KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 28.5.2018

COM(2018) 337 final

2018/0169(COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

{SEC(2018) 249 final}
{SWD(2018) 249 final}
{SWD(2018) 250 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

Woda jest w UE ograniczonym zasobem, a problem deficytu wody dotyczy jednej trzeciej terytorium UE. Coraz większe zapotrzebowanie na wodę ze strony ludzi oraz zmiany klimatu sprawią, że w przyszłości w Europie dostęp do wody w wystarczającej ilości i wystarczającej jakości będzie jeszcze większym wyzwaniem. Nadmierny pobór wody, przede wszystkim na potrzeby nawadniania w rolnictwie 1 , lecz również do użytku przemysłowego i na potrzeby rozwoju obszarów miejskich, jest jednym z głównych zagrożeń dla środowiska wodnego w UE. Tymczasem dostępność wody o odpowiedniej jakości jest kluczowym warunkiem rozwoju zależnych od wody sektorów gospodarki i społeczeństwa jako takiego. Ogólny wpływ na gospodarkę w związku z suszą w 2003 r. szacuje się na co najmniej 8,7 mld EUR (w szczególności w odniesieniu do krajów basenu Morza Śródziemnego, Francji i Zjednoczonego Królestwa), mierzone jako szacunkowe straty wynikające bezpośrednio z suszy (KE, 2007 r.). Natychmiastowe skutki suszy, takie jak szkody w rolnictwie i infrastrukturze, jak również skutki bardziej pośrednie, takie jak niechęć do inwestowania w obszarze zagrożonym ryzykiem, mogą również pociągać za sobą poważne skutki gospodarcze.

Zmiany klimatu sprawiły, że częstotliwość i intensywność susz oraz szkody, jakie wywołują one w środowisku i gospodarce, znacząco wzrosły w ciągu ostatnich trzydziestu lat: w latach 1976–2006 liczba regionów i osób dotkniętych suszami wzrosła prawie o 20 %, a łączny koszt susz osiągnął 100 mld EUR (KE, 2012 r.). Rozmiary strat gospodarczych dobrze ilustrują susze, które wystąpiły latem 2017 r.; w samym sektorze rolnictwa we Włoszech przewiduje się straty w wysokości 2 mld EUR 2 . Tendencja ta najprawdopodobniej się utrzyma, a niedobór wody nie będzie już problemem kilku zakątków w Europie, lecz zjawiskiem obecnym w całej UE i powodującym poważne konsekwencje dla środowiska i gospodarki. To z kolei może negatywnie wpłynąć na konkurencyjność i sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Aby zmierzyć się z tym problemem, należy efektywniej zarządzać europejskimi zasobami wodnymi. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niedoboru wody i susz 3 określa hierarchię środków, które państwa członkowskie powinny uwzględnić w zarządzaniu niedoborem wody i suszami, podkreślając, że oszczędzanie wody musi stać się kwestią priorytetową, a wszystkie możliwości bardziej oszczędnego gospodarowania wodą powinny zostać zbadane. W ramach zintegrowanego podejścia w zakresie zarządzania wodą, oprócz oszczędności wody, oczyszczone ścieki z oczyszczalni ścieków komunalnych stanowią wiarygodne alternatywne źródło zaopatrzenia w wodę do różnych celów. Jednym z tych celów, który ma największy potencjał w zakresie zwiększenia ponownego wykorzystania wody i największy wkład w zmniejszenie niedoboru wody w Europie, jest nawadnianie w rolnictwie. Ponowne wykorzystanie oczyszczonych ścieków ma zazwyczaj mniejszy wpływ na środowisko niż na przykład przerzuty wody lub odsalanie, i oferuje szereg korzyści ekologicznych, gospodarczych i społecznych. Ponadto przedłuża ono cykl życia wody, przyczyniając się tym samym do oszczędzania zasobów wodnych, pozostając w pełnej zgodności z celami gospodarki o obiegu zamkniętym. Dziś, choć ponowne wykorzystanie wody w UE nie mogłoby rzecz jasna samo w sobie stanowić rozwiązania, wykorzystanie praktyk w zakresie ponownego wykorzystania wody utrzymuje się na poziomie znacznie poniżej swojego pełnego potencjału, a praktyki pod tym względem w poszczególnych państwach członkowskich znacznie się różnią.

Potrzebę zajęcia się tym problemem na poziomie UE podkreślono w komunikacie Komisji z 2012 r. pt. „Plan ochrony zasobów wodnych Europy” (COM(2012) 673). W Ocenie adekwatności polityki UE w zakresie wód słodkich (SWD(2012) 393), opublikowanej w listopadzie 2012 r. jako element tego planu, podkreślono, że aby zaradzić problemowi niedoboru wody, należy w większym stopniu wykorzystać alternatywne warianty dostarczania wody, które mniej oddziałują na środowisko. Szereg działań mających na celu zachęcanie do ponownego wykorzystania wody zostało uwzględnionych w komunikacie Komisji „Zamknięcie obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym” (COM(2015) 614). Jednym z tych działań jest opracowanie wniosku ustawodawczego w sprawie minimalnych wymogów dotyczących wody odzyskiwanej do celów nawadniania i zasilania wód podziemnych. Ten wniosek został włączony do programu prac Komisji Europejskiej na 2017 i 2018 r., ponieważ przyczynia się on do realizacji priorytetów politycznych określonych przez Komisję w celu promowania gospodarki o obiegu zamkniętym. Ponadto może on stanowić uzupełnienie planowanej modernizacji wspólnej polityki rolnej. 4 Proponowane rozporządzenie przyczynia się również do realizacji przez UE celów zrównoważonego rozwoju, a w szczególności celu zrównoważonego rozwoju nr 6 dotyczącego czystej wody i infrastruktury sanitarnej, który zakłada znaczne zwiększenie recyklingu wody i stosowanie bezpiecznych metod jej ponownego wykorzystania w skali światowej do 2030 roku.

Zamiar przedstawienia nowego wniosku ustawodawczego w sprawie ponownego wykorzystania wody z zainteresowaniem odnotowała Rada w konkluzjach na temat komunikatów Komisji w sprawie planu ochrony zasobów wodnych i w sprawie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz w swoich konkluzjach w sprawie zrównoważonej gospodarki wodnej (11902/16). Ponadto Parlament Europejski w swojej rezolucji z września 2015 r. w sprawie działań w następstwie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Right2Water” i Komitet Regionów w opinii z grudnia 2016 r. w sprawie: „Skuteczna gospodarka wodna: podejście na rzecz nowatorskich rozwiązań” zachęcają Komisję do opracowania ram legislacyjnych dotyczących ponownego wykorzystania wody.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Obecnie ponowne wykorzystanie wody zostało już określone i poparte przepisami dwóch istniejących instrumentów UE, w których jednak nie określono warunków ponownego wykorzystania wody. Te dokumenty to:

·ramowa dyrektywa wodna (2000/60/WE): załącznik VI, część B − ponowne wykorzystanie wody wymienia się jako jeden z możliwych środków uzupełniających;

·dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG) jej art. 12 stanowi, że jako element warunku dotyczącego odprowadzania ścieków, „oczyszczone ścieki wykorzystuje się powtórnie, w każdym przypadku, gdy jest to właściwe. Drogi usuwania ograniczają do minimum skutki niekorzystnego wpływu na środowisko.”

W ramowej dyrektywie wodnej jednym z kluczowych aspektów zarządzania gospodarką wodną jest rozwiązywanie problemu niedoboru wody. Przepisy te określają między innymi główny cel, jakim jest osiągnięcie dobrego stanu wód europejskich do 2015 r. Zobowiązują one państwa członkowskie do podsumowania swojej sytuacji wodnej pod względem presji ze strony działalności człowieka oraz do wprowadzenia zestawu środków w celu osiągnięcia dobrego stanu wód. Programy te są częścią planów gospodarowania wodami w dorzeczach, które mają być aktualizowane i przedstawiane Komisji co 6 lat. W 2007 r. unijna polityka dotycząca niedoboru wody i susz (COM(2007) 414) poświęcona była włączeniu planowania związanego z niedoborem wody do planów gospodarowania wodami w dorzeczach, w tym stosowania odpowiednich cen wody i wymogów ekologicznych dotyczących przepływu rzek. W dokumencie określono hierarchię środków, które państwa członkowskie powinny uwzględnić w zarządzaniu niedoborem wody i suszami. Na pierwszym miejscu znalazły się środki oszczędzania i optymalizacji, zaś dodatkową infrastrukturę wodociągową potraktowano jedynie jako alternatywę, z której można skorzystać w ostateczności, gdy wszystkie inne możliwości zostaną wykorzystane. Proponowane rozporządzenie w sprawie ponownego wykorzystania należy rozważać w ramach takiego zintegrowanego podejścia w zakresie gospodarki wodnej. Ponadto proponowane rozporządzenie będzie stanowić uzupełnienie dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych.

Wniosek dotyczący rozporządzenia będzie spójny z istniejącymi unijnymi ramami prawnymi dotyczącymi wody i będzie stanowić ich uzupełnienie, a jednocześnie nie będzie on powodować obniżenia obowiązujących norm ochrony środowiska zawartych w tych ramach prawnych, a mianowicie:

·w ramowej dyrektywie wodnej, dyrektywie w sprawie wód podziemnych, dyrektywie w sprawie środowiskowych norm jakości, dyrektywie dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, dyrektywie w sprawie osadów ściekowych, ramowej dyrektywie w sprawie odpadów, rozporządzeniu w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów oraz dyrektywie azotanowej.

·przepisach dotyczących bezpieczeństwa żywności, w szczególności w rozporządzeniu w sprawie higieny środków spożywczych.

•Spójność z innymi politykami Unii

Ogólny cel wniosku jest w pełni zgodny z 7. unijnym programem działań w zakresie środowiska 5 , a na szczeblu globalnym z Agendą Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i celem zrównoważonego rozwoju nr 6 polegającego na „zapewnieniu wszystkim ludziom dostępu do wody i warunków sanitarnych”, w szczególności w odniesieniu do dwóch następujących celów:

·Do 2030 r. poprawa jakości wody poprzez ograniczenie zanieczyszczenia, wyeliminowanie dumpingu i zminimalizowanie uwalniania się niebezpiecznych substancji chemicznych i materiałów, zmniejszenie o połowę odsetka nieoczyszczonych ścieków oraz znaczne zwiększenie recyklingu i stosowania bezpiecznych metod ponownego wykorzystania wody w skali światowej;

·Do 2030 r. znaczne zwiększenie efektywnego wykorzystania wody we wszystkich sektorach oraz zapewnienie zrównoważonych poziomów wycofania i dostaw wody słodkiej, by zaradzić problemowi niedoboru wody i znacznie zmniejszyć liczbę osób cierpiących z powodu niedoboru wody.

Wniosek ustawodawczy przyczyniłby się do realizacji celów szeregu innych polityk UE, zwłaszcza polityki w dziedzinie przystosowania się do zmiany klimatu i zapobiegania katastrofom oraz inicjatywy przewodniej „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” stanowiącej część strategii „Europa 2020”.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

Podstawą prawną wniosku jest art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawny art. 175 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską), ponieważ jego głównym celem jest zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego; ochrona zdrowia ludzkiego, przyczynienie się do ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych oraz promowanie na płaszczyźnie międzynarodowej środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów w dziedzinie środowiska, a w szczególności zwalczanie zmian klimatu. Wniosek ma również przyczynić się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

UE dzieli z państwami członkowskimi kompetencje w zakresie uregulowań dotyczących środowiska i zdrowia w dziedzinie wody. Oznacza to, że UE może stanowić prawo tylko w takim zakresie, w jakim pozwalają na to Traktaty, z należytym uwzględnieniem zasad konieczności, pomocniczości i proporcjonalności.

Cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ochrona środowiska i zdrowia ludzkiego przed szkodliwymi skutkami wszelkiego zanieczyszczenia wody, zostaną osiągnięte poprzez ustanowienie minimalnych wymogów w odniesieniu do jakości wody, monitorowanie i stosowanie środków zapobiegawczych oraz kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem na szczeblu unijnym.

Jeżeli chodzi o ochronę środowiska naturalnego, działania w zakresie gospodarki wodnej na szczeblu UE są również uzasadnione ze względu na to, że 60 % dorzeczy w UE to dorzecza międzynarodowe, znajdujące się na terytorium od 2 do 19 krajów (Dunaj); działania podejmowane przez jedno lub kilka państw członkowskich nie są zatem wystarczające na przykład w odniesieniu do ilościowych aspektów gospodarki wodnej i transgranicznego zanieczyszczenia wody. Ponadto jeżeli państwa członkowskie będą działać w pojedynkę, bariery techniczne utrudniające ponowne wykorzystanie wody mogą być zbyt trudne do pokonania, a powiązane koszty − nadmiernie wysokie.

Interwencja UE w zakresie ponownego wykorzystania wody do celów nawadniania w rolnictwie jest uzasadniona w celu uniknięcia sytuacji, w której różne wymogi obowiązujące w poszczególnych jurysdykcjach mogłyby negatywnie wpływać na równe warunki działania (np. rolników i plantatorów) i powodować bariery na rynku wewnętrznym, w szczególności w odniesieniu do podstawowych produktów rolnych. Ponadto różne wymogi mogłyby również zostać wykorzystane jako argument w celu ograniczenia importu produktów żywnościowych z państw członkowskich, które są podejrzewane o stosowanie mniej surowych wymogów, czego przykładem może być epidemia zakażeń E. coli w 2011 r. 6 Obecna sytuacja nie gwarantuje równych warunków działania producentom z różnych krajów; w aktualnych ramach prawnych UE nie określono jeszcze szczegółowych zasad dotyczących produktów rolnych nawadnianych oczyszczonymi ściekami. Usunięcie tego rodzaju barier stanowi odpowiednią reakcję na szczeblu UE z uwzględnieniem unijnych norm w dziedzinie bezpieczeństwa żywności, zdrowia, rolnictwa, polityki przeciwdziałania zmianie klimatu i polityki energetycznej.

Działania UE są uzasadnione również dlatego, że różne i zmieniające się wymogi obowiązujące w poszczególnych systemach prawnych stanowią przeszkodę dla stworzenia równych warunków dla inwestycji i innowacji w zakresie ponownego wykorzystania wody. Jest mało prawdopodobne, aby krajowe organy regulacyjne były w stanie koordynować harmonizację krajowych wymogów prawnych, jako że liczba państw członkowskich uczestniczących w tym procesie jest zbyt duża i wciąż rośnie.

•Proporcjonalność

Ścieki oczyszczone mogą być wykorzystywane do różnorodnych celów. W komunikacie z 2015 r. pt. „Zamknięcie obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym” (COM/2015/614) oraz w ocenie skutków nawadnianie w rolnictwie zostało uznane za główne potencjalne źródło popytu na odzyskaną wodę, które ma największy potencjał, jeśli chodzi o zwiększenie jej wykorzystania i zmniejszenie jej niedoboru oraz znaczenie dla UE.

•Wybór instrumentu

W ocenie skutków opracowanej na potrzeby niniejszego wniosku ustawodawczego rozważono pełen wachlarz instrumentów prawnych, a mianowicie wprowadzenie zmian do jednej lub większej liczby istniejących dyrektyw, wprowadzenie nowej dyrektywy lub rozporządzenia, lub wytycznych.

Przy rozpatrywaniu wariantu nowych przepisów brano pod uwagę ewentualne wprowadzenie zmian do istniejących ram prawnych, w których jest już mowa o ponownym wykorzystaniu wody, w szczególności do dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Jednak zmieniona lub nowa dyrektywa wymagałaby transpozycji do prawa krajowego przez wszystkie państwa członkowskie. Choć ponowne wykorzystanie wody jest z pewnością obiecującym wariantem dla wielu państw członkowskich, należy pamiętać o tym, że dotychczas jedynie 6 państw członkowskich (Cypr, Grecja, Hiszpania, Francja, Włochy i Portugalia) wprowadziło wymogi dotyczące wody odzyskiwanej (za pomocą przepisów krajowych lub innych norm pozaprawnych). Zmieniona lub nowa dyrektywa oznaczałaby konieczność transpozycji we wszystkich państwach członkowskich i musiałaby zapewnić elastyczność w transpozycji wymogów. Choć rozwiązałoby to problem różnic w poszczególnych krajach UE, stanowiłoby poważne ograniczenie dla realizacji celów, w szczególności minimalnej harmonizacji wymogów dotyczących wody odzyskanej oraz metod zarządzania ryzykiem, a także ustanowienia równych warunków działania. Ograniczenie to zostało już wspomniane w ocenie skutków pt. „Plan ochrony zasobów wodnych Europy”, w którym ostatecznie jedynym wariantem regulacyjnym poddanym szczegółowej ocenie jest rozporządzenie. Elastyczność pod względem dostosowania do warunków lokalnych, która wydaje się głównym argumentem za nową dyrektywą lub zmianą dyrektywy, można osiągnąć przy użyciu innych narzędzi, w szczególności proponowanego wprowadzenia wspólnego zarządzania ryzykiem.

Jeśli chodzi o formę instrumentu prawnego z oceny skutków wynika, że zarówno dyrektywa, jak i rozporządzenie mogą być odpowiednie, bowiem i jedno, i drugie ma pewne zalety i wady. Rozporządzenie pozwoliłyby lepiej uwzględnić charakter tej inicjatywy, w szczególności w przypadku tych państw członkowskich, w których ponowne wykorzystanie wody uznaje się za użyteczne lub istnieją silne interesy gospodarcze popierające wykorzystanie technologii odzyskiwania wody. Dyrektywa może umożliwiać większą elastyczność pod względem ustalania bardziej rygorystycznych wymogów krajowych, ale jej transpozycja stanowi większe obciążenie dla wszystkich państw członkowskich, chociaż obecnie nie dla wszystkich spośród nich ponowne wykorzystanie wody jest istotne.

Ostatecznie wybrano rozporządzenie jako najwłaściwszy instrument prawny pozwalający osiągnąć cele wniosku z następujących względów:

·Byłoby bezpośrednio stosowane do podmiotów gospodarczych (obok państw członkowskich), co stymulowałoby wprowadzanie na rynek, potencjalnie nawet w tych państwach członkowskich, które nie borykają się obecnie z problemem niedoboru wody, ale produkują dobrej jakości „zielone” technologie. Mogłoby to mieć pozytywny wpływ na badania naukowe i innowacje, jak również na pojawienie się na rynku wewnętrznym najlepszych technologii i nowych możliwości dla przedsiębiorstw.

·Rozporządzenie weszłoby w życie znacznie szybciej niż ewentualne zmiany do dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (w przypadku której bieżąca ocena ma zostać zakończona w 2019 r.; wszelkie kolejne wnioski ustawodawcze dotyczące zmian byłyby możliwe dopiero po przeprowadzeniu procedury oceny skutków), a tym samym pozwoliłoby na szybsze osiągnięcie głównego celu, jakim jest rozwiązanie problemu niedoboru wody.

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny ex post/kontrole sprawności obowiązującego prawodawstwa

Potrzebę zajęcia się tym problemem na poziomie UE podkreślono w komunikacie Komisji z 2012 r. pt. „Plan ochrony zasobów wodnych Europy” (COM(2012) 673). Ocena adekwatności polityki UE w zakresie wód słodkich (SWD(2012) 393) opublikowana w listopadzie 2012 r. jako element planu ochrony zasobów wodnych zawiera ocenę skuteczności środków podjętych w dziedzinie środowiska i w innych obszarach polityki w realizacji celów ustalonych już w kontekście polityki wodnej. W dokumencie wskazano również najważniejsze luki, jakie należy uzupełnić, aby skuteczniej realizować cele w dziedzinie środowiska. W odniesieniu do ponownego wykorzystywania ścieków ocena adekwatności wykazała, że aby zaradzić problemowi niedoboru wody, należy w większym stopniu wykorzystać alternatywne warianty dostarczania wody, które mniej oddziałują na środowisko.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Proces konsultacji dotyczący ewentualnej nowej inicjatywy UE w zakresie ponownego wykorzystania wody rozpoczął się w 2012 r. i trwał do lipca 2017 r. Przeprowadzono zorganizowane konsultacje oraz konsultacje ad hoc. Wdrażanie strategii konsultacji polegało na gromadzeniu i analizowaniu danych pozyskanych od szerokiego grona zainteresowanych stron oraz na przeprowadzeniu dwóch konsultacji publicznych przez internet.

Pierwsze internetowe konsultacje publiczne trwały od 30 lipca do 7 listopada 2014 r. Nadesłano na nie 506 odpowiedzi. Drugie internetowe konsultacje publiczne trwały od 28 października 2016 r. do 27 stycznia 2017 r.  i dotyczyły bardziej szczegółowych wariantów strategicznych w celu określenia wymogów minimalnych dotyczących wykorzystania wody odzyskanej do celów nawadniania i zasilania wód podziemnych. Otrzymano w sumie 344 odpowiedzi. W internetowych konsultacjach publicznych przeprowadzonych w 2016 i 2014 r. od 60 do 80 % wszystkich respondentów opowiedziało się za wprowadzeniem unijnych ram regulacyjnych. Ponadto ponad 80 % respondentów internetowych konsultacji publicznych przeprowadzonych w 2014 r. wyraziło opinię, że prawnie wiążące normy unijne są skutecznym środkiem do zapewnienia, by praktyki w zakresie ponownego wykorzystania wody były bezpieczne dla zdrowia i środowiska. Respondenci, którzy w przeważającej mierze w obu przypadkach opowiedzieli się za instrumentem w formie rozporządzenia UE, są przedstawicielami przedsiębiorstw prywatnych, sektora wody pitnej, infrastruktury sanitarnej, przemysłu spożywczego i środowiska lub państw członkowskich położonych w południowej części UE.

Wśród respondentów panuje powszechne przekonanie o korzyściach ponownego wykorzystania wody do celów nawadniania lub zasilania warstwy wodonośnej w odniesieniu do dostępności zasobów wodnych, w kontekście deficytu lub niedoboru wody, jej niezrównoważonego poboru i zmiany klimatu (opinia ponad 70 % respondentów ogółem i w poszczególnych kategoriach respondentów). Wielu respondentów dostrzega również potencjalny wpływ ponownego wykorzystania wody na lepszą jakość jednolitej części wód dzięki ochronie wód podziemnych przed zasalaniem. Ponadto liczni respondenci uważają ponowne wykorzystanie wody również za sposób zwiększania efektywności gospodarowania zasobami, wspierania innowacji i przyczyniania się do nawożenia gleby, choć korzyści te zostały uznane za bardziej umiarkowane w porównaniu z tymi wymienionymi wcześniej.

Z drugiej strony respondenci są dużo mniej skłonni postrzegać oszczędności kosztów ponoszonych przez władze, wzrost dochodów lub oszczędności energii i emisji dwutlenku węgla jako korzyści wynikające z ponownego wykorzystania wody. Analiza wyników według kategorii respondentów wskazuje w szczególności, że respondenci z państw regularnie narażonych na deficyt wody i państw członkowskich położonych w południowej części UE dostrzegają liczniejsze i większe korzyści niż inne kategorie respondentów. Szerokie porozumienie co do tych korzyści panuje wśród respondentów z sektora wody pitnej, infrastruktury sanitarnej, środowiska i gospodarki.

Różne odpowiedzi otrzymane od wybranych zainteresowanych stron 7 przedstawiono w załączniku II – Skrócone sprawozdanie z konsultacji w sprawozdaniu z oceny skutków. Zgromadzone informacje i wyniki wykorzystano do przygotowania oceny skutków i aktualizacji bazy naukowej dla aktualnego wniosku (sprawozdanie Wspólnego Centrum Badawczego w załączniku 7 do sprawozdania z oceny skutków), a następnie w procesie decyzyjnym związanym z wnioskiem dotyczącym rozporządzenia w sprawie ponownego wykorzystania wody na szczeblu UE.

Konsultacje z ekspertami z państw członkowskich i organizacjami zainteresowanych stron

Konsultacje odbyły się w ramach wspólnej strategii wdrażania ramowej dyrektywy wodnej. Ponowne wykorzystanie wody omówiono na 6 posiedzeniach byłej grupy roboczej ds. programów działań (we wrześniu i w listopadzie 2013 r., w marcu i w październiku 2014 r. oraz w marcu i w październiku 2015 r.). Specjalne działanie w zakresie ponownego wykorzystania wody i grupa zadaniowa ad hoc zostały ujęte w programie prac na lata 2016–2018, aby towarzyszyć realizacji powiązanych działań i regularnie się spotykała. 8  

•Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy eksperckiej

Wniosek ustawodawczy oraz ocena skutków opierają się na szerokiej podstawie dowodowej, jak podano w dokumencie roboczym służb Komisji zawierającym ocenę skutków. Najważniejszymi źródłami informacji na potrzeby oceny skutków proponowanego rozporządzenia były ocena skutków planu z 2012 r. i późniejsze badania uzupełniające, jak również podstawa naukowa opracowana przez JRC (minimalne wymogi jakościowe) oraz modele hydrograficzne dorzeczy wykonane przez JRC. Ponadto ocenie poddano konkretne aspekty, a mianowicie wpływ na innowacje i oddziaływanie terytorialne.

Do celów opracowania wniosku JRC przeprowadziło w ramach pierwszego etapu przegląd dostępnej wiedzy naukowej, technicznej i prawnej na temat wody odzyskiwanej do celów nawadniania w rolnictwie i zasilania warstwy wodonośnej. Wśród dokumentów, które stanowiły podstawę do opracowania propozycji w sprawie minimalnych wymogów jakości, znalazły się:

·ramy prawne na poziomie UE w zakresie ochrony zdrowia i środowiska naturalnego;

·przepisy i wytyczne w sprawie ponownego wykorzystania wody obowiązujące w państwach członkowskich, a także ich doświadczenia w zakresie systemów ponownego wykorzystania wody;

·wytyczne i regulacje w zakresie ponownego wykorzystania wody będące ogólnoświatowym punktem odniesienia;

·dodatkowe odniesienia naukowe uznane za istotne dla tematu.

Przy opracowywaniu podstawy naukowej niniejszego wniosku JRC zastosowała wieloetapowe podejście do konsultacji. Na pierwszym etapie JRC poprosiło grupę wybranych ekspertów ze środowisk akademickich, sektora gospodarki wodnej i WHO o wkład w tworzenie projektu i zgłoszenie uwag na jego temat. Na drugim etapie państwa członkowskie zostały oficjalnie poinformowane przez grupę ad hoc ds. ponownego wykorzystania wody o trzykrotnym przedstawieniu przez JRC poszczególnych wersji. Uwagi na piśmie od państw członkowskich zostały udokumentowane, a odpowiedzi JRC zostały rozpowszechnione. Ponadto JRC zrelacjonowało postępy swoich prac na kilku wydarzeniach otwartych dla publiczności, a także na posiedzeniach naukowych. Prezentacje odbyły się między innymi na spotkaniach grupy ds. wody w Parlamencie Europejskim, grupy roboczej ds. ponownego wykorzystania wody europejskiego partnerstwa innowacyjnego, na 11. międzynarodowej konferencji IWA dotyczącej odzyskiwania i ponownego wykorzystania wody oraz na konferencji organizacji COST poświęconej działaniu NEREUS dotyczącemu nowych i pojawiających się wyzwań i możliwości w zakresie ponownego wykorzystywania ścieków. Biorąc pod uwagę delikatny charakter kwestii zdrowotnych i środowiskowych oraz publicznego zaufania do ponownego wykorzystania wody, na trzecim etapie zwrócono się o opinie naukowe do niezależnego Komitetu Naukowego ds. Zagrożeń dla Zdrowia, Środowiska i Pojawiających się Zagrożeń (SCHEER) i Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Opinie te zostały uwzględnione w ostatecznej wersji dokumentu, a jeśli nie, to przedstawiono uzasadnienie w tej sprawie. Eksperci, których wkład należy z wdzięcznością odnotować, byli proszeni o przedstawienie uwag i informacji w ramach krytycznej debaty nad dokumentem w toku całego procesu.

•Ocena skutków

•Sprawność regulacyjna i uproszczenie

•Prawa podstawowe

Wniosek ten przyczyni się do stosowania art. 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej dotyczącego ochrony środowiska.

4.WPŁYW NA BUDŻET

Wniosek obejmuje przede wszystkim środki regulacyjne nieposiadające bezpośredniego wpływu na wydatki operacyjne. W trakcie konkretnej realizacji, która ma rozpocząć się dopiero w 2021 r., może mieć miejsce niewielki wpływ na zasoby Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska (EEA). Jednak w każdym razie zostanie on pokryty z puli środków finansowych i przydziału personelu dla EEA w kolejnych wieloletnich ramach finansowych na okres po 2020 r.

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

Przejrzystość i dostęp do informacji jest kluczowym aspektem dla pozyskiwania wśród użytkowników, a także ogółu społeczeństwa, zaufania do bezpieczeństwa odzyskanej wody. W związku z tym położono nacisk na informowanie społeczeństwa, a nie na tradycyjne obowiązki sprawozdawcze. Wymogi dotyczące monitorowania zostaną przede wszystkim nałożone na przedsiębiorców obsługujących zakłady oczyszczania, a państwa członkowskie zapewnią, by informacje te były udostępniane w internecie.

Proponowane rozporządzenie zawiera dodatkowe wymogi w zakresie monitorowania dotyczące jakości odzyskanej wody. Państwa członkowskie weryfikują zgodność z warunkami pozwolenia w oparciu o dane z monitorowania uzyskane na podstawie niniejszego wniosku dotyczącego rozporządzenia, ramowej dyrektywy wodnej i dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych istotnych informacji. Państwa członkowskie publikują wyniki kontroli zgodności i dopilnowują, by Komisja miała dostęp do stosownych danych.

Komisja ustanawia szczegółowe przepisy dotyczące formatu i prezentacji informacji, które powinny być dostępne dla ogółu społeczeństwa na stronie internetowej. Wymogi zostaną opracowane w porozumieniu z ekspertami w państwach członkowskich, z uwzględnieniem wniosków z oceny adekwatności sprawozdawczości i monitorowania dotyczących unijnej polityki ochrony środowiska oraz działań następczych, w szczególności jeżeli chodzi o wykorzystanie zaawansowanych technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT).

Z uwagi na prawdopodobne zmiany w stanie wiedzy i w ramach polityki, jeśli chodzi o zanieczyszczenia budzące nowe obawy, we wniosku zamieszczono klauzulę umożliwiającą dostosowywanie załączników do postępu technicznego i naukowego, a także wymóg przeprowadzenia oceny.

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

Artykuł 1 – Przedmiot i cel

W artykule tym określono cele wniosku, mianowicie ustanowienie minimalnych wymogów dotyczących jakości wody i monitorowania oraz ustalenie kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem w celu zagwarantowania, że ponowne wykorzystanie oczyszczonych ścieków będzie bezpieczne, pomoże w rozwiązaniu problemu niedoboru wody i będzie się przyczyniać do skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Artykuł 2 – Zakres stosowania

W artykule tym precyzuje się, że proponowane rozporządzenie stosuje się w odniesieniu do odzyskanej wody przeznaczonej do szczególnych zastosowań wymienionych w sekcji 1 załącznika I, czyli na potrzeby nawadniania w rolnictwie.

Artykuł 3 – Definicje

Artykuł ten zawiera definicje stosowane we wniosku dotyczącym rozporządzenia.

Artykuł 4 – Obowiązki operatorów zakładów oczyszczania w odniesieniu do jakości wody

W artykule tym określono minimalne wymogi, które muszą zostać spełnione, zanim odzyskana woda może być wykorzystywana do nawadniania w rolnictwie. Artykuł zawiera odniesienie do załącznika I, w którym określono minimalne wymogi dotyczące jakości odzyskanej wody i monitorowania oraz dodatkowe wymogi, o których mowa w art. 7, na podstawie zastosowania zarządzania ryzykiem, jak określono w art. 5.

Artykuł 5 –Zarządzanie ryzykiem

W artykule tym określono procedury zarządzania ryzykiem, które powinny być przeprowadzane przez operatora zakładu oczyszczania lub we współpracy z odpowiednimi stronami (użytkownik końcowy odzyskanej wody, miejska oczyszczalnia ścieków dostarczająca wodę do zakładu oczyszczania itp.). Operator zakładu oczyszczania jest zobowiązany opracować plan zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwania wody zawierający dodatkowe wymogi w celu dalszego ograniczenia ryzyka, które powinny być częścią zezwolenia wydanego przez właściwy organ. Plan zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwania wody musi opierać się na kluczowych zasadach zarządzania ryzykiem, zgodnie z definicją zawartą w załączniku II do wniosku. Planowane jest przyjęcie aktu delegowanego w celu określenia specyfikacji technicznych, które mogą stanowić uzupełnienie kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem zgodnie z definicją zawartą w załączniku II.

Artykuł 6 – Wniosek o wydanie zezwolenia na dostarczanie odzyskanej wody

W artykule tym określono procedurę składania wniosków o wydanie zezwolenia na dostarczanie odzyskanej wody, w tym wykaz dokumentów, które musi dostarczyć wnioskodawca.

Artykuł 7 – Udzielanie zezwoleń

W artykule tym określono obowiązki odpowiednich podmiotów uczestniczących w procedurze udzielania zezwoleń. Ponadto określono w nim warunki, które mają być wskazane w zezwoleniu, oraz wymóg dokonania przeglądu zezwolenia co najmniej raz na 5 lat.

Artykuł 8 – Kontrola zgodności

W artykule tym określono zobowiązania właściwych organów do sprawdzenia zgodności odzyskanej wody z warunkami określonymi w zezwoleniu. Określono w nim również zasady, które należy stosować w przypadku niestosowania się do przepisów lub incydentów prowadzących do niezgodności z proponowanym rozporządzeniem.

Artykuł 9 – Współpraca między państwami członkowskimi

W artykule tym określono szczegółowe zasady wymiany informacji między właściwymi organami państw członkowskich, w stosownych przypadkach przed wydaniem zezwolenia na ponowne wykorzystanie wody.

Artykuł 10 – Informowanie społeczeństwa

Zgodnie z wnioskami z oceny adekwatności dotyczącej sprawozdawczości artykuł ten stanowi, jakie informacje mają być udostępniane publicznie przez państwa członkowskie. Celem jest zwiększenie przejrzystości, które mogłyby zwiększyć zaufanie konsumentów do ponownego wykorzystania wody i ułatwić im zrozumienie wpływu niniejszego rozporządzenia na upowszechnienie stosowania odzyskanej wody. Planuje się wprowadzenie aktu wykonawczego w celu określenia szczegółowych zasad dotyczących formatu i prezentacji informacji, które mają zostać udostępnione.

Artykuł 11 – Informacje o monitorowaniu procesu wdrażania

Zgodnie z wnioskami z oceny adekwatności dotyczącej sprawozdawczości artykuł ten precyzuje procedurę gromadzenia istotnych danych na temat wykonania rozporządzenia w celu zminimalizowania obciążeń administracyjnych (poprzez zastosowanie nowoczesnych narzędzi ICT oraz sprawozdań opartych na wskaźnikach) i zapewnienia przejrzystości i odpowiedzialności wobec obywateli. Artykuł przewiduje, że państwa członkowskie powinny utworzyć zestawy danych zawierające informacje na temat ponownego wykorzystania wody, wykorzystujące w jak największym stopniu wiarygodne dane pochodzące z aktualnych kanałów sprawozdawczości na podstawie dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych i ramowej dyrektywy wodnej. Zestawy danych powinny zostać utworzone zgodnie z dyrektywą INSPIRE. W tym celu przewiduje się wsparcie ze strony Europejskiej Agencji Środowiska, której zadaniem będzie również regularnie uzyskiwanie dostępu do danych oraz dostarczanie Komisji przeglądów wykonania tego rozporządzenia na szczeblu unijnym, które mogą zostać wykorzystane również w kontekście przyszłej oceny rozporządzenia (art. 13). Planuje się wprowadzenie aktu wykonawczego w celu określenia szczegółowych zasad dotyczących formatu i prezentacji informacji, które mają zostać udostępnione.

Artykuł 12 – Dostęp do wymiaru sprawiedliwości

Artykuł jest zgodny z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i wykonuje postanowienia konwencji z Aarhus dotyczące dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Obywatele i organizacje pozarządowe powinni mieć możliwość weryfikacji prawnej decyzji podejmowanych przez państwa członkowskie na podstawie niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 13 – Ocena

W tym nowym artykule określono ramy przyszłych ocen (w rozumieniu komisyjnych wytycznych dotyczących lepszego stanowienia prawa) rozporządzenia. Pierwsza ocena zostanie dokonana po upływie 6 lat od wejścia w życie rozporządzenia.

Artykuł 14 – Wykonanie przekazania

Jest to standardowy artykuł stosowany w przypadku przyjmowania aktów delegowanych.

Artykuł 15 – Procedura komitetowa

Jest to standardowy artykuł stosowany w przypadku przyjmowania aktów wykonawczych.

Artykuł 16 – Sankcje

Jest to standardowy artykuł dotyczący sankcji.

Artykuł 17 – Wejście w życie i stosowanie

W artykule tym określono datę wejścia w życie i datę rozpoczęcia stosowania, tj. po upływie jednego roku od daty wejścia w życie, aby zapewnić państwom członkowskim wystarczająco dużo czasu na dostosowanie się do rozporządzenia, jak również na to, by opracować akt wykonawczy w celu zapewnienia jednolitego stosowania zarządzania ryzykiem.

Załącznik I – Zastosowania oraz minimalne wymogi

Sekcja 1 – Zastosowania odzyskanej wody

W sekcji określono sposoby wykorzystania odzyskanej wody, mianowicie na potrzeby nawadniania w rolnictwie.

Artykuł 2 – Wymogi minimalne

W tej części opisano klasy jakości odzyskanej wody i powiązane z nimi zastosowania w rolnictwie (tabela 1). W części a) wskazano minimalne wymogi dotyczące jakości wody określone przez JRC w oparciu o państwa członkowskie i praktyki międzynarodowe (tabela 2).

W części b) określono wymogi dotyczące monitorowania odzyskanej wody (tabela 3) oraz monitorowanie walidujące w przypadku do spełniającej najsurowsze wymogi klasy A (tabela 4).

Załącznik II – Kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem

W załączniku przedstawiono szczegółowe informacje na temat zadań, które musi zrealizować operator zakładu oczyszczania w celu opracowania planu zarządzania ryzykiem dotyczącego ponownego wykorzystania wody, określenia dodatkowych wymogów, które należy uwzględnić w zezwoleniu, a także wdrożenia systemów ponownego wykorzystania wody.

2018/0169 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 13 ,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów 14 ,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Zasoby wodne w Unii znajdują się pod coraz większą presją, co prowadzi do niedoboru wody i pogorszenia jakości. Do zmniejszenia dostępności wody słodkiej wynikającego z rozwoju miast i rolnictwa znacząco przyczyniają się w szczególności zmiany klimatu i susze. 

(2)Zdolność Unii do reagowania na coraz większą presję na zasoby wodne może wzrosnąć dzięki upowszechnieniu ponownego wykorzystywania oczyszczonych ścieków. W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE 15 ponowne wykorzystanie wody wymienia się jako jeden z dodatkowych środków, które państwa członkowskie mogą stosować, by osiągnąć cele ilościowe i jakościowe w zakresie dobrego stanu wód powierzchniowych i gruntowych. Dyrektywa Rady 91/271/EWG 16 zawiera wymóg, aby oczyszczone ścieki były ponownie wykorzystywane w każdym przypadku, kiedy jest to właściwe.

(3)Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Plan ochrony zasobów wodnych Europy” 17 zawiera stwierdzenie, że ponowne wykorzystanie wody do celów nawadniania lub na potrzeby przemysłu jest alternatywnym źródłem zaopatrzenia w wodę, które Unia powinna wziąć pod uwagę.

(4)Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady: „Rozwiązanie problemu dotyczącego niedoboru wody i susz w Unii Europejskiej” 18 ustanawia hierarchię środków, które państwa członkowskie powinny uwzględnić w zarządzaniu niedoborem wody i suszami. Stwierdza się w nim, że w regionach, gdzie wszystkie środki zapobiegawcze zostały wprowadzone zgodnie z hierarchią możliwych rozwiązań problemów związanych z wodą i w których nadal zapotrzebowanie na wodę jest większe niż jej podaż, dodatkowa infrastruktura wodociągowa może, w pewnych okolicznościach i z uwzględnieniem aspektu kosztów i korzyści, służyć jako alternatywna metoda w celu złagodzenia skutków poważnej suszy.

(5)W swoim planie działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym 19 Komisja zobowiązała się do podjęcia szeregu działań, aby zachęcać do ponownego wykorzystywania oczyszczonych ścieków poprzez m.in. opracowanie wniosku ustawodawczego w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ponownego wykorzystania wody. 

(6)Uważa się, że ponowne wykorzystanie odpowiednio oczyszczonych ścieków, na przykład z oczyszczalni ścieków komunalnych lub instalacji przemysłowych, ma mniejszy wpływ na środowisko niż inne alternatywne źródła zaopatrzenia w wodę, takie jak przerzuty wody lub odsalanie, jednak tego rodzaju ponowne wykorzystanie jest w Unii stosowane jedynie w ograniczonym zakresie. Wydaje się, że wynika to częściowo z braku wspólnych unijnych norm środowiskowych lub zdrowotnych w zakresie ponownego wykorzystania wody, a w szczególności w odniesieniu do produktów rolnych – z potencjalnych przeszkód dla swobodnego przepływu tych produktów nawadnianych odzyskaną wodą.

(7)Normy zdrowotne w odniesieniu do higieny żywności dotyczące produktów rolnych nawadnianych odzyskaną wodą mogą zostać osiągnięte jedynie w przypadku, gdy wymagania dotyczące jakości odzyskanej wody przeznaczonej do nawadniania w rolnictwie nie będą różniły się w sposób istotny w poszczególnych państwach członkowskich. Harmonizacja wymogów przyczyni się również do skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego w odniesieniu do tych produktów. Należy zatem wprowadzić minimalną harmonizację, ustanawiając minimalne wymogi dotyczące jakości wody i jej monitorowania. Te minimalne wymogi powinny obejmować minimalne parametry dla wody odzyskanej oraz inne, bardziej surowe lub dodatkowe wymogi jakościowe, nałożone w razie potrzeby przez właściwe organy wraz ze wszelkimi odpowiednimi środkami zapobiegawczymi. W celu określenia bardziej surowych lub dodatkowych wymogów jakościowych dotyczących wody, operatorzy zakładów oczyszczania powinni wykonywać podstawowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem. Parametry są oparte na sprawozdaniu technicznym Wspólnego Centrum Badawczego Komisji i odzwierciedlają międzynarodowe normy w zakresie ponownego wykorzystania wody.

(8)Przestrzeganie minimalnych wymagań w zakresie ponownego wykorzystania wody powinno przyczynić się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju określonych w programie działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, a w szczególności do realizacji celu 6 polegającego na zapewnieniu wszystkim obywatelom dostępu do wody i infrastruktury sanitarnej oraz zrównoważonego zarządzania wodą i infrastrukturą sanitarną, a także do znacznego zwiększenia recyklingu i ponownego wykorzystania wody na całym świecie. Ponadto celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie stosowania art. 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej dotyczącego ochrony środowiska.

(9)Zarządzanie ryzykiem powinno obejmować identyfikację zagrożeń i zarządzanie ryzykiem w sposób proaktywny oraz uwzględniać koncepcję produkcji odzyskanej wody o jakości wymaganej dla określonych zastosowań. Ocena ryzyka powinna opierać się na kluczowych zadaniach w zakresie zarządzania ryzykiem oraz określać wszelkie dodatkowe wymogi dotyczące jakości wody niezbędne do zapewnienia odpowiedniej ochrony środowiska naturalnego, zdrowia ludzi i zwierząt. 

(10)W celu skuteczniejszej ochrony środowiska naturalnego i zdrowia ludzkiego, odpowiedzialność za jakość odzyskanej wody powinni ponosić przede wszystkim operatorzy zakładów oczyszczania. Do celów zgodności z minimalnymi wymogami i wszelkimi dodatkowymi warunkami, określonymi przez właściwy organ, operatorzy zakładów oczyszczania powinni monitorować jakość odzyskanej wody. Należy zatem ustanowić minimalne wymogi w zakresie monitorowania, obejmujące częstotliwość rutynowego monitorowania oraz harmonogram i cele w zakresie skuteczności działania na potrzeby walidacji monitorowania. Niektóre wymogi dotyczące rutynowego monitorowania są określone zgodnie z dyrektywą 91/271/EWG.

(11)Zapewnienie bezpiecznego użytkowania odzyskanej wody jest niezbędne do propagowania ponownego wykorzystania wody na poziomie Unii i pozyskania większego zaufania społeczeństwa w tej dziedzinie. Świadczenie usług zaopatrzenia w odzyskaną wodę do określonych celów powinno być zatem dozwolone jedynie na podstawie zezwolenia udzielonego przez właściwe organy państw członkowskich. W celu zapewnienia zharmonizowanego podejścia na szczeblu Unii, identyfikowalności i przejrzystości, przepisy prawa materialnego dotyczące zezwolenia powinno zostać określone na poziomie Unii. Jednakże szczegóły procedur przyznawania zezwoleń powinny zostać określone przez państwa członkowskie. Państwa członkowskie powinny być w stanie stosować istniejące procedury udzielania zezwoleń, które powinny zostać dostosowane do nowych wymogów wprowadzonych niniejszym rozporządzeniem.

(12)Przepisy niniejszego rozporządzenia mają charakter uzupełniający w stosunku do wymogów innych przepisów unijnych, w szczególności jeśli chodzi o potencjalne zagrożenia dla zdrowia i środowiska. W celu zapewnienia podejścia holistycznego do kwestii zdrowia ludzi i zwierząt oraz zagrożeń dla środowiska, operatorzy zakładów oczyszczania i właściwe organy powinni zatem uwzględnić wymogi ustanowione w innych właściwych przepisach unijnych, a w szczególności w dyrektywach Rady 86/278/EWG, 91/676/EWG 20 i 98/83/WE 21 , dyrektywach 91/271/EWG i 2000/60/WE, rozporządzeniach (WE) nr 178/2002 22 , (WE) nr 852/2004 23 , (WE) nr 183/2005 24 , (WE) nr 396/2005 25 i (WE) 1069/2009 26 Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektywach 2006/7/WE 27 , 2006/118/WE 28 , 2008/105/WE 29 i 2011/92/UE 30 Parlamentu Europejskiego i Rady, rozporządzeniach Komisji (WE) nr 2073/2005 31 , (WE) nr 1881/2006 32 i (WE) 142/2011 33 .

(13)Rozporządzenie (WE) 852/2004 ustanawia ogólne przepisy dla przedsiębiorstw sektora spożywczego i obejmuje produkcję, przetwórstwo, dystrybucję i wprowadzanie do obrotu żywności przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Rozporządzenie dotyczy jakości zdrowotnej żywności, a jedna z najważniejszych zawartych w nim zasad mówi, że odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności ponosi w pierwszym rzędzie przedsiębiorstwo sektora spożywczego. Rozporządzenie podlega również szczegółowym wytycznym, wśród których szczególnie ważne miejsce zajmuje zawiadomienie Komisji w sprawie wytycznych dotyczących zwalczania zagrożeń mikrobiologicznych w świeżych owocach i warzywach na etapie produkcji podstawowej poprzez dobrą higienę (2017/C 163/01). Cele w zakresie skuteczności dotyczące odzyskiwania wody ustanowione w niniejszym rozporządzeniu nie wykluczają uzyskiwania przez przedsiębiorstwa sektora spożywczego jakości wody wymaganej do zapewnienia zgodności z przepisami rozporządzenia 852/2004 dzięki zastosowaniu na kolejnym etapie kilku wariantów oczyszczania wody, niezależnie lub w połączeniu z innymi wariantami nieobejmującymi oczyszczania.

(14)Aby zwiększyć zaufanie do ponownego wykorzystania wody, informacje powinny być podawane do wiadomości publicznej. Udostępnianie informacji na temat ponownego wykorzystania wody powinno umożliwić większą przejrzystość i identyfikowalność oraz mogłoby również być korzystne dla innych właściwych organów, dla których konkretne ponowne wykorzystanie wody ma określone implikacje.

(15)Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE 34 ma na celu zagwarantowanie prawa dostępu do informacji dotyczących środowiska w państwach członkowskich, zgodnie z konwencją z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska 35  (konwencja z Aarhus). Dyrektywa 2003/4/WE ustanawia szeroki zakres obowiązków związanych zarówno z udostępnianiem informacji o środowisku na wniosek, jak również z aktywnym rozpowszechnianiem takich informacji. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/2/WE 36 obejmuje swoim zakresem wspólne korzystanie z informacji przestrzennych, w tym zbiorów danych dotyczących różnych zagadnień z dziedziny ochrony środowiska. Ważne jest, aby przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące dostępu do informacji i uzgodnień dotyczących wymiany zestawów danych były uzupełnieniem tych dyrektyw i nie stanowiły odrębnego systemu prawnego. W związku z tym przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące informowania opinii publicznej oraz informacji dotyczących monitorowania powinny pozostać bez uszczerbku dla dyrektyw 2003/4/WE i 2007/2/WE.

(16)W celu dostosowania obowiązujących wymogów minimalnych i kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem do postępu naukowego i technicznego należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w celu zmiany minimalnych wymogów i kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem. Ponadto w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego i zdrowia ludzkiego Komisja powinna mieć także możliwość przyjęcia aktów delegowanych, aby uzupełnić kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem poprzez ustanowienie specyfikacji technicznych. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa 37 z dnia 13 kwietnia 2016 r. W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(17)W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjmowania szczegółowych zasad dotyczących formatu i prezentacji informacji, które mają być przekazywane do wiadomości publicznej przez państwa członkowskie, dotyczących formatu i prezentacji informacji o monitorowaniu wdrażania niniejszego rozporządzenia, które mają być przekazywane przez państwa członkowskie, oraz dotyczących formatu i prezentacji informacji w odniesieniu do ogólnounijnego przeglądu sporządzanego przez Europejską Agencję Środowiska. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady 38 .

(18)Właściwe organy powinny sprawdzać zgodność odzyskanej wody z warunkami określonymi w zezwoleniu. W przypadku niezgodności z przepisami organy te powinny zażądać od operatora zakładu oczyszczania zastosowania niezbędnych środków w celu zapewnienia zgodności. Operatorzy zakładów oczyszczania powinni bezzwłocznie zawiesić wszelkie dostawy odzyskanej wody, jeżeli niezgodność z przepisami powoduje znaczne ryzyko dla środowiska lub zdrowia ludzkiego.

(19)Właściwe organy powinny współpracować z innymi odpowiednimi organami, prowadząc wymianę informacji, w celu zapewnienia zgodności z odpowiednimi wymogami unijnymi i krajowymi.

(20)Dane przekazywane przez państwa członkowskie są niezbędne do umożliwienia Komisji monitorowania i oceny skuteczności przepisów w realizacji celów, którym mają służyć.

(21)Zgodnie z pkt 22 porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. Komisja powinna przeprowadzić ocenę stosowania niniejszego rozporządzenia. Ocenę należy oprzeć na pięciu kryteriach – efektywności, skuteczności, adekwatności, spójności i wartości dodanej, a ponadto ocena powinna stanowić podstawę do dokonywania ocen skutków możliwych dalszych środków.

(22)Zgodnie z konwencją z Aarhus członkowie zainteresowanej społeczności powinni mieć możliwość odwołania się do wymiaru sprawiedliwości, aby przyczynić się do ochrony prawa do życia w środowisku, sprzyjającym zdrowiu i dobremu samopoczuciu ludzi.

(23)Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące kar stosowanych w przypadku naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewnić ich wykonywanie. Sankcje takie powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

(24)Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie ochrona środowiska i zdrowia ludzkiego, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działania możliwe ich jest lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(25)Należy zapewnić państwom członkowskim wystarczającą ilość czasu na ustanowienie infrastruktury administracyjnej niezbędnej do stosowania niniejszego rozporządzenia, a podmiotom gospodarczym – na przygotowanie się do stosowania nowych przepisów;

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Przedmiot i cel

1.Niniejsze rozporządzenie ustanawia minimalne wymogi dotyczące jakości wody i jej monitorowania oraz obowiązek przeprowadzania określonych kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem, do celów bezpiecznego ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków komunalnych w ramach zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi.

2.Celem niniejszego rozporządzenia jest zagwarantowanie, że odzyskana woda będzie się nadawała do zamierzonego zastosowania, a co za tym idzie, zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska, rozwiązanie problemu niedoboru wody i wynikającego z niego niedoboru wody w sposób skoordynowany w całej Unii, tym samym przyczyniając się do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Artykuł 2

Zakres stosowania

Niniejsze rozporządzenie stosuje się do odzyskanej wody przeznaczonej do wykorzystania w sposób określony w sekcji 1 załącznika I.

Artykuł 3

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1.„właściwy organ” oznacza organ lub organy wyznaczone przez państwo członkowskie do wypełnienia zobowiązań wynikających z niniejszego rozporządzenia;

2.„organ odpowiedzialny za gospodarkę wodną” oznacza organ lub organy określone zgodnie z art. 3 ust. 2 lub ust. 3 dyrektywy 2000/60/WE; 

3.„użytkownik końcowy” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która wykorzystuje odzyskaną wodę;

4.„ścieki komunalne” oznaczają ścieki komunalne w rozumieniu art. 2 ust. 1 dyrektywy 91/271/EWG;

5.„odzyskana woda” oznacza ścieki komunalne, które zostały oczyszczone zgodnie z wymogami określonymi w dyrektywie 91/271/EWG i które zostały poddane dalszej obróbce w zakładzie oczyszczania;

6.„zakład oczyszczania” oznacza oczyszczalnię ścieków komunalnych lub inny zakład, który zajmuje się dalszym oczyszczaniem ścieków komunalnych, spełniające wymogi określone w dyrektywie 91/271/EWG, w celu wyprodukowania wody zdatnej do użytku w sposób określony w sekcji 1 załącznika I do niniejszego rozporządzenia;

7.„operator zakładu odzyskiwania wody” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która eksploatuje lub kontroluje zakład oczyszczania;

8.„zagrożenie” oznacza czynnik biologiczny, chemiczny, fizyczny lub radiologiczny, który może stanowić zagrożenie dla ludzi, zwierząt, upraw lub roślin, innej fauny i flory lądowej, fauny i flory wodnej, gleby lub środowiska ogółem; 

9.„ryzyko” oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia zidentyfikowanych zagrożeń powodujących szkodę w określonych ramach czasowych, w tym dotkliwość ich skutków;

10.„zarządzanie ryzykiem” oznacza systematyczne zarządzanie, które konsekwentnie zapewnia bezpieczeństwo ponownego wykorzystania wody w konkretnym kontekście;

11.„środek zapobiegawczy” oznacza każde działanie lub czynność, które mogą być wykorzystane do zapobieżenia zagrożeniu dla zdrowia i środowiska lub wyeliminowania zagrożenia zdrowia i środowiska, lub ograniczenia go do akceptowalnego poziomu.

Artykuł 4

Obowiązki operatorów zakładów oczyszczania w odniesieniu do jakości wody

1.Operatorzy zakładów oczyszczania zapewniają, aby odzyskana woda przeznaczona do użytku w sposób określony w sekcji 1 załącznika I w punkcie wyjścia z zakładu odzyskiwania wody (punkt zgodności z przepisami) spełniała następujące wymogi:

a)minimalne wymogi dotyczące jakości wody określone w sekcji 2 załącznika I;

b)wszelkie dodatkowe warunki określone przez właściwy organ w odpowiednim zezwoleniu zgodnie z art. 7 ust. 3 lit. b) i c), jeśli chodzi o jakość wody.

2.W celu zapewnienia zgodności z wymogami i warunkami, o których mowa w ust. 1, operator zakładu oczyszczania monitoruje jakość wody zgodnie z następującymi zasadami:

a)sekcja 2 załącznika I:

b)wszelkie dodatkowe warunki określone przez właściwy organ w odpowiednim zezwoleniu zgodnie z art. 7 ust. 3 lit. b) i c), jeśli chodzi o monitorowanie.

3.Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zmieniających niniejsze rozporządzenie zgodnie z art. 14 celu dostosowania wymogów minimalnych określonych w sekcji 2 załącznika I do postępu technicznego i naukowego.

Artykuł 5

Zarządzanie ryzykiem

1.Do celów produkcji odzyskanej wody i zaopatrzenia w odzyskaną wodę operator zakładu oczyszczania przeprowadza działania w zakresie zarządzania ryzykiem w porozumieniu z następującymi podmiotami:

a)operator oczyszczalni ścieków komunalnych dostarczający wodę do zakładu odzyskiwania wody, jeżeli nie jest on tym samym podmiotem co operator zakładu odzyskiwania wody;

b)użytkownicy końcowi;

c)wszelkie inne strony uznane za istotne przez operatora zakładu oczyszczania.

2.Operator zakładu odzyskiwania wody opracowuje plan zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwania wody w oparciu o kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem ustanowione w załączniku II. Plan zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwania wody zawiera propozycje wszelkich wymogów, dodatkowych w stosunku do wymogów określonych w załączniku I, niezbędnych do dalszego złagodzenia wszelkiego ryzyka i między innymi określa zagrożenia, ryzyko oraz odpowiednie środki zapobiegawcze.

3.Komisja jest uprawniona do przyjęcia, zgodnie z art. 14, aktów delegowanych zmieniających niniejsze rozporządzenie w celu dostosowania do postępu technicznego i naukowego kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem określonych w załączniku II.

Komisja jest również uprawniona do przyjęcia, zgodnie z art. 14, aktów delegowanych uzupełniających niniejsze rozporządzenie w celu ustanowienia specyfikacji technicznych kluczowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem określonych w załączniku II.

Artykuł 6

Wniosek o wydanie zezwolenia na dostarczanie odzyskanej wody

1.Każda dostawa odzyskanej wody przeznaczonej do wykorzystania w sposób określony w sekcji 1 załącznika I podlega obowiązkowi uzyskania zezwolenia.

2.Operator składa wniosek o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, lub zmianę istniejącego zezwolenia do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym zakład oczyszczania prowadzi lub planuje prowadzić działalność.

3.Wniosek zawiera następujące elementy:

a)plan zarządzania ryzykiem dotyczący odzyskiwania wody sporządzony zgodnie z art. 5 ust. 2;

b)opis sposobu, w jaki zakład oczyszczania będzie spełniać minimalne wymogi dotyczące jakości wody i monitorowania określone w sekcji 2 załącznika I;

c)opis sposobu, w jaki zakład oczyszczania będzie spełniać dodatkowe wymogi zaproponowane w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym odzyskiwania wody.

Artykuł 7

Udzielanie zezwoleń

1.Do celów oceny wniosku właściwy organ w stosownych przypadkach zasięga opinii poniżej wymienionych podmiotów i wymienia z nimi stosowne informacje:

a)inne właściwe organy tego samego państwa członkowskiego, a w szczególności organ odpowiedzialny za gospodarkę wodną, jeżeli nie jest on tym samym podmiotem co właściwy organ;

b)punkty kontaktowe w państwach członkowskich, których sprawa może dotyczyć, wskazanych zgodnie z art. 9 ust. 1.

2.Właściwy organ podejmuje decyzję o przyznaniu zezwolenia lub nie w terminie 3 miesięcy od daty otrzymania kompletnego wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 3 lit. a). W przypadku gdy właściwy organ potrzebuje więcej czasu z uwagi na złożoność wniosku, informuje o tym wnioskodawcę, wskazując przewidywaną datę udzielenia zezwolenia i przedstawiając uzasadnienie przedłużenia terminu.

3.W przypadku gdy właściwy organ postanowi udzielić zezwolenia, określa on mające zastosowanie warunki, które obejmują następujące elementy, stosownie do przypadku:

a)minimalne wymogi dotyczące jakości wody określone w sekcji 2 załącznika I;

b)dodatkowe warunki w odniesieniu do wymogów zaproponowanych w planie zarządzania ryzykiem dotyczącym odzyskiwania wody;

c)wszelkie inne warunki niezbędne do złagodzenia wszelkiego niedopuszczalnego ryzyka dla zdrowia ludzi i zwierząt lub dla środowiska.

4.Zezwolenia podlegają regularnemu przeglądowi, co najmniej raz na pięć lat i, w są w razie potrzeby modyfikowane.

Artykuł 8

Kontrola zgodności

1.Właściwe organy sprawdzają zgodność odzyskanej wody z warunkami określonymi w zezwoleniu, w punkcie zgodności z przepisami. Weryfikacja zgodności z warunkami wykonywana jest za pomocą następujących środków:

a)kontrole na miejscu;

b)wykorzystanie danych z monitorowania uzyskanych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem i dyrektywami 91/271/EWG oraz 2000/60/WE;

c)wszelkie inne odpowiednie środki.

2.W przypadku niezgodności z warunkami właściwy organ wymaga od operatora zakładu oczyszczania bezzwłocznego podjęcia wszelkich środków niezbędnych do przywrócenia zgodności z warunkami.

3.Jeżeli niezgodność z warunkami powoduje znaczne ryzyko dla środowiska lub zdrowia ludzkiego, operator zakładu oczyszczania bezzwłocznie zawiesza wszelkie dalsze dostawy odzyskanej wody do czasu, aż właściwy organ stwierdzi, że zgodność z warunkami została przywrócona.

4.Jeżeli dojdzie do incydentu mającego wpływ na zgodność z warunkami zezwolenia, operator zakładu oczyszczania bezzwłocznie powiadamia właściwy organ i użytkowników, na których może mieć wpływ to zdarzenie, oraz przekazuje właściwemu organowi informacje niezbędne do dokonania oceny skutków takiego zdarzenia.

Artykuł 9

Współpraca pomiędzy państwami członkowskimi

1.Państwa członkowskie wyznaczają punkt kontaktowy do współpracy w stosownych przypadkach z punktami kontaktowymi innych państw członkowskich i właściwymi organami. Rola punktów kontaktowych polega na zapewnieniu pomocy na wniosek i koordynowanie komunikacji pomiędzy właściwymi organami. Punkty kontaktowe w szczególności otrzymują i przekazują wnioski o udzielenie pomocy.

2.Państwa członkowskie odpowiadają na wnioski o udzielenie pomocy bez zbędnej zwłoki.

Artykuł 10

Informowanie społeczeństwa

1.Bez uszczerbku dla dyrektyw 2003/4/WE i 2007/2/WE państwa członkowskie zapewniają, by w internecie dostępne dla ogółu społeczeństwa były poprawne i aktualne informacje dotyczące ponownego użycia wody. Są to informacje na temat:

a)ilości i jakości odzyskanej wody dostarczonej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;

b)odsetka odzyskanej wody w państwie członkowskim dostarczonej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem w porównaniu z całkowitą ilością oczyszczonych ścieków komunalnych;

c)pozwoleń wydanych lub zmienionych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w tym warunków określonych przez właściwe organy zgodnie z art. 7 ust. 3;

d)wyników weryfikacji zgodności przeprowadzonej zgodnie z art. 8 ust. 1;

e)punktów kontaktowych wyznaczonych zgodnie z art. 9 ust. 1.

2.Informacje, o których mowa w ust. 1, są aktualizowane co najmniej raz w roku.

3.Komisja może, za pomocą aktu wykonawczego, ustanowić szczegółowe zasady dotyczące formatu i prezentacji informacji, które mają zostać udostępnione zgodnie z ust. 1. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15.

Artykuł 11

Informacje o monitorowaniu procesu wdrażania

1.Bez uszczerbku dla dyrektyw 2003/4/WE i 2007/2/WE każde państwo członkowskie, korzystając z pomocy Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska:

a)tworzy i publikuje do dnia... [three years after the date of entry into force of this Regulation] r., a następnie co 6 lat aktualizuje, zbiór danych zawierający informacje na temat wyników kontroli zgodności przeprowadzonej zgodnie z art. 8 ust. 1 oraz inne informacje, które mają być podane do publicznej wiadomości w internecie zgodnie z art. 10;

b)tworzy, publikuje i aktualizuje corocznie po tej dacie zbiór danych zawierający informacje na temat przypadków nieprzestrzegania warunków określonych w zezwoleniu, zebrane zgodnie z art. 8 ust. 1 oraz informacje dotyczące środków wprowadzonych zgodnie z art. 8 ust. 2 i 3.

2.Państwa członkowskie zapewniają, by Komisja, Europejska Agencja Środowiska i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób miały dostęp do zestawów danych, o których mowa w ust. 1.

3.Na podstawie danych, o których mowa w ust. 1, Europejska Agencja Ochrony Środowiska sporządza, publikuje i aktualizuje, regularnie lub na wniosek Komisji, ogólnounijny przegląd zawierający w stosownych przypadkach wskaźniki dotyczące wyników, rezultatów i wpływu niniejszego rozporządzenia, mapy oraz sprawozdania państw członkowskich.

4.Komisja może – w drodze aktów wykonawczych – ustanowić szczegółowe przepisy dotyczące formatu i prezentacji informacji, które należy dostarczyć zgodnie z ust. 1, a także szczegółowe przepisy dotyczące formatu i prezentacji ogólnounijnego przeglądu, o którym mowa w ust. 3. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15.

Artykuł 12

Dostęp do wymiaru sprawiedliwości

1.Państwa członkowskie zapewniają, aby osoby fizyczne lub prawne, lub ich stowarzyszenia, organizacje lub grupy, zgodnie z prawem krajowym lub praktyką, miały dostęp do procedury odwoławczej przed sądem lub innym niezależnym i bezstronnym organem ustanowionym przez prawo, by zakwestionować materialną lub proceduralną legalność decyzji, działań lub zaniechań związanych ze stosowaniem art. od 4 do 8, jeżeli spełniony jest jeden z następujących warunków:

a)mają wystarczający interes;

b)powołują się na naruszenie prawa, w przypadku gdy administracyjne procedury prawne danego państwa członkowskiego wymagają tego jako warunku koniecznego.

2.Państwa członkowskie ustalają, na jakim etapie mogą być kwestionowane decyzje, działania lub zaniechania.

3.Państwa członkowskie określają, co stanowi wystarczający interes lub naruszenie prawa zgodnie z celem udzielenia zainteresowanej społeczności szerokiego dostępu do wymiaru sprawiedliwości.

W tym celu interes wszelkich organizacji pozarządowych promujących ochronę środowiska i spełniających wymogi prawa krajowego uważa się za wystarczający do celów ust. 1 lit. a).

Takie organizacje uważa się również za mające prawa, które mogą zostać naruszone, do celów ust. 1 lit. b).

4.Ust. 1, 2 i 3 nie wykluczają możliwości wstępnej procedury odwoławczej przed organem administracyjnym oraz nie mają wpływu na wymóg wyczerpania administracyjnych procedur odwoławczych przed wszczęciem sądowych procedur odwoławczych, w przypadku gdy taki wymóg istnieje w prawie krajowym.

5.Każda procedura odwoławcza, o której mowa w ust. 1 i 4, jest uczciwa, sprawiedliwa, terminowa i nie nazbyt kosztowna.

6.Państwa członkowskie zapewniają publiczne udostępnianie informacji dotyczących dostępu do administracyjnych i sądowych procedur odwoławczych.

Artykuł 13

Ocena

1.Komisja do dnia... [6 years after the date of entry into force of this Regulation] r. przeprowadzi ocenę niniejszego rozporządzenia. Ocena powinna opierać się co najmniej na następujących elementach:

a)doświadczenie zdobyte podczas wdrażania niniejszego rozporządzenia;

b)zbiory danych utworzone przez państwa członkowskie zgodnie z art. 11 ust. 1 oraz ogólnounijny przegląd sporządzony przez Europejską Agencję Środowiska zgodnie z art. 11 ust. 3;

c)istotne dane naukowe, analityczne i epidemiologiczne;

d)wiedza techniczna i naukowa;

e)zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, jeśli są one dostępne.

2.W kontekście oceny, o której mowa w ust. 1, Komisja zwraca szczególną uwagę na następujące aspekty:

a)wymogi minimalne określone w załączniku I;

b)kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem określone w załączniku II;

c)dodatkowe wymogi określone przez właściwe organy zgodnie z art. 7 ust. 3 lit. b) i c);

d)wpływ ponownego wykorzystania wody na środowisko i zdrowie ludzkie.

Artykuł 14

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1.Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2.Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3, powierza się Komisji na czas nieokreślony od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

3.Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4.Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r.

5.Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6.Akt delegowany przyjęty zgodnie z art. 4 ust. 3 i art. 5 ust. 3 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 15

Procedura komitetowa

1.Komisję wspomaga komitet ustanowiony na mocy dyrektywy 2000/60/WE. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2.W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

Artykuł 16

Sankcje

Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji w przypadkach naruszenia niniejszego rozporządzenia oraz podejmują wszelkie środki, aby zapewnić ich zastosowanie. Sankcje te muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie najpóźniej do dnia... [three years after the date of entry into force of this Regulation] r. powiadamiają Komisję o tych przepisach i środkach oraz powiadamiają ją o wszelkich późniejszych zmianach mających wpływ na te przepisy.

Artykuł 17

Wejście w życie i stosowanie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia ... [one year after the date of entry into force of this Regulation] r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Ogółem około jednej czwartej pobranej wody słodkiej. Eksploatacja wody do nawadniania stanowi około 60 % całkowitego poboru wody słodkiej w Europie Południowej i Południowo-Wschodniej, oraz do 80 % w niektórych obszarach dorzecza.

(2)     http://www.bbc.com/news/world-europe-40803619

(3)    COM(2007) 414.

(4)    W związku z tym należy zauważyć, że ponowne wykorzystanie wody zostało wymienione w dokumencie roboczym służb Komisji dotyczącym rolnictwa i zrównoważonej gospodarki wodnej w UE (SWD(2017)153 final) jako jeden z szeregu środków, które mogą przyczynić się do zmniejszenia negatywnego oddziaływania związanego z nadmiernym poborem wody.

(5)

   Ogólny unijny program działań w zakresie środowiska do 2020 r. (decyzja nr 1386/2013/UE), a w szczególności następujące wymienione w nim cele:

·„ochrona, zachowanie i poprawa stanu kapitału naturalnego Unii”, który to cel zakłada działania zapewniające, by do 2020 r.:

b) skutki presji na wody przejściowe, przybrzeżne i słodkie (w tym wody powierzchniowe i podziemne) zostały znacząco ograniczone, aby osiągnąć, utrzymać lub poprawić dobry stan zgodnie z definicją zawartą w ramowej dyrektywie wodnej;

f) obieg substancji biogennych (azot i fosfor) był zarządzany w sposób bardziej zrównoważony i zasobooszczędny;

·„przekształcenie Unii w zasobooszczędną, zieloną i konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną”, który to cel zakłada działania zapewniające, że do 2020 r.:

b) ogólne oddziaływanie na środowisko wszystkich głównych sektorów gospodarki Unii zostało znacznie ograniczone, wzrosła efektywność gospodarowania zasobami oraz wprowadzone zostały metodologie benchmarkingu i pomiaru. Wprowadzono zachęty rynkowe i polityczne sprzyjające rozwojowi inwestycji przedsiębiorstw w efektywne gospodarowanie zasobami, a zielony wzrost był pobudzany za pomocą środków sprzyjających innowacyjności;

c) zmiany strukturalne w zakresie produkcji, technologii i innowacji, a także wzorce konsumpcji i stylu życia zmniejszyły ogólne oddziaływanie produkcji i konsumpcji na środowisko, w szczególności w sektorze żywności, mieszkalnictwa i mobilności;

(6)    Przykładem takiej sytuacji jest epidemia E. coli, która w 2011 r. wystąpiła w 16 krajach Europy i Ameryki Północnej: w Niemczech odnotowano 4 000 przypadków i 53 zgony. Uznano, że źródłem zakażenia były importowane z Hiszpanii ogórki nawadniane oczyszczonymi ściekami, a kilka państw członkowskich, w tym Austria, Belgia, Republika Czeska, Dania, Niemcy i Zjednoczone Królestwo zablokowały lub ograniczyły przywóz hiszpańskich produktów, obawiając się, że zostały one skażone podczas nawadniania. Ostatecznie udowodniono, że źródłem zakażenia bakterią E. coli nie były nie ogórki, lecz kiełki pochodzące z niemieckiego gospodarstwa, a nasiona kozieradki pochodziły z Egiptu. Szacuje się, że z powodu zamówień anulowanych w związku z tą sytuacją Hiszpania straciła 200 mln EUR tygodniowo, a dochody z rolnictwa regionu Murcja w sezonie wegetacyjnym 2010–2011 spadły o 11,3 % . Sytuacja ta spowodowała również zahamowanie inwestycji w zakresie przetwórstwa produktów spożywczych nawadnianych wodą odzyskiwaną.

(7)     http://ec.europa.eu/environment/water/reuse.htm

(8)    Zgromadzono informacje na temat sytuacji pod względem ponownego wykorzystania wody w państwach członkowskich UE i poproszono uczestników o opinie na temat projektów analiz przeprowadzonych na potrzeby oceny skutków opracowanych przez konsultantów. W czerwcu 2015 r. DG ds. Środowiska i JRC zorganizowały warsztaty techniczne na temat minimalnych wymogów jakości dotyczących odzyskiwania wody na szczeblu UE. Spotkania, których celem było omówienie projektów sprawozdania technicznego JRC, odbyły się w marcu 2016 r., w październiku 2016 r. i w czerwcu 2017 r. W celu zebrania informacji zwrotnych i pozyskania dodatkowych informacji przedstawiono również projekty fragmentów oceny skutków. O przedstawienie uwag poproszono również grupy ekspertów ds. dyrektywy w sprawie wód podziemnych, dyrektywy w sprawie środowiskowych norm jakości, dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych oraz ramowej dyrektywy wodnej.

(9)    Opinia Rady SEC(2018)249, ocena skutków SWD(2018)249, streszczenie SWD(2018)250.

(10)    SWD(2017) 230.

(11)    COM(2017) 312.

(12)    COM(2017) 753.

(13)    Dz.U. C z , s. .

(14)    Dz.U. C z , s. .

(15)    Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1).

(16)    Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (Dz.U. L 135 z 30.5.1991, s. 40).

(17)    COM(2012) 673

(18)    COM(2007) 414.

(19)    COM(2015) 614.

(20)    Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, Dz.U. L 375 z 31.12.1991, s. 1–8.

(21)    Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. L 330 z 5.12.1998, s. 32).

(22)    Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1).

(23)    Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. L 139 z 30.4.2004, s. 1).

(24)    Rozporządzenie (WE) nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz (Dz.U. L 35 z 8.2.2005, s. 1).

(25)    Rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG (Dz.U. L 70 z 16.3.2005, s. 1).

(26)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz.U. L 300 z 14.11.2009, s. 1).

(27)    Dyrektywa 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylająca dyrektywę 76/160/EWG (Dz.U. L 64 z 4.3.2006, s. 37).

(28)    Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz.U. L 372 z 27.12.2006, s. 19).

(29)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy Rady 82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 84).

(30)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U. L 26 z 28.1.2012, s. 1).

(31)    Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych (Dz.U. L 338 z 22.12.2005, s. 1).

(32)    Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz.U. L 364 z 20.12.2006, s. 5).

(33)    Rozporządzenie Komisji (UE) nr 142/2011 z dnia 25 lutego 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, oraz w sprawie wykonania dyrektywy Rady 97/78/WE w odniesieniu do niektórych próbek i przedmiotów zwolnionych z kontroli weterynaryjnych na granicach w myśl tej dyrektywy (Dz.U. L 54 z 26.2.2011, s. 1).

(34)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG (Dz.U. L 41 z 14.2.2003, s. 26).

(35)    Dz.U. L 124 z 17.5.2005, s. 4.

(36)    Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) (Dz.U. L 108 z 25.4.2007, s. 1).

(37)    Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.

(38)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia28.5.2018

COM(2018) 337 final

ZAŁĄCZNIK

do

Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady

w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody

{SEC(2018) 249 final}
{SWD(2018) 249 final}
{SWD(2018) 250 final}

ZAŁĄCZNIK I

ZASTOSOWANIA I MINIMALNE WYMOGI

Sekcja 1.    Zastosowania odzyskanej wody, o których mowa w art. 2

a)Nawadnianie w rolnictwie

Nawadnianie w rolnictwie oznacza nawadnianie następujących rodzajów upraw:

·rośliny do spożywania w stanie surowym, czyli rośliny, które są przeznaczone do spożycia przez ludzi na surowo lub nieprzetworzone;

·rośliny spożywcze do spożywania po przetworzeniu, czyli rośliny, które są przeznaczone do spożycia przez ludzi, ale nie na surowo, lecz po poddaniu obróbce (np. gotowane, przetworzone przemysłowo);

·uprawy do celów niespożywczych, czyli uprawy, które nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi (np. pastwiska, uprawy pastewne, włókna, rośliny ozdobne, nasiona, uprawy energetyczne i torf).

Sekcja 2.    Wymogi minimalne

2.1. Wymogi minimalne mające zastosowanie do wody przeznaczonej do nawadniania w rolnictwie 

Klasy jakości odzyskanej wody oraz dopuszczalne zastosowania i metody nawadniania dla każdej klasy przedstawiono w tabeli 1. Minimalne wymogi w odniesieniu do jakości wody przedstawiono w tabeli 2 pkt a). Minimalne częstotliwości i docelowe parametry skuteczności monitorowania odzyskanej wody zostały przedstawiono pkt b) tabeli 3 (monitorowanie rutynowe) i w tabeli 4 (monitorowanie walidujące).

Tabela 1 Klasy jakości odzyskanej wody oraz dopuszczalne zastosowania w rolnictwie i metody nawadniania

(*) Nawadnianie kropelkowe to system mikropodlewania umożliwiający podlewanie roślin kroplami lub małymi strumieniami wody. Polega ono na skrapianiu wodą powierzchni gleby lub wprowadzaniu wody bezpośrednio pod jej powierzchnię w bardzo wolnym tempie (2–20 l/godz.) za pomocą systemu plastikowych rurek o małej średnicy wyposażonych w otwory nazywane emiterami.

a)Minimalne wymogi jakości wody

Tabela 2 Wymogi dotyczące jakości odzyskanej wody wykorzystywanej do nawadniania w rolnictwie

Odzyskana woda będzie uważana za zgodną z wymogami określonymi w tabeli 2, jeżeli pomiary spełnią wszystkie następujące kryteria:

·Wskazane wartości dla badania obecności E. coli, Legionella spp. oraz nicieni jelit są spełnione w co najmniej 90 % próbek. Żadna z wartości próbek nie może przekraczać maksymalnego limitu odchylenia o 1 jednostkę logarytmiczną od wskazanej wartości w badaniu na obecność E. coli i Legionella oraz o 100 % tej wartości dla nicieni jelit.

·Wskazane wartości dla BZT5, TSS i mętności w klasie A są spełnione w co najmniej 90 % próbek. Żadna z wartości z próbek nie może przekraczać maksymalnego limitu odchylenia w granicach 100 % wskazanej wartości.

b)Minimalne wymogi w zakresie monitorowania

Operatorzy zakładu oczyszczania prowadzą rutynowe monitorowe w celu sprawdzenia, czy woda odzyskana spełnia minimalne wymogi jakości wody określone w pkt a). Rutynowe monitorowanie zostaje włączone do procedury weryfikacji systemów ponownego wykorzystania wody.

Tabela 3 Minimalne częstotliwości rutynowego monitorowania odzyskanej wody wykorzystywanej do nawadniania w rolnictwie

Monitorowanie walidujące należy wykonać przed oddaniem zakładu oczyszczania do użytku, przy modernizacji urządzeń i przy wprowadzaniu nowych urządzeń lub procesów.

Monitorowanie walidujące przeprowadza się w przypadku objętej najbardziej rygorystycznymi wymogami klasy jakości wody – klasy A – w celu oceny zgodności z docelowymi parametrami skuteczności działania (redukcja log10). Monitorowanie walidujące obejmuje monitorowanie mikroorganizmów wskaźnikowych z każdej grupy czynników chorobotwórczych (bakterii, wirusów i pierwotniaków). Wybrane mikroorganizmy wskaźnikowe to: E. coli w odniesieniu do bakterii chorobotwórczych, F-specyficzne colifagi, colifagi somatyczne lub colifagi w odniesieniu do wirusów chorobotwórczych oraz spory Clostridium perfringens lub bakterie przetrwalnikowe redukujące siarczany w odniesieniu do pierwotniaków. Parametry skuteczności działania (redukcja log10) w odniesieniu do monitorowania walidującego wybranych mikroorganizmów wskaźnikowych przedstawiono w tabeli 4 i muszą one być spełnione przy wyjściu z zakładu oczyszczania (punkt zgodności z warunkami) z uwzględnieniem stężenia nieczyszczonych ścieków wprowadzanych do oczyszczalni ścieków komunalnych.

Tabela 4 Monitorowanie walidujące odzyskanej wody wykorzystywanej do nawadniania w rolnictwie

(*) Referencyjne czynniki chorobotwórcze Campylobacter, Rotavirus i Cryptosporidium mogą również zostać wykorzystane do celów monitorowania walidującego zamiast zaproponowanych mikroorganizmów wskaźnikowych. W takim przypadku powinny mieć zastosowanie następujące parametry skuteczności w zakresie redukcji log10: Campylobacter (≥ 5,0), Rotavirus (≥ 6,0) i Cryptosporidium (≥ 5,0).

(**) Całkowita liczba colifagów została wybrana jako najbardziej odpowiedni wskaźnik obecności wirusów. Jeśli jednak analiza całkowitej liczby colifagów nie jest wykonalna, musi zostać przeanalizowana przynajmniej jedna z ich kategorii (colifagi F-specyficzne lub colifagi somatyczne).

(***) Spory Clostridium perfringens zostały wybrane jako najbardziej odpowiedni wskaźnik obecności pierwotniaków. Jednakże bakterie przetrwalnikowe redukujące siarczany są alternatywą, jeżeli stężenie sporów Clostridium perfringens nie pozwala na walidację wymaganej redukcji log10.

Metody analizy do celów monitorowania są walidowane i dokumentowane przez operatora zgodnie z normą EN ISO/IEC-17025 lub innymi normami krajowymi lub międzynarodowymi, które zapewniają równoważną jakość.

Załącznik II

Kluczowe zadania w zakresie zarządzania ryzykiem

1.Przygotowanie opisu systemu odzyskiwania wody od etapu, na którym ścieki są doprowadzane do oczyszczalni ścieków komunalnych, do etapu wykorzystania, w tym źródła ścieków, etapy i technologie oczyszczania w zakładzie oczyszczania, infrastrukturę służącą do dostaw i magazynowania, planowane przeznaczenie, miejsce wykorzystania oraz ilości wody, jakie mają być dostarczone. Celem tego zadania jest przedstawienie szczegółowego opisu całego systemu odzyskiwania wody.

2.Identyfikacja potencjalnych zagrożeń, w szczególności obecność zanieczyszczeń i czynników chorobotwórczych oraz potencjał pod względem wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń, takich jak awaria systemu, przypadkowe wycieki lub skażenia w opisanym systemie odzyskiwania wody.

3.Identyfikacja środowisk, populacji i jednostek, które są bezpośrednio lub pośrednio narażone na określone potencjalne zagrożenia, z uwzględnieniem konkretnych czynników środowiskowych, takich jak lokalne warunki hydrogeologiczne, topologia, typ gleby i ekologia, oraz czynników związanych z rodzajem upraw oraz praktykami rolniczymi. Należy również uwzględnić możliwe nieodwracalne lub długoterminowe negatywne skutki operacji odzyskiwania wody.

4.Przeprowadzenie oceny ryzyka obejmującej zarówno zagrożenia dla środowiska, jak i zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt, z uwzględnieniem charakteru zidentyfikowanych potencjalnych zagrożeń, zidentyfikowanych środowisk, populacji i jednostek potencjalnie narażonych na te zagrożenia oraz dotkliwość możliwych skutków zagrożeń, jak również wszystkich właściwych przepisów unijnych i krajowych, wytycznych i minimalnych wymogów w odniesieniu do żywności i pasz oraz bezpieczeństwa pracowników. Brak pewności naukowej w charakterystyce ryzyka uwzględniany jest zgodnie z zasadą ostrożności.

Ocena ryzyka składa się z następujących elementów:

c)ocena zagrożeń dla środowiska naturalnego, w tym:

(`)potwierdzenie charakteru zagrożeń, w tym w stosowanych przypadkach przewidywany poziom niepowodujący zmian;

(a)ocena potencjalnego zakresu narażenia;

(b)charakterystyka ryzyka.

d)ocena zagrożeń dla zdrowia ludzkiego, w tym wszystkie wymienione poniżej elementy:

(a)potwierdzenie charakteru zagrożeń, w tym w stosowanych przypadkach zależność dawka-odpowiedź;

(b)ocena potencjalnego zakresu dawki lub narażenia;

(c)charakterystyka ryzyka.

Poniższe wymogi i obowiązki zostaną, jako minimum, uwzględnione przy dokonywaniu oceny ryzyka:

e)wymóg zmniejszania zanieczyszczenia wód przez azotany i zapobiegania mu zgodnie z dyrektywą Rady 91/676/EWG 2 ;

f)wymóg, by woda pitna na obszarach chronionych spełniała wymogi dyrektywy Rady 98/83/WE 3 ;

g)wymóg spełnienia celów w zakresie ochrony środowiska określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE 4 ;

h)wymóg zapobiegania zanieczyszczeniu wód gruntowych zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/118/WE 5 ;

i)wymóg spełnienia środowiskowych norm jakości w odniesieniu do substancji priorytetowych i niektórych innych substancji zanieczyszczających, przewidzianych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE 6 ;

j)wymóg spełnienia środowiskowych norm jakości w odniesieniu do substancji zanieczyszczających istotnych z krajowego punktu widzenia (tj. zanieczyszczenia specyficzne dla dorzecza), ustanowionych w dyrektywie 2000/60/WE;

k)wymóg spełnienia norm jakości wody w kąpieliskach określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/7/WE 7 ;

l)wymóg ochrony środowiska, w szczególności gleby, w przypadku wykorzystywania osadów ściekowych w rolnictwie ustanowiony w dyrektywie Rady 86/278/EWG 8 ;

m)wymogi w zakresie higieny środków spożywczych określone w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady 9 oraz wskazówki zawarte w obwieszczeniu Komisji dotyczącym wytycznych w sprawie zwalczania zagrożeń mikrobiologicznych w świeżych owocach i warzywach na poziomie produkcji podstawowej poprzez odpowiednią higienę;

n)wymogi w zakresie higieny żywności ustanowione w rozporządzeniu (WE) nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady 10 .

o)wymóg spełnienia odpowiednich kryteriów mikrobiologicznych określonych w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2073/2005 11 ;

p)wymogi dotyczące najwyższych dopuszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych, określonych w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1881/2006 12 ;

q)wymogi dotyczące najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy, ustanowionych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 396/2005 13 ;

r)wymogi dotyczące zdrowia zwierząt określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 14 oraz w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 142/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady 15 .

5.Jeżeli jest to konieczne i właściwe, aby zapewnić wystarczający poziom ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego, należy określić wymogi dotyczące jakości wody i monitorowania, które są dodatkowe w stosunku do wymogów określonych w załączniku I lub bardziej rygorystyczne niż te wymogi.

W zależności od wyników oceny ryzyka, o której mowa w pkt 4, takie dodatkowe wymogi mogą w szczególności dotyczyć:

a)metali ciężkich:

b)pestycydów;

c)produktów ubocznych procesu dezynfekcji;

d)produktów leczniczych;

e)innych substancji budzących nowe obawy;

f)oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

6.Określenie środków zapobiegawczych, które już istnieją lub powinny zostać podjęte w celu ograniczenia ryzyka, tak aby można było we właściwy sposób zarządzać wszystkimi zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka.

Takie środki zapobiegawcze mogą obejmować:

g)kontrolę dostępu;

h)dodatkowe środki w zakresie dezynfekcji lub usuwania zanieczyszczeń;

i)konkretne technologie nawadniania ograniczające ryzyko tworzenia się aerozolu (np. nawadnianie kropelkowe);

j)pomoc w zniszczeniu czynników chorobotwórczych przed zbiorami;

k)ustanowienie minimalnych odległości bezpieczeństwa.

Szczególne środki zapobiegawcze, które mogą być istotne, przedstawiono w tabeli 1.

Tabela 1: Szczególne środki zapobiegawcze

7.Należy zapewnić wprowadzenie odpowiednich systemów i procedur kontroli jakości, w tym monitorowanie odzyskanej wody pod kątem odpowiednich parametrów oraz zapewnić ustanowienie odpowiednich programów konserwacji urządzeń.

8.Należy zapewnić wprowadzenie systemów monitorowania środowiska umożliwiających wykrywanie wszelkich negatywnych skutków ponownego wykorzystywania wody, a także zapewnić informacje zwrotne pochodzące z monitorowania oraz odpowiednią walidację i dokumentację wszystkich procesów i procedur.

Zaleca się, aby operator zakładu oczyszczania stworzył i utrzymywał system zarządzania jakością certyfikowany zgodnie z ISO 9001 lub równoważną normą.

9.Należy zapewnić wprowadzenie odpowiedniego systemu w celu zarządzania incydentami i sytuacjami kryzysowymi, w tym procedury odpowiedniego informowania wszystkich zainteresowanych stron o tego rodzaju zdarzeniach i prowadzić regularnie aktualizowany plan reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych.

(1)    Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (Dz.U. L 135 z 30.5.1991, s. 40).

(2)    Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, Dz.U. L 375 z 31.12.1991, s. 1–8.

(3)    Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. L 330 z 5.12.1998, s. 32).

(4)    Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1).

(5)    Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz.U. L 372 z 27.12.2006, s. 19).

(6)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w dziedzinie polityki wodnej, zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy Rady 82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz zmieniająca dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 84).

(7)    Dyrektywa 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylająca dyrektywę 76/160/EWG (Dz.U. L 64 z 4.3.2006, s. 37).

(8)    Dyrektywa Rady 86/278/EWG z dnia 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony środowiska, w szczególności gleby, w przypadku wykorzystywania osadów ściekowych w rolnictwie (Dz.U. L 181 z 4.7.1986, s. 6).

(9)    Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. L 139 z 30.4.2004, s. 1).

(10)    Rozporządzenie (WE) nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz (Dz.U. L 35 z 8.2.2005, s. 1).

(11)    Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych (Dz.U. L 338 z 22.12.2005, s. 1).

(12)    Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz.U. L 364 z 20.12.2006, s. 5).

(13)    Rozporządzenie (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniające dyrektywę Rady 91/414/EWG (Dz.U. L 70 z 16.3.2005, s. 1).

(14)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz.U. L 300 z 14.11.2009, s. 1).

(15)    Rozporządzenie Komisji (UE) nr 142/2011 z dnia 25 lutego 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, oraz w sprawie wykonania dyrektywy Rady 97/78/WE w odniesieniu do niektórych próbek i przedmiotów zwolnionych z kontroli weterynaryjnych na granicach w myśl tej dyrektywy (Dz.U. L 54 z 26.2.2011, s. 1).