezbędne, aby umożliwić innowacyjność i globalną konkurencyjność przemysłu oraz wzmocnienie suwerenności cyfrowej Unii. Wyzwanie polega jednak na ułatwieniu koordynacji oraz zapewnieniu skutecznych i szybkich procesów, w tym „za pomocą odpowiednich instrumentów wspierających projekty wielokrajowe”, do czego wezwała Rada Europejska, w celu stworzenia zachęt dla państw członkowskich do łączenia sił. Chociaż istnieje szereg instrumentów, w unijnym zestawie narzędzi brakuje możliwości połączenia finansowania pochodzącego od państw członkowskich, z budżetu UE i inwestycji prywatnych do celów wprowadzania i obsługi infrastruktur i usług będących przedmiotem wspólnego zainteresowania poza obszarem badań.
Dlatego też program „Droga ku cyfrowej dekadzie” ma na celu wspieranie i koordynowanie wdrażania projektów wielokrajowych i zarządzania nimi. Przewidziano w nim strukturę prawną umożliwiającą szybkie i elastyczne tworzenie i realizację projektów współfinansowanych przez kilka państw członkowskich, Komisję, grupę EBI, inwestorów publicznych i prywatnych oraz inne podmioty prywatne, w szczególności w celu rozmieszczenia w poszczególnych krajach wielkoskalowej infrastruktury lub usług cyfrowych, przy jednoczesnym zapewnieniu, aby projekty te pozostały otwarte dla wszystkich zainteresowanych państw członkowskich i stron.
Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki
Niniejszy program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” stanowi uzupełnienie, wypełnienie i wdrożenie wizji, celów i działań przewidzianych w komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu, a jego celem jest konsolidacja i zapewnienie skutecznego wdrożenia działań określonych w strategii na rzecz kształtowania cyfrowej przyszłości Europy na 2019 r. Niniejszy wniosek jest również spójny z komunikatem Komisji aktualizującym nową strategię przemysłową z 2020 r., w którym określono obszary strategicznych zależności, które mogą prowadzić do zagrożeń, takich jak niedobory dostaw lub ryzyko w cyberprzestrzeni. Niniejszy wniosek jest również spójny z celami obserwatorium technologii krytycznych, którego zadaniem jest pomoc w określeniu obecnych i ewentualnych przyszłych strategicznych zależności cyfrowych Unii oraz przyczynienie się do wzmocnienia jej suwerenności cyfrowej.
Spójność z innymi politykami Unii
Niniejsza decyzja opiera się również na istniejących wnioskach dotyczących polityki (np. na akcie w sprawie zarządzania danymi, akcie o usługach cyfrowychakcie o rynkach cyfrowych oraz wnioskach w ramach strategii cyberbezpieczeństwa) i instrumentach budżetowych Unii (np. programach spójności, Instrumencie Wsparcia Technicznego, programie „Cyfrowa Europa”, „Horyzont Europa” i programie InvestEU) oraz na przeznaczeniu co najmniej 20 % środków na transformację cyfrową w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Niniejszy wniosek jest również spójny ze strategią w zakresie unii bezpieczeństwa, z unijnym programem na rzecz umiejętności, Planem działania w dziedzinie edukacji cyfrowejoraz opiera się na sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej z 2021 r.w którym podkreślono wiodącą rolę UE na świecie na drodze do 2050 r.
Niniejszy wniosek jest również spójny z inicjatywami przedstawionymi przez Komisję w ramach pakietu dotyczącego zielonego ładu.
Program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” dotyczy wyłącznie państw członkowskich UE, jednak równolegle kontynuowana będzie współpraca z państwami trzecimi, również zgodnie z komunikatem w sprawie cyfrowego kompasu. W szczególności współpraca z partnerami sąsiadującymi z UE i partnerami w procesie rozszerzenia będzie również obejmować istotne aspekty programu polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” i będzie prowadzona zgodnie z nim, torując w stosownych przypadkach drogę do pełnej integracji.
2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ
Podstawa prawna
Podstawę prawną niniejszej decyzji stanowi art. 173 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
W art. 173 ust. 3 TFUE przewidziano, że Parlament i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą oraz po konsultacji z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, mogą zadecydować o szczególnych środkach przeznaczonych na wsparcie działań podjętych w państwach członkowskich w celu zapewnienia warunków niezbędnych dla konkurencyjności przemysłu Unii. Ta podstawa prawna jest właściwa, biorąc pod uwagę, że niniejsza decyzja ma na celu przyspieszenie cyfryzacji europejskiego przemysłu, wzmocnienie suwerenności cyfrowej, zwiększenie potencjału przemysłowego, ułatwienie rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), a także zachęcenie do nowych inwestycji w innowacje, badania i rozwój technologiczny.
W tym kontekście szczególne znaczenie ma fakt, że w rozporządzeniu ustanawiającym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności przewidziano reformy i inwestycje w technologie cyfrowe, infrastrukturę, umiejętności i procesy, aby poprawić globalną konkurencyjność Unii i pomóc uczynić ją bardziej odporną, innowacyjną i mniej zależną dzięki dywersyfikacji kluczowych łańcuchów dostaw. Reformy i inwestycje powinny w szczególności wspierać cyfryzację usług, rozwój infrastruktury cyfrowej i infrastruktury danych, klastrów i ośrodków innowacji cyfrowych oraz otwarte rozwiązania cyfrowe. Transformacja cyfrowa powinna również zachęcać do cyfryzacji małych i średnich przedsiębiorstw. Inwestycje w technologie cyfrowe powinny być zgodne z zasadami interoperacyjności, efektywności energetycznej i ochrony danych osobowych, umożliwiać udział MŚP i przedsiębiorstw typu start-up oraz promować wykorzystanie rozwiązań opartych na otwartych źródłach.
Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)
Inicjatywa mieści się w obszarze kompetencji dzielonych, w którym należy zająć się istotnymi problemami transgranicznymi i transnarodowymi.
Transformacja cyfrowa dotyczy wszystkich obszarów polityki i wymaga wspólnych działań ze strony różnych zainteresowanych stron oraz zaangażowania państw członkowskich, również na poziomie transgranicznym. Wyzwania związane z realizacją celów i założeń będą wymagały szybkiej i skoordynowanej reakcji na poziomie UE. Przyjęcie wspólnych zasad i celów, łączenie zasobów, budowanie potencjału i szerokie zastosowanie w całej Unii może wzmocnić całą gospodarkę UE, a także umożliwić Unii konkurowanie na arenie międzynarodowej i kształtowanie globalnej transformacji cyfrowej opartej na podstawowych wartościach i prawach europejskich. Zaniechanie inwestycji i wdrażania technologii oraz rozwijania umiejętności cyfrowych obywateli, aby umożliwić im pełne korzystanie z technologii cyfrowych, mogłoby ograniczyć zdolność UE do sprostania pilnym wyzwaniom związanym z klimatem i innymi wyzwaniom w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Działanie na poziomie UE jest bez wątpienia najlepszym sposobem skłonienia podmiotów europejskich do realizacji wspólnych wizji, celów i założeń oraz przyjęcia wspólnych planów działania w zakresie technologii stanowiących podstawę dla światowych norm i standardów. Ma ono kluczowe znaczenie dla uzyskania korzyści skali i zakresu oraz osiągnięcia masy krytycznej niezbędnej dla najnowocześniejszych zdolności, ograniczając zarazem rozdrobnienie działań w UE i nieoptymalne rozwiązania krajowe (a nawet pozwalając ich uniknąć).
Oczekuje się, że ta nowatorska forma zarządzania, dzięki ramom sprawozdawczości oraz funkcjonalnemu mechanizmowi monitorowania i współpracy między państwami członkowskimi a Komisją, przyniesie państwom członkowskim i zainteresowanym stronom szersze korzyści gospodarcze i społeczne, jak również korzyści dla środowiska. Sprawny mechanizm monitorowania i współpracy pomoże zapewnić UE i jej państwom członkowskim wspólne osiągnięcie celów cyfrowej dekady oraz znalezienie przystępnych, skoordynowanych i skutecznych rozwiązań wspólnych wyzwań. Szeroko zakrojona działalność sprawozdawcza zapewni przejrzystość wszystkim zainteresowanym stronom. Jest to niezbędne ze względu na znaczne potrzeby inwestycyjne związane z transformacją cyfrową w ciągu najbliższej dekady.
Proporcjonalność
Niniejszy wniosek opiera się na istniejących inicjatywach politycznych i ramach prawnych i pozostaje proporcjonalny do celów i założeń, jakie zamierza się z jego pomocą osiągnąć. Po pierwsze, niniejszy program polityki stanowi uzupełnienie komunikatu w sprawie cyfrowego kompasu, w którym zapowiedziano jego przygotowanie, i został w pełni poparty przez Radę Europejską.
Ponadto nie wykracza on poza to, co jest konieczne do osiągnięcia przewidzianych w nim celów i założeń, ponieważ ustanowiono w nim nowy mechanizm zorganizowanej i przejrzystej współpracy między państwami członkowskimi a Komisją, która powinna prowadzić do wdrożenia uzgodnionych polityk, środków i działań na poziomie krajowym i unijnym. Ponadto w niniejszym wniosku przewidziano, że Komisja może zalecić państwom członkowskim polityki, środki i działania, które należy wprowadzić na szczeblu unijnym i krajowym – w szczególności tym państwom członkowskim, w których postępy w realizacji wyznaczonych celów i założeń są niewystarczające lub w których stwierdzono braki na podstawie sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady i późniejszego procesu współpracy. W przypadku niewprowadzenia przez państwo członkowskie korekt w jego krajowym strategicznym planie działania dotyczącym cyfrowej dekady z uwzględnieniem zalecanych przez Komisję polityk, środków i działań lub w przypadku uznania przedstawionych powodów zaniechania wprowadzenia takich korekt za niewystarczające, Komisja może przyjąć zalecenie zawierające szczegółową analizę sposobów, w jakie to uchybienie może wpłynąć na realizację założeń i celów cyfrowych na szczeblu unijnym. Państwa członkowskie powinny uwzględnić takie zalecenia w jak największym stopniu, a w przypadku gdy zdecydują się nie zastosować do zalecenia lub jego istotnej części, powinny uzasadnić swoją decyzję i podać ją do wiadomości publicznej.
Wybór instrumentu
Komunikat w sprawie cyfrowego kompasu zawiera odniesienie do cyfrowego kompasu w formie programu polityki cyfrowej, który ma zostać przyjęty przez Parlament Europejski i Radę w drodze „zwykłej procedury ustawodawczej”.
Ze względu na to, że program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” jest skierowany głównie do państw członkowskich i ustanowiono w nim mechanizm współpracy między Komisją a państwami członkowskimi, najwłaściwszym instrumentem prawnym jest decyzja. Decyzja sprawi, że mechanizm monitorowania i współpracy obejmujący Komisję i państwa członkowskie, mający na celu wsparcie i osiągnięcie orientacyjnych celów UE określonych w decyzji, będzie wiążący. Decyzja ma natychmiastowe, bezpośrednie skutki dla adresatów, do których ją skierowano.
W związku z tym proponuje się przyjęcie programu polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” w formie decyzji na podstawie art. 288 ust. 4 TFUE. Decyzja taka wiąże w całości, określa się w niej adresatów, do których jest skierowana i wiąże ona tylko tych adresatów.
3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW
Konsultacje z zainteresowanymi stronami
Komisja zachęciła zainteresowane strony i obywateli do przedstawienia swoich uwag na temat celu i zakresu programu polityki oraz konkretnych środków w ramach programu i uwzględniła otrzymane informacje zwrotne. Komisja opublikowała harmonogram czterotygodniowego okresu na zgłaszanie uwag (od 24 czerwca do 22 lipca 2021 r.). Ponadto Komisja rozpoczęła sześciotygodniowe ukierunkowane konsultacje publiczne (od 22 czerwca do 3 sierpnia 2021 r.), aby umożliwić wszystkim zainteresowanym stronom wniesienie wkładu oraz zmierzenie i wygenerowanie wsparcia wielu zainteresowanych stron dla rozwoju programu polityki. Na platformie Futurium utworzono również przestrzeń do interakcji w konkretnych kwestiach z zainteresowanymi stronami. W celu zapewnienia jak najszerszego zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, w tym przedstawicieli przemysłu, społeczeństwa, Parlamentu Europejskiego i państw członkowskich, Komisja zorganizowała również wydarzenie na wysokim szczeblu (Zgromadzenie Cyfrowe w dniu 1 czerwca), zaangażowała się w międzyinstytucjonalne dyskusje ze współprawodawcami (Parlamentem Europejskim i Radą) oraz przeprowadziła konsultacje z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Europejskim Komitetem Regionów.
Zainteresowane strony, z którymi przeprowadzono konsultacje, wyraziły ogólne poparcie dla inicjatywy Komisji i jej zamiaru przełożenia unijnych ambitnych celów w zakresie transformacji cyfrowej na konkretny mechanizm monitorowania i sprawozdawczości. Popierają one podjęcie przez Komisję kolejnego kroku polegającego na ustanowieniu specjalnego mechanizmu monitorowania i współpracy w celu zorganizowania współpracy między instytucjami unijnymi i państwami członkowskimi. Istniejące struktury, monitorowanie i sprawozdawczość powinny zostać dostosowane i wzmocnione na szczeblu UE, dlatego też współpraca strukturalna oraz monitorowanie i sprawozdawczość z postępów na szczeblu unijnym wniosłyby znaczną wartość dodaną do wspólnej wizji Europy na miarę ery cyfrowej.
Wielu respondentów zwróciło uwagę, że sukces transformacji cyfrowej jest ściśle związany z technologiami określonymi w cyfrowym kompasie. Wybrane główne kierunki są istotne, dobrze wyważone i wystarczająco konkretne. Uważają oni, że w nadchodzącym programie polityki wprowadzony zostanie nowy mechanizm monitorowania i współpracy na rzecz ścisłej współpracy i skutecznej koordynacji między Komisją a państwami członkowskimi. To strategiczne podejście jest niezbędne do ustanowienia odpowiednich powiązań między państwami członkowskimi na poziomie politycznym i eksperckim w celu zapewnienia pomyślnej realizacji projektów wielokrajowych. Niezależnie od celów respondenci uważają, że państwa członkowskie i Komisja powinny zrobić więcej w zakresie zachęcania do inwestycji na poziomie UE i ich koordynacji wokół kilku priorytetów wynikających z szerszej agendy cyfrowej UE. Aby zapewnić pełną i udaną transformację cyfrową w całej UE oraz z korzyścią dla europejskich obywateli, przedsiębiorstw i administracji publicznej, potrzebne są kompleksowe i dostosowane ramy regulacyjne. Zapewnią one podmiotom prywatnym i publicznym niezbędną widoczność i bezpieczeństwo przy wdrażaniu mechanizmów służących osiągnięciu wspólnych unijnych celów cyfrowych na 2030 r. Wielu respondentów uważa wspieranie i promowanie współpracy i dzielenia się najlepszymi praktykami między państwami członkowskimi za działanie priorytetowe umożliwiające przyspieszenie postępów w realizacji celów cyfrowej dekady.
Niektórzy respondenci podkreślili również, że należy potraktować priorytetowo wkład w realizację celów społecznych wyższego rzędu, zapewniając regularną ocenę wpływu transformacji cyfrowej na cele społeczne, gdyż jakość i kierunek rozwoju cyfrowego są równie ważne i należy je zapewnić ,stosując priorytety i zasady strategiczne wraz ze wskaźnikami ilościowymi. Wielu respondentów podkreśliło konieczność uwzględnienia i lepszej oceny wpływu transformacji cyfrowej na środowisko – ich zdaniem należy zmniejszyć ten wpływ, a jednocześnie sprawić, by technologie cyfrowe wspierały zieloną transformację.
Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej
Komisja oparła się na solidnym i szerokim zestawie dowodów na poparcie podejścia zaproponowanego w komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu i skonkretyzowanego w niniejszym programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie”.
Jeśli chodzi o cele i wskaźniki, program polityki opiera się w szczególności na udoskonalonym
indeksie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI)
, który jest złożonym indeksem umożliwiającym monitorowanie osiągnięć Europy w dziedzinie technologii cyfrowych i śledzenie rozwoju państw członkowskich UE w zakresie konkurencyjności cyfrowej, w tym analizę krajowych polityk cyfrowych. Do procesu gromadzenia odpowiednich danych przyczyniają się również kluczowe badania gromadzące dane w zakresie DESI i dotyczące zasięgu i cen łączności szerokopasmowej, analiza porównawcza administracji elektronicznej oraz badanie przedsiębiorstw. Całościową perspektywę podatności i zdolności cyfrowych UE, powiązaną również z innymi wymiarami odporności (ekologicznym, społecznym i gospodarczym oraz geopolitycznym), przedstawiono w tabelach wskaźników odporności cyfrowej.
Obok wielu innych badań, o których mowa w komunikacie, w badaniu opublikowanym przez firmę McKinsey we wrześniu 2020 r. przedstawiono aktualną i dogłębną analizę wyzwań stojących przed UE w związku z transformacją cyfrową oraz działań niezbędnych do osiągnięcia jak najlepszych wyników.
Ocena skutków
Kierując się wytycznymi zawartymi w Zestawie instrumentów służących lepszemu stanowieniu prawa Komisja uznała, że ocena wpływu nie jest konieczna i zamiast tego przedstawiła dokument roboczy służb Komisji, który dołączono do wniosku dotyczącego decyzji. W komunikacie Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie, zatwierdzonym przez Radę Europejską, nakreślono już szczegółowy mechanizm monitorowania i współpracy, który został w dużym stopniu uwzględniony we wniosku dotyczącym decyzji. Ze względu na to, że w komunikacie ściśle określono szereg elementów (np. cele, mechanizm monitorowania i współpracy, ramy realizacji projektów wielokrajowych), pole manewru w zakresie wariantów strategicznych, których analiza stanowi podstawę oceny skutków, było bardzo ograniczone.
Zgodnie z komunikatem we wniosku dotyczącym decyzji wymieniono wspólne cele cyfrowe w ramach czterech głównych kierunków, aby przełożyć na wspólne konkretne cele dążenie UE do skutecznego osiągnięcia do 2030 r. celu, jakim jest Unia cyfrowa, . We wniosku dotyczącym decyzji określono jedynie sposób pomiaru tych celów. Ponadto nowatorska forma zarządzania wykorzystująca mechanizm monitorowania i współpracy opiera się w szczególności na istniejącym już DESI, złożonym indeksie monitorującym osiągnięcia UE w dziedzinie technologii cyfrowych, który zostanie udoskonalony w celu odzwierciedlenia nowych celów. Chociaż we wniosku dotyczącym decyzji przewidziano mechanizm monitorowania i współpracy, który ma umożliwić monitorowanie postępów w osiąganiu celów, ewentualne konkretne działania, które mogą zostać zaproponowane w wyniku monitorowania, będą jedynie wynikiem iteracyjnego procesu współpracy między Komisją a państwami członkowskimi, który nastąpi później, w formie zalecanych działań. Ponieważ konkretne działania będą z konieczności możliwe do określenia dopiero po ustanowieniu mechanizmu monitorowania i współpracy, a w szczególności w wyniku procesu monitorowania, dokładny wpływ programu w tym konkretnym aspekcie nie może być określony ex ante.
Jako że widmo radiowe jest istotnym czynnikiem umożliwiającym postęp w realizacji celów cyfrowej dekady, w szczególności w zakresie stworzenia bezpiecznej, wydajnej i zrównoważonej infrastruktury cyfrowej, państwa członkowskie powinny również składać sprawozdania na temat przyjętych i przyszłych polityk i środków dotyczących dostępności i możliwości wykorzystania widma radiowego przez obecnych użytkowników oraz potencjalnych inwestorów i operatorów. Komisja mogłaby dostarczyć wskazówek, jak najlepiej zorganizować takie polityki i środki, aby zrealizować ogólne cele i zadania cyfrowe określone w niniejszej decyzji. Pozostaje to bez uszczerbku dla możliwości zaproponowania przez Komisję nowych strategicznych kierunków lub mechanizmów polityki w zakresie widma na mocy art. 4 ust. 4 dyrektywy (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r.
W programie polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” przewidziano również mechanizm struktury prawnej umożliwiający szybkie i elastyczne tworzenie i realizację projektów wielokrajowych, w szczególności w zakresie rozmieszczania w różnych państwach wielkoskalowej infrastruktury lub usług cyfrowych. Należy umożliwić połączenie funduszy z centralnie zarządzanego programu unijnego z zasobami, do których wniesienia zobowiązały się państwa członkowskie, w tym, pod pewnymi warunkami, z wkładami z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, jak wyjaśniono w części 3 wytycznych Komisji dla państw członkowskich dotyczących planów odbudowy i zwiększania odporności. Struktura prawna zapewni standardowe ustalenia regulujące wspólne kwestie, takie jak zarządzanie projektem, odpowiedzialność, własność i zarządzanie danymi, jak również łączenie wielu źródeł finansowania, które mogą obejmować m.in. bezpośrednio i pośrednio zarządzane programy unijne, wkłady państw członkowskich i finansowanie prywatne. Będzie to stanowić wariant realizacji projektów wielokrajowych, a mechanizm ten pozostanie dobrowolny dla państw członkowskich. W niniejszym programie polityki nie zostaną określone dokładne szczegóły dotyczące finansowania, realizacji i uczestnictwa w poszczególnych projektach, ani też konkretne obszary. Będą one dostępne dopiero w nadchodzących latach i zależą od wsparcia ze strony państw członkowskich.
Jak wynika z powyższego, we wniosku nie przewidziano konkretnych i merytorycznych wyborów w zakresie polityki, lecz raczej ramy metodyczne i ramy zarządzania, które są niezależne od przyszłych konkretnych środków na nich opartych. Szczegóły dotyczące skutków proponowanych ram są uzależnione od ich dalszego wdrażania (a zatem i operacjonalizacji) na poziomie unijnym i krajowym. W oparciu o powyższe Komisja skonsolidowała istniejące dowody w dokumencie roboczym służb Komisji, który dołączono do wniosku. Jeśli chodzi w szczególności o projekty wielokrajowe, dokument roboczy służb Komisji pokazuje, że po pierwsze, konieczne jest wprowadzenie ram proceduralnych na rzecz przyspieszenia realizacji tych projektów, a po drugie, że konieczne jest zapewnienie państwom członkowskim możliwości realizacji projektów wielokrajowych za pomocą nowego instrumentu, który można wykorzystać w przypadku, gdy żaden z istniejących instrumentów nie jest odpowiedni dla danego projektu wielokrajowego. Ten nowy instrument, konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC), nie wiąże się z faktycznym utworzeniem nowego organu Unii i nie jest ukierunkowany na jeden konkretny projekt wielokrajowy, lecz likwiduje lukę w unijnym zestawie narzędzi w zakresie łączenia finansowania pochodzącego od państw członkowskich, z budżetu UE i inwestycji prywatnych do celów wprowadzania i obsługi infrastruktur i usług będących przedmiotem wspólnego zainteresowania poza obszarem badań.
4.WPŁYW NA BUDŻET
Wniosek nie ma wpływu na budżet UE. W szczególności nowe zadania Komisji związane z jej rolą akceleratora projektów wielokrajowych będą realizowane przy wykorzystaniu zasobów, które w innym przypadku zostałyby wydane na zapewnienie doraźnego wsparcia dla projektów państw członkowskich w obszarach objętych projektami wielokrajowymi. Dzięki połączeniu tych rozproszonych zasobów osiągnięty zostanie przyrost wydajności bez dodatkowych kosztów dla budżetu Unii.
5.ELEMENTY FAKULTATYWNE
Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania
Monitorowanie wdrażania, ocenę i sprawozdawczość przedstawiono bardziej szczegółowo w opisie poszczególnych przepisów poniżej. Zasadniczo Komisja będzie corocznie składać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów programu „Droga ku cyfrowej dekadzie” w postaci „Sprawozdania w sprawie stanu cyfrowej dekady”. Sprawozdanie to z kolei uruchamia mechanizm monitorowania i współpracy między Komisją a państwami członkowskimi, który został przedstawiony bardziej szczegółowo w poniższym opisie przepisów szczegółowych.
Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku
Przedmiot i zakres decyzji określono w art. 1, w którym ustanowiono program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie”, w tym powiązany mechanizm monitorowania i współpracy oraz monitorowanie. W art. 2 opisano ogólne cele decyzji, do których należą: promowanie skoncentrowanego na człowieku, bezpiecznego i otwartego środowiska cyfrowego; wzmocnienie zbiorowej odporności państw członkowskich; zapewnienie bezpiecznej i dostępnej infrastruktury cyfrowej; promowanie wdrażania i wykorzystania zdolności cyfrowych; zapewnianie możliwości uczestnictwa w życiu demokratycznym i dostępu do usług publicznych online; zapewnienie większego zrównoważenia infrastruktury i technologii cyfrowych oraz ich energooszczędności i efektywnego gospodarowania zasobami, a także zagwarantowanie, aby wszystkie istniejące polityki, które są istotne dla osiągnięcia celów cyfrowych, zostały uwzględnione, aby w pełni przyczynić się do transformacji cyfrowej.
W art. 3 zawarto definicje niektórych terminów stosowanych w decyzji.
W art. 4 określono cele, w zakresie których instytucje Unii i państwa członkowskie powinny współpracować, wyznaczone przez cztery „główne kierunki”, tj. wykwalifikowane cyfrowo społeczeństwo i wysoko wykwalifikowani profesjonaliści w dziedzinie cyfrowej; bezpieczna, wydajna i zrównoważona infrastruktura cyfrowa; transformacja cyfrowa przedsiębiorstw; cyfryzacja usług publicznych. Cztery główne kierunki składają się z różnych wymiarów i podwymiarów. Do czerwca 2026 r. Komisja ma dokonać przeglądu tych celów, aby uwzględnić rozwój technologiczny, gospodarczy i społeczny.
Postępy w realizacji celów na poziomie Unii będą monitorowane (art. 5) za pomocą indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI). W tym celu część wymiarów i wskaźników DESI zostanie dostosowana do celów określonych w decyzji. Monitorowanie realizacji celów na 2030 r. opiera się na kluczowych wskaźnikach skuteczności działania, określanych corocznie przez Komisję w ramach DESI, w porozumieniu z państwami członkowskimi, a także na prognozowanych trajektoriach na poziomie UE, określanych przez Komisję w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi. Komisja jest uprawniona do ustanowienia wykazu kluczowych wskaźników skuteczności działania niezbędnych do monitorowania każdego z celów cyfrowych w drodze aktu wykonawczego, jeżeli jest to konieczne do skutecznego monitorowania lub do uwzględnienia rozwoju technologicznego. Monitorowanie mogłoby również obejmować „wyniki przedstawione w formie sygnalizacji świetlnej”: system sprawozdawczości, w którym kolory sygnalizacji świetlnej (tj. zielony, żółty i czerwony) wskazują, czy rzeczywiste tendencje monitorowane na poziomie Unii są na dobrej drodze do osiągnięcia celu danego kluczowego wskaźnika skuteczności działania w porównaniu z tendencją przewidywaną.
Jak opisano w art. 6, Komisja będzie co roku składać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z postępów Unii w zakresie transformacji cyfrowej w postaci sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady. W sprawozdaniu tym uwzględniony zostanie DESI. Sprawozdanie będzie dotyczyć transformacji cyfrowej, w szczególności postępów w realizacji wizji na 2030 r. i odpowiadających jej celów cyfrowych, jak również bardziej ogólnego stanu zgodności z ogólnymi celami i zasadami cyfrowymi zapisanymi w [wstawić tytuł uroczystego oświadczenia]. Sprawozdanie będzie również zawierało zalecane polityki, środki i działania skierowane do państw członkowskich, jak również wspólne zobowiązania, które zaproponowały i podjęły Komisja i państwa członkowskie i które. W sprawozdaniu tym Komisja może określić zalecane działania w postaci polityk, środków i działań, które mają wprowadzić państwa członkowskie w obszarach, w których postęp w realizacji celów cyfrowych uznaje się za niewystarczający, a które to działania należy również włączyć do krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady. Każde takie zalecane działanie będzie uwzględniało wyniki dialogu opartego na współpracy, w tym uwagi przekazane przez państwa członkowskie wynikające z poprzedniego sprawozdania. Komisja może w szczególności zaproponować wdrożenie specjalnych środków regulacyjnych lub interwencji publicznych w celu wsparcia dodatkowych inwestycji w technologie i zdolności cyfrowe, w tym w drodze opracowania projektów wielokrajowych.
W art. 7 przewidziano, że najpóźniej na pięć miesięcy przed opublikowaniem sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady państwa członkowskie powinny przedłożyć Komisji krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady („krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady”). Państwa członkowskie określą w swoich planach działania główne istniejące i planowane polityki, środki i działania służące realizacji celów i założeń cyfrowej dekady; prognozowane krajowe trajektorie opierające się na wytycznych dostarczonych przez Komisję w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi; harmonogram wdrażania planowanych polityk, środków i działań, w tym oszacowanie okresów, w których te polityki i środki mają mieć wpływ na osiągnięcie celów; ogólny przegląd inwestycji potrzebnych do osiągnięcia celów ogólnych, szczegółowych i wkładów określonych w krajowych planach działania, a także ogólną ocenę źródeł inwestycji. Krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady mogą również zawierać propozycję w sprawie projektu wielokrajowego lub projektów wielokrajowych. W razie potrzeby, aby uwzględnić wnioski z rocznego sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady, państwa członkowskie powinny złożyć korektę do swoich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady zawierającą polityki, środki i działania, które zamierzają realizować w celu przyspieszenia postępów w obszarach, których dotyczą cele cyfrowe. Komisja przedstawi wytyczne, aby pomóc państwom członkowskim w przygotowaniu ich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady, w tym wskaże punkty styczne między prognozowanymi unijnymi i krajowymi trajektoriami, oraz sposób, w jaki państwa członkowskie powinny przełożyć przewidywane unijne trajektorie na swoje trajektorie krajowe przy uwzględnieniu różnych krajowych punktów wyjścia, zasobów, przewag komparatywnych i innych istotnych czynników.
W art. 8 przewidziano coroczną współpracę między Komisją a państwami członkowskimi mającą na celu zapewnienie realizacji celów i założeń cyfrowej dekady w drodze łączenia inicjatyw unijnych i właściwych polityk krajowych, przy uwzględnieniu transgranicznych wymiarów polityk cyfrowych i celów ogólnounijnych, w szczególności rozwoju rynku wewnętrznego. Państwa członkowskie i Komisja będą ściśle współpracować, aby określić sposoby usunięcia braków w obszarach, w których nie poczyniono wystarczających postępów w realizacji co najmniej jednego z celów cyfrowych lub w których najnowsze sprawozdanie z postępów i dostępne dane wskazują na istotne luki i niedociągnięcia. W tym kontekście państwa członkowskie będą zobowiązane do przedstawienia bieżących polityk i środków, które zaplanowały, przyjęły lub wdrożyły.
W ramach dialogu opartego na współpracy Komisja i państwa członkowskie zbadają również sposób wspólnego i indywidualnego wdrażania zalecanych polityk, środków i działań ujętych w sprawozdaniu z poprzedniego roku. Ocena obejmie wpływ działań i środków państw członkowskich lub oszacowanie, kiedy takie skutki mogą wystąpić. Obejmie ona również potrzebę przyjęcia środków lub działań oraz dostosowania lub uzupełnienia funkcjonujących już środków lub działań.
W dowolnym momencie corocznej współpracy Komisja i co najmniej jedno państwo członkowskie będą mogły podjąć wspólne zobowiązania, w tym będą mogły ustanowić projekty wielokrajowe i uzgodnić środki i działania na szczeblu unijnym i krajowym, uwzględniając m.in. proces wdrażania innych polityk i inicjatyw cyfrowych. Podjęcie takich wspólnych zobowiązań i wprowadzenie innych środków będzie miało na celu poczynienie postępów w realizacji celów cyfrowej dekady dostosowanych do prognozowanych trajektorii, o których mowa w sprawozdaniu w sprawie stanu cyfrowej dekady. Komisja i poszczególne państwa członkowskie będą mogły zwrócić się z wnioskiem o zorganizowanie spotkania między Komisją a państwami członkowskimi. Spotkanie takie będzie odbywało się w szczególności w przypadku, gdy państwo członkowskie zaproponuje przeprowadzenie nowego projektu wielokrajowego lub wspólnego działania wymagającego uczestnictwa innych państw członkowskich. Zainteresowane państwa członkowskie lub Komisja będą mogły również zwrócić się o rozpoczęcie procesu wzajemnej oceny.
W art. 9 umożliwiono Komisji przyjęcie odrębnych zaleceń w przypadku, gdy państwo członkowskie nie zmieni swoich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady zgodnie z zalecanymi politykami, środkami i działaniami, ani nie przedstawi wystarczających wyjaśnień co do przyczyny, dla której nie zamierza zająć się zalecanymi działaniami. Od danego państwa członkowskiego będzie wymagane, aby z najwyższą starannością uwzględniło takie zalecenie i wyjaśniło, w jaki sposób zamierza je wdrożyć. Zalecenia wydane przez Komisję będą przekazane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Zalecane przez Komisję polityki, środki i działania ujęte w sprawozdaniu oraz odrębne zalecenia Komisji powinny uzupełniać najbardziej aktualne zalecenia dla poszczególnych krajów wydawanymi w ramach europejskiego semestru.
Dzięki odpowiedniej strukturze określonej przez Komisję współpraca pomiędzy Komisją a państwami członkowskimi będzie otwarta, skuteczna i przejrzysta (art. 10). Struktura taka będzie również służyła jako forum wzajemnej oceny między państwami członkowskimi. Ponadto, aby zapewnić przejrzystość i udział społeczeństwa, Komisja i państwa członkowskie będą również współpracować ze wszystkimi zainteresowanymi stronami (w tym na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, szczególnie podmiotami zajmującymi się transformacją cyfrową sektora publicznego państw członkowskich oraz partnerami społecznymi, obywatelami i społeczeństwem obywatelskim) (art. 11).
W art. 12, który otwiera część przepisów dotyczących projektów wielokrajowych, określono cele charakteryzujące projekty wielokrajowe. Na najwyższym poziomie cele te obejmują wkład projektu w cele służące transformacji cyfrowej Unii do 2030 r. Przekładają się one następnie na wymogi, które są w większym stopniu operacyjne. W art. 12 uprawnia się Komisję do wydania zalecenia dotyczącego ustanowienia projektu wielokrajowego lub zaproszenia państwa członkowskiego do uczestnictwa w projekcie wielokrajowym; ujęto w nim również możliwość ustanowienia projektu wielokrajowego lub dołączenia do niego w ramach wspólnego zobowiązania. Orientacyjny wykaz możliwych obszarów działania, w których mogłyby zostać ustanowione projekty wielokrajowe, przedstawiono w załączniku.
Zasady wyboru i wdrażania projektów wielokrajowych przedstawiono w art. 13. Po pierwsze, w artykule tym przewidziano, że Komisja dołączy do sprawozdania w sprawie stanu cyfrowej dekady załącznik, w którym przedstawi strategiczne zasady i priorytety w realizacji projektów wielokrajowych i aktualny wykaz tych projektów wybranych do realizacji. Po drugie, przedstawiono otwarty wykaz potencjalnych instrumentów wdrażania. W przypadku wyboru istniejących instrumentów wdrażania przepisy mające zastosowanie do tych instrumentów nie ulegają zmianie na mocy niniejszej decyzji i należy ich w pełni przestrzegać.
Ramy proceduralne służące przyspieszeniu wdrażania projektów wielokrajowych przedstawiono w art. 14. Przewidziano dwuetapowy mechanizm koordynacji, który należy wdrażać w ścisłej współpracy pomiędzy Komisją a państwami członkowskimi. W ramach pierwszego etapu wszystkie państwa członkowskie są zapraszane do wyrażenia zainteresowania wdrażaniem konkretnych projektów wielokrajowych. W ramach drugiego etapu, jeżeli jest wystarczające zainteresowanie ze strony państw członkowskich, Komisja przedstawi wytyczne dotyczące mechanizmów wdrażania, które uzna za najwłaściwsze w kontekście wdrożenia danego projektu, a także innych strategicznych aspektów jego wdrażania. W trakcie realizacji projektu może również świadczyć pomoc techniczną i inne rodzaje wsparcia.
W art. 15 przewidziano mechanizm wdrażania w formie konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej. Oczekuje się, że konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej będzie wykorzystywane głównie w przypadku projektów wielokrajowych, których nie można wdrożyć w ramach istniejących mechanizmów wdrażania. Jak przewidziano dalej w tym artykule, konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej będzie posiadało osobowość prawną. Oznacza to, że w przypadku ubiegania się o dotacje z Unii samo konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej będzie wnioskodawcą i musi ostatecznie samo ubiegać się o dotacje, składając wniosek w ramach zaproszenia do składania wniosków opublikowanego przez podmiot udzielający dotacji. Z wyjątkiem umowy o udzielenie dotacji wielu beneficjentom, wniosku nie może złożyć osoba trzecia, np. państwo członkowskie, w imieniu konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej.
W art. 16 przewidziano, że konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej można ustanowić na wniosek państwa członkowskiego decyzją Komisji przyjętą w ramach procedury komitetowej.
W kolejnych artykułach przewidziano zasady niezbędne do płynnego i sprawnego funkcjonowania konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej. W art. 17 ustalono zasady członkostwa, zgodnie z którymi państwa członkowskie, które zapewniają wkład finansowy lub niefinansowy, są członkami posiadającymi prawo głosu, a inne państwa członkowskie mogą być obserwatorami. W art. 18 przewidziano mechanizm zarządzania podlegający prawu weta Komisji w wyraźnie opisanych okolicznościach. W art. 19 przewidziano minimalne wymogi, które musi spełniać statut.
Ponadto przepisy dotyczące odpowiedzialności mające zastosowanie do konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej przedstawiono w art. 20, właściwe prawo i jurysdykcję w art. 21, przepisy dotyczące likwidacji w art. 22 a dotyczące sprawozdawczości i kontroli w art. 23.
2021/0293 (COD)
Wniosek
DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
ustanawiająca program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do 2030 r.
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 173 ust. 3,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)W swoim komunikacie „Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie” z dnia 9 marca 2021 r. („komunikat w sprawie cyfrowego kompasu”) Komisja określiła swoją wizję na 2030 r., aby wzmocnić pozycję obywateli i przedsiębiorstw podczas transformacji cyfrowej. Podejście Unii do transformacji cyfrowej gospodarki i społeczeństwa powinno obejmować suwerenność cyfrową, włączenie, równość, zrównoważony rozwój, odporność, bezpieczeństwo, poprawę jakości życia, respektowanie praw i aspiracji obywateli, i powinno przyczyniać się do tworzenia gospodarki i społeczeństwa w Unii charakteryzujących się dynamiką, zasobooszczędnością i sprawiedliwością.
(2)W swoim oświadczeniu z dnia 25 marca 2021 r. Rada Europejska uznała komunikat w sprawie cyfrowego kompasu za krok w stronę wyznaczenia kierunku rozwoju cyfrowego Europy na następne dziesięciolecie i potwierdziła ustaloną w nim wizję, w tym koncepcję programu polityki o solidnej strukturze zarządzania i ram ułatwiających wdrażanie projektów wielokrajowych niezbędnych do transformacji cyfrowej Europy w kluczowych obszarach. Zachęciła również Komisję do poszerzenia zestawu narzędzi politycznych Unii Europejskiej w zakresie transformacji cyfrowej, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, oraz do stosowania wszystkich dostępnych instrumentów z zakresu polityki przemysłowej, handlowej i polityki konkurencji, polityki z zakresu umiejętności i edukacji, polityki badań naukowych i innowacji oraz długoterminowych instrumentów finansowania w celu ułatwienia transformacji cyfrowej.
(3)Jak określono w komunikacie Komisji „Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r.”, Unia Europejska musi zidentyfikować systemy technologii krytycznych i sektorów strategicznych w celu zaradzenia strategicznym niedociągnięciom i zależnościom wysokiego ryzyka, które mogą prowadzić do niedoborów dostaw lub ryzyka w cyberprzestrzeni, oraz wspierać transformację cyfrową. Pokazuje to, jak duże znaczenie dla państw członkowskich ma połączenie sił i wspieranie starań podejmowanych w celu rozwiązania problemu tych zależności w przemyśle i rozwijania strategicznych potrzeb w zakresie zdolności. Stanowi to również odpowiedź na analizę zawartą w sprawozdaniu dotyczącym prognozy strategicznej z 2021 r. W ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz przygotowywania krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności Komisja zachęcała państwa członkowskie do koordynacji ich działań na rzecz projektów wielokrajowych w obszarze cyfryzacji. Doświadczenie to uwypukliło potrzebę wsparcia przez Komisję starań państw członkowskich na rzecz koordynacji oraz potrzebę dysponowania przez Unię mechanizmami wdrażania ułatwiającymi prowadzenie wspólnych inwestycji, aby możliwa była realizacja projektów wielokrajowych. Wraz z innymi inicjatywami Komisji, takimi jak obserwatorium technologii krytycznych, należy ustanowić strukturę zarządzania służącą wdrażaniu komunikatu w sprawie cyfrowego kompasu, która powinna pomóc w określeniu obecnych i ewentualnych przyszłych strategicznych zależności cyfrowych Unii oraz przyczynieniu się do wzmocnienia jej suwerenności cyfrowej.
(4)W komunikacie Komisji w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu podkreślono, że Europa powinna wykorzystać potencjał transformacji cyfrowej, która ma decydujące znaczenie dla osiągnięcia celów Zielonego Ładu. Unia powinna promować niezbędną transformację cyfrową oraz prowadzić inwestycje w tej dziedzinie, ponieważ technologie cyfrowe są kluczowym czynnikiem umożliwiającym osiąganie celów Zielonego Ładu w zakresie zrównoważonego rozwoju w wielu różnych sektorach. Technologie cyfrowe takie jak sztuczna inteligencja, sieć 5G, chmura obliczeniowa, architektura rozproszonych zasobów informatycznych (ang. edge computing) oraz internet rzeczy mogą służyć zapewnieniu przyspieszenia i zmaksymalizowania wpływu polityk na zmianę klimatu i ochronę środowiska. Transformacja cyfrowa daje również nowe możliwości monitorowania na odległość zanieczyszczenia wody i powietrza lub monitorowania i optymalizacji wykorzystania energii i zasobów naturalnych. Europa potrzebuje sektora cyfrowego, w którego centrum powinien się znaleźć zrównoważony rozwój, przy zapewnieniu, aby infrastruktura cyfrowa i technologie stały się bardziej zrównoważone, energooszczędne i zasobooszczędne, oraz aby przyczyniały się do zrównoważonych, neutralnej dla klimatu gospodarki oraz społeczeństwa o obiegu zamkniętym w zgodzie z Europejskim Zielonym Ładem.
(5)Należy wdrożyć środki przewidziane w komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu w celu intensyfikacji działań określonych w strategii „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy”, opierając się na istniejących unijnych instrumentach (takich jak programy spójności, Instrument Wsparcia Technicznego, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/694, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523) oraz na funduszach przydzielonych na transformację cyfrową na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241. Należy zatem ustanowić niniejszą decyzją program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie”, aby osiągnąć, przyspieszyć i ukształtować skuteczną transformację cyfrową gospodarki i społeczeństwa Unii.
(6)Aby dotrzymać kroku Unii pod względem tempa transformacji cyfrowej, należy określić cele cyfrowe. Cele te powinny być powiązane z konkretnymi obszarami, w których należy wspólnie czynić postępy w całej Unii. Cele dotyczą czterech głównych kierunków określonych w komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu, zidentyfikowanych jako podstawowe obszary wymagające transformacji cyfrowej w Unii: umiejętności cyfrowych, infrastruktur cyfrowych, cyfryzacji przedsiębiorstw i cyfryzacji usług publicznych.
(7)Umiejętności cyfrowe, podstawowe i zaawansowane, mają zasadnicze znaczenie dla zwiększenia wspólnej odporności społeczeństwa Unii. Obywatele kompetentni cyfrowo i posiadający umiejętności cyfrowe będą w stanie korzystać z możliwości cyfrowej dekady. Ponadto szkolenia i edukacja cyfrowa powinny umożliwić pracownikom nabywanie specjalistycznych umiejętności cyfrowych, aby mogli znaleźć wysokiej jakości miejsca pracy i realizować satysfakcjonującą karierę na o wiele większą skalę niż obecnie, przy zachowaniu równowagi między liczbą kobiet i mężczyzn. Dodatkowo zrównoważona infrastruktura cyfrowa w zakresie łączności, mikroelektroniki i zdolności do przetwarzania ogromnych ilości danych stanowią niezbędny czynnik umożliwiający czerpanie korzyści z transformacji cyfrowej, dalszy rozwój technologiczny i przywództwo cyfrowe Europy. Potrzebna jest doskonała i bezpieczna łączność dla wszystkich i wszędzie w Europie, w tym na obszarach wiejskich i w regionach oddalonych. Społeczne zapotrzebowanie na przepustowość potrzebną do wysyłania i pobierania danych stale rośnie. Do 2030 r. sieci o gigabitowej przepustowości powinny stać się dostępne na przystępnych warunkach dla wszystkich, którzy potrzebują lub chcą takiej przepustowości. Ponadto oczekuje się, że w przyszłości na mikroprocesory, które już teraz stanowią punkt wyjściowy dla większości kluczowych, strategicznych łańcuchów wartości, będzie jeszcze większy popyt, szczególnie na te najbardziej innowacyjne. Oczekuje się również, że neutralne dla klimatu węzły brzegowe oferujące wysoki stopień bezpieczeństwa, gwarantujące dostęp do usług związanych z danymi z małym opóźnieniem niezależnie od lokalizacji przedsiębiorstw i zdolność kwantowa również będą miały decydujące znaczenie dla osiągania celów.
(8)Oprócz czynników wspomagających, wszystkie wymienione powyżej technologie staną się podstawą nowych produktów, nowych procesów produkcyjnych i nowych modeli biznesowych opartych na sprawiedliwej wymianie danych w gospodarce opartej na danych. Transformacja przedsiębiorstw będzie zależała od ich zdolności do szybkiego przyjmowania nowych technologii cyfrowych we wszystkich sektorach gospodarki, w tym w pozostających obecnie w tyle ekosystemach przemysłowych i usługowych.
(9)Możliwość uczestnictwa w życiu demokratycznym i korzystania z usług publicznych będzie również w istotnym stopniu zależeć od technologii cyfrowych, a zatem powinny być one w pełni dostępne dla każdego, tak jak najwyższej jakości środowisko cyfrowe zapewniające łatwe w użyciu, skuteczne oraz spersonalizowane usługi i narzędzia o wysokich standardach bezpieczeństwa i prywatności.
(10)Komisja powinna dokonać przeglądu tych celów cyfrowych do czerwca 2026 r., aby ocenić, czy wciąż spełniają one wysokie standardy ambicji transformacji cyfrowej, i zaktualizować je lub w razie konieczności wprowadzić dodatkowe cele cyfrowe.
(11)Harmonijne, włączające i stałe postępy na drodze do transformacji cyfrowej i realizacji celów cyfrowych w Unii wymagają kompleksowej, solidnej, niezawodnej, elastycznej i przejrzystej formy zarządzania opartej na ścisłej współpracy i na koordynacji między instytucjami, organami i agencjami Unii oraz państwami członkowskimi. Odpowiedni mechanizm powinien zapewniać koordynację konwergencji oraz spójność i skuteczność polityk i środków na szczeblu unijnym i krajowym. Konieczne jest zatem ustanowienie przepisów dotyczących mechanizmu monitorowania i współpracy wdrażającego komunikat w sprawie cyfrowego kompasu.
(12)Mechanizm ten powinien obejmować rozszerzony system monitorowania mający na celu zidentyfikowanie luk w strategicznych zdolnościach cyfrowych Unii. Powinien również obejmować mechanizm sprawozdawczości dotyczącej m.in. postępów w realizacji wizji na 2030 r. i odpowiadających jej celów cyfrowych, jak również bardziej ogólnego stanu zgodności z celami ustalonymi w niniejszej decyzji. Powinien ustanawiać ramy współpracy między Komisją i państwami członkowskimi, mającej na celu zidentyfikowanie rozwiązań pozwalających wyeliminować słabe strony oraz zaproponowanie skutecznych działań naprawczych.
(13)Indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego („DESI”) powinien stanowić część sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady i należy go stosować do monitorowania postępów w realizacji celów cyfrowych. Monitorowanie takie powinno obejmować analizę wskaźników mierzących postęp na szczeblu państw członkowskich, krajowe polityki i inicjatywy zmierzające do realizacji celów niniejszej decyzji oraz celów szczegółowych, a także analizy horyzontalne i tematyczne służące śledzeniu transformacji cyfrowej europejskich gospodarek i ranking postępów państw członkowskich w tym zakresie. W szczególności należy dostosować wymiary i wskaźniki DESI do celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji. W przypadku każdego celu cyfrowego należy w przyjętych przez Komisję aktach wykonawczych określić kluczowe wskaźniki skuteczności działania. Kluczowe wskaźniki skuteczności działania należy aktualizować, gdy jest to konieczne do celów stałego skutecznego monitorowania, oraz aby uwzględniać zmiany technologiczne. Należy usprawnić mechanizm gromadzenia danych w państwach członkowskich, aby rzetelnie oddawał stan postępów w realizacji celów cyfrowych, a także informacje na temat odpowiednich polityk, programów i inicjatyw na szczeblu krajowym. Na odstawie przeglądów oraz gdy zajdzie taka potrzeba Komisja powinna przygotować, w konsultacji z państwami członkowskimi, plan działania, aby określić przyszłe potrzeby dotyczące gromadzenia danych. . Definiując DESI, Komisja powinna opierać się głównie na oficjalnych statystykach zgromadzonych w ramach różnych unijnych badań na temat społeczeństwa informacyjnego. Komisja powinna korzystać ze specjalistycznych badań, aby gromadzić dane, które są potrzebne w kontekście istotnych wskaźników, a które nie są mierzone w ramach badań Unii.
(14)Aby współprawodawcy mieli aktualne informacje na temat postępów transformacji cyfrowej w Unii, Komisja powinna przedkładać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie coroczne sprawozdanie na temat stanu cyfrowej dekady zawierające przegląd i analizę transformacji cyfrowej w Unii i ocenę postępów czynionych w związku z celami cyfrowej dekady i celami cyfrowymi w okresie do 2030 r. Sprawozdanie na temat stanu cyfrowej dekady, a szczególnie DESI, powinno być uwzględniane w europejskim semestrze, również jeśli chodzi o jego aspekty związane z Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
(15)Komisja powinna w szczególności składać sprawozdanie w sprawie postępów w realizacji celów cyfrowych, wyszczególniając stopień postępów Unii w związku z prognozowanymi trajektoriami każdego z celów, ocenę działań niezbędnych do osiągnięcia każdego z celów, w tym luk inwestycyjnych w zdolnościach cyfrowych i podnoszenia świadomości na temat działań potrzebnych do zwiększenia suwerenności cyfrowej. Sprawozdanie powinno również zawierać ocenę poziomu wdrażania odpowiednich wniosków regulacyjnych oraz działań podjętych na szczeblu Unii i państw członkowskich.
(16)Sprawozdanie zawierałoby specjalne zalecane polityki, środki i działania sformułowane na podstawie takiej analizy. Zalecając w sprawozdaniu polityki, środki lub działania, Komisja powinna uwzględnić najnowsze dostępne dane, podjęte wspólne zobowiązania, wprowadzone polityki i środki zdefiniowane przez państwa członkowskie, jak również postępy w zalecanych działaniach określonych we wcześniejszych sprawozdaniach i realizowanych w ramach rocznej współpracy. Ponadto Komisja powinna uwzględnić różnice w możliwościach poszczególnych państw członkowskich dotyczących wnoszenia wkładu w cele cyfrowe, a także w istniejące już polityki, środki i działania, które uznaje się za właściwe do realizacji tych celów, nawet jeżeli ich skutki nie są jeszcze widoczne.
(17)W rocznym sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady należy przedstawić stan wdrożenia zasad cyfrowych zatwierdzonych w [wstawić tytuł uroczystego oświadczenia].
(18)Aby zapewnić realizację celów cyfrowej dekady i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji oraz aby wszystkie państwa członkowskie skutecznie przyczyniły się do tej realizacji, opracowanie i wdrożenie mechanizmu monitorowania i współpracy powinno umożliwiać wymianę informacji i najlepszych praktyk w postaci konstruktywnego i włączającego dialogu między państwami członkowskimi i Komisją.
(19)Komisja powinna rozwijać wraz z państwami członkowskimi prognozowane trajektorie dla Unii, aby osiągnąć cele cyfrowe określone w niniejszej decyzji. Państwa członkowskie powinny następnie w miarę możliwości przełożyć takie prognozowane trajektorie na trajektorie krajowe. Należy uwzględnić różne możliwości państw członkowskich w zakresie przyczyniania się do realizacji celów cyfrowych i odzwierciedlić je w krajowych trajektoriach. Trajektorie te powinny pomóc w ocenie postępów w czasie odpowiednio na szczeblu krajowym i unijnym.
(20)W celu zapewnienia, aby współpraca między Komisją i państwami członkowskimi była skuteczna i efektywna, państwa członkowskie powinny przedłożyć Komisji krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady obejmujące okres do 2030 r. („krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady”), proponując, jeżeli jest to możliwe i mierzalne na poziomie krajowym, krajowe trajektorie, opisując wszystkie przyjęte, planowane lub wdrożone instrumenty mające przyczynić się do osiągnięcia celów niniejszej decyzji i celów cyfrowych na szczeblu unijnym. Takie krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady powinny być istotnym narzędziem służącym koordynacji polityki państw członkowskich i zapewnianiu przewidywalności rynku. Państwa członkowskie powinny uwzględnić istotne inicjatywy sektorowe, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, i zapewnić zachowanie spójności z tymi inicjatywami. Podczas rocznego cyklu współpracy państwa członkowskie mogą zaproponować korekty w swoich krajowych strategicznych planach działania dotyczących cyfrowej dekady, aby uwzględnić w nich osiągnięcia w transformacji cyfrowej na szczeblu unijnym i krajowym oraz aby odpowiedzieć w szczególności na zalecane przez Komisję polityki, środki i działania.
(21)Terminowa dyspozycyjność i dostępność widma radiowego mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów łączności programu „Droga ku cyfrowej dekadzie”. W tym kontekście państwa członkowskie i użytkownicy widma wymagają przewidywalności i pewności, a jednocześnie elastyczności czasowej (na podstawie zmieniających się potrzeb) w odniesieniu do planowania celów pośrednich dotyczących dostępności widma. Szczególnie w ramach szybko zmieniającego się procesu transformacji cyfrowej i zielonej transformacji wczesne uzyskanie informacji dotyczących przyszłej dostępności widma i uwagi dotyczące wszelkich celów pośrednich przekazane przez kluczowe zainteresowane strony (takie jak organy publiczne, przemysł i użytkownicy) zwiększyłyby pewność prawa i przewidywalność inwestycji.
(22)Ponieważ widmo radiowe jest istotne dla realizacji celów cyfrowych, w szczególności w zakresie bezpiecznej, wydajnej i zrównoważonej infrastruktury cyfrowej, państwa członkowskie powinny również składać sprawozdania na temat przyjętych i przyszłych polityk i środków dotyczących dostępności i możliwości wykorzystania widma radiowego przez obecnych użytkowników oraz potencjalnych inwestorów i operatorów. Bez uszczerbku dla możliwości zaproponowania przez Komisję nowych strategicznych kierunków lub mechanizmów polityki w zakresie widma na mocy art. 4 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 Komisja może przedstawić odpowiednie wytyczne w tym względzie, aby spełnić ogólne cele i cele cyfrowe określone w niniejszej decyzji.
(23)Dialog oparty na współpracy między Komisją a państwami członkowskimi powinien rozpocząć się od oceny ich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady i opierać się na danych dostarczonych w sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady i zawartej w nim ocenie, a także na informacjach zwrotnych otrzymanych od właściwych zainteresowanych stron.
(24)Współpracę należy następnie zorganizować w ramach rocznego cyklu. Harmonogram rocznej współpracy powinien uwzględniać konieczność odzwierciedlenia dotychczasowych wyników współpracy, a także środki, działania i korekty wprowadzone do krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady zaproponowane w sprawozdaniu w odniesieniu do kolejnego roku.
(25)Aby osiągać postępy w realizacji celów dotyczących dostosowania do prognozowanych trajektorii, państwa członkowskie, w przypadku których w sprawozdaniu uznano, że nie poczyniły wystarczających postępów w danym obszarze, powinny zaproponować środki i działania korygujące, które zamierzają wprowadzić w celu przyspieszenia postępów w tym krytycznym obszarze. Ponadto Komisja i państwa członkowskie powinny zbadać, w jaki sposób państwa członkowskie zajęły się zalecanymi politykami, środkami i działaniami ujętymi w sprawozdaniu z poprzedniego roku, wspólnie i indywidualnie. Państwo członkowskie może zwrócić się z wnioskiem o rozpoczęcie procesu wzajemnej oceny, aby dać innym państwom członkowskim możliwość przekazania uwag na temat propozycji, które chce przedstawić w swoim krajowym strategicznym planie działania dotyczącym cyfrowej dekady, szczególnie w odniesieniu do ich przydatności do realizacji danego celu. Komisja również może zwrócić się z wnioskiem o rozpoczęcie procesu wzajemnej oceny w odniesieniu do strategicznego planu działania dotyczącego cyfrowej dekady państwa członkowskiego.
(26)Komisja i co najmniej jedno państwo członkowskie mogą podjąć wspólne zobowiązania dotyczące skoordynowanych działań, które chciałyby zrealizować, aby osiągnąć cele, mogą ustanawiać projekty wielokrajowe i uzgodnić inne środki i działania na poziomie unijnym i krajowym, aby osiągnąć postępy w realizacji celów zgodnych z prognozowanymi trajektoriami.
(27)Skuteczne wdrożenie zalecanych polityk, środków i działań oraz krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady, a także wprowadzanych w nich korekt, ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia założeń i celów cyfrowych. Jeżeli państwo członkowskie nie przeprowadzi skutecznego wdrożenia tych środków, a przedstawione przez nie powody ich niewdrożenia zostaną uznane za niewystarczające, Komisja może przyjąć odrębne zalecenie, bez uszczerbku dla uprawnień Komisji wynikających z Traktatu. Zalecenia takie powinny uwzględniać i uzupełniać najbardziej aktualne zalecenia dla poszczególnych krajów, wydawane w ramach europejskiego semestru.
(28)Zainteresowane państwo członkowskie powinno uwzględnić zalecenie w jak największym stopniu i w stosownych przypadkach dokonać korekty własnego krajowego strategicznego planu działania dotyczącego cyfrowej dekady. Jeżeli państwo członkowskie nie zamierza wdrożyć zalecenia, powinno uzasadnić swoją decyzję o niewdrożeniu zalecenia i podać ją do wiadomości publicznej.
(29)Aby zapewnić przejrzystość i udział ogółu społeczeństwa, Komisja powinna zaangażować wszystkie zainteresowane strony. W tym celu Komisja powinna ściśle współpracować z zainteresowanymi stronami, w tym podmiotami prywatnymi i publicznymi, takimi jak podmioty prawa publicznego sektora edukacji lub zdrowia, i konsultować z nimi środki przyspieszające transformację cyfrową na poziomie unijnym. Zaangażowanie zainteresowanych stron byłoby ważne również na poziomie państw członkowskich, w szczególności przy przyjmowaniu ich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady i ich korekt.
(30)Projekty wielokrajowe obejmujące kilka państw członkowskich powinny umożliwić interwencję na szeroką skalę w kluczowych dla osiągnięcia celów cyfrowych obszarach, szczególnie poprzez łączenie zasobów unijnych, zasobów państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, zasobów ze źródeł prywatnych. Należy je wdrażać w sposób skoordynowany, w ramach ścisłej współpracy pomiędzy Komisją a państwami członkowskimi. Z tego powodu Komisja powinna odgrywać ważną rolę w przyspieszaniu wdrażania projektów wielokrajowych za sprawą identyfikacji projektów wielokrajowych gotowych do wdrożenia spośród kategorii projektów zawartych w załączniku, doradzania państwom członkowskim przy wyborze mechanizmu wdrażania, źródeł finansowania i ich łączenia, w odniesieniu do innych strategicznych kwestii związanych z wdrożeniem tych projektów oraz, w stosownych przypadkach, w wyborze konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej jako mechanizmu wdrażania.
(31)Publiczne wsparcie na rzeczy projektów wielokrajowych należy wykorzystywać głównie do niwelowania niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji, w sposób proporcjonalny, bez powielania lub wypierania finansowania prywatnego i przynoszącego wyraźną europejską wartość dodaną, zgodnie z obowiązującym prawem Unii i prawem krajowym zgodnym z prawem Unii.
(32)Projekty wielokrajowe powinny być w stanie w skuteczny sposób przyciągać i łączyć różne źródła finansowania z Unii i państw członkowskich. Należy w szczególności umożliwić łączenie funduszy z centralnie zarządzanego programu unijnego z zasobami, do których wniesienia zobowiązały się państwa członkowskie, w tym, pod pewnymi warunkami, z wkładami z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, jak wyjaśniono w części 3 wytycznych Komisji dla państw członkowskich dotyczących planów odbudowy i zwiększania odporności, a także wkładami z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności. W każdym przypadku, gdy jest to uzasadnione charakterem danego projektu wielokrajowego, powinien być on również otwarty na wkłady innych podmiotów niż Unia i państwa członkowskie, w tym na wkłady prywatne.
(33)Komisja we współpracy z państwami członkowskimi i działając jako koordynator projektów wielokrajowych, powinna pomagać państwom członkowskim w określaniu ich interesów w projektach wielokrajowych, udzielać wskazówek dotyczących wyboru optymalnych mechanizmów wdrażania oraz zapewnić pomoc we wdrożeniu, przyczyniając się do możliwie najszerszego uczestnictwa.
(34)Komisja powinna mieć możliwość ustanowienia konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej w celu wdrożenia projektu wielokrajowego, na wniosek państw członkowskich i gdy uzna to za stosowne, szczególnie w sytuacjach, w których nie istnieje alternatywny, dogodny mechanizm wdrażania.
(35)W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej decyzji należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do kluczowych wskaźników skuteczności działania i do ustanowienia konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Rozdział 1
Przedmiot, cele i definicje
Artykuł 1
Przedmiot
1)Niniejsza decyzja ustanawia program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” i określa mechanizm monitorowania i współpracy dla tego programu składający się ze środków mających na celu:
a)wyznaczenie wyraźnego kierunku transformacji cyfrowej Unii i realizacji celów cyfrowych;
b)ustrukturyzowanie i stymulowanie współpracy między instytucjami Unii a państwami członkowskimi;
c)zapewnienie spójności, porównywalności i kompletności monitorowania i sprawozdawczości Unii.
2)Niniejsza decyzja ustanawia również ramy dla projektów wielokrajowych.
Artykuł 2
Cele ogólne
Instytucje Unii i państwa członkowskie współpracują w celu wspierania i osiągania następujących celów ogólnych:
a)promowanie ukierunkowanego na człowieka, włączającego, bezpiecznego i otwartego środowiska cyfrowego, w którym technologie i usługi cyfrowe są zgodne z zasadami i wartościami Unii i je wzmacniają;
b)wzmocnienie zbiorowej odporności państw członkowskich i niwelowanie przepaści cyfrowej w szczególności w drodze promowania podstawowych i specjalistycznych umiejętności cyfrowych dla wszystkich oraz wspierania rozwoju wydajnych systemów kształcenia i szkolenia cyfrowego;
c)zapewnienie suwerenności technologicznej, w szczególności dzięki bezpiecznej i dostępnej infrastrukturze cyfrowej zdolnej do przetwarzania dużych ilości danych, która umożliwia inne osiągnięcia technologiczne, wspierając konkurencyjność przemysłu Unii;
d)promowanie wprowadzania i wykorzystywania zdolności cyfrowych zapewniających dostęp do technologii cyfrowych i danych na łatwych i sprawiedliwych warunkach, w celu osiągnięcia wysokiego poziomu wskaźnika wykorzystania technologii cyfrowych i innowacji w przedsiębiorstwach unijnych, szczególnie małych i średnich;
e)zapewnienie, aby życie demokratyczne, infrastruktura publiczna oraz usługi zdrowotne i opiekuńcze były dostępne online dla wszystkich, szczególnie dla grup defaworyzowanych takich jak osoby z niepełnosprawnościami, oferując włączające, skuteczne oraz spersonalizowane usługi i narzędzia o wysokich standardach bezpieczeństwa i prywatności;
f)zapewnienie, aby infrastruktura cyfrowa i technologie stały się bardziej zrównoważone, energooszczędne i zasobooszczędne oraz aby przyczyniały się do zrównoważonych, neutralnych dla klimatu gospodarki i społeczeństwa o obiegu zamkniętym w zgodzie z Europejskim Zielonym Ładem;
g)stworzenie spójnych warunków inwestowania w transformację cyfrową w całej Unii, w tym w drodze wzmocnienia synergii między wykorzystaniem funduszy unijnych i krajowych oraz opracowania przewidywalnych podejść regulacyjnych;
h)zapewnienie, aby wszystkie polityki i programy istotne dla osiągnięcia celów cyfrowych, zostały uwzględnione w skoordynowany i spójny sposób i w pełni przyczyniły się do transformacji cyfrowej.
Artykuł 3
Definicje
Do celów niniejszej decyzji stosuje się następujące definicje:
1)„indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego” („DESI”) oznacza roczny zestaw wskaźników analizy i pomiaru, na podstawie których Komisja monitoruje ogólne osiągnięcia cyfrowe Unii i państw członkowskich w kilku wymiarach polityki, w tym postępy w realizacji celów cyfrowych określonych w art. 4;
2)„projekty wielokrajowe” oznaczają projekty na dużą skalę ułatwiające osiągnięcie celów cyfrowych określonych w art. 4, w tym finansowanie przez Unię i państwa członkowskie, oraz spełniające wymogi określone w art. 12;
3)„dane statystyczne” oznaczają dane statystyczne w rozumieniu art. 3 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009;
4)„wzajemna ocena” oznacza mechanizm oceny, w ramach którego państwa członkowskie mogą zgłaszać uwagi dotyczące szczególnych aspektów polityk, środków i działań proponowanych przez dane państwa członkowskie, w szczególności na temat ich przydatności do przyczynienia się do osiągnięcia konkretnych celów cyfrowych określonych w art. 4, w kontekście rocznej współpracy ustanowionej w art. 8 i który może służyć do wymiany najlepszych praktyk;
5)„prognozowana trajektoria” oznacza przyjętą ścieżkę realizacji każdego celu cyfrowego do 2030 r., służącą osiągnięciu celów cyfrowych określonych w art. 4 i opartą na danych historycznych, o ile są one dostępne.
Rozdział 2
Cele cyfrowe
Artykuł 4
Cele cyfrowe
1)Instytucje Unii i państwa członkowskie współpracują, aby do 2030 r. osiągnąć następujące cele cyfrowe Unii:
1)wykwalifikowane cyfrowo społeczeństwo i wysoko wykwalifikowani profesjonaliści w dziedzinie cyfrowej:
a)co najmniej 80 % osób w wieku 16–74 lat posiada przynajmniej podstawowe umiejętności cyfrowe;
b)co najmniej 20 mln zatrudnionych specjalistów w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), przy zachowaniu równowagi między kobietami i mężczyznami;
2)bezpieczne, wydajne i zrównoważone infrastruktury cyfrowe:
a)wszystkie europejskie gospodarstwa domowe są objęte siecią gigabitową, a wszystkie zaludnione obszary znajdują się w zasięgu sieci 5G;
b)produkcja najnowocześniejszych i zrównoważonych półprzewodników w Unii wynosi co najmniej 20 % wartości produkcji światowej;
c)wdrożenie co najmniej 10 000 neutralnych dla klimatu węzłów brzegowych oferujących wysoki stopień bezpieczeństwa i rozmieszczonych w sposób gwarantujący dostęp do usług związanych z danymi z małym opóźnieniem (kilka milisekund), niezależnie od lokalizacji przedsiębiorstw;
d)do 2025 r. Unia będzie dysponowała pierwszym komputerem z przyspieszeniem kwantowym, co utoruje jej drogę do zajęcia czołowej pozycji w dziedzinie zdolności kwantowych do 2030 r.
3)transformacja cyfrowa przedsiębiorstw:
a)co najmniej 75 % przedsiębiorstw unijnych skorzysta z:
1)usług przetwarzania w chmurze;
2) dużych zbiorów danych;
3) sztucznej inteligencji;
b)ponad 90 % unijnych małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) osiągnęło co najmniej podstawowy poziom wskaźnika wykorzystania technologii cyfrowych;
c)Unia rozwinęła swoją sieć innowacyjnych przedsiębiorstw scale-up i poprawiła ich dostęp do finansowania, dzięki czemu co najmniej podwoiła liczbę jednorożców;
4)transformacja cyfrowa usług publicznych:
a)100 % najważniejszych usług publicznych dostępnych online dla obywateli Unii i przedsiębiorstw;
b)100 % obywateli Unii ma dostęp do swojej dokumentacji medycznej (elektronicznej dokumentacji medycznej);
c)co najmniej 80 % obywateli Unii korzysta z rozwiązań w zakresie identyfikacji elektronicznej.
2)Komisja dokona przeglądu celów cyfrowych określonych w ust. 1 do 2026 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące wyników przeglądu oraz przedkłada wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany celów cyfrowych z ust. 1, jeżeli uzna to za konieczne do uwzględnienia zmian technicznych, gospodarczych i społecznych na potrzeby pomyślnej transformacji cyfrowej Unii.
Rozdział 3
Zarządzanie: Mechanizm monitorowania i współpracy
Artykuł 5
Monitorowanie postępów
1)Komisja monitoruje postępy Unii w zestawieniu z założeniami i celami cyfrowymi określonymi w art. 2 i 4. Komisja polega w tym celu na indeksie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI), a do celów niniejszej decyzji, zgodnie z art. 25 ust. 2, określa w akcie wykonawczym kluczowe wskaźniki skuteczności działania („KPI”) dla każdego celu cyfrowego. .
2)W odpowiednim czasie państwa członkowskie dostarczają Komisji niezbędne dane statystyczne i dane wymagane do skutecznego monitorowania transformacji cyfrowej oraz stopnia osiągnięcia celów cyfrowych określonych w art. 4. Obejmuje to odpowiednie informacje na temat dostępności widma. W przypadku gdy odpowiednie dane statystyczne z państw członkowskich nie są jeszcze dostępne, Komisja może zastosować alternatywną metodykę gromadzenia danych, taką jak badania lub bezpośrednie gromadzenie danych z państw członkowskich, w porozumieniu z państwami członkowskimi. Zastosowanie alternatywnej metodyki gromadzenia danych nie wpływa na zadania Eurostatu określone w decyzji Komisji 2012/504/UE.
3)Komisja, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, określa prognozowane trajektorie realizacji każdego z celów cyfrowych na poziomie unijnym, które to trajektorie posłużą jako podstawa monitorowania i krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady. W stosownych przypadkach, w świetle rozwoju technicznego, gospodarczego lub społecznego, Komisja aktualizuje te prognozowane trajektorie.
4)W odpowiednim czasie państwa członkowskie przekazują Komisji niezbędne informacje wymagane do skutecznego monitorowania postępów we wdrażaniu zasad zawartych w [wstawić tytuł uroczystego oświadczenia].
Artykuł 6
Sprawozdanie na temat stanu cyfrowej dekady
1)Komisja przedkłada coroczne sprawozdanie na temat stanu cyfrowej dekady Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Sprawozdanie to jest kompleksowym sprawozdaniem Komisji na temat postępów transformacji cyfrowej Unii i zawiera indeks gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI).
2)W sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady Komisja przedstawia ocenę postępów transformacji cyfrowej Unii w odniesieniu do celów cyfrowych określonych w art. 4 oraz stan zgodności z celami ogólnymi, o których mowa w art. 2, i zasadami zawartymi w [wstawić tytuł uroczystego oświadczenia]. Ocena postępów jest oparta w szczególności na analizie i kluczowych wskaźnikach skuteczności działania w ramach DESI w porównaniu z poziomem Unii oraz, w stosownych przypadkach, na krajowych prognozowanych trajektoriach, a także – w stosownych przypadkach – obejmuje ustanowienie projektów wielokrajowych i postępy w ich realizacji.
3)W sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady Komisja może zalecić polityki, środki lub działania do wprowadzenia przez państwa członkowskie w obszarach, w których postępy były niewystarczające do osiągnięcia celów cyfrowych określonych w art. 4 lub w których stwierdzono znaczące luki lub braki w oparciu o wyniki przedstawione w sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady. Zalecane polityki, środki lub działania dotyczą w szczególności:
a)poziomu ambicji w odniesieniu do wkładów i inicjatyw zaproponowanych przez państwa członkowskie, z myślą o wspólnym osiągnięciu celów i założeń określonych w art. 2 i 4;
b)polityk, środków i działań na poziomie państw członkowskich oraz innych polityk i środków o potencjalnym znaczeniu transgranicznym;
c)wszelkich dodatkowych polityk, środków lub działań, które mogą być wymagane przy korekcie krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady;
d)interakcji między istniejącymi i planowanymi politykami, środkami i działaniami oraz ich spójności.
4)W sprawozdaniu uwzględnia się wspólne zobowiązania, o których mowa w art. 8 ust. 4, a także ich wdrożenie.
5)Sprawozdanie zawiera również informacje o postępach dotyczących zalecanych polityk, środków lub działań, o których mowa w ust. 3 niniejszego artykułu, i zaleceniach przyjętych zgodnie z art. 9 oraz ich wdrożeniu.
6)W sprawozdaniu można również ocenić potrzebę wprowadzenia dodatkowych polityk, środków lub działań, które mogą być wymagane na poziomie Unii.
Artykuł 7
Krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady
1)Do dnia [sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszej decyzji, konkretną datę wstawia UP] państwa członkowskie przedkładają Komisji swoje krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady, które muszą być spójne z założeniami i celami cyfrowymi określonymi w niniejszej decyzji oraz przyczyniać się do osiągania ich na poziomie Unii. Państwa członkowskie i Komisja biorą pod uwagę istotne inicjatywy sektorowe i zapewniają spójność z nimi.
2)Państwa członkowskie określają w swoich krajowych strategicznych planach działania dotyczących cyfrowej dekady:
a)główne wdrożone, przyjęte i planowane polityki, środki i działania przyczyniające się do realizacji założeń i celów cyfrowych określonych w art. 2 i 4;
b)krajowe prognozowane trajektorie przyczyniające się do osiągnięcia odpowiednich celów cyfrowych mierzalnych na poziomie krajowym;
c)oczekiwany wpływ na każdy cel cyfrowy w wyniku wdrożonych, przyjętych i planowanych polityk, środków i działań;
d)harmonogram wdrażania przyjętych i planowanych polityk, środków i działań, jak również oszacowanie czasu, w którym te polityki, środki i działania mają wywrzeć wpływ na osiągnięcie celów cyfrowych.
3)Polityki, środki i działania, o których mowa w lit. a), dotyczą osiągnięcia założeń i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji, w odniesieniu do których w dniu przedłożenia krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady lub w dniu korekty tych planów ma zastosowanie co najmniej jedna z następujących okoliczności:
a)obowiązują bezpośrednio stosowane przepisy unijne lub krajowe;
b)podjęto co najmniej jedno zobowiązanie do wprowadzenia polityki, środków lub działań;
c)przyznano zasoby finansowe;
d)zmobilizowano zasoby ludzkie;
e)odpowiednie organy krajowe przyznały lub zobowiązały się do przyznania lub przydzielenia zasobów widma radiowego;
f)stanowią one inne ważne czynniki sprzyjające realizacji założeń i celów cyfrowych.
4)Państwa członkowskie przedstawiają ogólny przegląd inwestycji niezbędnych do realizacji założeń i celów cyfrowych określonych w ich krajowych strategicznych planach działania dotyczących cyfrowej dekady, a także ogólny przegląd źródeł tych inwestycji, w tym – w stosownych przypadkach – planowane wykorzystanie unijnych programów i instrumentów. Krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady mogą zawierać propozycje projektów wielokrajowych.
5)Państwa członkowskie zapewniają, aby ich krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady uwzględniały najnowsze zalecenia dla poszczególnych krajów wydane w kontekście europejskiego semestru. Korekty krajowego strategicznego planu działania dotyczącego cyfrowej dekady uwzględniają zalecane polityki, środki i działania na podstawie art. 6 ust. 3 oraz zalecenia przyjęte na podstawie art. 9.
6)Komisja zapewnia wytyczne i wsparcie dla państw członkowskich w przygotowaniu ich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady, w tym w zakresie sposobu ustanowienia na poziomie krajowym, w miarę możliwości, odpowiednich prognozowanych trajektorii, które mogą skutecznie przyczynić się do osiągnięcia prognozowanych trajektorii na poziomie unijnym.
Artykuł 8
Roczna współpraca pomiędzy Komisją Europejską a państwami członkowskimi
1) Państwa członkowskie i Komisja ściśle współpracują ze sobą w celu określenia sposobów zaradzenia brakom w obszarach, w których nie poczyniono wystarczających postępów w realizacji co najmniej jednego z celów cyfrowych określonych w art. 4 lub gdzie stwierdzono znaczące luki lub braki w oparciu o wyniki przedstawione w sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady. W analizie tej uwzględnia się w szczególności poszczególne zdolności państw członkowskich do wniesienia wkładu w realizację niektórych celów cyfrowych oraz ryzyko, że opóźnienia w realizacji niektórych z tych celów mogą mieć niekorzystny wpływ na realizację innych celów cyfrowych.
2)W terminie dwóch miesięcy od publikacji sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady Komisja i państwa członkowskie dokładają starań, aby omówić wstępne obserwacje państw członkowskich, w szczególności w odniesieniu do polityk, środków i działań zalecanych przez Komisję w sprawozdaniu na temat stanu cyfrowej dekady.
3)W terminie pięciu miesięcy od publikacji sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady zainteresowane państwa członkowskie przedkładają Komisji korektę swoich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady, składającą się z polityk, środków i działań, które zamierzają wprowadzić, w tym, w stosownych przypadkach, wnioski dotyczące projektów wielokrajowych, w celu wspierania postępów w obszarach objętych celami cyfrowymi określonych w art. 4 i realizacji celów określonych w art. 2. W przypadku uznania przez państwo członkowskie, że żadne działania nie są konieczne i że jego krajowy strategiczny plan działania dotyczący cyfrowej dekady nie wymaga aktualizacji, przedstawia ono na piśmie uzasadnienie swojej decyzji.
4)Na każdym etapie rocznej współpracy Komisja i co najmniej jedno państwo członkowskie mogą podejmować wspólne zobowiązania, konsultować się z innymi państwami członkowskimi w sprawie polityki, środków lub działań lub ustanowić projekty wielokrajowe, jak przewidziano w art. 12. Komisja lub państwo członkowskie, które zaproponowało politykę, środek lub działanie, może również zażądać uruchomienia procesu wzajemnej oceny w odniesieniu do konkretnych aspektów tej polityki, środka lub działania, a w szczególności w odniesieniu do ich przydatności do przyczynienia się do osiągnięcia konkretnego celu cyfrowego. Wynik procesu wzajemnej oceny może zostać włączony do kolejnego sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady.
5)Komisja dokłada starań, aby poinformować państwa członkowskie o zalecanych politykach, środkach i działaniach, które zamierza włączyć do sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady przed jego publikacją.
Artykuł 9
Zalecenia
1)W przypadku niewprowadzenia przez państwo członkowskie zmian w jego krajowym strategicznym planie działania dotyczącym cyfrowej dekady z uwzględnieniem zalecanych przez Komisję polityk, środków lub działań na podstawie art. 6 ust. 3 i nieprzedstawienia wystarczającego uzasadnienia, Komisja może przyjąć zalecenie zawierające szczegółową analizę możliwego wpływu tego uchybienia na realizację założeń i celów cyfrowych przewidzianych w niniejszej decyzji.
2)Zainteresowane państwo członkowskie uwzględnia zalecenie Komisji w jak największym stopniu i w stosownych przypadkach dokonuje korekty swojego krajowego strategicznego planu działania dotyczącego cyfrowej dekady w terminie trzech miesięcy. W przypadku uznania przez państwo członkowskie, że jego krajowy strategiczny plan działania dotyczący cyfrowej dekady nie wymaga korekty zgodnie z zaleceniami lub znaczną ich częścią, przedstawia ono Komisji uzasadnienie na piśmie i podaje je do wiadomości publicznej w terminie trzech miesięcy.
3)Zalecenia są uzupełnieniem najbardziej aktualnych zaleceń dla poszczególnych krajów wydawanych w ramach europejskiego semestru.
4)Ponadto w przypadku stwierdzenia przez Komisję, że środki krajowe są niewystarczające i zagrażają terminowej realizacji założeń i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji, Komisja może w stosownych przypadkach zaproponować środki i skorzystać z uprawnień przysługujących jej na mocy traktatów w celu zapewnienia wspólnej realizacji tych założeń i celów.
5)W przypadku gdy państwo członkowskie stale przez kilka lat odbiega od krajowej prognozowanej trajektorii lub nie zamierza podjąć działań naprawczych na podstawie wcześniejszego zalecenia Komisji, Komisja może rozpocząć ukierunkowany dialog z tym państwem członkowskim i poinformować o tym Parlament Europejski i Radę.
6)Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o każdym zaleceniu przyjętym na podstawie niniejszego artykułu.
Artykuł 10
Współpraca
1)Komisja i państwa członkowskie ściśle współpracują ze sobą w celu wykonania obowiązków i zadań ustanowionych w niniejszej decyzji. W tym celu państwo członkowskie może zainicjować dialog z Komisją lub z Komisją i państwami członkowskimi na każdy temat związany z osiągnięciem celów i założeń cyfrowych. Komisja zapewnia wszelkie odpowiednie usługi pomocy technicznej i wiedzę ekspercką oraz organizuje ustrukturyzowaną wymianę informacji i najlepszych praktyk oraz koordynację.
Artykuł 11
Konsultacje z zainteresowanymi stronami
1)Komisja ściśle współpracuje z zainteresowanymi podmiotami prywatnymi i publicznymi, w tym partnerami społecznymi, w celu gromadzenia informacji i opracowywania zalecanych polityk, środków i działań do celów wdrożenia niniejszej decyzji.
2)Państwa członkowskie współpracują z zainteresowanymi podmiotami prywatnymi i publicznymi, w tym partnerami społecznymi, zgodnie z przepisami krajowymi, przy przyjmowaniu swoich krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady i ich zmian.
Rozdział 4
Ramy projektów wielokrajowych
Artykuł 12
Projekty wielokrajowe
1)Ogólnym celem projektów wielokrajowych jest ułatwienie osiągnięcia celów cyfrowych.
2)Projekty wielokrajowe są ukierunkowane na osiągnięcie co najmniej jednego z następujących celów szczegółowych:
a)poprawa współpracy Unii i państw członkowskich w zakresie realizacji celów cyfrowej dekady;
b)wzmocnienie doskonałości technologicznej i konkurencyjności przemysłowej Unii w zakresie technologii krytycznych, produktów cyfrowych, usług i infrastruktur niezbędnych do odbudowy gospodarczej i dobrobytu oraz ochrony i bezpieczeństwa obywateli;
c)podjęcie działań mających na celu eliminację luk strategicznych i zależności Unii w odniesieniu do cyfrowego łańcucha dostaw;
d)szersze rozpowszechnianie i możliwie najlepsze wykorzystanie rozwiązań cyfrowych w dziedzinach będących przedmiotem interesu publicznego i w sektorze prywatnym;
e)przyczynianie się do trwałej transformacji cyfrowej społeczeństwa i gospodarki, która to transformacja przynosi korzyści wszystkim przedsiębiorstwom i obywatelom w całej Unii.
Załącznik zawiera orientacyjny wykaz możliwych obszarów działania, w których projekty wielokrajowe ukierunkowane na te cele szczegółowe mogłyby zostać ustanowione.
3)W projekcie wielokrajowym uczestniczą co najmniej trzy państwa członkowskie.
4)Do projektów wielokrajowych zastosowanie mają obowiązujące przepisy prawa unijnego i zgodne z prawem Unii przepisy prawa krajowego.
5)Komisja może przyjąć zalecenie dotyczące ustanowienia projektu wielokrajowego lub zaproszenia państwa członkowskiego do uczestnictwa w projekcie wielokrajowym spełniającym wymogi ust. 1–3, uwzględniając postępy we wdrażaniu krajowych strategicznych planów działania dotyczących cyfrowej dekady i stosowanie się do zaleconych przez Komisję działań. Komisja i państwa członkowskie mogą również podjąć się utworzenia lub przystąpić do projektu wielokrajowego w ramach wspólnego zobowiązania.
Artykuł 13
Wybór i wdrażanie projektów wielokrajowych
1)Uwzględniając wnioski dotyczące projektów wielokrajowych w krajowych strategicznych planach działania dotyczących cyfrowej dekady i wspólnych zobowiązaniach, Komisja w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi przygotowuje i publikuje, jako załącznik do sprawozdania na temat stanu cyfrowej dekady, strategiczne zasady i priorytety dotyczące wdrażania projektów wielokrajowych i sprawozdanie z postępów w realizacji projektów wielkokrajowych wybranych do realizacji w chwili publikacji sprawozdania.
2)Jeśli pozwalają na to przepisy określone w podstawie prawnej programu, wszystkie unijne programy i fundusze inwestycyjne mogą wnieść wkład w projekt wielokrajowy, w zależności od rodzaju działań niezbędnych do osiągnięcia wymaganego celu.
3)W stosownych przypadkach inne podmioty, publiczne lub prywatne, mogą wnieść wkład w projekty wielokrajowe.
4)Projekty wielokrajowe mogą być wdrażane za pomocą następujących mechanizmów wdrażania:
a)wspólne przedsięwzięcia;
b)konsorcja na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej;
c)agencje unijne;
d)niezależnie przez zainteresowane państwa członkowskie;
e)w celu wsparcia realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu;
f)konsorcja na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej zgodnej z rozdziałem 5 niniejszej decyzji;
g)wszelkie inne odpowiednie mechanizmy wdrażania.
Artykuł 14
Akcelerator projektów wielokrajowych
1)W następstwie zalecenia Komisji, o którym mowa w art. 12 ust. 5, wspólnych zobowiązań lub na wniosek uczestniczących państw członkowskich Komisja koordynuje wdrożenie projektu wielokrajowego, działając jako akcelerator projektu wielokrajowego.
2)W ramach pierwszego etapu tej koordynacji Komisja publikuje zaproszenie do wyrażenia zainteresowania skierowane do wszystkich państw członkowskich. Zaproszenie do wyrażenia zainteresowania ma na celu ustalenie, czy państwo członkowskie zamierza uczestniczyć w projekcie wielokrajowym oraz jaki wkład finansowy lub niefinansowy proponuje wnieść.
3)W ramach drugiego etapu koordynacji, jeśli co najmniej trzy państwa członkowskie wyrażą zainteresowanie projektem wielokrajowym i jednocześnie zaproponują finansowe lub niefinansowe zobowiązania na rzecz tego projektu, Komisja po konsultacji ze wszystkimi państwami członkowskimi udziela wskazówek na temat wyboru odpowiedniego mechanizmu wdrażania, źródeł finansowania i ich łączenia w ramach projektu, a także innych strategicznych aspektów związanych z wdrożeniem tego projektu. Komisja może także zaproponować uczestniczącym państwom członkowskim z własnej inicjatywy koordynację projektu wielokrajowego zgodnie z etapami opisanymi w ust. 2 i 3.
4)Zgodnie z art. 15 Komisja może udzielać wskazówek dotyczących utworzenia nowego konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej.
5)Komisja wspiera wdrażanie projektów wielokrajowych, zapewniając w stosownych przypadkach usługi i zasoby, o których mowa w art. 10.
Rozdział 5
Konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej
Artykuł 15
Cel i status konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC)
1)Państwo członkowskie może wdrożyć projekt wielokrajowy za pomocą konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC).
2)EDIC posiada osobowość prawną od dnia wejścia w życie decyzji Komisji, o której mowa w art. 16 ust. 3 lit. a).
3)W każdym państwie członkowskim EDIC ma zdolność prawną o najszerszym zakresie przyznawaną podmiotom prawnym w prawie tego państwa członkowskiego. Może ono w szczególności nabywać, być właścicielem lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz własność intelektualną, zawierać umowy i być stroną w postępowaniach sądowych.
4)EDIC posiada siedzibę statutową, która znajduje się na terytorium państwa członkowskiego.
Artykuł 16
Ustanowienie konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC)
1)Państwa członkowskie wnioskujące o ustanowienie EDIC („wnioskodawcy”) przedkładają wniosek Komisji. Wniosek należy sporządzić na piśmie i musi on zawierać następujące elementy:
a)wniosek o utworzenie EDIC skierowany do Komisji;
b)proponowany statut EDIC;
c)opis techniczny projektu wielokrajowego, który ma zostać wdrożony przez EDIC;
d)oświadczenie przyjmującego państwa członkowskiego uznające EDIC za organizację międzynarodową w rozumieniu art. 143 lit. g) i art. 151 ust. 1 lit. b) dyrektywy Rady 2006/112/WE i za organizację międzynarodową w rozumieniu art. 12 ust. 1 lit. b) dyrektywy Rady 2008/118/WE, od chwili jego ustanowienia. Ograniczenia i warunki zwolnień przewidzianych w tych przepisach określone są w umowie zawieranej między członkami EDIC.
2)Komisja ocenia wniosek uwzględniając cele niniejszej decyzji oraz względy praktyczne związane z wdrożeniem projektu wielokrajowego, który ma być wdrożony przez EDIC.
3)Uwzględniając wyniki oceny, o której mowa w ust. 2, oraz zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 25 ust. 2, Komisja przyjmuje w drodze aktów wykonawczych jedną z następujących decyzji:
a)w sprawie ustanowienia EDIC – po stwierdzeniu, że wymogi określone w niniejszym rozdziale zostały spełnione;
b)w sprawie odrzucenia wniosku – w przypadku stwierdzenia, że wymogi określone w niniejszym rozdziale nie zostały spełnione, w tym również gdy brakuje oświadczenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 lit. d). W takim przypadku państwa członkowskie mogą nadal utworzyć konsorcjum w drodze umowy, ale nie może ono nosić nazwy EDIC ani korzystać ze struktury wdrożeniowej określonej w niniejszym rozdziale.
4)O decyzji, o której mowa w ust. 2, powiadamia się wnioskodawców. W przypadku odrzucenia wniosku decyzję wyjaśnia się wnioskodawcom w jasny i precyzyjny sposób.
5)Decyzja ustanawiająca EDIC publikowana jest w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
6)Zasadnicze elementy statutu EDIC, określone w art. 19 ust. 1 lit. a) i c) oraz w stosownych przypadkach zawarte we wniosku, załącza się do decyzji ustanawiającej EDIC.
Artykuł 17
Członkostwo
1)Członkami EDIC są co najmniej trzy państwa członkowskie. Tylko państwa członkowskie, które wnoszą wkład finansowy lub niefinansowy, mogą być członkami EDIC z prawem do głosowania.
2)Po przyjęciu decyzji ustanawiającej EDIC inne państwa członkowskie mogą w dowolnym momencie przystąpić jako członkowie, na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach określonych w statucie.
3)Państwa członkowskie, które nie wnoszą wkładu finansowego ani niefinansowego mogą dołączyć do EDIC jako obserwatorzy bez prawa do głosowania.
4)EDIC może być otwarte na udział podmiotów innych niż państwa członkowskie, w tym organizacji międzynarodowych i podmiotów prywatnych, jak określono w statucie. W takim przypadku państwa członkowskie posiadają łącznie większość praw do głosowania na zgromadzeniu członków niezależnie od wysokości wkładów podmiotów innych niż państwa członkowskie.
Artykuł 18
Zarządzanie
1)W skład EDIC wchodzą co najmniej dwa następujące organy:
a)zgromadzenie członków złożone z państw członkowskich, innych podmiotów, o których mowa w art. 17 ust. 4, oraz Komisji jako organ posiadający pełne uprawnienia decyzyjne, w tym do przyjmowania budżetu;
b)dyrektor, mianowany przez zgromadzenie członków, jako organ wykonawczy i przedstawiciel prawny EDIC.
2)Komisja uczestniczy w obradach zgromadzenia członków bez prawa do głosowania. Jednak w przypadku, gdy zarządzany centralnie program unijny wnosi wkład finansowy w projekt wielokrajowy, Komisji przysługuje prawo weta wobec decyzji zgromadzenia.
3)W statucie EDIC ustanawia się szczegółowe przepisy dotyczące zarządzania, zgodnie z wymogami określonymi w ust. 1 i 2.
Artykuł 19
Statut konsorcjum na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC)
1)Statut EDIC zawiera co najmniej następujące elementy:
a)wykaz członków i obserwatorów oraz procedurę zmiany w członkostwie i reprezentacji, z poszanowaniem prawa nieuczestniczących państw członkowskich do przystąpienia do EDIC;
b)szczegółowy opis projektu wielokrajowego, w stosownych przypadkach zadania członków oraz orientacyjny harmonogram;
c)siedzibę statutową i nazwę;
d)prawa i obowiązki członków, w tym obowiązek wnoszenia wkładów do budżetu;
e)prawa do głosowania;
f)zasady dotyczące własności infrastruktury, własności intelektualnej i innych aktywów, stosownie do przypadku.
2)Zmiany statutu podlegają procedurze, o której mowa w art. 16.
Artykuł 20
Zobowiązania
1)EDIC odpowiada za swoje długi.
2)Odpowiedzialność finansowa członków za długi EDIC ograniczona jest do wysokości ich odpowiednich wkładów wniesionych na rzecz EDIC. Członkowie mogą przewidzieć w statucie określony pułap odpowiedzialności przekraczający wysokość ich wkładów lub zasadę nieograniczonej odpowiedzialności.
3)Unia nie ponosi odpowiedzialności za długi EDIC.
Artykuł 21
Prawo właściwe i jurysdykcja
1)Ustanowienie i wewnętrzne funkcjonowanie EDIC jest regulowane:
a)prawem Unii, w szczególności niniejszą decyzją;
b)prawem państwa, w którym EDIC ma swoją siedzibę statutową, w przypadku kwestii nieuregulowanych lub uregulowanych jedynie częściowo aktami, o których mowa w lit. a);
c)statutem i jego przepisami wykonawczymi.
2)Bez uszczerbku dla przypadków, w których na mocy traktatów właściwy jest Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jurysdykcję właściwą do rozstrzygania sporów między członkami w odniesieniu do EDIC, między członkami a EDIC oraz między EDIC a osobami trzecimi określa prawo państwa, w którym mieści się siedziba statutowa EDIC.
Artykuł 22
Likwidacja
1)Statut określa procedurę, która ma być stosowana w przypadku likwidacji EDIC na podstawie decyzji zgromadzenia członków. Likwidacja może wiązać się z przekazaniem działalności innemu podmiotowi prawnemu.
2)W przypadku gdy EDIC nie jest w stanie spłacić swoich długów, stosuje się przepisy dotyczące niewypłacalności obowiązujące w państwie, w którym EDIC ma swoją siedzibę statutową.
Artykuł 23
Sprawozdawczość i kontrola
1)EDIC sporządza roczne sprawozdanie z działalności, zawierające opis techniczny działalności EDIC i sprawozdanie finansowe. Jest ono zatwierdzane przez zgromadzenie członków i przekazywane Komisji. Sprawozdanie to podaje się do wiadomości publicznej.
2)Komisja może przedstawić zalecenia dotyczące kwestii ujętych w rocznym sprawozdaniu z działalności.
Rozdział 6
Przepisy końcowe
Artykuł 24
Przekazywanie informacji
1)Na wniosek Komisji państwa członkowskie przekazują Komisji informacje niezbędne do wykonywania jej zadań na mocy niniejszej decyzji, w szczególności informacje niezbędne do wykonania art. 7, 8 i 9. Informacje, o udzielenie których występuje Komisja, muszą być proporcjonalne do realizacji przedmiotowych zadań. Jeżeli przekazana informacja odnosi się do informacji przekazanej uprzednio przez przedsiębiorstwa na wniosek państwa członkowskiego, odnośne przedsiębiorstwa są o tym informowane.
Artykuł 25
Komitet
1)Komisję wspomaga komitet („Komitet ds. Łączności”). Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) 182/2011.
2)W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) 182/2011, przy uwzględnieniu art. 8 tego rozporządzenia.
Artykuł 26
Wejście w życie
1)Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Sporządzono w Brukseli dnia […] r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
W imieniu Rady
Przewodniczący
Przewodniczący