KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 30.8.2016

COM(2016) 546 final

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Fundusz Solidarności Unii Europejskiej – Sprawozdanie roczne za 2015 r.

SPIS TREŚCI

1.Wprowadzenie

2.Nierozpatrzone wnioski z 2014 r.

3.Nowe wnioski otrzymane w 2015 r.

4.Finansowanie

5.Monitorowanie

6.Zamknięcie pomocy

7.Podsumowanie

1.Wprowadzenie

W rozporządzeniu Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiającym Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (zwanym dalej „rozporządzeniem”) przewiduje się przedstawienie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania dotyczącego działalności Funduszu w poprzednim roku. W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono działalność Funduszu Solidarności UE (zwanego dalej „FSUE” lub „Funduszem”) w roku 2015, obejmującą rozpatrywanie nowych wniosków oraz ocenę sprawozdań z realizacji w celu przygotowania zamknięcia pomocy. W następstwie zmiany rozporządzenia w sprawie FSUE 1 wnioski złożone do Komisji po czerwcu 2014 r. oceniano na podstawie nowych kryteriów określonych w rozporządzeniu.

W 2015 r. Komisja otrzymała stosunkowo niewielką liczbę wniosków o pomoc z FSUE. W ciągu roku złożono tylko trzy wnioski dotyczące dwóch przypadków powodzi w Grecji i trudnych warunków zimowych w Bułgarii. Komisja rozpatrzyła pozytywnie wszystkie trzy wnioski.

Jako że w wyniku przeprowadzonej w 2014 r. zmiany rozporządzenia w sprawie FSUE wprowadzono możliwość wypłacania zaliczek potencjalnym państwom beneficjentom, Komisja stworzyła niezbędne warunki budżetowe w budżecie UE na 2015 r. i mogła tym samym zatwierdzić zaliczki na powyższe trzy wnioski otrzymane w ciągu roku.

Ponadto Komisja zakończyła ocenę czterech wniosków otrzymanych jeszcze w 2014 r. z Rumunii (dwa wnioski), Bułgarii i Włoch. Komisja rozpatrzyła pozytywnie wszystkie cztery wnioski.

Jeżeli chodzi o aspekt finansowy, w 2015 r. Komisja zatwierdziła przyznanie pomocy z FSUE w łącznej kwocie 82 780 615 EUR w odniesieniu do siedmiu wniosków. ‎Łącznie z pomocą finansową w kwocie 126 724 968 EUR zatwierdzoną jeszcze pod koniec poprzedniego roku (dla której jednak przydzielone środki budżetowe musiały zostać przeniesione na 2015 r.) Komisja wypłaciła łącznie kwotę 209 505 583 EUR.

Poczyniono również znaczne postępy w zakresie zamknięcia ośmiu interwencji FSUE z poprzednich lat.

W załączniku I przedstawiono progi „poważnych klęsk żywiołowych” uruchamiające środki z Funduszu, mające zastosowanie w 2015 r., natomiast w załączniku II przedstawiono „przegląd wniosków” uruchomionych w ciągu roku, z uwzględnieniem odpowiednich informacji finansowych.

2.Nierozpatrzone wnioski z 2014 r.

W 2015 r. ukończono ocenę poniższych czterech wniosków otrzymanych w 2014 r. Ponieważ wnioski te otrzymano po wejściu w życie zmiany rozporządzenia w sprawie FSUE w czerwcu 2014 r., zostały one ocenione zgodnie z przepisami zmienionego rozporządzenia w sprawie FSUE.

RUMUNIA – powódź wiosną 2014 r.

W kwietniu i maju 2014 r. znaczne obszary Rumunii zostały dotknięte rozległą powodzią powodującą zniszczenia w publicznej i prywatnej infrastrukturze, domach prywatnych oraz w rolnictwie. Rumunia złożyła wniosek do FSUE w dniu 9 lipca 2014 r. w terminie 12 tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 19 kwietnia 2014 r.

Wniosek złożono w odniesieniu do klęski żywiołowej w „państwie ościennym”, twierdząc, że części Rumunii zostały dotknięte tą samą klęską żywiołową, która wystąpiła w Serbii od 14 maja 2014 r. i którą poprzednio Komisja uznała za poważną klęskę żywiołową. Po ocenie warunków meteorologicznych Komisja stwierdziła jednak, że informacje przekazane przez władze rumuńskie nie pozwalały na przypisanie wszystkich zgłoszonych szkód (które wystąpiły począwszy od dnia 19 kwietnia) tej samej klęsce żywiołowej, która dotknęła Serbię. Komisja zwróciła się zatem do Rumunii o wprowadzenie zmian i aktualizacji do wniosku oraz o wyłączenie szkód, które wystąpiły przed dniem 14 maja 2014 r.

W dniu 29 września 2014 r. Rumunia złożyła zmieniony wniosek, ograniczający się do szkód spowodowanych po dniu 14 maja 2014 r. i opiewający na całkowitą kwotę szkód bezpośrednich 167,927 mln EUR. Kwota ta stanowiła 0,13% dochodu narodowego brutto (DNB) Rumunii. Ponieważ całkowita wielkość szkód bezpośrednich była poniżej progu poważnej klęski żywiołowej 2 oraz nie osiągnięto progu regionalnej klęski żywiołowej określonej w art. 2 ust. 3 rozporządzenia 3 , wniosek został pozytywnie rozpatrzony na podstawie „przepisu o państwie ościennym” ujętego w art. 2 ust. 4. W dniu 9 kwietnia 2015 r. Komisja podjęła decyzję o zaproponowaniu władzy budżetowej (Parlamentowi i Radzie) uruchomienia z FSUE kwoty 4 198 175 EUR. Wkład finansowy wypłacono Rumunii w dniu 21 sierpnia 2015 r.

RUMUNIA – powódź w lecie 2014 r.

Rumunia złożyła drugi wniosek o pomoc z FSUE w odniesieniu do szkód spowodowanych intensywnymi opadami oraz występującymi po nich powodziami i osunięciami ziemi w południowo-zachodniej Rumunii w okresie od końca lipca do połowy sierpnia 2014 r. Klęska żywiołowa spowodowała szkody w infrastrukturze publicznej i prywatnej, w przedsiębiorstwach i w rolnictwie, jak również w obiektach dziedzictwa kulturowego i prywatnych domach.

Wniosek wpłynął do Komisji w dniu 3 października 2014 r. w terminie 12 tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 28 lipca 2014 r. Na wniosek Komisji przekazano, w dniu 13 stycznia 2015 r., dodatkowe informacje zawierające zmienione dane liczbowe dotyczące szkód.

Władze rumuńskie oszacowały, że klęska żywiołowa spowodowała całkowite szkody bezpośrednie na kwotę 171,911 mln EUR, stanowiącą 0,13% DNB Rumunii; wielkość ta była zatem poniżej progu poważnej klęski żywiołowej.

W konsekwencji wniosek rozpatrzono na podstawie kryteriów dotyczących „regionalnych klęsk żywiołowych”. Rumuński wniosek odnosił się do jednego regionu NUTS 2, mianowicie do „Sud-Vest Oltenia”. Zgłoszone bezpośrednie szkody na kwotę 171,911 mln EUR stanowiły 1,64% PKB tego regionu (10 480 mln według danych liczbowych z 2011 r.) i przekraczały próg regionalnych klęsk żywiołowych, spełniając tym samym kryteria przyznania wkładu z Funduszu.

W dniu 9 kwietnia 2015 r. Komisja podjęła decyzję o zaproponowaniu władzy budżetowej uruchomienia z FSUE kwoty 4 297 775 EUR. Wkład finansowy wypłacono Rumunii w dniu 21 sierpnia 2015 r.

BUŁGARIA – powódź w lecie 2014 r.

Podobnie jak w przypadku wydarzeń w Rumunii, pod koniec lipca i na początku sierpnia 2014 r. Bułgaria została dotknięta intensywnymi i ulewnymi opadami deszczu, które spowodowały znaczne szkody w publicznej i prywatnej infrastrukturze, przedsiębiorstwach, domach i majątkach prywatnych oraz w sektorze rolnym.

Bułgaria złożyła wniosek do Komisji w dniu 23 października 2014 r. w terminie 12 tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 31 lipca 2014 r. W dniu 12 listopada 2014 r. przekazano uaktualnione informacje konieczne do zakończenia oceny.

Władze bułgarskie oszacowały łączną wartość szkód bezpośrednich spowodowanych klęską żywiołową na kwotę 79,344 mln EUR, co stanowi 0,20% DNB Bułgarii. W konsekwencji wniosek rozpatrzono na podstawie kryteriów dotyczących „regionalnych klęsk żywiołowych”. Bułgarski wniosek odnosił się do jednego regionu NUTS 2, mianowicie „Sewerozapaden” w północno-zachodniej części Bułgarii, będącego jednym z najbiedniejszych regionów w UE. Zgłoszone szkody bezpośrednie na kwotę 79,344 mln EUR stanowiły 2,9% jego PKB (2 732 mln EUE według danych z 2011 r.) i tym samym przekroczyły próg 1,5% PKB dotyczący regionalnych klęsk żywiołowych. Wniosek Bułgarii spełniał zatem kryteria przyznania wkładu finansowego z Funduszu.

W dniu 9 kwietnia 2015 r. Komisja podjęła decyzję o zaproponowaniu władzy budżetowej uruchomienia z FSUE kwoty 1 983 600 EUR. Wkład finansowy wypłacono Bułgarii w dniu 21 sierpnia 2015 r.

WŁOCHY – powódź jesienią 2014 r.

W okresie od 9 października do 18 listopada 2014 r. duże obszary północno-zachodnich Włoch zostały dotknięte powtarzającymi się okresami trudnych warunków pogodowych z obfitymi opadami deszczu i następującymi po nich powodziami i osunięciami ziemi, które spowodowały znaczne szkody w publicznej i prywatnej infrastrukturze, przedsiębiorstwach, domach i majątkach prywatnych oraz w sektorze rolnym.

Wniosek wpłynął do Komisji w dniu 23 grudnia 2014 r. w terminie 12 tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 9 października 2014 r. Na wniosek Komisji przekazano, w dniu 3 lutego 2015 r., dodatkowe informacje zawierające zmienione nieznacznie dane liczbowe dotyczące szkód.

Władze włoskie oszacowały, że klęska żywiołowa spowodowała całkowite szkody bezpośrednie na kwotę 2 241,052 mln EUR, będącą poniżej progu „poważnej klęski żywiołowej” uruchamiającego pomoc z FSUE, mającego zastosowanie do Włoch w 2014 r. (tj. 3 mld EUR w cenach z 2011 r.).

W konsekwencji wniosek rozpatrzono na podstawie kryteriów dotyczących „regionalnych klęsk żywiołowych”. Klęska dotknęła bezpośrednio pięć włoskich regionów NUTS 2, a są to mianowicie Emilia-Romania, Liguria, Lombardia, Piemont i Toskania. Zgodnie z danymi liczbowymi przedstawionymi przez władze włoskie szkody spowodowane w tych pięciu regionach stanowiły 1,84% średniej ważonej regionalnych wartości PKB i tym samym przekroczyły próg regionalnych klęsk żywiołowych wynoszący 1,5% PKB. Wniosek złożony przez Włochy kwalifikował się zatem do uzyskania wkładu finansowego z FSUE.

W dniu 9 kwietnia 2015 r. Komisja podjęła decyzję o zaproponowaniu władzy budżetowej uruchomienia z FSUE kwoty 56 026 300 EUR. W dniu 2 października 2015 r. wypłacono Włochom wkład finansowy z Funduszu.

3.Nowe wnioski otrzymane w 2015 r.

W 2015 r. Komisja otrzymała trzy nowe wnioski. Poniżej podsumowano najważniejsze informacje o tych nowych wnioskach.

BUŁGARIA – trudne warunki pogodowe w zimie 2015 r.

Pod koniec stycznia i na początku lutego 2015 r. na znacznych obszarach Bułgarii odnotowano obfite opady deszczu i śniegu oraz powodzie i osunięcia ziemi, które spowodowały znaczne szkody w infrastrukturze publicznej, przedsiębiorstwach, domach i majątkach prywatnych oraz w sektorze rolnym. W samym Burgas zalanych zostało ponad 300 budynków. Doszło do przerwania wałów, wiele rzek (np. rzeka Marica/Ewros) wystąpiło z brzegów, zalewając tereny rolnicze i lasy. Porywy wiatru zniszczyły lasy sosnowe i spowodowały przerwy w dostawach prądu oraz w funkcjonowaniu sieci łączności; powalone drzewa blokowały drogi.

Bułgaria złożyła wniosek w dniu 24 kwietnia 2015 r. w terminie 12 tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 30 stycznia 2015 r.

Władze bułgarskie oszacowały, że klęska żywiołowa spowodowała całkowite szkody bezpośrednie na kwotę 243,305 mln EUR, która stanowiła 0,622% DNB Bułgarii. Ponieważ szacowana łączna wartość szkód bezpośrednich przekracza określony próg, klęska kwalifikuje się do kategorii „poważnej klęski żywiołowej” w rozumieniu art. 2 ust. 2 rozporządzenia.

Składając wniosek, Bułgaria wystąpiła o wypłatę zaliczki na poczet przewidywanego wkładu z FSUE. W następstwie wstępnej oceny wniosku Komisja stwierdziła, że spełniono warunki wypłaty zaliczki określone w art. 4a rozporządzenia, i przyznała zaliczkę w kwocie 637 782 EUR (10% przewidywanego wkładu finansowego z Funduszu). Wypłacono ją w dniu 15 lipca 2015 r.

Po przeprowadzeniu oceny Komisja podjęła, w dniu 10 lipca 2015 r., decyzję o zaproponowaniu władzy budżetowej uruchomienia z FSUE kwoty 6 377 815 EUR. W dniu 1 grudnia 2015 r. wypłacono Bułgarii saldo wkładu finansowego z Funduszu.

GRECJA – powódź w Grecji Środkowej i dorzeczu rzeki Ewros w 2015 r.

Począwszy od początku lutego 2015 r. w Grecji zaczęły występować rozległe powodzie na dużym obszarze dorzecza rzek Ewros i Ardas w regionie Macedonia Wschodnia i Tracja. W tym samym okresie na znacznych obszarach środkowej i zachodniej Grecji, w tym w regionach Epir, Grecja Zachodnia, Grecja Środkowa i Tesalia, wystąpiły podobne zjawiska, które spowodowały jeszcze większe szkody niż w Macedonii Wschodniej. Zdarzenia te spowodowały zniszczenie podstawowej infrastruktury, budynków publicznych, domów prywatnych, przedsiębiorstw oraz zniszczenia w rolnictwie. Powódź w dorzeczu rzeki Ewros spowodowała szkody szczególnie w sektorze rolnym. Zalaniu uległo około 17 500 ha ziemi. Doszło do zniszczeń infrastruktury rolnej, magazynów i upraw. Uszkodzonych lub całkowicie zniszczonych zostało 150 km dróg. W 17 miejscowościach uszkodzona została infrastruktura wodno-kanalizacyjna. Powodzie spowodowały także szkody w budynkach publicznych (szkołach, salach gimnastycznych, bibliotekach).

W zachodniej, środkowej i północnej części Grecji regiony Epir, Etolia i Akarnania, Eurytania, Ftiotyda, Tesalia i Peloponez ucierpiały w wyniku ulewnych deszczów i burz, a także obfitych opadów śniegu w górach i porywistych wiatrów z południa, zarówno na morzu, jak i na lądzie. Wskutek tych zjawisk pogodowych doszło do przerw w dostawach prądu, wystąpienia rzek z brzegów, a w wyniku rozległych osunięć ziemi liczne wioski górskie zostały odcięte od świata i trzeba było ewakuować ich mieszkańców. W wyniku klęski żywiołowej uszkodzone zostało ponad 60% sieci drogowej w Epirze. Szkody w rolnictwie wynikały z utraty upraw na ziemiach uprawnych. Uszkodzone zostały sklepy, domy, obiekty handlowe, obiekty do chowu zwierząt i gospodarstwa. Zagrożone były też niektóre obiekty greckiego dziedzictwa kulturowego.

Grecja złożyła dwa oddzielne wnioski o środki finansowe z FSUE. Oba wnioski wpłynęły do Komisji w dniu 23 kwietnia 2015 r. w terminie 12 tygodni po odnotowaniu pierwszych szkód w dniu 1 lutego 2015 r. (w regionach środkowych i zachodnich) oraz w dniu 4 lutego 2015 r. (Ewros). Wnioski dotyczyły „regionalnych klęsk żywiołowych” i zostały złożone na podstawie art. 2 ust. 3 rozporządzenia.

Ocena przeprowadzona przez Komisję wskazuje jednak, że zdarzenia w Grecji (oraz poważna klęska żywiołowa w Bułgarii) są powiązane i mają takie same przyczyny meteorologiczne. Dlatego też Komisja zdecydowała, aby traktować greckie przypadki jako pojedynczą regionalną klęskę żywiołową. Połączenie dwóch wniosków nie miało wpływu na kwotę wkładu finansowego z FSUE, natomiast znacznie ograniczyło obciążenie administracyjne Grecji związane w realizacją i sprawozdawczością.

Ogółem w wyniku klęski żywiołowej ucierpiało pięć regionów na poziomie NUTS 2: Macedonia Wschodnia i Tracja (powódź w dorzeczu rzeki Ewros), a także Epir, Grecja Zachodnia, Grecja Środkowa i Tesalia. Władze greckie oszacowały, że powodzie spowodowały całkowite szkody bezpośrednie na kwotę 395,878 mln EUR. Kwota ta stanowiła 4,78% średniej ważonej PKB 5 zainteresowanych regionów NUTS 2, znacznie przekraczając próg 1,5% PKB regionalnych klęsk żywiołowych.

Składając wnioski, Grecja wystąpiła o wypłatę zaliczki na poczet przewidywanych wkładów z FSUE. Po wstępnej ocenie wniosków i przed podjęciem decyzji o ich połączeniu Komisja stwierdziła, że warunki określone w art. 4a rozporządzenia zostały spełnione w obu przypadkach. Komisja przyznała zaliczki równe 331 135 EUR w odniesieniu do dorzecza rzeki Ewros; oraz 658 560 EUR w odniesieniu do środkowej i zachodniej Grecji, co w obu przypadkach stanowiło 10% przewidywanego wkładu finansowego z Funduszu. Kwoty te wypłacono w dniu 15 lipca 2015 r.

Po przeprowadzeniu oceny Komisja podjęła, w dniu 10 lipca 2015 r., decyzję o zaproponowaniu władzy budżetowej uruchomienia z FSUE kwoty 9 896 950 EUR. W dniu 27 listopada 2015 r. wypłacono Grecji saldo wkładu finansowego z Funduszu.

4.Finansowanie

W 2015 r. władza budżetowa zatwierdziła wkłady finansowe z FSUE w odniesieniu do czterech przypadków dotyczących wniosków otrzymanych w latach 2014 i 2015.

Projekt budżetu korygującego nr 4 na rok 2015 objął cztery wnioski do FSUE – dwa z Rumunii i po jednym z Bułgarii i Włoch – na kwotę 66 505 850 EUR i został przyjęty w dniu 7 lipca 2015 r. 4 . Płatności zrealizowano w sierpniu i październiku 2015 r.

W przypadku trzech wniosków otrzymanych w 2015 r. – mianowicie wniosku Bułgarii i dwóch wniosków Grecji – Komisja podjęła w dniu 23 lipca 2015 r. decyzję 5  o zaproponowaniu uruchomienia środków z FSUE bez przedstawienia jednak projektu budżetu korygującego, jako że pełna kwota 16 274 765 EUR potrzebna na te wnioski mogła zostać pokryta ze środków na zobowiązania 50 mln EUR uruchomionych już w budżecie na 2015 r. na ewentualne zaliczki. Władza budżetowa zatwierdziła uruchomienie środków z FSUE w dniu 6 października 2015 r. 6 . Płatności zrealizowano w listopadzie i grudniu 2015 r.

Równocześnie z powyższą procedurą uruchomienia oraz w następstwie wniosków Grecji i Bułgarii Komisja podjęła w dniu 24 czerwca 2015 r. decyzję 7 o przyznaniu zaliczek w łącznej kwocie 1 627 477 EUR. Wypłacono je z „rezerwy” na zaliczki wynoszącej 50 mln EUR zapisanej w budżecie na rok 2015. Zaliczki zostały wypłacone Grecji i Bułgarii w dniu 15 lipca 2015 r.

5.Monitorowanie

W 2015 r. Komisja przeprowadziła wizyty monitorujące w czterech państwach beneficjentach w celu omówienia zastosowanych systemów realizacji i udzielenia odpowiedzi na konkretne pytania postawione przez organy wykonawcze:

–w Warnie (Bułgaria) w dniu 24 września 2015 r. w odniesieniu do wkładu finansowego w wysokości 10,542 mln EUR otrzymanego w związku z powodzią, do której doszło w mieście Warna w czerwcu 2014 r. (poważna klęska żywiołowa);

–w Belgradzie (Serbia) w dniu 1 października 2015 r. w odniesieniu do wkładu finansowego w wysokości 60,225 mln EUR otrzymanego w związku z powodziami, do których doszło w maju 2014 r. (poważna klęska żywiołowa);

–w Cagliari (Włochy) w dniu 6 listopada 2015 r. w następstwie wkładu finansowego w wysokości 16,311 mln EUR otrzymanego w związku z powodziami, do których doszło w listopadzie 2013 r. (regionalna klęska żywiołowa);

–w Zagrzebiu (Chorwacja) w dniu 1 grudnia 2015 r. w celu omówienia dwóch przypadków odnoszących się do wkładu finansowego w wysokości 8,616 mln EUR otrzymanego w związku z oblodzeniami i powodziami, do których doszło w styczniu 2014 r., oraz do wkładu finansowego w wysokości 8,960 mln EUR otrzymanego w związku z powodziami, do których doszło w maju 2014 r. (oba przypadki poważnych klęsk żywiołowych).

Wszystkie cztery wizyty wykazały, że odpowiednie organy prowadziły działania wdrożeniowe i kontrolne w sposób przejrzysty i prawidłowy oraz z poszanowaniem zasad ustanowionych w rozporządzeniu w sprawie FSUE, w odpowiednich decyzjach o udzieleniu dotacji oraz w porozumieniach wykonawczych. Po otrzymaniu sprawozdań z realizacji Komisja przeprowadzi dalsze analizy, a w stosownych przypadkach podejmie dalsze kroki.

6.Zamknięcie pomocy

W 2015 r. Komisja zamknęła osiem interwencji FSUE i wszystkie z nich zostały zrealizowane zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu 2012/2002 przed zmianą. Zgodnie z tymi warunkami, w art. 8 ust. 2 rozporządzenia określono, że nie później niż sześć miesięcy po wygaśnięciu okresu realizacji (1 rok od dnia wypłacenia wkładu finansowego) państwa beneficjenci przedstawiają sprawozdanie dotyczące finansowej realizacji wkładu finansowego („sprawozdanie z realizacji”) wraz z uzasadnieniem wydatków („oświadczeniem uzasadniającym”). Po zakończeniu tej procedury Komisja zamyka pomoc z Funduszu.

(1)Cypr, susza w 2008 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 7,605 mln EUR. Komisja otrzymała sprawozdanie z realizacji i oświadczenie uzasadniające ze znacznym opóźnieniem w dniu 24 lipca 2012 r. Aby zakończyć ocenę, konieczne było zwrócenie się do Cypru o dodatkowe informacje. W styczniu 2015 r. Komisja mogła zamknąć interwencję.

(2)Włochy, powódź w regionie Veneto w 2010 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 16,909 mln EUR. Komisja otrzymała sprawozdanie z realizacji i oświadczenie uzasadniające w dniu 19 grudnia 2013 r., znacznie przed upływem sześciomiesięcznego terminu określonego w rozporządzeniu. Stwierdzono, że sprawozdanie jest kompletne i spełnia wymogi rozporządzenia, zatem Komisja mogła zamknąć interwencję w styczniu 2015 r.

(3)Republika Czeska, powódź wiosną 2010 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 5,111 mln EUR. Aby zakończyć ocenę, konieczne było zwrócenie się do władz czeskich o dodatkowe informacje. Ponadto władze czeskie zgłosiły, że na koniec okresu realizacji nie wydano kwoty 794,69 EUR (odpowiadającej niewykorzystanym przyznanym środkom, powiększonym o odsetki i zwroty otrzymane po zamknięciu konta FSUE). Komisja odzyskała tę kwotę i zamknęła interwencję w czerwcu 2015 r.

(4)Republika Czeska (powódź jesienią 2010 r.): wkład finansowy z FSUE wyniósł 10,912 mln EUR. Podobnie jak w „przypadku powodzi wiosną 2010 r.” władze czeskie poinformowały Komisję, że nie wydano kwoty 932,64 EUR (odpowiadającej niewykorzystanym przyznanym środkom, powiększonym o odsetki i zwroty otrzymane po zamknięciu konta FSUE). Komisja odzyskała tę kwotę, a interwencja została zamknięta w listopadzie 2015 r.

(5)Irlandia, powódź w 2009 r.: wkład finansowy z FSUE wyniósł 13,023 mln EUR. Sprawozdanie z realizacji miało być przekazane do czerwca 2012 r.; Irlandia zwróciła się jednak o przedłużenie terminu przekazania sprawozdania. Sprawozdanie otrzymano w dniu 20 grudnia 2013 r. Stwierdzono, że jest ono kompletne i spełnia wymogi rozporządzenia, zatem Komisja mogła zamknąć interwencję we wrześniu 2015 r.

(6)Chorwacja, powódź we wrześniu 2010 r.: wkład finansowy z FSUE wyniósł 1,175 mln EUR. Komisja otrzymała sprawozdanie z realizacji w czerwcu 2013 r. Aby zakończyć ocenę, konieczne było zwrócenie się do Chorwacji o dodatkowe informacje. Interwencja mogła zostać zamknięta w październiku 2015 r.

(7)Włochy, trzęsienia ziemi w regionie Emilia-Romania w 2012 r.: wkład finansowy z Funduszu wyniósł 670,192 mln EUR. Termin przekazania sprawozdania z realizacji przypadał w czerwcu 2014 r. Władze włoskie zwróciły się o przedłużenie terminu przekazania sprawozdania, które następnie złożyły w grudniu 2014 r. Stwierdzono, że sprawozdanie jest kompletne i spełnia wymogi rozporządzenia, zatem Komisja mogła zamknąć interwencję w październiku 2015 r.

(8)Austria, powódź w gminie Lavamünd w 2012 r.: wkład finansowy z FSUE wyniósł 240 000 EUR. W marcu 2015 r. Austria przedstawiła swoje sprawozdanie z realizacji i stwierdzono, że jest ono kompletne i spełnia wymogi rozporządzenia. Jednak władze austriackie poinformowały Komisję, że gmina Lavamünd uważa, że przedsiębiorstwo energetyczne Verbund Hydro Power AG, obsługujące elektrownię wodną w Lavamünd, postępowało niedbale i bez należytej staranności w odniesieniu do powodzi. Dlatego też gmina wniosła przed okręgowym sądem cywilnym w Klagenfurcie powództwo o odszkodowanie przeciwko Verbund Hydro Power AG. Sprawa sądowa jest w toku. Ponadto władze austriackie wyjaśniły, że wniesienie powództwa o odszkodowanie nie ma natychmiastowych, bezpośrednich konsekwencji i nie da się obecnie przewidzieć rozstrzygnięcia i czasu trwania tego postępowania w sądzie cywilnym. Komisja zamknęła tę interwencję w grudniu 2015 r. i zwróciła się do Austrii, aby bezzwłocznie poinformowała Komisję o rozstrzygnięciu sprawy w sądzie. Gdyby w jego następstwie koszty usunięcia szkód miała ponieść osoba trzecia, Komisja wymagałaby, aby Austria zwróciła odpowiednią kwotę zgodnie z art. 8 ust. 4 rozporządzenia 2012/2002.

W 2015 r. Komisja otrzymała również trzy nowe sprawozdania z realizacji i oświadczenia uzasadniające ze Słowenii i z Chorwacji w związku z powodzią w 2012 r. oraz z Austrii w związku z powodzią w 2013 r. Pod koniec okresu objętego niniejszym sprawozdaniem rocznym ocena wspomnianych sprawozdań z realizacji była nadal w toku.

7.Podsumowanie

Rok 2015 był pierwszym pełnym rokiem funkcjonowania FSUE na podstawie przepisów zmienionego rozporządzenia. Ze względu na małą liczbę wniosków otrzymanych od momentu wejścia w życie nowych przepisów wciąż jest zbyt wcześnie, aby formułować ostateczne sądy na temat skuteczności zamierzonych rezultatów. Wskazuje się jednak, że dzięki zmienionym kryteriom dotyczącym regionalnych klęsk żywiołowych potencjalni wnioskodawcy mają dużo jaśniejszy pogląd, czy wniosek może być zaakceptowany, i dzięki temu mogą uniknąć zbędnej pracy poświęconej na nieskuteczny wniosek i ewentualnego zawodu. Na podstawie starych, mniej przejrzystych przepisów za niekwalifikujące się do pomocy uznawano dwie trzecie wniosków dotyczących regionalnych klęsk żywiołowych. Po zmianie rozporządzenia poziom skuteczności wniosków dotyczących regionalnych klęsk żywiołowych wynosi 100%.

Problemem wciąż pozostaje długość czasu między wystąpieniem klęski żywiołowej a wypłatą pomocy. Państwa wnioskujące zazwyczaj w pełni wykorzystują termin składania wniosków wydłużony obecnie do 12 tygodni. W niektórych przypadkach konieczność przetłumaczenia wniosku na język roboczy Komisji jest czasochłonny, podobnie jak procedura konieczna do przyjęcia przez Radę i Parlament decyzji o uruchomieniu środków i odpowiedniego budżetu korygującego (procedura ta obejmuje ośmiotygodniowy okres kontroli prowadzonej przez parlamenty krajowe). Z drugiej strony, w ramach nowych przepisów i wytycznych potencjalni wnioskodawcy lepiej rozumieją wymogi procesu składania wniosków, co ogranicza konieczność zwracania się przez Komisję o dodatkowe informacje przed zakończeniem oceny wniosku. Wreszcie połączenie w ramach jednego aktu wykonawczego Komisji poprzednio oddzielnych decyzji o udzieleniu dotacji i porozumień wykonawczych również przyczynia się do ograniczenia opóźnień. Komisja dąży do ich dalszego zmniejszenia poprzez usprawnienie procedur administracyjnych.

W roku budżetowym 2015 po raz pierwszy obowiązywać zaczął nowy przepis dotyczący zaliczek, umożliwiający Komisji wypłacenie 10% przewidywanej kwoty pomocy przed formalnym uruchomieniem środków z Funduszu. Z powodzeniem zastosowano go w przypadku wszystkich trzech nowych wniosków z 2015 r.

Zmniejszenie maksymalnej kwoty przydziału budżetowego do 500 mln EUR w ramach finansowych na lata 2014-2020 nie spowodowało problemów, ponieważ w okresie sprawozdawczym nie wystąpiły żadne wyjątkowo duże klęski żywiołowe. W konsekwencji nie było konieczności stosowania pułapu kwot pomocy równego dwóm trzecim dostępnych przydzielonych środków rocznych, wyznaczonego od 2014 r. na taką ewentualność w komunikatach do Komisji w sprawie stosowania wkładu finansowego. W rzeczywistości płatności w 2015 r. mogły być w całości zrealizowane z przeniesionych, niewydatkowanych środków przydzielonych na 2014 r., przy czym pozostała kwota 287 mln EUR środków przydzielonych na 2014 r. wygasła z końcem 2015 r. W konsekwencji pełna kwota środków przydzielonych na 2015 r. została przeniesiona na 2016 r., tworząc tym samym dodatkowe zabezpieczenie na wypadek ewentualnych klęsk żywiołowych w 2016 r.

(1) Rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, Dz.U. L 311 z 14.11.2002, s.3, zmienione rozporządzeniem (UE) nr 661/2014 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 maja 2014 r., Dz.U. L 189 z 27.6.2014, s.143.

(2)  W art. 2 ust. 2 rozporządzenia Rady 2012/2002 określono, że poważna klęska żywiołowa oznacza klęskę żywiołową skutkującą bezpośrednią szkodą na ponad 3 mld EUR w cenach z 2011 r. lub na ponad 0,6% dochodu narodowego brutto danego państwa. Obowiązuje niższa z tych dwóch wartości.

(3)  W art. 2 ust. 3 rozporządzenia Rady 2012/2002 określono, że „regionalna klęska żywiołowa” oznacza klęskę żywiołową skutkującą, w regionie na poziomie NUTS 2 kwalifikującego się państwa, bezpośrednią szkodą przekraczającą 1,5 % produktu krajowego brutto (PKB) tego regionu. W przypadku gdy klęska żywiołowa dotyczy kilku regionów na poziomie NUTS 2, próg ten stosuje się do uśrednionego PKB tych regionów, ważonego według udziału poszczególnych regionów w szkodach bezpośrednich ogółem.

(4) Budżet korygujący (BK) nr 4 na 2015 r. dotyczy uruchomienia z Funduszu Solidarności Unii Europejskiej kwoty 66 505 850 EUR w formie środków na zobowiązania i w formie środków na płatności. Uruchomienie kwot odnosi się do dwóch powodzi w Rumunii, jednej w Bułgarii i jednej we Włoszech. Dz.U. L 261 z 7.10.2015.

(5) COM(2015) 370 final z 23.7.2015.

(6) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1872 z dnia 6 października 2015 r. w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności UE (Dz.U. L 275 z 20.10.2015, s. 30).

(7) Grecja: C(2015) 4181 final oraz C(2015) 4180 final , Bułgaria: C(2015) 4179 final.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 30.8.2016

COM(2016) 546 final

ZAŁĄCZNIKI

do

Sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady


Fundusz Solidarności Unii Europejskiej - Sprawozdanie roczne za 2015 r.

Załącznik I:    Fundusz Solidarności UE - Progi dotyczące poważnych klęsk mające zastosowanie w 2015 r.
(według danych dotyczących dochodu narodowego brutto z 2013 r.)

W celu uruchomienia środków z Funduszu Solidarności 1 zastosowanie mają progi dla poszczególnych krajów zdefiniowane jako całkowite bezpośrednie szkody przekraczające 0,6 % DNB lub 3 mld EUR w cenach z 2011 r. na podstawie zharmonizowanych danych Eurostatu. Obowiązuje niższa wartość.

   (w mln EUR)

* tj. 3 mld EUR w cenach z 2011 r.

** Źródło: Dane dotyczące DNB z 2012 r., nie są dostępne dane z 2013 r.
*** Źródło: Dane dotyczące DNB Czarnogóry nie są dostępne, zamiast tego wykorzystano dane dotyczące PKB sporządzone na podstawie bazy danych AMECO (bazy Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Gospodarczych i Finansowych / ECFIN zawierającej roczne dane makroekonomiczne).

Załącznik II: Fundusz Solidarności UE – środki uruchomione w 2015 r. (w tym wnioski w toku z 2014 r.)

Przegląd wszystkich spraw rozpatrzonych przez Fundusz Solidarności UE od 2002 jest dostępny pod poniższym linkiem:  http://ec.europa.eu/regional_policy/index.cfm/en/funding/solidarity-fund/

(1)

     Rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej zmienione rozporządzeniem (UE) nr 661/2014 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 maja 2014 r., Dz.U. L 189 z 27.6.2014, s.143.

(2) Data przyjęcia przez Komisję.

(3) Termin składania wniosków w dniu 6/08/2014 wynika z przyjętej daty pierwszej szkody przypadającej w dniu 14/05/2014.

(4) C(2015) 2285 w sprawie czterech wniosków o wkład finansowy z Funduszu Solidarności Unii Europejskiej złożonych przez Rumunię, Bułgarię i Włochy w odniesieniu do powodzi w 2014 r.

(5) C(2015) 4627 w sprawie trzech wniosków o wkład finansowy z Funduszu Solidarności Unii Europejskiej złożonych przez Grecję w odniesieniu do powodzi oraz przez Bułgarię w odniesieniu do trudnych warunków zimowych w 2015 r.