This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52014DC0368
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS Regulatory Fitness and Performance Programme (REFIT): State of Play and Outlook
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW KOMUNIKAT KOMISJI Program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT): aktualna sytuacja i perspektywa
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW KOMUNIKAT KOMISJI Program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT): aktualna sytuacja i perspektywa
/* COM/2014/0368 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW KOMUNIKAT KOMISJI Program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT): aktualna sytuacja i perspektywa /* COM/2014/0368 final */
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego
Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT):
aktualna sytuacja i perspektywa I.
Wprowadzenie Działalność regulacyjna Unii Europejskiej odgrywa zasadniczą rolę
we wspieraniu wzrostu gospodarczego i tworzeniu miejsc pracy. Ten rodzaj
działalności UE, który polega na zapewnianiu równych reguł gry oraz ułatwianiu
konkurencyjności, jest potrzebny przedsiębiorstwom. Społeczeństwo oczekuje, że
na europejskim szczeblu będą chronione jego interesy – czy to w odniesieniu do
zdrowia i bezpieczeństwa, czy to stanu środowiska naturalnego, czy też prawa do
prywatności. Jeden wspólny przepis stosowany we wszystkich państwach
członkowskich może być o wiele prostszy i wydajniejszy niż złożona sieć różnych
przepisów regulujących tę samą kwestię na szczeblu krajowym i regionalnym. Trudność
polega na zachowaniu prostoty przepisów, niewychodzeniu poza to, co ściśle
niezbędne dla osiągnięcia celów określonej polityki i uniknięciu nakładania się
regulacji. Komisja Europejska podejmuje to wyzwanie za pośrednictwem swojego programu
sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT), który przyczynia się do
zapewnienia prostych, jasnych i przewidywalnych
ram regulacyjnych dla przedsiębiorstw, pracowników i obywateli[1]. Celem
programu jest ograniczenie biurokracji, usunięcie obciążeń regulacyjnych, uproszczenie
i poprawa procesu projektowania ustawodawstwa, a także podniesienie jego
jakości, tak aby cele polityki mogły być realizowane, zaś korzyści płynące z przepisów UE osiągane były jak najmniejszym
kosztem i przy minimalnym obciążeniu administracyjnym, z pełnym
poszanowaniem Traktatów (zwłaszcza zasady pomocniczości i proporcjonalności). W
ramach programu REFIT Komisja w ciągły i systematyczny sposób sprawdza cały
zasób przepisów unijnych, dążąc do zidentyfikowania obciążeń, niespójności oraz
nieskutecznych działań, a także określenia działań naprawczych. W komunikacie
w sprawie REFIT z października 2013 r.[2] Komisja określiła ambitny program. Wskazała w nim obszary, w
których przewidziane inicjatywy nie zostaną zrealizowane. Wycofała szereg
wniosków, które od dłuższego czasu były zablokowane w procesie ustawodawczym,
oraz uchyliła szereg aktów ustawodawczych. Ogółem określono ponad 100 działań, z
czego połowa to nowe wnioski zmierzające do uproszczenia i zmniejszenia obciążenia
regulacyjnego wynikającego z obowiązujących obecnie przepisów. Pozostałe
działania to kontrole sprawności i oceny zaprojektowane w celu przeanalizowania
wydajności i skuteczności przepisów UE i przygotowania przyszłych inicjatyw na
rzecz zmniejszenia obciążenia regulacyjnego. Komisja realizuje te zobowiązania. W niniejszym
komunikacie przedstawiono aktualny stan wdrożenia programu REFIT i określono nowe
działania. Wskazano, w jaki sposób Komisja kontynuuje umacnianie swoich
horyzontalnych narzędzi regulacyjnych: ocen skutków, ocen i konsultacji z
zainteresowanymi stronami. Zawiera również spojrzenie na sposób, w jaki
instytucje UE, państwa członkowskie i zainteresowane strony reprezentujące środowisko
przedsiębiorstw i społeczeństwo obywatelskie odgrywają swoją rolę w realizacji
tej wspólnej odpowiedzialności za program sprawności regulacyjnej. Działania
REFIT – wycofania, zmiany i uchylenia – przyczyniają się do zwiększenia
korzyści, jakie przynosi zastąpienie 28 różnych działań krajowych jednym
działaniem na szczeblu UE, prowadząc do uproszczenia otoczenia regulacyjnego
dla przedsiębiorstw i społeczeństwa w całej Europie. Niniejszemu komunikatowi towarzyszy
szczegółowa tabela wyników, określająca aktualny stan wdrożenia poszczególnych
inicjatyw programu REFIT oraz wskazanie dalszych działań. Na zakres nowych działań ma wpływ moment
złożenia tego sprawozdania. Nowe zobowiązania ulegną przeniesieniu na kolejny
mandat i zostały dokładnie rozważone w tym kontekście. II.
Wdrażanie Programu
sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT) Szybkie i dokładne
wdrożenie programu REFIT jest dla Komisji priorytetem. Dokonano znacznych
postępów w zakresie przygotowania wniosków, ich przyjęcia przez Parlament
Europejski i Radę oraz ich wdrażania przez państwa członkowskie. Poniżej
dokonano bilansu tych działań. ·
Działania podjęte przez
Komisję Przyjęcie większości
wniosków ustawodawczych dotyczących uproszczenia i zmniejszenia obciążeń
zidentyfikowanych w komunikacie dotyczącym programu REFIT z października
ubiegłego roku zaplanowano na bieżący rok.[3] Komisja przedłożyła już istotne wnioski dotyczące uproszczenia
działalności gospodarczej, obejmującego np. wprowadzenie standardowej
deklaracji VAT UE [4] czy usprawnienie europejskiego postępowania w sprawie drobnych
roszczeń[5]; oczekują one na decyzje prawodawcy. Po konsultacji z
Parlamentem i Radą Komisja formalnie zatwierdziła wycofanie 53 wniosków
oczekujących na rozpatrzenie, w tym wszystkich dziewięciu inicjatyw REFIT,
łącznie z dotyczącymi uproszczenia obowiązków związanych z VAT, statutu europejskiej spółki
prywatnej[6] i ochrony gleb[7]. Komisja postanowiła nie przedkładać podczas obecnego mandatu
kilku wniosków, nad którymi pracowała[8], kontynuuje natomiast przygotowanie przewidzianych aktów
uchylających[9]. Rozpoczęto prace nad
kontrolą sprawności w dziedzinach ustawodawczych związanych z odpadami,
ochroną ptaków i siedlisk (Natura 2000),
bezpieczeństwem statków pasażerskich i ogólnym
prawem żywnościowym. Zapewnią one podstawę dla dalszych inicjatyw dotyczących
uproszczenia i ograniczenia obciążenia regulacyjnego w odnośnych dziedzinach, w
tym ograniczenia i usprawnienia obowiązków dotyczących sprawozdawczości. Kontrola
sprawności ogólnego prawa żywnościowego: W ramach kontroli sprawności zostaną zbadane kluczowe zasady ram
regulacyjnych, a także ich wdrożenie za pomocą późniejszych rozporządzeń i
działań administracyjnych. Będzie ona skupiona na istotności, wartości dodanej
UE, skuteczności, wydajności i spójności. Zostaną też uwzględnione aspekty
bezpieczeństwa żywnościowego. Kontrola sprawności jest
przykładem współpracy
Komisji i państw członkowskich w realizacji oceny[10]. Komisja stosuje zasadę
„najpierw myśl na małą skalę”[11] i podjęła działania zmierzające do zastosowania – tam gdzie to
właściwe – ułatwień dla MŚP i zwolnień dla mikroprzedsiębiorstw. Siedemnaście
działań REFIT uwzględnionych w tabeli wyników zawiera zwolnienia dla
mikroprzedsiębiorstw i ułatwienia dla MŚP. Dodatkowo obniżono opłaty dla
mikroprzedsiębiorstw za rejestrację i udzielanie zezwoleń w sektorze chemikaliów, zdrowia i ochrony konsumentów. W komunikacie
dotyczącym programu REFIT z października 2013 r. przyznano, że – biorąc pod
uwagę czas trwania procesu ustawodawczego – należałoby podjąć wszelkie wysiłki
w celu niezwłocznego zmniejszenia obciążenia w istniejących ramach regulacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem wspierania
MŚP. Dzieje się tak już na przykład w obszarze informowania konsumentów na
temat żywności[12], gdzie podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze, a szczególnie
MŚP mają trudności z określeniem, jakie przepisy (UE lub krajowe; ogólne
czy dotyczące szczególnej kategorii żywności) mają zastosowanie w ich
konkretnej sytuacji. Komisja opublikowała wytyczne i pracuje nad bazą
danych na temat unijnych i krajowych wymogów dotyczących etykietowania[13]. Powinno to pomóc podmiotom prowadzącym przedsiębiorstwa
spożywcze w szybkiej identyfikacji wymogów, które mają zastosowanie w ich
przypadku. Podejmowane są
dodatkowe inicjatywy w celu lepszego wykorzystania internetu na potrzeby uproszczenia
i poprawy wdrażania wymogów regulacyjnych z jednakową korzyścią dla
administracji, przedsiębiorstw i konsumentów. Analizowane jest na przykład
podobne podejście w obszarze informowania konsumentów na temat żywności, w oparciu o doświadczenia związane z etykietami efektywności
energetycznej, które są obecnie jednolicie prezentowane przy sprzedaży online.
I wreszcie,
prawodawstwo dotyczące informowania konsumentów o środkach spożywczych zawiera
zwolnienia, ułatwienia w przypadku małych ilości i detalistów[14], a także elastyczne rozwiązania umożliwiające państwom
członkowskim dostosowanie przepisów dotyczących etykietowania do szczególnych
potrzeb MŚP[15]. Prawodawstwo przewiduje też jedną stałą datę wejścia w życie
nowych środków w każdym roku kalendarzowym i korzystne środki przejściowe.
Wszystkie te wysiłki powinny ułatwiać lepsze wdrażanie w istniejących ramach
prawnych. •
Działania podjęte przez
prawodawcę Od października 2013 r.
prawodawca (Parlament i Rada) przyjął kilka ważnych wniosków dotyczących
uproszczenia i ograniczenia obciążeń: zmieniona dyrektywa w sprawie uznawania
kwalifikacji zawodowych uprości procedury uznawania i ułatwi dostęp do
informacji[16]; nowe ramy prawne dotyczące zamówień publicznych zawierają środki
ułatwiające składanie zamówień i sprawiające, że będą one mniej obciążające z
administracyjnego punktu widzenia; promują one ponadto elektroniczne zamówienia
publiczne. Nowe rozporządzenie w sprawie tachografów zmniejsza obciążenie administracyjne i poprawia
egzekwowanie przepisów dzięki wprowadzeniu „tachografów cyfrowych” połączonych z satelitarnymi systemami nawigacji i
organami kontroli. Aby uwzględnić szczególną sytuację rzemieślników, pojazdy
o masie poniżej 7,5 tony, jeżdżące w ograniczonym zakresie do 100 km od
siedziby działalności gospodarczej rzemieślnika zostały wyłączone z zakresu
przepisów socjalnych i dotyczących tachografów. Wspomniane wnioski powinny umożliwić
MŚP dokonanie istotnych oszczędności kosztów. Rozporządzenie w sprawie
uproszczenia prospektu emisyjnego i obowiązków informacyjnych w odniesieniu do
rynku wewnętrznego papierów wartościowych[17] pozwoliłoby na
przykład zaoszczędzić 20 % lub od 20 000 EUR do 60 000 EUR w
przypadku każdego prospektu emisyjnego. Prawodawstwo dotyczące tachografu
cyfrowego[18] wiązałoby się z
ograniczeniem kosztów o 20 % lub łącznie o 415 milionów
EUR. Zamówienia
publiczne: Nowe dyrektywy w
sprawie zamówień publicznych zostały przyjęte w lutym tego roku i będą
stosowane od kwietnia 2016 r. Zachęcają one do intensywniejszego korzystania z
elektronicznych zamówień publicznych i dalszych środków zmniejszających obciążenia
regulacyjne i upraszczających dostęp MŚP, za pośrednictwem ograniczenia wymogów
dotyczących przedstawiania oryginalnych dokumentów oraz promowania mniejszych
wolumenów zamówień. Komisja szacuje na przykład, że częstsze korzystanie z
certyfikacji własnej mogłoby zmniejszyć obciążenie administracyjne firm o 169
milionów EUR[19]; elektroniczne zamówienia publiczne mogłyby przynieść
oszczędności na poziomie od 5 % do 20 % kosztów zamówień publicznych[20]. Jednocześnie zdarza się też,
że oszczędności kosztów projektowane na etapie oceny skutków nie mogły być osiągnięte
z uwagi na zmiany w procesie ustawodawczym, jak na przykład w odniesieniu do
rejestracji producentów w odniesieniu do zużytego sprzętu elektrycznego i
elektronicznego[21]. Prawodawca nie poparł uproszczeń we wnioskach dotyczących środowiska
naturalnego i związanych z przemieszczaniem odpadów oraz oceną oddziaływania na
środowisko[22]. Do obszarów,
w których państwa członkowskie nie były skłonne do zmniejszania obciążeń,
powołując się na zasadę pomocniczości lub dodatkowe uzasadnienia związane z
polityką krajową, należało także: zwalczanie opóźnień w płatnościach w
transakcjach handlowych, wymogi dotyczące rachunkowości spółek, gromadzenie
statystyk[23], koordynacja dotycząca VAT i uproszczenie
obowiązków związanych z VAT. Ponadto na przyjęcie przez
prawodawcę nadal oczekuje pewna liczba ważnych wniosków dotyczących uproszczeń,
które pociągają za sobą znaczące oszczędności: na przykład wniosek Komisji
dotyczący wspólnego zbioru przepisów w sprawie obliczania podstawy
opodatkowania osób prawnych znacznie zmniejszyłoby koszty przestrzegania
przepisów podatkowych ponoszone przez przedsiębiorstwa prowadzące działalność
na jednolitym rynku[24]. Istnieją także inne przypadki, w których trwająca debata w
procesie prawodawczym mogłaby skutkować zmniejszeniem szacowanych oszczędności.
Istnieje na przykład ryzyko, że szacowane na 15 miliardów EUR rocznie
oszczędności dla przedsiębiorstw, przewidziane we wniosku Komisji dotyczącym
standardowej deklaracji VAT, uległyby znacznemu zmniejszeniu
w przypadku przyjęcia określonych zmian omawianych w
Radzie. •
Działania podjęte przez państwa
członkowskie Na państwach członkowskich spoczywa
ważna odpowiedzialność za terminowe wdrożenie i pełne stosowanie prawa UE. W
tym zakresie od władz państw członkowskich zależy skorzystanie z wariantów
uproszczeń oferowanych przez prawodawstwo UE i dopilnowanie, aby prawo UE było
stosowane na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym w sposób możliwie
najskuteczniejszy i najwydajniejszy. Szacuje się, że nawet jedna trzecia
obciążeń administracyjnych związanych z przepisami unijnymi wynika z przepisów
wdrażających je na szczeblu krajowym[25]. Przykładem rozbieżnych
praktyk w państwach członkowskich jest obszar zamówień
publicznych. W wyniku najnowszej oceny ustalono, że czas trwania zwykłej procedury udzielenia zamówienia wynosił od
11 do 34 tygodni, zaś średnie koszty w przeliczeniu na osobodni pracy wahały się
miedzy poszczególnymi państwami członkowskimi
w obrębie czynnika cztery.[26] Kolejny przykład dotyczy procesu oceny wpływu na środowisko:
średni czas trwania
procesu waha się w poszczególnych państwach
członkowskich od mniej niż 5 miesięcy
do 27 miesięcy, zaś średnie
koszty ponoszone przez inwestorów budowlanych wahają się od mniej
niż 4 000 EUR do 200 000
EUR w przeliczeniu na jeden projekt. Na
początku 2014 r. weszło w życie kilka wniosków dotyczących uproszczeń w zakresie
egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne (IPR) i odbioru
zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE) weszło w życie na
początku 2014 r. Rozporządzenie w sprawie IPR[27]
ograniczy obciążenia i koszty administracyjne, umożliwi lepsze zarządzanie
ryzykiem i poprawi egzekwowanie praw własności intelektualnej. Dyrektywa
WEEE [28]
przewiduje wyłączenie małych detalistów z obowiązku odbioru zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego. Ważne jest, aby wszystkie państwa członkowskie w pełni
wdrożyły i wykorzystały zawarte w tych wnioskach przepisy przewidujące
uproszczenia i ograniczenie obciążeń. Istnieje jednak szereg znaczących przykładów
sytuacji, w których państwa członkowskie nie korzystają z możliwości
uproszczeń oferowanych przez prawodawstwo UE lub przepisy krajowe narzucają
dodatkowe obciążenia w obszarach nieobjętych bezpośrednio przepisami UE. Tak
jest na przykład w sektorze bezpieczeństwa żywności, w którym nie zawsze
wykorzystywane są opcjonalne ułatwienia dla małych przedsiębiorstw[29], w sektorze drogowego transportu towarowego, w którym niektóre wymogi krajowe dotyczące rejestracji
czasu jazdy lekkich samochodów dostawczych w obszarach nieobjętych prawem UE zwiększają
obciążenie regulacyjne małych spółek[30] oraz w zakresie wymogów
rachunkowych dotyczących spółek[31]. Ponadto, MŚP mogą też znacznie skorzystać na pełnym
wykorzystaniu przez państwa członkowskie elastyczności dopuszczonej w ramach
rozporządzenia dotyczącego sposobów przekazywania konsumentom informacji na
temat żywności. Komisja będzie monitorować wdrażanie przez państwa członkowskie
tych, a także wszystkich innych działań REFIT, i uwzględni aktualną sytuację
w następnej edycji tabeli wyników planowanej na 2015 r.[32]. Komisja ściśle współpracuje z państwami
członkowskimi w zakresie wdrażania dorobku UE we wszystkich sektorach,
poświęcając coraz większą uwagę sprawności regulacyjnej i monitorowaniu horyzontalnych
skutków regulacyjnych. Rozpoczęło się ono, na przykład, w programie działań na
rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych (ABR+), w ramach którego Komisja obserwuje decyzje wdrożeniowe
państw członkowskich dotyczące 12 najbardziej zaawansowanych działań
priorytetowych[33] podjętych w programie działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych
w latach 2007–2012.[34] Celem tego przedsięwzięcia jest udostępnienie najlepszych praktyk
w zakresie wdrażania i weryfikacja, czy zakładane zmniejszenie obciążeń
administracyjnych zostało osiągnięte w terenie. Wstępne ustalenia wskazują, że
w niektórych państwach członkowskich
można potwierdzić szacunki dotyczące oszczędności w obszarach związanych z
systemem gromadzenia danych statystycznych (Intrastat), badaniem produkcji
przemysłowej i tachografem cyfrowym. Niemniej napotkano trudności w uzyskiwaniu
wystarczających i spójnych danych ilościowych oraz statystyk, a także otrzymano
stosunkowo mało przykładów najlepszych praktyk w zakresie wdrożenia oraz
możliwości dalszego upraszczania na poziomie krajowym. Grupa krajowych
ekspertów wysokiego szczebla w dziedzinie uregulowań prawnych wyraziła silne
poparcie dla tego realizowanego wspólnie przez Komisję i państwa członkowskie
monitorowania praktycznych skutków regulacji UE w terenie. Komisja nadal
współpracuje z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami w celu
uzyskania większej ilości rzetelnych informacji na temat skutków regulacji UE.
Wyniki tych prac zasilą kolejną tabelę wyników REFIT. III.
Przyszłe inicjatywy
REFIT Utrzymywanie
prawodawstwa UE w stanie przydatności do realizacji celów wymaga nieustających wysiłków.
Z tej przyczyny Komisja wdraża REFIT jako program odnawialny, zaś niedawno
zaktualizowała zadanie polegające na zestawieniu i
zbadaniu zasobu prawodawstwa UE, które to zadanie zostało po raz pierwszy
przeprowadzone w ramach REFIT w 2013 r. Uwzględniono również komentarze i sugestie różnych zainteresowanych stron
dotyczące agendy REFIT, które wpływały od października 2013 r.[35]. Na podstawie tej
analizy Komisja uważa, że nowe inicjatywy zmierzające do uproszczenia i ograniczenia
obciążeń są zagwarantowane w szeregu dziedzin. Inicjatywy te obejmują
uproszczenie prawodawstwa UE dotyczącego dokumentów tożsamości i dokumentów
podróży, opracowanie nowej kompleksowej architektury statystyki dotyczącej
przedsiębiorstw (zob. poniżej), rozszerzenie punktu kompleksowej obsługi w
dziedzinie VAT na wszystkie usługi B2C[36] wraz z rozwojem portalu internetowego
VAT UE służącego do informowania przedsiębiorstw o krajowych i unijnych
przepisach dotyczących VAT, a także kodyfikację
prawodawstwa dotyczącego wykazów krajów w związku z wymogami wizowymi[37]. Nowa
architektura dla statystyki UE dotyczącej przedsiębiorstw: Komisja pracuje nad usprawnieniem
ram odniesienia i uproszczeniem
gromadzenia danych na potrzeby statystyki przedsiębiorstw. W odpowiedzi na skargi
przedsiębiorstw został uruchomiony projekt statystyk dotyczących handlu
wewnątrzunijnego (SIMSTAT). Przetestowane zostaną w nim nowe
techniki gromadzenia danych, które powinny ułatwić lepsze wykorzystanie
zebranych danych statystycznych, upraszczając i zmniejszając tym samym obowiązki
przedsiębiorstw z zakresu sprawozdawczości. To racjonalne pod względem kosztów
podejście ma potencjał wdrożenia w innych dziedzinach statystycznych (np.
statystyki dotyczące przedsiębiorstw międzynarodowych, międzynarodowego handlu
usługami oraz zagranicznych inwestycji bezpośrednich) i zostanie rozwinięte,
jeżeli testy wypadną pozytywnie, jako część szerszego rozporządzenia ramowego integrującego statystykę
dotyczącą przedsiębiorstw (FRIBS). Komisja przygotuje akty
uchylające w kolejnych obszarach, wśród których znajdują się: etykietowanie
energetyczne[38], stawki i warunki przewozowe[39], Wspólna Polityka Rolna, a także w odniesieniu do
znormalizowanej sprawozdawczości w dziedzinie środowiska naturalnego. Ponadto
Komisja bada także dorobek UE pod kątem współpracy policyjnej i współpracy
sądowej w sprawach karnych, w celu identyfikacji aktów, które mogłyby zostać
uchylone ze względu na wygaśnięcie okresu przejściowego ustanowionego w
Traktatach[40]. Komisja uważa, że wycofywanie
wniosków, które nie odnotowują postępów w procesie prawodawczym, w celu umożliwienia nowego startu lub skorzystania z
alternatywnych sposobów osiągnięcia zamierzonego celu ustawodawczego, stanowi
wyraz dobrego zarządzania prawodawczego. Skrupulatne zbadanie wszystkich
wniosków oczekujących na rozpatrzenie przez prawodawcę zaowocowało
zidentyfikowaniem kolejnych wniosków, które
albo uległy dezaktualizacji, albo nie mają wsparcia prawodawcy, a zatem należy
złożyć wniosek o ich wycofanie. Należą do nich wnioski dotyczące systemów
rekompensat dla inwestorów, opłat za ochronę lotnictwa, pracowników w ciąży[41], funduszu odszkodowań za szkody spowodowane zanieczyszczeniem
olejami oraz wyłączania mikroprzedsiębiorstw z określonych przepisów z zakresu
higieny środków spożywczych, nawet jeżeli te ostatnie miałyby przynieść
mniejszym przedsiębiorstwom znaczące korzyści[42]. Biorąc uwagę względy
czasowe związane z nowym organem prawodawczym, obecna
Komisja skupi się w 2014 r. na kluczowych pozycjach.
Komisja dokonała przeglądu swojej agendy planowania i postanowiła zachować
tylko najistotniejsze pozycje. I wreszcie, Komisja
planuje zainicjowanie w perspektywie średnioterminowej szeregu nowych ocen i kontroli sprawności funkcjonowania
istniejących rozporządzeń UE i stosowania prawa traktatowego, w tym w obszarze ochrony
konsumentów w przypadku praw do korzystania z nieruchomości w oznaczonym
czasie, opóźnienia w płatnościach, ram prawnych regulujących paczkowanie,
systemu wzorów w UE, dyrektyw dotyczących prospektu emisyjnego, stosowania zasady wzajemnego uznawania w kontekście poprawy jej funkcjonowania na rynku
wewnętrznym[43], wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz emisji CO2 z lekkich samochodów dostawczych i samochodów osobowych,
spółek telekomunikacyjnych oraz prawodawstwa dotyczącego bezprawnego wjazdu,
tranzytu i pobytu[44]. W innych kluczowych
dziedzinach, w których przygotowuje się szersze przeglądy polityki, takich jak
jednolity rynek cyfrowy, ważne będzie zidentyfikowanie pozostałych barier i dokonanie
oceny ram regulacyjnych pod względem kosztów i możliwości uproszczeń[45]. Tego typu zadania mają wyraźny aspekt związany z REFIT. Wszystkie nowe
inicjatywy zostały określone orientacyjnie w dokumencie roboczym służb Komisji
i podlegają potwierdzeniu w programie prac Komisji na 2015 r. Prawodawstwo
w sektorze chemikaliów: Komisja
uważa, że potrzebne jest podejmowanie na poziomie UE, państw członkowskich i
zainteresowanych stron nieustannych starań zmierzających do dalszego ułatwiania
wdrażania prawodawstwa w sektorze chemikaliów, zwłaszcza rejestracji, oceny,
udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH),
oraz do rozważenia konkretnych obszarów, w których przepisy mogą zostać
uproszczone, a obciążenia zmniejszone. Musi to być dokonane w sposób, który
pozwoli osiągnąć wysoki poziom ochrony zdrowia i środowiska, a jednocześnie utrzymać konkurencyjność i innowacyjność
europejskiego przemysłu w tym sektorze, a
także swobodny przepływ towarów na rynku wewnętrznym. Przeprowadzony przez
Komisję w 2013 r. przegląd REACH[46] zidentyfikował pewne potrzeby w zakresie dostosowań, lecz zawierał pozytywną opinię końcową co do
funkcjonowania tego prawodawstwa oraz stwierdzenie, że nie musi być ono w tej
chwili zmieniane. Niemniej Komisja uznaje potrzebę zmniejszenia obciążenia
finansowego i administracyjnego MŚP związanego z REACH oraz poprawę jego
wdrażania na wszystkich poziomach. Wdrożono
już w tym celu szereg działań naprawczych, w tym znaczne obniżenie opłat.
W 2014 r. podejmowane są nowe działania: szczególna
pomoc dla MŚP związana z przestrzeganiem upływającego w 2018 r. terminu
rejestracji w odniesieniu do małych wolumenów produkcji; identyfikacja
wydajniejszych sposobów zarządzania substancjami wzbudzającymi bardzo duże obawy i identyfikacja alternatyw względem niebezpiecznych
chemikaliów; poprawa komunikacji z MŚP,
a także analiza skutków
REACH dla MŚP oraz dla konkurencyjności i innowacji. W perspektywie średnioterminowej rozważa się inne działania
zmierzające do poprawy procesu udzielania zezwoleń na substancje chemiczne, z
myślą o zwiększeniu przewidywalności tego procesu dla przedsiębiorstw. Działania
te obejmują na przykład zmniejszenie częstotliwości zmiany wykazów
substancji podlegających procedurze udzielania
zezwoleń, uproszczenie procedury udzielania zezwoleń w niektórych przypadkach
związanych z małym ryzykiem oraz większe uwzględnianie skutków
społeczno-gospodarczych na etapie wprowadzania nowych substancji do
wykazu substancji podlegających procedurze udzielania zezwoleń[47]. Ważne
jest, aby przemysł i państwa członkowskie odgrywały aktywną rolę we wdrażaniu
REACH. Mogłaby ona obejmować na przykład zwiększenie potencjału krajowych
działów pomocy technicznej lub izb handlowych doradzających w sprawie wdrożenia
REACH, a także poprawę koordynacji między państwami członkowskimi oraz w
poszczególnych państwach. Pakiet
inicjatyw obejmujących sprawność regulacyjną w sektorze chemikaliów zostanie
uruchomiony w 2014 r. i obejmie łączną ocenę kosztów i kontrolę sprawności
najistotniejszego prawodawstwa dotyczącego chemikaliów, niewchodzącego w skład REACH. Wnioski
wyciągnięte na różnych etapach tej pracy, łącznie z bieżącą oceną prawodawstwa
w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wynikami wcześniejszego
przeglądu REACH, zapewnią pełny obraz i perspektywę dalszych możliwości poprawy
sprawności regulacyjnej w tym obszarze. Komisja zaprasza zainteresowane strony
i państwa członkowskie do przeprowadzenia wspólnej analizy tych zagadnień i
wniesienie wkładu w sprawozdanie podsumowujące, które przewidziano na 2016 r. IV.
Działania horyzontalne REFIT jest częścią szerszej polityki
Komisji dotyczącej inteligentnych regulacji, która obejmuje także takie narzędzia
regulacyjne jak ocena skutków, konsultacje z zainteresowanymi stronami i
ocena. Komisja dąży do dalszego wzmacniania tych instrumentów i innych działań horyzontalnych, w tym poświęcenia
większej uwagi ocenie kosztów i korzyści związanych z
regulacją, a także zmniejszaniu obowiązków
administracyjnych, takich jak wymogi dotyczące sprawozdawczości[48]. •
Ocena skutków System oceny skutków Komisji działa na
wczesnym etapie cyklu polityki, gdy opracowywane są nowe wnioski; służy on określeniu
bazy dowodowej na potrzeby świadomego kształtowania polityki oraz dopilnowaniu,
aby wnioski Komisji były zgodne z zasadami pomocniczości i proporcjonalności.
System ten od
czasu jego ustanowienia w 2002 r. był nieustannie wzmacniany i ulepszany,
na przykład poprzez publikację zmienionych wytycznych
w 2009 r. i uzupełniających wskazówek w różnych dziedzinach (konkurencyjność i mikroprzedsiębiorstwa, prawa podstawowe,
skutki społeczne i terytorialne). W procesie oceny skutków nieustannie umacnia
się podstawy dowodowe – lepsze dane oraz konsultacje naukowe. Aby ułatwić szybką identyfikację wyników oceny skutków, w tym kosztów
i korzyści, w 2013 r. Komisja wprowadziła do swoich sprawozdań z oceny skutków standardowe
dwustronicowe zestawienia informacji. Korzystając ze zdobytego doświadczenia
(ponad 350 ocen skutków od 2010 r.), Komisja zobowiązała się do aktualizacji
swych wytycznych dotyczących oceny skutków i zgromadzi opinie zainteresowanych
stron w trakcie konsultacji społecznych, które zostaną zainicjowane w czerwcu
2014 r. •
Ocena ex-post W ramach systematycznej oceny regulacji
UE dokonywanej w trybie ex-post weryfikuje się, czy oczekiwane wyniki i
skutki regulacji UE zostały osiągnięte. Planowanie oceny zostało ulepszone wraz
publikacją planowanych ocen w portalu Europa[49]. W celu dalszego doskonalenia polityki i praktyki oceny Komisja
przeprowadziła w okresie od listopada 2013 r. do lutego 2014 r konsultacje
społeczne w sprawie nowych wytycznych dotyczących oceny. Wyniki zostaną
wykorzystane w zbliżającej się weryfikacji wytycznych dotyczących oceny[50]. Wytyczne będą zawierać odesłanie do kontroli sprawności, które
zostały wprowadzone w 2010 r. jako kompleksowe oceny polityki, analizujące spójność
i zgodność pomiędzy dziedzinami regulacyjnymi oraz w ich obrębie, a także to,
czy szersze ramy regulacyjne dla całego sektora polityki spełniają wyznaczone cele.
Od tego czasu kontrole sprawności zostały ukończone w kilku dziedzinach
polityki, takich jak środowisko (polityka UE dotycząca wód słodkich),
zatrudnienie i polityka społeczna (informacja i konsultacje z pracownikami),
polityka przemysłowa (homologacja typu pojazdów silnikowych) i transport (wewnętrzny
rynek lotniczy)[51]; mogą one doprowadzić do przygotowania kilku wniosków
ustawodawczych dotyczących uproszczenia i zmniejszenia obciążeń[52]. •
Konsultacje z
zainteresowanymi stronami Dialog z obywatelami, partnerami społecznymi i innymi zainteresowanymi
stronami reprezentującymi środowisko przedsiębiorstw i społeczeństwo obywatelskie
pomaga zagwarantować przejrzystość, odpowiednie ukierunkowanie i spójność w
procesie tworzenia prawa UE. Konsultacje z partnerami społecznymi i innymi zainteresowanymi
stronami są zapisane w Traktatach i są szczególnie ważne w kontekście
wykrywania trudności związanych z proporcjonalnością
i pomocniczością[53]. Komisja prowadzi konsultacje na każdym etapie cyklu polityki. W
celu dalszej poprawy jakości, zakresu i ukierunkowania konsultacji, Komisja
będzie kontynuować prace nad ulepszaniem procesu planowania konsultacji,
opracowując strategie konsultacji na etapie przygotowania polityki i nieustannie
publikując swoje plany związane z oceną. Z myślą o poprawie jakości konsultacji
Komisja będzie wydawać wytyczne wewnętrzne służące doradztwu i wsparciu
personelu Komisji w realizacji konsultacji z zainteresowanymi stronami spoza
instytucji UE. Wytyczne te będą przedkładane do konsultacji społecznych przed
ich przyjęciem przez Komisję. Komisja będzie
też kontynuować wysiłki zmierzające do poszerzenia
zasięgu konsultacji poprzez szerszą dostępność językową, poruszając się w
granicach budżetowych. Komisja wzmocni korzystanie z konsultacji podczas ocen i
kontroli sprawności, stosując minimalne standardy dotyczące konsultacji, jak
jest to obecnie realizowane w przypadku ocen skutków[54]. Komisja zaleci, aby agencje stosowały minimalne standardy
podczas prowadzenia konsultacji. Komisja
rozważa też, w jaki sposób udoskonalić konsultacje społeczne dotyczące aktów
wykonawczych i delegowanych. Komisja podejmie kroki w celu ulepszenia informacji zwrotnej.
Zainteresowane strony mogą już wyrażać swoje reakcje
zarówno w odniesieniu do planowania konsultacji w portalu „Your Voice in
Europie” („Twój głos w Europie”)[55], jak i w odniesieniu do harmonogramów działań, które są
publikowane przez Komisję jako wczesne wskazanie jej planów prawodawczych. W
ostatnim okresie został wprowadzony elektroniczny system ostrzegania[56]. Zostaną podjęte wysiłki zmierzające do ulepszenia witryn
internetowych, służące ułatwieniu przekazywania komentarzy i informacji
zwrotnych. Poszczególne odpowiedzi otrzymywane od zainteresowanych stron
będą zazwyczaj publikowane w ciągu 15 dni roboczych
od zamknięcia konsultacji, a sprawozdanie podsumowujące
będzie publikowane najpóźniej wraz z przyjęciem wniosku przez Komisję.
Niektóre państwa członkowskie gromadzą też systematycznie komentarze i sugestie
zainteresowanych stron, które mogą zapewnić cenny wkład w prace Komisji nad
sprawnością regulacyjną na poziomie europejskim. Komisja
planuje też zaproponowanie rozszerzenia współpracy zewnętrznej z partnerami
społecznymi i z zainteresowanymi stronami, a zwłaszcza z małymi i średnimi przedsiębiorstwami
(MŚP), poprzez nawiązanie bezpośredniego kontaktu podczas konferencji
w
państwach członkowskich oraz w drodze konsultacji za pośrednictwem europejskich
i krajowych stowarzyszeń MŚP, a także Europejskiej
Sieci Przedsiębiorczości. •
Pomiar kosztów i korzyści
regulacyjnych Pomiar kosztów i korzyści jest ważnym
aspektem inteligentnych regulacji. Komisja opublikowała niedawno wyniki zewnętrznego badania dotyczącego metod oceny kosztów i korzyści związanych z regulacją, które zapewnią wkład w
aktualizację wytycznych dotyczących oceny skutków[57]. Pomiarowi kosztów i korzyści regulacyjnych poświęca się też uwagę w kontekście kontroli
sprawności i ocen ex-post. W celu dokonania oceny różnych kosztów regulacyjnych ponoszonych
przez poszczególne sektory przemysłu, Komisja przeprowadza oceny kosztów
łącznych (CCA). Dwie oceny CCA dotyczące sektorów hutnictwa stali i aluminium zostały już ukończone[58], została rozpoczęta ocena CCA dotycząca przemysłu
chemicznego, planowane są kolejne prace w odniesieniu do przemysłu leśnego,
ceramicznego i szklarskiego oraz sektora
budowlanego. CCA zapewniają ocenę całej branży z
uwzględnieniem licznych kluczowych czynników kosztowych. Biorąc pod uwagę ograniczony zakres oraz fakt, że skupiają się
one raczej na kosztach regulacyjnych niż na korzyści, oceny CCA nie mogą
stanowić jedynej podstawy dla zaleceń dotyczących polityki. Ich wyniki
będą uwzględniane w ocenach, kontrolach sprawności i ocenach
skutków. Pomiar kosztów regulacyjnych na poziomie
UE stanowi szczególne wyzwanie, gdyż szacowane koszty wniosków ustawodawczych
przedkładanych przez Komisję są często zmieniane w procesie ustawodawczym i
zależą od decyzji wdrożeniowych państw członkowskich. Oznacza to, że jeżeli
wnioski są zmieniane w cyklu ustawodawczym, ocena kosztów i korzyści musi być
aktualizowana przez Parlament i Radę[59]. Ponadto dokładność pomiaru kosztów
i korzyści w ocenach skutków i ocenach ex-post
zależy od jakości danych dostarczonych przez państwa członkowskie, partnerów
społecznych i zainteresowane strony. Przeprowadzona w trybie ex-post ocena bieżących kosztów może
wykazywać znaczące odchylenia w stosunku do oceny ex-ante. Zarówno koszty, jak i oszczędności mogą
zostać zawyżone[60]. Dokonując oceny ex-post, Komisja w
większym stopniu przygląda się zakresowi, w jakim koszty rzeczywiste i korzyści
odpowiadają szacunkowym wartościom zawartym we wcześniejszych ocenach skutków. •
Wymogi dotyczące
sprawozdawczości Zmniejszenie obciążenia
regulacyjnego można osiągnąć dzięki poprawie wydajności,
spójności i zgodności, a także dzięki zmniejszeniu wymogów
dotyczących sprawozdawczości[61]. Przedkładając nowe wnioski, Komisja dąży do minimalizacji
wymogów dotyczących sprawozdawczości i poszukuje możliwości dostosowania różnych
wymogów. Działania zmierzające do usprawnienia i konsolidacji wymogów dotyczących
sprawozdawczości powinny obejmować współpracę Parlamentu i Rady, gdyż wymogi
dotyczące sprawozdawczości są często dodawane w procesie ustawodawczym[62]. W celu identyfikacji
obowiązków przekraczających wymogi ustanowione w prawodawstwie UE powinny być
też prowadzone przeglądy na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Jeżeli chodzi o
sprawozdania przyjmowane i sporządzane przez Komisję, Komisja przeprowadziła
przeglądy w dziedzinie środowiska[63] oraz bezpieczeństwa i higieny pracy[64].
Dziedziny, w których wymogi dotyczące sprawozdawczości zostały usprawnione,
obejmują politykę spójności i energię[65]. W 2015 r. prace te mogą zostać rozszerzone na inne
dziedziny. V.
Sprawność regulacyjna: wspólny cel Komisja z zadowoleniem przyjmuje
zainteresowanie państw członkowskich i zainteresowanych stron programem REFIT,
a szczególnie wsparcie Rady Europejskiej i Parlamentu Europejskiego[66]. Od czasu publikacji przez Komisję
harmonogramu REFIT w październiku ubiegłego roku otrzymano dużą liczbę uwag,
sugestii i wypowiedzi państw członkowskich[67] oraz zainteresowanych stron. Zostały one rozważone w trakcie
aktualizacji badania regulacyjnego wykonywanego w ramach REFIT w 2014 r. i
zostały opublikowane w witrynie internetowej Komisji poświęconej inteligentnym
regulacjom w celu pobudzenia do dalszych wspólnych analiz, dyskusji i działań[68]. Komisja wyraża też zadowolenie z faktu,
że zainteresowane strony ze środowiska przedsiębiorstw i społeczeństwa
obywatelskiego potwierdziły, iż sprawność regulacyjna jest konieczna i ważna. W odpowiedzi na obawy wyrażone przez niektóre
zainteresowane strony Komisja potwierdza ponownie, że program REFIT nie
kwestionuje ustalonych celów politycznych ani nie jest realizowany kosztem
zdrowia i bezpieczeństwa obywateli, konsumentów, pracowników lub środowiska.
Ważne jest zwiększanie świadomości, tak aby wszystkie zainteresowane strony
widziały korzyści płynące z REFIT, a zwłaszcza że Komisja stara się dopilnować,
aby działania prawodawcze UE były podejmowane w sposób skuteczny i wydajny
oraz na właściwym poziomie, z wyraźnym ukazaniem wartości dodanej UE. Doświadczenie we wdrażaniu REFIT
pokazało, że sprawność regulacyjna może być osiągnięta tylko wspólnie przez
instytucje europejskie, państwa członkowskie (poziom krajowy, regionalny i
lokalny) oraz zainteresowane strony reprezentujące gospodarkę i społeczeństwo
obywatelskie. Sprawność regulacyjną należy traktować priorytetowo, a wszystkie
instytucje UE powinny oceniać skutki swoich decyzji politycznych, czy to na
etapie przygotowawczym czy w procesie ustawodawczym. Współpraca z państwami
członkowskimi ma zasadnicze znaczenie dla gromadzenia danych i oceny, czy
prawodawstwo UE przynosi spodziewane skutki. Również parlamenty poszczególnych
państw mogą odegrać pewną role, zapewniając wkład w prace Komisji już na
wczesnym etapie cyklu polityki oraz analizując wnioski Komisji w ramach
mechanizmu kontroli pomocniczości[69]. Wkład
partnerów społecznych, zainteresowanych stron, organizacji pozarządowych i
społeczeństwa ma również zasadnicze znaczenie dla utrzymania dynamiki
inteligentnych regulacji. Te wspólne wysiłki były przez ostatnie
lata wspierane za sprawą wkładu na rzecz agendy inteligentnych regulacji, jaki
wniosły dwie grupy wysokiego szczebla ds. lepszych uregulowań prawnych i mniejszych
obciążeń administracyjnych. Komisja uważa, że to wsparcie i wiedza fachowa mogą
być z dużym pożytkiem połączone w jedną grupę, wyposażoną w zweryfikowany
mandat do przeprowadzania oceny skutków regulacji UE w terenie w państwach
członkowskich; miałoby to swój wkład w wyniki ogłaszane corocznie za
pośrednictwem tabeli wyników REFIT. Prace te mogłyby też stanowić wkład w
identyfikację dziedzin regulacji, które dojrzały do oceny, a także w ocenę i
kontrolę sprawności w wybranych kluczowych kwestiach. Wniosek dotyczący
utworzenia nowej grupy wysokiego szczebla, która będzie towarzyszyła przyszłym
pracom, zostanie złożony w nadchodzących miesiącach. VI.
Wnioski i perspektywy Komisja realizowała swoje zobowiązania związane ze sprawnością regulacyjną od grudnia
2012 r. Niniejszy komunikat prezentuje rezultaty osiągnięte w programie REFIT i
wskazuje na dziedziny, w których powinny koncentrować się przyszłe wysiłki. Z doświadczenia we wdrażaniu REFIT można jak dotychczas wyciągnąć
kilka wniosków. Po pierwsze, inteligentne regulacje i sprawność regulacyjna
wymagają zdecydowanego zaangażowania politycznego i powiązanego z nim dostosowania
strategii i procesów na wszystkich poziomach – w Komisji, między instytucjami
europejskimi i w państwach członkowskich. Sprawność regulacyjna nie jest
jednorazowym szybkim rozwiązaniem ani zadaniem polegającym na „odhaczaniu”
listy. Wymaga ona udzielenia organom administracji mandatu i wyposażenia
ich w zdolność do podejmowania decyzji politycznych popartych dowodami, przy aktywnym
zaangażowaniu partnerów społecznych i zainteresowanych stron na wszystkich
etapach cyklu polityki – od oceny skutków do oceny ex-post. Po drugie, istnieje potrzeba kontroli procesów regulacyjnych. Rada
ds. Ocen Skutków zapewniła konieczną funkcję kontroli jakości. Została ona
wsparta zasadami proceduralnymi zapewniającymi, że tylko te wnioski, którym
towarzyszy solidna ocena skutków, mogły być przedkładane do rozpatrzenia przez
kolegium. Parlament Europejski oraz – w coraz większym stopniu – Rada
zapewniają drugi poziom kontroli, oceniając solidność ocen skutków Komisji.
Jest to wyjątkowa sytuacja: niewielu regulatorów lub niewiele organów
administracji stosuje samodzielnie zasady kontroli jakości i nadzoru lub
podlega takim zasadom na tym samym poziomie, co Komisja Europejska. Niektórzy
sugerują, że powinien zostać utworzony dodatkowy zewnętrzny podmiot ds.
kontroli jakości. Komisja nie popiera tej idei, jako że podmiot ten ingerowałby
w jej zadania ustawodawcze związane z kształtowaniem polityki; aby Komisja
mogła sporządzać dobre, wyważone wnioski, musi być w stanie przeprowadzać
własne oceny skutków. Oceny te są po opublikowaniu dostępne i mogą podlegać
pełnej kontroli publicznej i być przedmiotem uwag. Po trzecie, doświadczenie pokazuje, że kwantyfikacja – spojrzenie
na koszty i korzyści – jest niezbędnym elementem oceny regulacyjnej. Niemniej
należy również dostrzec ograniczenia kwantyfikacji. Komisja systematycznie
analizuje koszty i korzyści w ocenach skutków, które w zintegrowany sposób
obejmują wpływ gospodarczy, ekonomiczny i środowiskowy. W miarę możliwości
dokonuje ich kwantyfikacji. Ani kalkulacja kosztów ani korzyści nie stanowią nauk
ścisłych. Nierzadko nie ma dostępu do potrzebnych danych. Przewidywane koszty i
korzyści preferowanego wariantu wyłaniającego się z oceny skutków ulegną
zwiększeniu lub zmniejszeniu w zależności od decyzji podjętych przez Parlament
Europejski i Radę w procesie legislacyjnym oraz przez państwa członkowskie w
procesie wdrażania. Rzeczywiste koszty mogą być obliczane tylko ex-post.
W konsekwencji jednym z aspektów REFIT powinna być możliwie
najdokładniejsza kwantyfikacja kosztów i korzyści, w całym cyklu regulacyjnym, za
pośrednictwem solidnych ram monitorowania i oceny, które byłyby poddawane
przeglądowi i dostosowywane wraz każdą znaczącą rewizją prawodawstwa. W ten
sposób niezbędne dane byłyby dostępne wówczas, gdy dochodziłoby do oceny rzeczywistych
kosztów i korzyści. Po czwarte, potrzeba pewności i przewidywalności prawa w
połączeniu z czasem, którego wymaga zmiana prawodawstwa na poziomie UE stanowi
argument przeciw szybkim rozwiązaniom i chwytliwym programom ograniczeń
prawodawczych. Z każdą zmianą wiąże się koszt, a koszt przejściowy zmiany nie
zawsze jest wystarczająco uwzględniany. Koszty przejściowe muszą być uważnie
rozważone względem kosztów niepodejmowania działań. Po piąte, wykrywanie niepotrzebnych obciążeń i kosztów przez
podmioty, których bezpośrednio dotyczy prawodawstwo, może być ważnym
uzupełnieniem ocen ilościowych. Zasadnicze znaczenie mają zatem konsultacje i
debaty. Mając na względzie te obserwacje i
spoglądając w przyszłość, Komisja
będzie nadal priorytetowo traktować sprawność regulacyjną i utrzymywać jej
dynamikę. Będzie kontynuować koncentrowanie
uwagi na dziedzinach o znaczącej wartości dodanej UE, z poszanowaniem
zasad pomocniczości i proporcjonalności. W nadchodzących miesiącach dokończy
ona przygotowania do weryfikacji swoich wytycznych w sprawie oceny skutków,
konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz oceny. Będzie zdecydowanie osadzać
REFIT w procedurach i praktykach Komisji. Komisja będzie nadal ściśle
współpracować z Parlamentem i Radą w celu zapewnienia, by korzyści płynące z
uproszczenia i zmniejszenia obciążeń zostały potwierdzone w procesie
prawodawczym. Komisja wzywa prawodawcę oraz wszystkie państwa członkowskie do
wytworzenia wystarczającego potencjału, który umożliwi wniesienie wkładu w te
prace w odnośnych obszarach oraz dokonywanie ocen skutków ex-ante w
przypadku istotnych zmian we wnioskach Komisji w procesie prawodawczym[70]. Komisja będzie także nadal współpracować
z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami, szczególnie w ramach
programu ABR+, w celu potwierdzenia szacowanych oszczędności kosztów, identyfikacji najlepszych praktyk w zakresie wdrożenia
oraz poprawy jakości i gromadzenia danych na temat kosztów i korzyści
regulacyjnych potrzebnych do oceny skutków regulacji UE w terenie[71]. Należy pogłębić współpracę między
Komisją Europejską a państwami członkowskimi w dziedzinie oceny kosztów i
korzyści regulacyjnych. Należy zainicjować wspólne wysiłki w zakresie wdrażania
prawodawstwa UE na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Nowe mandaty Parlamentu i Komisji,
rozpoczynające się w tym roku, oferują wszystkim instytucjom UE szansę wzmocnienia zaangażowania w inteligentne regulacje i sprawność regulacyjną. Komisja zwraca się do partnerów
społecznych i zainteresowanych stron o wkład, dane i dowody na temat aktualnej
sytuacji i perspektyw REFIT przedstawionych w niniejszym komunikacie oraz
w towarzyszącym mu dokumencie roboczym służb Komisji. [1] SWD(2013)401 final z dnia 1 sierpnia 2013 r. [2] COM(2013) 685 final z
dnia 2 października 2013 r. [3] Z ogólnej liczby 23
wniosków, które Komisja zobowiązała się zgłosić w celu uproszczenia i
ograniczenia obciążenia regulacyjnego, 2 zostały przyjęte w 2013 r., a
przyjęcie 15 kolejnych jest planowane w 2014 r. [4] COM(2013) 721. [5] COM(2013) 794. [6] Wniosek dotyczący spółki
jednoosobowej przyjęty w dniu 9 kwietnia 2014 r. podejmuje istotne elementy
tego wcześniejszego wniosku. [7] Inne wnioski wycofane w
ramach REFIT objęły wnioski dotyczące informacji podawanych do publicznej
wiadomości na temat produktów leczniczych, rozporządzenia w sprawie
europejskiej statystyki zagrożenia przestępczością, w sprawie prawnej ochrony
wzorów, patentu wspólnotowego (wniosek przekształcony we wzmocnioną współpracę)
oraz w sprawie prawa jazdy z funkcją karty kierowcy. [8] Dotyczyło to dziedzin
bezpieczeństwa i higieny pracy fryzjerów, zaburzeń mięśniowo-szkieletowych,
środowiskowego dymu tytoniowego oraz czynników rakotwórczych i mutagennych. [9] Obejmuje to prawodawstwo
w sprawie klasyfikacji, opakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych,
współpracy naukowej w dziedzinie zagadnień dotyczących żywności, statystyk
dotyczących stali, współpracy między jednostkami analityki finansowej, doposażania
samochodów ciężarowych w lusterka samochodowe. [10] Pracom tym towarzyszy
grupa wysokiego szczebla ds. lepszych uregulowań prawnych, złożona
z krajowych ekspertów w dziedzinie regulacji. Grupa ta współpracuje z
Komisją w celu dokonania przeglądu i opracowania programu inteligentnych
regulacji na poziomie UE i krajowym. [11]http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/small-business-act/think-small-first/ [12] Rozporządzenie 1169/2011
obowiązujące od grudnia 2014 r. z wyjątkiem obowiązkowego oznaczania wartości
odżywczej, które zacznie obowiązywać od grudnia 2016 r. [13]
http://ec.europa.eu/food/food/labellingnutrition/foodlabelling/proposed_legislation_en.htm [14] Zwolnienia obejmują
m.in. żywność sprzedawaną bezpośrednio z gospodarstwa lub przez małych
lokalnych detalistów. Ułatwienia są stosowane w innych przypadkach mających
znaczenie dla MŚP, tj. informacje o wartości odżywczej mogą być oparte na
obliczeniach opartych na ogólnie przyjętych i uznanych danych, z pominięciem
kosztownych analiz laboratoryjnych. [15] Przepisy te umożliwiają
państwom członkowskim na przykład określenie, że informacje dotyczące alergenów
lub nietolerancji w przypadku żywności niepakowanej oraz w restauracjach są
przekazywane tylko ustnie lub na życzenie. [16] Dyrektywa 2013/55/UE
opublikowana w dniu 28 grudnia 2013 r. (Dz.U. L 354). [17] Rozporządzenie
delegowane Komisji 862/2012. [18]Rozporządzenie (UE)
nr 165/2014 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 lutego 2014 r. w
sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylające
rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących
stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr
561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych
przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego. [19] Dyrektywy 2014/24/UE i
2014/25/UE: przyjęcie oświadczeń własnych jako wstępnego dowodu oraz podejścia
polegającego na tym, że zwycięski oferent przedstawia dowody z dokumentów
zmniejszyłoby obciążenia administracyjne związane z zamówieniami publicznymi o
80 %. Zob. również ocena skutków: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52011SC1585&from=EN. [20]
Instytucje i podmioty zamawiające, które wprowadziły już e-zamówienia, osiągają
zazwyczaj oszczędności pomiędzy 5 a 20 %; z ich doświadczeń wynika również, że
koszty inwestycji szybko się zwracają. Biorąc pod
uwagę rozmiar całego rynku zamówień publicznych w UE, każde 5 % oszczędności
może oznaczać dodatkowe 100 mld EUR w budżetach publicznych.
(Strategia na rzecz e-zamówień – COM(2012) 179 final). [21] Dyrektywa 2012/19/UE:
proponowana interoperacyjność i transfer danych między krajowymi rejestrami
producentów miały umożliwić producentom oszczędności kosztów rzędu 66 mln EUR
rocznie. Ten aspekt wniosku Komisji nie został przyjęty przez prawodawcę. [22] Obowiązkowy punkt
kompleksowej obsługi służący koordynacji i integracji procedur oceny oraz
środki przyspieszające podejmowanie decyzji w ramach dyrektywy w sprawie oceny
skutków wywieranych na środowisko (2011/92/UE) spotkały się ze sprzeciwem
prawodawcy, co ograniczyło korzyści dla przedsiębiorstw związane z wydajnością.
Legislator sprzeciwił się również obowiązkowej wymianie danych elektronicznych
w zakresie przemieszczania odpadów, która przyniosłaby przedsiębiorstwom
oszczędności szacowane na 44 mln EUR w skali roku. [23] Zob. sekcja III poniżej:
Nowa architektura dla statystyki UE dotyczącej przedsiębiorstw. [24] Wniosek Komisji
dotyczący wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych – COM(2011) 121
– oczekuje na rozpatrzenie w procedurze ustawodawczej od marca 2011 r. [25] COM(2009)544: Program
działań na rzecz zmniejszenia obciążeń administracyjnych w UE – Sektorowe plany
zmniejszenia obciążeń i działania w 2009 r. [26] http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/docs/modernising_rules/executive-summary_en.pdf
[27] Rozporządzenie 608/2013. [28] Dyrektywa 2012/19/UE. [29] Prawodawstwo UE w
dziedzinie bezpieczeństwa żywności umożliwia organom państw członkowskich
przyjęcie ułatwień dla małych przedsiębiorstw realizujących niektóre inwestycje
w sektorze przetwórstwa mięsa. [30] Prawo UE wymaga
rejestracji czasu jazdy lekkich samochodów dostawczych o masie powyżej 3,5 tony
i przewiduje zwolnienia dla rzemieślników w przejazdach lokalnych
samochodami o masie do 7,5 tony, natomiast niektóre przepisy krajowe wymagają
rejestracji czasu jazdy dla pojazdów o masie od 2,8 tony. [31] Dyrektywa 2006/46/WE. [32] Pierwsza edycja tabeli
wyników REFIT przedstawiona w powiązaniu z tym Komunikatem nie uwzględnia
jeszcze informacji o wdrożeniu przez państwa członkowskie. [33] (1) Umożliwienie większej
liczbie MŚP korzystania z uproszczonych systemów rachunkowości/audytu –
dyrektywa 2006/46/WE z dnia 14 czerwca 2006 r.; (2) umożliwienie państwom
członkowskim zwolnienia mikroprzedsiębiorstw z obowiązku przestrzegania
niektórych przepisów dyrektyw dotyczących rachunkowości – dyrektywa 2012/6/UE z
dnia 14 marca 2012 r.; (3) uproszczenie i usprawnienie systemu zgłaszania
przemieszczania odpadów - List z zaleceniami Komisji dla państw członkowskich z
lipca 2010 r.; (4) tylko zwycięskie przedsiębiorstwo musi składać dokumenty
wykazujące kwalifikacje w charakterze oferenta w postępowaniu o udzielenie
zamówienia – COM(2011) 896; (5) ograniczenie liczby respondentów podczas
sporządzania statystyk dotyczących handlu wewnątrzunijnego – rozporządzenie
638/2004 z dnia 31 marca 2004 r.; (6) ograniczenie wymogów sprawozdawczych
dotyczących produkcji przemysłowej w UE – rozporządzenie Rady 3924/91 z dnia 19
grudnia 1991 r. i rozporządzenie Komisji 36/2009 z dnia 11 lipca 2008 r.;
(7) zniesienie dodatkowych wymogów dotyczących faktur i umożliwienie szerszego korzystania
z fakturowania elektronicznego – dyrektywa Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca
2010 r.; (8) zniesienie w ramach procedury zwrotu VAT obowiązku wypełniania
formularzy papierowych w języku państwa członkowskiego zwrotu – dyrektywa Rady
2008/9/WE z dnia 12 lutego 2008 r.; (9) tachograf cyfrowy (w szczególności
wprowadzenie tachografów cyfrowych i uproszczenie korzystania z tachografów
cyfrowych, z uwzględnieniem przyszłego rozszerzenia zwolnienia małych zakładów
rzemieślniczych z wymogów dotyczących tachografów i dalszych uproszczeń –
rozporządzenie 3821/85 z dnia 19 lipca 2011 r.; (10) zniesienie zgłaszania
stawek przewozowych/złagodzenie obowiązku utrzymywania pokładowej dokumentacji
dowodowej – rozporządzenie Rady 569/2008 (zmieniające rozporządzenie 11/60) z
dnia 12 lipca 2008; (11) uproszczenie obowiązków dotyczących drogowego
transportu towarów i drogowego przewozu osób – rozporządzenie 1071/2009 z dnia
21 października 2009 r. i rozporządzenie 1072/2009 z dnia 21 października
2009 r.; oraz (12) uproszczenie etykietowania jaj – rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2006 z dnia 17 grudnia 2013
r.; [34] Zob. wersja ostateczna
sprawozdania dotyczącego Programu działań na rzecz zmniejszenia obciążeń
administracyjnych (ABR) w SWD(2012) 423 final. [35] Komisja otrzymała
komentarze i sugestie od organów państw członkowskich (FI, DE, NL, UK), od
zainteresowanych stron ze środowiska przedsiębiorstw, związków zawodowych i
innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Wnioski można znaleźć w
witrynie internetowej Komisji dotyczącej inteligentnych regulacji:
http://ec.europa.eu/smart-regulation/refit/index_en.htm. [36] Celem tej inicjatywy
jest ograniczanie barier w handlu transgranicznym i ochrona wpływów państw
członkowskich z VAT za pośrednictwem uproszczenia systemu VAT UE i uczynienia
go neutralnym i solidniejszym. [37] Inne inicjatywy obejmują
przegląd prawodawstwa w kwestiach jądrowych, wniosek w dziedzinie tymczasowych
dokumentów podróży i przegląd rozporządzeń dotyczących przywozu wyrobów
tekstylnych i produktów podwójnego zastosowania. [38] Etykietowanie
energetyczne chłodziarek (dyrektywa 2003/66), domowych zmywarek (dyrektywa
1999/9) i pralek (dyrektywa 1995/12) w następstwie przyjęcia nowych
przepisów wykonawczych. [39] Rozporządzenie Rady nr
11 dotyczące zniesienia dyskryminacji w stawkach i warunkach transportu,
wykonujące art. 79 ust. 3 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę
Gospodarczą z dnia 16 sierpnia 1960 r. [40] Protokół 36 w sprawie
postanowień przejściowych, art. 10. [41] COM(2008)600/4 [42] COM(2007)90 final [43] W następstwie złożonego
przez Radę w grudniu 2013 r. wezwania do przedstawienia sprawozdania w sprawie
stosowania zasady wzajemnego uznawania do połowy 2015 r. (zob.
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/intm/139846.pdf). [44] Inne dziedziny obejmują
normy wprowadzania do obrotu cielęciny, zasady etykietowania wołowiny, program
na rzecz regionów najbardziej oddalonych, dyrektywę w sprawie jakości paliwa
(po jej transpozycji i całkowitym wdrożeniu), zapasy ropy naftowej,
rozporządzenie w sprawie kontroli rybołówstwa, bezpieczeństwo jądrowe,
normalizację, zanieczyszczenie azbestem, badania na zwierzętach, strategiczną
ocenę oddziaływania na środowisko, ryzyko powodziowe, lotne związki organiczne,
ubezpieczenia (po uzyskaniu dostatecznego doświadczenia na etapie wdrożenia),
szkolenia, kwalifikacje i licencje w transporcie drogowym, transport morski i
bezpieczeństwo na morzu, portowe urządzenia do odbioru odpadów wytwarzanych
przez statki, e-fakturowanie VAT oraz mały punkt kompleksowej obsługi, a także
przemysł budowlany oraz szklarski i ceramiczny. [45] Obejmie to sprawdzenie
przepisów dotyczących usług online – dyrektywy 98/84/WE w sprawie
prawnej ochrony usług opartych lub polegających na warunkowym dostępie oraz
dyrektywy 2000/31/WE w sprawie niektórych aspektów
prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu
elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego. [46] COM(2013) 49 łącznie z
SWD(2013) 25. [47] Więcej szczegółów można
uzyskać w załączonym dokumencie roboczym służb Komisji. [48] Zob. COM(2012) 746. [49] Zob. witryna Komisji
poświęcona inteligentnym regulacjom:
http://ec.europa.eu/smart-regulation/evaluation/index_en.htm . [50] W ramach tych
konsultacji społecznych otrzymano 53 odpowiedzi od organów publicznych, zainteresowanych
stron i obywateli. Zostaną one opublikowane wraz ze sprawozdaniem
podsumowującym w witrynie Komisji poświęconej inteligentnym regulacjom:
http://ec.europa.eu/smart-regulation/index_en.htm [51] Sprawozdania końcowe są
dostępne na stronie http://ec.europa.eu/smart-regulation/evaluation/documents_pl.htm [52] Tj. kontrola sprawności
dotycząca informacji i konsultacji z pracownikami mogłaby doprowadzić do
konsolidacji trzech dyrektyw, z uwzględnieniem wyników konsultacji z partnerami
społecznymi, po
kontroli sprawności homologacji typu pojazdów silnikowych nastąpi przegląd
dyrektywy ramowej 2007/46/WE,
zob. pełne wskazówki w tabeli wyników REFIT. [53] Konsultacje są zapisane
w art. 11 TUE oraz w protokole nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości
i proporcjonalności. Konsultacje z partnerami społecznymi w kontekście
polityki społecznej są ustanowione w art. 153, 154 i 155 TFUE, co
umożliwia też włączenie ich do REFIT. [54] Wyklucza się określone
ramy konsultacji, które zostały ustanowione w Traktatach, innym prawodawstwie
UE lub umowach międzynarodowych (np. konsultacje z partnerami społecznymi). [55]
http://ec.europa.eu/yourvoice/index_en.htm [56] Subskrypcji można
dokonywać na stronie internetowej:
https://webgate.ec.europa.eu/notifications/homePage.do?locale=en [57] Zob. badanie „Assessing the costs
and benefits of regulation”
na stronie internetowej
http://ec.europa.eu/smart-regulation/impact/commission_guidelines/docs/131210_cba_study_sg_final.pdf. [58] Zob.: http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/metals-minerals/files/steel-cum-cost-imp_en.pdf oraz: http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=7124&lang=en&title=Final-report. [59] Przykładem obszaru, którego mogłoby to dotyczyć, są przepisy
regulujące przywóz roślin i produktów roślinnych do UE, gdzie zmiany do wniosku
Komisji znajdującego się na etapie debaty w procedurze ustawodawczej powodują
ryzyko zwiększenia kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa (COM(2013)267 –
wniosek w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, zob. również załączona tabela wyników). [60] Koszty rzeczywiste określone w trybie ex-post mogą odbiegać od szacunków ex-ante ze względu na
postęp technologiczny, a także innowacje i wydajność przedsiębiorstw. Na
przykład w sektorze przemysłu stalowego, koszty ochrony środowiska przypadające
na jedną tonę produktu pozostawały na przestrzeni minionych 20 lat na stabilnym
poziomie lub obniżały się, mimo poprawiających się osiągnięć sektora w zakresie
środowiska naturalnego. (Ocena łącznych kosztów dla przemysłu stalowego: http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/metals-minerals/files/steel-cum-cost-imp_en.pdf) [61]
Wymogi dotyczące sprawozdawczości są często powiązane, toteż na przykład wymóg
składania przez Komisję sprawozdania dla Rady lub Parlamentu może nałożyć
dodatkowe obowiązki dotyczące sprawozdawczości na organy państw członkowskich,
zainteresowane strony i przedsiębiorstwa. [62] Rozporządzenie w sprawie
wspólnych przepisów dotyczących polityki spójności wymienia
28 indywidualnych wymogów dotyczących sprawozdawczości w 11 dziedzinach;
sześć z nich wymaga regularnego składania sprawozdań. Ostateczna wersja
dyrektywy w sprawie delegowania pracowników zawiera dodatkowe wymogi dotyczące
sprawozdawczości dla państw członkowskich dodane w procesie ustawodawczym (zob.
tabela wyników REFIT). [63]
Istotne postępy poczyniono w usprawnianiu wcześniej niepowiązanych strumieni
sprawozdawczości w dziedzinie wody (między dyrektywą w sprawie strategii
morskiej, ramową dyrektywą wodną oraz dyrektywą siedliskową i ptasią), w taki
sposób, że w celu spełnienia wymogów ustanowionych w różnych dyrektywach dane i
informacje muszą być podawane tylko raz, co istotnie zmniejsza obciążenie
administracyjne. Wyniki oddzielnego zadania pilotażowego zmierzającego do
zmniejszenia wymogów dotyczących sprawozdawczości w dziedzinie ścieków
komunalnych doprowadzą do uproszczenia i zwiększenia skuteczności wymogów
dotyczących sprawozdawczości. [64]
Od 2007 r. państwa członkowskie składają pojedyncze sprawozdanie dla Komisji,
zamiast oddzielnych sprawozdań dotyczących praktycznego wdrożenia 24 dyrektyw w
dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (dyrektywa 2007/30/WE zmieniająca
dyrektywę ramową 89/391/EWG). [65] W 2013 r.
Komisja przeprowadziła badanie obowiązków sprawozdawczych w dziedzinie energii
i polityki spójności w celu uproszczenia i usprawnienia wymogów. W samym tylko
obszarze energii zadanie to umożliwiło przekształcenie 43 obowiązków
sprawozdawczych w 14. [66] Zobacz konkluzje Rady
Europejskiej z dnia 24–25 października 2013 r., konkluzje Rady ds.
Konkurencyjności z grudnia 2013 r. oraz rezolucję Parlamentu Europejskiego z
dnia 17 kwietnia 2014 r. w sprawie pierwszych dziesięciu procesów konsultacji i
złagodzenia obciążenia MŚP regulacjami UE. [67] Wypowiedzi otrzymano
zwłaszcza z Finlandii, Niemiec, Niderlandów i Zjednoczonego Królestwa. [68]
http://ec.europa.eu/smart-regulation/refit/index_en.htm (wymaga weryfikacji). [69] Przewidzianego w
protokole nr 2 do Traktatu. [70] Zob. też analiza
modyfikacji w procesie ustawodawczym wniosków dotyczących uproszczenia i
zmniejszenia obciążenia w tabeli wyników REFIT, towarzysząca niniejszemu
komunikatowi. [71] Zgodnie z szacunkami
jedna trzecia obciążenia regulacyjnego prawodawstwem UE jest związana
z wdrożeniem krajowym.