SPIS TREŚCI

ZASOBY EFR – WYKORZYSTANIE I RACHUNKOWOŚĆ.. 3

CZĘŚĆ I – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: ŚRODKI ZARZĄDZANE PRZEZ KOMISJĘ EUROPEJSKĄ   9

1............... SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE 8., 9. I 10. EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU   10

1.1........... 8., 9. I 10. EFR: SKONSOLIDOWANY BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO, RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO.. 10

1.2........... 8. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO   14

1.3........... 9. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO   17

1.4........... 10. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO   20

1.5........... INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 8., 9. i 10. EFR.. 23

2............... SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ. 49

2.1........... PRZYDZIAŁY. 53

2.2........... SKONSOLIDOWANE ROZLICZENIA.. 56

2.3........... POZOSTAŁE INFORMACJE NA TEMAT ZARZĄDZANIA.. 61

CZĘŚĆ II – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE INSTRUMENTU INWESTYCYJNEGO.. 63

3.1 .......... SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ NA DZIEŃ 31 grudnia 2012 R. 65

3.2........... SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R. 66

3.3........... ZESTAWIENIE ZMIAN W ZASOBACH STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R. 67

3.4........... RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R. 68

3.5........... INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. 70

ZAŁĄCZNIK DO CZĘŚCI I – ROZDZIAŁ 2 (SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ): STAN W PODZIALE NA KRAJE I INSTRUMENTY. 102

POŚWIADCZENIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Roczne sprawozdanie finansowe dotyczące 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju za rok budżetowy 2012 zostało przygotowane zgodnie z tytułem VIII rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz zasadami, regułami i metodami rachunkowości przedstawionymi w załączniku do sprawozdania finansowego.

Oświadczam, że zgodnie z art. 125 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju ponoszę odpowiedzialność za sporządzenie i przedstawienie rocznego sprawozdania finansowego dotyczącego 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju.

Urzędnik zatwierdzający oraz Europejski Bank Inwestycyjny przekazali mi wszystkie informacje niezbędne do sporządzenia sprawozdania finansowego prezentującego aktywa i pasywa Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz wykonanie budżetu, gwarantując ich wiarygodność.

Niniejszym poświadczam, że w oparciu o wyżej wymienione informacje oraz kontrole, które uznałem za niezbędne przed podpisaniem sprawozdania finansowego, mam wystarczającą pewność, że sprawozdanie finansowe prawidłowo i rzetelnie przedstawia sytuację finansową Europejskiego Funduszu Rozwoju we wszystkich istotnych aspektach.

                                                                                                               

(podpisano)

Manfred Kraff

Księgowy

                                                                                               

ZASOBY EFR – WYKORZYSTANIE I RACHUNKOWOŚĆ

1.         KONTEKST

Unia Europejska współpracuje w zakresie rozwoju z wieloma krajami rozwijającymi się. Głównym celem tych działań jest promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego ze szczególnym naciskiem na ograniczanie i łagodzenie ubóstwa w perspektywie długoterminowej przez zapewnianie państwom będącym beneficjentami pomocy rozwojowej i pomocy technicznej. Aby to osiągnąć, Unia Europejska sporządza – wspólnie z krajami partnerskimi – strategie współpracy i uruchamia środki finansowe w celu ich realizacji. Wspomniane środki unijne przyznawane na cele rozwoju pochodzą z trzech źródeł:

– z budżetu Unii Europejskiej,

– z Europejskiego Funduszu Rozwoju,

– z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Europejski Fundusz Rozwoju (EFR) jest głównym instrumentem umożliwiającym udzielanie pomocy unijnej na finansowanie współpracy na rzecz rozwoju dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajów i terytoriów zamorskich (KTZ). Traktat rzymski z 1957 r. przewidział utworzenie EFR w celu świadczenia pomocy technicznej i finansowej, przeznaczonej początkowo tylko dla krajów afrykańskich będących wówczas koloniami i mających historyczne więzi z niektórymi państwami członkowskimi.

EFR nie jest finansowany z budżetu Unii Europejskiej. Fundusz finansowany jest przez państwa członkowskie, podlega odrębnym przepisom finansowym i zarządzany jest przez specjalny komitet. Komisja Europejska odpowiada za finansową realizację działań prowadzonych przy użyciu środków EFR, natomiast Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zarządza Instrumentem Inwestycyjnym.

W latach 2008–2013 pomoc geograficzna dla państw AKP i KTZ będzie nadal pochodzić głównie z EFR. Każda edycja funduszu ustanawiana jest zazwyczaj na okres około pięciu lat. Od czasu zawarcia pierwszej konwencji o partnerstwie w 1964 r. kolejne cykle programowania EFR odpowiadały zasadniczo cyklom zawierania umów/konwencji o partnerstwie. Każdy EFR regulowany jest osobnym rozporządzeniem finansowym, które wymaga sporządzenia sprawozdania finansowego dla każdej edycji EFR. W związku z powyższym dla każdego EFR sporządza się odrębne sprawozdanie finansowe w odniesieniu do części, którą zarządza Komisja Europejska. Sprawozdanie to przedstawia się również w postaci skonsolidowanej, aby zapewnić ogólny ogląd sytuacji finansowej w zakresie zasobów, za które odpowiada Komisja Europejska.

Na podstawie umowy z Kotonu ustanowiony został Instrument Inwestycyjny, którym zarządza Europejski Bank Inwestycyjny. Instrument ten jest wykorzystywany w celu wspierania rozwoju sektora prywatnego w państwach AKP w drodze finansowania przede wszystkim inwestycji prywatnych, choć nie jest to jedyny obszar finansowania. Instrument ma postać funduszu odnawialnego, tak aby spłaty pożyczek mogły być ponownie inwestowane w inne działania. W ten sposób Instrument sam się odnawia i jest niezależny finansowo. Ponieważ Komisja Europejska nie zarządza Instrumentem Inwestycyjnym, nie jest on uwzględniony w pierwszej części rocznego sprawozdania finansowego – w sprawozdaniach finansowych 8., 9. i 10. EFR oraz w związanym z nimi sprawozdaniu z realizacji finansowej. Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego zostało załączone jako odrębna część sprawozdania rocznego (część 2), aby przedstawić pełen obraz pomocy rozwojowej udzielonej w ramach EFR. 10. EFR obejmuje lata 2008–2013, a jego łączny budżet wynosi 22 682 mln EUR. Z tego kwotę 21 966 mln EUR przeznaczono na państwa AKP, kwotę 286 mln EUR – na KTZ, a kwotę 430 mln EUR przyznano Komisji na wydatki pomocnicze na rzecz programowania i wykonania EFR[1].

2.         W JAKI SPOSÓB FINANSOWANY JEST EFR?

Rada Europejska na posiedzeniu w dniach 15–16 grudnia 2005 r. przyjęła perspektywę finansową na lata 2007–2013. Postanowiono wówczas nie ujmować współpracy geograficznej z państwami AKP w budżecie Unii Europejskiej, ale w dalszym ciągu finansować ją przy pomocy istniejącego międzyrządowego EFR na lata 2008–2013.

Budżet Unii Europejskiej ma charakter jednoroczny i zgodnie z budżetową zasadą jednoroczności wydatki i dochody są planowane i zatwierdzane na jeden rok. W przeciwieństwie do Unii Europejskiej EFR jest funduszem, który funkcjonuje w okresach kilkuletnich. Każdy EFR ma formę wewnętrznej umowy zawartej przez państwa członkowskie, ustanawiającej fundusz ogólny w celu wdrożenia współpracy na rzecz rozwoju przez okres wynoszący zwykle pięć lat. Ponieważ zasoby są przydzielane na kilkuletnie okresy, mogą one być wykorzystywane przez cały czas trwania EFR. Fakt, że budżet nie ma charakteru jednorocznego, podkreślany jest w sprawozdawczości budżetowej, w ramach której wykonanie budżetu EFR określa się w odniesieniu do całości środków finansowych.

Zasoby EFR pochodzą z doraźnych wkładów państw członkowskich UE. Mniej więcej co pięć lat przedstawiciele państw członkowskich zbierają się na szczeblu międzyrządowym, aby ustalić łączną kwotę, która zostanie przydzielona na rzecz funduszu, oraz nadzorować jego wykonanie. Komisja następnie zarządza funduszem zgodnie z zaproponowaną przez siebie i przyjętą przez Radę unijną polityką rozwoju. W związku z tym, że każde państwo członkowskie ma swoją własną politykę rozwoju i pomocy, realizowaną równocześnie z polityką unijną, państwa członkowskie muszą koordynować swoje strategie z polityką UE, aby zapewnić ich komplementarność. Do 2010 r. do wnoszenia wkładów wzywano 15 uczestniczących państw członkowskich. W 2011 r. wystosowano wezwanie do wniesienia pierwszych wkładów w ramach 10. EFR, w którym uczestniczy 27 państw członkowskich.

Część środków z 10. EFR odłożono na pokrycie nieprzewidzianych wydatków, większość jednak zaprogramowano w orientacyjnych ramach wieloletnich, głównie geograficznych, lecz także tematycznych, aktualnie obowiązujących w odniesieniu do lat 2008–2013. Komisja przyjęła w związku z tym odnośne krajowe dokumenty strategiczne, regionalne dokumenty strategiczne oraz dokumenty strategiczne grupy państw AKP. Ich realizacja podlega dorocznemu nadzorowi, a strategie są poddawane ocenie śródokresowej (zakończonej) oraz ocenie końcowej (w toku). W wyniku oceny śródokresowej lub oceny końcowej Komisja może podjąć w imieniu Unii Europejskiej decyzję o zmianie strategii i przydziału zasobów w świetle bieżących potrzeb i wyników poszczególnych państw lub regionów AKP.

Poza wspomnianym wkładem państwa członkowskie mogą również zawierać umowy o współfinansowaniu lub dokonywać dobrowolnych wpłat na rzecz EFR.

3.       W JAKI SPOSÓB SĄ ZARZĄDZANE I WYDATKOWANE ZASOBY EFR?

3.1      Wydatki operacyjne

Wydatki operacyjne EFR przyjmują różne formy w zależności od sposobu wypłacania środków i zarządzania nimi. Zgodnie z rozporządzeniem finansowym Komisja wykorzystuje zasoby EFR, stosując następujące metody:

Zarządzanie zdecentralizowane: gdy Komisja powierza państwom trzecim, w mniejszym lub w większym stopniu zgodnie z lokalnymi warunkami, w których działa beneficjent, niektóre zadania w zakresie wykonania budżetu.

Zarządzanie scentralizowane: gdy budżet jest wykonywany bezpośrednio przez służby Komisji lub pośrednio – gdy Komisja powierza zadania wykonania budżetu organom podlegającym przepisom prawa unijnego lub krajowego, takim jak agencje Unii Europejskiej.

Zarządzanie wspólne z organizacjami międzynarodowymi: w ramach tej metody Komisja powierza określone zadania w zakresie wykonania budżetu organizacji międzynarodowej.

3.2      Poszczególne podmioty działań finansowych

Kompetencje delegowanego urzędnika zatwierdzającego obejmują cały proces zarządzania, poczynając od określenia, co należy zrobić, aby zrealizować określone cele, aż po zarządzanie podjętymi działaniami pod względem operacyjnym i budżetowym, w tym podpisywanie zobowiązań prawnych, monitorowanie wykonania, dokonywanie płatności, a w razie konieczności także odzyskiwanie środków.

Szef delegatury Unii Europejskiej jest urzędnikiem łącznikowym między Komisją a odnośnymi władzami krajowymi lub regionalnymi w państwach AKP lub KTZ. Ściśle współpracuje on z krajowymi lub regionalnymi urzędnikami zatwierdzającymi, określając strategię wykonawczą i politykę w poszczególnych sektorach, przygotowując, analizując i oceniając programy i projekty EFR.

Krajowym urzędnikiem zatwierdzającym w kraju otrzymującym środki jest urzędnik wyższego szczebla wyznaczony przez rząd każdego państwa AKP lub KTZ. Reprezentuje on władze swojego kraju we wszystkich działaniach finansowanych przez fundusz i zarządzanych przez Komisję oraz EBI. W większości przypadków funkcje te sprawuje członek rządu, zwykle krajowy minister ds. planowania lub finansów. Krajowy urzędnik zatwierdzający wypełnia obowiązki administracyjne, techniczne i finansowe związane z zarządzaniem programami i projektami EFR.

Księgowy Komisji wykonuje polecenia zapłaty i nakazy odzyskania środków sporządzone przez urzędników zatwierdzających Komisji oraz odpowiada za zarządzanie środkami finansowymi, ustanawia zasady i metody rachunkowości, zatwierdza systemy księgowe, prowadzi księgi oraz sporządza odnośne roczne sprawozdania finansowe. Ponadto księgowy ma obowiązek podpisania sprawozdania finansowego, poświadczając przy tym, że prawidłowo i rzetelnie przedstawia ono sytuację finansową.

3.3      Wykorzystanie zasobów EFR

Znaczną część zasobów finansowych przyznawanych państwom AKP i KTZ za pośrednictwem EFR stanowią dotacje. Na początku każdego EFR Unia Europejska powiadamia państwa AKP i KTZ o orientacyjnych przydziałach, które powinny być dla nich dostępne przez okres obowiązywania funduszu. Zasoby są przydzielane zgodnie z potrzebami kraju i efektywnością wykorzystania.

Na poziomie państw krajowy dokument strategiczny to dokument sporządzany przez dane państwo AKP i Komisję. Podstawą jego sporządzenia są uprzednie konsultacje z szerokim wachlarzem podmiotów, w tym podmiotów niepublicznych, z władzami lokalnymi, a w stosownych przypadkach parlamentami państw AKP. Krajowy dokument strategiczny określa hierarchię działań i pomaga budować odpowiedzialność władz lokalnych za programy współpracy.

Następnie na podstawie celów rozwojowych oraz priorytetów zawartych w krajowym dokumencie strategicznym sporządzany jest krajowy program orientacyjny, który jest z nimi spójny. Program ten skoncentrowany jest na sektorach i obszarach, na które przeznaczona zostanie pomoc; wyjaśnia się w nim, w jaki sposób zostaną osiągnięte cele pomocy, a oprócz tego zawiera on harmonogram wykonania. Krajowy dokument strategiczny i krajowy program orientacyjny podlegają ocenie dorocznej, śródokresowej i na koniec okresu obowiązywania EFR, a w czasie jego wykonania w miarę potrzeby dokonywane są w nich udoskonalenia i zmiany.

3.4      Zaciąganie zobowiązań w celu wydatkowania środków EFR

Zasoby EFR mogą zostać wydane dopiero wtedy, gdy Komisja oraz docelowy beneficjent środków EFR zaciągną zobowiązanie prawne w formie pisemnej. Pisemne zobowiązanie prawne może mieć formę umowy (o udzielenie dotacji, świadczenie usług itp.) zawartej z podmiotem podlegającym prawu prywatnemu, np. organizacją pozarządową lub podmiotem gospodarczym, bądź formę porozumienia administracyjnego lub finansowego między Komisją a podmiotami podlegającymi międzynarodowemu prawu publicznemu, takimi jak państwa i ich organy publiczne lub organizacje międzynarodowe, posiadającymi osobowość i zdolność prawną.

Zaciągnięcie zobowiązania prawnego wobec osoby trzeciej możliwe jest pod warunkiem, że w budżecie przewidziano linię z odpowiednią kwotą środków, umożliwiającą realizację danego działania. Jeżeli warunek ten jest spełniony, wymagane środki muszą zostać zarezerwowane w budżecie w drodze zobowiązania budżetowego ujętego w systemie rachunkowym. Nie ma to jednak wpływu na konta księgi głównej, jako że nie nastąpiło jeszcze obciążenie. Dzieje się tak dlatego, że system rachunkowości EFR składa się z dwóch oddzielnych, ale powiązanych ze sobą elementów:

a) kont budżetowych, które zawierają szczegółowy zapis wykonania budżetu; oraz

b) kont księgi głównej, wykorzystywanych do sporządzenia bilansu i rachunku wyniku ekonomicznego.

Na kontach budżetowych wykazuje się zobowiązania i dokonane płatności. Są one prowadzone w oparciu o metodę kasową, zgodnie z którą poszczególne wydatki lub dochody księguje się dopiero w momencie zaangażowania, wypłacenia lub otrzymania środków pieniężnych. Ten rodzaj rachunkowości jest charakterystyczny dla sektora publicznego, w przypadku którego istnieje historyczna tendencja do zwracania szczególnej uwagi na budżet i jego wykonanie.

Konta księgi głównej (zgodnie z zasadą memoriałową) służą do wykazywania wszystkich dochodów i wydatków w całym roku budżetowym (a tym samym wyniku ekonomicznego) i określania sytuacji finansowej EFR na dzień 31 grudnia danego roku w formie bilansu obejmującego aktywa i pasywa.

3.5      Dokonywanie płatności

Płatności mogą zostać dokonane dopiero po zatwierdzeniu zobowiązania budżetowego przez urzędnika zatwierdzającego.

Zaliczkowanie jest formą płatności z wyprzedzeniem mającą na celu zapewnienie płynności finansowej beneficjenta. Może być ono rozbite na kilka rat w okresie wskazanym w odnośnej umowie w sprawie zaliczkowania. Płatność lub zaliczka mogą być wykorzystane albo na realizację celów, na które były przeznaczone, w okresie wskazanym w umowie, bądź podlegają zwrotowi – w przypadku gdy beneficjent nie ponosi kosztów kwalifikowalnych, ma on obowiązek zwrócić zaliczkę na rzecz EFR. Tym samym wypłacone kwoty zaliczek nie stanowią ostatecznego wydatku, dopóki nie zostaną spełnione odnośne warunki umowne, a zatem w bilansie wykazuje się je po stronie aktywów w momencie dokonania płatności początkowej. Kwotę zaliczek po stronie aktywów zmniejsza się (całkowicie lub częściowo) o zatwierdzone koszty kwalifikowalne (które w rachunku wyniku ekonomicznego ujmuje się jako koszty) i zwrócone kwoty.

Na koniec roku należy ocenić kwalifikowalne koszty poniesione przez beneficjentów środków EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone. Na podstawie tych wyliczeń przy zakończeniu księgowań na koniec roku szacunkowe kwoty kwalifikowalne ujmuje się jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, natomiast szacowana niekwalifikowalna część kosztów pozostaje otwarta na kontach w pozycji „kwalifikowalność wymagająca sprawdzenia”. Kwoty te ujmowane są jako zobowiązania krótkoterminowe, tak aby uniknąć zawyżania aktywów i pasywów.

3.6      Odzyskanie nienależnych płatności

Kwalifikowalność wydatków finansowanych z EFR jest weryfikowana na podstawie dokumentów potwierdzających określonych w odnośnych przepisach lub w warunkach każdej dotacji. W celu optymalizacji stosunku kosztów systemów kontroli do wynikających z nich korzyści weryfikacja dokumentów potwierdzających, dotyczących ostatecznych roszczeń jest bardziej szczegółowa niż w przypadku dokumentów dotyczących roszczeń okresowych, co pozwala na wykrycie błędów w zakresie płatności okresowych, które koryguje się poprzez korektę płatności salda końcowego. Ponadto Komisja ma prawo sprawdzić rzetelność dokumentów potwierdzających w ramach kontroli w siedzibie strony występującej z roszczeniem podczas realizacji finansowanych działań lub po ich zakończeniu (ex post). Błędy stwierdzone w okresie realizacji mogą zostać poprawione w drodze korekty późniejszych roszczeń. Błędy stwierdzone ex post będą podstawą wydania nakazu odzyskania środków.

4.         SPRAWOZDAWCZOŚĆ NA KONIEC ROKU

4.1      Roczne sprawozdanie finansowe

Do obowiązków księgowego należy przygotowanie rocznego sprawozdania finansowego oraz zagwarantowanie, że prawidłowo i rzetelnie przedstawia ono sytuację finansową EFR.

Roczne sprawozdanie finansowe zostało przedstawione poniżej:

            Część I: Środki zarządzane przez Komisję Europejską

– Sprawozdanie finansowe dotyczące 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju

– Sprawozdanie z realizacji finansowej 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju

            Część II: Środki zarządzane przez Europejski Bank Inwestycyjny

– Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego

Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego zostało załączone jako odrębna część rocznego sprawozdania finansowego, aby przedstawić pełen obraz pomocy rozwojowej realizowanej w ramach EFR.

Po zbadaniu rocznego sprawozdania finansowego przez Trybunał Obrachunkowy jest ono przyjmowane przez Komisję do dnia 31 lipca następnego roku oraz przedkładane Radzie i Parlamentowi w celu uzyskania absolutorium.

4.2      Roczne sprawozdanie z działalności

Urzędnik zatwierdzający ma obowiązek sporządzenia rocznego sprawozdania z działalności dotyczącego działań wchodzących w zakres jego kompetencji. Składając takie roczne sprawozdanie z działalności, urzędnik zatwierdzający przedstawia wyniki realizacji polityki i informuje o wystarczającej jego zdaniem pewności, że środki przeznaczone na działalność opisaną w sporządzonym przez niego sprawozdaniu były wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem oraz zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz że obowiązujące procedury kontroli dają niezbędną gwarancję zgodności z prawem i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw.

5.         BADANIE I ABSOLUTORIUM

5.1      Badanie

Roczne sprawozdanie finansowe dotyczące EFR i zarządzanie zasobami funduszu podlegają nadzorowi zewnętrznej instytucji kontrolnej, jaką jest Europejski Trybunał Obrachunkowy, który sporządza sprawozdanie roczne dla Rady i Parlamentu Europejskiego. Głównym zadaniem Trybunału jest przeprowadzanie zewnętrznego, niezależnego badania rocznego sprawozdania finansowego EFR. W ramach swojej działalności Trybunał Obrachunkowy sporządza:

(1) sprawozdanie roczne, w którym wyszczególnia swoje uwagi na temat rocznego sprawozdania finansowego i operacji leżących u jego podstaw;

(2) opinię opartą na wynikach swoich kontroli, zawartą w rocznym sprawozdaniu w postaci poświadczenia wiarygodności, dotyczącą: (i) wiarygodności rachunków oraz (ii) legalności i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw;

(3) specjalne sprawozdania zawierające wyniki kontroli dotyczących określonych obszarów zarządzania.

Trybunał Obrachunkowy ma prawo wglądu we wszystkie dokumenty niezbędne w związku z przeprowadzanym przez niego badaniem. Trybunał przeprowadza kontrole wszystkich obszarów działań EFR, kontrolując m.in. legalność i prawidłowość poszczególnych operacji i płatności. Ponadto bada samo roczne sprawozdanie finansowe i poszczególne pozycje bilansu i rachunku wyniku ekonomicznego, jak również całościową prezentację sprawozdania finansowego. W ten sposób Trybunał może przedstawić swoją opinię nie tylko w odniesieniu do danych liczbowych, ale także istniejącego systemu i procedur kontrolnych.

5.2      Absolutorium

Ostateczna kontrola ma miejsce w ramach procedury udzielenia absolutorium z realizacji finansowej zasobów EFR za dany rok budżetowy. Organem udzielającym absolutorium z realizacji EFR jest Parlament Europejski. Oznacza to, że po badaniu i ostatecznym zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego Rada wydaje zalecenie, a następnie Parlament podejmuje decyzję w sprawie udzielenia absolutorium Komisji w związku z realizacją finansową zasobów EFR za poprzedni rok budżetowy. Decyzja ta oparta jest na ocenie sprawozdania finansowego, sprawozdaniu rocznym Trybunału Obrachunkowego (zawierającym formalne poświadczenie wiarygodności) oraz odpowiedziach Komisji, jak również uwzględnia pytania i prośby o udzielenie dodatkowych informacji skierowane do Komisji.

Absolutorium odzwierciedla polityczne aspekty zewnętrznej kontroli realizacji finansowej i stanowi decyzję, którą Parlament Europejski, działając na zalecenie Rady, „zwalnia” Komisję z odpowiedzialności za zarządzanie realizacją finansową w danym roku budżetowym. Procedura udzielenia absolutorium może zakończyć się na dwa sposoby: udzieleniem lub przesunięciem terminu udzielenia absolutorium. Przy udzielaniu absolutorium Parlament może zwrócić szczególną uwagę na spostrzeżenia, które uznaje za ważne, i często wydaje przy tym zalecenia dla Komisji dotyczące działań, które powinna ona podjąć w związku z tymi kwestiami. Komisja opisuje przedsięwzięte środki w sprawozdaniu z działań następczych oraz planie działań, które następnie wysyła do Parlamentu i do Rady.

CZĘŚĆ I – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: ŚRODKI ZARZĄDZANE PRZEZ KOMISJĘ EUROPEJSKĄ[2]

1.           SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE 8., 9. I 10. EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU 

1.1         8., 9. I 10. EFR: SKONSOLIDOWANY BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO, RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

SKONSOLIDOWANY BILANS 8., 9. i 10. EFR        

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA TRWAŁE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.1 || 438 || 380

|| || || ||

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 1 334 || 1 175

|| Należności || 2.3 || 70 || 111

|| Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 2.5 || 690 || 1 224

||   || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 2 532 || 2 891

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE: || || ||

|| Zobowiązania || 2.6 || (40) || -

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (1 057) || (1 033)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (1 097) || (1 033)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || 1 435 || 1 858

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 29 579 || 26 979

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || 2 252 || 2 252

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (27 374) || (24 674)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || (3 023) || (2 700)

|| AKTYWA NETTO || || 1 435 || 1 858

SKONSOLIDOWANY RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 8., 9. I 10. EFR

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 124 || 99

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || || ||

Koszty operacyjne || 3.2 || (3 017) || (2 702)

Koszty administracyjne || 3.3 || (107) || (75)

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || (3 001) || (2 679)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (22) || (20)

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (22) || (21)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || (3 023) || (2 700)

SKONSOLIDOWANY RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH 8., 9. i 10. EFR         

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

Wynik ekonomiczny za rok || || (3 023) || (2 700)

|| || ||

DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA || 4.2 || ||

Wkłady zwykłe państw członkowskich || || 2 606 || 3 238

Wkłady w postaci współfinansowania || || 19 || 7

Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości należności (lub ich odwrócenie) || || 4 || 6

|| || ||

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu zaliczkowania długoterminowego || || (58) || (28)

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu zaliczkowania krótkoterminowego || || (159) || (79)

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu należności krótkoterminowych[3] || || 31 || 14

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu zobowiązań długoterminowych || || 40 || -

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu zobowiązań krótkoterminowych[4] || || 6 || (42)

|| || ||

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO || || (534) || 417

|| || ||

ZWIĘKSZENIE/(ZMNIEJSZENIE) NETTO STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH I ICH EKWIWALENTÓW || || (534) || 417

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek roku || 2.5 || 1 224 || 808

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec roku || 2.5 || 690 || 1 224

SKONSOLIDOWANE ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 8., 9. I 10. EFR     

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 45 691 || 21 812 || 23 879 || (24 674) || 2 252 || 1 458

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (3 100) || 3 100 || - || - || 3 100

 Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (2 700) || - || (2 700)

 SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 R. || 45 691 || 18 712 || 26 979 || (27 374) || 2 252 || 1 858

 Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (2 600) || 2 600 || - || - || 2 600

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (3 023) || - || (3 023)

 SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 45 691 || 16 112 || 29 579 || (30 396) || 2 252 || 1 435

1.2         8. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

BILANS 8. EFR          

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 38 || 70

|| Należności || 2.3 || 1 || 4

|| Rachunki łącznikowe || 2.4 || 345 || 387

|| || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 384 || 461

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (22) || (29)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (22) || (29)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || 361 || 432

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 12 840 || 12 840

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || (2 354) || (2 276)

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (10 132) || (10 042)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || 7 || (90)

|| AKTYWA NETTO || || 361 || 432

RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 8. EFR   

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 58 || 40

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || 3.2 || (49) || (128)

|| || ||

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || 9 || (88)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (2) || (1)

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (2) || (2)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || 7 || (90)

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 8. EFR

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 12 840 || - || 12 840 || (10 042) || (2 237) || 560

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || - || - || - || - || -

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || (38) || (38)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (90) || - || (90)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 R. || 12 840 || - || 12 840 || (10 132) || (2 276) || 432

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || - || - || - || - || -

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || (78) || (78)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || 7 || - || 7

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 12 840 || - || 12 840 || (10 125) || (2 354) || 361

1.3         9. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

BILANS 9. EFR

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA TRWAŁE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.1 || 119 || 191

|| || || ||

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 447 || 569

|| Należności || 2.3 || 58 || 87

|| Rachunki łącznikowe || 2.4 || 1 919 || 2 557

|| Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 2.5 || - || 6

||   || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 2 543 || 3 410

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (375) || (315)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (375) || (315)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || 2 168 || 3 096

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 11 699 || 11 699

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || 4 126 || 4 227

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (12 830) || (11 932)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || (827) || (898)

|| AKTYWA NETTO || || 2 168 || 3 096

RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 9. EFR

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 49 || 49

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || || ||

Koszty operacyjne || 3.2 || (856) || (924)

Koszty administracyjne || 3.3 || (1) || (3)

|| || ||

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || (809) || (879)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (18) || (19)

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (18) || (19)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || (827) || (898)

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 9. EFR

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 11 699 || 660 || 11 039 || (11 932) ||   4 157 || 3 263

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (660) || 660 || - || - || 660

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || 70 || 70

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (898) || - || (898)

SALDO NA DZIEŃ 31 grudnia 2011 R. || 11 699 || - || 11 699 || (12 830) || 4 227 || 3 096

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || - || - || - || - || -

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || (100) || (100)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (827) || - || (827)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 11 699 || - || 11 699 || (13 657) || 4 126 || 2 168

1.4         10. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

BILANS 10. EFR

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA TRWAŁE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.1 || 319 || 189

|| || || ||

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 849 || 536

|| Należności || 2.3 || 11 || 20

|| Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 2.5 || 690 || 1 218

||   || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 1 869 || 1 963

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.6 || (40) || -

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (660) || (689)

|| Rachunki łącznikowe || 2.4 || (2 264) || (2 944)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (2 963) || (3 633)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || (1 095) || (1 670)

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 5 040 || 2 440

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || 479 || 301

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (4 411) || (2 699)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || (2 203) || (1 712)

|| AKTYWA NETTO || || (1 095) || (1 670)

RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 10. EFR

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 18 || 10

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || || ||

Koszty operacyjne || 3.2 || (2 112) || (1 650)

Koszty administracyjne || 3.3 || (106) || (72)

|| || ||

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || (2 201) || (1 712)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (2) || 0

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (2) || (1)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || (2 203) || (1 712)

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 10. EFR

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 21 152 || 21 152 || - || (2 699) || 333 || (2 366)

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (2 440) || 2 440 || - || - || 2 440

Przesunięcia z 8. i 9. EFR || - || - || - || - || (32) || (32)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (1 712) || - || (1 712)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 R. || 21 152 || 18 712 || 2 440 || (4 411) || 301 || (1 670)

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (2 600) || 2 600 || - || - || 2 600

Przesunięcia z/do 8. i 9. EFR || - || - || - || - || 178 || 178

 Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (2 203) || - || (2 700)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 21 152 || 16 112 || 5 040 || (6 614) || 479 || (1 095)

1.5         INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 8., 9. i 10. EFR  

1.         ISTOTNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI

1.1.     PRZEPISY PRAWNE I ROZPORZĄDZENIE FINANSOWE

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z rozporządzeniem finansowym mającym zastosowanie do 10. EFR. Zgodnie z przepisami art. 121 tego rozporządzenia sprawozdanie finansowe sporządza się zgodnie z zasadą memoriałową.

Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z zasadami i metodami rachunkowości dotyczącymi EFR, opracowanymi na podstawie Międzynarodowych standardów rachunkowości sektora publicznego (MSRSP) lub, w razie ich braku, na podstawie Międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (MSSF) opublikowanych odpowiednio przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Sektora Publicznego (RMSRSP) i Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR). Zasady rachunkowości przyjęte przez księgowego EFR zostały zastosowane w odniesieniu do części zasobów EFR, w przypadku których Komisja Europejska jest odpowiedzialna za zarządzanie finansami.

Księgowy EFR przesyła tymczasowe sprawozdanie finansowe Trybunałowi Obrachunkowemu do dnia 31 marca kolejnego roku w celu jego zbadania. Trybunał Obrachunkowy, do dnia 15 czerwca, przedstawia Komisji swoje uwagi w sprawie sprawozdania (art. 125). Na podstawie tych uwag Komisja zatwierdza ostateczne sprawozdanie do dnia 31 lipca i przesyła je Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Trybunałowi Obrachunkowemu. Następnie do dnia 15 listopada sprawozdanie jest publikowane w Dzienniku Urzędowym wraz z poświadczeniem wiarygodności wydanym przez Trybunał Obrachunkowy w odniesieniu do tej części środków EFR, w przypadku której Komisja odpowiada za zarządzanie finansami.

1.2.     ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Celem sprawozdania finansowego jest dostarczenie przydatnych dla szerokiego kręgu odbiorców informacji o sytuacji finansowej, wynikach i przepływach pieniężnych danego podmiotu. W przypadku podmiotu sektora publicznego, jakim jest EFR, celem jest przede wszystkim dostarczenie informacji przydatnych w procesie podejmowania decyzji oraz rozliczenie się podmiotu z powierzonych mu środków.

Sprawozdanie finansowe, aby rzetelnie i prawidłowo przedstawiać sytuację podmiotu, musi zawierać nie tylko istotne informacje na temat charakteru i zakresu działalności danej organizacji, sposobu jej finansowania oraz ostateczne informacje na temat jej działalności, ale również przedstawić te informacje w jasny i zrozumiały sposób, umożliwiający porównanie poszczególnych lat budżetowych. Niniejszy dokument został sporządzony w oparciu o wyżej wymienione cele.

System rachunkowości EFR obejmuje konta księgi głównej i konta budżetowe. Konta budżetowe dają szczegółowy obraz wykonania budżetu. Prowadzone są w oparciu o metodę kasową. Konta księgi głównej umożliwiają sporządzenie sprawozdania finansowego, ponieważ wykazują wszystkie koszty i przychody za dany rok budżetowy w oparciu o zasadę memoriałową i są wykorzystywane w celu określenia sytuacji finansowej w formie bilansu na dzień 31 grudnia.

Artykuł 120 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. EFR określa zasady rachunkowości, zgodnie z którymi należy sporządzać sprawozdania finansowe:

– założenie kontynuowania działalności;

– ostrożność;

– jednolite metody rachunkowości;

– porównywalność informacji;

– istotność;

– zakaz kompensat;

– wyższość treści nad formą;

– zasada memoriałowa.

1.3.     PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

1.3.1.  Waluta funkcjonalna i sprawozdawcza

Sprawozdanie finansowe przedstawione jest w mln euro, przy czym euro jest walutą funkcjonalną i sprawozdawczą EFR.

1.3.2.  Waluta i zasady przeliczania

Transakcje w walutach obcych przelicza się na euro według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Dodatnie i ujemne różnice kursowe wynikające z rozliczenia transakcji w walutach obcych oraz z przeliczenia aktywów i pasywów pieniężnych denominowanych w walutach obcych według kursów wymiany na koniec roku ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego.

Stan na koniec roku aktywów i pasywów pieniężnych denominowanych w walutach obcych przelicza się na euro według poniższych kursów obowiązujących na dzień 31 grudnia:     

Waluta || 31.12.2012 || 31.12.2011 || Waluta || 31.12.2012 || 31.12.2011

XOF || 655,957 || 655,957 || KES || 113,460 || 109,362

XAF || 655,957 || 655,957 || BIF || 2037,95 || 1780,23

NGN || 206,074 || 204,185 || SLL || 5709,56 || 5663,54

PGK || 2,76702 || 2,81057 || TZS || 2077,48 || 2058,31

HTG || 56,2987 || 53,2461 || UGX || 3508,51 || 3181,89

GNF || 9250,40 || 9155,86 || MGA || 2981,70 || 2870,88

MWK || 439,917 || 213,286 || SZL || 11,1727 || 10,4830

1.3.3.  Wykorzystanie szacunków

Zgodnie z MSRSP i z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości kwoty wykazane w sprawozdaniu finansowym muszą bazować na szacunkach i założeniach kierownictwa przyjętych w oparciu o najbardziej wiarygodne dostępne informacje. Istotne szacunki obejmują między innymi rezerwy, odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości należności oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Rzeczywiste wyniki mogą nie pokrywać się z szacunkami. Zmiany w zakresie szacunków znajdują odzwierciedlenie w okresie, w którym stają się one wiadome.

1.4.     BILANS

1.4.1.  Kwoty zaliczek

Zaliczkowanie jest formą płatności z wyprzedzeniem mającą na celu zapewnienie płynności finansowej beneficjenta. Może być ono rozbite na szereg płatności w okresie wskazanym w danej umowie w sprawie zaliczkowania. Płatność lub zaliczka podlega zwrotowi lub musi zostać wykorzystana na cele, na które była przeznaczona, w okresie wskazanym w umowie. Beneficjent, który nie poniesie kosztów kwalifikowalnych, zobowiązany jest do zwrócenia EFR przyznanej zaliczki. Kwotę zaliczkowania zmniejsza się (całkowicie lub częściowo) o zatwierdzone koszty kwalifikowalne i zwrócone kwoty.

Nierozliczone na koniec roku kwoty zaliczek wycenia się według pierwotnej wypłaconej kwoty pomniejszonej o: zwrócone kwoty, rozliczone kwoty kwalifikowalne, szacunkowe kwoty kwalifikowalne nierozliczone na koniec roku oraz obniżenia wartości.

Odsetki od zaliczek ujmuje się w chwili ich uzyskania zgodnie z przepisami odnośnej umowy. Na koniec roku dokonywany jest szacunek dochodu z tytułu naliczonych odsetek w oparciu o najbardziej wiarygodne informacje.

1.4.2.  Należności

Należności wykazuje się w kwocie początkowej pomniejszonej o odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości. Odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości należności dokonuje się, gdy istnieją obiektywne przesłanki wskazujące na to, że nie będzie można odzyskać pełnej należnej kwoty na pierwotnie ustalonych warunkach. Kwota odpisu stanowi różnicę między wartością bilansową składnika aktywów a wartością odzyskiwalną stanowiącą wartość bieżącą spodziewanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowaną według rynkowej stopy procentowej obowiązującej podobnych pożyczkobiorców. Ujmowany jest również ogólny odpis aktualizujący wartość dla nierozliczonych nakazów odzyskania środków nieobjętych jeszcze odpisem szczegółowym. Ogólny odpis aktualizujący wartość oparty jest na stopach strat z lat ubiegłych. Kwota odpisu aktualizującego wartość ujmowana jest w rachunku wyniku ekonomicznego.

1.4.3.  Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty to instrumenty finansowe, które definiuje się jako aktywa obrotowe. Obejmują one środki pieniężne w kasie, depozyty bankowe płatne na żądanie i inne krótkoterminowe wysoce płynne inwestycje o pierwotnym terminie zapadalności do trzech miesięcy.

1.4.4.  Zobowiązania

Znacząca kwota zobowiązań EFR nie jest związana z zakupem towarów ani usług, obejmuje natomiast kwoty niezaspokojonych roszczeń z tytułu zestawień poniesionych wydatków od beneficjentów dotacji lub innych form finansowania. Są one wykazywane jako zobowiązania w wysokości kwoty stanowiącej przedmiot roszczenia w chwili otrzymania zestawienia poniesionych wydatków, a po weryfikacji są zatwierdzane jako kwalifikowalne przez właściwe podmioty finansowe. Na tym etapie wyceniane są w wysokości zatwierdzonej i kwalifikowalnej kwoty.

Zobowiązania z tytułu zakupu towarów i usług ujmowane są w momencie otrzymania faktury w wysokości kwoty początkowej, a powiązane koszty ujmowane są w księgach rachunkowych w momencie realizacji i akceptacji dostaw lub usług.

1.4.5.  Rezerwy

Rezerwy ujmuje się, gdy EFR związany jest prawnym lub zwyczajowo oczekiwanym obowiązkiem wobec osób trzecich w wyniku przeszłych zdarzeń, gdy zwiększa się prawdopodobieństwo, że w celu realizacji zobowiązania konieczny będzie wypływ środków, oraz gdy kwoty można wiarygodnie oszacować. Kwotę rezerwy ustala się poprzez najlepsze możliwe oszacowanie spodziewanych wydatków, które będą konieczne w celu realizacji bieżącego zobowiązania na dzień sprawozdawczy.

1.4.6.  Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów

Zasadniczym elementem rachunkowości memoriałowej jest zapewnienie ujęcia transakcji w roku obrotowym, do którego się odnoszą. Jest to związane z zamknięciem księgowań. Należy w szczególności oszacować koszty kwalifikowalne poniesione przez beneficjentów EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone EFR (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów). Z kolei niektóre płatności dokonane w bieżącym roku odnoszą się do kolejnych okresów (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów) i należy je wskazać oraz uwzględnić w kolejnych okresach.

Zgodnie z zasadami rachunkowości EFR transakcje i zdarzenia ujmuje się w sprawozdaniu finansowym w okresie, do którego się odnoszą. Na koniec okresu obrachunkowego bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów są ujmowane w oparciu o szacowaną kwotę zobowiązań przypadających na dany okres. Kalkulacji biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dokonuje się zgodnie z wydanymi przez Komisję szczegółowymi wytycznymi operacyjnymi i praktycznymi, które mają gwarantować, że sprawozdanie finansowe prawidłowo i rzetelnie przedstawia sytuację.

Również przychody ujmuje się w okresie, do którego się one odnoszą. Na koniec roku, w przypadku gdy faktura nie została jeszcze wystawiona, a usługa lub dostawa została zrealizowana przez EFR lub w przypadku istnienia umowy (tj. poprzez odniesienie do traktatu), w sprawozdaniu finansowym ujmuje się naliczony dochód.

Ponadto w przypadku gdy na koniec roku faktura została wystawiona, a usługi lub dostawy nie zostały jeszcze zrealizowane, przychody uznaje się za przychody przyszłych okresów i ujmuje w kolejnym okresie obrachunkowym.

1.5.     RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO

1.5.1.  Przychody

Europejski Fundusz Rozwoju nie posiada przychodów budżetowych. Wkłady zwykłe państw członkowskich są ujmowane jako kapitał. Przychody obejmują odzyskanie wydatków oraz przychody z odsetek.

Odzyskanie wydatków

W przypadku transakcji uzasadniających zwrot środków wypłaconych uprzednio przez EFR beneficjentowi końcowemu lub państwu trzeciemu wystawia się nakazy odzyskania środków oraz dokonuje odliczeń od kolejnych płatności i wykazuje się je jako:

– Odzyskanie wydatków: wystawienie nakazu odzyskania środków skutkuje ujęciem należności od odbiorcy jako przychodu w rachunku wyniku ekonomicznego za dany rok; lub

– odzyskanie kwot zaliczek: wówczas kwota wykazywana jest w bilansie w pozycji „Płatności zaliczkowe”.

Przychody z odsetek

Przychody z odsetek ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Przychody z odsetek obejmują uzyskane lub należne odsetki od środków pieniężnych i depozytów na żądanie na rachunkach w bankach komercyjnych lub z tytułu zwłoki w zapłacie należności na rzecz EFR. Przychody z odsetek są wykazywane w momencie ich naliczenia.

1.5.2.  Koszty

Koszty pozapodatkowe wynikające z zakupu towarów i usług ujmuje się z chwilą dostawy lub realizacji i akceptacji. Wycenia się je po koszcie wytworzenia określonym na fakturze.

Koszty związane z podatkami i opłatami stanowią większość wydatków EFR. Odnoszą się do transferów na rzecz beneficjentów i dzielą się na trzy rodzaje: wierzytelności, transfery na mocy umów oraz dotacje, wkłady i darowizny w dowolnej wysokości.

Transfery ujmuje się jako koszty w okresie, w którym miały miejsce zdarzenia leżące u ich podstaw, pod warunkiem że przepisy (rozporządzenie finansowe lub inne przepisy) dopuszczają tego rodzaju transfer lub została podpisana umowa dopuszczająca transfer, beneficjent spełnia wszelkie kryteria kwalifikowalności oraz możliwe jest wiarygodne oszacowanie kwoty.

Otrzymany wniosek o płatność lub zestawienie poniesionych wydatków spełniające kryteria ujmowania wykazywane są jako koszt w wysokości kwalifikowalnej kwoty. Na koniec roku poniesione koszty kwalifikowalne należne beneficjentom, lecz jeszcze niezgłoszone, wycenia i ujmuje się jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Koszty z tytułu odsetek

Koszty z tytułu odsetek ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Koszty z tytułu odsetek obejmują zapłacone lub należne odsetki i są wykazywane w miarę ich naliczania.

1.6.     AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE

1.6.1.  Aktywa warunkowe

Warunkowy składnik aktywów jest możliwym składnikiem aktywów, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych oraz którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli EFR. Informacje o aktywach warunkowych ujawnia się, jeśli wpływ korzyści ekonomicznych lub innych świadczeń jest prawdopodobny.

Aktywa warunkowe wycenia się na każdy dzień bilansowy, aby zapewnić odpowiednie odzwierciedlenie zaistniałego biegu zdarzeń w sprawozdaniu finansowym. Jeśli uzyskanie korzyści ekonomicznych lub świadczeń stało się praktycznie pewne oraz jeśli można wiarygodnie wycenić wartość składnika aktywów, składnik aktywów i związany z nim przychód ujmowane są w sprawozdaniu finansowym dotyczącym okresu, w którym nastąpiła zmiana.

Gwarancje to składniki aktywów, które mogą powstać na skutek przeszłych zdarzeń i których istnienie zostanie potwierdzone przez wystąpienie lub niewystąpienie przedmiotu gwarancji. Gwarancje mogą się zatem kwalifikować do aktywów warunkowych. Gwarancja podlega rozliczeniu, kiedy jej przedmiot już nie istnieje. Gwarancja zostaje zrealizowana, kiedy spełnione są warunki wystąpienia do gwaranta o wypłatę.

1.6.2.  Zobowiązania warunkowe

Warunkowy składnik zobowiązań jest możliwym zobowiązaniem, które powstaje na skutek zdarzeń przeszłych oraz którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli EFR, lub obecne zobowiązanie, które powstaje na skutek przeszłych zdarzeń, ale nie jest ujmowane w sprawozdaniu, ponieważ nie jest prawdopodobne, aby w celu realizacji zobowiązania konieczny był wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia lub, w rzadkich przypadkach, gdy kwoty zobowiązania nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie. Zobowiązania warunkowe wykazuje się, chyba że możliwość wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia jest odległa.

Zobowiązania warunkowe ocenia się na każdy dzień bilansowy w celu ustalenia, czy wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia nie stał się prawdopodobny. Jeśli stanie się prawdopodobne, że wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia będzie konieczny w związku z pozycją ujętą jako zobowiązanie warunkowe, tworzy się rezerwę w sprawozdaniu finansowym dotyczącym okresu, w którym nastąpiła zmiana prawdopodobieństwa.

2.         INFORMACJA DODATKOWA DO BILANSU

AKTYWA TRWAŁE

2.1      PŁATNOŚCI ZALICZKOWE

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Płatności zaliczkowe || - || 119 || 319 || 438 || 380

OGÓŁEM || - || 119 || 319 || 438 || 380

Wiele umów przewiduje wypłatę zaliczek przed rozpoczęciem prac, realizacją dostaw lub usług. W niektórych przypadkach określone w umowach harmonogramy płatności przewidują płatności na podstawie sprawozdań z postępów prac. Zaliczki są zazwyczaj wypłacane w walucie kraju lub terytorium, gdzie realizowany jest projekt.

Okres ściągalności lub wykorzystania zaliczkowania decyduje o tym, czy wykazywane jest ono w aktywach jako zaliczkowanie krótkoterminowe czy długoterminowe. Wykorzystanie jest określane w porozumieniu dotyczącym danego projektu. Wszystkie spłaty lub wykorzystanie zapadalne w terminie krótszym niż dwanaście miesięcy od dnia sprawozdawczego wykazuje się jako zaliczkowanie krótkoterminowe. Ponieważ wiele z projektów EFR ma charakter długoterminowy, powiązane z nimi zaliczki powinny być dostępne przez okres dłuższy niż jeden rok. Tym samym takie kwoty zaliczek wykazuje się jako aktywa długoterminowe.

Zwiększenie zaliczkowania długoterminowego o 58 mln EUR w stosunku do 31.12.2011 r. wynika przede wszystkim ze zwiększenia zaliczkowania długoterminowego związanego z projektami PIR[5] (97 mln EUR), projektami w ramach AKP (42 mln EUR) oraz z dotacjami w ramach programów PIN[6] (10 mln EUR), zrównoważonego zmniejszeniem zaliczkowania w ramach AKP (73 mln EUR) oraz związku z kosztami administracyjnymi (29 mln EUR).

       

AKTYWA OBROTOWE

2.2      PŁATNOŚCI ZALICZKOWE

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Płatności zaliczkowe (brutto) || 70 || 1 207 || 2 316 || 3 593 || 3 415

Minus szacunkowe rozliczenie płatności zaliczkowych || (32) || (760) || (1 468) || (2 259) || (2 240)

OGÓŁEM || 38 || 447 || 849 || 1 334 || 1 175

Wzrost zaliczkowania krótkoterminowego netto o 159 mln EUR wynika przede wszystkim ze wzrostu zaliczkowania związanego z instrumentami pomocy: dotacjami w ramach programów PIN (147 mln EUR), projektami PIR (68 mln EUR) i umorzeniem długów w ramach AKP (39 mln EUR). Wzrost ten został częściowo zrównoważony zmniejszeniem zaliczkowania netto związanego z polityką sektorową (65 mln EUR) i projektami w sektorze socjalnym w ramach AKP (32 mln EUR).

2.2.1 Gwarancje uzyskane w związku z zaliczkowaniem

Utrzymuje się gwarancje, które mają na celu zabezpieczenie zaliczkowania oraz które są zwalniane po zapłacie ostatniego roszczenia w ramach projektu. W przypadku gwarancji wykazuje się dwie wartości: „wartość nominalną” i „wartość bieżącą”. W przypadku „wartości nominalnej” zdarzenie generujące jest związane z istnieniem gwarancji. W przypadku „wartości bieżącej” zdarzeniem generującym gwarancji jest płatność zaliczkowa lub późniejsze rozliczenia.

Na dzień 31 grudnia 2012 r. wartość nominalna gwarancji otrzymanych przez EFR w związku z zaliczkowaniem wynosi 566 mln EUR. Wartość bieżąca tych gwarancji wynosi 391 mln EUR. Na dzień 31 grudnia 2011 r. wartości te wynosiły odpowiednio 637 mln EUR i 394 mln EUR.

2.3      NALEŻNOŚCI

|| || || || || mln EUR

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Należności od klientów || 2.3.1. || 1 || 6 || 2 || 10 || 13

Należności od państw członkowskich || 2.3.2. || - || - || 3 || 3 || 9

Naliczone dochody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów || 2.3.3. || 0 || 51 || 6 || 57 || 89

OGÓŁEM || || 1 || 58 || 11 || 70 || 111

2.3.1 Należności od klientów

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Należności od klientów || 5 || 19 || 3 || 26 || 27

-Odpis aktualizujący wartość || (3) || (12) || (1) || (16) || (13)

OGÓŁEM || 1 || 6 || 2 || 10 || 13

Pozycja ta obejmuje nakazy odzyskania środków ujęte na dzień 31 grudnia 2012 r. jako ustalone należności do odzyskania, które jeszcze nie zostały ujęte w innych pozycjach bilansowych po stronie aktywów. Bilans zamknięcia nakazów odzyskania środków odzwierciedla wartość wystawionych, lecz nieuregulowanych nakazów odzyskania środków na koniec roku.

Poniżej przedstawiono zmiany w niezrealizowanych nakazach odzyskania środków w stosownym okresie.

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 || OGÓŁEM 2011

Niezrealizowane nakazy odzyskania środków na początku roku || 6 || 19 || 1 || 25 || 18

Wystawione nakazy odzyskania środków || 12 || 64 || 63 || 139 || 130

Zamknięte nakazy odzyskania środków || (13) || (64) || (61) || (138) || (123)

Zrealizowanie || (12) || (43) || (43) || (97) || (108)

Odstąpienie (art. 73 RF) || - || (1) || - || (1) || (1)

Anulowanie || 0 || (3) || 0 || (4) || (2)

Kompensowanie || (2) || (17) || (18) || (36) || (13)

Niezrealizowane nakazy odzyskania środków na koniec roku || 5 || 19 || 3 || 26 || 25

2.3.2 Należności od państw członkowskich

Wynosząca 3 mln EUR należność od państw członkowskich w 10. EFR obejmuje wkład w ramach współfinansowania należny od Belgii, Hiszpanii i Szwecji.

2.3.3 Naliczone dochody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów

Naliczone dochody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów obejmują głównie narosłe odsetki od kwot zaliczkowania. W pozycji tej ujęto również odsetki narosłe z tytułu opóźnień we wniesieniu wkładów.

Zmniejszenie kwoty naliczonych dochodów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów wynika z niższych narosłych odsetek z tytułu zaliczkowania (zob. nota 3.4).

2.4      RACHUNKI ŁĄCZNIKOWE

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

do/z 6. EFR || (2 065) || (214) || - || (2 279) || (2 279)

do/z 7. EFR || - || 2 279 || - || 2 279 || 2 279

do/z 8. EFR || - || (3 038) || 628 || (2 410) || (2 453)

do/z 9. EFR || 3 038 || - || (2 892) || 146 || (491)

do/z 10. EFR || (628) || 2 892 || - || 2 264 || 2 944

OGÓŁEM || 345 || 1 919 || (2 264) || 0 || 0

W celu zapewnienia efektywności do 10. EFR przyporządkowano ogólną pulę środków finansowych obejmującą wszystkie EFR. W związku z tym operacje realizowane pomiędzy poszczególnymi EFR są rozliczane na rachunkach łącznikowych pomiędzy bilansami poszczególnych EFR.

Najistotniejsze przesunięcia na rachunkach łącznikowych w 2012 r. dotyczyły płatności dokonanych w ramach 10. EFR na wykonanie 8. i 9. EFR.

         

2.5      ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY[7]

|| || || || || mln EUR

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Środki pieniężne na rachunkach bankowych || 2.5.1. || - || - || 687 || 687 || 1 211

Rachunki zabezpieczające STABEX || 2.5.2. || - || - || 2 || 2 || 5

Rachunki bankowe do celów współfinansowania || 2.5.3. || - || - || - || - || 8

Specjalny fundusz Demokratycznej Republiki Konga[8] || - || - || - || 1 || 1 || 1

OGÓŁEM || || - || - || 690 || 690 || 1 224

2.5.1 Środki pieniężne na rachunkach bankowych

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Rachunki specjalne – instytucje finansowe państw członkowskich || - || - || 633 || 633 || 1 129

Rachunki bieżące – banki komercyjne || || || 54 || 54 || 80

Lokalni upoważnieni płatnicy || - || - || 0 || 0 || 2

OGÓŁEM || - || - || 687 || 687 || 1 211

Ogólne zmniejszenie stanu środków pieniężnych na rachunkach bankowych wynika przede wszystkim z kwoty dokonanych płatności oraz wyższego poziomu wykonania budżetu, niż to miało miejsce w poprzednim okresie sprawozdawczym.

Środki na rachunkach lokalnych upoważnionych płatników to kwoty zdeponowane na rachunkach bankowych w państwach AKP oraz KTZ, wykorzystywane w celu realizacji płatności w walucie lokalnej w kraju będącym beneficjentem. Rachunki te prowadzone są w euro lub w walucie państwa członkowskiego UE. Aby zapewnić bardziej scentralizowane zarządzanie płatnościami w 2012 r. zamknięto 3 z 4 istniejących nadal rachunków lokalnych upoważnionych płatników.

2.5.2 Rachunki zabezpieczające STABEX

|| mln EUR

|| Stan na dzień 31.12.2012 r. || Stan na dzień 31.12.2011 r.

Wybrzeże Kości Słoniowej || 2 || 2

Malawi || - || 1

Pozostałe państwa || 0 || 2

OGÓŁEM || 2 || 5

STABEX to akronim, oznaczający kompensacyjny system finansowania Unii Europejskiej stosowany w celu zapewnienia państwom AKP stabilnych dochodów z wywozu. Został on wprowadzony po raz pierwszy w konwencji z Lomé (1975 r.) w celu przeciwdziałania szkodliwym skutkom niestabilnych przychodów z wywozu produktów rolnych. Saldo na rachunkach zabezpieczających STABEX stanowi sumę dostępnych środków STABEX, które zostaną w przyszłości przesunięte na rzecz odpowiedniego państwa AKP będącego beneficjentem. Saldo to zostało przypisane do 10. EFR. W 2012 r. zamknięto osiem rachunków zabezpieczających STABEX w związku z rozwiązaniem instrumentu pomocy STABEX.

Oprócz tych środków istnieją także inne środki STABEX znajdujące się w posiadaniu państw AKP będących beneficjentami. Po osiągnięciu przez Komisję oraz dane państwo (AKP) będące beneficjentem porozumienia w sprawie sposobu wykorzystania środków STABEX, obydwie strony podpisują umowę o ich przekazaniu. Zgodnie z postanowieniami art. 211 czwartej Konwencji z Lomé[9] (ze zmianami) środki przekazywane są na oprocentowany rachunek z wymogiem podwójnego podpisu (Komisji Europejskiej i państwa będącego beneficjentem) otwarty w imieniu danego państwa AKP. Środki pozostają na rachunkach z wymogiem podwójnego podpisu do czasu, gdy przesunięcie do określonego projektu zostanie uzasadnione na mocy wytycznych dla wzajemnych zobowiązań.

Urzędnik zatwierdzający Komisji zachowuje prawo do zatwierdzania transakcji na rachunku swoim podpisem dla zapewnienia wydatkowania środków zgodnie z przeznaczeniem. Środki na rachunkach wymagających podwójnego podpisu stanowią własność państwa AKP i jako takie nie są ujmowane jako aktywa w rocznym sprawozdaniu finansowym EFR. Przesunięcia na omawiane wyżej rachunki są ujmowane jako płatności STABEX.

Zgodnie z art. 1.4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR[10] w 2012 r. z rachunków wymagających podwójnego podpisu w państwach AKP zwrócono na rzecz EFR 49 mln EUR. Środki te przekazały w większości: Wyspy Salomona (12 mln EUR), Wybrzeże Kości Słoniowej (11 mln EUR), Burundi (5 mln EUR), Saint Vincent i Grenadyny (3 mln EUR), Senegal (3 mln EUR), Malawi (3 mln EUR), Uganda (3 mln EUR) i Burkina Faso (2 mln EUR). Przychody te zostały uwzględnione w dochodzie z działalności operacyjnej (instrument pomocy STABEX) w rachunku wyniku ekonomicznego 8. EFR.

2.5.3 Rachunki bankowe do celów współfinansowania

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Rachunki bankowe do celów współfinansowania || - || - || - || - || 8

OGÓŁEM || - || - || - || - || 8

Rachunki bankowe do celów współfinansowania zostały zamknięte. Środki te, z wyjątkiem części przeznaczonej na koszty administracyjne, zostały zwrócone państwom członkowskim na polecenie urzędnika zatwierdzającego.    

ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

2.6      ZOBOWIĄZANIA

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Zobowiązania z tytułu współfinansowania || - || - || 40 || 40 || -

OGÓŁEM || - || - || 40 || 40 || -

Zobowiązania z tytułu finansowania na koniec 2012 r. dotyczą 10. EFR.

Otrzymane wkłady z tytułu współfinansowania przedstawiane są jako zobowiązania wobec państw członkowskich i innych państw, ponieważ spełniają kryteria przychodów z transakcji warunkowych związanych z podatkami i opłatami. EFR ma obowiązek wykorzystania wkładów w celu świadczenia usług na rzecz osób trzecich lub zwrócenia aktywów (otrzymanych wkładów) państwom członkowskim. Pozostające do spłaty zobowiązania z tytułu umów o współfinansowanie są równe kwocie otrzymanego wkładu z tytułu współfinansowania pomniejszonej o wydatki poniesione w związku z projektem. Nie wpływają one na stan aktywów netto.

W 2012 r. podzielono te kwoty na zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe, aby poprawić sposób przedstawienia zobowiązań z tytułu współfinansowania. Wzrost zobowiązań z tytułu współfinansowania ogółem wyjaśniono w nocie 2.7.1.2.

ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE

2.7      ZOBOWIĄZANIA

|| || || || || mln EUR 

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Zobowiązania krótkoterminowe || 2.7.1. || 4 || 67 || 138 || 209 || 399

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów || 2.7.2. || 19 || 308 || 228 || 555 || 339

Odroczone wpłaty na poczet kapitału || 2.7.3. || - || - || 293 || 293 || 295

OGÓŁEM || || 22 || 375 || 660 || 1 057 || 1 033

2.7.1 Zobowiązania krótkoterminowe

|| || || || || mln EUR

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Dostawcy i inni || 2.7.1.1 || 4 || 67 || 81 || 152 || 308

Zobowiązania z tytułu współfinansowania || 2.7.1.2 || - || - || 46 || 46 || 81

Zobowiązania różne || 2.7.1.3 || 0 || 0 || 12 || 12 || 10

OGÓŁEM || || 4 || 67 || 138 || 209 || 399

Zobowiązania odnoszą się m.in. do zestawień wydatków otrzymanych przez EFR w ramach działań związanych z dotacjami. Są one ujmowane w kwocie roszczenia od momentu otrzymania wniosku. Ta sama procedura obowiązuje w odniesieniu do faktur i not kredytowych dotyczących działań związanych z zamówieniami. Zestawienia poniesionych wydatków są uwzględniane przy procedurach zamknięcia księgowań na koniec roku. Po zakończeniu procedur zamknięcia księgowań szacunkowe kwalifikowalne kwoty zostały ujęte w rachunku wyniku ekonomicznego.

2.7.1.1 Dostawcy i inni

W pozycji tej uwzględnione są kwoty należności wobec dostawców, a także organów władz publicznych i państw trzecich.

Zmniejszenie o 157 mln EUR w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego wynika przede wszystkim ze zmniejszenia zobowiązań wobec państw trzecich o 75 mln EUR oraz zmniejszenia zobowiązań wobec dostawców prywatnych o 37 mln EUR.

2.7.1.2 Zobowiązania z tytułu współfinansowania

W 2012 r. podzielono te kwoty na zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe, aby poprawić sposób przedstawienia zobowiązań z tytułu współfinansowania. Zmniejszenie zobowiązań krótkoterminowych z tytułu współfinansowania wynika przede wszystkim ze zmiany zaklasyfikowania 40 mln EUR na zobowiązania długoterminowe.

Długoterminowe i krótkoterminowe zobowiązania z tytułu współfinansowania ogółem wzrosły o 5 mln EUR. W 2012 r. nowe wkłady tytułem współfinansowania wpłaciły Niemcy (2 mln EUR) i Kanada (2 mln EUR). Wzrost zobowiązań Szwecji z tytułu współfinansowania (8 mln EUR) został częściowo zrównoważony zmniejszeniem zobowiązań Hiszpanii oraz zobowiązań Zjednoczonego Królestwa z tytułu współfinansowania (po 2 mln EUR w obu przypadkach) oraz rozliczeniem zobowiązań Włoch z tytułu współfinansowania w ramach 9. EFR.

Zobowiązania z tytułu współfinansowania zostały zmniejszone o kwotę 8 mln EUR w celu uwzględnienia przychodów związanych z projektami w ramach współfinansowania (zob. nota 3.1.3 i 3.2.2).

2.7.1.3 Zobowiązania różne

Zobowiązania różne obejmują przede wszystkim nieprzydzielone wpływy gotówkowe oraz kwoty odzyskane.

2.7.2 Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów || 19 || 308 || 228 || 555 || 339

OGÓŁEM || 19 || 308 || 228 || 555 || 339

Na koniec roku dokonuje się oceny kwalifikowalnych kosztów poniesionych przez beneficjentów środków EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone. Po zakończeniu procedur zamknięcia księgowań szacunkowe kwalifikowalne kwoty ujmuje się jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Szacowane wykorzystanie kwot zaliczkowania prezentuje się jako szacunkowe rozliczenie zaliczkowania (zob. 2.2).

2.7.3 Odroczone wpłaty na poczet kapitału

|| || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Zjednoczone Królestwo || - || - || 274 || 274 || 289

Irlandia || - || - || 9 || 9 || 5

Litwa || - || - || - || - || 1

Węgry || - || - || 10 || 10 || -

OGÓŁEM || - || - || 293 || 293 || 295

Obejmuje to wkłady wniesione przez poszczególne państwa członkowskie z wyprzedzeniem.

AKTYWA NETTO

2.8      KAPITAŁ WNIESIONY (ZGODNIE Z WEZWANIEM)

|| || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM

Kapitał || 12 840 || 11 699 || 21 152 || 45 691

Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) || - || - || (18 712) || (18 712)

Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) na dzień 31.12.2011 r. || 12 840 || 11 699 || 2 440 || 26 979

|| || || ||

Kapitał || 12 840 || 11 699 || 21 152 || 45 691

Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) || - || - || (16 112) || (16 112)

Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) na dzień 31.12.2012 r. || 12 840 || 11 699 || 5 040 || 29 579

Kapitał to całkowita kwota wkładów państw członkowskich na rzecz danego EFR zgodnie z poszczególnymi umowami wewnętrznymi.

Kapitał niewniesiony (wobec braku wezwania) stanowi wstępny przydział niebędący jeszcze należnością od państw członkowskich.

Kapitałem wniesionym (zgodnie z wezwaniem) jest kwota wstępnego przydziału, której dotyczy wezwanie do dokonania przesunięć na rachunki zasobów finansowych Komisji Europejskiej przez państwa członkowskie zgodnie z procedurą określoną w art. 16 rozporządzenia finansowego dotyczącego 10. EFR.

Do opłacenia kapitału 8. i 9. EFR wezwano i został on wniesiony w całości.

Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) i kapitał niewniesiony (wobec braku wezwania) w podziale na państwa członkowskie

|| || || || mln EUR

Wkłady || % || nie wniesiony (wobec braku wezwania) 10. EFR 31.12.2011 || wniesiony (zgodnie z wezwaniem) w 2012 r. || nie wniesiony (wobec braku wezwania) 10. EFR 31.12.2012

Austria || 2.41 || (451) || 63 || (388)

Belgia || 3.53 || (661) || 92 || (569)

Dania || 2.00 || (374) || 52 || (322)

Finlandia || 1.47 || (275) || 38 || (237)

Francja || 19.55 || (3 658) || 508 || (3 150)

Niemcy || 20.50 || (3 836) || 533 || (3 303)

Grecja || 1.47 || (275) || 38 || (237)

Irlandia || 0.91 || (170) || 24 || (147)

Włochy || 12.86 || (2 406) || 334 || (2 072)

Luksemburg || 0.27 || (51) || 7 || (44)

Niderlandy || 4.85 || (908) || 126 || (781)

Portugalia || 1.15 || (215) || 30 || (185)

Hiszpania || 7.85 || (1 469) || 204 || (1 265)

Szwecja || 2.74 || (513) || 71 || (441)

Zjednoczone Królestwo || 14.82 || (2 773) || 385 || (2 388)

Cypr || 0.09 || (17) || 2 || (15)

Republika Czeska || 0.51 || (95) || 13 || (82)

Estonia || 0.05 || (9) || 1 || (8)

Węgry || 0.55 || (103) || 14 || (89)

Litwa || 0.12 || (22) || 3 || (19)

Łotwa || 0.07 || (13) || 2 || (11)

Malta || 0.03 || (6) || 1 || (5)

Polska || 1.3 || (243) || 34 || (209)

Słowenia || 0.18 || (34) || 5 || (29)

Słowacja || 0.21 || (39) || 5 || (34)

Bułgaria || 0.14 || (26) || 4 || (23)

Rumunia || 0.37 || (69) || 10 || (60)

OGÓŁEM || 100,00 || (18 712) || 2 600 || (16 112)

W 2012 r. wezwano do opłacenia wkładów w ramach 10. EFR. Do opłacenia pierwszej transzy wkładów państw członkowskich za 2013 r. wezwano w listopadzie 2012 r.

2.9      INNE KAPITAŁY REZERWOWE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM

Stan na dzień 31.12.2010 r. || (2 237) || 4 157 || 333 || 2 252

Przesunięcie umorzonych kwot na rzecz 10. EFR z 8. i 9. EFR. || (38) || (80) || 118 || 0

Przesunięcie środków z 10. do 9. EFR w celu ich przekazania na rzecz Sudanu Południowego zgodnie z decyzją Rady 2010/406/UE. ||                       -   || 150 || (150) || 0

Stan na dzień 31.12.2011 r. || (2 276) || 4 227 || 301 || 2 252

Przesunięcie umorzonych kwot na rzecz 10. EFR z 8. i 9. EFR. || (78) || (300) || 378 || 0

Przesunięcie środków z 10. do 9. EFR w celu ich przekazania na rzecz Sudanu Południowego zgodnie z decyzją Rady 2011/315/UE. ||                        -   || 200 || (200) || 0

Stan na dzień 31.12.2012 r. || (2 354) || 4 126 || 479 || 2 252

Stan na dzień 31.12.2012 r. obejmuje: || || || ||

- Środki przyznane na rzecz Sudanu Południowego || -              || 350 || -                    || 350

Po wejściu w życie 10. EFR w 2008 r. wszystkie środki umorzone w ramach wcześniejszych EFR przenosi się do rezerwy na wykonanie 10. EFR. Środki z tej rezerwy mogą zostać rozdysponowane wyłącznie po spełnieniu warunków określonych w art. 1.4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR.

W 2012 r. umorzone środki w wysokości 78 mln EUR i 300 mln EUR zostały przesunięte do rezerwy na wykonanie 10. EFR odpowiednio z 8. i 9. EFR, a kwota 200 mln EUR została przesunięta z rezerwy na wykonanie 10. EFR do 9. EFR w celu przekazania środków na rzecz Sudanu Południowego[11].

3.         INFORMACJA DODATKOWA DO RACHUNKU WYNIKU EKONOMICZNEGO

3.1      PRZYCHODY OPERACYJNE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Odzyskanie wydatków || 2 || 14 || 2 || 17 || 16

Odzyskanie środków STABEX || 49 || - || - || 49 || 26

Dodatnie różnice kursowe || 7 || 35 || 8 || 51 || 54

Przychody z działalności operacyjnej w ramach współfinansowania || - || - || 8 || 8 || 2

OGÓŁEM || 58 || 49 || 18 || 124 || 99

3.1.1 Odzyskanie wydatków

Pozycja ta przedstawia nakazy odzyskania środków wystawione przez EFR oraz odliczenia od kolejnych płatności zaksięgowane w systemie rachunkowym EFR w celu odzyskania kwot wcześniej wypłaconych, na podstawie wyników kontroli, audytów lub analiz kwalifikowalności. Należy zauważyć, że odzyskane kwoty zaliczkowania nie zostały ujęte jako przychód, natomiast zapisano je w bilansie w pozycji dotyczącej zaliczkowania po stronie „ma”.

Odzyskanie nienależnych płatności

W odniesieniu do nienależnych płatności wydano w 2012 r. nakazy odzyskania środków na łączną kwotę 27 mln EUR, natomiast w 2011 r. kwota ta wynosiła 12 mln EUR. W tym kwota 11 mln EUR dotyczyła odzyskania wydatków, a zatem została zaksięgowana jako przychód operacyjny. Odzyskano kwoty wypłaconych zaliczek w wysokości 16 mln EUR i zapisano je w bilansie w pozycji dotyczącej zaliczkowania po stronie „ma”.

Odzyskanie nienależnych płatności można podsumować następująco:

mln EUR ||

|| Przychód || Płatności zaliczkowe || OGÓŁEM 2012 r. || Przychód || Płatności zaliczkowe || OGÓŁEM 2011 r.

Błąd || 1 || 1 || 2 || 2 || 1 || 3

Nieprawidłowości || 9 || 15 || 25 || 6 || 3 || 8

Zgłoszenie OLAF || 1 || - || 1 || 1 || - || 1

OGÓŁEM || 11 || 16 || 27 || 8 || 4 || 12

3.1.2 Odzyskanie środków STABEX

Zgodnie z art. 1.4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR[12] w 2012 r. z rachunków wymagających podwójnego podpisu w państwach AKP zwrócono na rzecz EFR 49 mln EUR. Środki te przekazały w większości: Wyspy Salomona (12 mln EUR), Wybrzeże Kości Słoniowej (11 mln EUR), Burundi (5 mln EUR), Saint Vincent i Grenadyny (3 mln EUR), Senegal (3 mln EUR), Malawi (3 mln EUR), Uganda (3 mln EUR) i Burkina Faso (2 mln EUR). Przychody te zostały uwzględnione w przychodach z działalności operacyjnej (instrument pomocy STABEX) w rachunku wyniku ekonomicznego 8. EFR.

3.1.3 Przychody z działalności operacyjnej w ramach współfinansowania

Przychody z działalności operacyjnej w ramach współfinansowania odpowiadają wykorzystanym wkładom (zob. nota 3.2.2). Zważywszy, że wkłady te spełniają kryteria przychodów z transakcji warunkowych związanych z podatkami i opłatami, są one ujmowane zgodnie z postępem wykonania współfinansowanego projektu.

3.2      KOSZTY OPERACYJNE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Koszty operacyjne – instrumenty pomocy || 41 || 812 || 2 085 || 2 938 || 2 633

Koszty operacyjne w ramach współfinansowania ||  -     ||  -     || 8 || 8 || 2

Ujemne różnice kursowe || 8 || 39 || 20 || 66 || 61

Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości należności || 0 || 6 || - || 6 || 7

OGÓŁEM || 49 || 856 || 2 112     || 3 017 || 2 702

W 2012 r. Komisja udoskonaliła metody oszacowania biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Bez tego udoskonalenia koszty operacyjne wyniosłyby 2 849 mln EUR zamiast 3 017 mln EUR. Wpływ na aktywa netto pozostałby taki sam (zmniejszenie o 168 mln EUR), głównie ze względu na wzrost w pozycjach dotyczących biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (zob. nota 2.7.2).

3.2.1 Koszty operacyjne – instrumenty pomocy

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 || OGÓŁEM 2011

Pomoc programowana || 17 || 93 || 1 366 || 1 476 || 1 251

Wsparcie makroekonomiczne || - || 8 || - || 8 || 51

Polityka sektorowa || 0 || 322 || 3 || 326 || 371

Dotacje na spłatę odsetek || 5 || - || - || 5 || 0

Projekty w ramach AKP || - || 311 || 409 || 720 || 650

Pomoc nadzwyczajna || - || 60 || 274 || 333 || 212

Pomoc na rzecz uchodźców || 6 || - || - || 6 || 0

Kapitał wysokiego ryzyka || 1 || - || - || 1 || 19

STABEX || 4 || - || - || 4 || 12

Sysmin || 0 || - || - || 0 || (8)

Inne programy pomocy związane z poprzednimi EFR || - || 10 || - || 10 || 24

Wsparcie instytucjonalne || - || (1) || 33 || 32 || 8

Wyrównanie zmniejszonych przychodów z wywozu || 7 || 10 || - || 18 || 42

Ogółem || 41 || 812 || 2 085 || 2 938 || 2 633

Koszty operacyjne EFR obejmują różne instrumenty pomocy i przyjmują różne formy w zależności od sposobu wypłacania środków i zarządzania nimi.

3.2.2 Koszty operacyjne w ramach współfinansowania

Są to koszty poniesione w związku ze współfinansowanymi projektami w 2012 r. Zważywszy, że otrzymane wkłady z tytułu współfinansowania spełniają kryteria przychodów z transakcji warunkowych związanych z podatkami i opłatami, odpowiednia kwota wkładów została ujęta jako przychody operacyjne (zob. nota 3.1.3).

3.2.3 Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości należności

Pozycja ta obejmuje głównie korekty w zakresie zaliczkowania oraz kwoty odpisanej/odnotowanej straty w związku z realizacją dotycząca dłużnika.

3.3      KOSZTY ADMINISTRACYJNE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Koszty administracyjne || - || 1 || 106 || 107 || 75

OGÓŁEM || - || 1 || 106 || 107 || 75

Pozycja ta obejmuje koszty pomocnicze, tj. koszty administracyjne związane z programowaniem i wykonaniem poszczególnych EFR. Zawierają się w tym wydatki na przygotowanie, działania następcze, monitorowanie i ocenę projektów, a także wydatki na sieci komputerowe, pomoc techniczną itp.

3.4      PRZYCHODY FINANSOWE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Przychody z odsetek – banki europejskie || - || 6 || 4 || 9 || 1

Odsetki od płatności zaliczkowych || (2) || (24) || (6) || (32) || (21)

OGÓŁEM || (2) || (18) || (2) || (22) || (20)

Odsetki od zaliczek ujmuje się zgodnie z przepisami art. 7 ust. 3 i art. 8 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. EFR. Odwrócenie naliczenia w 2011 r. odsetek od płatności zaliczkowych spowodowało ujemny przychód z odsetek w 2012 r.

4.         INFORMACJA DODATKOWA DO RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

4.1      CEL I SPORZĄDZENIE RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Na podstawie informacji o przepływie środków pieniężnych przeprowadza się ocenę zdolności EFR do generowania środków pieniężnych i ich ekwiwalentów oraz ocenę potrzeb funduszu w zakresie wykorzystywania tych przepływów pieniężnych.

Rachunek przepływów pieniężnych sporządzono wykorzystując metodę pośrednią. Oznacza to, że nadwyżka lub deficyt netto w danym roku budżetowym korygowana(-y) jest o wpływ transakcji bezgotówkowych oraz czynne i bierne rozliczenia międzyokresowe wynikające z przeszłych lub przyszłych operacyjnych wpływów lub płatności gotówkowych.

Przepływy pieniężne wynikające z transakcji w obcej walucie są ujmowane w walucie sprawozdawczej EFR (euro) poprzez przeliczenie kwoty w obcej walucie według kursu wymiany euro na obcą walutę, obowiązującego w dniu przepływu pieniężnego.

4.2      DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA

Rachunek przepływów pieniężnych EFR uwzględnia jedynie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, ponieważ EFR nie prowadzi działalności inwestycyjnej ani finansowej. Celem działalności operacyjnej jest przyczynianie się do osiągnięcia celów politycznych.

5.         AKTYWA I PASYWA WARUNKOWE ORAZ INNE UJAWNIENIA

5.1      AKTYWA WARUNKOWE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Gwarancje wykonania || 13 || 171 || 120 || 304 || 325

Gwarancje kwot zatrzymanych || 6 || 107 || 74 || 188 || 197

Aktywa warunkowe związane ze sprawami sądowymi || - || - || - || - || 1

OGÓŁEM || 19 || 279 || 194 || 492 || 523

5.1.1 Gwarancje wykonania

Niekiedy wymaga się gwarancji wykonania w celu dopilnowania, aby beneficjenci finansowania w ramach EFR wywiązali się ze swych zobowiązań przewidzianych w umowach zawartych z EFR.

Zmniejszenie stanu gwarancji wykonania o 21 mln EUR to różnica między gwarancjami uwolnionymi a gwarancjami nowo otrzymanymi. Większość uwolnionych gwarancji dotyczyła 9. EFR, a nowe gwarancje otrzymano w większości także w ramach 9. EFR.

5.1.2 Gwarancje kwot zatrzymanych

Gwarancje kwot zatrzymanych odnoszą się wyłącznie do umów na roboty budowlane. Zazwyczaj zatrzymuje się 10 % płatności okresowych na rzecz beneficjentów, aby zagwarantować wypełnienie zobowiązań przez wykonawcę. Kwoty zatrzymane wykazuje się jako zobowiązania. Z zastrzeżeniem akceptacji instytucji zamawiającej wykonawca może zamiast tego dostarczyć gwarancję kwot zatrzymanych, która zastępuje zatrzymane kwoty płatności okresowych. Otrzymane gwarancje wykazuje się jako składnik aktywów warunkowych.

Zmniejszenie stanu gwarancji kwot zatrzymanych o 9 mln EUR to różnica między gwarancjami uwolnionymi a gwarancjami nowo otrzymanymi. Większość uwolnionych gwarancji dotyczyła 9. EFR, a nowe gwarancje otrzymano w większości także w ramach 9. EFR.

5.2      INNE UJAWNIENIA

5.2.1 Zobowiązania budżetowe nieujęte jeszcze jako koszty

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Należne zobowiązania budżetowe || 103 || 938 || 4 601 || 5 642 || 5 594

Powiązane kwoty uwzględnione w rachunku wyniku ekonomicznego || (22) || (382) || (310) || (714) || (646)

OGÓŁEM || 81 || 557 || 4 291 || 4 928 || 4 948

Należne zobowiązania budżetowe to kwota nierozliczonych zobowiązań, w przypadku których nie dokonano jeszcze płatności lub umorzenia. Jest to normalna konsekwencja istnienia programów wieloletnich. Na dzień 31 grudnia 2012 r. należne zobowiązania budżetowe wynosiły 5 642 mln EUR. Kwota ujęta jako przyszłe zobowiązania do sfinansowania to kwota należnych zobowiązań budżetowych, która po odjęciu powiązanych kwot ujętych w rachunku wyniku ekonomicznego za 2012 r. jako koszty wynosi ogółem 4 928 mln EUR.

6.         ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM

Poniższe pozycje dotyczące zarządzania ryzykiem finansowym Europejskiego Funduszu Rozwoju odnoszą się do operacji skarbcowych przeprowadzanych przez Komisję Europejską w imieniu Europejskiego Funduszu Rozwoju w celu wykorzystania jego zasobów.

6.1      POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZABEZPIECZAJĄCA

Zasady zarządzania operacjami skarbcowymi EFR zostały określone w rozporządzeniu Rady 215/2008 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz w umowie wewnętrznej.

Na mocy wspomnianego rozporządzenia obowiązują następujące zasady główne:

– swoje wkłady na EFR państwa członkowskie wpłacają na specjalne rachunki bankowe otwarte w banku centralnym każdego państwa członkowskiego lub wyznaczonej przez nie instytucji finansowej; Wkłady pozostają na tych rachunkach specjalnych do momentu, gdy konieczne jest dokonanie płatności przez EFR;

– wkłady na EFR są wpłacane przez państwa członkowskie w euro, natomiast płatności EFR są denominowane w euro i w innych walutach, również tych mniej znanych;

– nie można przekraczać stanu rachunków bankowych otwartych przez Komisję w imieniu EFR.

Oprócz rachunków specjalnych Komisja otwiera w imieniu EFR inne rachunki w instytucjach finansowych (bankach centralnych i bankach komercyjnych) w celu dokonywania płatności i otrzymywania wpływów innych niż wkłady państw członkowskich do budżetu zgodnie z art. 44 rozporządzenia Rady 215/2008 (zob. nota 6.4).

Wszystkie banki komercyjne, w których otwarto na rzecz EFR rachunki inne niż wspomniane „rachunki specjalne”, zostały wybrane przez Komisję w drodze zaproszenia do składania ofert.

Operacje skarbcowe i płatnicze są w dużej mierze zautomatyzowane i opierają się na nowoczesnych systemach informatycznych. W celu zagwarantowania bezpieczeństwa systemu oraz zapewnienia rozdzielenia obowiązków zgodnie z przepisami rozporządzenia finansowego, standardami Komisji w zakresie kontroli wewnętrznej i zasadami audytu stosuje się specjalne procedury.

Zarządzanie operacjami skarbcowymi i płatniczymi regulują pisemne wytyczne i procedury, które mają na celu ograniczenie ryzyka operacyjnego i finansowego oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu kontroli. Wspomniane wytyczne i procedury odnoszą się do różnych obszarów działań, a ich przestrzeganie jest regularnie sprawdzane.

6.2      RYZYKO RYNKOWE

6.2.1.  Ryzyko walutowe

Wszystkie wkłady są deponowane w euro; inne waluty kupuje się jedynie wówczas, gdy są konieczne w celu realizacji płatności. W związku z tym operacje skarbcowe EFR nie są narażone na ryzyko walutowe.

6.2.2.  Ryzyko stopy procentowej

EFR nie zaciąga pożyczek pieniężnych, w związku z czym nie jest narażony na ryzyko stopy procentowej.

EFR uzyskuje jednak odsetki od kwot zdeponowanych na różnych rachunkach bankowych. Komisja w imieniu EFR wprowadziła więc środki mające na celu zagwarantowanie, że uzyskiwane regularnie odsetki będą odzwierciedlały rynkowe stopy procentowe oraz ich ewentualne wahania.

Odsetki od sald przechowywanych przez noc na rachunkach w bankach komercyjnych są naliczane codziennie. Oprocentowanie kwot na takich rachunkach opiera się na zmiennych stopach rynkowych, do których zastosowanie ma marża umowna (dodatnia lub ujemna). W przypadku większości rachunków obliczanie odsetek jest powiązane ze stopą EONIA (Euro Over Night Index Average) i obliczenie to jest korygowane o wszelkie wahania tej stopy. W przypadku niektórych innych rachunków odsetki obliczane są w oparciu o stopę krańcową EBC (stosowaną do operacji refinansowania EBC). W związku z tym nie zachodzi ryzyko, że odsetki od sald EFR będą naliczane według stopy niższej niż stopy rynkowe.

6.3      RYZYKO KREDYTOWE (RYZYKO KONTRAHENTA)

Większa część zasobów finansowych EFR jest przechowywana, zgodnie z rozporządzeniem Rady 215/2008, na „rachunkach specjalnych” otwartych przez państwa członkowskie w celu wpłacania ich wkładów. Większość tego rodzaju rachunków to rachunki prowadzone przez administracje finansowe państw członkowskich lub w narodowych bankach centralnych. Z tymi instytucjami wiąże się najniższe ryzyko kontrahenta z perspektywy EFR (ekspozycja na ryzyko przechodzi na państwa członkowskie).

Jeżeli chodzi o część zasobów finansowych EFR przechowywanych w bankach komercyjnych, aby możliwe było dokonywanie płatności, środki na tych rachunkach są uzupełniane dopiero wtedy, kiedy jest to niezbędne, i podlegają automatycznemu zarządzaniu przez system zarządzania środkami pieniężnymi Komisji. Na każdym rachunku utrzymywany jest minimalny stan środków pieniężnych, proporcjonalny do średniej wartości dokonywanych z niego dziennie płatności. W rezultacie kwoty przetrzymywane na tych rachunkach przez noc są zawsze bardzo niskie, dzięki czemu ekspozycja EFR na ryzyko jest ograniczona.

Dodatkowo przy wyborze banków komercyjnych zastosowanie mają szczegółowe wytyczne w celu dalszego zminimalizowania ryzyka kontrahenta, na które narażony jest EFR.

Wszystkie banki komercyjne są wybierane w drodze zaproszenia do składania ofert. Aby zostać dopuszczonym do udziału w procedurach przetargowych, wymagane jest posiadanie minimalnego krótkoterminowego ratingu kredytowego na poziomie P-1, przyznanego przez agencję ratingową Moody's, lub na poziomie równoważnym (S&P A-1 lub Fitch F1). W szczególnych i należycie uzasadnionych okolicznościach może być wymagany niższy poziom ratingu.

6.4      RYZYKO PŁYNNOŚCI

Dzięki zasadom budżetowym stosowanym w odniesieniu do EFR stan ogółu środków pieniężnych w okresie budżetowym jest zawsze wystarczający w celu realizacji wszystkich powiązanych płatności. Wkład państw członkowskich ogółem jest bowiem równy łącznej kwocie środków na płatności na dany okres budżetowy.

Wkłady państw członkowskich na EFR są jednak wnoszone w trzech ratach rocznie, podczas gdy płatności charakteryzuje pewna sezonowość.

Aby zagwarantować stan zasobów finansowych zawsze wystarczający na pokrycie płatności, które należy zrealizować w danym miesiącu, między działem skarbcowym Komisji odpowiedzialnym za zarządzanie środkami płatniczymi a odnośnymi departamentami odpowiedzialnymi za wydatki ma miejsce regularna wymiana informacji dotyczących sytuacji w zakresie środków, tak aby płatności dokonane w danym okresie nie przekraczały stanu dostępnych zasobów finansowych.

Ponadto w zakresie codziennych operacji finansowych EFR zautomatyzowane narzędzia zarządzania środkami pieniężnymi zapewniają każdego dnia odpowiednią płynność na każdym z rachunków bankowych EFR.

7.         UJAWNIENIE INFORMACJI NA TEMAT PODMIOTÓW POWIĄZANYCH

Nie stwierdzono żadnych transakcji z podmiotami powiązanymi wymagających odrębnego ujawnienia w ramach powyższej pozycji.

8.         ZDARZENIA NASTĘPUJĄCE PO DNIU BILANSOWYM

Na dzień przekazania niniejszego sprawozdania finansowego księgowy EFR nie wiedział, ani nie został powiadomiony o żadnych istotnych zdarzeniach, które wymagałyby zamieszczenia odrębnych informacji w tej sekcji. Roczne sprawozdanie finansowe i powiązane informacje dodatkowe opracowano, wykorzystując najnowsze dostępne informacje, co znalazło swoje odzwierciedlenie powyżej.

9.         UZGODNIENIE WYNIKU EKONOMICZNEGO Z WYNIKIEM BUDŻETU

Wynik ekonomiczny za rok oblicza się w oparciu o zasadę rachunkowości memoriałowej. Wynik budżetu oblicza się natomiast zgodnie z metodą kasową. Ponieważ oba wspomniane wyniki bazują na tych samych operacjach leżących u podstaw rozliczeń, ich uzgodnienie stanowi przydatny rodzaj kontroli. W poniższej tabeli przedstawiono to uzgodnienie, z wyróżnieniem istotnych dla uzgodnienia kwot w podziale na pozycje przychodów i kosztów.          

|| || mln EUR

|| 2012 || 2011

|| ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || (3 023) || (2 700)

|| ||

PRZYCHODY || ||

 Należności niemające wpływu na wynik budżetu || (47) || (52)

Dotychczas niepobrane należności ustalone w roku bieżącym || (8) || (3)

Należności ustalone w latach ubiegłych i pobrane w roku bieżącym || 14 || 10

Wynik netto zaliczkowania || 62 || 46

Naliczone przychody netto || (40) || (13)

|| ||

KOSZTY || ||

Dotychczas niepokryte koszty za rok bieżący || 38 || 98

Koszty z lat ubiegłych pokryte w roku bieżącym || (101) || (249)

Anulowane płatności || 7 || 17

Wynik netto zaliczkowania || (316) || (346)

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów netto || 204 || 317

|| ||

WYNIK BUDŻETU ZA ROK || (3 209) || (2 874)

9.1 Pozycje uzgadniające — Przychody

Faktyczne przychody budżetowe za dany rok budżetowy odpowiadają przychodom pobranym z tytułu należności ustalonych w ciągu tego roku oraz kwotom otrzymanym z tytułu należności ustalonych w latach ubiegłych.

Należności niemające wpływu na wynik budżetu są ujmowane w wyniku ekonomicznym, ale z perspektywy budżetowej nie mogą one być traktowane jak przychody, gdyż zainkasowana kwota jest przenoszona do rezerwy i nie może zostać ponownie przydzielona bez decyzji Rady.

Dotychczas niepobrane należności ustalone w roku bieżącym odlicza się na użytek uzgodnienia od wyniku ekonomicznego, jako że nie są one częścią przychodów budżetowych. Z kolei należności ustalone w latach ubiegłych i pobrane w roku bieżącym dolicza się na użytek uzgodnienia do wyniku ekonomicznego.

Wynik netto zaliczkowania stanowi rozliczenie odzyskanych kwot zaliczkowania. Są to wpływy gotówkowe, które pozostają bez wpływu na wynik ekonomiczny.

Naliczone przychody netto składają się głównie z rozliczeń międzyokresowych dokonanych na potrzeby zamknięcia księgowań na koniec danego roku. Uwzględnia się jedynie wynik netto, tj. naliczone przychody za bieżący rok pomniejszone o wpływy z tytułu naliczonych przychodów za poprzedni rok.

9.2 Pozycje uzgadniające – Koszty

Dotychczas niepokryte koszty za bieżący rok należy zsumować do celów uzgodnienia, jako że są one częścią wyniku ekonomicznego, ale nie kosztów budżetowych. Natomiast koszty z lat poprzednich pokryte w roku bieżącym muszą zostać odjęte od wyniku ekonomicznego do celów uzgodnienia, ponieważ są one częścią kosztów budżetowych z bieżącego roku, ale albo nie mają wpływu na wynik ekonomiczny, albo wiążą się ze zmniejszeniem kosztów w przypadku korekty.

Wpływy gotówkowe z tytułu anulowanych płatności nie mają wpływu na wynik ekonomiczny, ale mają wpływ na wynik budżetu.

Wynik netto zaliczkowania obejmuje nowe kwoty zaliczkowania wypłacone w roku bieżącym (ujęte jako koszty budżetowe tego roku) i rozliczenie zaliczkowania wypłaconego w bieżącym roku lub we wcześniejszych latach poprzez zatwierdzenie kosztów kwalifikowalnych. Te ostatnie stanowią koszt zgodnie z zasadą rachunkowości memoriałowej, jednak koszt ten nie jest ujmowany na kontach budżetowych, jako że płatność początkowego zaliczkowania została już uwzględniona jako koszt budżetowy w momencie jej dokonania.

Na bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów netto składają się głównie rozliczenia międzyokresowe dokonane na użytek procedur zamknięcia księgowań, tj. kwalifikowalne koszty poniesione przez beneficjentów środków EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone EFR. Uwzględnia się jedynie wynik netto, tj. bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów za bieżący rok pomniejszone o pokryte koszty za poprzedni rok.    

2.           SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ

WPROWADZENIE

Poprzednie EFR

· Decyzją Rady AKP-WE 1/2000 z dnia 27 lipca 2000 r. dotyczącą środków przejściowych ustanowiono, że część nieprzydzielonych środków z poprzednich EFR zostanie przeznaczona na programy zgodnie z odnośnymi postanowieniami umowy z Kotonu i wykorzystana z wyprzedzeniem w ramach środków przejściowych.

· Decyzja Komisji 410/2001 z dnia 16 marca 2001 r., której przedmiotem jest ustalenie przydziałów na programy orientacyjne dla krajów AKP na mocy umowy o partnerstwie AKP-WE, stanowi, że nieprzydzielone środki z poprzednich EFR, do kwoty 1,2 mld EUR, zostaną wykorzystane na działania wykonawcze zgodnie z zasadami i procedurami poszczególnych EFR, do czasu wejścia w życie protokołu finansowego do 9. EFR.

· W decyzji Komisji 1033/2001 z dnia 15 czerwca 2001 r. ustalono wysokość przydziału finansowego na programy regionalne i na współpracę wewnętrzną między państwami AKP w ramach protokołu finansowego do umowy o partnerstwie AKP-WE.

· Decyzją Komisji 1252/2002 z dnia 11 lipca 2002 r. zwiększono pulę środków przeznaczonych na współpracę wewnętrzną między państwami AKP o kwotę 60 mln EUR pochodzącą z ogólnych rezerw 6. i 7. EFR; przewidziano w niej także możliwość wykorzystania tych dodatkowych środków do czasu wejścia w życie protokołu finansowego do 9. EFR zgodnie z regułami i procedurami stosowanymi do pierwotnych EFR.

· Ponadto zgodnie z decyzją Rady Ministrów AKP-WE 3/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. kwota 25 mln EUR została pobrana z nieprzydzielonych zasobów 8. EFR (rezerwa ogólna) i przydzielona na współpracę regionalną z tytułu umowy o partnerstwie AKP-WE.

· Ponieważ 6. EFR został zamknięty w 2006 r., a 7. EFR – w 2008 r. – roczne sprawozdanie finansowe nie zawiera już tabeli dotyczących wykonania tych EFR. Dane dotyczące wykonania przesuniętych kwot ujmowane są natomiast w ramach 9. EFR.

· Podobnie jak w poprzednich latach w celu zapewnienia przejrzystości w sposobie prezentacji sprawozdania za rok 2012 w poniższych tabelach w wyraźny sposób określono dla 8. EFR część wykorzystaną w oparciu o programowanie przewidziane w konwencjach z Lomé oraz część wykorzystaną w oparciu o programowanie przewidziane w umowie z Kotonu. Jeśli chodzi o tę ostatnią, zapisy w księgach oraz prezentacja sprawozdania finansowego opierają się na art. 3 ust. 2 załącznika IV do umowy o partnerstwie AKP-WE w odniesieniu do poszczególnych krajów. Dla państw AKP w artykule tym przewidziano pulę środków A przeznaczoną na pokrycie wsparcia makroekonomicznego i wsparcia programów i projektów, a także pulę środków B przeznaczoną na pokrycie nieprzewidzianych potrzeb, takich jak pomoc nadzwyczajna, inicjatywy na rzecz umarzania długów oraz wsparcie mające na celu złagodzenie niekorzystnych skutków niestabilności wpływów z eksportu[13]. W odniesieniu do regionów sposób prezentacji sprawozdania uwzględnia programowanie regionalne, o którym mowa w rozdziale 2 umowy o partnerstwie AKP-WE (regionalne programy orientacyjne i współpraca między państwami AKP).

· Zgodnie z pkt 4 załącznika Ib (Wieloletnie ramy finansowe na lata 2008–2013) do umowy o partnerstwie AKP-WE salda środków niewykorzystanych i kwoty umorzone w ramach omawianych funduszy od dnia 31.12.2007 r. do wejścia w życie 10. EFR zostały przeniesione do 9. EFR w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania administracji UE, a także pokrycia kosztów uruchomionych już projektów do czasu wejścia w życie 10. EFR.

· Decyzją Rady 2010/406/UE kwotę 150 mln EUR ze środków umorzonych z projektów w ramach 9. i wcześniejszych EFR postanowiono przeznaczyć dla Sudanu w celu zaspokojenia potrzeb najbardziej potrzebującej ludności. Kwotę tę przydzielono w 2011 r.

· Decyzją Rady 2011/315/UE kwotę 200 mln EUR ze środków umorzonych z projektów w ramach 9. i wcześniejszych EFR postanowiono przeznaczyć na wsparcie realizacji Trzyletniego planu rozwoju Sudanu Południowego. Kwotę tę przydzielono w 2012 r.

10. EFR

Umowa o partnerstwie AKP-WE, podpisana dnia 23 czerwca 2000 r. w Kotonu przez państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej i przez państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2003 r. Umowa z Kotonu została zmieniona umową podpisaną przez te same państwa w Luksemburgu w dniu 25 czerwca 2005 r.

Decyzja w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską (2001/822/WE), przyjęta dnia 27 listopada 2001 r. przez Radę Unii Europejskiej, weszła w życie w dniu 2 grudnia 2001 r. Decyzja ta została zmieniona w dniu 19 marca 2007 r. (decyzja 2007/249/WE).

Umowa wewnętrzna w sprawie finansowania pomocy wspólnotowej na podstawie wieloletnich ram finansowych na lata 2008–2013 zgodnie ze zmienioną umową z Kotonu, przyjęta przez przedstawicieli rządów państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej w dniu 17 lipca 2006 r., weszła w życie w dniu 1 lipca 2008 r.

Zgodnie z umową z Kotonu pomoc wspólnotowa na rzecz państw AKP i KTZ w drugim okresie (2008–2013) jest finansowana z 10. EFR, przy czym całkowita kwota przeznaczona na ten cel wynosi 22 682 mln EUR, w tym:

· 21 966 mln EUR przydzielono państwom AKP zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi przedstawionymi w załączniku Ib do zmienionej umowy z Kotonu, z czego kwotą 20 466 mln EUR zarządza Komisja Europejska;

· 286 mln EUR przydzielono KTZ zgodnie z załącznikiem IIAa do zmienionej decyzji Rady w sprawie stowarzyszenia KTZ ze Wspólnotą Europejską, z czego kwotą 256 mln EUR zarządza Komisja Europejska;

· 430 mln EUR przypada Komisji na pokrycie kosztów wynikających z programowania i wykorzystania środków 10. EFR zgodnie z art. 6 umowy wewnętrznej.

Od dnia wejścia w życie 10. EFR kwoty te zostały uzupełnione o środki umorzone z poprzednich EFR, dochody z odsetek oraz salda niewykorzystanych środków pieniężnych wynikające z systemu gwarantującego stabilizację wpływów z wywozu podstawowych produktów rolnych (STABEX) w ramach funduszy wcześniejszych niż 9. EFR. Zarządzanie wszystkimi środkami odbywa się zgodnie z odnośnymi przepisami przewidzianymi w zmienionej umowie z Kotonu i umowie wewnętrznej.

Spośród wymienionych wyżej przydziałów na 10. EFR Komisja Europejska zarządza kwotą początkową w wysokości 21 152 mln EUR w następujący sposób:

– 15 300 mln EUR na krajowe programy orientacyjne, w tym:

· 13 500 mln EUR w puli środków A, z czego uruchomiono środki w kwocie 13 345 mln EUR. Ponadto pula środków A została zwiększona przez przesuniecie 341 mln EUR z rezerwy, przez zamknięcie umorzonych środków Stabex w wysokości 91 mln, a następnie zmniejszona o 33 mln EUR wskutek przesunięcia na rzecz przydziałów regionalnych (współpraca regionalna PALOP). W efekcie środki dostępne ogółem dzielą się na uruchomione przydziały w wysokości 13 744 mln EUR oraz przydziały jeszcze nie uruchomione w wysokości 155 mln EUR.

· 1 800 mln EUR w puli środków B, w całości uruchomione. Ponadto pula środków B została zwiększona przez uruchomienie z rezerwy 148 mln EUR, w związku z czym kwota uruchomionych środków ogółem wynosi 1 948 mln EUR.

– 1 783 mln EUR na regionalne programy orientacyjne, wraz z przesunięciem 33 mln EUR z puli środków A oraz przesunięciem do rezerwy 19 mln EUR, w związku z czym uruchomione przydziały wynoszą łącznie 1 797 mln EUR;

– przydziały w ramach AKP wynoszące 2 700 mln EUR, w całości uruchomione, wraz z przesunięciem 195 mln EUR z rezerwy dają uruchomione środki w wysokości 2 895 mln EUR;

– 683 mln EUR w rezerwie, z czego przesunięto 664 mln EUR, pozostawiając saldo w wysokości 19 mln EUR.

– 430 mln EUR na koszty wdrożenia, całość uruchomiona;

– 256 mln EUR na przydziały dla KTZ, w tym przede wszystkim:

· środki w ramach puli A w wysokości 195 mln EUR, z czego uruchomiono 140 mln EUR;

· środki w ramach puli B w wysokości 15 mln EUR, z czego uruchomiono 7 mln EUR;

· środki na przydziały regionalne w wysokości 40 mln EUR są w całości uruchomione;

· środki na analizy oraz pomoc techniczną, w wysokości 6 mln EUR, w całości uruchomione.

- niepodlegająca wykorzystaniu rezerwa na wykonanie 10. EFR

Od dnia 1 lipca 2008 r., gdy zaczął obowiązywać 10. EFR, pozostałe salda środków i kwoty umorzone z projektów w ramach 9. EFR i poprzednich edycji funduszu są przenoszone do rezerwy na wykonanie 10. EFR. Nie dotyczy to środków Stabex i puli środków administracyjnych w ramach 9. EFR. Środki z tej rezerwy mogą zostać wykorzystane wyłącznie po spełnieniu warunków określonych w art. 1 ust. 4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR.

Poniżej przedstawiono szczegółowo stan powyższej rezerwy na dzień 31.12.2012 r. (w mln EUR):

Łączne środki przesunięte do niepodlegającej wykorzystaniu rezerwy w ramach 10. EFR: || 815

minus środki przesunięte do 9. EFR na rzecz Sudanu, decyzja Rady 2010/406/UE z dnia 12 lipca 2010 r. || -150

minus środki przesunięte do 9. EFR na rzecz Sudanu Południowego, decyzja Rady 2011/315/UE z dnia 23 maja 2011 r. || -200

Środki w rezerwie ogółem (AKP + KTZ): || 465

- rezerwa Stabex w ramach 10. EFR

Po zamknięciu rachunków Stabex środki niewykorzystane/umorzone zostają przesunięte do rezerwy Stabex w puli środków A w ramach 10. EFR (art. 1 ust. 4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR), a następnie do krajowych programów orientacyjnych zainteresowanych krajów.

Stan rezerwy na dzień 31.12.2012 r. przedstawia się następująco (mln EUR):

Zainteresowane kraje || Rezerwa Stabex w puli środków A

Wybrzeże Kości Słoniowej || 11,43

Republika Zielonego Przylądka || 0,01

Gwinea Bissau || 0,30

Sierra Leone || 0,22

Senegal || 0,90

Ogółem || 12,86

- współfinansowanie w ramach 10. EFR

W ramach 10. EFR podpisano umowy w sprawie transferu środków z tytułu współfinansowania pochodzących od państw członkowskich w wysokości 116 mln EUR i uruchomiono środki na zobowiązania na łączną kwotę 99 mln EUR, natomiast środki na płatności uruchomiono wyłącznie w odniesieniu do zainkasowanej kwoty 93 mln EUR.

Stan środków na współfinansowanie na dzień 31.12.2012 r. przedstawiono w tabeli poniżej (w mln EUR):

|| Środki na zobowiązania || Środki na płatności

Współfinansowanie – pula środków A || 84 || 78

Współfinansowanie – w ramach AKP || 12 || 12

Współfinansowanie – koszty administracyjne || 3 || 3

|| 99 || 93

W poniższych tabelach, dotyczących kwot zatwierdzonych, zakontraktowanych i zapłaconych, przedstawiono wartości netto.

W załączniku znajdują się tabele obrazujące sytuację w odniesieniu do poszczególnych instrumentów w poszczególnych krajach.

2.1         PRZYDZIAŁY

2.2         SKONSOLIDOWANE ROZLICZENIA

2.3.       POZOSTAŁE INFORMACJE NA TEMAT ZARZĄDZANIA

Współfinansowanie przez Włochy (1985 r.)

Współfinansowanie przez Włochy – obowiązujące od 1985 r. i kontynuowane w 2011 r. jako „Czwarty program rehabilitacji – Somalia” – mogło zostać ostatecznie zamknięte w 2012 r. Saldo dostępne w dniu zamknięcia zostało zwrócone Włochom.

CZĘŚĆ II – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE INSTRUMENTU INWESTYCYJNEGO

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY || CA/463/13

|| 14 marca 2013 r.

|| Dokument 13/072

||

||

RADA DYREKTORÓW

Instrument Inwestycyjny

sprawozdanie finansowe

na dzień 31 grudnia 2012 r.

|| ||

|| - Sprawozdanie z sytuacji finansowej - Sprawozdanie z całkowitych dochodów - Zestawienie zmian w zasobach stron wnoszących wkład - Rachunek przepływów pieniężnych - Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego ||

Oryginał: E ||

3.         SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE INSTRUMENTU INWESTYCYJNEGO

3.1         SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ NA DZIEŃ 31 grudnia 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| || ||

AKTYWA || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 5 || 466 568 || 452 279

Pochodne instrumenty finansowe || 6 || 115 || 434

Pożyczki i należności || 7 || 1 146 280 || 1 033 160

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 8 || 333 001 || 251 660

Należności od stron wnoszących wkład || 9/15 || 87 310 || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 10 || 99 029 || -

Pozostałe aktywa || 11 || 224 || 416

|| || ||

Aktywa ogółem ||   || 2 132 527 || 1 825 259

|| || ||

|| || ||

ZOBOWIĄZANIA I ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || ||

|| || ||

ZOBOWIĄZANIA || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || 6 || 7 035 || 12 702

Przychody przyszłych okresów || 12 || 37 808 || 33 003

Zobowiązania wobec osób trzecich || 13 || 312 086 || 329 660

Pozostałe zobowiązania || 14 || 1 153 || 1 113

|| || ||

Zobowiązania ogółem || || 358 082 || 376 478

|| || ||

ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || ||

Wkład państw członkowskich wniesiony zgodnie z wezwaniem || 15 || 1 561 309 || 1 281 309

Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej || || 68 434 || 41 750

Zyski zatrzymane || || 144 702 || 125 722

|| || ||

Zasoby stron wnoszących wkład ogółem || || 1 774 445 || 1 448 781

|| || ||

Zobowiązania i zasoby stron wnoszących wkład ogółem || || 2 132 527 || 1 825 259

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.2         SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Nota || Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r. ||

|| Do 31.12.2012 r. || Do 31.12.2011 r. ||

|| || || ||

Odsetki i podobne dochody || 17 || 67 503 || 59 561 ||

Odsetki i podobne koszty  || 17 || -1 114 || -940 ||

|| || || ||

Odsetki netto i podobne dochody || || 66 389 || 58 621 ||

|| || || ||

Dochód z opłat i prowizji || 18 || 1 934 || 2 149 ||

Koszty opłat i prowizji || 18 || -292 || -144 ||

|| || || ||

Dochód z opłat i prowizji netto || || 1 642 || 2 005 ||

|| || || ||

Zmiana wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych || || 5 348 || -7 534 ||

Zrealizowane zyski netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 19 || 1 045 || 17 228 ||

Dodatnie/ujemne różnice kursowe netto || || -10 575 || 8 376 ||

|| || || ||

Operacje finansowe – wynik netto || || -4 182 || 18 070 ||

|| || || ||

Zmiana w odpisie aktualizującym z tytułu utraty wartości pożyczek i należności, bez odwrócenia || 7 || 597 || 27 452 ||

Utrata wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 8 || -8 927 || -6 888 ||

Utrata wartości pozostałych aktywów || 20 || -337 || - ||

Ogólne koszty administracyjne || 21 || -36 202 || -38 006 ||

|| || || ||

Zysk za rok || || 18 980 || 61 254 ||

|| || || ||

Inne całkowite dochody: || || || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży – Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej  || || || ||

1. Zmiana netto wartości godziwej aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży  || 8 || 18 551 || 20 574 ||

2. Kwota netto przeniesiona jako zysk lub strata || 8 || 8 133 || -3 394 ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży ogółem || || 26 684 || 17 180 ||

|| || || ||

Inne całkowite dochody ogółem || || 26 684 || 17 180 ||

|| || || ||

Całkowite dochody ogółem za rok || || 45 664 || 78 434 ||

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.3         ZESTAWIENIE ZMIAN W ZASOBACH STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Wkłady wniesione zgodnie z wezwaniem || Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej || Zyski zatrzymane || Ogółem

Stan na dzień 1 stycznia 2012 r.                                             Nota || 1 281 309 || 41 750 || 125 722 || 1 448 781

|| || || ||

Wkłady państw członkowskich wniesione zgodnie z wezwaniem w ciągu roku                                                                                       15 || 280 000 || - || - || 280 000

|| || || ||

Zysk za rok 2012 || - || - || 18 980 || 18 980

|| || || ||

Inne całkowite dochody ogółem za rok || - || 26 684 || - || 26 684

|| || || ||

Zmiana w zasobach stron wnoszących wkład || 280 000 || 26 684 || 18 980 || 325 664

|| || || ||

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || 1 561 309 || 68 434 || 144 702 || 1 774 445

|| || || ||

|| Wkłady wniesione zgodnie z wezwaniem || Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej || Zyski zatrzymane || Ogółem

Stan na dzień 1 stycznia 2011 r.                                             Nota || 1 131 309 || 24 570 || 64 468 || 1 220 347

|| || || ||

Wkłady państw członkowskich wniesione zgodnie z wezwaniem w ciągu roku                                                                                       15 || 150 000 || - || - || 150 000

|| || || ||

Zysk za rok 2011 || - || - || 61 254 || 61 254

|| || || ||

Inne całkowite dochody ogółem za rok || - || 17.180. || - || 17 180

|| || || ||

Zmiana w zasobach stron wnoszących wkład || 150 000 || 17 180 || 61 254 || 228 434

|| || || ||

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || 1 281 309 || 41 750 || 125 722 || 1 448 781

|| || || ||

|| || || ||

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.4         RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Nota || Od 1.1.2012 do 31.12.2012 || Od 1.1.2011 do 31.12.2011

DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA || || ||

Zysk za rok budżetowy || || 18 980 || 61 254

Korekty || || ||

Utrata wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży  || || 8 927 || 3 172

Zmiana netto w odpisie aktualizującym z tytułu utraty wartości pożyczek i należności || || -597 || -27 452

Odsetki skapitalizowane od pożyczek i należności || 7 || -9 622 || -10 512

Zmiana naliczonych odsetek i zamortyzowanych kosztów pożyczek i należności || || -1 407 || -2 801

Zmiana naliczonych odsetek i zamortyzowanych kosztów aktywów finansowych utrzymywanych do upływu terminu zapadalności || || -751 || -

Wzrost przychodów przyszłych okresów || || 4 805 || 3 424

Wpływ zmian kursu wymiany na pożyczki  || || 16 044 || -15 337

Wpływ zmian kursu wymiany na aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || || -1 204 || 34

Zysk z działalności operacyjnej przed zmianami w aktywach i zobowiązaniach operacyjnych || || 35 175 || 11 782

|| || ||

Wypłaty pożyczek || 7 || -233 018 || -237 040

Spłaty pożyczek || 7 || 115 480 || 104 410

Zmiana wartości godziwej instrumentów pochodnych || || -5 348 || 7 534

Zwiększenie stanu aktywów finansowych utrzymywanych do upływu terminu zapadalności || || -98 278 || -

Zwiększenie stanu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 8 || -81 981 || -67 829

Sprzedaż aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży  || 8 || 19 601 || 24 971

Zmniejszenie stanu pozostałych aktywów || || 192 || 2 756

Zwiększenie stanu pozostałych zobowiązań || || 40 || 173

Zwiększenie stanu zobowiązań wobec Europejskiego Banku Inwestycyjnego || || 6 876 || 4 144

|| || ||

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej || || -241 261 || -149 099

|| || ||

DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA || || ||

Wkład otrzymany od państw członkowskich || || 236 345 || 136 345

Kwoty otrzymane od państw członkowskich w związku z dotacjami na spłatę odsetek || || 43 655 || 76 345

Kwoty wypłacone w imieniu państw członkowskich w związku z dotacjami na spłatę odsetek    || || -24 450 || -22 899

|| || ||

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej || || 255.550. || 189 791

|| || ||

Zwiększenie netto stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów || || 14 289 || 40 692

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek roku budżetowego || || 452 279 || 411 587

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec roku budżetowego || || 466 568 || 452 279

|| || ||

Podział środków pieniężnych i ich ekwiwalentów || || ||

Środki pieniężne w kasie || || 10 588 || 3 127

Lokaty terminowe || || 455 980 || 449 152

|| || 466 568 || 452 279

|| || ||

Dodatkowe informacje dotyczące przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej || || 2012 || 2011

Odsetki otrzymane || || 64 490 || 57 391

Zapłacone odsetki || || -1 137 || -1 162

Dywidendy otrzymane || || 975 || 974

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.5         INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R.

1 Informacje ogólne

Instrument Inwestycyjny („instrument”) został ustanowiony w ramach Umowy z Kotonu („umowy”) o współpracy i pomocy na rzecz rozwoju pomiędzy grupą państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku („państw AKP”) a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z dnia 23 czerwca 2000 r., zmienionej w dniu 25 czerwca 2005 r. oraz 23 czerwca 2010 r.

Instrument nie jest odrębnym podmiotem prawnym, a Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zarządza wkładami w imieniu państw członkowskich („darczyńców”) zgodnie z warunkami umowy.

Finansowanie na podstawie umowy pochodzi z budżetów państw członkowskich UE i jest wypłacane zgodnie z protokołami finansowymi opracowywanymi na kolejne okresy pięcio- lub sześcioletnie. W ramach umowy oraz w związku z wejściem w życie drugiego protokołu finansowego w dniu 1 lipca 2008 r. (obejmującego lata 2008–2013), zwanego 10. Europejskim Funduszem Rozwoju (EFR), Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu („EBI”) powierzono zarządzanie:

- instrumentem – obciążonym ryzykiem funduszem odnawialnym o wartości 3 185,5 mln EUR przeznaczonym na wsparcie inwestycji sektora prywatnego w państwach AKP; przy czym kwota 48,5 mln EUR przydzielona jest krajom i terytoriom zamorskim („KTZ”);

- dotacjami na finansowanie dopłat do oprocentowania o wartości 400 mln EUR dla państw AKP i 1,5 mln EUR dla KTZ. Maksymalnie 10 % tych dopłat może zostać wykorzystane na pomoc techniczną związaną z projektami.

Niniejsze sprawozdanie finansowe obejmuje okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.

 

Na wniosek Komitetu Zarządzającego EBI Rada Dyrektorów EBI przyjęła sprawozdanie finansowe w dniu 14 marca 2013 r. i zezwoliła na jego przedłożenie Radzie Gubernatorów do zatwierdzenia do dnia 14 maja 2013 r.

2 Istotne zasady rachunkowości

2.1 Podstawa przygotowania – Stwierdzenie zgodności

Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego zostało sporządzone zgodnie z międzynarodowymi standardami sprawozdawczości finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską.

2.2 Istotne osądy i szacunki księgowe

Przygotowanie sprawozdania finansowego wymaga wykorzystania wartości szacunkowych. Wymaga to również od kierownictwa Europejskiego Banku Inwestycyjnego stosowania własnego osądu przy stosowaniu zasad księgowych obowiązujących w przypadku Instrumentu Inwestycyjnego. Poniżej wymieniono obszary wymagające kierowania się w znacznym stopniu osądem lub cechujące się złożonością lub obszary, w których założenia i szacunki są istotne dla sprawozdania finansowego.

Stosowanie osądów i szacunków ma największe znaczenie w następujących kwestiach:

§ Wartość godziwa instrumentów finansowych

Jeżeli na podstawie aktywnych rynków nie można określić wartości godziwej aktywów i pasywów finansowych ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, wartość tę określa się, korzystając z różnych technik wyceny, w tym określonych modeli matematycznych. Dane wejściowe do tych modeli pochodzą z obserwacji rynków w tych przypadkach, w których jest to możliwe, a jeżeli nie ma takiej możliwości, do określenia wartości godziwej niezbędny jest osąd. Osąd obejmuje płynność oraz takie dane wejściowe do modeli, jak korelacja oraz wahania cen rynkowych instrumentów pochodnych o terminach zapadalności dłuższych niż trzy miesiące.

§ Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości pożyczek i należności

Przegląd problemowych pożyczek i należności w ramach instrumentu dokonywany jest na każdy dzień sprawozdawczy w celu stwierdzenia, czy w sprawozdaniu z całkowitych dochodów należy dokonać odpisu z tytułu utraty wartości. W szczególności osąd kierownictwa Europejskiego Banku Inwestycyjnego konieczny jest do oszacowania kwot i terminów przyszłych przepływów pieniężnych przy określaniu poziomu niezbędnego odpisu. Takie szacunki oparte są na założeniach dotyczących szeregu czynników, a rzeczywiste wyniki mogą się od nich różnić, w związku z czym w przyszłości mogą wystąpić zmiany w odpisie. Oprócz indywidualnych odpisów z tytułu utraty wartości poszczególnych znaczących pożyczek i należności w ramach Instrumentu Inwestycyjnego tworzony jest zbiorowy odpis z tytułu utraty wartości tych rodzajów ekspozycji kredytowej, które wprawdzie nie zostały uznane za wymagające indywidualnego odpisu, ale w przypadku których istnieje większe ryzyko niewywiązania się z płatności, niż początkowo przewidziano.

Zasadniczo uważa się, że do utraty wartości pożyczki dochodzi wówczas, gdy spłata odsetek i kwoty głównej jest przeterminowana o 90 dni lub więcej, a jednocześnie kierownictwo Europejskiego Banku Inwestycyjnego zauważa obiektywne sygnały świadczące o utracie wartości.

§ Wycena nienotowanych inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży

Wycena nienotowanych inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży opiera się zazwyczaj na jednym z następujących elementów:

- ostatnich transakcjach na rynku pomiędzy podmiotami niezależnymi;

- bieżącej wartości godziwej innego instrumentu o zasadniczo takim samym charakterze;

- spodziewanych przepływach pieniężnych zdyskontowanych według bieżących stóp procentowych mających zastosowanie do instrumentów o podobnych warunkach i podobnej charakterystyce ryzyka; lub

- innych modelach wyceny.

Określenie przepływów pieniężnych oraz czynników dyskontujących dla nienotowanych inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży wymaga znaczącego wykorzystania szacunków. W ramach instrumentu okresowo porównuje się techniki wyceny i ocenia się je pod kątem wiarygodności, stosując ceny z obserwacji bieżących transakcji rynkowych na takich samych instrumentach lub inne dostępne zaobserwowane dane rynkowe.

§ Utrata wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży

W ramach instrumentu ustalono, że utrata wartości inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży następuje wówczas, gdy występuje istotny lub trwający przez dłuższy czas spadek wartości godziwej poniżej ich kosztu lub gdy istnieją inne obiektywne dowody utraty wartości. Ustalenie, co oznacza „istotny” lub „trwający przez dłuższy czas” wymaga zastosowania osądu. W ramach instrumentu ustalono, że „istotny” zasadniczo oznacza równy lub wyższy niż 30 %, a „trwający przez dłuższy czas” – trwający dłużej niż 12 miesięcy. Ponadto ocenia się również inne czynniki, w tym zwykłe wahania cen akcji w przypadku inwestycji w spółki notowane na giełdzie oraz przyszłe przepływy pieniężne i czynniki dyskontujące dla inwestycji w spółki nienotowane na giełdzie.

2.3 Zmiana zasad rachunkowości

Przyjęte zasady rachunkowości zgodne są z zasadami stosowanymi w poprzednim roku budżetowym. W ramach instrumentu nie zastosowano w ciągu roku żadnych nowych ani zmienionych standardów MSSF.

Standardy opublikowane ale jeszcze nie obowiązujące

Szereg nowych obowiązujących standardów, zmian w standardach i zasadach ich interpretacji wchodzi w życie dla całorocznych okresów rozpoczynających się po dniu 1 stycznia 2012 r. i nie zostały one zastosowane do przygotowania niniejszego sprawozdania finansowego.

MSR 1 „Prezentacja składników innych całkowitych dochodów”

Zmiany w MSR 1 polegają na zmianie sposobu grupowania składników „Innych całkowitych dochodów”. Składniki, które zostaną przeklasyfikowane na zyski lub straty w przyszłości, będą prezentowane oddzielnie od składników, które nie mają być przeklasyfikowane. Standard ten obowiązuje w stosunku do okresów rozpoczynających się w dniu 1 lipca 2012 r. lub później, przy czym dopuszczone jest wcześniejsze zastosowanie.

MSSF 9 „Instrumenty finansowe”

Na pierwszym etapie trzyczęściowego projektu RMSR polegającego na zastąpieniu MSR 39 „Instrumenty finansowe”, standard ten zmienia definicje kategorii aktywów i pasywów finansowych oraz sposób ich ujmowania do celów rachunkowych. Wdrożenie tego standardu jest w toku, a ostatecznie całkowicie zastąpi on MSR 39. Obecny termin wdrożenia tego standardu to 1 stycznia 2015 r. MSSF 9 nie został jeszcze zatwierdzony przez Unię Europejską. Nie planuje się wcześniejszego przyjęcia tego standardu w odniesieniu do instrumentu, a zakres wpływu nie został jeszcze określony.

Poniższy standard został opublikowany w 2011 r. z terminem wdrożenia w dniu 1 stycznia 2013 r., przy czym dopuszczone jest wcześniejsze przyjęcie. Wpływ przyjęcia tego standardu na sprawozdanie finansowe dotyczące instrumentu nie został jeszcze określony.

MSSF 13 „Wycena wartości godziwej”

Standard ten definiuje wartość godziwą, określa ramy wyceny tej wartości i wprowadza wymóg ujawniania informacji dotyczących wyceny wartości godziwej.

2.4 Opis istotnych zasad rachunkowości

Sprawozdanie z sytuacji finansowej przedstawia aktywa i pasywa w porządku zgodnym z malejącym stopniem płynności, bez wprowadzania podziału na pozycje krótkoterminowe i inne.

2.4.1 Przeliczenie waluty obcej

Walutą wykorzystaną do prezentacji sprawozdania finansowego dotyczącego instrumentu jest euro (EUR), które jest także walutą funkcjonalną. Informacje finansowe przedstawione w euro zostały zaokrąglone do pełnego tysiąca, chyba że zaznaczono inaczej.

Transakcje w walutach obcych przelicza się według kursu wymiany obowiązującego w dniu transakcji.

Aktywa i pasywa pieniężne denominowane w walutach innych niż euro przelicza się na euro według kursów wymiany obowiązujących na dzień bilansowy. Dodatnie lub ujemne różnice kursowe wynikające z przeliczenia walut wykazuje się w sprawozdaniu z całkowitych dochodów.

Niepieniężne pozycje wyceniane według kosztu historycznego w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia pierwotnej transakcji. Pozycje niepieniężne wyceniane według wartości godziwej w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia ustalenia wartości godziwej.

Różnice kursowe wynikające z rozliczenia transakcji według kursu innego niż kurs z dnia transakcji oraz niezrealizowane różnice kursowe wynikające z nierozliczonych aktywów i pasywów pieniężnych w walucie obcej ujmowane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów.

Pozycje sprawozdania z całkowitych dochodów przelicza się na euro po kursie wymiany obowiązującym na koniec każdego miesiąca.

2.4.2 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty zostały zdefiniowane dla instrumentu jako rachunki bieżące, depozyty krótkoterminowe lub papiery dłużne o pierwotnym terminie zapadalności wynoszącym do trzech miesięcy.

2.4.3 Aktywa finansowe inne niż instrumenty pochodne

Aktywa finansowe wykazywane są według daty rozliczenia.

§ Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności obejmują obligacje notowane, z zamiarem utrzymania ich do upływu terminu zapadalności.

Obligacje te są początkowo ujmowane według ich wartości godziwej powiększonej o ewentualne bezpośrednio z nimi związane koszty transakcyjne. Różnica między ceną na wejściu a wartością wykupu jest amortyzowana metodą efektywnej stopy procentowej przez pozostałą część okresu ważności obligacji.

Na każdy dzień bilansowy w ramach instrumentu ocenia się, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Uznaje się, że utrata wartości danego składnika lub grupy składników aktywów finansowych występuje wyłącznie wówczas, gdy istnieją obiektywne dowody na to, że utrata wartości wynika ze zdarzenia lub zdarzeń, które wystąpiły po początkowym ujęciu danego składnika w księgach („zdarzenie powodujące utratę wartości"), i że zdarzenie powodujące utratę wartości („zdarzenie”) ma wpływ na szacowane przyszłe przepływy pieniężne w odniesieniu do składnika lub grupy składników aktywów finansowych, który można rzetelnie oszacować. Utrata wartości jest uwzględniana w wyniku finansowym, a wysokość straty wycenia się jako różnicę między wartością bilansową a wartością bieżącą szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych według początkowej efektywnej stopy procentowej instrumentu.

§ Pożyczki

Pożyczki z instrumentu ujmowane są jako aktywa instrumentu w dniu przekazania pożyczki pożyczkobiorcom. Pożyczki te wykazywane są początkowo według kosztu (kwoty wypłacone netto), który jest równy wartości godziwej środków pieniężnych przekazanych na uruchomienie pożyczki, łącznie z wszelkimi kosztami transakcji. Następnie są one wyceniane po koszcie zamortyzowanym z wykorzystaniem metody efektywnego dochodu, pomniejszonym o rezerwy na pokrycie strat z tytułu utraty wartości lub braku możliwości wyegzekwowania należności.

§ Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży to instrumenty, które zostały tak oznaczone lub których nie można zaklasyfikować do aktywów wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy, utrzymywanych do terminu zapadalności ani do pożyczek i należności. Obejmują one instrumenty kapitałowe i inwestycje w fundusze venture capital.

Po pierwotnej wycenie aktywa finansowe dostępne do sprzedaży są następnie wykazywane według wartości godziwej. Należy zwrócić uwagę na następujące szczegóły dotyczące wyceny inwestycji kapitałowych według wartości godziwej, której nie można ustalić na podstawie aktywnych rynków:

a. Fundusze venture capital

Wartość godziwa każdego funduszu venture capital opiera się na najnowszej dostępnej wartości aktywów netto zgłoszonej przez fundusz, jeżeli została ona obliczona w oparciu o międzynarodowy standard wyceny uznany za zgodny z MSSF (np.: międzynarodowe wytyczne dotyczące wyceny kapitału private equity i venture capital – International Private Equity and Venture Capital Valuation guidelines – opublikowane przez Europejskie Stowarzyszenie Venture Capital). W ramach instrumentu może jednak zostać podjęta decyzja o skorygowaniu wartości aktywów netto zgłoszonych przez fundusz, jeżeli pojawią się kwestie mogące mieć wpływ na taką wycenę.

b. Bezpośrednie inwestycje kapitałowe

Godziwa wartość inwestycji oparta jest na ostatnim dostępnym sprawozdaniu finansowym, przy czym w stosownych przypadkach wykorzystuje się ponownie ten sam model, który wykorzystano przy nabyciu udziałów w kapitale.

Niezrealizowane zyski i straty z funduszy venture capital oraz bezpośrednich inwestycji kapitałowych wykazywane są w zasobach stron wnoszących wkład do czasu sprzedaży, wykupu lub zbycia inwestycji lub do czasu wykazania utraty wartości inwestycji. W przypadku uznania, że nastąpiła utrata wartości inwestycji dostępnej do sprzedaży, skumulowane niezrealizowane zyski lub straty ujęte wcześniej w kapitale własnym wykazywane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów.

W przypadku inwestycji w nienotowane instrumenty kapitałowe wartość godziwa określana jest przy zastosowaniu uznanej metody wyceny (np. zdyskontowanych przepływów pieniężnych lub kilku różnych). Inwestycje tego rodzaju wykazywane są według kosztu, jeżeli nie można w sposób rzetelny dokonać pomiaru ich wartości godziwej. Należy zauważyć, że w pierwszych 2 latach inwestycji ujmowane są one według kosztów.

Udziały nabyte w ramach instrumentu to zazwyczaj inwestycje w fundusze private equity i fundusze venture capital. Zgodnie z praktyką branżową tego rodzaju inwestycje są zwykle realizowane wspólnie przez kilku inwestorów, z których żaden nie może pojedynczo wpływać na bieżące funkcjonowanie i działalność inwestycyjną takiego funduszu. W związku z tym ewentualne członkostwo inwestora w organie zarządzającym takim funduszem zasadniczo nie uprawnia takiego inwestora do wpływania na bieżące funkcjonowanie funduszu. Ponadto pojedynczy inwestorzy mający udział w funduszu private equity lub funduszu venture capital nie wpływają na politykę funduszu, na przykład zasady wypłaty dywidend i wypłaty innych środków. Tego rodzaju decyzje podejmuje zwykle zarząd funduszu na podstawie umowy udziałowców określającej prawa i obowiązki zarządu oraz wszystkich udziałowców funduszu. Umowa udziałowców z reguły również uniemożliwia pojedynczym inwestorom dwustronne przeprowadzanie znaczących transakcji z funduszem, wymienianie się członkami zarządu czy uzyskiwanie uprzywilejowanego dostępu do podstawowych informacji technicznych. Inwestycje w ramach instrumentu realizowane są zgodnie z wyżej opisaną praktyką branżową, co gwarantuje, że instrument nie będzie sprawował kontroli nad którąkolwiek z tych inwestycji ani nie będzie wywierał na nie znaczącego wpływu w rozumieniu MSR 27 i MSR 28; dotyczy to również inwestycji, w których instrument ma ponad 20 % udział w prawach głosu.

§ Zabezpieczenia

W momencie ujęcia początkowego gwarancje finansowe są wykazywane według wartości godziwej, która odpowiada wartości bieżącej netto przewidywanych wpływów premii. Wyliczenie to jest dokonywane w dniu rozpoczęcia każdej transakcji i jest wykazywane w bilansie jako „Gwarancje finansowe” w pozycji „Pozostałe aktywa" i „Pozostałe zobowiązania".

Po ujęciu początkowym wartość zobowiązań w ramach instrumentu z tytułu takich gwarancji jest aktualizowana do wyższej z dwóch wartości:

- wartości kosztów, jakie według najlepszego oszacowania, opierającego się na wszystkich istotnych czynnikach i informacjach dostępnych na dzień sporządzenia sprawozdania z sytuacji finansowej, trzeba ponieść w celu uregulowania wszelkich zobowiązań finansowych wynikających z gwarancji;

- początkowo ujętej kwoty pomniejszonej o zakumulowaną amortyzację. Amortyzacji początkowo ujętej kwoty dokonuje się według metody aktuarialnej.

Wszelkie zmiany stanu zobowiązań dotyczących gwarancji finansowych wykazywane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w pozycji „Dochód z opłat i prowizji”.

Aktywa instrumentu wynikające z tego rodzaju gwarancji są następnie amortyzowane z wykorzystaniem metody aktuarialnej i analizowane pod kątem utraty wartości.

Ponadto po podpisaniu umowy gwarancyjnej są one ujmowane jako zobowiązanie warunkowe instrumentu, natomiast po uruchomieniu gwarancji – jako zobowiązanie instrumentu.

2.4.4 Utrata wartości aktywów finansowych

Na każdy dzień bilansowy dokonywana jest ocena, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości składników aktywów finansowych. Uznaje się, że utrata wartości danego składnika lub grupy składników aktywów finansowych występuje wyłącznie wówczas, gdy istnieją obiektywne dowody na to, że utrata wartości wynika ze zdarzenia lub zdarzeń, które wystąpiły po początkowym ujęciu danego składnika w księgach („zdarzenie powodujące utratę wartości"), i że zdarzenie powodujące utratę wartości ma wpływ na szacowane przyszłe przepływy pieniężne w odniesieniu do składnika lub grupy składników aktywów finansowych, który można rzetelnie oszacować. Dowodem utraty wartości może być informacja, że pożyczkobiorca lub grupa pożyczkobiorców znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, nie wywiązuje się z zobowiązań, nie spłaca odsetek lub kwoty głównej, istnieje prawdopodobieństwo, że zostanie wobec nich wszczęte postępowanie upadłościowe lub innego rodzaju postępowanie związane z reorganizacją finansową, a dostępne dane wskazują na wymierne zmniejszenie stanu szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych, takie jak zmiany w zaległościach lub uwarunkowaniach gospodarczych powiązanych z niewywiązywaniem się z zobowiązań.

W przypadku pożyczek niespłaconych na koniec roku budżetowego i ujętych według kosztu zamortyzowanego utrata wartości odnotowywana jest w przypadku przedstawienia obiektywnych dowodów na istnienie ryzyka nieodzyskania całości lub części kwot tych pożyczek zgodnie z pierwotnymi warunkami umowy lub wartości im równoważnej. Jeżeli istnieją obiektywne dowody na to, że nastąpiła utrata wartości, kwota tej utraty wyceniania jest jako różnica pomiędzy wartością bilansową danego składnika aktywów a wartością bieżącą szacunkowych przyszłych przepływów pieniężnych. Wartość bilansowa składnika aktywów zostaje zmniejszona poprzez dokonanie zapisu na koncie odpisów z tytułu utraty wartości, a kwota utraty wartości ujmowana jest w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Dochody z tytułu odsetek są nadal naliczane według zmniejszonej wartości bilansowej w oparciu o efektywną stopę procentową danego składnika aktywów. Pożyczki wraz ze związanymi z nimi odpisami aktualizującymi odpisuje się w koszty, gdy nie ma realnej możliwości uzyskania ich spłaty w przyszłości. Jeżeli w kolejnym roku kwota szacowanych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości zwiększa się lub zmniejsza z powodu zdarzenia, jakie wystąpiło po wykazaniu utraty wartości, wykazana pierwotnie strata z tytułu utraty wartości podlega zwiększeniu lub zmniejszeniu poprzez dokonanie korekty na koncie odpisów z tytułu utraty wartości.

W ramach instrumentu dokonuje się oceny ryzyka kredytowego na podstawie każdej transakcji i nie bierze się pod uwagę zbiorowej utraty wartości.

W przypadku aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży dokonuje się oceny w ramach instrumentu na każdy dzień bilansowy, aby stwierdzić, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości inwestycji. Obiektywnym dowodem jest np. istotny lub trwający przez dłuższy okres spadek wartości godziwej inwestycji poniżej jej kosztu. Jeżeli istnieją dowody utraty wartości, wówczas skumulowane straty (wycenione jako różnica pomiędzy kosztem nabycia a bieżącą wartością godziwą, pomniejszona o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości danej inwestycji ujęte wcześniej w sprawozdaniu z całkowitych dochodów) zostają usunięte z pozycji zasobów stron wnoszących wkład do instrumentu i wykazane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Odpisy z tytułu utraty wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży nie są odwracane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów; wzrost ich wartości godziwej po utracie wartości ujmowany jest bezpośrednio w zasobach stron wnoszących wkład.

Zespół ds. Zarządzania Ryzykiem Europejskiego Banku Inwestycyjnego przynajmniej raz do roku dokonuje przeglądu aktywów finansowych pod kątem utraty ich wartości. Wynikające z tego przeglądu korekty obejmują korektę dyskonta w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w całym okresie użytkowania składnika aktywów oraz wszelkie korekty niezbędne w związku z ponownym oszacowaniem początkowej utraty wartości.

2.4.5 Pochodne instrumenty finansowe

Instrumenty pochodne obejmują swapy walutowe i walutowo-procentowe oraz kontrakty terminowej wymiany walut.

W normalnych warunkach działalności w ramach Instrumentu Inwestycyjnego mogą być zawierane umowy swapowe w celu zabezpieczenia określonych operacji udzielania pożyczek lub kontrakty terminowej wymiany walut w celu zabezpieczenia pozycji walutowej, denominowane w walutach innych niż euro będących przedmiotem aktywnego obrotu, w celu wyrównania ewentualnych zysków lub strat spowodowanych wahaniami kursu wymiany walut.

Instrument nie korzysta z możliwości zabezpieczenia przewidzianych w MSR 39. Wszelkie instrumenty pochodne są wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy i wykazywane jako pochodne instrumenty finansowe. Wartości godziwe są wyprowadzane przede wszystkim z modeli zdyskontowanych przepływów pieniężnych, modeli wyceny opcji oraz ofert osób trzecich.

Instrumenty pochodne wykazywane są według wartości godziwej i ujmowane jako aktywa, kiedy ich wartość godziwa jest dodatnia, a jako zobowiązania – kiedy wartość ta jest ujemna. Zmiany wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych są uwzględniane w pozycji „Wynik netto z operacji finansowych”.

Instrumenty pochodne są początkowo ujmowane na podstawie daty zawarcia transakcji.

2.4.6 Wkłady

Wkłady państw członkowskich wykazywane są jako należności w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w dniu decyzji Rady określającej wkład finansowy, jaki mają wnieść państwa członkowskie do instrumentu.

Wkłady państw członkowskich są klasyfikowane jako kapitał własny, ponieważ spełniają następujące warunki:

- zgodnie z umową w sprawie wkładu upoważniają one państwa członkowskie do decydowania o sposobie wykorzystania aktywów netto instrumentu w przypadku jego likwidacji;

- należą one do kategorii instrumentów podporządkowanych wobec wszystkich innych kategorii instrumentów;

- wszystkie instrumenty finansowe w kategorii instrumentów podporządkowanej wobec wszystkich innych kategorii instrumentów mają identyczne cechy;

- instrument nie zawiera elementów wymagających klasyfikacji jako zobowiązanie; oraz

- całkowite oczekiwane przepływy pieniężne, które można przyporządkować do instrumentu przez okres jego użytkowania, opierają się zasadniczo na zyskach lub stratach, zmianie w ujętych aktywach netto lub zmianie wartości godziwej ujętych i nieujętych aktywów netto instrumentu przez okres jego użytkowania.

2.4.7 Dochody z odsetek od pożyczek

Odsetki od pożyczek z Instrumentu Inwestycyjnego ujmowane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów („odsetki i podobne dochody”) oraz w sprawozdaniu z sytuacji finansowej („pożyczki i należności”) według zasady memoriału przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, która jest stopą dokładnie dyskontującą szacowane przyszłe przepływy pieniężne (wypłaty i wpływy) w ciągu całego oczekiwanego okresu trwania pożyczki do poziomu wartości bilansowej netto pożyczki. Po zmniejszeniu zaksięgowanej wartości pożyczki z tytułu utraty wartości dochody z odsetek nadal są ujmowane według pierwotnej efektywnej stopy procentowej zastosowanej do nowej wartości bilansowej.

2.4.8 Dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczna

Działalność instrumentu obejmuje także zarządzanie dotacjami na spłatę odsetek i pomocą techniczną w imieniu państw członkowskich.

Część wkładów państw członkowskich przeznaczona na wypłatę dotacji na spłatę odsetek nie jest uwzględniana w zasobach stron wnoszących wkład do instrumentu, lecz klasyfikowana jako zobowiązania wobec osób trzecich. W pierwszej kolejności dokonuje się wypłaty na rzecz beneficjentów końcowych, a następnie zmniejsza zobowiązania wobec osób trzecich.

Jeżeli kwoty przeznaczone na dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczną nie są w pełni rozdysponowane, zostają one przeklasyfikowane jako wkład na rzecz instrumentu.

2.4.9 Dochody z tytułu odsetek od środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

Dochody z tytułu odsetek od środków pieniężnych i ich ekwiwalentów są wykazywane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów instrumentu według zasady memoriału.

2.4.10 Opłaty, prowizje i dywidendy

Opłaty uzyskane z tytułu usług świadczonych w danym okresie wykazywane są jako dochody według czasu świadczenia usług. Opłaty wynikające z zobowiązań są odraczane i wykazywane w dochodach z wykorzystaniem metody efektywnej stopy procentowej w okresie od wypłaty do spłaty danej pożyczki.

Dywidendy związane z aktywami finansowymi dostępnymi do sprzedaży wykazywane są po ich otrzymaniu.

2.4.11 Podatki

Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich, dołączony do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, określa, że aktywa, przychody i inne mienie Instytucji Unii są zwolnione ze wszelkich podatków bezpośrednich.

3 Zarządzanie ryzykiem

Poniższa informacja dodatkowa przedstawia ekspozycję instrumentu na ryzyko kredytowe i finansowe oraz zarządzanie tym ryzykiem i kontrolę nad nim; szczególnie dotyczy to ryzyka pierwotnego związanego z wykorzystywaniem instrumentów finansowych. Mowa tu o:

- ryzyku kredytowym – ryzyku poniesienia straty w wyniku niewykonania zobowiązania przez klienta lub kontrahenta, wynikającym z ekspozycji kredytowej w każdej formie, w tym także ryzyku rozrachunku;

- ryzyku płynności – ryzyku wystąpienia trudności w wypełnieniu przez jednostkę obowiązków związanych z zobowiązaniami finansowymi, których rozliczenie następuje poprzez dostarczenie środków pieniężnych lub innego rodzaju aktywów finansowych;

- ryzyku rynkowym – ekspozycji na obserwowalne zmienne rynkowe, takie jak stopy procentowe, kursy wymiany walut i ceny na rynku akcji.

3.1 Organizacja zarządzania ryzykiem

Europejski Bank Inwestycyjny na bieżąco dostosowuje swoje zasady zarządzania ryzykiem.

Dział zarządzania ryzykiem w banku zapewnia niezależną identyfikację, ocenę, monitorowanie i zgłaszanie ryzyka kredytowego i ryzyka dotyczącego cen akcji, na które instrument jest narażony. W strukturze, w której zachowany jest rozdział obowiązków, zarządzanie ryzykiem jest niezależne od jednostek operacyjnych. Dyrektor generalny ds. zarządzania ryzykiem podlega w kwestiach ryzyka wyznaczonemu wiceprezesowi Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Wyznaczony wiceprezes odbywa regularne spotkania z Komitetem Audytu, podczas których omawiane są kwestie dotyczące ryzyka. Do jego obowiązków należy także nadzór nad zgłaszaniem ryzyka Komitetowi Zarządzającemu i Radzie Dyrektorów Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

3.2 Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe to potencjalna strata, która może być skutkiem niewykonania zobowiązania przez klienta lub kontrahenta, a wynika z ekspozycji kredytowej w każdej formie, w tym także z rozrachunku.

3.2.1. Polityka w zakresie ryzyka kredytowego

W ramach analizy kredytowej kontrahentów pożyczek EBI ocenia ryzyko kredytowe w celu jego obliczenia i dokonania wyceny. W ramach instrumentu opracowano wewnętrzną metodykę ratingową dla przedsiębiorstw lub instytucji finansowych w celu określenia wewnętrznych ratingów najważniejszych kontrahentów korzystających z pożyczek lub gwarancji. Metodyka ta oparta jest na systemie arkuszy oceny dostosowanych do każdego z głównych rodzajów kontrahentów kredytowych (np. przedsiębiorstw, banków, jednostek sektora publicznego itp.). Biorąc pod uwagę zarówno sprawdzone praktyki w dziedzinie bankowości, jak i zasady określone w ramach nowej bazylejskiej umowy kapitałowej (Bazylea II), wszyscy kontrahenci związani z profilem kredytowym określonej transakcji są klasyfikowani do poszczególnych kategorii ratingu wewnętrznego z wykorzystaniem odnośnej metodyki dla każdego rodzaju kontrahenta. Każdy kontrahent jest wstępnie przypisywany do ratingu wewnętrznego odzwierciedlającego jego długoterminowy rating w odniesieniu do zobowiązań w walucie obcej (lub ekwiwalentny w odniesieniu do zobowiązań w walucie lokalnej w razie konieczności) w następstwie szczegółowej analizy profilu ryzyka kontrahenta i warunków ryzyka panujących w jego kraju.

Ocena kredytowa finansowania projektów oraz innych ustrukturyzowanych operacji o ograniczonym zastosowaniu nie podlega metodyce ratingu wewnętrznego i odbywa się z wykorzystaniem narzędzi oceny ryzyka kredytowego właściwych dla danego sektora, skoncentrowanych przede wszystkim na dostępności środków pieniężnych i zdolności do obsługi zadłużenia. Narzędzia te obejmują analizę warunków umownych projektów, analizę kontrahentów oraz symulację przepływów pieniężnych. Podobnie jak w przypadku przedsiębiorstw i instytucji finansowych, każdy projekt jest przypisany do określonego wewnętrznego ratingu ryzyka i oczekiwanej straty.

Wszystkie operacje bez udziału państwa (czyli bez państwowych gwarancji ani środków) podlegają określonym ograniczeniom co do poziomu zawieranych transakcji i rozmiarów kontrahenta. Maksymalna nominalna kwota każdej transakcji podlega limitowi, który zależy od oczekiwanej straty z danej transakcji. Ograniczenia dotyczące kontrahenta są stosowane w przypadku skonsolidowanego zaangażowania. Tego rodzaju ograniczenia zwykle odzwierciedlają rozmiary środków własnych kontrahenta, a także jego całkowite zewnętrzne finansowanie długoterminowe.

W celu ograniczenia ryzyka kredytowego, w ramach instrumentu stosowane są różne metody wsparcia jakości kredytowej w postaci:

- zabezpieczeń dotyczących projektu (np. zastaw na udziałach; zastaw na aktywach; cesja praw; zastaw na rachunkach); lub

- gwarancji, z reguły zapewnianych przez sponsora finansowanego projektu (np. gwarancje ukończenia, gwarancje na żądanie).

Ponadto w ramach instrumentu czasem stosowane są metody wsparcia jakości kredytowej, które nie są bezpośrednio skorelowane z ryzykiem projektu, takie jak zabezpieczenie czy gwarancja bankowa.

W celu zmniejszenia ryzyka kredytowego nie stosuje się natomiast kredytowych instrumentów pochodnych.

3.2.2. Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe bez uwzględnienia zabezpieczenia ani innych metod wsparcia jakości kredytowej

Poniższa tabela przedstawia maksymalną ekspozycję na ryzyko kredytowe w odniesieniu do poszczególnych składników sprawozdania z sytuacji finansowej, w tym instrumentów pochodnych. Maksymalną ekspozycję ujęto w wartościach brutto, nie uwzględniając skutków zastosowania zabezpieczenia.

Maksymalna ekspozycja (w tys. EUR) || 31.12.2012 || 31.12.2011

AKTYWA || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 466 568 || 452 279

Pochodne instrumenty finansowe || 115 || 434

Pożyczki i należności || 1 146 280 || 1 033 160

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 99 029 || -

Pozostałe aktywa || 224 || 416

Aktywa ogółem || 1 799 526 || 1 573 599

|| ||

POZYCJE POZABILANSOWE || ||

Zobowiązania warunkowe || ||

- Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || 20 000

Zobowiązania do przyszłego finansowania || ||

- Niewypłacone pożyczki || 749 044 || 701 092

- Gwarancje wykorzystane || 6 224 || 7 909

Pozycje pozabilansowe ogółem || 775 268 || 729 001

|| ||

Ekspozycja kredytowa ogółem || 2 574 794 || 2 302 600

3.2.3. Ryzyko kredytowe z tytułu pożyczek i należności

3.2.3.1 Wycena ryzyka kredytowego z tytułu pożyczek i należności

Każda operacja udzielenia pożyczki z instrumentu jest poprzedzona kompleksową oceną ryzyka i oszacowaniem oczekiwanej straty, które znajdują odzwierciedlenie w klasyfikacji pożyczek. Klasyfikacje pożyczek są ustalane według ogólnie przyjętych kryteriów na podstawie jakości pożyczkobiorcy, terminu zapadalności pożyczki, gwarancji, a w stosownych przypadkach – poręczyciela.

System klasyfikacji pożyczek obejmuje metodykę, procesy, bazy danych i systemy informatyczne służące do oceny ryzyka kredytowego w ramach operacji udzielania pożyczek oraz oszacowanie oczekiwanej straty. Wykorzystuje on duże ilości informacji, aby zapewnić porównawczą ocenę ryzyka kredytowego związanego z pożyczkami. Klasyfikacja pożyczek jest odzwierciedleniem wartości bieżącej szacowanego poziomu oczekiwanej straty, który jest wynikiem prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez najważniejszych dłużników, ekspozycji na ryzyko oraz rozmiarów straty w przypadku braku spłaty należności. Klasyfikacja pożyczek jest wykorzystywana do następujących celów:

- jako ułatwienie w dokładniejszym oszacowaniu ryzyka udzielenia pożyczki;

- jako ułatwienie w podziale zadań z zakresu monitorowania;

- jako opis jakości portfela pożyczek w dowolnym momencie;

- jako jeden z czynników decydujących o wycenie ryzyka na podstawie oczekiwanej straty.

W określeniu klasyfikacji pożyczki brane są pod uwagę następujące czynniki:

i) zdolność kredytowa pożyczkobiorcy: dział zarządzania ryzykiem niezależnie ocenia pożyczkobiorców i ich zdolność kredytową na podstawie metodyki wewnętrznej i zewnętrznych danych. Zgodnie z zastosowanym nowym podejściem zgodnym z umową Bazylea II bank opracował metodykę ratingu wewnętrznego służącą do określenia wewnętrznego ratingu pożyczkobiorców i poręczycieli. Opiera się ona na zestawie arkuszy oceny dostosowanych do poszczególnych rodzajów kontrahentów;

ii) skorelowanie ryzyka niewykonania zobowiązania: służy ono pomiarowi prawdopodobieństwa równoczesnego zaistnienia trudności finansowych w przypadku pożyczkobiorcy i poręczyciela. Im wyższa korelacja tego prawdopodobieństwa, tym niższa jest wartość gwarancji, a tym samym też pozycja w klasyfikacji pożyczek;

iii) wartość instrumentów gwarancyjnych i zabezpieczeń: wartość ta jest szacowana na podstawie połączenia zdolności kredytowej wystawcy oraz rodzaju wykorzystanego instrumentu;

iv) warunki umowne: rzetelne warunki umowne poprawiają jakość pożyczki i podnoszą jej pozycję w wewnętrznej klasyfikacji;

v) okres spłaty pożyczki: przy niezmienności pozostałych warunków, im dłuższy okres spłaty pożyczki, tym wyższe ryzyko zaistnienia trudności w obsłudze pożyczki.

Oczekiwana strata w związku z pożyczką obliczana jest przez połączenie pięciu elementów omówionych powyżej. W zależności od poziomu tej straty, pożyczka zostaje przypisana do jednego z następujących poziomów klasyfikacji pożyczek:

A     pożyczki najwyższej jakości: na tym poziomie istnieją trzy podkategorie. A obejmuje ryzyko dotyczące państw w całej UE, tj. pożyczki udzielone państwom członkowskim lub pożyczki w całości, wyraźnie i bezwarunkowo gwarantowane przez państwa członkowskie, w przypadku których nie oczekuje się trudności w spłacie i którym przypisuje się 0 % prawdopodobieństwo straty. A+ oznacza pożyczki przyznane podmiotom innym niż państwa członkowskie (lub przez nie gwarantowane), w przypadku których nie oczekuje się pogorszenia jakości w całym okresie spłaty. A- obejmuje te operacje udzielenia pożyczki, w przypadku których istnieją pewne wątpliwości co do utrzymania ich obecnego statusu (na przykład ze względu na długi okres zapadalności lub spodziewaną dużą zmienność przyszłej ceny znakomitego pod innymi względami zabezpieczenia), ale które wiążą się z ograniczonym prawdopodobieństwem pogorszenia jakości.

B      pożyczki wysokiej jakości: stanowią one kategorię aktywów, które są dla banku bezpieczne, mimo że nie można wykluczyć nieznacznego pogorszenia ich jakości w przyszłości. B+ i B- stosowane są na oznaczenie względnego prawdopodobieństwa takiego pogorszenia.

C      pożyczki dobrej jakości: przykładem mogą być niezabezpieczone pożyczki udzielone stabilnym bankom i przedsiębiorstwom o terminie zapadalności z jednorazową spłatą po 7 latach lub spłacane w ratach, licząc od daty wypłaty, przez okres równoważny.

D      Rating ten wyznacza granicę między pożyczkami o dopuszczalnej jakości a tymi, które stały się źródłem problemów. Dokładnie rzecz biorąc, granica w klasyfikacji pożyczek przebiega między podkategoriami D+ i D-. Pożyczki o ratingu D- wymagają podwyższonego monitorowania.

E      Ta kategoria w klasyfikacji pożyczek obejmuje pożyczki o profilu ryzyka wyższym niż ogólnie przyjmowane. Obejmuje ona pożyczki, które w okresie trwania przysporzyły poważnych problemów, a ich przekształcenie w stratę nie może być wykluczone. Z tego względu pożyczki te objęte są uważnym i podwyższonym monitorowaniem. Podkategorie E+ i E- odzwierciedlają różnice w intensywności tego specjalnego procesu monitorowania, przy czym operacje zaklasyfikowane jako E- są w sytuacji wysokiego prawdopodobieństwa, że nie uda się zapewnić obsługi długu w terminie, a zatem potrzebna jest jakaś forma restrukturyzacji długu, nawet w postaci odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.

F      F (fail – niewywiązanie się z zobowiązania) oznacza pożyczki, w przypadku których poziom ryzyka jest niemożliwy do przyjęcia. Pożyczki zaklasyfikowane jako F- mogą być wyłącznie wynikiem nierozliczonych transakcji, w przypadku których po złożeniu podpisów wystąpiły nieprzewidziane, wyjątkowe i poważne okoliczności. Wszystkie operacje, w przypadku których dochodzi do utraty kwoty głównej pożyczki, są klasyfikowane w kategorii F, a na ich pokrycie stosowana jest specjalna rezerwa.

Zasadniczo pożyczki zaklasyfikowane wewnętrznie do kategorii D- lub niższej są umieszczane na liście pożyczek obserwowanych. Jeżeli jednak pożyczka została początkowo zatwierdzona z profilem ryzyka D- lub gorszym, zostaje umieszczona na tej liście tylko w przypadku wystąpienia istotnego zdarzenia kredytowego powodującego jej dalszy spadek w klasyfikacji pożyczek.

Tabela w pkt 3.2.3.3 przedstawia analizę jakości kredytowej portfela pożyczek udzielonych w ramach instrumentu na podstawie opisanych wyżej kategorii klasyfikacji pożyczek.

3.2.3.2 Analiza ekspozycji na ryzyko kredytowe w ramach działalności pożyczkowej

Poniższa tabela przedstawia maksymalną ekspozycję na ryzyko kredytowe w związku z pożyczkami podpisanymi i wypłaconymi, w rozbiciu na poszczególne rodzaje pożyczkobiorców z uwzględnieniem gwarancji udzielonych przez poręczycieli:

Na dzień 31.12.2012 w tys. EUR || Zabezpieczone || Inne środki wsparcia jakości kredytowej || Niezabezpieczone || Ogółem

Banki || 12 630 || 136 695 || 207 582 || 356 907

Przedsiębiorstwa || 20 077 || 78 171 || 478 358 || 576 606

Instytucje publiczne || 30 462 || - || 18 || 30 480

Państwa || - || 5 819 || 176 468 || 182 287

Wypłacone ogółem || 63 169 || 220 686 || 862 425 || 1 146 280

Podpisane niewypłacone || 14 091 || 142 963 || 591 990 || 749 044

Na dzień 31.12.2011 w tys. EUR || Zabezpieczone || Inne środki wsparcia jakości kredytowej || Niezabezpieczone || Ogółem

Banki || 13 026 || 97 994 || 197 245 || 308 265

Przedsiębiorstwa || 15 699 || 55 601 || 475 012 || 546 312

Instytucje publiczne || 37 670 || - || - || 37 670

Państwa || - || 6 214 || 134 699 || 140 913

Wypłacone ogółem || 66 395 || 159 809 || 806 956 || 1 033 160

Podpisane niewypłacone || 10 434 || 173 484 || 517 174 || 701 092

Zdarzenia dotyczące pożyczek z instrumentu mające wpływ na pożyczkobiorców i gwarantów są stale monitorowane przez Ops B, dyrekcję operacyjną EBI odpowiedzialną za działalność poza granicami UE. W szczególności prawa wynikające z umowy są oceniane w poszczególnych przypadkach obniżenia ratingu lub niedotrzymania warunków umowy. W razie konieczności stosowane są środki łagodzące zgodnie z wytycznymi dotyczącymi ryzyka kredytowego. Także w przypadku odnowienia gwarancji bankowych udzielonych w związku z pożyczkami podejmuje się działania w celu ich zastąpienia lub podejmuje niezwłoczne działania.

W reakcji na wydarzenia na rynkach finansowych, które miały miejsce od września 2008 r., w ramach instrumentu podjęto działania, aby wzmocnić zasady monitorowania ryzyka i zarządzania nim. W tym celu w kwietniu 2011 r. Ops B stworzyła niezależny dział monitorujący, który podlega bezpośrednio dyrektorowi generalnemu i który otrzymał zadanie monitorowania pożyczek pod względem finansowym i w kwestii przestrzegania warunków umowy. Jego celem jest wspieranie wymiany informacji między departamentami oraz proponowanie procedur sprawozdawczych oraz procedur z zakresu zarządzania operacyjnego, do wykorzystania w czasie kryzysu finansowego w celu zapewnienia szybkiej reakcji w razie konieczności.

3.2.3.3 Analiza jakości kredytowej według rodzaju pożyczkobiorcy

Poniższe tabele przedstawiają analizę jakości kredytowej portfela pożyczek udzielonych w ramach instrumentu na dzień 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r. w podziale na poszczególne kategorie klasyfikacji pożyczek, z uwzględnieniem operacji podpisanych (wypłaconych i niewypłaconych).

Na dzień 31.12.2012 w tys. EUR || ||  Wysoka ocena ||  Ocena standardowa ||  Minimalne akceptowane ryzyko ||  Wysokie ryzyko ||  Brak oceny ||  Ogółem

|| || A do B- || C || D+ || D- i niższa || ||

Pożyczkobiorca || Banki || 50 000 || 24 342 || 21 864 || 529 325 || 337 014 || 962 545

Przedsiębiorstwa || 7 466 || 8 006 || - || 605 672 || - || 621 144

Instytucje publiczne || - || - || - || 70 480 || - || 70 480

Państwa || - || - || - || 241 155 || - || 241 155

Ogółem || || 57 466 || 32 348 || 21 864 || 1 446 632 || 337 014 || 1 895 324

Na dzień 31.12.2011 w tys. EUR || ||  Wysoka ocena ||  Ocena standardowa ||  Minimalne akceptowane ryzyko ||  Wysokie ryzyko ||  Brak oceny ||  Ogółem

|| || A do B- || C || D+ ||  D- i niższa || ||

Pożyczkobiorca || Banki || 50 002 || 9 674 || 39 966 || 356 629 || 351 476 || 807 747

Przedsiębiorstwa || 3 917 || 5 279 || - || 635 825 || - || 645 021

Instytucje publiczne || - || - || - || 38 761 || - || 38 761

Państwa || - || - || - || 242 723 || - || 242 723

Ogółem || || 53 919 || 14 953 || 39 966 || 1 273 938 || 351 476 || 1 734 252

3.2.3.4 Koncentracja ryzyka w ramach pożyczek i należności

3.2.3.4.1 Analiza geograficzna

Na podstawie kraju pożyczkobiorcy portfel pożyczek udzielonych w ramach instrumentu można przeanalizować według następujących regionów geograficznych (w tys. EUR):

Kraj pożyczkobiorcy || 31.12.2012 || 31.12.2011

Region - AKP || 84 051 || 99 543

Uganda || 140 833 || 117 035

Region – Afryka Zachodnia || 33 856 || 14 161

Mozambik || 137 745 || 126 666

Mauretania || 65 670 || 43 427

Etiopia || 81 666 || 84 266

Republika Dominikańska || 67 991 || 66 118

Kenia || 131 566 || 65 611

Kamerun || 72 525 || 60 706

Zambia || 18 772 || 43 294

Demokratyczna Republika Konga || 28 415 || 8 980

Nigeria || 14 383 || 28 691

Region - Pacyfik || 17 767 || 20 603

Region – Afryka Środkowa || 10 431 || 12 109

Jamajka || 71 027 || 59 317

Madagaskar || - || 1 253

Mauritius || 11 302 || 12 732

Ghana || 5 642 || 7 812

Angola || 10 009 || 13 598

Trynidad i Tobago || 1 483 || 1 002

Burkina Faso || 10 727 || 12 588

Malawi || 4 950 || 5 833

Nowa Kaledonia || 4 198 || 4 673

Rwanda || 9 641 || 11 197

Niger || 4 146 || 3 950

Polinezja Francuska || 2 631 || 3 131

Botswana || - || -

Senegal || 5 837 || 10 329

Lesotho || 3 827 || 3 902

Vanuatu || 3 639 || 3 917

Belize || 13 || 103

Grenada || 2 477 || 2 698

Gabon || 1 011 || 1 509

Togo || 52 644 || 53 224

Republika Zielonego Przylądka || 27 073 || 28 405

Dżibuti || 762 || 777

Haiti || 4 654 || -

Saint Lucia || 2 916 || -

Ogółem || 1 146 280 || 1 033 160

3.2.3.4.2 Analiza według sektorów przemysłu

Poniższa tabela przedstawia analizę portfela pożyczek udzielonych w ramach instrumentu w podziale na sektory, w których działają pożyczkobiorcy. Operacje, w przypadku których pożyczki wypłacane są najpierw pośrednikowi finansowemu, a potem beneficjentowi końcowemu, są wykazywane w pozycji „Pożyczki globalne” (w tys. EUR).

Sektor przemysłu, w którym działa pożyczkobiorca || 31.12.2012 || 31.12.2011

Pożyczki globalne i umowy agencyjne || 252 662 || 218 912

Linie lotnicze i produkcja statków powietrznych || 13 || 103

Lotniska i systemy zarządzania ruchem lotniczym || 30 480 || 31 052

Materiał podstawowy i górnictwo || 168 911 || 135 573

Chemikalia, tworzywa sztuczne i wyroby farmaceutyczne || - || 20 400

Woda pitna, uzdatnianie wody || 38 697 || 33 247

Energia elektryczna, węgiel i inne || 409 090 || 358 745

Łańcuch żywnościowy || - || 1 244

Dobra inwestycyjne / towary konsumpcyjne trwałego użytku || 3 827 || 3 902

Transport morski i inne || 5 819 || 6 214

Przetwórstwo materiałów, budownictwo || 24 154 || 29 025

Produkcja i przetwórstwo papieru || 4 747 || 4 840

Drogi i autostrady || 73 921 || 62 856

Telekomunikacja || 18 427 || 24 963

Usługi i inne || 115 532 || 102 084

Ogółem || 1 146 280 || 1 033 160

3.2.3.5 Zaległości w spłacie pożyczek

Kwoty zaległości są określane, monitorowane i zgłaszane zgodnie ze zbiorem procedur o nazwie „Wytyczne dotyczące monitorowania opóźnień w płatnościach”.

Monitorowaniem i zgłaszaniem kwot zaległości zasadniczo zarządza dział ds. opóźnień w płatnościach, wchodzący w skład Dyrekcji Zarządzania Transakcjami i Restrukturyzacji EBI. Dział ds. opóźnień w płatnościach przygotowuje miesięczny raport dotyczący niespłaconych rat pożyczek udzielonych ze środków instrumentu, obejmujący tabelę zaległości przekraczających osiem dni w zestawieniu miesiąc do miesiąca. Miesięczny raport zawiera szczegółowy opis podjętych działań lub działań planowanych w podziale na poszczególne kraje, pożyczki i raty.

Ponadto sporządzany jest i wysyłany Komisji Europejskiej miesięczny raport dotyczący pożyczek przeterminowanych o ponad 90 dni. Dwa razy w roku Komitet Zarządzający EBI otrzymuje skrócone zestawienie zaległości w spłacie pożyczek przeterminowanych o ponad 30 dni i 90 dni, a także raport zawierający informacje porównawcze na temat rocznych i półrocznych zmian stanu zaległości.

Zaległości w spłacie odnośnych pożyczek można przeanalizować następująco (w tys. EUR):

|| Nota || Pożyczki i należności 31.12.2012 || Pożyczki i należności 31.12.2011

Wartość bilansowa || || 1 146 280 || 1 033 160

|| || ||

Indywidualna utrata wartości || || ||

Kwota brutto || || 110 767 || 112 662

Odpis z tytułu utraty wartości || 7 || -45 144 || -48 816

Wartość bilansowa składników z indywidualną utratą wartości || || 65 623 || 63 846

|| || ||

‎‎‎‎‎Portfelowa utrata wartości || || ||

Kwota brutto || || - || -

Odpis z tytułu utraty wartości || || - || -

Wartość bilansowa składników z portfelową utratą wartości || || - || -

|| || ||

Pożyczki zaległe bez utraty wartości || || ||

|| || ||

Pożyczki zaległe obejmują || || ||

30-60 dni || || 12 ||  8

60-90 dni || || - ||  472

90-180 dni || || - ||  13

więcej niż 180 dni || || - ||  33

Wartość bilansowa pożyczek zaległych bez utraty wartości || || 12 ||  526

|| || ||

Wartość bilansowa składników innych niż pożyczki zaległe i objęte utratą wartości || || 1 080 645 || 968 788

|| || ||

Wartość bilansowa pożyczek i należności ogółem || || 1 146 280 || 1 033 160

|| || || ||

3.2.4. Ryzyko kredytowe z tytułu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

Dostępne środki są inwestowane zgodnie z ustalonym w ramach instrumentu harmonogramem zobowiązań umownych w zakresie wypłat. Od dnia 31.12.2012 r. inwestycje mają postać wyłącznie depozytów bankowych i innych krótkoterminowych instrumentów finansowych. Inwestycje w średnio- i długoterminowe obligacje również mogą być brane pod uwagę zgodnie z wytycznymi inwestycyjnymi, zależnie od wymogów dotyczących płynności.

Minimalny krótkoterminowy rating wymagany dla zatwierdzonych banków lub emitentów obligacji wynosi A-1/P-1/F1 (Moody’s, S&P, Fitch). W przypadku różnic w ratingach przyznanych przez różne agencje ratingowe, decydujące znaczenie ma rating najniższy. Maksymalny dopuszczony limit zaangażowania w przypadku pojedynczego zatwierdzonego banku lub emitenta wynosi obecnie 50 000 000 EUR (pięćdziesiąt milionów euro).

Depozyty są powierzane zatwierdzonym jednostkom z okresem zapadalności nie dłuższym niż trzy miesiące, licząc od daty zawarcia transakcji i w granicach limitu ekspozycji kredytowej.

Na dzień 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r. wszystkie depozyty bankowe i krótkoterminowe papiery handlowe utrzymywane w ramach instrumentu miały rating nie niższy niż P-1 na dzień rozliczenia według agencji Moody's. Rating P-2 na dzień 31 grudnia 2011 r. wynika z obniżenia ratingu jednego kontrahenta na dzień 21 grudnia 2011 r.

Poniższa tabela przedstawia stan depozytów bankowych z naliczonymi odsetkami (w tys. EUR):

        Minimalny krótkoterminowy rating (termin agencji Moody's) ||      Minimalny rating      długoterminowy      (termin agencji Moody's) || 31.12.2012 || 31.12.2011

P-1 ||      Aa1 || 43 400 || 10 % || - || -

P-1 ||      Aa2 || - || - || 28 622 || 6 %

P-1 ||      Aa3 || 130 901 || 29 % || 105 547 || 24 %

P-1 ||      A1 || 83 500 || 18 % || 117 603 || 26 %

P-1 ||      A2 || 198 179 || 43 % || 179 938 || 40 %

P-2 ||      A3 || - || - || 17 441 || 4 %

Ogółem ||      || 455 980 || 100 % || 449 151 || 100 %

3.2.5. Ryzyko kredytowe z tytułu instrumentów pochodnych

3.2.5.1 Polityka dotycząca ryzyka kredytowego z tytułu instrumentów pochodnych

Ryzyko kredytowe związane z instrumentami pochodnymi to strata, którą jedna ze stron ponosi, gdy druga strona nie jest w stanie wywiązać się z ciążących na niej zobowiązań umownych. Ryzyko kredytowe związane z instrumentami pochodnymi zależy od szeregu czynników (takich jak stopy procentowe i kursy wymiany walut) i z reguły odpowiada tylko niewielkiej części ich wartości nominalnej.

W normalnych warunkach działalności w ramach instrumentu mogą być zawierane umowy swapowe w celu zabezpieczenia określonych operacji udzielania pożyczek lub kontrakty terminowej wymiany walut w celu zabezpieczenia pozycji walutowej, denominowane w walutach innych niż euro będących przedmiotem aktywnego obrotu. Wszystkie umowy swapowe są zawierane przez Europejski Bank Inwestycyjny z zewnętrznymi kontrahentami. Operacje swapowe podlegają tym samym umowom ramowym (Master Swap Agreement) i umowom CSA zawartym przez Europejski Bank Inwestycyjny z jego partnerami zewnętrznymi.

3.2.5.2 Wycena ryzyka kredytowego z tytułu instrumentów pochodnych

Wszystkie operacje swapowe wykonane przez Europejski Bank Inwestycyjny a związane z instrumentem są traktowane zgodnie z tymi samymi warunkami umownymi i zgodnie z tą samą metodyką, które są stosowane do instrumentów pochodnych wynegocjowanych przez Bank do własnych celów. Między innymi kwalifikowalność kontrahentów operacji swapowych jest ustalana przez Bank według tych samych warunków kwalifikowalności, jakie są stosowane do celów innych operacji swapowych.

Europejski Bank Inwestycyjny dokonuje pomiaru ekspozycji na ryzyko kredytowe z tytułu operacji swapowych i operacji na instrumentach pochodnych, stosując w kwestii sprawozdawczości i monitorowania limitów strategie Net Market Exposure (ekspozycja rynkowa netto) oraz Potential Future Exposure (potencjalna przyszła ekspozycja). Obie te strategie w pełni uwzględniają instrumenty pochodne związane z Instrumentem Inwestycyjnym.

Poniższa tabela przedstawia terminy zapadalności umów swapowych (w tym swapów walutowych i walutowo-procentowych, z wyłączeniem krótkoterminowych swapów walutowych) w podziale według ich wartości nominalnej i wartości godziwej:

Umowy swapowe na dzień 31.12.2012 r. || Na okres krótszy niż || Od 1 roku || Od 5 || Na ponad || Ogółem 2012 r.

W tys. EUR || 1 rok || do 5 lat || do 10 lat || 10 lat ||

Wartość nominalna || 1 480 || 9 833 || 15 253 || - || 26 566

Wartość godziwa (tj. zdyskontowana wartość netto) || 71 || -528 || -3 529 || - || -3 986

Umowy swapowe na dzień 31.12.2011 r. || Na okres krótszy niż || Od 1 rok || Od 5 || Na ponad || Ogółem za 2011 r.

W tys. EUR || 1 rok || do 5 lat || do 10 lat || 10 lat ||

Wartość nominalna || 7 042 || 43 593 || 16 899 || - || 67 534

Wartość godziwa (tj. zdyskontowana wartość netto) || -674 || -1 331 || -3 869 || - || -5 874

W ramach instrumentu zawierane są krótkoterminowe umowy swapowe służące zabezpieczeniu ryzyka walutowego w związku z wypłacanymi pożyczkami w walutach innych niż EUR. Krótkoterminowe swapy walutowe mają termin zapadalności nie dłuższy niż trzy miesiące i są regularnie odnawiane. Wartość nominalna krótkoterminowych swapów walutowych wynosiła 652 mln EUR w dniu 31 grudnia 2012 r. i 585 mln EUR w dniu 31 grudnia 2011 r. Wartość godziwa krótkoterminowych swapów walutowych wynosiła -2,9 mln EUR w dniu 31 grudnia 2012 r. i -6,4 mln EUR w dniu 31 grudnia 2011 r.

W ramach instrumentu zawiera się umowy swapowe na stopy procentowe w celu zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej na udzielonych pożyczkach. Na dzień 31 grudnia 2012 r. pozostaje jeden nierozliczony swap stóp procentowych o wartości nominalnej 19,6 mln EUR (w 2011 r.: zero) i wartości godziwej wynoszącej 0,03 mln EUR (w 2011 r.: zero).

3.2.6. Ryzyko kredytowe z aktywów finansowych utrzymywanych do upływu terminu zapadalności

Poniższa tabela przedstawia stan portfela aktywów utrzymywanych do upływu terminu zapadalności w całości składającego się z pozycji obligacyjnych, których termin zapadalności przypada w ciągu trzech miesięcy.

Minimalny rating krótkoterminowy (termin agencji Moody's) ||      Minimalny rating      długoterminowy      (termin agencji Moody's) || 31.12.2012 || 31.12.2011

P-2 ||      Baa2 || 50 143 || 51 % || - || -

P-3 ||      Baa3 || 48 886 || 49 % || - || -

Ogółem ||      || 99 029 || 100 % || - || -

3.3 Ryzyko płynności

3.3.1 Zarządzanie ryzykiem płynności

Ryzyko płynności oznacza ryzyko wystąpienia trudności w wypełnieniu przez jednostkę obowiązków związanych z zobowiązaniami finansowymi, których rozliczenie następuje poprzez dostarczenie środków pieniężnych lub innego rodzaju aktywów finansowych.

Instrument Inwestycyjny jest w dużej mierze finansowany z rocznych wkładów państw członkowskich (zasobów 9. i 10. EFR), a w dalszej kolejności ze środków powracających z operacji instrumentu. Każdego roku Komisja, biorąc pod uwagę prognozy EBI dotyczące zarządzania Instrumentem Inwestycyjnym i jego funkcjonowania, sporządza i przedstawia Radzie w terminie do 15 października zestawienie zobowiązań, płatności i rocznej kwoty wezwań do wniesienia wkładu (w tym dotacji na spłatę odsetek) w bieżącym roku budżetowym i w latach kolejnych.

W celu obliczenia rocznych wkładów państw członkowskich przez cały rok analizuje się i monitoruje harmonogram wypłat bieżących i przygotowywanych. Wydarzenia wyjątkowe, takie jak wcześniejsze spłaty, sprzedaż udziałów lub niewywiązanie się dłużnika z zobowiązań, są uwzględniane w celu skorygowania rocznych wymogów w zakresie płynności. W celu dalszego zminimalizowania ryzyka płynności instrument utrzymuje rezerwy płynności wystarczające, aby w dowolnym momencie pokryć prognozowane wypłaty, o których okresowo informuje dyrekcja OPS B.

Aktywami finansowymi przetrzymywanymi na rachunkach prowadzonych w imieniu Instrumentu Inwestycyjnego zarządza Departament Skarbu Banku zgodnie z zasadą rozdzielenia obowiązków jednostek operacyjnych i jednostek rozliczeniowych. Operacje rozliczeń związane z inwestycjami w te aktywa wchodzą w zakres obowiązków Departamentu Planowania i Rozliczania Operacji.

Ponadto zgodnie z zasadą rozdzielenia obowiązków zatwierdzanie kontrahentów oraz określanie limitów dla inwestycji finansowych, a także monitorowanie tych limitów jest obowiązkiem Dyrekcji ds. Zarządzania Ryzykiem Banku.

3.3.2 Wycena ryzyka płynności

W tabelach zawartych w niniejszej sekcji przeanalizowano zobowiązania finansowe instrumentu według daty wymagalności na podstawie okresu od dnia bilansowego do terminu wymagalności określonego w umowie (według niezdyskontowanych przepływów pieniężnych).

Instrument utrzymuje zobowiązania w postaci niewypłaconych części kredytów na podstawie podpisanych umów udzielenia pożyczki, niewypłaconych części środków na mocy podpisanych umów dokapitalizowania/inwestycji, udzielonych gwarancji pożyczkowych lub przyznanych dotacji na spłatę odsetek i pomocy technicznej. Schemat czasowy dokonywania wypłat charakteryzuje wysoki stopień niepewności. Pożyczki udzielane w ramach Instrumentu Inwestycyjnego mają termin wypłaty. Wypłat dokonuje się jednak w momentach i w kwotach odpowiadających postępom odnośnych projektów inwestycyjnych i transakcji finansowych realizowanych w warunkach operacyjnych, dla których typowe są dość duże wahania. Inwestycje kapitałowe stają się wymagalne w momencie wydania przez osoby zarządzające środkami własnymi ważnego wezwania do opłacenia kapitału, stosownie do postępów w działalności inwestycyjnej. Całkowity okres wypłaty pożyczki wynosi zwykle 3 lata, przy czym jest on często przedłużany o rok lub dwa. Niektóre zobowiązania z tytułu wypłaty zwykle wykraczają poza okres wypłaty pożyczki do czasu pełnego zbycia odnośnych inwestycji funduszu, ponieważ jego płynność może być niekiedy niedostateczna do pokrycia niektórych opłat lub innych wydatków. Gwarancje pożyczkowe nie są ujmowane jako osobne zobowiązania do wypłaty, do czasu uruchomienia gwarancji przez jej beneficjenta. Pozostała kwota gwarancji jest zmniejszana zgodnie z harmonogramem spłaty każdej pożyczki objętej gwarancją.

Na tej podstawie przedstawione poniżej terminy wymagalności zostały oszacowane według okresu wypłaty pożyczki określonego w umowie za pomocą prognoz opracowanych zgodnie ze standardową metodyką planowania płynności instrumentu. Jeśli chodzi o zobowiązania do wypłaty w ramach umów o udzielenie pomocy technicznej, mają one zwykle charakter krótkoterminowy (poniżej jednego roku). „Wymagalność nieokreśloną” wybrano w następujących przypadkach: zobowiązań z tytułu gwarancji wykorzystanych i niewykorzystanych; pożyczek udzielonych ale niewypłaconych, w przypadku których określony w umowie termin wypłaty już upłynął i oczekiwane jest jego wydłużenie; dotacje na spłatę odsetek, na które środki zostały wpłacone przez państwa członkowskie zgodnie z wezwaniem, ryczałtowo, na pokrycie przyszłych potrzeb.

Pochodne zobowiązania finansowe mają profil płynności odpowiadający określonym w umowie niezdyskontowanym przepływom pieniężnym z transakcji swapowych, w tym swapów walutowych, swapów walutowo-procentowych, krótkoterminowych swapów walutowych i swapów procentowych.

Profil wymagalności zobowiązań finansowych innych niż zobowiązania pochodne ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nieokreślony termin wymagalności || Nominalne wypływy brutto

W tys. EUR na dzień 31.12.2012 r.

Pozostałe (gwarancje udzielone, gwarancje wykorzystane) || - || - || - || - || 26 224 || 26 224

Wypływy na pożyczki udzielone, ale niewypłacone || 16 500 || 287 657 || 243 020 || - || 201 867 || 749 044

Wypływy na przyznane środki inwestycyjne i subskrypcję udziałów || - || 26 806 || 54 958 || 7 319 || 127 987 || 217 070

Wypływy na przyznane dotacje na spłatę odsetek || 255 || 101 495 || 79 206 || - || 23 599 || 204 555

Wypływy na przyznaną pomoc techniczną || 2 000 || 8 511 || 13 109 || - || - || 23 620

Ogółem || 18 755 || 424 469 || 390 293 || 7 319 || 379 677 || 1 220 513

Profil wymagalności zobowiązań finansowych innych niż zobowiązania pochodne ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nieokreślony termin wymagalności || Nominalne wypływy brutto

W tys. EUR na dzień 31.12.2011 r.

Pozostałe (gwarancje udzielone, gwarancje wykorzystane) || - || - || - || - || 27 909 || 27 909

Wypływy na pożyczki udzielone, ale niewypłacone || 2 295 || 257 127 || 274 573 || 54 000 || 113 097 || 701 092

Wypływy na przyznane środki inwestycyjne i subskrypcję udziałów || 2 035 || 38 424 || 38 010 || 7 666 || 178 432 || 264 567

Wypływy na przyznane dotacje na spłatę odsetek || 1 445 || 31 100 || 139 211 || - || 16 211 || 187 967

Wypływy na przyznaną pomoc techniczną || 4 564 || 16 693 || - || - || - || 21 257

Ogółem || 10 339 || 343 344 || 451 794 || 61 666 || 335 649 || 1 202 792

Profil wymagalności pochodnych zobowiązań finansowych W tys. EUR na dzień 31.12.2012 r. ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nominalne wpływy/wypływy brutto

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wpływy || 1 238 || 7 364 || 14 498 || 5 350 || 28 450

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wypływy || -1 286 || -8 428 || -17 218 || -5 894 || -32 826

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wpływy || 649 000 || - || - || - || 649 000

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wypływy || -652 451 || - || - || - || -652 451

Swapy stóp procentowych – Wpływy || 65 || 511 || 3 274 || 2 117 || 5 967

Swapy stóp procentowych – Wypływy || - || -753 || -3 537 || -1 577 || -5 867

Ogółem || -3 434 || -1 306 || -2 983 || -4 || -7 727

|| || || || ||

Profil wymagalności pochodnych zobowiązań finansowych W tys. EUR na dzień 31.12.2011 r. ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nominalne wpływy/wypływy brutto

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wpływy || 9 873 || 14 365 || 19 533 || 7 430 || 51 201

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wypływy || -10 091 || -17 527 || -24 420 || -9 015 || -61 053

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wpływy || 585 000 || - || - || - || 585 000

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wypływy || -591 909 || - || - || - || -591 909

Ogółem || -7 127 || -3 162 || -4 887 || -1 585 || -16 761

3.4 Ryzyko rynkowe

Ryzyko rynkowe to ryzyko, że zmiany cen rynkowych, takich jak stopy procentowe, ceny akcji, kursy walutowe i marże kredytowe (niezwiązane z ewolucją sytuacji kredytowej emitenta) wpłyną na dochody jednostki lub na wartość posiadanych przez nią instrumentów finansowych.

3.4.1. Ryzyko stopy procentowej

Ryzyko stopy procentowej to zmienność wartości ekonomicznej pozycji instrumentu lub uzyskanych z nich dochodów, wynikająca z niekorzystnych zmian w wysokości rynkowych stóp zwrotu lub w strukturze czasowej stóp procentowych. Ekspozycja na ryzyko stopy procentowej zachodzi wówczas, gdy występują różnice w terminach przeszacowania i zapadalności poszczególnych składników aktywów i zobowiązań.

W ramach instrumentu wycenia się stopień narażenia portfela pożyczek i powiązanych z nim swapów zabezpieczających w skali mikro w odniesieniu do ryzyka procentowego przez obliczenie wartości według punktu bazowego.

Wartość według punktu bazowego pozwala wycenić zysk lub stratę według wartości bieżącej netto odnośnego portfela w wyniku wzrostu o 1 punkt bazowy (0,01 %) w okresach zapadalności stóp procentowych utrzymujących się w określonym przedziale czasowym „rynek pieniężny – do jednego roku”, „bardzo krótki – od 2 do 3 lat”, „krótki –od 4 do 6 lat”, „długi – od 12 do 20 lat” lub „bardzo długi – powyżej 21 lat”.

Do obliczenia wartości bieżącej netto pożyczek instrument wykorzystuje krzywą finansowania w EUR (krzywa swapu w EUR + spread finansowania EBI) dla przepływów pieniężnych denominowanych w EUR i w walutach obcych innych niż USD oraz krzywą finansowania w USD dla przepływów pieniężnych denominowanych w USD. Do obliczenia wartości bieżącej netto swapów zabezpieczających w skali mikro instrument wykorzystuje krzywą swapu w EUR dla przepływów pieniężnych denominowanych w EUR oraz krzywą swapu w USD dla przepływów pieniężnych denominowanych w USD.

Zgodnie z poniższą tabelą wartość bieżąca netto portfela pożyczek po uwzględnieniu odnośnych swapów zabezpieczających w skali mikro na dzień 31.12.2012 r. zmniejszyłaby się o 341 tys. EUR (na dzień 31.12.2011 r. - spadek o 239 tys. EUR), gdyby stopy procentowe wzrosły równocześnie o 1 punkt bazowy.

Wartość według punktu bazowego W tys. EUR || Rynek pieniężny || Bardzo krótkie || Krótkie || Średnie || Długie || Bardzo długie || Ogółem

Na dzień 31.12.2012 r. || 1 rok || od 2 do 3 lat || od 4 do 6 lat || od 7 do 11 lat || od 12 do 20 lat || 21 lat ||

Narażenie pożyczek i swapów zabezpieczających w skali mikro ogółem || -25 || -47 || -90 || -117 || -62 || - || -341

Wartość według punktu bazowego W tys. EUR || Rynek pieniężny || Bardzo krótkie || Krótkie || Średnie || Długie || Bardzo długie || Ogółem

Na dzień 31.12.2011 r. || 1 rok || od 2 do 3 lat || od 4 do 6 lat || od 7 do 11 lat || od 12 do 20 lat || 21 lat ||

Narażenie pożyczek i swapów zabezpieczających w skali mikro ogółem || -20 || -28 || -60 || -78 || -53 || - || -239

3.4.2. Ryzyko walutowe

Ryzyko walutowe to zmienność wartości ekonomicznej pozycji instrumentu lub uzyskanych z nich dochodów, wynikająca z niekorzystnych zmian w kursach wymiany walut.

Instrument jest narażony na ryzyko walutowe zawsze, gdy występuje niedopasowanie walutowe między składnikami jego aktywów i zobowiązań. Ryzyko walutowe obejmuje także skutki nieoczekiwanych i niekorzystnych zmian wartości przyszłych przepływów pieniężnych spowodowanych zmianami kursów walutowych.

3.4.2.1 Ryzyko walutowe a aktywa finansowe

Aktywa finansowe instrumentu denominowane są albo w EUR, albo w USD.

Ryzyko walutowe jest zabezpieczone transakcjami walutowymi typu spot i forward, swapami walutowymi lub swapami dwuwalutowymi. Departament finansowy EBI (Treasury Department) może w razie konieczności i stosownie do sytuacji wykorzystać zgodnie z polityką Banku jakikolwiek inny instrument, który zapewnia ochronę przed ryzykiem rynkowym związanym z działalnością finansową w ramach instrumentu.

3.4.2.2 Ryzyko walutowe a operacje finansowane i gwarantowane przez Instrument Inwestycyjny

Wkłady państw członkowskich na Instrument Inwestycyjny przyjmowane są w EUR. Operacje finansowane lub gwarantowane przez instrument, a także dotacje na spłatę odsetek mogą być denominowane w EUR, USD lub innej zatwierdzonej walucie.

Ekspozycja na ryzyko walutowe (w stosunku do EUR jako waluty referencyjnej) występuje, gdy transakcje denominowane w walutach innych niż EUR są niezabezpieczone. Wytyczne dotyczące zabezpieczania ryzyka walutowego opisano poniżej.

3.4.2.2.1. Zabezpieczanie operacji denominowanych w walutach innych niż EUR i USD

- Pożyczki z instrumentu wypłacane w walutach innych niż EUR i USD są zabezpieczane za pomocą umów na swapy dwuwalutowe o tym samym profilu finansowym, co stanowiąca ich podstawę pożyczka, pod warunkiem że funkcjonuje rynek swapowy.

- W przypadku wypłat dokonywanych w ramach działalności instrumentu w walucie innej niż EUR i USD, w odniesieniu do których nie zawarto długoterminowej operacji zabezpieczającej, Departament Skarbu zawiera transakcję wymiany walut na dwa dni robocze przed dokonaniem wypłaty. Kurs wymiany zastosowany do operacji instrumentu odpowiada kursowi rynkowemu uzyskanemu przez Departament Skarbu. Również w przypadku spłat otrzymanych w walucie innej niż EUR i USD Departament Skarbu przeprowadza w razie konieczności operacje wymiany otrzymanej waluty.

- Niewykorzystane gwarancje nie podlegają zabezpieczeniu przed ryzykiem walutowym. Gwarancje wykorzystane, a udzielone w walutach innych niż EUR i USD będą zabezpieczane.

- Operacje w walutach innych niż EUR i USD, w odniesieniu do których Departament Skarbu nie może dokonać operacji zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym, pozostają niezabezpieczone. Dotyczy to również operacji (syntetycznych) denominowanych w lokalnej walucie, ale rozliczanych w EUR lub USD. Instrument Inwestycyjny pozostaje narażony na związane z tym ryzyko walutowe.

3.4.2.2.2. Zabezpieczanie operacji denominowanych w USD

- Całkowita niespłacona kwota wszystkich operacji instrumentu (z wyjątkiem niewykorzystanych gwarancji) denominowanych w USD jest zabezpieczona za pomocą swapów walutowych w EUR/USD odnawianych okresowo. Na początku każdego okresu przepływy pieniężne, które w kolejnym okresie mają być otrzymane lub wypłacone w USD, są oszacowywane na podstawie planowanych lub oczekiwanych środków powracających i wypłat. Następnie swapy walutowe osiągające termin zapadalności są odnawiane, a ich kwota jest korygowana, tak aby pokrywała co najmniej płynność w USD potrzebną w kolejnym okresie.

- Okresowe obliczenie łącznej ekspozycji w USD zgodnie ze stanem zapisanym w księgach rachunkowych zostanie dokonane w celu skorygowania, w razie potrzeby, kwoty zabezpieczenia przy okazji następnego odnowienia swapów walutowych.

- W celu zabezpieczenia określonych pożyczek denominowanych w USD można też wykorzystać swapy dwuwalutowe, jeśli Departament Skarbu uzna to za korzystne ze względów operacyjnych.

- W okresie odnawiania swapów nieoczekiwane niedobory środków w USD są pokrywane za pomocą doraźnych operacji swapów walutowych, natomiast nadwyżki środków są inwestowane w aktywa finansowe lub służą do zawierania operacji swapowych z EUR.

- W dowolnym momencie łączna niespłacona niezabezpieczona kwota z transakcji realizowanych w USD (nominalnie) nie może przekraczać 5 000 000 USD (pięciu milionów dolarów amerykańskich). Limit ten jest dostosowywany co roku. W przypadku naruszenia tego limitu Departament Skarbu dostosowuje ekspozycję do przyjętych limitów za pomocą operacji wymiany walut.

3.4.2.3 Pozycja walutowa

W poniższej tabeli przedstawiono pozycję walutową instrumentu (w tys. EUR):

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || EUR || USD || KES || Waluty państw AKP/KTZ || Ogółem

|| || || || ||

AKTYWA || || || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 424 647 || 41 921 || - || - || 466 568

Pochodne instrumenty finansowe || 1 064 || -949 || - || - || 115

Pożyczki i należności || 513 231 || 508 412 || 60 348 || 64 289 || 1 146 280

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 66 509 || 259 694 || - || 6 798 || 333 001

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || - || - || - || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 99 029 || - || - || - || 99 029

Pozostałe aktywa || - || - || - || 224 || 224

Aktywa ogółem || 1 191 790 || 809 078 || 60 348 || 71 311 || 2 132 527

|| || || || ||

ZOBOWIĄZANIA I ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || || || ||

Zobowiązania || || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || -675 814 || 682 849 || - || - || 7 035

Przychody przyszłych okresów || 37 560 || 248 || - || - || 37 808

Zobowiązania wobec osób trzecich || 312 040 || 46 || - || - || 312 086

Pozostałe zobowiązania || 905 || 19 || 14 || 215 || 1 153

Zobowiązania ogółem || -325 309 || 683 162 || 14 || 215 || 358 082

Zasoby stron wnoszących wkład || || || || ||

Wkład państw członkowskich wniesiony zgodnie z wezwaniem || 1 561 309 || - || - || - || 1 561 309

Kapitał rezerwowy według wartości godziwej || 5 366 || 59 144 || - || 3 924 || 68 434

Zyski zatrzymane || 144 702 || - || - || - || 144 702

Zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 711 377 || 59 144 || - || 3 924 || 1 774 445

Zobowiązania i zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 386 068 || 742 306 || 14 || 4 139 || 2 132 527

Pozycja walutowa na dzień 31 grudnia 2012 r. || -194 278 || 66 772 || 60 334 || 67 172 || -

|| || || || ||

Na dzień 31 grudnia 2012 r. || || || || ||

ZOBOWIĄZANIA || || || || ||

Niewypłacone pożyczki oraz aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 794 475 || 171 639 || - || - || 966 114

Gwarancje wykorzystane || - || - || - || 6 224 || 6 224

Dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczna || 204 555 || - || - || - || 204 555

|| || || || ||

ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE || || || || ||

Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || - || - || - || 20 000

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || EUR || USD || CAD || Waluty państw AKP/KTZ || Ogółem

|| || || || ||

AKTYWA || || || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 416 384 || 35 895 || - || - || 452 279

Pochodne instrumenty finansowe || 13 419 || -12 985 || - || - || 434

Pożyczki i należności || 477 340 || 501 923 || - || 53 897 || 1 033 160

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 54 287 || 186 525 || 4 303 || 6 545 || 251 660

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || - || - || - || 87 310

Pozostałe aktywa || 50 || - || - || 366 || 416

Aktywa ogółem || 1 048 790 || 711 358 || 4 303 || 60 808 || 1 825 259

|| || || || ||

ZOBOWIĄZANIA I ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || || || ||

Zobowiązania || || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || -641 758 || 654 460 || - || - || 12 702

Przychody przyszłych okresów || 32 689 || 314 || - || - || 33 003

Zobowiązania wobec osób trzecich || 329 598 || 62 || - || - || 329 660

Pozostałe zobowiązania || 691 || 19 || - || 403 || 1 113

Zobowiązania ogółem || -278 780 || 654  855 || - || 403 || 376 478

Zasoby stron wnoszących wkład || || || || ||

Wkład państw członkowskich wniesiony zgodnie z wezwaniem || 1 281 309 || - || - || - || 1 281 309

Kapitał rezerwowy według wartości godziwej || 41 750 || - || - || - || 41 750

Zyski zatrzymane || 125 722 || - || - || - || 125 722

Zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 448 781 || - || - || - || 1 448 781

Zobowiązania i zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 170 001 || 654 855 || - || 403 || 1 825 259

Pozycja walutowa na dzień 31 grudnia 2011 r. || -121 211 || 56 503 || 4 303 || 60 405 || -

|| || || || ||

Na dzień 31 grudnia 2011 r. || || || || ||

ZOBOWIĄZANIA || || || || ||

Niewypłacone pożyczki oraz aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 761 319 || 204 340 || - || - || 965 659

Gwarancje wykorzystane || - || - || - || 7 909 || 7 909

Dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczna || 209 223 || || - || - || 209 223

ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE || || || || ||

Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || - || - || - || 20 000

3.4.2.4 Analiza narażenia pod względem walutowym (w tys. EUR)

Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego najistotniejszym składnikiem ekspozycji walutowej netto jest ekspozycja netto w USD. Na dzień 31 grudnia 2012 r. zmiana kursu wymiany USD o +/- 10 procent wywołałaby zmianę stanu zasobów stron wnoszących wkład wynoszącą odpowiednio 6 682 EUR lub -6 682 EUR (na dzień 31 grudnia 2011 r.: odpowiednio 5 650 EUR lub -5 650 EUR).

3.4.2.5 Kurs wymiany

Do sporządzenia bilansu na dzień 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r. zastosowano następujące kursy wymiany:

|| 31 grudnia 2012 r. || 31 grudnia 2011 r.

Waluty spoza UE || ||

Republika Dominikańska – peso (DOP) || 53,1220 || 49,8498

Fidżi – dolar (FJD) || 2,3417 || 2,3630

Haiti – gourde (HTG) || 55,7265 || 52,1645

Kenia – szyling (KES) || 113,68 || 109,53

Mauretania – ugija (MRO) || 393,99 || 372,52

Mauritius – rupia (MUR) || 40,19 || 37,43

Rwanda – frank (RWF) || 811,83 || 771,76

Uganda – szyling (UGX) || 3 549 || 3 205

Stany Zjednoczone – dolar amerykański (USD) || 1,3194 || 1,2939

Frank CFA (XAF/XOF) || 655,957 || 655,957

Republika Południowej Afryki – rand (ZAR) || 11,1727 || 10,4830

3.4.3. Ryzyko cen akcji (w tys. EUR)

Ryzyko cen akcji to ryzyko, że wartość godziwa akcji zmniejszy się w wyniku zmian w poziomie indeksów akcyjnych i w wartości poszczególnych inwestycji kapitałowych.

Instrument jest narażony na ryzyko cen akcji poprzez swoje inwestycje venture capital, tj. bezpośrednie inwestycje kapitałowe i inwestycje w fundusze venture capital.

Inwestycje kapitałowe podlegają ocenie punktowej. Każda inwestycja jest oceniana na podstawie kilku kryteriów należących do trzech najważniejszych kategorii: zarządzanie, biznesplan i struktura. Pojedyncze oceny są następnie zbierane w jedną ogólną ocenę przypisywaną do inwestycji i podsumowującą jej ogólną wartość.

Ekspozycja na ryzyko kapitałowe również podlega pewnym limitom określonym pojedynczo i łącznie. Wysokość takich limitów zależy od jakości inwestycji kapitałowych.

Wartość pozycji w prywatnych kapitałowych papierach wartościowych nie jest natychmiast dostępna do celów stałego monitorowania i kontroli. Dla takich pozycji najlepsze dostępne wskaźniki obejmują ceny z jakiejkolwiek techniki aktualizacji wyceny.

Wpływ na stan zasobów stron wnoszących wkład na rzecz instrumentu (wskutek zmiany wartości godziwej portfela instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży) ze względu na 10 % spadek indeksów akcyjnych oraz wartości poszczególnych inwestycji kapitałowych, przy niezmienności wszystkich pozostałych zmiennych wynosi -33 300 EUR na dzień 31 grudnia 2012 r. i -25 166 EUR na dzień 31 grudnia 2011 r.

4 Wartość godziwa aktywów i zobowiązań

W poniższej tabeli przedstawiono porównanie wartości bilansowej i wartości godziwej w podziale na kategorie poszczególnych składników aktywów i zobowiązań instrumentu ujętych w sprawozdaniu finansowym (w tys. EUR).

|| Wartość bilansowa 31.12.2012 || Wartość godziwa 31.12.2012 || Wartość bilansowa 31.12.2011 || Wartość godziwa 31.12.2011

Aktywa wykazywane w wartości godziwej || || || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 333 001 || 333 001 || 251 660 || 251 660

Pochodne instrumenty finansowe || 115 || 115 || 434 || 434

Ogółem || 333 116 || 333 116 || 252 094 || 252 094

|| || || ||

Aktywa wykazywane po zamortyzowanym koszcie || || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 466 568 || 466 568 || 452 279 || 452 279

Pożyczki i należności || 1 146 280 || 1 226 409 || 1 033 160 || 1 022 679

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || 87 310 || 87 310 || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 99 029 || 98 805 || - || -

Pozostałe aktywa || 224 || 224 || 416 || 416

Ogółem || 1 799 411 || 1 879 316 || 1 573 165 || 1 562 684

Aktywa ogółem || 2 132 527 || 2 212 432 || 1 825 259 || 1 814 778

|| || || ||

Zobowiązania wykazywane według wartości godziwej || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || 7 035 || 7 035 || 12 702 || 12 702

Ogółem || 7 053 || 7 053 || 12 702 || 12 702

|| || || ||

Zobowiązania wykazywane po zamortyzowanym koszcie || || || ||

Przychody przyszłych okresów || 37 808 || 37 808 || 33 003 || 33 003

Zobowiązania wobec osób trzecich || 312 086 || 312 086 || 329 660 || 329 660

Pozostałe zobowiązania || 1 153 || 1 153 || 1 113 || 1 113

Ogółem || 351 047 || 351 047 || 363 776 || 363 776

Zobowiązania ogółem || 358 082 || 358 082 || 376 478 || 376 478

Poniżej przedstawiono metodykę i założenia przyjęte do określenia wartości godziwej poszczególnych składników aktywów i zobowiązań.

§ Aktywa, w przypadku których wartość godziwa jest zbliżona do wartości bilansowej

W przypadku aktywów i zobowiązań płynnych lub mających krótki termin zapadalności/wymagalności – krótszy niż trzy miesiące – przyjmuje się, że wartość bilansowa jest zbliżona do ich wartości godziwej.

§ Aktywa i zobowiązania wykazywane według wartości godziwej

Opublikowane notowania na aktywnym rynku są pierwszym czynnikiem branym pod uwagę przy określaniu wartości godziwej instrumentu finansowego. Są one jednak rzadko dostępne ze względu na zakres inwestycji w portfelu instrumentu. W przypadku instrumentów, które nie mają określonej ceny rynkowej, wartość godziwą szacuje się z wykorzystaniem technik lub modeli wyceny opartych w miarę możliwości na obserwowalnych danych rynkowych obowiązujących w dniu bilansowym.

W poniższej tabeli przeanalizowano aktywa finansowe wykazane według wartości godziwej w podziale na poszczególne metody wyceny. Poszczególne poziomy zdefiniowano w następujący sposób:

- poziom 1:   ceny notowane (nieskorygowane) na aktywnych rynkach;

- poziom 2:   dane inne niż ceny notowane ujęte na poziomie 1, ale dające się zaobserwować dla danego składnika aktywów albo bezpośrednio (tj. jako ceny), albo pośrednio (tj. jako pochodne cen);

- poziom 3:   informacje dotyczące składnika aktywów, które nie są oparte na obserwowalnych danych rynkowych (informacje nie dające się zaobserwować).

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. W tys. EUR || Poziom 1 || Poziom 2 || Poziom 3 || Ogółem

Aktywa finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 115 || - || 115

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 11 001 || - || 322 000 || 333 001

Ogółem || 11 001 || 115 || 322 000 || 333 116

|| || || ||

Zobowiązania finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 7 035 || - || 7 035

Ogółem || - || 7 035 || - || 7 035

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. W tys. EUR || Poziom 1 || Poziom 2 || Poziom 3 || Ogółem

Aktywa finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 434 || - || 434

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 15 214 || - || 236 446 || 251 660

Ogółem || 15 214 || 434 || 236 446 || 252 094

|| || || ||

Zobowiązania finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 12 702 || - || 12 702

Ogółem || - || 12 702 || - || 12 702

W 2012 r. w ramach instrumentu nie dokonano żadnych przesunięć z poziomu 1 do 2 ani z poziomu 2 do 1 w strukturze wartości godziwej.

W poniższych tabelach przedstawiono zmiany w zakresie instrumentów poziomu 3 za rok zakończony dnia 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r.

W tys. EUR || Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Stan na dzień 1 stycznia 2012 r. || 236 446

Zyski lub straty ogółem ||

- zysk lub strata || 8 133

- inne całkowite dochody || 15 041

Wypłaty || 81 981

Kwoty spłacone || -19 601

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || 322 000

W tys. EUR || Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Stan na dzień 1 stycznia 2011 r. || 171 638

Zyski lub straty ogółem ||

- zysk lub strata || -3 206

- inne całkowite dochody || 21 759

Wypłaty || 67 829

Kwoty spłacone || -21 574

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || 236 446

5 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty (w tys. EUR)

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty można rozbić na środki otrzymane od państw członkowskich, a jeszcze nie wypłacone oraz środki pochodzące z działalności operacyjnej i finansowej instrumentu.

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Wkłady państw członkowskich otrzymane, a jeszcze nie wypłacone || 117 622 || 195 205

Środki z działalności finansowej i operacyjnej Instrumentu Inwestycyjnego || 348 946 || 257 074

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty ogółem || 466 568 || 452 279

6 Pochodne instrumenty finansowe (w tys. EUR)

Główne składniki pochodnych instrumentów finansowych, zaklasyfikowanych jako utrzymywane do sprzedaży, są następujące:

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || Wartość godziwa || Wartość nominalna

Aktywa || Zobowiązania

Swapy walutowe || 87 || -102 || 7 062

Swapy walutowo-procentowe || - || -3.971. || 19 504

Swapy stóp procentowych || 28 || - || 19 568

Kontrakty terminowej wymiany walut || - || -2 962 || 652 451

Pochodne instrumenty finansowe ogółem || 115 || -7 035 || 698 585

|| || ||

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || Wartość godziwa || Wartość nominalna

Aktywa || Zobowiązania

Swapy walutowe ||  434 || -953 || 29 376

Swapy walutowo-procentowe || - || -5 355 || 38 158

Kontrakty terminowej wymiany walut || - || -6 394 || 585 000

Pochodne instrumenty finansowe ogółem || 434 || -12 702 || 652 534

7 Pożyczki i należności (w tys. EUR)

Główne składniki pożyczek i należności są następujące:

|| Pożyczki globalne  (*) || Pożyczki nadrzędne || Pożyczki podporządkowane || Ogółem

Wartość nominalna na dzień 1 stycznia 2012 r. || 225 365 || 716 350 || 128 679 || 1 070 394

Wypłata || 79 015 || 154 003 || - || 233 018

Odpisy || -947 || -1 206 || - || -2 153

Kwoty spłacone || -39 967 || -71 368 || -4 145 || -115 480

Odsetki skapitalizowane || - || -117 || 9 739 || 9 622

Różnice kursowe || -8 780 || -7 692 || -493 || -16 965

Wartość nominalna na dzień 31 grudnia 2012 r. || 254 686 || 789 970 || 133 780 || 1 178 436

|| || || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2012 r. || -7 609 || -16 372 || -24 835 || -48 816

Utrata wartości wykazana w sprawozdaniu z całkowitych dochodów || -835 || -292 || - || -1 127

Utrata wartości odpisów || 947 || 1 206 || - || 2 153

Odwrócenie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości || 910 || 814 || - || 1 724

Różnice kursowe || 93 || 348 || 480 || 921

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2012 r. || -6 494 || -14 296 || -24 355 || -45 145

|| || || ||

Zamortyzowany koszt || -1 641 || -3 984 || -82 || -5 707

Naliczone odsetki || 5 246 || 9 244 || 4 206 || 18 696

Pożyczki i należności na dzień 31 grudnia 2012 r. || 251 797 || 780 934 || 113 549 || 1 146 280

|| || || || ||

(*) w tym umowy agencyjne

|| Pożyczki globalne (*) || Pożyczki nadrzędne || Pożyczki podporządkowane || Ogółem

Wartość nominalna na dzień 1 stycznia 2011 r. || 246 500 || 542 322 || 123 910 || 912 732

Wypłata || 25 689 || 211 351 || 0 || 237 040

Odpisy ||  0 ||  0 || -2 000 || -2 000

Kwoty spłacone || -48 554 || -51 712 || -4 144 || -104 410

Odsetki skapitalizowane || 0 || 459 || 10 053 || 10 512

Różnice kursowe || 1 730 || 13 930 ||  860 || 16 520

Wartość nominalna na dzień 31 grudnia 2011 r. || 225 365 || 716 350 || 128 679 || 1 070 394

|| || || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2011 r. || -15 006 || -18 056 || -44 023 || -77 085

Utrata wartości wykazana w sprawozdaniu z całkowitych dochodów || -1 746 || -1 514 || -773 || -4 033

Utrata wartości odpisów ||  0 ||  0 || 2 000 || 2 000

Odwrócenie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości || 9499 || 3263 || 18 723 || 31 485

Różnice kursowe || - 356 || - 65 || - 762 || -1 183

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2011 r. || -7.609. || -16 372 || -24 835 || -48 816

|| || || ||

Zamortyzowany koszt || -1 700 || -3 428 || - 99 || -5 227

Naliczone odsetki || 3 498 || 9 499 || 3 812 || 16 809

Pożyczki i należności na dzień 31 grudnia 2011 r. || 219 554 || 706 049 || 107 557 || 1 033 160

|| || || || ||

(*) w tym umowy agencyjne

8 Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (w tys. EUR)

Główne składniki aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży są następujące:

|| Fundusz venture capital || Bezpośrednie inwestycje kapitałowe || Ogółem

Koszty na dzień 1 stycznia 2012 r. || 182 692 || 36 565 || 219 257

Wypłaty || 56 007 || 25 974 || 81 981

Kwoty spłacone / sprzedaż || -19 570 || -31 || -19 601

Różnice kursowe przy kwotach spłaconych / przy sprzedaży || 1 581 || -678 || 903

Koszty na dzień 31 grudnia 2012 r. || 220 710 || 61 830 || 282 540

|| || ||

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 1 stycznia 2012 r. || 29 781 || 11 969 || 41 750

Zmiana netto niezrealizowanych zysków i strat || 29 540 || -2 856 || 26 684

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 31 grudnia 2012 r. || 59 321 || 9 113 || 68 434

|| || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2012 r. || -6 887 || -2 460 || -9 347

Utrata wartości ujęta w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w ciągu roku || -7 976 || -951 || -8 927

Różnice kursowe przy utracie wartości || 133 || 168 || 301

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2012 r. || -14 730 || -3 243 || -17 973

|| || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży na dzień 31 grudnia 2012 r. || 265 301 || 67 700 || 333 001

|| Fundusz venture capital || Bezpośrednie inwestycje kapitałowe || Ogółem

Koszty na dzień 1 stycznia 2011 r. || 142 932 || 33 350 || 176 282

Wypłaty || 59 579 || 8 250 || 67 829

Kwoty spłacone / sprzedaż || -20 236 || -4 735 || -24 971

Różnice kursowe przy kwotach spłaconych / przy sprzedaży || 417 || -300 || 117

Koszty na dzień 31 grudnia 2011 r. || 182 692 || 36 565 || 219 257

|| || ||

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 1 stycznia 2011 r. || 11 335 || 13 235 || 24 570

Zmiana netto niezrealizowanych zysków i strat || 18 446 || -1 266 || 17 180

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 31 grudnia 2011 r. || 29 781 || 11 969 || 41 750

|| || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2011 r. || -2 || -6 022 || -6 024

Utrata wartości ujęta w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w ciągu roku || - 6 888 || - || -6 888

Uwzględnienie utraty wartości wykazanej w sprawozdaniu z całkowitego dochodu w poprzednich latach || 2 || 3 714 || 3 716

Różnice kursowe przy utracie wartości || 1 || -152 || -151

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2011 r. || -6 887 || -2 460 || -9 347

|| || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży na dzień 31 grudnia 2011 r. || 205 586 || 46 074 || 251 660

9 Należności od stron wnoszących wkład (w tys. EUR)

Główne składniki należności od stron wnoszących wkład są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Wkład państw członkowskich nie wniesiony pomimo wezwania || 87 310 || 87 310

Należności od stron wnoszących wkład ogółem || 87 310 || 87 310

10 Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności (w tys. EUR)

Portfel aktywów utrzymywanych do upływu terminu zapadalności złożony jest z notowanych obligacji, których rezydualny termin zapadalności wypada w ciągu trzech miesięcy od dnia sporządzenia sprawozdania finansowego. Poniższa tabela przedstawia zmiany w portfelu aktywów utrzymywanych do upływu terminu zapadalności:

Saldo na dzień 1 stycznia 2012 r. || -

Nabycie || 98 278

Amortyzacja premii/dyskonta || -210

Zmiana naliczonych odsetek || 961

Saldo na dzień 31 grudnia 2012 r. || 99 029

11 Pozostałe aktywa (w tys. EUR)

Główne składniki pozostałych aktywów są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Należności od EBI || 7 || 59

Gwarancje finansowe || 217 || 357

Należności dotyczące wypłat w ramach pomocy technicznej || 337 || -

Utrata wartości należności dotyczących wypłat w ramach pomocy technicznej (Nota 20) || -337 || -

Pozostałe aktywa ogółem || 224 || 416

12 Przychody przyszłych okresów (w tys. EUR)

Główne składniki przychodów przyszłych okresów są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Dotacje na spłatę odsetek przyszłych okresów || 37 387 || 32 744

Prowizje z tytułu pożyczek i należności przyszłych okresów || 421 || 259

Przychody przyszłych okresów ogółem || 37 808 || 33 003

13 Zobowiązania wobec osób trzecich (w tys. EUR)

Główne składniki zobowiązań wobec osób trzecich są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Ogólne koszty administracyjne netto należne EBI || 36 202 || 38 011

Inne zobowiązania wobec EBI || 8 904 || 219

Niewypłacone dotacje na spłatę odsetek należne państwom członkowskim || 266 980 || 291 430

Zobowiązania wobec osób trzecich ogółem || 312 086 || 329 660

14 Pozostałe zobowiązania (w tys. EUR)

Główne składniki pozostałych zobowiązań są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Gwarancje finansowe || 215 || 294

Inne || 938 || 819

Pozostałe zobowiązania ogółem || 1 153 || 1 113

|| ||

15 Wkład wniesiony państw członkowskich (zgodnie z wezwaniem) (w tys. EUR)

Państwa członkowskie || Wkład na Instrument Inwestycyjny || Wkład na dotacje na spłatę odsetek || Wkłady ogółem || Wkład nie wniesiony (pomimo wezwania) (*)

Austria || 41 375 || 10 168 || 51 543 || 2 650

Belgia || 61 203 || 15 041 || 76 244 || 3 920

Dania || 33 412 || 8 211 || 41 623 || 2 140

Finlandia || 23 107 || 5 679 || 28 786 || 1 480

Francja || 379 399 || 93 237 || 472 636 || 24 300

Niemcy || 364 722 || 89 630 || 454 352 || 23 360

Grecja || 19 516 || 4 796 || 24 312 || 1 250

Irlandia || 9 680 || 2 379 || 12 059 || 620

Włochy || 195 788 || 48 115 || 243 903 || 12 540

Luksemburg || 4 528 || 1 113 || 5 641 || 290

Niderlandy || 81 500 || 20 028 || 101 529 || 5 220

Portugalia || 15 145 || 3 722 || 18 867 || 970

Hiszpania || 91 180 || 22 407 || 113 588 || 5 840

Szwecja || 42 624 || 10 4757 || 53 099 || 2 730

Zjednoczone Królestwo || 198 130 || 48 690 || 246 820 || -

Ogółem według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. || 1 561 309 || 383 691 || 1 945 000 || 87 310

Ogółem według stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. || 1 281 309 || 383 691 || 1 665 000 || 87 310

(*) W dniu 20 listopada 2012 r. Rada ustaliła wysokość wkładu finansowego, jaki mają wnieść państwa członkowskie do dnia 21 stycznia 2013 r.

16 Zobowiązania warunkowe i zobowiązania do przyszłego finansowania (w tys. EUR)

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

|| ||

Zobowiązania do przyszłego finansowania || ||

Niewypłacone pożyczki || 749 044 || 701 092

Niewypłacone zobowiązania dotyczące aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 217 070 || 264 567

Gwarancje wykorzystane || 6 224 || 7 909

Dotacje i pomoc techniczna || 228 175 || 209 223

|| ||

Zobowiązania warunkowe || ||

Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || 20 000

|| ||

Ogółem || 1 220 513 || 1 202 792

17 Dochód z odsetek i podobne dochody netto (w tys. EUR)

Główne składniki dochodu z odsetek i podobnych dochodów są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 1 678 || 5 518

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 36 || -

Pożyczki i należności || 64 060 || 50 800

Dotacje na spłatę odsetek || 1 729 || 3 243

Odsetki i podobne dochody ogółem || 67 503 || 59 561

Główne składniki kosztu odsetek i podobnych kosztów są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Pochodne instrumenty finansowe || -1 114 || -940

Odsetki i podobne koszty ogółem || - 1 114 || -940

18 Dochód z opłat i prowizji netto (w tys. EUR)

Główne składniki dochodu z opłat i prowizji są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Opłaty i prowizje od pożyczek i należności || 1 710 || 1 894

Opłaty i prowizje od gwarancji finansowych || 191 || 255

Inne || 33 || -

Dochód z opłat i prowizji ogółem || 1 934 || 2 149

Główne składniki kosztów opłat i prowizji są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Prowizje wypłacone osobom trzecim w odniesieniu do aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || -292 || -144

Koszty opłat i prowizji ogółem || -292 || -144

19 Zrealizowane zyski netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży (w tys. EUR)

Główne składniki zrealizowanych zysków netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Wpływy netto z aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 70 || 16 254

Dochody z tytułu dywidend || 975 || 974

Zrealizowane zyski netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 1 045 || 17 228

20 Utrata wartości pozostałych aktywów (w tys. EUR)

W okresie sprawozdawczym dokonano z instrumentu płatności w ramach pomocy technicznej w wysokości 638 EUR, która wskutek nadużycia finansowego dokonanego przez kontrahenta nie dotarła do odbiorcy końcowego. Po podjęciu kroków prawnych udało się odzyskać na rzecz instrumentu 301 EUR, a pozostała nieodzyskana kwota została ujęta jako należność. Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego prawdopodobieństwo odzyskania pozostałej kwoty ocenia się jako niskie, a nieodzyskana kwota 337 EUR została ujęta jako utrata wartości w całkowitych dochodach instrumentu.

21 Ogólne koszty administracyjne (w tys. EUR)

Ogólne koszty administracyjne stanowią rzeczywiste koszty poniesione przez EBI w związku z zarządzaniem Instrumentem Inwestycyjnym pomniejszone o dochody z tytułu standardowych opłat za oszacowanie wartości pobieranych bezpośrednio przez EBI od klientów korzystających z instrumentu.

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Faktyczne koszty poniesione przez EBI || -38 390 || -39 937

Dochód z opłat za oszacowanie wartości pobieranych bezpośrednio od klientów korzystających z Instrumentu Inwestycyjnego || 2 188 || 1 931

Ogólne koszty administracyjne netto || -36 202 || -38 006

Od czasu wejścia w życie zmienionej umowy o partnerstwie z Kotonu w dniu 1 lipca 2008 r. państwa członkowskie nie ponoszą już ogólnych kosztów administracyjnych.

22 Późniejsze zdarzenia

Po sporządzeniu bilansu nie wystąpiły żadne znaczące zdarzenia, które wymagałyby ujawnienia lub dokonania korekty w sprawozdaniu finansowym według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r.

ZAŁĄCZNIK DO CZĘŚCI I – ROZDZIAŁ 2 (SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ): STAN W PODZIALE NA KRAJE I INSTRUMENTY

Uwagi do tabel:

· wartość „0,00” oznacza, że odpowiadająca jej kwota wynosi od –4 999 EUR do 4 999 EUR. Jeżeli nie podano żadnej wartości liczbowej, kwota wynosi zero.   W tabelach nie ujęto krajów, dla których we wszystkich kolumnach widnieje saldo zerowe.

· Nagłówek „Wszystkie państwa AKP/KTZ” dotyczy projektów obejmujących kilka krajów, które nie są jednak finansowane w ramach współpracy regionalnej.

· Nagłówek „Koszty finansowe i administracyjne” obejmuje projekty finansowane z odsetek EFR lub z puli środków przydzielonych na koszty administracyjne.

[1]         Dz.U. L 247 z 9.9.2006.

[2]       Wszystkie kwoty są podane w zaokrągleniu do miliona euro. Należy zauważyć, że w związku z zaokrągleniem liczb niektóre dane finansowe w tabelach mogą się nie sumować. Kwoty oznaczone jako 0 to kwoty niższe niż 500 000 EUR. Kwoty równe zero oznaczono za pomocą łącznika (-).

[3]         Należności krótkoterminowe z wyłączeniem należności dotyczących wkładów zwykłych i współfinansowania.

[4]            Zobowiązania krótkoterminowe z wyłączeniem zobowiązań dotyczących wkładów zwykłych i współfinansowania.

[5] PIR - regionalny program orientacyjny

[6] PIN - krajowy program orientacyjny

[7]       Zgodnie z art. 153 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. EFR środki pieniężne zostały ujęte w bilansie 10. EFR. Charakter różnych rachunków bankowych został opisany w rozdziale 6 – Zarządzanie ryzykiem finansowym.

[8]       W pozycji tej ujęte są kwoty udostępnione Demokratycznej Republice Konga zgodnie z przepisami decyzji Rady 2003/583/WE. Środki te zostały przeznaczone na określone cele i dla konkretnego państwa będącego beneficjentem.

[9]       Dz.U. L 156 z 29.5.1998, ss. 3-106.

[10]      Dz.U. L 247 z 9.9.2006.

[11]      Decyzja Rady 2011/315/UE z dnia 23 maja 2011 r. dotycząca przydziału środków umorzonych z projektów w ramach dziewiątego i wcześniejszych europejskich funduszy rozwoju w celu współpracy na rzecz rozwoju w Sudanie Południowym.

[12]      Dz.U. L 247 z 9.9.2006.

[13]          Nieprzydzielone środki w ramach poprzednich EFR obejmują pozostałe środki z funduszy SYSMIN, których wysokość, decyzją Rady Ministrów AKP-WE nr 3/2000, została ustalona na 410 926 mln EUR. Decyzją Komisji PE/410/2001 środki te włączono do programowania orientacyjnych pul środków krajowych (część B) na mocy protokołu finansowego do umowy o partnerstwie AKP-WE.

SPIS TREŚCI

ZASOBY EFR – WYKORZYSTANIE I RACHUNKOWOŚĆ.. 3

CZĘŚĆ I – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: ŚRODKI ZARZĄDZANE PRZEZ KOMISJĘ EUROPEJSKĄ   9

1............... SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE 8., 9. I 10. EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU   10

1.1........... 8., 9. I 10. EFR: SKONSOLIDOWANY BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO, RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO.. 10

1.2........... 8. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO   14

1.3........... 9. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO   17

1.4........... 10. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO   20

1.5........... INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 8., 9. i 10. EFR.. 23

2............... SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ. 49

2.1........... PRZYDZIAŁY. 53

2.2........... SKONSOLIDOWANE ROZLICZENIA.. 56

2.3........... POZOSTAŁE INFORMACJE NA TEMAT ZARZĄDZANIA.. 61

CZĘŚĆ II – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE INSTRUMENTU INWESTYCYJNEGO.. 63

3.1 .......... SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ NA DZIEŃ 31 grudnia 2012 R. 65

3.2........... SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R. 66

3.3........... ZESTAWIENIE ZMIAN W ZASOBACH STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R. 67

3.4........... RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R. 68

3.5........... INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. 70

ZAŁĄCZNIK DO CZĘŚCI I – ROZDZIAŁ 2 (SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ): STAN W PODZIALE NA KRAJE I INSTRUMENTY. 102

POŚWIADCZENIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Roczne sprawozdanie finansowe dotyczące 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju za rok budżetowy 2012 zostało przygotowane zgodnie z tytułem VIII rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz zasadami, regułami i metodami rachunkowości przedstawionymi w załączniku do sprawozdania finansowego.

Oświadczam, że zgodnie z art. 125 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju ponoszę odpowiedzialność za sporządzenie i przedstawienie rocznego sprawozdania finansowego dotyczącego 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju.

Urzędnik zatwierdzający oraz Europejski Bank Inwestycyjny przekazali mi wszystkie informacje niezbędne do sporządzenia sprawozdania finansowego prezentującego aktywa i pasywa Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz wykonanie budżetu, gwarantując ich wiarygodność.

Niniejszym poświadczam, że w oparciu o wyżej wymienione informacje oraz kontrole, które uznałem za niezbędne przed podpisaniem sprawozdania finansowego, mam wystarczającą pewność, że sprawozdanie finansowe prawidłowo i rzetelnie przedstawia sytuację finansową Europejskiego Funduszu Rozwoju we wszystkich istotnych aspektach.

                                                                                                               

(podpisano)

Manfred Kraff

Księgowy

                                                                                               

ZASOBY EFR – WYKORZYSTANIE I RACHUNKOWOŚĆ

1.         KONTEKST

Unia Europejska współpracuje w zakresie rozwoju z wieloma krajami rozwijającymi się. Głównym celem tych działań jest promowanie rozwoju gospodarczego i społecznego ze szczególnym naciskiem na ograniczanie i łagodzenie ubóstwa w perspektywie długoterminowej przez zapewnianie państwom będącym beneficjentami pomocy rozwojowej i pomocy technicznej. Aby to osiągnąć, Unia Europejska sporządza – wspólnie z krajami partnerskimi – strategie współpracy i uruchamia środki finansowe w celu ich realizacji. Wspomniane środki unijne przyznawane na cele rozwoju pochodzą z trzech źródeł:

– z budżetu Unii Europejskiej,

– z Europejskiego Funduszu Rozwoju,

– z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Europejski Fundusz Rozwoju (EFR) jest głównym instrumentem umożliwiającym udzielanie pomocy unijnej na finansowanie współpracy na rzecz rozwoju dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajów i terytoriów zamorskich (KTZ). Traktat rzymski z 1957 r. przewidział utworzenie EFR w celu świadczenia pomocy technicznej i finansowej, przeznaczonej początkowo tylko dla krajów afrykańskich będących wówczas koloniami i mających historyczne więzi z niektórymi państwami członkowskimi.

EFR nie jest finansowany z budżetu Unii Europejskiej. Fundusz finansowany jest przez państwa członkowskie, podlega odrębnym przepisom finansowym i zarządzany jest przez specjalny komitet. Komisja Europejska odpowiada za finansową realizację działań prowadzonych przy użyciu środków EFR, natomiast Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zarządza Instrumentem Inwestycyjnym.

W latach 2008–2013 pomoc geograficzna dla państw AKP i KTZ będzie nadal pochodzić głównie z EFR. Każda edycja funduszu ustanawiana jest zazwyczaj na okres około pięciu lat. Od czasu zawarcia pierwszej konwencji o partnerstwie w 1964 r. kolejne cykle programowania EFR odpowiadały zasadniczo cyklom zawierania umów/konwencji o partnerstwie. Każdy EFR regulowany jest osobnym rozporządzeniem finansowym, które wymaga sporządzenia sprawozdania finansowego dla każdej edycji EFR. W związku z powyższym dla każdego EFR sporządza się odrębne sprawozdanie finansowe w odniesieniu do części, którą zarządza Komisja Europejska. Sprawozdanie to przedstawia się również w postaci skonsolidowanej, aby zapewnić ogólny ogląd sytuacji finansowej w zakresie zasobów, za które odpowiada Komisja Europejska.

Na podstawie umowy z Kotonu ustanowiony został Instrument Inwestycyjny, którym zarządza Europejski Bank Inwestycyjny. Instrument ten jest wykorzystywany w celu wspierania rozwoju sektora prywatnego w państwach AKP w drodze finansowania przede wszystkim inwestycji prywatnych, choć nie jest to jedyny obszar finansowania. Instrument ma postać funduszu odnawialnego, tak aby spłaty pożyczek mogły być ponownie inwestowane w inne działania. W ten sposób Instrument sam się odnawia i jest niezależny finansowo. Ponieważ Komisja Europejska nie zarządza Instrumentem Inwestycyjnym, nie jest on uwzględniony w pierwszej części rocznego sprawozdania finansowego – w sprawozdaniach finansowych 8., 9. i 10. EFR oraz w związanym z nimi sprawozdaniu z realizacji finansowej. Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego zostało załączone jako odrębna część sprawozdania rocznego (część 2), aby przedstawić pełen obraz pomocy rozwojowej udzielonej w ramach EFR. 10. EFR obejmuje lata 2008–2013, a jego łączny budżet wynosi 22 682 mln EUR. Z tego kwotę 21 966 mln EUR przeznaczono na państwa AKP, kwotę 286 mln EUR – na KTZ, a kwotę 430 mln EUR przyznano Komisji na wydatki pomocnicze na rzecz programowania i wykonania EFR[1].

2.         W JAKI SPOSÓB FINANSOWANY JEST EFR?

Rada Europejska na posiedzeniu w dniach 15–16 grudnia 2005 r. przyjęła perspektywę finansową na lata 2007–2013. Postanowiono wówczas nie ujmować współpracy geograficznej z państwami AKP w budżecie Unii Europejskiej, ale w dalszym ciągu finansować ją przy pomocy istniejącego międzyrządowego EFR na lata 2008–2013.

Budżet Unii Europejskiej ma charakter jednoroczny i zgodnie z budżetową zasadą jednoroczności wydatki i dochody są planowane i zatwierdzane na jeden rok. W przeciwieństwie do Unii Europejskiej EFR jest funduszem, który funkcjonuje w okresach kilkuletnich. Każdy EFR ma formę wewnętrznej umowy zawartej przez państwa członkowskie, ustanawiającej fundusz ogólny w celu wdrożenia współpracy na rzecz rozwoju przez okres wynoszący zwykle pięć lat. Ponieważ zasoby są przydzielane na kilkuletnie okresy, mogą one być wykorzystywane przez cały czas trwania EFR. Fakt, że budżet nie ma charakteru jednorocznego, podkreślany jest w sprawozdawczości budżetowej, w ramach której wykonanie budżetu EFR określa się w odniesieniu do całości środków finansowych.

Zasoby EFR pochodzą z doraźnych wkładów państw członkowskich UE. Mniej więcej co pięć lat przedstawiciele państw członkowskich zbierają się na szczeblu międzyrządowym, aby ustalić łączną kwotę, która zostanie przydzielona na rzecz funduszu, oraz nadzorować jego wykonanie. Komisja następnie zarządza funduszem zgodnie z zaproponowaną przez siebie i przyjętą przez Radę unijną polityką rozwoju. W związku z tym, że każde państwo członkowskie ma swoją własną politykę rozwoju i pomocy, realizowaną równocześnie z polityką unijną, państwa członkowskie muszą koordynować swoje strategie z polityką UE, aby zapewnić ich komplementarność. Do 2010 r. do wnoszenia wkładów wzywano 15 uczestniczących państw członkowskich. W 2011 r. wystosowano wezwanie do wniesienia pierwszych wkładów w ramach 10. EFR, w którym uczestniczy 27 państw członkowskich.

Część środków z 10. EFR odłożono na pokrycie nieprzewidzianych wydatków, większość jednak zaprogramowano w orientacyjnych ramach wieloletnich, głównie geograficznych, lecz także tematycznych, aktualnie obowiązujących w odniesieniu do lat 2008–2013. Komisja przyjęła w związku z tym odnośne krajowe dokumenty strategiczne, regionalne dokumenty strategiczne oraz dokumenty strategiczne grupy państw AKP. Ich realizacja podlega dorocznemu nadzorowi, a strategie są poddawane ocenie śródokresowej (zakończonej) oraz ocenie końcowej (w toku). W wyniku oceny śródokresowej lub oceny końcowej Komisja może podjąć w imieniu Unii Europejskiej decyzję o zmianie strategii i przydziału zasobów w świetle bieżących potrzeb i wyników poszczególnych państw lub regionów AKP.

Poza wspomnianym wkładem państwa członkowskie mogą również zawierać umowy o współfinansowaniu lub dokonywać dobrowolnych wpłat na rzecz EFR.

3.       W JAKI SPOSÓB SĄ ZARZĄDZANE I WYDATKOWANE ZASOBY EFR?

3.1      Wydatki operacyjne

Wydatki operacyjne EFR przyjmują różne formy w zależności od sposobu wypłacania środków i zarządzania nimi. Zgodnie z rozporządzeniem finansowym Komisja wykorzystuje zasoby EFR, stosując następujące metody:

Zarządzanie zdecentralizowane: gdy Komisja powierza państwom trzecim, w mniejszym lub w większym stopniu zgodnie z lokalnymi warunkami, w których działa beneficjent, niektóre zadania w zakresie wykonania budżetu.

Zarządzanie scentralizowane: gdy budżet jest wykonywany bezpośrednio przez służby Komisji lub pośrednio – gdy Komisja powierza zadania wykonania budżetu organom podlegającym przepisom prawa unijnego lub krajowego, takim jak agencje Unii Europejskiej.

Zarządzanie wspólne z organizacjami międzynarodowymi: w ramach tej metody Komisja powierza określone zadania w zakresie wykonania budżetu organizacji międzynarodowej.

3.2      Poszczególne podmioty działań finansowych

Kompetencje delegowanego urzędnika zatwierdzającego obejmują cały proces zarządzania, poczynając od określenia, co należy zrobić, aby zrealizować określone cele, aż po zarządzanie podjętymi działaniami pod względem operacyjnym i budżetowym, w tym podpisywanie zobowiązań prawnych, monitorowanie wykonania, dokonywanie płatności, a w razie konieczności także odzyskiwanie środków.

Szef delegatury Unii Europejskiej jest urzędnikiem łącznikowym między Komisją a odnośnymi władzami krajowymi lub regionalnymi w państwach AKP lub KTZ. Ściśle współpracuje on z krajowymi lub regionalnymi urzędnikami zatwierdzającymi, określając strategię wykonawczą i politykę w poszczególnych sektorach, przygotowując, analizując i oceniając programy i projekty EFR.

Krajowym urzędnikiem zatwierdzającym w kraju otrzymującym środki jest urzędnik wyższego szczebla wyznaczony przez rząd każdego państwa AKP lub KTZ. Reprezentuje on władze swojego kraju we wszystkich działaniach finansowanych przez fundusz i zarządzanych przez Komisję oraz EBI. W większości przypadków funkcje te sprawuje członek rządu, zwykle krajowy minister ds. planowania lub finansów. Krajowy urzędnik zatwierdzający wypełnia obowiązki administracyjne, techniczne i finansowe związane z zarządzaniem programami i projektami EFR.

Księgowy Komisji wykonuje polecenia zapłaty i nakazy odzyskania środków sporządzone przez urzędników zatwierdzających Komisji oraz odpowiada za zarządzanie środkami finansowymi, ustanawia zasady i metody rachunkowości, zatwierdza systemy księgowe, prowadzi księgi oraz sporządza odnośne roczne sprawozdania finansowe. Ponadto księgowy ma obowiązek podpisania sprawozdania finansowego, poświadczając przy tym, że prawidłowo i rzetelnie przedstawia ono sytuację finansową.

3.3      Wykorzystanie zasobów EFR

Znaczną część zasobów finansowych przyznawanych państwom AKP i KTZ za pośrednictwem EFR stanowią dotacje. Na początku każdego EFR Unia Europejska powiadamia państwa AKP i KTZ o orientacyjnych przydziałach, które powinny być dla nich dostępne przez okres obowiązywania funduszu. Zasoby są przydzielane zgodnie z potrzebami kraju i efektywnością wykorzystania.

Na poziomie państw krajowy dokument strategiczny to dokument sporządzany przez dane państwo AKP i Komisję. Podstawą jego sporządzenia są uprzednie konsultacje z szerokim wachlarzem podmiotów, w tym podmiotów niepublicznych, z władzami lokalnymi, a w stosownych przypadkach parlamentami państw AKP. Krajowy dokument strategiczny określa hierarchię działań i pomaga budować odpowiedzialność władz lokalnych za programy współpracy.

Następnie na podstawie celów rozwojowych oraz priorytetów zawartych w krajowym dokumencie strategicznym sporządzany jest krajowy program orientacyjny, który jest z nimi spójny. Program ten skoncentrowany jest na sektorach i obszarach, na które przeznaczona zostanie pomoc; wyjaśnia się w nim, w jaki sposób zostaną osiągnięte cele pomocy, a oprócz tego zawiera on harmonogram wykonania. Krajowy dokument strategiczny i krajowy program orientacyjny podlegają ocenie dorocznej, śródokresowej i na koniec okresu obowiązywania EFR, a w czasie jego wykonania w miarę potrzeby dokonywane są w nich udoskonalenia i zmiany.

3.4      Zaciąganie zobowiązań w celu wydatkowania środków EFR

Zasoby EFR mogą zostać wydane dopiero wtedy, gdy Komisja oraz docelowy beneficjent środków EFR zaciągną zobowiązanie prawne w formie pisemnej. Pisemne zobowiązanie prawne może mieć formę umowy (o udzielenie dotacji, świadczenie usług itp.) zawartej z podmiotem podlegającym prawu prywatnemu, np. organizacją pozarządową lub podmiotem gospodarczym, bądź formę porozumienia administracyjnego lub finansowego między Komisją a podmiotami podlegającymi międzynarodowemu prawu publicznemu, takimi jak państwa i ich organy publiczne lub organizacje międzynarodowe, posiadającymi osobowość i zdolność prawną.

Zaciągnięcie zobowiązania prawnego wobec osoby trzeciej możliwe jest pod warunkiem, że w budżecie przewidziano linię z odpowiednią kwotą środków, umożliwiającą realizację danego działania. Jeżeli warunek ten jest spełniony, wymagane środki muszą zostać zarezerwowane w budżecie w drodze zobowiązania budżetowego ujętego w systemie rachunkowym. Nie ma to jednak wpływu na konta księgi głównej, jako że nie nastąpiło jeszcze obciążenie. Dzieje się tak dlatego, że system rachunkowości EFR składa się z dwóch oddzielnych, ale powiązanych ze sobą elementów:

a) kont budżetowych, które zawierają szczegółowy zapis wykonania budżetu; oraz

b) kont księgi głównej, wykorzystywanych do sporządzenia bilansu i rachunku wyniku ekonomicznego.

Na kontach budżetowych wykazuje się zobowiązania i dokonane płatności. Są one prowadzone w oparciu o metodę kasową, zgodnie z którą poszczególne wydatki lub dochody księguje się dopiero w momencie zaangażowania, wypłacenia lub otrzymania środków pieniężnych. Ten rodzaj rachunkowości jest charakterystyczny dla sektora publicznego, w przypadku którego istnieje historyczna tendencja do zwracania szczególnej uwagi na budżet i jego wykonanie.

Konta księgi głównej (zgodnie z zasadą memoriałową) służą do wykazywania wszystkich dochodów i wydatków w całym roku budżetowym (a tym samym wyniku ekonomicznego) i określania sytuacji finansowej EFR na dzień 31 grudnia danego roku w formie bilansu obejmującego aktywa i pasywa.

3.5      Dokonywanie płatności

Płatności mogą zostać dokonane dopiero po zatwierdzeniu zobowiązania budżetowego przez urzędnika zatwierdzającego.

Zaliczkowanie jest formą płatności z wyprzedzeniem mającą na celu zapewnienie płynności finansowej beneficjenta. Może być ono rozbite na kilka rat w okresie wskazanym w odnośnej umowie w sprawie zaliczkowania. Płatność lub zaliczka mogą być wykorzystane albo na realizację celów, na które były przeznaczone, w okresie wskazanym w umowie, bądź podlegają zwrotowi – w przypadku gdy beneficjent nie ponosi kosztów kwalifikowalnych, ma on obowiązek zwrócić zaliczkę na rzecz EFR. Tym samym wypłacone kwoty zaliczek nie stanowią ostatecznego wydatku, dopóki nie zostaną spełnione odnośne warunki umowne, a zatem w bilansie wykazuje się je po stronie aktywów w momencie dokonania płatności początkowej. Kwotę zaliczek po stronie aktywów zmniejsza się (całkowicie lub częściowo) o zatwierdzone koszty kwalifikowalne (które w rachunku wyniku ekonomicznego ujmuje się jako koszty) i zwrócone kwoty.

Na koniec roku należy ocenić kwalifikowalne koszty poniesione przez beneficjentów środków EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone. Na podstawie tych wyliczeń przy zakończeniu księgowań na koniec roku szacunkowe kwoty kwalifikowalne ujmuje się jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, natomiast szacowana niekwalifikowalna część kosztów pozostaje otwarta na kontach w pozycji „kwalifikowalność wymagająca sprawdzenia”. Kwoty te ujmowane są jako zobowiązania krótkoterminowe, tak aby uniknąć zawyżania aktywów i pasywów.

3.6      Odzyskanie nienależnych płatności

Kwalifikowalność wydatków finansowanych z EFR jest weryfikowana na podstawie dokumentów potwierdzających określonych w odnośnych przepisach lub w warunkach każdej dotacji. W celu optymalizacji stosunku kosztów systemów kontroli do wynikających z nich korzyści weryfikacja dokumentów potwierdzających, dotyczących ostatecznych roszczeń jest bardziej szczegółowa niż w przypadku dokumentów dotyczących roszczeń okresowych, co pozwala na wykrycie błędów w zakresie płatności okresowych, które koryguje się poprzez korektę płatności salda końcowego. Ponadto Komisja ma prawo sprawdzić rzetelność dokumentów potwierdzających w ramach kontroli w siedzibie strony występującej z roszczeniem podczas realizacji finansowanych działań lub po ich zakończeniu (ex post). Błędy stwierdzone w okresie realizacji mogą zostać poprawione w drodze korekty późniejszych roszczeń. Błędy stwierdzone ex post będą podstawą wydania nakazu odzyskania środków.

4.         SPRAWOZDAWCZOŚĆ NA KONIEC ROKU

4.1      Roczne sprawozdanie finansowe

Do obowiązków księgowego należy przygotowanie rocznego sprawozdania finansowego oraz zagwarantowanie, że prawidłowo i rzetelnie przedstawia ono sytuację finansową EFR.

Roczne sprawozdanie finansowe zostało przedstawione poniżej:

            Część I: Środki zarządzane przez Komisję Europejską

– Sprawozdanie finansowe dotyczące 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju

– Sprawozdanie z realizacji finansowej 8., 9. i 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju

            Część II: Środki zarządzane przez Europejski Bank Inwestycyjny

– Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego

Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego zostało załączone jako odrębna część rocznego sprawozdania finansowego, aby przedstawić pełen obraz pomocy rozwojowej realizowanej w ramach EFR.

Po zbadaniu rocznego sprawozdania finansowego przez Trybunał Obrachunkowy jest ono przyjmowane przez Komisję do dnia 31 lipca następnego roku oraz przedkładane Radzie i Parlamentowi w celu uzyskania absolutorium.

4.2      Roczne sprawozdanie z działalności

Urzędnik zatwierdzający ma obowiązek sporządzenia rocznego sprawozdania z działalności dotyczącego działań wchodzących w zakres jego kompetencji. Składając takie roczne sprawozdanie z działalności, urzędnik zatwierdzający przedstawia wyniki realizacji polityki i informuje o wystarczającej jego zdaniem pewności, że środki przeznaczone na działalność opisaną w sporządzonym przez niego sprawozdaniu były wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem oraz zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami oraz że obowiązujące procedury kontroli dają niezbędną gwarancję zgodności z prawem i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw.

5.         BADANIE I ABSOLUTORIUM

5.1      Badanie

Roczne sprawozdanie finansowe dotyczące EFR i zarządzanie zasobami funduszu podlegają nadzorowi zewnętrznej instytucji kontrolnej, jaką jest Europejski Trybunał Obrachunkowy, który sporządza sprawozdanie roczne dla Rady i Parlamentu Europejskiego. Głównym zadaniem Trybunału jest przeprowadzanie zewnętrznego, niezależnego badania rocznego sprawozdania finansowego EFR. W ramach swojej działalności Trybunał Obrachunkowy sporządza:

(1) sprawozdanie roczne, w którym wyszczególnia swoje uwagi na temat rocznego sprawozdania finansowego i operacji leżących u jego podstaw;

(2) opinię opartą na wynikach swoich kontroli, zawartą w rocznym sprawozdaniu w postaci poświadczenia wiarygodności, dotyczącą: (i) wiarygodności rachunków oraz (ii) legalności i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw;

(3) specjalne sprawozdania zawierające wyniki kontroli dotyczących określonych obszarów zarządzania.

Trybunał Obrachunkowy ma prawo wglądu we wszystkie dokumenty niezbędne w związku z przeprowadzanym przez niego badaniem. Trybunał przeprowadza kontrole wszystkich obszarów działań EFR, kontrolując m.in. legalność i prawidłowość poszczególnych operacji i płatności. Ponadto bada samo roczne sprawozdanie finansowe i poszczególne pozycje bilansu i rachunku wyniku ekonomicznego, jak również całościową prezentację sprawozdania finansowego. W ten sposób Trybunał może przedstawić swoją opinię nie tylko w odniesieniu do danych liczbowych, ale także istniejącego systemu i procedur kontrolnych.

5.2      Absolutorium

Ostateczna kontrola ma miejsce w ramach procedury udzielenia absolutorium z realizacji finansowej zasobów EFR za dany rok budżetowy. Organem udzielającym absolutorium z realizacji EFR jest Parlament Europejski. Oznacza to, że po badaniu i ostatecznym zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego Rada wydaje zalecenie, a następnie Parlament podejmuje decyzję w sprawie udzielenia absolutorium Komisji w związku z realizacją finansową zasobów EFR za poprzedni rok budżetowy. Decyzja ta oparta jest na ocenie sprawozdania finansowego, sprawozdaniu rocznym Trybunału Obrachunkowego (zawierającym formalne poświadczenie wiarygodności) oraz odpowiedziach Komisji, jak również uwzględnia pytania i prośby o udzielenie dodatkowych informacji skierowane do Komisji.

Absolutorium odzwierciedla polityczne aspekty zewnętrznej kontroli realizacji finansowej i stanowi decyzję, którą Parlament Europejski, działając na zalecenie Rady, „zwalnia” Komisję z odpowiedzialności za zarządzanie realizacją finansową w danym roku budżetowym. Procedura udzielenia absolutorium może zakończyć się na dwa sposoby: udzieleniem lub przesunięciem terminu udzielenia absolutorium. Przy udzielaniu absolutorium Parlament może zwrócić szczególną uwagę na spostrzeżenia, które uznaje za ważne, i często wydaje przy tym zalecenia dla Komisji dotyczące działań, które powinna ona podjąć w związku z tymi kwestiami. Komisja opisuje przedsięwzięte środki w sprawozdaniu z działań następczych oraz planie działań, które następnie wysyła do Parlamentu i do Rady.

CZĘŚĆ I – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: ŚRODKI ZARZĄDZANE PRZEZ KOMISJĘ EUROPEJSKĄ[2]

1.           SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE 8., 9. I 10. EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU 

1.1         8., 9. I 10. EFR: SKONSOLIDOWANY BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO, RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

SKONSOLIDOWANY BILANS 8., 9. i 10. EFR        

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA TRWAŁE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.1 || 438 || 380

|| || || ||

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 1 334 || 1 175

|| Należności || 2.3 || 70 || 111

|| Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 2.5 || 690 || 1 224

||   || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 2 532 || 2 891

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE: || || ||

|| Zobowiązania || 2.6 || (40) || -

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (1 057) || (1 033)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (1 097) || (1 033)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || 1 435 || 1 858

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 29 579 || 26 979

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || 2 252 || 2 252

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (27 374) || (24 674)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || (3 023) || (2 700)

|| AKTYWA NETTO || || 1 435 || 1 858

SKONSOLIDOWANY RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 8., 9. I 10. EFR

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 124 || 99

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || || ||

Koszty operacyjne || 3.2 || (3 017) || (2 702)

Koszty administracyjne || 3.3 || (107) || (75)

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || (3 001) || (2 679)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (22) || (20)

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (22) || (21)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || (3 023) || (2 700)

SKONSOLIDOWANY RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH 8., 9. i 10. EFR         

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

Wynik ekonomiczny za rok || || (3 023) || (2 700)

|| || ||

DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA || 4.2 || ||

Wkłady zwykłe państw członkowskich || || 2 606 || 3 238

Wkłady w postaci współfinansowania || || 19 || 7

Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości należności (lub ich odwrócenie) || || 4 || 6

|| || ||

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu zaliczkowania długoterminowego || || (58) || (28)

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu zaliczkowania krótkoterminowego || || (159) || (79)

(Zwiększenie)/zmniejszenie stanu należności krótkoterminowych[3] || || 31 || 14

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu zobowiązań długoterminowych || || 40 || -

Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu zobowiązań krótkoterminowych[4] || || 6 || (42)

|| || ||

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO || || (534) || 417

|| || ||

ZWIĘKSZENIE/(ZMNIEJSZENIE) NETTO STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH I ICH EKWIWALENTÓW || || (534) || 417

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek roku || 2.5 || 1 224 || 808

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec roku || 2.5 || 690 || 1 224

SKONSOLIDOWANE ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 8., 9. I 10. EFR     

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 45 691 || 21 812 || 23 879 || (24 674) || 2 252 || 1 458

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (3 100) || 3 100 || - || - || 3 100

 Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (2 700) || - || (2 700)

 SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 R. || 45 691 || 18 712 || 26 979 || (27 374) || 2 252 || 1 858

 Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (2 600) || 2 600 || - || - || 2 600

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (3 023) || - || (3 023)

 SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 45 691 || 16 112 || 29 579 || (30 396) || 2 252 || 1 435

1.2         8. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

BILANS 8. EFR          

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 38 || 70

|| Należności || 2.3 || 1 || 4

|| Rachunki łącznikowe || 2.4 || 345 || 387

|| || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 384 || 461

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (22) || (29)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (22) || (29)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || 361 || 432

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 12 840 || 12 840

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || (2 354) || (2 276)

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (10 132) || (10 042)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || 7 || (90)

|| AKTYWA NETTO || || 361 || 432

RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 8. EFR   

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 58 || 40

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || 3.2 || (49) || (128)

|| || ||

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || 9 || (88)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (2) || (1)

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (2) || (2)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || 7 || (90)

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 8. EFR

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 12 840 || - || 12 840 || (10 042) || (2 237) || 560

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || - || - || - || - || -

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || (38) || (38)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (90) || - || (90)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 R. || 12 840 || - || 12 840 || (10 132) || (2 276) || 432

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || - || - || - || - || -

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || (78) || (78)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || 7 || - || 7

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 12 840 || - || 12 840 || (10 125) || (2 354) || 361

1.3         9. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

BILANS 9. EFR

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA TRWAŁE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.1 || 119 || 191

|| || || ||

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 447 || 569

|| Należności || 2.3 || 58 || 87

|| Rachunki łącznikowe || 2.4 || 1 919 || 2 557

|| Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 2.5 || - || 6

||   || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 2 543 || 3 410

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (375) || (315)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (375) || (315)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || 2 168 || 3 096

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 11 699 || 11 699

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || 4 126 || 4 227

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (12 830) || (11 932)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || (827) || (898)

|| AKTYWA NETTO || || 2 168 || 3 096

RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 9. EFR

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 49 || 49

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || || ||

Koszty operacyjne || 3.2 || (856) || (924)

Koszty administracyjne || 3.3 || (1) || (3)

|| || ||

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || (809) || (879)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (18) || (19)

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (18) || (19)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || (827) || (898)

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 9. EFR

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 11 699 || 660 || 11 039 || (11 932) ||   4 157 || 3 263

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (660) || 660 || - || - || 660

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || 70 || 70

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (898) || - || (898)

SALDO NA DZIEŃ 31 grudnia 2011 R. || 11 699 || - || 11 699 || (12 830) || 4 227 || 3 096

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || - || - || - || - || -

Przesunięcia z 10. EFR i do 10. EFR || - || - || - || - || (100) || (100)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (827) || - || (827)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 11 699 || - || 11 699 || (13 657) || 4 126 || 2 168

1.4         10. EFR: BILANS, RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO ORAZ ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO

BILANS 10. EFR

|| || || || mln EUR

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| AKTYWA TRWAŁE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.1 || 319 || 189

|| || || ||

|| AKTYWA OBROTOWE || || ||

|| Płatności zaliczkowe || 2.2 || 849 || 536

|| Należności || 2.3 || 11 || 20

|| Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 2.5 || 690 || 1 218

||   || || ||

|| AKTYWA OGÓŁEM || || 1 869 || 1 963

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.6 || (40) || -

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE || || ||

|| Zobowiązania || 2.7 || (660) || (689)

|| Rachunki łącznikowe || 2.4 || (2 264) || (2 944)

|| || || ||

|| ZOBOWIĄZANIA OGÓŁEM || || (2 963) || (3 633)

|| || || ||

|| AKTYWA NETTO || || (1 095) || (1 670)

|| || || ||

|| FUNDUSZE I KAPITAŁY REZERWOWE || || ||

|| Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) || 2.8 || 5 040 || 2 440

|| Inne kapitały rezerwowe || 2.9 || 479 || 301

|| Wynik ekonomiczny przeniesiony z lat ubiegłych || || (4 411) || (2 699)

|| Wynik ekonomiczny za rok || || (2 203) || (1 712)

|| AKTYWA NETTO || || (1 095) || (1 670)

RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO 10. EFR

|| || mln EUR

|| Nota || 2012 || 2011

|| || ||

PRZYCHODY OPERACYJNE || 3.1 || 18 || 10

|| || ||

KOSZTY OPERACYJNE || || ||

Koszty operacyjne || 3.2 || (2 112) || (1 650)

Koszty administracyjne || 3.3 || (106) || (72)

|| || ||

|| || ||

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ || || (2 201) || (1 712)

|| || ||

Przychody finansowe || 3.4 || (2) || 0

NADWYŻKA (DEFICYT) Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ || || (2) || (1)

|| || ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || || (2 203) || (1 712)

ZESTAWIENIE ZMIAN W AKTYWACH NETTO 10. EFR

|| || || || || || || mln EUR

|| Kapitał (a) || Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) (b) || Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) (c)=(a)-(b) || Skumulowane kapitały rezerwowe (d) || Inne kapitały rezerwowe (e) || Aktywa netto ogółem (c)+(d)+(e)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2010 R. || 21 152 || 21 152 || - || (2 699) || 333 || (2 366)

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (2 440) || 2 440 || - || - || 2 440

Przesunięcia z 8. i 9. EFR || - || - || - || - || (32) || (32)

Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (1 712) || - || (1 712)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 R. || 21 152 || 18 712 || 2 440 || (4 411) || 301 || (1 670)

Podwyższenie kapitału – wkłady zwykłe || - || (2 600) || 2 600 || - || - || 2 600

Przesunięcia z/do 8. i 9. EFR || - || - || - || - || 178 || 178

 Wynik ekonomiczny za rok || - || - || - || (2 203) || - || (2 700)

SALDO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R. || 21 152 || 16 112 || 5 040 || (6 614) || 479 || (1 095)

1.5         INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 8., 9. i 10. EFR  

1.         ISTOTNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI

1.1.     PRZEPISY PRAWNE I ROZPORZĄDZENIE FINANSOWE

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z rozporządzeniem finansowym mającym zastosowanie do 10. EFR. Zgodnie z przepisami art. 121 tego rozporządzenia sprawozdanie finansowe sporządza się zgodnie z zasadą memoriałową.

Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z zasadami i metodami rachunkowości dotyczącymi EFR, opracowanymi na podstawie Międzynarodowych standardów rachunkowości sektora publicznego (MSRSP) lub, w razie ich braku, na podstawie Międzynarodowych standardów sprawozdawczości finansowej (MSSF) opublikowanych odpowiednio przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Sektora Publicznego (RMSRSP) i Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR). Zasady rachunkowości przyjęte przez księgowego EFR zostały zastosowane w odniesieniu do części zasobów EFR, w przypadku których Komisja Europejska jest odpowiedzialna za zarządzanie finansami.

Księgowy EFR przesyła tymczasowe sprawozdanie finansowe Trybunałowi Obrachunkowemu do dnia 31 marca kolejnego roku w celu jego zbadania. Trybunał Obrachunkowy, do dnia 15 czerwca, przedstawia Komisji swoje uwagi w sprawie sprawozdania (art. 125). Na podstawie tych uwag Komisja zatwierdza ostateczne sprawozdanie do dnia 31 lipca i przesyła je Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Trybunałowi Obrachunkowemu. Następnie do dnia 15 listopada sprawozdanie jest publikowane w Dzienniku Urzędowym wraz z poświadczeniem wiarygodności wydanym przez Trybunał Obrachunkowy w odniesieniu do tej części środków EFR, w przypadku której Komisja odpowiada za zarządzanie finansami.

1.2.     ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Celem sprawozdania finansowego jest dostarczenie przydatnych dla szerokiego kręgu odbiorców informacji o sytuacji finansowej, wynikach i przepływach pieniężnych danego podmiotu. W przypadku podmiotu sektora publicznego, jakim jest EFR, celem jest przede wszystkim dostarczenie informacji przydatnych w procesie podejmowania decyzji oraz rozliczenie się podmiotu z powierzonych mu środków.

Sprawozdanie finansowe, aby rzetelnie i prawidłowo przedstawiać sytuację podmiotu, musi zawierać nie tylko istotne informacje na temat charakteru i zakresu działalności danej organizacji, sposobu jej finansowania oraz ostateczne informacje na temat jej działalności, ale również przedstawić te informacje w jasny i zrozumiały sposób, umożliwiający porównanie poszczególnych lat budżetowych. Niniejszy dokument został sporządzony w oparciu o wyżej wymienione cele.

System rachunkowości EFR obejmuje konta księgi głównej i konta budżetowe. Konta budżetowe dają szczegółowy obraz wykonania budżetu. Prowadzone są w oparciu o metodę kasową. Konta księgi głównej umożliwiają sporządzenie sprawozdania finansowego, ponieważ wykazują wszystkie koszty i przychody za dany rok budżetowy w oparciu o zasadę memoriałową i są wykorzystywane w celu określenia sytuacji finansowej w formie bilansu na dzień 31 grudnia.

Artykuł 120 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. EFR określa zasady rachunkowości, zgodnie z którymi należy sporządzać sprawozdania finansowe:

– założenie kontynuowania działalności;

– ostrożność;

– jednolite metody rachunkowości;

– porównywalność informacji;

– istotność;

– zakaz kompensat;

– wyższość treści nad formą;

– zasada memoriałowa.

1.3.     PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

1.3.1.  Waluta funkcjonalna i sprawozdawcza

Sprawozdanie finansowe przedstawione jest w mln euro, przy czym euro jest walutą funkcjonalną i sprawozdawczą EFR.

1.3.2.  Waluta i zasady przeliczania

Transakcje w walutach obcych przelicza się na euro według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Dodatnie i ujemne różnice kursowe wynikające z rozliczenia transakcji w walutach obcych oraz z przeliczenia aktywów i pasywów pieniężnych denominowanych w walutach obcych według kursów wymiany na koniec roku ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego.

Stan na koniec roku aktywów i pasywów pieniężnych denominowanych w walutach obcych przelicza się na euro według poniższych kursów obowiązujących na dzień 31 grudnia:     

Waluta || 31.12.2012 || 31.12.2011 || Waluta || 31.12.2012 || 31.12.2011

XOF || 655,957 || 655,957 || KES || 113,460 || 109,362

XAF || 655,957 || 655,957 || BIF || 2037,95 || 1780,23

NGN || 206,074 || 204,185 || SLL || 5709,56 || 5663,54

PGK || 2,76702 || 2,81057 || TZS || 2077,48 || 2058,31

HTG || 56,2987 || 53,2461 || UGX || 3508,51 || 3181,89

GNF || 9250,40 || 9155,86 || MGA || 2981,70 || 2870,88

MWK || 439,917 || 213,286 || SZL || 11,1727 || 10,4830

1.3.3.  Wykorzystanie szacunków

Zgodnie z MSRSP i z ogólnie przyjętymi zasadami rachunkowości kwoty wykazane w sprawozdaniu finansowym muszą bazować na szacunkach i założeniach kierownictwa przyjętych w oparciu o najbardziej wiarygodne dostępne informacje. Istotne szacunki obejmują między innymi rezerwy, odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości należności oraz bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Rzeczywiste wyniki mogą nie pokrywać się z szacunkami. Zmiany w zakresie szacunków znajdują odzwierciedlenie w okresie, w którym stają się one wiadome.

1.4.     BILANS

1.4.1.  Kwoty zaliczek

Zaliczkowanie jest formą płatności z wyprzedzeniem mającą na celu zapewnienie płynności finansowej beneficjenta. Może być ono rozbite na szereg płatności w okresie wskazanym w danej umowie w sprawie zaliczkowania. Płatność lub zaliczka podlega zwrotowi lub musi zostać wykorzystana na cele, na które była przeznaczona, w okresie wskazanym w umowie. Beneficjent, który nie poniesie kosztów kwalifikowalnych, zobowiązany jest do zwrócenia EFR przyznanej zaliczki. Kwotę zaliczkowania zmniejsza się (całkowicie lub częściowo) o zatwierdzone koszty kwalifikowalne i zwrócone kwoty.

Nierozliczone na koniec roku kwoty zaliczek wycenia się według pierwotnej wypłaconej kwoty pomniejszonej o: zwrócone kwoty, rozliczone kwoty kwalifikowalne, szacunkowe kwoty kwalifikowalne nierozliczone na koniec roku oraz obniżenia wartości.

Odsetki od zaliczek ujmuje się w chwili ich uzyskania zgodnie z przepisami odnośnej umowy. Na koniec roku dokonywany jest szacunek dochodu z tytułu naliczonych odsetek w oparciu o najbardziej wiarygodne informacje.

1.4.2.  Należności

Należności wykazuje się w kwocie początkowej pomniejszonej o odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości. Odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości należności dokonuje się, gdy istnieją obiektywne przesłanki wskazujące na to, że nie będzie można odzyskać pełnej należnej kwoty na pierwotnie ustalonych warunkach. Kwota odpisu stanowi różnicę między wartością bilansową składnika aktywów a wartością odzyskiwalną stanowiącą wartość bieżącą spodziewanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowaną według rynkowej stopy procentowej obowiązującej podobnych pożyczkobiorców. Ujmowany jest również ogólny odpis aktualizujący wartość dla nierozliczonych nakazów odzyskania środków nieobjętych jeszcze odpisem szczegółowym. Ogólny odpis aktualizujący wartość oparty jest na stopach strat z lat ubiegłych. Kwota odpisu aktualizującego wartość ujmowana jest w rachunku wyniku ekonomicznego.

1.4.3.  Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty to instrumenty finansowe, które definiuje się jako aktywa obrotowe. Obejmują one środki pieniężne w kasie, depozyty bankowe płatne na żądanie i inne krótkoterminowe wysoce płynne inwestycje o pierwotnym terminie zapadalności do trzech miesięcy.

1.4.4.  Zobowiązania

Znacząca kwota zobowiązań EFR nie jest związana z zakupem towarów ani usług, obejmuje natomiast kwoty niezaspokojonych roszczeń z tytułu zestawień poniesionych wydatków od beneficjentów dotacji lub innych form finansowania. Są one wykazywane jako zobowiązania w wysokości kwoty stanowiącej przedmiot roszczenia w chwili otrzymania zestawienia poniesionych wydatków, a po weryfikacji są zatwierdzane jako kwalifikowalne przez właściwe podmioty finansowe. Na tym etapie wyceniane są w wysokości zatwierdzonej i kwalifikowalnej kwoty.

Zobowiązania z tytułu zakupu towarów i usług ujmowane są w momencie otrzymania faktury w wysokości kwoty początkowej, a powiązane koszty ujmowane są w księgach rachunkowych w momencie realizacji i akceptacji dostaw lub usług.

1.4.5.  Rezerwy

Rezerwy ujmuje się, gdy EFR związany jest prawnym lub zwyczajowo oczekiwanym obowiązkiem wobec osób trzecich w wyniku przeszłych zdarzeń, gdy zwiększa się prawdopodobieństwo, że w celu realizacji zobowiązania konieczny będzie wypływ środków, oraz gdy kwoty można wiarygodnie oszacować. Kwotę rezerwy ustala się poprzez najlepsze możliwe oszacowanie spodziewanych wydatków, które będą konieczne w celu realizacji bieżącego zobowiązania na dzień sprawozdawczy.

1.4.6.  Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów

Zasadniczym elementem rachunkowości memoriałowej jest zapewnienie ujęcia transakcji w roku obrotowym, do którego się odnoszą. Jest to związane z zamknięciem księgowań. Należy w szczególności oszacować koszty kwalifikowalne poniesione przez beneficjentów EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone EFR (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów). Z kolei niektóre płatności dokonane w bieżącym roku odnoszą się do kolejnych okresów (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów) i należy je wskazać oraz uwzględnić w kolejnych okresach.

Zgodnie z zasadami rachunkowości EFR transakcje i zdarzenia ujmuje się w sprawozdaniu finansowym w okresie, do którego się odnoszą. Na koniec okresu obrachunkowego bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów są ujmowane w oparciu o szacowaną kwotę zobowiązań przypadających na dany okres. Kalkulacji biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów dokonuje się zgodnie z wydanymi przez Komisję szczegółowymi wytycznymi operacyjnymi i praktycznymi, które mają gwarantować, że sprawozdanie finansowe prawidłowo i rzetelnie przedstawia sytuację.

Również przychody ujmuje się w okresie, do którego się one odnoszą. Na koniec roku, w przypadku gdy faktura nie została jeszcze wystawiona, a usługa lub dostawa została zrealizowana przez EFR lub w przypadku istnienia umowy (tj. poprzez odniesienie do traktatu), w sprawozdaniu finansowym ujmuje się naliczony dochód.

Ponadto w przypadku gdy na koniec roku faktura została wystawiona, a usługi lub dostawy nie zostały jeszcze zrealizowane, przychody uznaje się za przychody przyszłych okresów i ujmuje w kolejnym okresie obrachunkowym.

1.5.     RACHUNEK WYNIKU EKONOMICZNEGO

1.5.1.  Przychody

Europejski Fundusz Rozwoju nie posiada przychodów budżetowych. Wkłady zwykłe państw członkowskich są ujmowane jako kapitał. Przychody obejmują odzyskanie wydatków oraz przychody z odsetek.

Odzyskanie wydatków

W przypadku transakcji uzasadniających zwrot środków wypłaconych uprzednio przez EFR beneficjentowi końcowemu lub państwu trzeciemu wystawia się nakazy odzyskania środków oraz dokonuje odliczeń od kolejnych płatności i wykazuje się je jako:

– Odzyskanie wydatków: wystawienie nakazu odzyskania środków skutkuje ujęciem należności od odbiorcy jako przychodu w rachunku wyniku ekonomicznego za dany rok; lub

– odzyskanie kwot zaliczek: wówczas kwota wykazywana jest w bilansie w pozycji „Płatności zaliczkowe”.

Przychody z odsetek

Przychody z odsetek ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Przychody z odsetek obejmują uzyskane lub należne odsetki od środków pieniężnych i depozytów na żądanie na rachunkach w bankach komercyjnych lub z tytułu zwłoki w zapłacie należności na rzecz EFR. Przychody z odsetek są wykazywane w momencie ich naliczenia.

1.5.2.  Koszty

Koszty pozapodatkowe wynikające z zakupu towarów i usług ujmuje się z chwilą dostawy lub realizacji i akceptacji. Wycenia się je po koszcie wytworzenia określonym na fakturze.

Koszty związane z podatkami i opłatami stanowią większość wydatków EFR. Odnoszą się do transferów na rzecz beneficjentów i dzielą się na trzy rodzaje: wierzytelności, transfery na mocy umów oraz dotacje, wkłady i darowizny w dowolnej wysokości.

Transfery ujmuje się jako koszty w okresie, w którym miały miejsce zdarzenia leżące u ich podstaw, pod warunkiem że przepisy (rozporządzenie finansowe lub inne przepisy) dopuszczają tego rodzaju transfer lub została podpisana umowa dopuszczająca transfer, beneficjent spełnia wszelkie kryteria kwalifikowalności oraz możliwe jest wiarygodne oszacowanie kwoty.

Otrzymany wniosek o płatność lub zestawienie poniesionych wydatków spełniające kryteria ujmowania wykazywane są jako koszt w wysokości kwalifikowalnej kwoty. Na koniec roku poniesione koszty kwalifikowalne należne beneficjentom, lecz jeszcze niezgłoszone, wycenia i ujmuje się jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Koszty z tytułu odsetek

Koszty z tytułu odsetek ujmuje się w rachunku wyniku ekonomicznego w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej. Koszty z tytułu odsetek obejmują zapłacone lub należne odsetki i są wykazywane w miarę ich naliczania.

1.6.     AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE

1.6.1.  Aktywa warunkowe

Warunkowy składnik aktywów jest możliwym składnikiem aktywów, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych oraz którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli EFR. Informacje o aktywach warunkowych ujawnia się, jeśli wpływ korzyści ekonomicznych lub innych świadczeń jest prawdopodobny.

Aktywa warunkowe wycenia się na każdy dzień bilansowy, aby zapewnić odpowiednie odzwierciedlenie zaistniałego biegu zdarzeń w sprawozdaniu finansowym. Jeśli uzyskanie korzyści ekonomicznych lub świadczeń stało się praktycznie pewne oraz jeśli można wiarygodnie wycenić wartość składnika aktywów, składnik aktywów i związany z nim przychód ujmowane są w sprawozdaniu finansowym dotyczącym okresu, w którym nastąpiła zmiana.

Gwarancje to składniki aktywów, które mogą powstać na skutek przeszłych zdarzeń i których istnienie zostanie potwierdzone przez wystąpienie lub niewystąpienie przedmiotu gwarancji. Gwarancje mogą się zatem kwalifikować do aktywów warunkowych. Gwarancja podlega rozliczeniu, kiedy jej przedmiot już nie istnieje. Gwarancja zostaje zrealizowana, kiedy spełnione są warunki wystąpienia do gwaranta o wypłatę.

1.6.2.  Zobowiązania warunkowe

Warunkowy składnik zobowiązań jest możliwym zobowiązaniem, które powstaje na skutek zdarzeń przeszłych oraz którego istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli EFR, lub obecne zobowiązanie, które powstaje na skutek przeszłych zdarzeń, ale nie jest ujmowane w sprawozdaniu, ponieważ nie jest prawdopodobne, aby w celu realizacji zobowiązania konieczny był wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia lub, w rzadkich przypadkach, gdy kwoty zobowiązania nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie. Zobowiązania warunkowe wykazuje się, chyba że możliwość wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia jest odległa.

Zobowiązania warunkowe ocenia się na każdy dzień bilansowy w celu ustalenia, czy wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia nie stał się prawdopodobny. Jeśli stanie się prawdopodobne, że wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne lub świadczenia będzie konieczny w związku z pozycją ujętą jako zobowiązanie warunkowe, tworzy się rezerwę w sprawozdaniu finansowym dotyczącym okresu, w którym nastąpiła zmiana prawdopodobieństwa.

2.         INFORMACJA DODATKOWA DO BILANSU

AKTYWA TRWAŁE

2.1      PŁATNOŚCI ZALICZKOWE

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Płatności zaliczkowe || - || 119 || 319 || 438 || 380

OGÓŁEM || - || 119 || 319 || 438 || 380

Wiele umów przewiduje wypłatę zaliczek przed rozpoczęciem prac, realizacją dostaw lub usług. W niektórych przypadkach określone w umowach harmonogramy płatności przewidują płatności na podstawie sprawozdań z postępów prac. Zaliczki są zazwyczaj wypłacane w walucie kraju lub terytorium, gdzie realizowany jest projekt.

Okres ściągalności lub wykorzystania zaliczkowania decyduje o tym, czy wykazywane jest ono w aktywach jako zaliczkowanie krótkoterminowe czy długoterminowe. Wykorzystanie jest określane w porozumieniu dotyczącym danego projektu. Wszystkie spłaty lub wykorzystanie zapadalne w terminie krótszym niż dwanaście miesięcy od dnia sprawozdawczego wykazuje się jako zaliczkowanie krótkoterminowe. Ponieważ wiele z projektów EFR ma charakter długoterminowy, powiązane z nimi zaliczki powinny być dostępne przez okres dłuższy niż jeden rok. Tym samym takie kwoty zaliczek wykazuje się jako aktywa długoterminowe.

Zwiększenie zaliczkowania długoterminowego o 58 mln EUR w stosunku do 31.12.2011 r. wynika przede wszystkim ze zwiększenia zaliczkowania długoterminowego związanego z projektami PIR[5] (97 mln EUR), projektami w ramach AKP (42 mln EUR) oraz z dotacjami w ramach programów PIN[6] (10 mln EUR), zrównoważonego zmniejszeniem zaliczkowania w ramach AKP (73 mln EUR) oraz związku z kosztami administracyjnymi (29 mln EUR).

       

AKTYWA OBROTOWE

2.2      PŁATNOŚCI ZALICZKOWE

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Płatności zaliczkowe (brutto) || 70 || 1 207 || 2 316 || 3 593 || 3 415

Minus szacunkowe rozliczenie płatności zaliczkowych || (32) || (760) || (1 468) || (2 259) || (2 240)

OGÓŁEM || 38 || 447 || 849 || 1 334 || 1 175

Wzrost zaliczkowania krótkoterminowego netto o 159 mln EUR wynika przede wszystkim ze wzrostu zaliczkowania związanego z instrumentami pomocy: dotacjami w ramach programów PIN (147 mln EUR), projektami PIR (68 mln EUR) i umorzeniem długów w ramach AKP (39 mln EUR). Wzrost ten został częściowo zrównoważony zmniejszeniem zaliczkowania netto związanego z polityką sektorową (65 mln EUR) i projektami w sektorze socjalnym w ramach AKP (32 mln EUR).

2.2.1 Gwarancje uzyskane w związku z zaliczkowaniem

Utrzymuje się gwarancje, które mają na celu zabezpieczenie zaliczkowania oraz które są zwalniane po zapłacie ostatniego roszczenia w ramach projektu. W przypadku gwarancji wykazuje się dwie wartości: „wartość nominalną” i „wartość bieżącą”. W przypadku „wartości nominalnej” zdarzenie generujące jest związane z istnieniem gwarancji. W przypadku „wartości bieżącej” zdarzeniem generującym gwarancji jest płatność zaliczkowa lub późniejsze rozliczenia.

Na dzień 31 grudnia 2012 r. wartość nominalna gwarancji otrzymanych przez EFR w związku z zaliczkowaniem wynosi 566 mln EUR. Wartość bieżąca tych gwarancji wynosi 391 mln EUR. Na dzień 31 grudnia 2011 r. wartości te wynosiły odpowiednio 637 mln EUR i 394 mln EUR.

2.3      NALEŻNOŚCI

|| || || || || mln EUR

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Należności od klientów || 2.3.1. || 1 || 6 || 2 || 10 || 13

Należności od państw członkowskich || 2.3.2. || - || - || 3 || 3 || 9

Naliczone dochody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów || 2.3.3. || 0 || 51 || 6 || 57 || 89

OGÓŁEM || || 1 || 58 || 11 || 70 || 111

2.3.1 Należności od klientów

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Należności od klientów || 5 || 19 || 3 || 26 || 27

-Odpis aktualizujący wartość || (3) || (12) || (1) || (16) || (13)

OGÓŁEM || 1 || 6 || 2 || 10 || 13

Pozycja ta obejmuje nakazy odzyskania środków ujęte na dzień 31 grudnia 2012 r. jako ustalone należności do odzyskania, które jeszcze nie zostały ujęte w innych pozycjach bilansowych po stronie aktywów. Bilans zamknięcia nakazów odzyskania środków odzwierciedla wartość wystawionych, lecz nieuregulowanych nakazów odzyskania środków na koniec roku.

Poniżej przedstawiono zmiany w niezrealizowanych nakazach odzyskania środków w stosownym okresie.

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 || OGÓŁEM 2011

Niezrealizowane nakazy odzyskania środków na początku roku || 6 || 19 || 1 || 25 || 18

Wystawione nakazy odzyskania środków || 12 || 64 || 63 || 139 || 130

Zamknięte nakazy odzyskania środków || (13) || (64) || (61) || (138) || (123)

Zrealizowanie || (12) || (43) || (43) || (97) || (108)

Odstąpienie (art. 73 RF) || - || (1) || - || (1) || (1)

Anulowanie || 0 || (3) || 0 || (4) || (2)

Kompensowanie || (2) || (17) || (18) || (36) || (13)

Niezrealizowane nakazy odzyskania środków na koniec roku || 5 || 19 || 3 || 26 || 25

2.3.2 Należności od państw członkowskich

Wynosząca 3 mln EUR należność od państw członkowskich w 10. EFR obejmuje wkład w ramach współfinansowania należny od Belgii, Hiszpanii i Szwecji.

2.3.3 Naliczone dochody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów

Naliczone dochody i czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów obejmują głównie narosłe odsetki od kwot zaliczkowania. W pozycji tej ujęto również odsetki narosłe z tytułu opóźnień we wniesieniu wkładów.

Zmniejszenie kwoty naliczonych dochodów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów wynika z niższych narosłych odsetek z tytułu zaliczkowania (zob. nota 3.4).

2.4      RACHUNKI ŁĄCZNIKOWE

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

do/z 6. EFR || (2 065) || (214) || - || (2 279) || (2 279)

do/z 7. EFR || - || 2 279 || - || 2 279 || 2 279

do/z 8. EFR || - || (3 038) || 628 || (2 410) || (2 453)

do/z 9. EFR || 3 038 || - || (2 892) || 146 || (491)

do/z 10. EFR || (628) || 2 892 || - || 2 264 || 2 944

OGÓŁEM || 345 || 1 919 || (2 264) || 0 || 0

W celu zapewnienia efektywności do 10. EFR przyporządkowano ogólną pulę środków finansowych obejmującą wszystkie EFR. W związku z tym operacje realizowane pomiędzy poszczególnymi EFR są rozliczane na rachunkach łącznikowych pomiędzy bilansami poszczególnych EFR.

Najistotniejsze przesunięcia na rachunkach łącznikowych w 2012 r. dotyczyły płatności dokonanych w ramach 10. EFR na wykonanie 8. i 9. EFR.

         

2.5      ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY[7]

|| || || || || mln EUR

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Środki pieniężne na rachunkach bankowych || 2.5.1. || - || - || 687 || 687 || 1 211

Rachunki zabezpieczające STABEX || 2.5.2. || - || - || 2 || 2 || 5

Rachunki bankowe do celów współfinansowania || 2.5.3. || - || - || - || - || 8

Specjalny fundusz Demokratycznej Republiki Konga[8] || - || - || - || 1 || 1 || 1

OGÓŁEM || || - || - || 690 || 690 || 1 224

2.5.1 Środki pieniężne na rachunkach bankowych

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Rachunki specjalne – instytucje finansowe państw członkowskich || - || - || 633 || 633 || 1 129

Rachunki bieżące – banki komercyjne || || || 54 || 54 || 80

Lokalni upoważnieni płatnicy || - || - || 0 || 0 || 2

OGÓŁEM || - || - || 687 || 687 || 1 211

Ogólne zmniejszenie stanu środków pieniężnych na rachunkach bankowych wynika przede wszystkim z kwoty dokonanych płatności oraz wyższego poziomu wykonania budżetu, niż to miało miejsce w poprzednim okresie sprawozdawczym.

Środki na rachunkach lokalnych upoważnionych płatników to kwoty zdeponowane na rachunkach bankowych w państwach AKP oraz KTZ, wykorzystywane w celu realizacji płatności w walucie lokalnej w kraju będącym beneficjentem. Rachunki te prowadzone są w euro lub w walucie państwa członkowskiego UE. Aby zapewnić bardziej scentralizowane zarządzanie płatnościami w 2012 r. zamknięto 3 z 4 istniejących nadal rachunków lokalnych upoważnionych płatników.

2.5.2 Rachunki zabezpieczające STABEX

|| mln EUR

|| Stan na dzień 31.12.2012 r. || Stan na dzień 31.12.2011 r.

Wybrzeże Kości Słoniowej || 2 || 2

Malawi || - || 1

Pozostałe państwa || 0 || 2

OGÓŁEM || 2 || 5

STABEX to akronim, oznaczający kompensacyjny system finansowania Unii Europejskiej stosowany w celu zapewnienia państwom AKP stabilnych dochodów z wywozu. Został on wprowadzony po raz pierwszy w konwencji z Lomé (1975 r.) w celu przeciwdziałania szkodliwym skutkom niestabilnych przychodów z wywozu produktów rolnych. Saldo na rachunkach zabezpieczających STABEX stanowi sumę dostępnych środków STABEX, które zostaną w przyszłości przesunięte na rzecz odpowiedniego państwa AKP będącego beneficjentem. Saldo to zostało przypisane do 10. EFR. W 2012 r. zamknięto osiem rachunków zabezpieczających STABEX w związku z rozwiązaniem instrumentu pomocy STABEX.

Oprócz tych środków istnieją także inne środki STABEX znajdujące się w posiadaniu państw AKP będących beneficjentami. Po osiągnięciu przez Komisję oraz dane państwo (AKP) będące beneficjentem porozumienia w sprawie sposobu wykorzystania środków STABEX, obydwie strony podpisują umowę o ich przekazaniu. Zgodnie z postanowieniami art. 211 czwartej Konwencji z Lomé[9] (ze zmianami) środki przekazywane są na oprocentowany rachunek z wymogiem podwójnego podpisu (Komisji Europejskiej i państwa będącego beneficjentem) otwarty w imieniu danego państwa AKP. Środki pozostają na rachunkach z wymogiem podwójnego podpisu do czasu, gdy przesunięcie do określonego projektu zostanie uzasadnione na mocy wytycznych dla wzajemnych zobowiązań.

Urzędnik zatwierdzający Komisji zachowuje prawo do zatwierdzania transakcji na rachunku swoim podpisem dla zapewnienia wydatkowania środków zgodnie z przeznaczeniem. Środki na rachunkach wymagających podwójnego podpisu stanowią własność państwa AKP i jako takie nie są ujmowane jako aktywa w rocznym sprawozdaniu finansowym EFR. Przesunięcia na omawiane wyżej rachunki są ujmowane jako płatności STABEX.

Zgodnie z art. 1.4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR[10] w 2012 r. z rachunków wymagających podwójnego podpisu w państwach AKP zwrócono na rzecz EFR 49 mln EUR. Środki te przekazały w większości: Wyspy Salomona (12 mln EUR), Wybrzeże Kości Słoniowej (11 mln EUR), Burundi (5 mln EUR), Saint Vincent i Grenadyny (3 mln EUR), Senegal (3 mln EUR), Malawi (3 mln EUR), Uganda (3 mln EUR) i Burkina Faso (2 mln EUR). Przychody te zostały uwzględnione w dochodzie z działalności operacyjnej (instrument pomocy STABEX) w rachunku wyniku ekonomicznego 8. EFR.

2.5.3 Rachunki bankowe do celów współfinansowania

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Rachunki bankowe do celów współfinansowania || - || - || - || - || 8

OGÓŁEM || - || - || - || - || 8

Rachunki bankowe do celów współfinansowania zostały zamknięte. Środki te, z wyjątkiem części przeznaczonej na koszty administracyjne, zostały zwrócone państwom członkowskim na polecenie urzędnika zatwierdzającego.    

ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

2.6      ZOBOWIĄZANIA

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Zobowiązania z tytułu współfinansowania || - || - || 40 || 40 || -

OGÓŁEM || - || - || 40 || 40 || -

Zobowiązania z tytułu finansowania na koniec 2012 r. dotyczą 10. EFR.

Otrzymane wkłady z tytułu współfinansowania przedstawiane są jako zobowiązania wobec państw członkowskich i innych państw, ponieważ spełniają kryteria przychodów z transakcji warunkowych związanych z podatkami i opłatami. EFR ma obowiązek wykorzystania wkładów w celu świadczenia usług na rzecz osób trzecich lub zwrócenia aktywów (otrzymanych wkładów) państwom członkowskim. Pozostające do spłaty zobowiązania z tytułu umów o współfinansowanie są równe kwocie otrzymanego wkładu z tytułu współfinansowania pomniejszonej o wydatki poniesione w związku z projektem. Nie wpływają one na stan aktywów netto.

W 2012 r. podzielono te kwoty na zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe, aby poprawić sposób przedstawienia zobowiązań z tytułu współfinansowania. Wzrost zobowiązań z tytułu współfinansowania ogółem wyjaśniono w nocie 2.7.1.2.

ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE

2.7      ZOBOWIĄZANIA

|| || || || || mln EUR 

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Zobowiązania krótkoterminowe || 2.7.1. || 4 || 67 || 138 || 209 || 399

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów || 2.7.2. || 19 || 308 || 228 || 555 || 339

Odroczone wpłaty na poczet kapitału || 2.7.3. || - || - || 293 || 293 || 295

OGÓŁEM || || 22 || 375 || 660 || 1 057 || 1 033

2.7.1 Zobowiązania krótkoterminowe

|| || || || || mln EUR

|| Nota || 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Dostawcy i inni || 2.7.1.1 || 4 || 67 || 81 || 152 || 308

Zobowiązania z tytułu współfinansowania || 2.7.1.2 || - || - || 46 || 46 || 81

Zobowiązania różne || 2.7.1.3 || 0 || 0 || 12 || 12 || 10

OGÓŁEM || || 4 || 67 || 138 || 209 || 399

Zobowiązania odnoszą się m.in. do zestawień wydatków otrzymanych przez EFR w ramach działań związanych z dotacjami. Są one ujmowane w kwocie roszczenia od momentu otrzymania wniosku. Ta sama procedura obowiązuje w odniesieniu do faktur i not kredytowych dotyczących działań związanych z zamówieniami. Zestawienia poniesionych wydatków są uwzględniane przy procedurach zamknięcia księgowań na koniec roku. Po zakończeniu procedur zamknięcia księgowań szacunkowe kwalifikowalne kwoty zostały ujęte w rachunku wyniku ekonomicznego.

2.7.1.1 Dostawcy i inni

W pozycji tej uwzględnione są kwoty należności wobec dostawców, a także organów władz publicznych i państw trzecich.

Zmniejszenie o 157 mln EUR w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego wynika przede wszystkim ze zmniejszenia zobowiązań wobec państw trzecich o 75 mln EUR oraz zmniejszenia zobowiązań wobec dostawców prywatnych o 37 mln EUR.

2.7.1.2 Zobowiązania z tytułu współfinansowania

W 2012 r. podzielono te kwoty na zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe, aby poprawić sposób przedstawienia zobowiązań z tytułu współfinansowania. Zmniejszenie zobowiązań krótkoterminowych z tytułu współfinansowania wynika przede wszystkim ze zmiany zaklasyfikowania 40 mln EUR na zobowiązania długoterminowe.

Długoterminowe i krótkoterminowe zobowiązania z tytułu współfinansowania ogółem wzrosły o 5 mln EUR. W 2012 r. nowe wkłady tytułem współfinansowania wpłaciły Niemcy (2 mln EUR) i Kanada (2 mln EUR). Wzrost zobowiązań Szwecji z tytułu współfinansowania (8 mln EUR) został częściowo zrównoważony zmniejszeniem zobowiązań Hiszpanii oraz zobowiązań Zjednoczonego Królestwa z tytułu współfinansowania (po 2 mln EUR w obu przypadkach) oraz rozliczeniem zobowiązań Włoch z tytułu współfinansowania w ramach 9. EFR.

Zobowiązania z tytułu współfinansowania zostały zmniejszone o kwotę 8 mln EUR w celu uwzględnienia przychodów związanych z projektami w ramach współfinansowania (zob. nota 3.1.3 i 3.2.2).

2.7.1.3 Zobowiązania różne

Zobowiązania różne obejmują przede wszystkim nieprzydzielone wpływy gotówkowe oraz kwoty odzyskane.

2.7.2 Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów || 19 || 308 || 228 || 555 || 339

OGÓŁEM || 19 || 308 || 228 || 555 || 339

Na koniec roku dokonuje się oceny kwalifikowalnych kosztów poniesionych przez beneficjentów środków EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone. Po zakończeniu procedur zamknięcia księgowań szacunkowe kwalifikowalne kwoty ujmuje się jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Szacowane wykorzystanie kwot zaliczkowania prezentuje się jako szacunkowe rozliczenie zaliczkowania (zob. 2.2).

2.7.3 Odroczone wpłaty na poczet kapitału

|| || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Zjednoczone Królestwo || - || - || 274 || 274 || 289

Irlandia || - || - || 9 || 9 || 5

Litwa || - || - || - || - || 1

Węgry || - || - || 10 || 10 || -

OGÓŁEM || - || - || 293 || 293 || 295

Obejmuje to wkłady wniesione przez poszczególne państwa członkowskie z wyprzedzeniem.

AKTYWA NETTO

2.8      KAPITAŁ WNIESIONY (ZGODNIE Z WEZWANIEM)

|| || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM

Kapitał || 12 840 || 11 699 || 21 152 || 45 691

Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) || - || - || (18 712) || (18 712)

Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) na dzień 31.12.2011 r. || 12 840 || 11 699 || 2 440 || 26 979

|| || || ||

Kapitał || 12 840 || 11 699 || 21 152 || 45 691

Kapitał nie wniesiony (wobec braku wezwania) || - || - || (16 112) || (16 112)

Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) na dzień 31.12.2012 r. || 12 840 || 11 699 || 5 040 || 29 579

Kapitał to całkowita kwota wkładów państw członkowskich na rzecz danego EFR zgodnie z poszczególnymi umowami wewnętrznymi.

Kapitał niewniesiony (wobec braku wezwania) stanowi wstępny przydział niebędący jeszcze należnością od państw członkowskich.

Kapitałem wniesionym (zgodnie z wezwaniem) jest kwota wstępnego przydziału, której dotyczy wezwanie do dokonania przesunięć na rachunki zasobów finansowych Komisji Europejskiej przez państwa członkowskie zgodnie z procedurą określoną w art. 16 rozporządzenia finansowego dotyczącego 10. EFR.

Do opłacenia kapitału 8. i 9. EFR wezwano i został on wniesiony w całości.

Kapitał wniesiony (zgodnie z wezwaniem) i kapitał niewniesiony (wobec braku wezwania) w podziale na państwa członkowskie

|| || || || mln EUR

Wkłady || % || nie wniesiony (wobec braku wezwania) 10. EFR 31.12.2011 || wniesiony (zgodnie z wezwaniem) w 2012 r. || nie wniesiony (wobec braku wezwania) 10. EFR 31.12.2012

Austria || 2.41 || (451) || 63 || (388)

Belgia || 3.53 || (661) || 92 || (569)

Dania || 2.00 || (374) || 52 || (322)

Finlandia || 1.47 || (275) || 38 || (237)

Francja || 19.55 || (3 658) || 508 || (3 150)

Niemcy || 20.50 || (3 836) || 533 || (3 303)

Grecja || 1.47 || (275) || 38 || (237)

Irlandia || 0.91 || (170) || 24 || (147)

Włochy || 12.86 || (2 406) || 334 || (2 072)

Luksemburg || 0.27 || (51) || 7 || (44)

Niderlandy || 4.85 || (908) || 126 || (781)

Portugalia || 1.15 || (215) || 30 || (185)

Hiszpania || 7.85 || (1 469) || 204 || (1 265)

Szwecja || 2.74 || (513) || 71 || (441)

Zjednoczone Królestwo || 14.82 || (2 773) || 385 || (2 388)

Cypr || 0.09 || (17) || 2 || (15)

Republika Czeska || 0.51 || (95) || 13 || (82)

Estonia || 0.05 || (9) || 1 || (8)

Węgry || 0.55 || (103) || 14 || (89)

Litwa || 0.12 || (22) || 3 || (19)

Łotwa || 0.07 || (13) || 2 || (11)

Malta || 0.03 || (6) || 1 || (5)

Polska || 1.3 || (243) || 34 || (209)

Słowenia || 0.18 || (34) || 5 || (29)

Słowacja || 0.21 || (39) || 5 || (34)

Bułgaria || 0.14 || (26) || 4 || (23)

Rumunia || 0.37 || (69) || 10 || (60)

OGÓŁEM || 100,00 || (18 712) || 2 600 || (16 112)

W 2012 r. wezwano do opłacenia wkładów w ramach 10. EFR. Do opłacenia pierwszej transzy wkładów państw członkowskich za 2013 r. wezwano w listopadzie 2012 r.

2.9      INNE KAPITAŁY REZERWOWE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM

Stan na dzień 31.12.2010 r. || (2 237) || 4 157 || 333 || 2 252

Przesunięcie umorzonych kwot na rzecz 10. EFR z 8. i 9. EFR. || (38) || (80) || 118 || 0

Przesunięcie środków z 10. do 9. EFR w celu ich przekazania na rzecz Sudanu Południowego zgodnie z decyzją Rady 2010/406/UE. ||                       -   || 150 || (150) || 0

Stan na dzień 31.12.2011 r. || (2 276) || 4 227 || 301 || 2 252

Przesunięcie umorzonych kwot na rzecz 10. EFR z 8. i 9. EFR. || (78) || (300) || 378 || 0

Przesunięcie środków z 10. do 9. EFR w celu ich przekazania na rzecz Sudanu Południowego zgodnie z decyzją Rady 2011/315/UE. ||                        -   || 200 || (200) || 0

Stan na dzień 31.12.2012 r. || (2 354) || 4 126 || 479 || 2 252

Stan na dzień 31.12.2012 r. obejmuje: || || || ||

- Środki przyznane na rzecz Sudanu Południowego || -              || 350 || -                    || 350

Po wejściu w życie 10. EFR w 2008 r. wszystkie środki umorzone w ramach wcześniejszych EFR przenosi się do rezerwy na wykonanie 10. EFR. Środki z tej rezerwy mogą zostać rozdysponowane wyłącznie po spełnieniu warunków określonych w art. 1.4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR.

W 2012 r. umorzone środki w wysokości 78 mln EUR i 300 mln EUR zostały przesunięte do rezerwy na wykonanie 10. EFR odpowiednio z 8. i 9. EFR, a kwota 200 mln EUR została przesunięta z rezerwy na wykonanie 10. EFR do 9. EFR w celu przekazania środków na rzecz Sudanu Południowego[11].

3.         INFORMACJA DODATKOWA DO RACHUNKU WYNIKU EKONOMICZNEGO

3.1      PRZYCHODY OPERACYJNE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Odzyskanie wydatków || 2 || 14 || 2 || 17 || 16

Odzyskanie środków STABEX || 49 || - || - || 49 || 26

Dodatnie różnice kursowe || 7 || 35 || 8 || 51 || 54

Przychody z działalności operacyjnej w ramach współfinansowania || - || - || 8 || 8 || 2

OGÓŁEM || 58 || 49 || 18 || 124 || 99

3.1.1 Odzyskanie wydatków

Pozycja ta przedstawia nakazy odzyskania środków wystawione przez EFR oraz odliczenia od kolejnych płatności zaksięgowane w systemie rachunkowym EFR w celu odzyskania kwot wcześniej wypłaconych, na podstawie wyników kontroli, audytów lub analiz kwalifikowalności. Należy zauważyć, że odzyskane kwoty zaliczkowania nie zostały ujęte jako przychód, natomiast zapisano je w bilansie w pozycji dotyczącej zaliczkowania po stronie „ma”.

Odzyskanie nienależnych płatności

W odniesieniu do nienależnych płatności wydano w 2012 r. nakazy odzyskania środków na łączną kwotę 27 mln EUR, natomiast w 2011 r. kwota ta wynosiła 12 mln EUR. W tym kwota 11 mln EUR dotyczyła odzyskania wydatków, a zatem została zaksięgowana jako przychód operacyjny. Odzyskano kwoty wypłaconych zaliczek w wysokości 16 mln EUR i zapisano je w bilansie w pozycji dotyczącej zaliczkowania po stronie „ma”.

Odzyskanie nienależnych płatności można podsumować następująco:

mln EUR ||

|| Przychód || Płatności zaliczkowe || OGÓŁEM 2012 r. || Przychód || Płatności zaliczkowe || OGÓŁEM 2011 r.

Błąd || 1 || 1 || 2 || 2 || 1 || 3

Nieprawidłowości || 9 || 15 || 25 || 6 || 3 || 8

Zgłoszenie OLAF || 1 || - || 1 || 1 || - || 1

OGÓŁEM || 11 || 16 || 27 || 8 || 4 || 12

3.1.2 Odzyskanie środków STABEX

Zgodnie z art. 1.4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR[12] w 2012 r. z rachunków wymagających podwójnego podpisu w państwach AKP zwrócono na rzecz EFR 49 mln EUR. Środki te przekazały w większości: Wyspy Salomona (12 mln EUR), Wybrzeże Kości Słoniowej (11 mln EUR), Burundi (5 mln EUR), Saint Vincent i Grenadyny (3 mln EUR), Senegal (3 mln EUR), Malawi (3 mln EUR), Uganda (3 mln EUR) i Burkina Faso (2 mln EUR). Przychody te zostały uwzględnione w przychodach z działalności operacyjnej (instrument pomocy STABEX) w rachunku wyniku ekonomicznego 8. EFR.

3.1.3 Przychody z działalności operacyjnej w ramach współfinansowania

Przychody z działalności operacyjnej w ramach współfinansowania odpowiadają wykorzystanym wkładom (zob. nota 3.2.2). Zważywszy, że wkłady te spełniają kryteria przychodów z transakcji warunkowych związanych z podatkami i opłatami, są one ujmowane zgodnie z postępem wykonania współfinansowanego projektu.

3.2      KOSZTY OPERACYJNE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Koszty operacyjne – instrumenty pomocy || 41 || 812 || 2 085 || 2 938 || 2 633

Koszty operacyjne w ramach współfinansowania ||  -     ||  -     || 8 || 8 || 2

Ujemne różnice kursowe || 8 || 39 || 20 || 66 || 61

Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości należności || 0 || 6 || - || 6 || 7

OGÓŁEM || 49 || 856 || 2 112     || 3 017 || 2 702

W 2012 r. Komisja udoskonaliła metody oszacowania biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Bez tego udoskonalenia koszty operacyjne wyniosłyby 2 849 mln EUR zamiast 3 017 mln EUR. Wpływ na aktywa netto pozostałby taki sam (zmniejszenie o 168 mln EUR), głównie ze względu na wzrost w pozycjach dotyczących biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (zob. nota 2.7.2).

3.2.1 Koszty operacyjne – instrumenty pomocy

|| || || || mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 || OGÓŁEM 2011

Pomoc programowana || 17 || 93 || 1 366 || 1 476 || 1 251

Wsparcie makroekonomiczne || - || 8 || - || 8 || 51

Polityka sektorowa || 0 || 322 || 3 || 326 || 371

Dotacje na spłatę odsetek || 5 || - || - || 5 || 0

Projekty w ramach AKP || - || 311 || 409 || 720 || 650

Pomoc nadzwyczajna || - || 60 || 274 || 333 || 212

Pomoc na rzecz uchodźców || 6 || - || - || 6 || 0

Kapitał wysokiego ryzyka || 1 || - || - || 1 || 19

STABEX || 4 || - || - || 4 || 12

Sysmin || 0 || - || - || 0 || (8)

Inne programy pomocy związane z poprzednimi EFR || - || 10 || - || 10 || 24

Wsparcie instytucjonalne || - || (1) || 33 || 32 || 8

Wyrównanie zmniejszonych przychodów z wywozu || 7 || 10 || - || 18 || 42

Ogółem || 41 || 812 || 2 085 || 2 938 || 2 633

Koszty operacyjne EFR obejmują różne instrumenty pomocy i przyjmują różne formy w zależności od sposobu wypłacania środków i zarządzania nimi.

3.2.2 Koszty operacyjne w ramach współfinansowania

Są to koszty poniesione w związku ze współfinansowanymi projektami w 2012 r. Zważywszy, że otrzymane wkłady z tytułu współfinansowania spełniają kryteria przychodów z transakcji warunkowych związanych z podatkami i opłatami, odpowiednia kwota wkładów została ujęta jako przychody operacyjne (zob. nota 3.1.3).

3.2.3 Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości należności

Pozycja ta obejmuje głównie korekty w zakresie zaliczkowania oraz kwoty odpisanej/odnotowanej straty w związku z realizacją dotycząca dłużnika.

3.3      KOSZTY ADMINISTRACYJNE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Koszty administracyjne || - || 1 || 106 || 107 || 75

OGÓŁEM || - || 1 || 106 || 107 || 75

Pozycja ta obejmuje koszty pomocnicze, tj. koszty administracyjne związane z programowaniem i wykonaniem poszczególnych EFR. Zawierają się w tym wydatki na przygotowanie, działania następcze, monitorowanie i ocenę projektów, a także wydatki na sieci komputerowe, pomoc techniczną itp.

3.4      PRZYCHODY FINANSOWE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM 2012 r. || OGÓŁEM 2011 r.

Przychody z odsetek – banki europejskie || - || 6 || 4 || 9 || 1

Odsetki od płatności zaliczkowych || (2) || (24) || (6) || (32) || (21)

OGÓŁEM || (2) || (18) || (2) || (22) || (20)

Odsetki od zaliczek ujmuje się zgodnie z przepisami art. 7 ust. 3 i art. 8 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. EFR. Odwrócenie naliczenia w 2011 r. odsetek od płatności zaliczkowych spowodowało ujemny przychód z odsetek w 2012 r.

4.         INFORMACJA DODATKOWA DO RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

4.1      CEL I SPORZĄDZENIE RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Na podstawie informacji o przepływie środków pieniężnych przeprowadza się ocenę zdolności EFR do generowania środków pieniężnych i ich ekwiwalentów oraz ocenę potrzeb funduszu w zakresie wykorzystywania tych przepływów pieniężnych.

Rachunek przepływów pieniężnych sporządzono wykorzystując metodę pośrednią. Oznacza to, że nadwyżka lub deficyt netto w danym roku budżetowym korygowana(-y) jest o wpływ transakcji bezgotówkowych oraz czynne i bierne rozliczenia międzyokresowe wynikające z przeszłych lub przyszłych operacyjnych wpływów lub płatności gotówkowych.

Przepływy pieniężne wynikające z transakcji w obcej walucie są ujmowane w walucie sprawozdawczej EFR (euro) poprzez przeliczenie kwoty w obcej walucie według kursu wymiany euro na obcą walutę, obowiązującego w dniu przepływu pieniężnego.

4.2      DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA

Rachunek przepływów pieniężnych EFR uwzględnia jedynie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, ponieważ EFR nie prowadzi działalności inwestycyjnej ani finansowej. Celem działalności operacyjnej jest przyczynianie się do osiągnięcia celów politycznych.

5.         AKTYWA I PASYWA WARUNKOWE ORAZ INNE UJAWNIENIA

5.1      AKTYWA WARUNKOWE

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Gwarancje wykonania || 13 || 171 || 120 || 304 || 325

Gwarancje kwot zatrzymanych || 6 || 107 || 74 || 188 || 197

Aktywa warunkowe związane ze sprawami sądowymi || - || - || - || - || 1

OGÓŁEM || 19 || 279 || 194 || 492 || 523

5.1.1 Gwarancje wykonania

Niekiedy wymaga się gwarancji wykonania w celu dopilnowania, aby beneficjenci finansowania w ramach EFR wywiązali się ze swych zobowiązań przewidzianych w umowach zawartych z EFR.

Zmniejszenie stanu gwarancji wykonania o 21 mln EUR to różnica między gwarancjami uwolnionymi a gwarancjami nowo otrzymanymi. Większość uwolnionych gwarancji dotyczyła 9. EFR, a nowe gwarancje otrzymano w większości także w ramach 9. EFR.

5.1.2 Gwarancje kwot zatrzymanych

Gwarancje kwot zatrzymanych odnoszą się wyłącznie do umów na roboty budowlane. Zazwyczaj zatrzymuje się 10 % płatności okresowych na rzecz beneficjentów, aby zagwarantować wypełnienie zobowiązań przez wykonawcę. Kwoty zatrzymane wykazuje się jako zobowiązania. Z zastrzeżeniem akceptacji instytucji zamawiającej wykonawca może zamiast tego dostarczyć gwarancję kwot zatrzymanych, która zastępuje zatrzymane kwoty płatności okresowych. Otrzymane gwarancje wykazuje się jako składnik aktywów warunkowych.

Zmniejszenie stanu gwarancji kwot zatrzymanych o 9 mln EUR to różnica między gwarancjami uwolnionymi a gwarancjami nowo otrzymanymi. Większość uwolnionych gwarancji dotyczyła 9. EFR, a nowe gwarancje otrzymano w większości także w ramach 9. EFR.

5.2      INNE UJAWNIENIA

5.2.1 Zobowiązania budżetowe nieujęte jeszcze jako koszty

mln EUR

|| 8. EFR || 9. EFR || 10. EFR || OGÓŁEM na dzień 31.12.2012 r. || OGÓŁEM na dzień 31.12.2011 r.

Należne zobowiązania budżetowe || 103 || 938 || 4 601 || 5 642 || 5 594

Powiązane kwoty uwzględnione w rachunku wyniku ekonomicznego || (22) || (382) || (310) || (714) || (646)

OGÓŁEM || 81 || 557 || 4 291 || 4 928 || 4 948

Należne zobowiązania budżetowe to kwota nierozliczonych zobowiązań, w przypadku których nie dokonano jeszcze płatności lub umorzenia. Jest to normalna konsekwencja istnienia programów wieloletnich. Na dzień 31 grudnia 2012 r. należne zobowiązania budżetowe wynosiły 5 642 mln EUR. Kwota ujęta jako przyszłe zobowiązania do sfinansowania to kwota należnych zobowiązań budżetowych, która po odjęciu powiązanych kwot ujętych w rachunku wyniku ekonomicznego za 2012 r. jako koszty wynosi ogółem 4 928 mln EUR.

6.         ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM

Poniższe pozycje dotyczące zarządzania ryzykiem finansowym Europejskiego Funduszu Rozwoju odnoszą się do operacji skarbcowych przeprowadzanych przez Komisję Europejską w imieniu Europejskiego Funduszu Rozwoju w celu wykorzystania jego zasobów.

6.1      POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ORAZ DZIAŁALNOŚĆ ZABEZPIECZAJĄCA

Zasady zarządzania operacjami skarbcowymi EFR zostały określone w rozporządzeniu Rady 215/2008 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz w umowie wewnętrznej.

Na mocy wspomnianego rozporządzenia obowiązują następujące zasady główne:

– swoje wkłady na EFR państwa członkowskie wpłacają na specjalne rachunki bankowe otwarte w banku centralnym każdego państwa członkowskiego lub wyznaczonej przez nie instytucji finansowej; Wkłady pozostają na tych rachunkach specjalnych do momentu, gdy konieczne jest dokonanie płatności przez EFR;

– wkłady na EFR są wpłacane przez państwa członkowskie w euro, natomiast płatności EFR są denominowane w euro i w innych walutach, również tych mniej znanych;

– nie można przekraczać stanu rachunków bankowych otwartych przez Komisję w imieniu EFR.

Oprócz rachunków specjalnych Komisja otwiera w imieniu EFR inne rachunki w instytucjach finansowych (bankach centralnych i bankach komercyjnych) w celu dokonywania płatności i otrzymywania wpływów innych niż wkłady państw członkowskich do budżetu zgodnie z art. 44 rozporządzenia Rady 215/2008 (zob. nota 6.4).

Wszystkie banki komercyjne, w których otwarto na rzecz EFR rachunki inne niż wspomniane „rachunki specjalne”, zostały wybrane przez Komisję w drodze zaproszenia do składania ofert.

Operacje skarbcowe i płatnicze są w dużej mierze zautomatyzowane i opierają się na nowoczesnych systemach informatycznych. W celu zagwarantowania bezpieczeństwa systemu oraz zapewnienia rozdzielenia obowiązków zgodnie z przepisami rozporządzenia finansowego, standardami Komisji w zakresie kontroli wewnętrznej i zasadami audytu stosuje się specjalne procedury.

Zarządzanie operacjami skarbcowymi i płatniczymi regulują pisemne wytyczne i procedury, które mają na celu ograniczenie ryzyka operacyjnego i finansowego oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu kontroli. Wspomniane wytyczne i procedury odnoszą się do różnych obszarów działań, a ich przestrzeganie jest regularnie sprawdzane.

6.2      RYZYKO RYNKOWE

6.2.1.  Ryzyko walutowe

Wszystkie wkłady są deponowane w euro; inne waluty kupuje się jedynie wówczas, gdy są konieczne w celu realizacji płatności. W związku z tym operacje skarbcowe EFR nie są narażone na ryzyko walutowe.

6.2.2.  Ryzyko stopy procentowej

EFR nie zaciąga pożyczek pieniężnych, w związku z czym nie jest narażony na ryzyko stopy procentowej.

EFR uzyskuje jednak odsetki od kwot zdeponowanych na różnych rachunkach bankowych. Komisja w imieniu EFR wprowadziła więc środki mające na celu zagwarantowanie, że uzyskiwane regularnie odsetki będą odzwierciedlały rynkowe stopy procentowe oraz ich ewentualne wahania.

Odsetki od sald przechowywanych przez noc na rachunkach w bankach komercyjnych są naliczane codziennie. Oprocentowanie kwot na takich rachunkach opiera się na zmiennych stopach rynkowych, do których zastosowanie ma marża umowna (dodatnia lub ujemna). W przypadku większości rachunków obliczanie odsetek jest powiązane ze stopą EONIA (Euro Over Night Index Average) i obliczenie to jest korygowane o wszelkie wahania tej stopy. W przypadku niektórych innych rachunków odsetki obliczane są w oparciu o stopę krańcową EBC (stosowaną do operacji refinansowania EBC). W związku z tym nie zachodzi ryzyko, że odsetki od sald EFR będą naliczane według stopy niższej niż stopy rynkowe.

6.3      RYZYKO KREDYTOWE (RYZYKO KONTRAHENTA)

Większa część zasobów finansowych EFR jest przechowywana, zgodnie z rozporządzeniem Rady 215/2008, na „rachunkach specjalnych” otwartych przez państwa członkowskie w celu wpłacania ich wkładów. Większość tego rodzaju rachunków to rachunki prowadzone przez administracje finansowe państw członkowskich lub w narodowych bankach centralnych. Z tymi instytucjami wiąże się najniższe ryzyko kontrahenta z perspektywy EFR (ekspozycja na ryzyko przechodzi na państwa członkowskie).

Jeżeli chodzi o część zasobów finansowych EFR przechowywanych w bankach komercyjnych, aby możliwe było dokonywanie płatności, środki na tych rachunkach są uzupełniane dopiero wtedy, kiedy jest to niezbędne, i podlegają automatycznemu zarządzaniu przez system zarządzania środkami pieniężnymi Komisji. Na każdym rachunku utrzymywany jest minimalny stan środków pieniężnych, proporcjonalny do średniej wartości dokonywanych z niego dziennie płatności. W rezultacie kwoty przetrzymywane na tych rachunkach przez noc są zawsze bardzo niskie, dzięki czemu ekspozycja EFR na ryzyko jest ograniczona.

Dodatkowo przy wyborze banków komercyjnych zastosowanie mają szczegółowe wytyczne w celu dalszego zminimalizowania ryzyka kontrahenta, na które narażony jest EFR.

Wszystkie banki komercyjne są wybierane w drodze zaproszenia do składania ofert. Aby zostać dopuszczonym do udziału w procedurach przetargowych, wymagane jest posiadanie minimalnego krótkoterminowego ratingu kredytowego na poziomie P-1, przyznanego przez agencję ratingową Moody's, lub na poziomie równoważnym (S&P A-1 lub Fitch F1). W szczególnych i należycie uzasadnionych okolicznościach może być wymagany niższy poziom ratingu.

6.4      RYZYKO PŁYNNOŚCI

Dzięki zasadom budżetowym stosowanym w odniesieniu do EFR stan ogółu środków pieniężnych w okresie budżetowym jest zawsze wystarczający w celu realizacji wszystkich powiązanych płatności. Wkład państw członkowskich ogółem jest bowiem równy łącznej kwocie środków na płatności na dany okres budżetowy.

Wkłady państw członkowskich na EFR są jednak wnoszone w trzech ratach rocznie, podczas gdy płatności charakteryzuje pewna sezonowość.

Aby zagwarantować stan zasobów finansowych zawsze wystarczający na pokrycie płatności, które należy zrealizować w danym miesiącu, między działem skarbcowym Komisji odpowiedzialnym za zarządzanie środkami płatniczymi a odnośnymi departamentami odpowiedzialnymi za wydatki ma miejsce regularna wymiana informacji dotyczących sytuacji w zakresie środków, tak aby płatności dokonane w danym okresie nie przekraczały stanu dostępnych zasobów finansowych.

Ponadto w zakresie codziennych operacji finansowych EFR zautomatyzowane narzędzia zarządzania środkami pieniężnymi zapewniają każdego dnia odpowiednią płynność na każdym z rachunków bankowych EFR.

7.         UJAWNIENIE INFORMACJI NA TEMAT PODMIOTÓW POWIĄZANYCH

Nie stwierdzono żadnych transakcji z podmiotami powiązanymi wymagających odrębnego ujawnienia w ramach powyższej pozycji.

8.         ZDARZENIA NASTĘPUJĄCE PO DNIU BILANSOWYM

Na dzień przekazania niniejszego sprawozdania finansowego księgowy EFR nie wiedział, ani nie został powiadomiony o żadnych istotnych zdarzeniach, które wymagałyby zamieszczenia odrębnych informacji w tej sekcji. Roczne sprawozdanie finansowe i powiązane informacje dodatkowe opracowano, wykorzystując najnowsze dostępne informacje, co znalazło swoje odzwierciedlenie powyżej.

9.         UZGODNIENIE WYNIKU EKONOMICZNEGO Z WYNIKIEM BUDŻETU

Wynik ekonomiczny za rok oblicza się w oparciu o zasadę rachunkowości memoriałowej. Wynik budżetu oblicza się natomiast zgodnie z metodą kasową. Ponieważ oba wspomniane wyniki bazują na tych samych operacjach leżących u podstaw rozliczeń, ich uzgodnienie stanowi przydatny rodzaj kontroli. W poniższej tabeli przedstawiono to uzgodnienie, z wyróżnieniem istotnych dla uzgodnienia kwot w podziale na pozycje przychodów i kosztów.          

|| || mln EUR

|| 2012 || 2011

|| ||

WYNIK EKONOMICZNY ZA ROK || (3 023) || (2 700)

|| ||

PRZYCHODY || ||

 Należności niemające wpływu na wynik budżetu || (47) || (52)

Dotychczas niepobrane należności ustalone w roku bieżącym || (8) || (3)

Należności ustalone w latach ubiegłych i pobrane w roku bieżącym || 14 || 10

Wynik netto zaliczkowania || 62 || 46

Naliczone przychody netto || (40) || (13)

|| ||

KOSZTY || ||

Dotychczas niepokryte koszty za rok bieżący || 38 || 98

Koszty z lat ubiegłych pokryte w roku bieżącym || (101) || (249)

Anulowane płatności || 7 || 17

Wynik netto zaliczkowania || (316) || (346)

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów netto || 204 || 317

|| ||

WYNIK BUDŻETU ZA ROK || (3 209) || (2 874)

9.1 Pozycje uzgadniające — Przychody

Faktyczne przychody budżetowe za dany rok budżetowy odpowiadają przychodom pobranym z tytułu należności ustalonych w ciągu tego roku oraz kwotom otrzymanym z tytułu należności ustalonych w latach ubiegłych.

Należności niemające wpływu na wynik budżetu są ujmowane w wyniku ekonomicznym, ale z perspektywy budżetowej nie mogą one być traktowane jak przychody, gdyż zainkasowana kwota jest przenoszona do rezerwy i nie może zostać ponownie przydzielona bez decyzji Rady.

Dotychczas niepobrane należności ustalone w roku bieżącym odlicza się na użytek uzgodnienia od wyniku ekonomicznego, jako że nie są one częścią przychodów budżetowych. Z kolei należności ustalone w latach ubiegłych i pobrane w roku bieżącym dolicza się na użytek uzgodnienia do wyniku ekonomicznego.

Wynik netto zaliczkowania stanowi rozliczenie odzyskanych kwot zaliczkowania. Są to wpływy gotówkowe, które pozostają bez wpływu na wynik ekonomiczny.

Naliczone przychody netto składają się głównie z rozliczeń międzyokresowych dokonanych na potrzeby zamknięcia księgowań na koniec danego roku. Uwzględnia się jedynie wynik netto, tj. naliczone przychody za bieżący rok pomniejszone o wpływy z tytułu naliczonych przychodów za poprzedni rok.

9.2 Pozycje uzgadniające – Koszty

Dotychczas niepokryte koszty za bieżący rok należy zsumować do celów uzgodnienia, jako że są one częścią wyniku ekonomicznego, ale nie kosztów budżetowych. Natomiast koszty z lat poprzednich pokryte w roku bieżącym muszą zostać odjęte od wyniku ekonomicznego do celów uzgodnienia, ponieważ są one częścią kosztów budżetowych z bieżącego roku, ale albo nie mają wpływu na wynik ekonomiczny, albo wiążą się ze zmniejszeniem kosztów w przypadku korekty.

Wpływy gotówkowe z tytułu anulowanych płatności nie mają wpływu na wynik ekonomiczny, ale mają wpływ na wynik budżetu.

Wynik netto zaliczkowania obejmuje nowe kwoty zaliczkowania wypłacone w roku bieżącym (ujęte jako koszty budżetowe tego roku) i rozliczenie zaliczkowania wypłaconego w bieżącym roku lub we wcześniejszych latach poprzez zatwierdzenie kosztów kwalifikowalnych. Te ostatnie stanowią koszt zgodnie z zasadą rachunkowości memoriałowej, jednak koszt ten nie jest ujmowany na kontach budżetowych, jako że płatność początkowego zaliczkowania została już uwzględniona jako koszt budżetowy w momencie jej dokonania.

Na bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów netto składają się głównie rozliczenia międzyokresowe dokonane na użytek procedur zamknięcia księgowań, tj. kwalifikowalne koszty poniesione przez beneficjentów środków EFR, które nie zostały jeszcze zgłoszone EFR. Uwzględnia się jedynie wynik netto, tj. bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów za bieżący rok pomniejszone o pokryte koszty za poprzedni rok.    

2.           SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ

WPROWADZENIE

Poprzednie EFR

· Decyzją Rady AKP-WE 1/2000 z dnia 27 lipca 2000 r. dotyczącą środków przejściowych ustanowiono, że część nieprzydzielonych środków z poprzednich EFR zostanie przeznaczona na programy zgodnie z odnośnymi postanowieniami umowy z Kotonu i wykorzystana z wyprzedzeniem w ramach środków przejściowych.

· Decyzja Komisji 410/2001 z dnia 16 marca 2001 r., której przedmiotem jest ustalenie przydziałów na programy orientacyjne dla krajów AKP na mocy umowy o partnerstwie AKP-WE, stanowi, że nieprzydzielone środki z poprzednich EFR, do kwoty 1,2 mld EUR, zostaną wykorzystane na działania wykonawcze zgodnie z zasadami i procedurami poszczególnych EFR, do czasu wejścia w życie protokołu finansowego do 9. EFR.

· W decyzji Komisji 1033/2001 z dnia 15 czerwca 2001 r. ustalono wysokość przydziału finansowego na programy regionalne i na współpracę wewnętrzną między państwami AKP w ramach protokołu finansowego do umowy o partnerstwie AKP-WE.

· Decyzją Komisji 1252/2002 z dnia 11 lipca 2002 r. zwiększono pulę środków przeznaczonych na współpracę wewnętrzną między państwami AKP o kwotę 60 mln EUR pochodzącą z ogólnych rezerw 6. i 7. EFR; przewidziano w niej także możliwość wykorzystania tych dodatkowych środków do czasu wejścia w życie protokołu finansowego do 9. EFR zgodnie z regułami i procedurami stosowanymi do pierwotnych EFR.

· Ponadto zgodnie z decyzją Rady Ministrów AKP-WE 3/2002 z dnia 23 grudnia 2002 r. kwota 25 mln EUR została pobrana z nieprzydzielonych zasobów 8. EFR (rezerwa ogólna) i przydzielona na współpracę regionalną z tytułu umowy o partnerstwie AKP-WE.

· Ponieważ 6. EFR został zamknięty w 2006 r., a 7. EFR – w 2008 r. – roczne sprawozdanie finansowe nie zawiera już tabeli dotyczących wykonania tych EFR. Dane dotyczące wykonania przesuniętych kwot ujmowane są natomiast w ramach 9. EFR.

· Podobnie jak w poprzednich latach w celu zapewnienia przejrzystości w sposobie prezentacji sprawozdania za rok 2012 w poniższych tabelach w wyraźny sposób określono dla 8. EFR część wykorzystaną w oparciu o programowanie przewidziane w konwencjach z Lomé oraz część wykorzystaną w oparciu o programowanie przewidziane w umowie z Kotonu. Jeśli chodzi o tę ostatnią, zapisy w księgach oraz prezentacja sprawozdania finansowego opierają się na art. 3 ust. 2 załącznika IV do umowy o partnerstwie AKP-WE w odniesieniu do poszczególnych krajów. Dla państw AKP w artykule tym przewidziano pulę środków A przeznaczoną na pokrycie wsparcia makroekonomicznego i wsparcia programów i projektów, a także pulę środków B przeznaczoną na pokrycie nieprzewidzianych potrzeb, takich jak pomoc nadzwyczajna, inicjatywy na rzecz umarzania długów oraz wsparcie mające na celu złagodzenie niekorzystnych skutków niestabilności wpływów z eksportu[13]. W odniesieniu do regionów sposób prezentacji sprawozdania uwzględnia programowanie regionalne, o którym mowa w rozdziale 2 umowy o partnerstwie AKP-WE (regionalne programy orientacyjne i współpraca między państwami AKP).

· Zgodnie z pkt 4 załącznika Ib (Wieloletnie ramy finansowe na lata 2008–2013) do umowy o partnerstwie AKP-WE salda środków niewykorzystanych i kwoty umorzone w ramach omawianych funduszy od dnia 31.12.2007 r. do wejścia w życie 10. EFR zostały przeniesione do 9. EFR w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania administracji UE, a także pokrycia kosztów uruchomionych już projektów do czasu wejścia w życie 10. EFR.

· Decyzją Rady 2010/406/UE kwotę 150 mln EUR ze środków umorzonych z projektów w ramach 9. i wcześniejszych EFR postanowiono przeznaczyć dla Sudanu w celu zaspokojenia potrzeb najbardziej potrzebującej ludności. Kwotę tę przydzielono w 2011 r.

· Decyzją Rady 2011/315/UE kwotę 200 mln EUR ze środków umorzonych z projektów w ramach 9. i wcześniejszych EFR postanowiono przeznaczyć na wsparcie realizacji Trzyletniego planu rozwoju Sudanu Południowego. Kwotę tę przydzielono w 2012 r.

10. EFR

Umowa o partnerstwie AKP-WE, podpisana dnia 23 czerwca 2000 r. w Kotonu przez państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej i przez państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2003 r. Umowa z Kotonu została zmieniona umową podpisaną przez te same państwa w Luksemburgu w dniu 25 czerwca 2005 r.

Decyzja w sprawie stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich z Unią Europejską (2001/822/WE), przyjęta dnia 27 listopada 2001 r. przez Radę Unii Europejskiej, weszła w życie w dniu 2 grudnia 2001 r. Decyzja ta została zmieniona w dniu 19 marca 2007 r. (decyzja 2007/249/WE).

Umowa wewnętrzna w sprawie finansowania pomocy wspólnotowej na podstawie wieloletnich ram finansowych na lata 2008–2013 zgodnie ze zmienioną umową z Kotonu, przyjęta przez przedstawicieli rządów państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej w dniu 17 lipca 2006 r., weszła w życie w dniu 1 lipca 2008 r.

Zgodnie z umową z Kotonu pomoc wspólnotowa na rzecz państw AKP i KTZ w drugim okresie (2008–2013) jest finansowana z 10. EFR, przy czym całkowita kwota przeznaczona na ten cel wynosi 22 682 mln EUR, w tym:

· 21 966 mln EUR przydzielono państwom AKP zgodnie z wieloletnimi ramami finansowymi przedstawionymi w załączniku Ib do zmienionej umowy z Kotonu, z czego kwotą 20 466 mln EUR zarządza Komisja Europejska;

· 286 mln EUR przydzielono KTZ zgodnie z załącznikiem IIAa do zmienionej decyzji Rady w sprawie stowarzyszenia KTZ ze Wspólnotą Europejską, z czego kwotą 256 mln EUR zarządza Komisja Europejska;

· 430 mln EUR przypada Komisji na pokrycie kosztów wynikających z programowania i wykorzystania środków 10. EFR zgodnie z art. 6 umowy wewnętrznej.

Od dnia wejścia w życie 10. EFR kwoty te zostały uzupełnione o środki umorzone z poprzednich EFR, dochody z odsetek oraz salda niewykorzystanych środków pieniężnych wynikające z systemu gwarantującego stabilizację wpływów z wywozu podstawowych produktów rolnych (STABEX) w ramach funduszy wcześniejszych niż 9. EFR. Zarządzanie wszystkimi środkami odbywa się zgodnie z odnośnymi przepisami przewidzianymi w zmienionej umowie z Kotonu i umowie wewnętrznej.

Spośród wymienionych wyżej przydziałów na 10. EFR Komisja Europejska zarządza kwotą początkową w wysokości 21 152 mln EUR w następujący sposób:

– 15 300 mln EUR na krajowe programy orientacyjne, w tym:

· 13 500 mln EUR w puli środków A, z czego uruchomiono środki w kwocie 13 345 mln EUR. Ponadto pula środków A została zwiększona przez przesuniecie 341 mln EUR z rezerwy, przez zamknięcie umorzonych środków Stabex w wysokości 91 mln, a następnie zmniejszona o 33 mln EUR wskutek przesunięcia na rzecz przydziałów regionalnych (współpraca regionalna PALOP). W efekcie środki dostępne ogółem dzielą się na uruchomione przydziały w wysokości 13 744 mln EUR oraz przydziały jeszcze nie uruchomione w wysokości 155 mln EUR.

· 1 800 mln EUR w puli środków B, w całości uruchomione. Ponadto pula środków B została zwiększona przez uruchomienie z rezerwy 148 mln EUR, w związku z czym kwota uruchomionych środków ogółem wynosi 1 948 mln EUR.

– 1 783 mln EUR na regionalne programy orientacyjne, wraz z przesunięciem 33 mln EUR z puli środków A oraz przesunięciem do rezerwy 19 mln EUR, w związku z czym uruchomione przydziały wynoszą łącznie 1 797 mln EUR;

– przydziały w ramach AKP wynoszące 2 700 mln EUR, w całości uruchomione, wraz z przesunięciem 195 mln EUR z rezerwy dają uruchomione środki w wysokości 2 895 mln EUR;

– 683 mln EUR w rezerwie, z czego przesunięto 664 mln EUR, pozostawiając saldo w wysokości 19 mln EUR.

– 430 mln EUR na koszty wdrożenia, całość uruchomiona;

– 256 mln EUR na przydziały dla KTZ, w tym przede wszystkim:

· środki w ramach puli A w wysokości 195 mln EUR, z czego uruchomiono 140 mln EUR;

· środki w ramach puli B w wysokości 15 mln EUR, z czego uruchomiono 7 mln EUR;

· środki na przydziały regionalne w wysokości 40 mln EUR są w całości uruchomione;

· środki na analizy oraz pomoc techniczną, w wysokości 6 mln EUR, w całości uruchomione.

- niepodlegająca wykorzystaniu rezerwa na wykonanie 10. EFR

Od dnia 1 lipca 2008 r., gdy zaczął obowiązywać 10. EFR, pozostałe salda środków i kwoty umorzone z projektów w ramach 9. EFR i poprzednich edycji funduszu są przenoszone do rezerwy na wykonanie 10. EFR. Nie dotyczy to środków Stabex i puli środków administracyjnych w ramach 9. EFR. Środki z tej rezerwy mogą zostać wykorzystane wyłącznie po spełnieniu warunków określonych w art. 1 ust. 4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR.

Poniżej przedstawiono szczegółowo stan powyższej rezerwy na dzień 31.12.2012 r. (w mln EUR):

Łączne środki przesunięte do niepodlegającej wykorzystaniu rezerwy w ramach 10. EFR: || 815

minus środki przesunięte do 9. EFR na rzecz Sudanu, decyzja Rady 2010/406/UE z dnia 12 lipca 2010 r. || -150

minus środki przesunięte do 9. EFR na rzecz Sudanu Południowego, decyzja Rady 2011/315/UE z dnia 23 maja 2011 r. || -200

Środki w rezerwie ogółem (AKP + KTZ): || 465

- rezerwa Stabex w ramach 10. EFR

Po zamknięciu rachunków Stabex środki niewykorzystane/umorzone zostają przesunięte do rezerwy Stabex w puli środków A w ramach 10. EFR (art. 1 ust. 4 umowy wewnętrznej dotyczącej 10. EFR), a następnie do krajowych programów orientacyjnych zainteresowanych krajów.

Stan rezerwy na dzień 31.12.2012 r. przedstawia się następująco (mln EUR):

Zainteresowane kraje || Rezerwa Stabex w puli środków A

Wybrzeże Kości Słoniowej || 11,43

Republika Zielonego Przylądka || 0,01

Gwinea Bissau || 0,30

Sierra Leone || 0,22

Senegal || 0,90

Ogółem || 12,86

- współfinansowanie w ramach 10. EFR

W ramach 10. EFR podpisano umowy w sprawie transferu środków z tytułu współfinansowania pochodzących od państw członkowskich w wysokości 116 mln EUR i uruchomiono środki na zobowiązania na łączną kwotę 99 mln EUR, natomiast środki na płatności uruchomiono wyłącznie w odniesieniu do zainkasowanej kwoty 93 mln EUR.

Stan środków na współfinansowanie na dzień 31.12.2012 r. przedstawiono w tabeli poniżej (w mln EUR):

|| Środki na zobowiązania || Środki na płatności

Współfinansowanie – pula środków A || 84 || 78

Współfinansowanie – w ramach AKP || 12 || 12

Współfinansowanie – koszty administracyjne || 3 || 3

|| 99 || 93

W poniższych tabelach, dotyczących kwot zatwierdzonych, zakontraktowanych i zapłaconych, przedstawiono wartości netto.

W załączniku znajdują się tabele obrazujące sytuację w odniesieniu do poszczególnych instrumentów w poszczególnych krajach.

2.1         PRZYDZIAŁY

2.2         SKONSOLIDOWANE ROZLICZENIA

2.3.       POZOSTAŁE INFORMACJE NA TEMAT ZARZĄDZANIA

Współfinansowanie przez Włochy (1985 r.)

Współfinansowanie przez Włochy – obowiązujące od 1985 r. i kontynuowane w 2011 r. jako „Czwarty program rehabilitacji – Somalia” – mogło zostać ostatecznie zamknięte w 2012 r. Saldo dostępne w dniu zamknięcia zostało zwrócone Włochom.

CZĘŚĆ II – ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE EFR: SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE INSTRUMENTU INWESTYCYJNEGO

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY || CA/463/13

|| 14 marca 2013 r.

|| Dokument 13/072

||

||

RADA DYREKTORÓW

Instrument Inwestycyjny

sprawozdanie finansowe

na dzień 31 grudnia 2012 r.

|| ||

|| - Sprawozdanie z sytuacji finansowej - Sprawozdanie z całkowitych dochodów - Zestawienie zmian w zasobach stron wnoszących wkład - Rachunek przepływów pieniężnych - Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego ||

Oryginał: E ||

3.         SPRAWOZDANIE FINANSOWE DOTYCZĄCE INSTRUMENTU INWESTYCYJNEGO

3.1         SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ NA DZIEŃ 31 grudnia 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Nota || 31.12.2012 || 31.12.2011

|| || ||

AKTYWA || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 5 || 466 568 || 452 279

Pochodne instrumenty finansowe || 6 || 115 || 434

Pożyczki i należności || 7 || 1 146 280 || 1 033 160

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 8 || 333 001 || 251 660

Należności od stron wnoszących wkład || 9/15 || 87 310 || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 10 || 99 029 || -

Pozostałe aktywa || 11 || 224 || 416

|| || ||

Aktywa ogółem ||   || 2 132 527 || 1 825 259

|| || ||

|| || ||

ZOBOWIĄZANIA I ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || ||

|| || ||

ZOBOWIĄZANIA || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || 6 || 7 035 || 12 702

Przychody przyszłych okresów || 12 || 37 808 || 33 003

Zobowiązania wobec osób trzecich || 13 || 312 086 || 329 660

Pozostałe zobowiązania || 14 || 1 153 || 1 113

|| || ||

Zobowiązania ogółem || || 358 082 || 376 478

|| || ||

ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || ||

Wkład państw członkowskich wniesiony zgodnie z wezwaniem || 15 || 1 561 309 || 1 281 309

Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej || || 68 434 || 41 750

Zyski zatrzymane || || 144 702 || 125 722

|| || ||

Zasoby stron wnoszących wkład ogółem || || 1 774 445 || 1 448 781

|| || ||

Zobowiązania i zasoby stron wnoszących wkład ogółem || || 2 132 527 || 1 825 259

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.2         SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Nota || Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r. ||

|| Do 31.12.2012 r. || Do 31.12.2011 r. ||

|| || || ||

Odsetki i podobne dochody || 17 || 67 503 || 59 561 ||

Odsetki i podobne koszty  || 17 || -1 114 || -940 ||

|| || || ||

Odsetki netto i podobne dochody || || 66 389 || 58 621 ||

|| || || ||

Dochód z opłat i prowizji || 18 || 1 934 || 2 149 ||

Koszty opłat i prowizji || 18 || -292 || -144 ||

|| || || ||

Dochód z opłat i prowizji netto || || 1 642 || 2 005 ||

|| || || ||

Zmiana wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych || || 5 348 || -7 534 ||

Zrealizowane zyski netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 19 || 1 045 || 17 228 ||

Dodatnie/ujemne różnice kursowe netto || || -10 575 || 8 376 ||

|| || || ||

Operacje finansowe – wynik netto || || -4 182 || 18 070 ||

|| || || ||

Zmiana w odpisie aktualizującym z tytułu utraty wartości pożyczek i należności, bez odwrócenia || 7 || 597 || 27 452 ||

Utrata wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 8 || -8 927 || -6 888 ||

Utrata wartości pozostałych aktywów || 20 || -337 || - ||

Ogólne koszty administracyjne || 21 || -36 202 || -38 006 ||

|| || || ||

Zysk za rok || || 18 980 || 61 254 ||

|| || || ||

Inne całkowite dochody: || || || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży – Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej  || || || ||

1. Zmiana netto wartości godziwej aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży  || 8 || 18 551 || 20 574 ||

2. Kwota netto przeniesiona jako zysk lub strata || 8 || 8 133 || -3 394 ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży ogółem || || 26 684 || 17 180 ||

|| || || ||

Inne całkowite dochody ogółem || || 26 684 || 17 180 ||

|| || || ||

Całkowite dochody ogółem za rok || || 45 664 || 78 434 ||

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.3         ZESTAWIENIE ZMIAN W ZASOBACH STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Wkłady wniesione zgodnie z wezwaniem || Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej || Zyski zatrzymane || Ogółem

Stan na dzień 1 stycznia 2012 r.                                             Nota || 1 281 309 || 41 750 || 125 722 || 1 448 781

|| || || ||

Wkłady państw członkowskich wniesione zgodnie z wezwaniem w ciągu roku                                                                                       15 || 280 000 || - || - || 280 000

|| || || ||

Zysk za rok 2012 || - || - || 18 980 || 18 980

|| || || ||

Inne całkowite dochody ogółem za rok || - || 26 684 || - || 26 684

|| || || ||

Zmiana w zasobach stron wnoszących wkład || 280 000 || 26 684 || 18 980 || 325 664

|| || || ||

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || 1 561 309 || 68 434 || 144 702 || 1 774 445

|| || || ||

|| Wkłady wniesione zgodnie z wezwaniem || Kapitał rezerwowy na poziomie wartości godziwej || Zyski zatrzymane || Ogółem

Stan na dzień 1 stycznia 2011 r.                                             Nota || 1 131 309 || 24 570 || 64 468 || 1 220 347

|| || || ||

Wkłady państw członkowskich wniesione zgodnie z wezwaniem w ciągu roku                                                                                       15 || 150 000 || - || - || 150 000

|| || || ||

Zysk za rok 2011 || - || - || 61 254 || 61 254

|| || || ||

Inne całkowite dochody ogółem za rok || - || 17.180. || - || 17 180

|| || || ||

Zmiana w zasobach stron wnoszących wkład || 150 000 || 17 180 || 61 254 || 228 434

|| || || ||

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || 1 281 309 || 41 750 || 125 722 || 1 448 781

|| || || ||

|| || || ||

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.4         RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2012 R.

(w tys. EUR)

|| Nota || Od 1.1.2012 do 31.12.2012 || Od 1.1.2011 do 31.12.2011

DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA || || ||

Zysk za rok budżetowy || || 18 980 || 61 254

Korekty || || ||

Utrata wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży  || || 8 927 || 3 172

Zmiana netto w odpisie aktualizującym z tytułu utraty wartości pożyczek i należności || || -597 || -27 452

Odsetki skapitalizowane od pożyczek i należności || 7 || -9 622 || -10 512

Zmiana naliczonych odsetek i zamortyzowanych kosztów pożyczek i należności || || -1 407 || -2 801

Zmiana naliczonych odsetek i zamortyzowanych kosztów aktywów finansowych utrzymywanych do upływu terminu zapadalności || || -751 || -

Wzrost przychodów przyszłych okresów || || 4 805 || 3 424

Wpływ zmian kursu wymiany na pożyczki  || || 16 044 || -15 337

Wpływ zmian kursu wymiany na aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || || -1 204 || 34

Zysk z działalności operacyjnej przed zmianami w aktywach i zobowiązaniach operacyjnych || || 35 175 || 11 782

|| || ||

Wypłaty pożyczek || 7 || -233 018 || -237 040

Spłaty pożyczek || 7 || 115 480 || 104 410

Zmiana wartości godziwej instrumentów pochodnych || || -5 348 || 7 534

Zwiększenie stanu aktywów finansowych utrzymywanych do upływu terminu zapadalności || || -98 278 || -

Zwiększenie stanu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 8 || -81 981 || -67 829

Sprzedaż aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży  || 8 || 19 601 || 24 971

Zmniejszenie stanu pozostałych aktywów || || 192 || 2 756

Zwiększenie stanu pozostałych zobowiązań || || 40 || 173

Zwiększenie stanu zobowiązań wobec Europejskiego Banku Inwestycyjnego || || 6 876 || 4 144

|| || ||

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej || || -241 261 || -149 099

|| || ||

DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA || || ||

Wkład otrzymany od państw członkowskich || || 236 345 || 136 345

Kwoty otrzymane od państw członkowskich w związku z dotacjami na spłatę odsetek || || 43 655 || 76 345

Kwoty wypłacone w imieniu państw członkowskich w związku z dotacjami na spłatę odsetek    || || -24 450 || -22 899

|| || ||

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej || || 255.550. || 189 791

|| || ||

Zwiększenie netto stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów || || 14 289 || 40 692

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek roku budżetowego || || 452 279 || 411 587

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec roku budżetowego || || 466 568 || 452 279

|| || ||

Podział środków pieniężnych i ich ekwiwalentów || || ||

Środki pieniężne w kasie || || 10 588 || 3 127

Lokaty terminowe || || 455 980 || 449 152

|| || 466 568 || 452 279

|| || ||

Dodatkowe informacje dotyczące przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej || || 2012 || 2011

Odsetki otrzymane || || 64 490 || 57 391

Zapłacone odsetki || || -1 137 || -1 162

Dywidendy otrzymane || || 975 || 974

Dołączona informacja dodatkowa stanowi nieodłączną część niniejszego sprawozdania finansowego.

3.5         INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2012 R.

1 Informacje ogólne

Instrument Inwestycyjny („instrument”) został ustanowiony w ramach Umowy z Kotonu („umowy”) o współpracy i pomocy na rzecz rozwoju pomiędzy grupą państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku („państw AKP”) a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z dnia 23 czerwca 2000 r., zmienionej w dniu 25 czerwca 2005 r. oraz 23 czerwca 2010 r.

Instrument nie jest odrębnym podmiotem prawnym, a Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zarządza wkładami w imieniu państw członkowskich („darczyńców”) zgodnie z warunkami umowy.

Finansowanie na podstawie umowy pochodzi z budżetów państw członkowskich UE i jest wypłacane zgodnie z protokołami finansowymi opracowywanymi na kolejne okresy pięcio- lub sześcioletnie. W ramach umowy oraz w związku z wejściem w życie drugiego protokołu finansowego w dniu 1 lipca 2008 r. (obejmującego lata 2008–2013), zwanego 10. Europejskim Funduszem Rozwoju (EFR), Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu („EBI”) powierzono zarządzanie:

- instrumentem – obciążonym ryzykiem funduszem odnawialnym o wartości 3 185,5 mln EUR przeznaczonym na wsparcie inwestycji sektora prywatnego w państwach AKP; przy czym kwota 48,5 mln EUR przydzielona jest krajom i terytoriom zamorskim („KTZ”);

- dotacjami na finansowanie dopłat do oprocentowania o wartości 400 mln EUR dla państw AKP i 1,5 mln EUR dla KTZ. Maksymalnie 10 % tych dopłat może zostać wykorzystane na pomoc techniczną związaną z projektami.

Niniejsze sprawozdanie finansowe obejmuje okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r.

 

Na wniosek Komitetu Zarządzającego EBI Rada Dyrektorów EBI przyjęła sprawozdanie finansowe w dniu 14 marca 2013 r. i zezwoliła na jego przedłożenie Radzie Gubernatorów do zatwierdzenia do dnia 14 maja 2013 r.

2 Istotne zasady rachunkowości

2.1 Podstawa przygotowania – Stwierdzenie zgodności

Sprawozdanie finansowe dotyczące Instrumentu Inwestycyjnego zostało sporządzone zgodnie z międzynarodowymi standardami sprawozdawczości finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską.

2.2 Istotne osądy i szacunki księgowe

Przygotowanie sprawozdania finansowego wymaga wykorzystania wartości szacunkowych. Wymaga to również od kierownictwa Europejskiego Banku Inwestycyjnego stosowania własnego osądu przy stosowaniu zasad księgowych obowiązujących w przypadku Instrumentu Inwestycyjnego. Poniżej wymieniono obszary wymagające kierowania się w znacznym stopniu osądem lub cechujące się złożonością lub obszary, w których założenia i szacunki są istotne dla sprawozdania finansowego.

Stosowanie osądów i szacunków ma największe znaczenie w następujących kwestiach:

§ Wartość godziwa instrumentów finansowych

Jeżeli na podstawie aktywnych rynków nie można określić wartości godziwej aktywów i pasywów finansowych ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, wartość tę określa się, korzystając z różnych technik wyceny, w tym określonych modeli matematycznych. Dane wejściowe do tych modeli pochodzą z obserwacji rynków w tych przypadkach, w których jest to możliwe, a jeżeli nie ma takiej możliwości, do określenia wartości godziwej niezbędny jest osąd. Osąd obejmuje płynność oraz takie dane wejściowe do modeli, jak korelacja oraz wahania cen rynkowych instrumentów pochodnych o terminach zapadalności dłuższych niż trzy miesiące.

§ Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości pożyczek i należności

Przegląd problemowych pożyczek i należności w ramach instrumentu dokonywany jest na każdy dzień sprawozdawczy w celu stwierdzenia, czy w sprawozdaniu z całkowitych dochodów należy dokonać odpisu z tytułu utraty wartości. W szczególności osąd kierownictwa Europejskiego Banku Inwestycyjnego konieczny jest do oszacowania kwot i terminów przyszłych przepływów pieniężnych przy określaniu poziomu niezbędnego odpisu. Takie szacunki oparte są na założeniach dotyczących szeregu czynników, a rzeczywiste wyniki mogą się od nich różnić, w związku z czym w przyszłości mogą wystąpić zmiany w odpisie. Oprócz indywidualnych odpisów z tytułu utraty wartości poszczególnych znaczących pożyczek i należności w ramach Instrumentu Inwestycyjnego tworzony jest zbiorowy odpis z tytułu utraty wartości tych rodzajów ekspozycji kredytowej, które wprawdzie nie zostały uznane za wymagające indywidualnego odpisu, ale w przypadku których istnieje większe ryzyko niewywiązania się z płatności, niż początkowo przewidziano.

Zasadniczo uważa się, że do utraty wartości pożyczki dochodzi wówczas, gdy spłata odsetek i kwoty głównej jest przeterminowana o 90 dni lub więcej, a jednocześnie kierownictwo Europejskiego Banku Inwestycyjnego zauważa obiektywne sygnały świadczące o utracie wartości.

§ Wycena nienotowanych inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży

Wycena nienotowanych inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży opiera się zazwyczaj na jednym z następujących elementów:

- ostatnich transakcjach na rynku pomiędzy podmiotami niezależnymi;

- bieżącej wartości godziwej innego instrumentu o zasadniczo takim samym charakterze;

- spodziewanych przepływach pieniężnych zdyskontowanych według bieżących stóp procentowych mających zastosowanie do instrumentów o podobnych warunkach i podobnej charakterystyce ryzyka; lub

- innych modelach wyceny.

Określenie przepływów pieniężnych oraz czynników dyskontujących dla nienotowanych inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży wymaga znaczącego wykorzystania szacunków. W ramach instrumentu okresowo porównuje się techniki wyceny i ocenia się je pod kątem wiarygodności, stosując ceny z obserwacji bieżących transakcji rynkowych na takich samych instrumentach lub inne dostępne zaobserwowane dane rynkowe.

§ Utrata wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży

W ramach instrumentu ustalono, że utrata wartości inwestycji kapitałowych dostępnych do sprzedaży następuje wówczas, gdy występuje istotny lub trwający przez dłuższy czas spadek wartości godziwej poniżej ich kosztu lub gdy istnieją inne obiektywne dowody utraty wartości. Ustalenie, co oznacza „istotny” lub „trwający przez dłuższy czas” wymaga zastosowania osądu. W ramach instrumentu ustalono, że „istotny” zasadniczo oznacza równy lub wyższy niż 30 %, a „trwający przez dłuższy czas” – trwający dłużej niż 12 miesięcy. Ponadto ocenia się również inne czynniki, w tym zwykłe wahania cen akcji w przypadku inwestycji w spółki notowane na giełdzie oraz przyszłe przepływy pieniężne i czynniki dyskontujące dla inwestycji w spółki nienotowane na giełdzie.

2.3 Zmiana zasad rachunkowości

Przyjęte zasady rachunkowości zgodne są z zasadami stosowanymi w poprzednim roku budżetowym. W ramach instrumentu nie zastosowano w ciągu roku żadnych nowych ani zmienionych standardów MSSF.

Standardy opublikowane ale jeszcze nie obowiązujące

Szereg nowych obowiązujących standardów, zmian w standardach i zasadach ich interpretacji wchodzi w życie dla całorocznych okresów rozpoczynających się po dniu 1 stycznia 2012 r. i nie zostały one zastosowane do przygotowania niniejszego sprawozdania finansowego.

MSR 1 „Prezentacja składników innych całkowitych dochodów”

Zmiany w MSR 1 polegają na zmianie sposobu grupowania składników „Innych całkowitych dochodów”. Składniki, które zostaną przeklasyfikowane na zyski lub straty w przyszłości, będą prezentowane oddzielnie od składników, które nie mają być przeklasyfikowane. Standard ten obowiązuje w stosunku do okresów rozpoczynających się w dniu 1 lipca 2012 r. lub później, przy czym dopuszczone jest wcześniejsze zastosowanie.

MSSF 9 „Instrumenty finansowe”

Na pierwszym etapie trzyczęściowego projektu RMSR polegającego na zastąpieniu MSR 39 „Instrumenty finansowe”, standard ten zmienia definicje kategorii aktywów i pasywów finansowych oraz sposób ich ujmowania do celów rachunkowych. Wdrożenie tego standardu jest w toku, a ostatecznie całkowicie zastąpi on MSR 39. Obecny termin wdrożenia tego standardu to 1 stycznia 2015 r. MSSF 9 nie został jeszcze zatwierdzony przez Unię Europejską. Nie planuje się wcześniejszego przyjęcia tego standardu w odniesieniu do instrumentu, a zakres wpływu nie został jeszcze określony.

Poniższy standard został opublikowany w 2011 r. z terminem wdrożenia w dniu 1 stycznia 2013 r., przy czym dopuszczone jest wcześniejsze przyjęcie. Wpływ przyjęcia tego standardu na sprawozdanie finansowe dotyczące instrumentu nie został jeszcze określony.

MSSF 13 „Wycena wartości godziwej”

Standard ten definiuje wartość godziwą, określa ramy wyceny tej wartości i wprowadza wymóg ujawniania informacji dotyczących wyceny wartości godziwej.

2.4 Opis istotnych zasad rachunkowości

Sprawozdanie z sytuacji finansowej przedstawia aktywa i pasywa w porządku zgodnym z malejącym stopniem płynności, bez wprowadzania podziału na pozycje krótkoterminowe i inne.

2.4.1 Przeliczenie waluty obcej

Walutą wykorzystaną do prezentacji sprawozdania finansowego dotyczącego instrumentu jest euro (EUR), które jest także walutą funkcjonalną. Informacje finansowe przedstawione w euro zostały zaokrąglone do pełnego tysiąca, chyba że zaznaczono inaczej.

Transakcje w walutach obcych przelicza się według kursu wymiany obowiązującego w dniu transakcji.

Aktywa i pasywa pieniężne denominowane w walutach innych niż euro przelicza się na euro według kursów wymiany obowiązujących na dzień bilansowy. Dodatnie lub ujemne różnice kursowe wynikające z przeliczenia walut wykazuje się w sprawozdaniu z całkowitych dochodów.

Niepieniężne pozycje wyceniane według kosztu historycznego w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia pierwotnej transakcji. Pozycje niepieniężne wyceniane według wartości godziwej w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia ustalenia wartości godziwej.

Różnice kursowe wynikające z rozliczenia transakcji według kursu innego niż kurs z dnia transakcji oraz niezrealizowane różnice kursowe wynikające z nierozliczonych aktywów i pasywów pieniężnych w walucie obcej ujmowane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów.

Pozycje sprawozdania z całkowitych dochodów przelicza się na euro po kursie wymiany obowiązującym na koniec każdego miesiąca.

2.4.2 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty zostały zdefiniowane dla instrumentu jako rachunki bieżące, depozyty krótkoterminowe lub papiery dłużne o pierwotnym terminie zapadalności wynoszącym do trzech miesięcy.

2.4.3 Aktywa finansowe inne niż instrumenty pochodne

Aktywa finansowe wykazywane są według daty rozliczenia.

§ Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności obejmują obligacje notowane, z zamiarem utrzymania ich do upływu terminu zapadalności.

Obligacje te są początkowo ujmowane według ich wartości godziwej powiększonej o ewentualne bezpośrednio z nimi związane koszty transakcyjne. Różnica między ceną na wejściu a wartością wykupu jest amortyzowana metodą efektywnej stopy procentowej przez pozostałą część okresu ważności obligacji.

Na każdy dzień bilansowy w ramach instrumentu ocenia się, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Uznaje się, że utrata wartości danego składnika lub grupy składników aktywów finansowych występuje wyłącznie wówczas, gdy istnieją obiektywne dowody na to, że utrata wartości wynika ze zdarzenia lub zdarzeń, które wystąpiły po początkowym ujęciu danego składnika w księgach („zdarzenie powodujące utratę wartości"), i że zdarzenie powodujące utratę wartości („zdarzenie”) ma wpływ na szacowane przyszłe przepływy pieniężne w odniesieniu do składnika lub grupy składników aktywów finansowych, który można rzetelnie oszacować. Utrata wartości jest uwzględniana w wyniku finansowym, a wysokość straty wycenia się jako różnicę między wartością bilansową a wartością bieżącą szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych według początkowej efektywnej stopy procentowej instrumentu.

§ Pożyczki

Pożyczki z instrumentu ujmowane są jako aktywa instrumentu w dniu przekazania pożyczki pożyczkobiorcom. Pożyczki te wykazywane są początkowo według kosztu (kwoty wypłacone netto), który jest równy wartości godziwej środków pieniężnych przekazanych na uruchomienie pożyczki, łącznie z wszelkimi kosztami transakcji. Następnie są one wyceniane po koszcie zamortyzowanym z wykorzystaniem metody efektywnego dochodu, pomniejszonym o rezerwy na pokrycie strat z tytułu utraty wartości lub braku możliwości wyegzekwowania należności.

§ Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży to instrumenty, które zostały tak oznaczone lub których nie można zaklasyfikować do aktywów wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy, utrzymywanych do terminu zapadalności ani do pożyczek i należności. Obejmują one instrumenty kapitałowe i inwestycje w fundusze venture capital.

Po pierwotnej wycenie aktywa finansowe dostępne do sprzedaży są następnie wykazywane według wartości godziwej. Należy zwrócić uwagę na następujące szczegóły dotyczące wyceny inwestycji kapitałowych według wartości godziwej, której nie można ustalić na podstawie aktywnych rynków:

a. Fundusze venture capital

Wartość godziwa każdego funduszu venture capital opiera się na najnowszej dostępnej wartości aktywów netto zgłoszonej przez fundusz, jeżeli została ona obliczona w oparciu o międzynarodowy standard wyceny uznany za zgodny z MSSF (np.: międzynarodowe wytyczne dotyczące wyceny kapitału private equity i venture capital – International Private Equity and Venture Capital Valuation guidelines – opublikowane przez Europejskie Stowarzyszenie Venture Capital). W ramach instrumentu może jednak zostać podjęta decyzja o skorygowaniu wartości aktywów netto zgłoszonych przez fundusz, jeżeli pojawią się kwestie mogące mieć wpływ na taką wycenę.

b. Bezpośrednie inwestycje kapitałowe

Godziwa wartość inwestycji oparta jest na ostatnim dostępnym sprawozdaniu finansowym, przy czym w stosownych przypadkach wykorzystuje się ponownie ten sam model, który wykorzystano przy nabyciu udziałów w kapitale.

Niezrealizowane zyski i straty z funduszy venture capital oraz bezpośrednich inwestycji kapitałowych wykazywane są w zasobach stron wnoszących wkład do czasu sprzedaży, wykupu lub zbycia inwestycji lub do czasu wykazania utraty wartości inwestycji. W przypadku uznania, że nastąpiła utrata wartości inwestycji dostępnej do sprzedaży, skumulowane niezrealizowane zyski lub straty ujęte wcześniej w kapitale własnym wykazywane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów.

W przypadku inwestycji w nienotowane instrumenty kapitałowe wartość godziwa określana jest przy zastosowaniu uznanej metody wyceny (np. zdyskontowanych przepływów pieniężnych lub kilku różnych). Inwestycje tego rodzaju wykazywane są według kosztu, jeżeli nie można w sposób rzetelny dokonać pomiaru ich wartości godziwej. Należy zauważyć, że w pierwszych 2 latach inwestycji ujmowane są one według kosztów.

Udziały nabyte w ramach instrumentu to zazwyczaj inwestycje w fundusze private equity i fundusze venture capital. Zgodnie z praktyką branżową tego rodzaju inwestycje są zwykle realizowane wspólnie przez kilku inwestorów, z których żaden nie może pojedynczo wpływać na bieżące funkcjonowanie i działalność inwestycyjną takiego funduszu. W związku z tym ewentualne członkostwo inwestora w organie zarządzającym takim funduszem zasadniczo nie uprawnia takiego inwestora do wpływania na bieżące funkcjonowanie funduszu. Ponadto pojedynczy inwestorzy mający udział w funduszu private equity lub funduszu venture capital nie wpływają na politykę funduszu, na przykład zasady wypłaty dywidend i wypłaty innych środków. Tego rodzaju decyzje podejmuje zwykle zarząd funduszu na podstawie umowy udziałowców określającej prawa i obowiązki zarządu oraz wszystkich udziałowców funduszu. Umowa udziałowców z reguły również uniemożliwia pojedynczym inwestorom dwustronne przeprowadzanie znaczących transakcji z funduszem, wymienianie się członkami zarządu czy uzyskiwanie uprzywilejowanego dostępu do podstawowych informacji technicznych. Inwestycje w ramach instrumentu realizowane są zgodnie z wyżej opisaną praktyką branżową, co gwarantuje, że instrument nie będzie sprawował kontroli nad którąkolwiek z tych inwestycji ani nie będzie wywierał na nie znaczącego wpływu w rozumieniu MSR 27 i MSR 28; dotyczy to również inwestycji, w których instrument ma ponad 20 % udział w prawach głosu.

§ Zabezpieczenia

W momencie ujęcia początkowego gwarancje finansowe są wykazywane według wartości godziwej, która odpowiada wartości bieżącej netto przewidywanych wpływów premii. Wyliczenie to jest dokonywane w dniu rozpoczęcia każdej transakcji i jest wykazywane w bilansie jako „Gwarancje finansowe” w pozycji „Pozostałe aktywa" i „Pozostałe zobowiązania".

Po ujęciu początkowym wartość zobowiązań w ramach instrumentu z tytułu takich gwarancji jest aktualizowana do wyższej z dwóch wartości:

- wartości kosztów, jakie według najlepszego oszacowania, opierającego się na wszystkich istotnych czynnikach i informacjach dostępnych na dzień sporządzenia sprawozdania z sytuacji finansowej, trzeba ponieść w celu uregulowania wszelkich zobowiązań finansowych wynikających z gwarancji;

- początkowo ujętej kwoty pomniejszonej o zakumulowaną amortyzację. Amortyzacji początkowo ujętej kwoty dokonuje się według metody aktuarialnej.

Wszelkie zmiany stanu zobowiązań dotyczących gwarancji finansowych wykazywane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w pozycji „Dochód z opłat i prowizji”.

Aktywa instrumentu wynikające z tego rodzaju gwarancji są następnie amortyzowane z wykorzystaniem metody aktuarialnej i analizowane pod kątem utraty wartości.

Ponadto po podpisaniu umowy gwarancyjnej są one ujmowane jako zobowiązanie warunkowe instrumentu, natomiast po uruchomieniu gwarancji – jako zobowiązanie instrumentu.

2.4.4 Utrata wartości aktywów finansowych

Na każdy dzień bilansowy dokonywana jest ocena, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości składników aktywów finansowych. Uznaje się, że utrata wartości danego składnika lub grupy składników aktywów finansowych występuje wyłącznie wówczas, gdy istnieją obiektywne dowody na to, że utrata wartości wynika ze zdarzenia lub zdarzeń, które wystąpiły po początkowym ujęciu danego składnika w księgach („zdarzenie powodujące utratę wartości"), i że zdarzenie powodujące utratę wartości ma wpływ na szacowane przyszłe przepływy pieniężne w odniesieniu do składnika lub grupy składników aktywów finansowych, który można rzetelnie oszacować. Dowodem utraty wartości może być informacja, że pożyczkobiorca lub grupa pożyczkobiorców znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, nie wywiązuje się z zobowiązań, nie spłaca odsetek lub kwoty głównej, istnieje prawdopodobieństwo, że zostanie wobec nich wszczęte postępowanie upadłościowe lub innego rodzaju postępowanie związane z reorganizacją finansową, a dostępne dane wskazują na wymierne zmniejszenie stanu szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych, takie jak zmiany w zaległościach lub uwarunkowaniach gospodarczych powiązanych z niewywiązywaniem się z zobowiązań.

W przypadku pożyczek niespłaconych na koniec roku budżetowego i ujętych według kosztu zamortyzowanego utrata wartości odnotowywana jest w przypadku przedstawienia obiektywnych dowodów na istnienie ryzyka nieodzyskania całości lub części kwot tych pożyczek zgodnie z pierwotnymi warunkami umowy lub wartości im równoważnej. Jeżeli istnieją obiektywne dowody na to, że nastąpiła utrata wartości, kwota tej utraty wyceniania jest jako różnica pomiędzy wartością bilansową danego składnika aktywów a wartością bieżącą szacunkowych przyszłych przepływów pieniężnych. Wartość bilansowa składnika aktywów zostaje zmniejszona poprzez dokonanie zapisu na koncie odpisów z tytułu utraty wartości, a kwota utraty wartości ujmowana jest w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Dochody z tytułu odsetek są nadal naliczane według zmniejszonej wartości bilansowej w oparciu o efektywną stopę procentową danego składnika aktywów. Pożyczki wraz ze związanymi z nimi odpisami aktualizującymi odpisuje się w koszty, gdy nie ma realnej możliwości uzyskania ich spłaty w przyszłości. Jeżeli w kolejnym roku kwota szacowanych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości zwiększa się lub zmniejsza z powodu zdarzenia, jakie wystąpiło po wykazaniu utraty wartości, wykazana pierwotnie strata z tytułu utraty wartości podlega zwiększeniu lub zmniejszeniu poprzez dokonanie korekty na koncie odpisów z tytułu utraty wartości.

W ramach instrumentu dokonuje się oceny ryzyka kredytowego na podstawie każdej transakcji i nie bierze się pod uwagę zbiorowej utraty wartości.

W przypadku aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży dokonuje się oceny w ramach instrumentu na każdy dzień bilansowy, aby stwierdzić, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości inwestycji. Obiektywnym dowodem jest np. istotny lub trwający przez dłuższy okres spadek wartości godziwej inwestycji poniżej jej kosztu. Jeżeli istnieją dowody utraty wartości, wówczas skumulowane straty (wycenione jako różnica pomiędzy kosztem nabycia a bieżącą wartością godziwą, pomniejszona o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości danej inwestycji ujęte wcześniej w sprawozdaniu z całkowitych dochodów) zostają usunięte z pozycji zasobów stron wnoszących wkład do instrumentu i wykazane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Odpisy z tytułu utraty wartości aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży nie są odwracane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów; wzrost ich wartości godziwej po utracie wartości ujmowany jest bezpośrednio w zasobach stron wnoszących wkład.

Zespół ds. Zarządzania Ryzykiem Europejskiego Banku Inwestycyjnego przynajmniej raz do roku dokonuje przeglądu aktywów finansowych pod kątem utraty ich wartości. Wynikające z tego przeglądu korekty obejmują korektę dyskonta w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w całym okresie użytkowania składnika aktywów oraz wszelkie korekty niezbędne w związku z ponownym oszacowaniem początkowej utraty wartości.

2.4.5 Pochodne instrumenty finansowe

Instrumenty pochodne obejmują swapy walutowe i walutowo-procentowe oraz kontrakty terminowej wymiany walut.

W normalnych warunkach działalności w ramach Instrumentu Inwestycyjnego mogą być zawierane umowy swapowe w celu zabezpieczenia określonych operacji udzielania pożyczek lub kontrakty terminowej wymiany walut w celu zabezpieczenia pozycji walutowej, denominowane w walutach innych niż euro będących przedmiotem aktywnego obrotu, w celu wyrównania ewentualnych zysków lub strat spowodowanych wahaniami kursu wymiany walut.

Instrument nie korzysta z możliwości zabezpieczenia przewidzianych w MSR 39. Wszelkie instrumenty pochodne są wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy i wykazywane jako pochodne instrumenty finansowe. Wartości godziwe są wyprowadzane przede wszystkim z modeli zdyskontowanych przepływów pieniężnych, modeli wyceny opcji oraz ofert osób trzecich.

Instrumenty pochodne wykazywane są według wartości godziwej i ujmowane jako aktywa, kiedy ich wartość godziwa jest dodatnia, a jako zobowiązania – kiedy wartość ta jest ujemna. Zmiany wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych są uwzględniane w pozycji „Wynik netto z operacji finansowych”.

Instrumenty pochodne są początkowo ujmowane na podstawie daty zawarcia transakcji.

2.4.6 Wkłady

Wkłady państw członkowskich wykazywane są jako należności w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w dniu decyzji Rady określającej wkład finansowy, jaki mają wnieść państwa członkowskie do instrumentu.

Wkłady państw członkowskich są klasyfikowane jako kapitał własny, ponieważ spełniają następujące warunki:

- zgodnie z umową w sprawie wkładu upoważniają one państwa członkowskie do decydowania o sposobie wykorzystania aktywów netto instrumentu w przypadku jego likwidacji;

- należą one do kategorii instrumentów podporządkowanych wobec wszystkich innych kategorii instrumentów;

- wszystkie instrumenty finansowe w kategorii instrumentów podporządkowanej wobec wszystkich innych kategorii instrumentów mają identyczne cechy;

- instrument nie zawiera elementów wymagających klasyfikacji jako zobowiązanie; oraz

- całkowite oczekiwane przepływy pieniężne, które można przyporządkować do instrumentu przez okres jego użytkowania, opierają się zasadniczo na zyskach lub stratach, zmianie w ujętych aktywach netto lub zmianie wartości godziwej ujętych i nieujętych aktywów netto instrumentu przez okres jego użytkowania.

2.4.7 Dochody z odsetek od pożyczek

Odsetki od pożyczek z Instrumentu Inwestycyjnego ujmowane są w sprawozdaniu z całkowitych dochodów („odsetki i podobne dochody”) oraz w sprawozdaniu z sytuacji finansowej („pożyczki i należności”) według zasady memoriału przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, która jest stopą dokładnie dyskontującą szacowane przyszłe przepływy pieniężne (wypłaty i wpływy) w ciągu całego oczekiwanego okresu trwania pożyczki do poziomu wartości bilansowej netto pożyczki. Po zmniejszeniu zaksięgowanej wartości pożyczki z tytułu utraty wartości dochody z odsetek nadal są ujmowane według pierwotnej efektywnej stopy procentowej zastosowanej do nowej wartości bilansowej.

2.4.8 Dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczna

Działalność instrumentu obejmuje także zarządzanie dotacjami na spłatę odsetek i pomocą techniczną w imieniu państw członkowskich.

Część wkładów państw członkowskich przeznaczona na wypłatę dotacji na spłatę odsetek nie jest uwzględniana w zasobach stron wnoszących wkład do instrumentu, lecz klasyfikowana jako zobowiązania wobec osób trzecich. W pierwszej kolejności dokonuje się wypłaty na rzecz beneficjentów końcowych, a następnie zmniejsza zobowiązania wobec osób trzecich.

Jeżeli kwoty przeznaczone na dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczną nie są w pełni rozdysponowane, zostają one przeklasyfikowane jako wkład na rzecz instrumentu.

2.4.9 Dochody z tytułu odsetek od środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

Dochody z tytułu odsetek od środków pieniężnych i ich ekwiwalentów są wykazywane w sprawozdaniu z całkowitych dochodów instrumentu według zasady memoriału.

2.4.10 Opłaty, prowizje i dywidendy

Opłaty uzyskane z tytułu usług świadczonych w danym okresie wykazywane są jako dochody według czasu świadczenia usług. Opłaty wynikające z zobowiązań są odraczane i wykazywane w dochodach z wykorzystaniem metody efektywnej stopy procentowej w okresie od wypłaty do spłaty danej pożyczki.

Dywidendy związane z aktywami finansowymi dostępnymi do sprzedaży wykazywane są po ich otrzymaniu.

2.4.11 Podatki

Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich, dołączony do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, określa, że aktywa, przychody i inne mienie Instytucji Unii są zwolnione ze wszelkich podatków bezpośrednich.

3 Zarządzanie ryzykiem

Poniższa informacja dodatkowa przedstawia ekspozycję instrumentu na ryzyko kredytowe i finansowe oraz zarządzanie tym ryzykiem i kontrolę nad nim; szczególnie dotyczy to ryzyka pierwotnego związanego z wykorzystywaniem instrumentów finansowych. Mowa tu o:

- ryzyku kredytowym – ryzyku poniesienia straty w wyniku niewykonania zobowiązania przez klienta lub kontrahenta, wynikającym z ekspozycji kredytowej w każdej formie, w tym także ryzyku rozrachunku;

- ryzyku płynności – ryzyku wystąpienia trudności w wypełnieniu przez jednostkę obowiązków związanych z zobowiązaniami finansowymi, których rozliczenie następuje poprzez dostarczenie środków pieniężnych lub innego rodzaju aktywów finansowych;

- ryzyku rynkowym – ekspozycji na obserwowalne zmienne rynkowe, takie jak stopy procentowe, kursy wymiany walut i ceny na rynku akcji.

3.1 Organizacja zarządzania ryzykiem

Europejski Bank Inwestycyjny na bieżąco dostosowuje swoje zasady zarządzania ryzykiem.

Dział zarządzania ryzykiem w banku zapewnia niezależną identyfikację, ocenę, monitorowanie i zgłaszanie ryzyka kredytowego i ryzyka dotyczącego cen akcji, na które instrument jest narażony. W strukturze, w której zachowany jest rozdział obowiązków, zarządzanie ryzykiem jest niezależne od jednostek operacyjnych. Dyrektor generalny ds. zarządzania ryzykiem podlega w kwestiach ryzyka wyznaczonemu wiceprezesowi Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Wyznaczony wiceprezes odbywa regularne spotkania z Komitetem Audytu, podczas których omawiane są kwestie dotyczące ryzyka. Do jego obowiązków należy także nadzór nad zgłaszaniem ryzyka Komitetowi Zarządzającemu i Radzie Dyrektorów Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

3.2 Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe to potencjalna strata, która może być skutkiem niewykonania zobowiązania przez klienta lub kontrahenta, a wynika z ekspozycji kredytowej w każdej formie, w tym także z rozrachunku.

3.2.1. Polityka w zakresie ryzyka kredytowego

W ramach analizy kredytowej kontrahentów pożyczek EBI ocenia ryzyko kredytowe w celu jego obliczenia i dokonania wyceny. W ramach instrumentu opracowano wewnętrzną metodykę ratingową dla przedsiębiorstw lub instytucji finansowych w celu określenia wewnętrznych ratingów najważniejszych kontrahentów korzystających z pożyczek lub gwarancji. Metodyka ta oparta jest na systemie arkuszy oceny dostosowanych do każdego z głównych rodzajów kontrahentów kredytowych (np. przedsiębiorstw, banków, jednostek sektora publicznego itp.). Biorąc pod uwagę zarówno sprawdzone praktyki w dziedzinie bankowości, jak i zasady określone w ramach nowej bazylejskiej umowy kapitałowej (Bazylea II), wszyscy kontrahenci związani z profilem kredytowym określonej transakcji są klasyfikowani do poszczególnych kategorii ratingu wewnętrznego z wykorzystaniem odnośnej metodyki dla każdego rodzaju kontrahenta. Każdy kontrahent jest wstępnie przypisywany do ratingu wewnętrznego odzwierciedlającego jego długoterminowy rating w odniesieniu do zobowiązań w walucie obcej (lub ekwiwalentny w odniesieniu do zobowiązań w walucie lokalnej w razie konieczności) w następstwie szczegółowej analizy profilu ryzyka kontrahenta i warunków ryzyka panujących w jego kraju.

Ocena kredytowa finansowania projektów oraz innych ustrukturyzowanych operacji o ograniczonym zastosowaniu nie podlega metodyce ratingu wewnętrznego i odbywa się z wykorzystaniem narzędzi oceny ryzyka kredytowego właściwych dla danego sektora, skoncentrowanych przede wszystkim na dostępności środków pieniężnych i zdolności do obsługi zadłużenia. Narzędzia te obejmują analizę warunków umownych projektów, analizę kontrahentów oraz symulację przepływów pieniężnych. Podobnie jak w przypadku przedsiębiorstw i instytucji finansowych, każdy projekt jest przypisany do określonego wewnętrznego ratingu ryzyka i oczekiwanej straty.

Wszystkie operacje bez udziału państwa (czyli bez państwowych gwarancji ani środków) podlegają określonym ograniczeniom co do poziomu zawieranych transakcji i rozmiarów kontrahenta. Maksymalna nominalna kwota każdej transakcji podlega limitowi, który zależy od oczekiwanej straty z danej transakcji. Ograniczenia dotyczące kontrahenta są stosowane w przypadku skonsolidowanego zaangażowania. Tego rodzaju ograniczenia zwykle odzwierciedlają rozmiary środków własnych kontrahenta, a także jego całkowite zewnętrzne finansowanie długoterminowe.

W celu ograniczenia ryzyka kredytowego, w ramach instrumentu stosowane są różne metody wsparcia jakości kredytowej w postaci:

- zabezpieczeń dotyczących projektu (np. zastaw na udziałach; zastaw na aktywach; cesja praw; zastaw na rachunkach); lub

- gwarancji, z reguły zapewnianych przez sponsora finansowanego projektu (np. gwarancje ukończenia, gwarancje na żądanie).

Ponadto w ramach instrumentu czasem stosowane są metody wsparcia jakości kredytowej, które nie są bezpośrednio skorelowane z ryzykiem projektu, takie jak zabezpieczenie czy gwarancja bankowa.

W celu zmniejszenia ryzyka kredytowego nie stosuje się natomiast kredytowych instrumentów pochodnych.

3.2.2. Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe bez uwzględnienia zabezpieczenia ani innych metod wsparcia jakości kredytowej

Poniższa tabela przedstawia maksymalną ekspozycję na ryzyko kredytowe w odniesieniu do poszczególnych składników sprawozdania z sytuacji finansowej, w tym instrumentów pochodnych. Maksymalną ekspozycję ujęto w wartościach brutto, nie uwzględniając skutków zastosowania zabezpieczenia.

Maksymalna ekspozycja (w tys. EUR) || 31.12.2012 || 31.12.2011

AKTYWA || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 466 568 || 452 279

Pochodne instrumenty finansowe || 115 || 434

Pożyczki i należności || 1 146 280 || 1 033 160

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 99 029 || -

Pozostałe aktywa || 224 || 416

Aktywa ogółem || 1 799 526 || 1 573 599

|| ||

POZYCJE POZABILANSOWE || ||

Zobowiązania warunkowe || ||

- Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || 20 000

Zobowiązania do przyszłego finansowania || ||

- Niewypłacone pożyczki || 749 044 || 701 092

- Gwarancje wykorzystane || 6 224 || 7 909

Pozycje pozabilansowe ogółem || 775 268 || 729 001

|| ||

Ekspozycja kredytowa ogółem || 2 574 794 || 2 302 600

3.2.3. Ryzyko kredytowe z tytułu pożyczek i należności

3.2.3.1 Wycena ryzyka kredytowego z tytułu pożyczek i należności

Każda operacja udzielenia pożyczki z instrumentu jest poprzedzona kompleksową oceną ryzyka i oszacowaniem oczekiwanej straty, które znajdują odzwierciedlenie w klasyfikacji pożyczek. Klasyfikacje pożyczek są ustalane według ogólnie przyjętych kryteriów na podstawie jakości pożyczkobiorcy, terminu zapadalności pożyczki, gwarancji, a w stosownych przypadkach – poręczyciela.

System klasyfikacji pożyczek obejmuje metodykę, procesy, bazy danych i systemy informatyczne służące do oceny ryzyka kredytowego w ramach operacji udzielania pożyczek oraz oszacowanie oczekiwanej straty. Wykorzystuje on duże ilości informacji, aby zapewnić porównawczą ocenę ryzyka kredytowego związanego z pożyczkami. Klasyfikacja pożyczek jest odzwierciedleniem wartości bieżącej szacowanego poziomu oczekiwanej straty, który jest wynikiem prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez najważniejszych dłużników, ekspozycji na ryzyko oraz rozmiarów straty w przypadku braku spłaty należności. Klasyfikacja pożyczek jest wykorzystywana do następujących celów:

- jako ułatwienie w dokładniejszym oszacowaniu ryzyka udzielenia pożyczki;

- jako ułatwienie w podziale zadań z zakresu monitorowania;

- jako opis jakości portfela pożyczek w dowolnym momencie;

- jako jeden z czynników decydujących o wycenie ryzyka na podstawie oczekiwanej straty.

W określeniu klasyfikacji pożyczki brane są pod uwagę następujące czynniki:

i) zdolność kredytowa pożyczkobiorcy: dział zarządzania ryzykiem niezależnie ocenia pożyczkobiorców i ich zdolność kredytową na podstawie metodyki wewnętrznej i zewnętrznych danych. Zgodnie z zastosowanym nowym podejściem zgodnym z umową Bazylea II bank opracował metodykę ratingu wewnętrznego służącą do określenia wewnętrznego ratingu pożyczkobiorców i poręczycieli. Opiera się ona na zestawie arkuszy oceny dostosowanych do poszczególnych rodzajów kontrahentów;

ii) skorelowanie ryzyka niewykonania zobowiązania: służy ono pomiarowi prawdopodobieństwa równoczesnego zaistnienia trudności finansowych w przypadku pożyczkobiorcy i poręczyciela. Im wyższa korelacja tego prawdopodobieństwa, tym niższa jest wartość gwarancji, a tym samym też pozycja w klasyfikacji pożyczek;

iii) wartość instrumentów gwarancyjnych i zabezpieczeń: wartość ta jest szacowana na podstawie połączenia zdolności kredytowej wystawcy oraz rodzaju wykorzystanego instrumentu;

iv) warunki umowne: rzetelne warunki umowne poprawiają jakość pożyczki i podnoszą jej pozycję w wewnętrznej klasyfikacji;

v) okres spłaty pożyczki: przy niezmienności pozostałych warunków, im dłuższy okres spłaty pożyczki, tym wyższe ryzyko zaistnienia trudności w obsłudze pożyczki.

Oczekiwana strata w związku z pożyczką obliczana jest przez połączenie pięciu elementów omówionych powyżej. W zależności od poziomu tej straty, pożyczka zostaje przypisana do jednego z następujących poziomów klasyfikacji pożyczek:

A     pożyczki najwyższej jakości: na tym poziomie istnieją trzy podkategorie. A obejmuje ryzyko dotyczące państw w całej UE, tj. pożyczki udzielone państwom członkowskim lub pożyczki w całości, wyraźnie i bezwarunkowo gwarantowane przez państwa członkowskie, w przypadku których nie oczekuje się trudności w spłacie i którym przypisuje się 0 % prawdopodobieństwo straty. A+ oznacza pożyczki przyznane podmiotom innym niż państwa członkowskie (lub przez nie gwarantowane), w przypadku których nie oczekuje się pogorszenia jakości w całym okresie spłaty. A- obejmuje te operacje udzielenia pożyczki, w przypadku których istnieją pewne wątpliwości co do utrzymania ich obecnego statusu (na przykład ze względu na długi okres zapadalności lub spodziewaną dużą zmienność przyszłej ceny znakomitego pod innymi względami zabezpieczenia), ale które wiążą się z ograniczonym prawdopodobieństwem pogorszenia jakości.

B      pożyczki wysokiej jakości: stanowią one kategorię aktywów, które są dla banku bezpieczne, mimo że nie można wykluczyć nieznacznego pogorszenia ich jakości w przyszłości. B+ i B- stosowane są na oznaczenie względnego prawdopodobieństwa takiego pogorszenia.

C      pożyczki dobrej jakości: przykładem mogą być niezabezpieczone pożyczki udzielone stabilnym bankom i przedsiębiorstwom o terminie zapadalności z jednorazową spłatą po 7 latach lub spłacane w ratach, licząc od daty wypłaty, przez okres równoważny.

D      Rating ten wyznacza granicę między pożyczkami o dopuszczalnej jakości a tymi, które stały się źródłem problemów. Dokładnie rzecz biorąc, granica w klasyfikacji pożyczek przebiega między podkategoriami D+ i D-. Pożyczki o ratingu D- wymagają podwyższonego monitorowania.

E      Ta kategoria w klasyfikacji pożyczek obejmuje pożyczki o profilu ryzyka wyższym niż ogólnie przyjmowane. Obejmuje ona pożyczki, które w okresie trwania przysporzyły poważnych problemów, a ich przekształcenie w stratę nie może być wykluczone. Z tego względu pożyczki te objęte są uważnym i podwyższonym monitorowaniem. Podkategorie E+ i E- odzwierciedlają różnice w intensywności tego specjalnego procesu monitorowania, przy czym operacje zaklasyfikowane jako E- są w sytuacji wysokiego prawdopodobieństwa, że nie uda się zapewnić obsługi długu w terminie, a zatem potrzebna jest jakaś forma restrukturyzacji długu, nawet w postaci odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.

F      F (fail – niewywiązanie się z zobowiązania) oznacza pożyczki, w przypadku których poziom ryzyka jest niemożliwy do przyjęcia. Pożyczki zaklasyfikowane jako F- mogą być wyłącznie wynikiem nierozliczonych transakcji, w przypadku których po złożeniu podpisów wystąpiły nieprzewidziane, wyjątkowe i poważne okoliczności. Wszystkie operacje, w przypadku których dochodzi do utraty kwoty głównej pożyczki, są klasyfikowane w kategorii F, a na ich pokrycie stosowana jest specjalna rezerwa.

Zasadniczo pożyczki zaklasyfikowane wewnętrznie do kategorii D- lub niższej są umieszczane na liście pożyczek obserwowanych. Jeżeli jednak pożyczka została początkowo zatwierdzona z profilem ryzyka D- lub gorszym, zostaje umieszczona na tej liście tylko w przypadku wystąpienia istotnego zdarzenia kredytowego powodującego jej dalszy spadek w klasyfikacji pożyczek.

Tabela w pkt 3.2.3.3 przedstawia analizę jakości kredytowej portfela pożyczek udzielonych w ramach instrumentu na podstawie opisanych wyżej kategorii klasyfikacji pożyczek.

3.2.3.2 Analiza ekspozycji na ryzyko kredytowe w ramach działalności pożyczkowej

Poniższa tabela przedstawia maksymalną ekspozycję na ryzyko kredytowe w związku z pożyczkami podpisanymi i wypłaconymi, w rozbiciu na poszczególne rodzaje pożyczkobiorców z uwzględnieniem gwarancji udzielonych przez poręczycieli:

Na dzień 31.12.2012 w tys. EUR || Zabezpieczone || Inne środki wsparcia jakości kredytowej || Niezabezpieczone || Ogółem

Banki || 12 630 || 136 695 || 207 582 || 356 907

Przedsiębiorstwa || 20 077 || 78 171 || 478 358 || 576 606

Instytucje publiczne || 30 462 || - || 18 || 30 480

Państwa || - || 5 819 || 176 468 || 182 287

Wypłacone ogółem || 63 169 || 220 686 || 862 425 || 1 146 280

Podpisane niewypłacone || 14 091 || 142 963 || 591 990 || 749 044

Na dzień 31.12.2011 w tys. EUR || Zabezpieczone || Inne środki wsparcia jakości kredytowej || Niezabezpieczone || Ogółem

Banki || 13 026 || 97 994 || 197 245 || 308 265

Przedsiębiorstwa || 15 699 || 55 601 || 475 012 || 546 312

Instytucje publiczne || 37 670 || - || - || 37 670

Państwa || - || 6 214 || 134 699 || 140 913

Wypłacone ogółem || 66 395 || 159 809 || 806 956 || 1 033 160

Podpisane niewypłacone || 10 434 || 173 484 || 517 174 || 701 092

Zdarzenia dotyczące pożyczek z instrumentu mające wpływ na pożyczkobiorców i gwarantów są stale monitorowane przez Ops B, dyrekcję operacyjną EBI odpowiedzialną za działalność poza granicami UE. W szczególności prawa wynikające z umowy są oceniane w poszczególnych przypadkach obniżenia ratingu lub niedotrzymania warunków umowy. W razie konieczności stosowane są środki łagodzące zgodnie z wytycznymi dotyczącymi ryzyka kredytowego. Także w przypadku odnowienia gwarancji bankowych udzielonych w związku z pożyczkami podejmuje się działania w celu ich zastąpienia lub podejmuje niezwłoczne działania.

W reakcji na wydarzenia na rynkach finansowych, które miały miejsce od września 2008 r., w ramach instrumentu podjęto działania, aby wzmocnić zasady monitorowania ryzyka i zarządzania nim. W tym celu w kwietniu 2011 r. Ops B stworzyła niezależny dział monitorujący, który podlega bezpośrednio dyrektorowi generalnemu i który otrzymał zadanie monitorowania pożyczek pod względem finansowym i w kwestii przestrzegania warunków umowy. Jego celem jest wspieranie wymiany informacji między departamentami oraz proponowanie procedur sprawozdawczych oraz procedur z zakresu zarządzania operacyjnego, do wykorzystania w czasie kryzysu finansowego w celu zapewnienia szybkiej reakcji w razie konieczności.

3.2.3.3 Analiza jakości kredytowej według rodzaju pożyczkobiorcy

Poniższe tabele przedstawiają analizę jakości kredytowej portfela pożyczek udzielonych w ramach instrumentu na dzień 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r. w podziale na poszczególne kategorie klasyfikacji pożyczek, z uwzględnieniem operacji podpisanych (wypłaconych i niewypłaconych).

Na dzień 31.12.2012 w tys. EUR || ||  Wysoka ocena ||  Ocena standardowa ||  Minimalne akceptowane ryzyko ||  Wysokie ryzyko ||  Brak oceny ||  Ogółem

|| || A do B- || C || D+ || D- i niższa || ||

Pożyczkobiorca || Banki || 50 000 || 24 342 || 21 864 || 529 325 || 337 014 || 962 545

Przedsiębiorstwa || 7 466 || 8 006 || - || 605 672 || - || 621 144

Instytucje publiczne || - || - || - || 70 480 || - || 70 480

Państwa || - || - || - || 241 155 || - || 241 155

Ogółem || || 57 466 || 32 348 || 21 864 || 1 446 632 || 337 014 || 1 895 324

Na dzień 31.12.2011 w tys. EUR || ||  Wysoka ocena ||  Ocena standardowa ||  Minimalne akceptowane ryzyko ||  Wysokie ryzyko ||  Brak oceny ||  Ogółem

|| || A do B- || C || D+ ||  D- i niższa || ||

Pożyczkobiorca || Banki || 50 002 || 9 674 || 39 966 || 356 629 || 351 476 || 807 747

Przedsiębiorstwa || 3 917 || 5 279 || - || 635 825 || - || 645 021

Instytucje publiczne || - || - || - || 38 761 || - || 38 761

Państwa || - || - || - || 242 723 || - || 242 723

Ogółem || || 53 919 || 14 953 || 39 966 || 1 273 938 || 351 476 || 1 734 252

3.2.3.4 Koncentracja ryzyka w ramach pożyczek i należności

3.2.3.4.1 Analiza geograficzna

Na podstawie kraju pożyczkobiorcy portfel pożyczek udzielonych w ramach instrumentu można przeanalizować według następujących regionów geograficznych (w tys. EUR):

Kraj pożyczkobiorcy || 31.12.2012 || 31.12.2011

Region - AKP || 84 051 || 99 543

Uganda || 140 833 || 117 035

Region – Afryka Zachodnia || 33 856 || 14 161

Mozambik || 137 745 || 126 666

Mauretania || 65 670 || 43 427

Etiopia || 81 666 || 84 266

Republika Dominikańska || 67 991 || 66 118

Kenia || 131 566 || 65 611

Kamerun || 72 525 || 60 706

Zambia || 18 772 || 43 294

Demokratyczna Republika Konga || 28 415 || 8 980

Nigeria || 14 383 || 28 691

Region - Pacyfik || 17 767 || 20 603

Region – Afryka Środkowa || 10 431 || 12 109

Jamajka || 71 027 || 59 317

Madagaskar || - || 1 253

Mauritius || 11 302 || 12 732

Ghana || 5 642 || 7 812

Angola || 10 009 || 13 598

Trynidad i Tobago || 1 483 || 1 002

Burkina Faso || 10 727 || 12 588

Malawi || 4 950 || 5 833

Nowa Kaledonia || 4 198 || 4 673

Rwanda || 9 641 || 11 197

Niger || 4 146 || 3 950

Polinezja Francuska || 2 631 || 3 131

Botswana || - || -

Senegal || 5 837 || 10 329

Lesotho || 3 827 || 3 902

Vanuatu || 3 639 || 3 917

Belize || 13 || 103

Grenada || 2 477 || 2 698

Gabon || 1 011 || 1 509

Togo || 52 644 || 53 224

Republika Zielonego Przylądka || 27 073 || 28 405

Dżibuti || 762 || 777

Haiti || 4 654 || -

Saint Lucia || 2 916 || -

Ogółem || 1 146 280 || 1 033 160

3.2.3.4.2 Analiza według sektorów przemysłu

Poniższa tabela przedstawia analizę portfela pożyczek udzielonych w ramach instrumentu w podziale na sektory, w których działają pożyczkobiorcy. Operacje, w przypadku których pożyczki wypłacane są najpierw pośrednikowi finansowemu, a potem beneficjentowi końcowemu, są wykazywane w pozycji „Pożyczki globalne” (w tys. EUR).

Sektor przemysłu, w którym działa pożyczkobiorca || 31.12.2012 || 31.12.2011

Pożyczki globalne i umowy agencyjne || 252 662 || 218 912

Linie lotnicze i produkcja statków powietrznych || 13 || 103

Lotniska i systemy zarządzania ruchem lotniczym || 30 480 || 31 052

Materiał podstawowy i górnictwo || 168 911 || 135 573

Chemikalia, tworzywa sztuczne i wyroby farmaceutyczne || - || 20 400

Woda pitna, uzdatnianie wody || 38 697 || 33 247

Energia elektryczna, węgiel i inne || 409 090 || 358 745

Łańcuch żywnościowy || - || 1 244

Dobra inwestycyjne / towary konsumpcyjne trwałego użytku || 3 827 || 3 902

Transport morski i inne || 5 819 || 6 214

Przetwórstwo materiałów, budownictwo || 24 154 || 29 025

Produkcja i przetwórstwo papieru || 4 747 || 4 840

Drogi i autostrady || 73 921 || 62 856

Telekomunikacja || 18 427 || 24 963

Usługi i inne || 115 532 || 102 084

Ogółem || 1 146 280 || 1 033 160

3.2.3.5 Zaległości w spłacie pożyczek

Kwoty zaległości są określane, monitorowane i zgłaszane zgodnie ze zbiorem procedur o nazwie „Wytyczne dotyczące monitorowania opóźnień w płatnościach”.

Monitorowaniem i zgłaszaniem kwot zaległości zasadniczo zarządza dział ds. opóźnień w płatnościach, wchodzący w skład Dyrekcji Zarządzania Transakcjami i Restrukturyzacji EBI. Dział ds. opóźnień w płatnościach przygotowuje miesięczny raport dotyczący niespłaconych rat pożyczek udzielonych ze środków instrumentu, obejmujący tabelę zaległości przekraczających osiem dni w zestawieniu miesiąc do miesiąca. Miesięczny raport zawiera szczegółowy opis podjętych działań lub działań planowanych w podziale na poszczególne kraje, pożyczki i raty.

Ponadto sporządzany jest i wysyłany Komisji Europejskiej miesięczny raport dotyczący pożyczek przeterminowanych o ponad 90 dni. Dwa razy w roku Komitet Zarządzający EBI otrzymuje skrócone zestawienie zaległości w spłacie pożyczek przeterminowanych o ponad 30 dni i 90 dni, a także raport zawierający informacje porównawcze na temat rocznych i półrocznych zmian stanu zaległości.

Zaległości w spłacie odnośnych pożyczek można przeanalizować następująco (w tys. EUR):

|| Nota || Pożyczki i należności 31.12.2012 || Pożyczki i należności 31.12.2011

Wartość bilansowa || || 1 146 280 || 1 033 160

|| || ||

Indywidualna utrata wartości || || ||

Kwota brutto || || 110 767 || 112 662

Odpis z tytułu utraty wartości || 7 || -45 144 || -48 816

Wartość bilansowa składników z indywidualną utratą wartości || || 65 623 || 63 846

|| || ||

‎‎‎‎‎Portfelowa utrata wartości || || ||

Kwota brutto || || - || -

Odpis z tytułu utraty wartości || || - || -

Wartość bilansowa składników z portfelową utratą wartości || || - || -

|| || ||

Pożyczki zaległe bez utraty wartości || || ||

|| || ||

Pożyczki zaległe obejmują || || ||

30-60 dni || || 12 ||  8

60-90 dni || || - ||  472

90-180 dni || || - ||  13

więcej niż 180 dni || || - ||  33

Wartość bilansowa pożyczek zaległych bez utraty wartości || || 12 ||  526

|| || ||

Wartość bilansowa składników innych niż pożyczki zaległe i objęte utratą wartości || || 1 080 645 || 968 788

|| || ||

Wartość bilansowa pożyczek i należności ogółem || || 1 146 280 || 1 033 160

|| || || ||

3.2.4. Ryzyko kredytowe z tytułu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

Dostępne środki są inwestowane zgodnie z ustalonym w ramach instrumentu harmonogramem zobowiązań umownych w zakresie wypłat. Od dnia 31.12.2012 r. inwestycje mają postać wyłącznie depozytów bankowych i innych krótkoterminowych instrumentów finansowych. Inwestycje w średnio- i długoterminowe obligacje również mogą być brane pod uwagę zgodnie z wytycznymi inwestycyjnymi, zależnie od wymogów dotyczących płynności.

Minimalny krótkoterminowy rating wymagany dla zatwierdzonych banków lub emitentów obligacji wynosi A-1/P-1/F1 (Moody’s, S&P, Fitch). W przypadku różnic w ratingach przyznanych przez różne agencje ratingowe, decydujące znaczenie ma rating najniższy. Maksymalny dopuszczony limit zaangażowania w przypadku pojedynczego zatwierdzonego banku lub emitenta wynosi obecnie 50 000 000 EUR (pięćdziesiąt milionów euro).

Depozyty są powierzane zatwierdzonym jednostkom z okresem zapadalności nie dłuższym niż trzy miesiące, licząc od daty zawarcia transakcji i w granicach limitu ekspozycji kredytowej.

Na dzień 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r. wszystkie depozyty bankowe i krótkoterminowe papiery handlowe utrzymywane w ramach instrumentu miały rating nie niższy niż P-1 na dzień rozliczenia według agencji Moody's. Rating P-2 na dzień 31 grudnia 2011 r. wynika z obniżenia ratingu jednego kontrahenta na dzień 21 grudnia 2011 r.

Poniższa tabela przedstawia stan depozytów bankowych z naliczonymi odsetkami (w tys. EUR):

        Minimalny krótkoterminowy rating (termin agencji Moody's) ||      Minimalny rating      długoterminowy      (termin agencji Moody's) || 31.12.2012 || 31.12.2011

P-1 ||      Aa1 || 43 400 || 10 % || - || -

P-1 ||      Aa2 || - || - || 28 622 || 6 %

P-1 ||      Aa3 || 130 901 || 29 % || 105 547 || 24 %

P-1 ||      A1 || 83 500 || 18 % || 117 603 || 26 %

P-1 ||      A2 || 198 179 || 43 % || 179 938 || 40 %

P-2 ||      A3 || - || - || 17 441 || 4 %

Ogółem ||      || 455 980 || 100 % || 449 151 || 100 %

3.2.5. Ryzyko kredytowe z tytułu instrumentów pochodnych

3.2.5.1 Polityka dotycząca ryzyka kredytowego z tytułu instrumentów pochodnych

Ryzyko kredytowe związane z instrumentami pochodnymi to strata, którą jedna ze stron ponosi, gdy druga strona nie jest w stanie wywiązać się z ciążących na niej zobowiązań umownych. Ryzyko kredytowe związane z instrumentami pochodnymi zależy od szeregu czynników (takich jak stopy procentowe i kursy wymiany walut) i z reguły odpowiada tylko niewielkiej części ich wartości nominalnej.

W normalnych warunkach działalności w ramach instrumentu mogą być zawierane umowy swapowe w celu zabezpieczenia określonych operacji udzielania pożyczek lub kontrakty terminowej wymiany walut w celu zabezpieczenia pozycji walutowej, denominowane w walutach innych niż euro będących przedmiotem aktywnego obrotu. Wszystkie umowy swapowe są zawierane przez Europejski Bank Inwestycyjny z zewnętrznymi kontrahentami. Operacje swapowe podlegają tym samym umowom ramowym (Master Swap Agreement) i umowom CSA zawartym przez Europejski Bank Inwestycyjny z jego partnerami zewnętrznymi.

3.2.5.2 Wycena ryzyka kredytowego z tytułu instrumentów pochodnych

Wszystkie operacje swapowe wykonane przez Europejski Bank Inwestycyjny a związane z instrumentem są traktowane zgodnie z tymi samymi warunkami umownymi i zgodnie z tą samą metodyką, które są stosowane do instrumentów pochodnych wynegocjowanych przez Bank do własnych celów. Między innymi kwalifikowalność kontrahentów operacji swapowych jest ustalana przez Bank według tych samych warunków kwalifikowalności, jakie są stosowane do celów innych operacji swapowych.

Europejski Bank Inwestycyjny dokonuje pomiaru ekspozycji na ryzyko kredytowe z tytułu operacji swapowych i operacji na instrumentach pochodnych, stosując w kwestii sprawozdawczości i monitorowania limitów strategie Net Market Exposure (ekspozycja rynkowa netto) oraz Potential Future Exposure (potencjalna przyszła ekspozycja). Obie te strategie w pełni uwzględniają instrumenty pochodne związane z Instrumentem Inwestycyjnym.

Poniższa tabela przedstawia terminy zapadalności umów swapowych (w tym swapów walutowych i walutowo-procentowych, z wyłączeniem krótkoterminowych swapów walutowych) w podziale według ich wartości nominalnej i wartości godziwej:

Umowy swapowe na dzień 31.12.2012 r. || Na okres krótszy niż || Od 1 roku || Od 5 || Na ponad || Ogółem 2012 r.

W tys. EUR || 1 rok || do 5 lat || do 10 lat || 10 lat ||

Wartość nominalna || 1 480 || 9 833 || 15 253 || - || 26 566

Wartość godziwa (tj. zdyskontowana wartość netto) || 71 || -528 || -3 529 || - || -3 986

Umowy swapowe na dzień 31.12.2011 r. || Na okres krótszy niż || Od 1 rok || Od 5 || Na ponad || Ogółem za 2011 r.

W tys. EUR || 1 rok || do 5 lat || do 10 lat || 10 lat ||

Wartość nominalna || 7 042 || 43 593 || 16 899 || - || 67 534

Wartość godziwa (tj. zdyskontowana wartość netto) || -674 || -1 331 || -3 869 || - || -5 874

W ramach instrumentu zawierane są krótkoterminowe umowy swapowe służące zabezpieczeniu ryzyka walutowego w związku z wypłacanymi pożyczkami w walutach innych niż EUR. Krótkoterminowe swapy walutowe mają termin zapadalności nie dłuższy niż trzy miesiące i są regularnie odnawiane. Wartość nominalna krótkoterminowych swapów walutowych wynosiła 652 mln EUR w dniu 31 grudnia 2012 r. i 585 mln EUR w dniu 31 grudnia 2011 r. Wartość godziwa krótkoterminowych swapów walutowych wynosiła -2,9 mln EUR w dniu 31 grudnia 2012 r. i -6,4 mln EUR w dniu 31 grudnia 2011 r.

W ramach instrumentu zawiera się umowy swapowe na stopy procentowe w celu zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej na udzielonych pożyczkach. Na dzień 31 grudnia 2012 r. pozostaje jeden nierozliczony swap stóp procentowych o wartości nominalnej 19,6 mln EUR (w 2011 r.: zero) i wartości godziwej wynoszącej 0,03 mln EUR (w 2011 r.: zero).

3.2.6. Ryzyko kredytowe z aktywów finansowych utrzymywanych do upływu terminu zapadalności

Poniższa tabela przedstawia stan portfela aktywów utrzymywanych do upływu terminu zapadalności w całości składającego się z pozycji obligacyjnych, których termin zapadalności przypada w ciągu trzech miesięcy.

Minimalny rating krótkoterminowy (termin agencji Moody's) ||      Minimalny rating      długoterminowy      (termin agencji Moody's) || 31.12.2012 || 31.12.2011

P-2 ||      Baa2 || 50 143 || 51 % || - || -

P-3 ||      Baa3 || 48 886 || 49 % || - || -

Ogółem ||      || 99 029 || 100 % || - || -

3.3 Ryzyko płynności

3.3.1 Zarządzanie ryzykiem płynności

Ryzyko płynności oznacza ryzyko wystąpienia trudności w wypełnieniu przez jednostkę obowiązków związanych z zobowiązaniami finansowymi, których rozliczenie następuje poprzez dostarczenie środków pieniężnych lub innego rodzaju aktywów finansowych.

Instrument Inwestycyjny jest w dużej mierze finansowany z rocznych wkładów państw członkowskich (zasobów 9. i 10. EFR), a w dalszej kolejności ze środków powracających z operacji instrumentu. Każdego roku Komisja, biorąc pod uwagę prognozy EBI dotyczące zarządzania Instrumentem Inwestycyjnym i jego funkcjonowania, sporządza i przedstawia Radzie w terminie do 15 października zestawienie zobowiązań, płatności i rocznej kwoty wezwań do wniesienia wkładu (w tym dotacji na spłatę odsetek) w bieżącym roku budżetowym i w latach kolejnych.

W celu obliczenia rocznych wkładów państw członkowskich przez cały rok analizuje się i monitoruje harmonogram wypłat bieżących i przygotowywanych. Wydarzenia wyjątkowe, takie jak wcześniejsze spłaty, sprzedaż udziałów lub niewywiązanie się dłużnika z zobowiązań, są uwzględniane w celu skorygowania rocznych wymogów w zakresie płynności. W celu dalszego zminimalizowania ryzyka płynności instrument utrzymuje rezerwy płynności wystarczające, aby w dowolnym momencie pokryć prognozowane wypłaty, o których okresowo informuje dyrekcja OPS B.

Aktywami finansowymi przetrzymywanymi na rachunkach prowadzonych w imieniu Instrumentu Inwestycyjnego zarządza Departament Skarbu Banku zgodnie z zasadą rozdzielenia obowiązków jednostek operacyjnych i jednostek rozliczeniowych. Operacje rozliczeń związane z inwestycjami w te aktywa wchodzą w zakres obowiązków Departamentu Planowania i Rozliczania Operacji.

Ponadto zgodnie z zasadą rozdzielenia obowiązków zatwierdzanie kontrahentów oraz określanie limitów dla inwestycji finansowych, a także monitorowanie tych limitów jest obowiązkiem Dyrekcji ds. Zarządzania Ryzykiem Banku.

3.3.2 Wycena ryzyka płynności

W tabelach zawartych w niniejszej sekcji przeanalizowano zobowiązania finansowe instrumentu według daty wymagalności na podstawie okresu od dnia bilansowego do terminu wymagalności określonego w umowie (według niezdyskontowanych przepływów pieniężnych).

Instrument utrzymuje zobowiązania w postaci niewypłaconych części kredytów na podstawie podpisanych umów udzielenia pożyczki, niewypłaconych części środków na mocy podpisanych umów dokapitalizowania/inwestycji, udzielonych gwarancji pożyczkowych lub przyznanych dotacji na spłatę odsetek i pomocy technicznej. Schemat czasowy dokonywania wypłat charakteryzuje wysoki stopień niepewności. Pożyczki udzielane w ramach Instrumentu Inwestycyjnego mają termin wypłaty. Wypłat dokonuje się jednak w momentach i w kwotach odpowiadających postępom odnośnych projektów inwestycyjnych i transakcji finansowych realizowanych w warunkach operacyjnych, dla których typowe są dość duże wahania. Inwestycje kapitałowe stają się wymagalne w momencie wydania przez osoby zarządzające środkami własnymi ważnego wezwania do opłacenia kapitału, stosownie do postępów w działalności inwestycyjnej. Całkowity okres wypłaty pożyczki wynosi zwykle 3 lata, przy czym jest on często przedłużany o rok lub dwa. Niektóre zobowiązania z tytułu wypłaty zwykle wykraczają poza okres wypłaty pożyczki do czasu pełnego zbycia odnośnych inwestycji funduszu, ponieważ jego płynność może być niekiedy niedostateczna do pokrycia niektórych opłat lub innych wydatków. Gwarancje pożyczkowe nie są ujmowane jako osobne zobowiązania do wypłaty, do czasu uruchomienia gwarancji przez jej beneficjenta. Pozostała kwota gwarancji jest zmniejszana zgodnie z harmonogramem spłaty każdej pożyczki objętej gwarancją.

Na tej podstawie przedstawione poniżej terminy wymagalności zostały oszacowane według okresu wypłaty pożyczki określonego w umowie za pomocą prognoz opracowanych zgodnie ze standardową metodyką planowania płynności instrumentu. Jeśli chodzi o zobowiązania do wypłaty w ramach umów o udzielenie pomocy technicznej, mają one zwykle charakter krótkoterminowy (poniżej jednego roku). „Wymagalność nieokreśloną” wybrano w następujących przypadkach: zobowiązań z tytułu gwarancji wykorzystanych i niewykorzystanych; pożyczek udzielonych ale niewypłaconych, w przypadku których określony w umowie termin wypłaty już upłynął i oczekiwane jest jego wydłużenie; dotacje na spłatę odsetek, na które środki zostały wpłacone przez państwa członkowskie zgodnie z wezwaniem, ryczałtowo, na pokrycie przyszłych potrzeb.

Pochodne zobowiązania finansowe mają profil płynności odpowiadający określonym w umowie niezdyskontowanym przepływom pieniężnym z transakcji swapowych, w tym swapów walutowych, swapów walutowo-procentowych, krótkoterminowych swapów walutowych i swapów procentowych.

Profil wymagalności zobowiązań finansowych innych niż zobowiązania pochodne ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nieokreślony termin wymagalności || Nominalne wypływy brutto

W tys. EUR na dzień 31.12.2012 r.

Pozostałe (gwarancje udzielone, gwarancje wykorzystane) || - || - || - || - || 26 224 || 26 224

Wypływy na pożyczki udzielone, ale niewypłacone || 16 500 || 287 657 || 243 020 || - || 201 867 || 749 044

Wypływy na przyznane środki inwestycyjne i subskrypcję udziałów || - || 26 806 || 54 958 || 7 319 || 127 987 || 217 070

Wypływy na przyznane dotacje na spłatę odsetek || 255 || 101 495 || 79 206 || - || 23 599 || 204 555

Wypływy na przyznaną pomoc techniczną || 2 000 || 8 511 || 13 109 || - || - || 23 620

Ogółem || 18 755 || 424 469 || 390 293 || 7 319 || 379 677 || 1 220 513

Profil wymagalności zobowiązań finansowych innych niż zobowiązania pochodne ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nieokreślony termin wymagalności || Nominalne wypływy brutto

W tys. EUR na dzień 31.12.2011 r.

Pozostałe (gwarancje udzielone, gwarancje wykorzystane) || - || - || - || - || 27 909 || 27 909

Wypływy na pożyczki udzielone, ale niewypłacone || 2 295 || 257 127 || 274 573 || 54 000 || 113 097 || 701 092

Wypływy na przyznane środki inwestycyjne i subskrypcję udziałów || 2 035 || 38 424 || 38 010 || 7 666 || 178 432 || 264 567

Wypływy na przyznane dotacje na spłatę odsetek || 1 445 || 31 100 || 139 211 || - || 16 211 || 187 967

Wypływy na przyznaną pomoc techniczną || 4 564 || 16 693 || - || - || - || 21 257

Ogółem || 10 339 || 343 344 || 451 794 || 61 666 || 335 649 || 1 202 792

Profil wymagalności pochodnych zobowiązań finansowych W tys. EUR na dzień 31.12.2012 r. ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nominalne wpływy/wypływy brutto

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wpływy || 1 238 || 7 364 || 14 498 || 5 350 || 28 450

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wypływy || -1 286 || -8 428 || -17 218 || -5 894 || -32 826

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wpływy || 649 000 || - || - || - || 649 000

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wypływy || -652 451 || - || - || - || -652 451

Swapy stóp procentowych – Wpływy || 65 || 511 || 3 274 || 2 117 || 5 967

Swapy stóp procentowych – Wypływy || - || -753 || -3 537 || -1 577 || -5 867

Ogółem || -3 434 || -1 306 || -2 983 || -4 || -7 727

|| || || || ||

Profil wymagalności pochodnych zobowiązań finansowych W tys. EUR na dzień 31.12.2011 r. ||  3 miesiące lub mniej || Powyżej 3 miesięcy do 1 roku || Powyżej 1 roku do 5 lat || Powyżej 5 lat || Nominalne wpływy/wypływy brutto

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wpływy || 9 873 || 14 365 || 19 533 || 7 430 || 51 201

Swapy walutowe i swapy walutowo-procentowe – Wypływy || -10 091 || -17 527 || -24 420 || -9 015 || -61 053

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wpływy || 585 000 || - || - || - || 585 000

Krótkoterminowe swapy walutowe – Wypływy || -591 909 || - || - || - || -591 909

Ogółem || -7 127 || -3 162 || -4 887 || -1 585 || -16 761

3.4 Ryzyko rynkowe

Ryzyko rynkowe to ryzyko, że zmiany cen rynkowych, takich jak stopy procentowe, ceny akcji, kursy walutowe i marże kredytowe (niezwiązane z ewolucją sytuacji kredytowej emitenta) wpłyną na dochody jednostki lub na wartość posiadanych przez nią instrumentów finansowych.

3.4.1. Ryzyko stopy procentowej

Ryzyko stopy procentowej to zmienność wartości ekonomicznej pozycji instrumentu lub uzyskanych z nich dochodów, wynikająca z niekorzystnych zmian w wysokości rynkowych stóp zwrotu lub w strukturze czasowej stóp procentowych. Ekspozycja na ryzyko stopy procentowej zachodzi wówczas, gdy występują różnice w terminach przeszacowania i zapadalności poszczególnych składników aktywów i zobowiązań.

W ramach instrumentu wycenia się stopień narażenia portfela pożyczek i powiązanych z nim swapów zabezpieczających w skali mikro w odniesieniu do ryzyka procentowego przez obliczenie wartości według punktu bazowego.

Wartość według punktu bazowego pozwala wycenić zysk lub stratę według wartości bieżącej netto odnośnego portfela w wyniku wzrostu o 1 punkt bazowy (0,01 %) w okresach zapadalności stóp procentowych utrzymujących się w określonym przedziale czasowym „rynek pieniężny – do jednego roku”, „bardzo krótki – od 2 do 3 lat”, „krótki –od 4 do 6 lat”, „długi – od 12 do 20 lat” lub „bardzo długi – powyżej 21 lat”.

Do obliczenia wartości bieżącej netto pożyczek instrument wykorzystuje krzywą finansowania w EUR (krzywa swapu w EUR + spread finansowania EBI) dla przepływów pieniężnych denominowanych w EUR i w walutach obcych innych niż USD oraz krzywą finansowania w USD dla przepływów pieniężnych denominowanych w USD. Do obliczenia wartości bieżącej netto swapów zabezpieczających w skali mikro instrument wykorzystuje krzywą swapu w EUR dla przepływów pieniężnych denominowanych w EUR oraz krzywą swapu w USD dla przepływów pieniężnych denominowanych w USD.

Zgodnie z poniższą tabelą wartość bieżąca netto portfela pożyczek po uwzględnieniu odnośnych swapów zabezpieczających w skali mikro na dzień 31.12.2012 r. zmniejszyłaby się o 341 tys. EUR (na dzień 31.12.2011 r. - spadek o 239 tys. EUR), gdyby stopy procentowe wzrosły równocześnie o 1 punkt bazowy.

Wartość według punktu bazowego W tys. EUR || Rynek pieniężny || Bardzo krótkie || Krótkie || Średnie || Długie || Bardzo długie || Ogółem

Na dzień 31.12.2012 r. || 1 rok || od 2 do 3 lat || od 4 do 6 lat || od 7 do 11 lat || od 12 do 20 lat || 21 lat ||

Narażenie pożyczek i swapów zabezpieczających w skali mikro ogółem || -25 || -47 || -90 || -117 || -62 || - || -341

Wartość według punktu bazowego W tys. EUR || Rynek pieniężny || Bardzo krótkie || Krótkie || Średnie || Długie || Bardzo długie || Ogółem

Na dzień 31.12.2011 r. || 1 rok || od 2 do 3 lat || od 4 do 6 lat || od 7 do 11 lat || od 12 do 20 lat || 21 lat ||

Narażenie pożyczek i swapów zabezpieczających w skali mikro ogółem || -20 || -28 || -60 || -78 || -53 || - || -239

3.4.2. Ryzyko walutowe

Ryzyko walutowe to zmienność wartości ekonomicznej pozycji instrumentu lub uzyskanych z nich dochodów, wynikająca z niekorzystnych zmian w kursach wymiany walut.

Instrument jest narażony na ryzyko walutowe zawsze, gdy występuje niedopasowanie walutowe między składnikami jego aktywów i zobowiązań. Ryzyko walutowe obejmuje także skutki nieoczekiwanych i niekorzystnych zmian wartości przyszłych przepływów pieniężnych spowodowanych zmianami kursów walutowych.

3.4.2.1 Ryzyko walutowe a aktywa finansowe

Aktywa finansowe instrumentu denominowane są albo w EUR, albo w USD.

Ryzyko walutowe jest zabezpieczone transakcjami walutowymi typu spot i forward, swapami walutowymi lub swapami dwuwalutowymi. Departament finansowy EBI (Treasury Department) może w razie konieczności i stosownie do sytuacji wykorzystać zgodnie z polityką Banku jakikolwiek inny instrument, który zapewnia ochronę przed ryzykiem rynkowym związanym z działalnością finansową w ramach instrumentu.

3.4.2.2 Ryzyko walutowe a operacje finansowane i gwarantowane przez Instrument Inwestycyjny

Wkłady państw członkowskich na Instrument Inwestycyjny przyjmowane są w EUR. Operacje finansowane lub gwarantowane przez instrument, a także dotacje na spłatę odsetek mogą być denominowane w EUR, USD lub innej zatwierdzonej walucie.

Ekspozycja na ryzyko walutowe (w stosunku do EUR jako waluty referencyjnej) występuje, gdy transakcje denominowane w walutach innych niż EUR są niezabezpieczone. Wytyczne dotyczące zabezpieczania ryzyka walutowego opisano poniżej.

3.4.2.2.1. Zabezpieczanie operacji denominowanych w walutach innych niż EUR i USD

- Pożyczki z instrumentu wypłacane w walutach innych niż EUR i USD są zabezpieczane za pomocą umów na swapy dwuwalutowe o tym samym profilu finansowym, co stanowiąca ich podstawę pożyczka, pod warunkiem że funkcjonuje rynek swapowy.

- W przypadku wypłat dokonywanych w ramach działalności instrumentu w walucie innej niż EUR i USD, w odniesieniu do których nie zawarto długoterminowej operacji zabezpieczającej, Departament Skarbu zawiera transakcję wymiany walut na dwa dni robocze przed dokonaniem wypłaty. Kurs wymiany zastosowany do operacji instrumentu odpowiada kursowi rynkowemu uzyskanemu przez Departament Skarbu. Również w przypadku spłat otrzymanych w walucie innej niż EUR i USD Departament Skarbu przeprowadza w razie konieczności operacje wymiany otrzymanej waluty.

- Niewykorzystane gwarancje nie podlegają zabezpieczeniu przed ryzykiem walutowym. Gwarancje wykorzystane, a udzielone w walutach innych niż EUR i USD będą zabezpieczane.

- Operacje w walutach innych niż EUR i USD, w odniesieniu do których Departament Skarbu nie może dokonać operacji zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym, pozostają niezabezpieczone. Dotyczy to również operacji (syntetycznych) denominowanych w lokalnej walucie, ale rozliczanych w EUR lub USD. Instrument Inwestycyjny pozostaje narażony na związane z tym ryzyko walutowe.

3.4.2.2.2. Zabezpieczanie operacji denominowanych w USD

- Całkowita niespłacona kwota wszystkich operacji instrumentu (z wyjątkiem niewykorzystanych gwarancji) denominowanych w USD jest zabezpieczona za pomocą swapów walutowych w EUR/USD odnawianych okresowo. Na początku każdego okresu przepływy pieniężne, które w kolejnym okresie mają być otrzymane lub wypłacone w USD, są oszacowywane na podstawie planowanych lub oczekiwanych środków powracających i wypłat. Następnie swapy walutowe osiągające termin zapadalności są odnawiane, a ich kwota jest korygowana, tak aby pokrywała co najmniej płynność w USD potrzebną w kolejnym okresie.

- Okresowe obliczenie łącznej ekspozycji w USD zgodnie ze stanem zapisanym w księgach rachunkowych zostanie dokonane w celu skorygowania, w razie potrzeby, kwoty zabezpieczenia przy okazji następnego odnowienia swapów walutowych.

- W celu zabezpieczenia określonych pożyczek denominowanych w USD można też wykorzystać swapy dwuwalutowe, jeśli Departament Skarbu uzna to za korzystne ze względów operacyjnych.

- W okresie odnawiania swapów nieoczekiwane niedobory środków w USD są pokrywane za pomocą doraźnych operacji swapów walutowych, natomiast nadwyżki środków są inwestowane w aktywa finansowe lub służą do zawierania operacji swapowych z EUR.

- W dowolnym momencie łączna niespłacona niezabezpieczona kwota z transakcji realizowanych w USD (nominalnie) nie może przekraczać 5 000 000 USD (pięciu milionów dolarów amerykańskich). Limit ten jest dostosowywany co roku. W przypadku naruszenia tego limitu Departament Skarbu dostosowuje ekspozycję do przyjętych limitów za pomocą operacji wymiany walut.

3.4.2.3 Pozycja walutowa

W poniższej tabeli przedstawiono pozycję walutową instrumentu (w tys. EUR):

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || EUR || USD || KES || Waluty państw AKP/KTZ || Ogółem

|| || || || ||

AKTYWA || || || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 424 647 || 41 921 || - || - || 466 568

Pochodne instrumenty finansowe || 1 064 || -949 || - || - || 115

Pożyczki i należności || 513 231 || 508 412 || 60 348 || 64 289 || 1 146 280

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 66 509 || 259 694 || - || 6 798 || 333 001

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || - || - || - || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 99 029 || - || - || - || 99 029

Pozostałe aktywa || - || - || - || 224 || 224

Aktywa ogółem || 1 191 790 || 809 078 || 60 348 || 71 311 || 2 132 527

|| || || || ||

ZOBOWIĄZANIA I ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || || || ||

Zobowiązania || || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || -675 814 || 682 849 || - || - || 7 035

Przychody przyszłych okresów || 37 560 || 248 || - || - || 37 808

Zobowiązania wobec osób trzecich || 312 040 || 46 || - || - || 312 086

Pozostałe zobowiązania || 905 || 19 || 14 || 215 || 1 153

Zobowiązania ogółem || -325 309 || 683 162 || 14 || 215 || 358 082

Zasoby stron wnoszących wkład || || || || ||

Wkład państw członkowskich wniesiony zgodnie z wezwaniem || 1 561 309 || - || - || - || 1 561 309

Kapitał rezerwowy według wartości godziwej || 5 366 || 59 144 || - || 3 924 || 68 434

Zyski zatrzymane || 144 702 || - || - || - || 144 702

Zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 711 377 || 59 144 || - || 3 924 || 1 774 445

Zobowiązania i zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 386 068 || 742 306 || 14 || 4 139 || 2 132 527

Pozycja walutowa na dzień 31 grudnia 2012 r. || -194 278 || 66 772 || 60 334 || 67 172 || -

|| || || || ||

Na dzień 31 grudnia 2012 r. || || || || ||

ZOBOWIĄZANIA || || || || ||

Niewypłacone pożyczki oraz aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 794 475 || 171 639 || - || - || 966 114

Gwarancje wykorzystane || - || - || - || 6 224 || 6 224

Dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczna || 204 555 || - || - || - || 204 555

|| || || || ||

ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE || || || || ||

Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || - || - || - || 20 000

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || EUR || USD || CAD || Waluty państw AKP/KTZ || Ogółem

|| || || || ||

AKTYWA || || || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 416 384 || 35 895 || - || - || 452 279

Pochodne instrumenty finansowe || 13 419 || -12 985 || - || - || 434

Pożyczki i należności || 477 340 || 501 923 || - || 53 897 || 1 033 160

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 54 287 || 186 525 || 4 303 || 6 545 || 251 660

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || - || - || - || 87 310

Pozostałe aktywa || 50 || - || - || 366 || 416

Aktywa ogółem || 1 048 790 || 711 358 || 4 303 || 60 808 || 1 825 259

|| || || || ||

ZOBOWIĄZANIA I ZASOBY STRON WNOSZĄCYCH WKŁAD || || || || ||

Zobowiązania || || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || -641 758 || 654 460 || - || - || 12 702

Przychody przyszłych okresów || 32 689 || 314 || - || - || 33 003

Zobowiązania wobec osób trzecich || 329 598 || 62 || - || - || 329 660

Pozostałe zobowiązania || 691 || 19 || - || 403 || 1 113

Zobowiązania ogółem || -278 780 || 654  855 || - || 403 || 376 478

Zasoby stron wnoszących wkład || || || || ||

Wkład państw członkowskich wniesiony zgodnie z wezwaniem || 1 281 309 || - || - || - || 1 281 309

Kapitał rezerwowy według wartości godziwej || 41 750 || - || - || - || 41 750

Zyski zatrzymane || 125 722 || - || - || - || 125 722

Zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 448 781 || - || - || - || 1 448 781

Zobowiązania i zasoby stron wnoszących wkład ogółem || 1 170 001 || 654 855 || - || 403 || 1 825 259

Pozycja walutowa na dzień 31 grudnia 2011 r. || -121 211 || 56 503 || 4 303 || 60 405 || -

|| || || || ||

Na dzień 31 grudnia 2011 r. || || || || ||

ZOBOWIĄZANIA || || || || ||

Niewypłacone pożyczki oraz aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 761 319 || 204 340 || - || - || 965 659

Gwarancje wykorzystane || - || - || - || 7 909 || 7 909

Dotacje na spłatę odsetek i pomoc techniczna || 209 223 || || - || - || 209 223

ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE || || || || ||

Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || - || - || - || 20 000

3.4.2.4 Analiza narażenia pod względem walutowym (w tys. EUR)

Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego najistotniejszym składnikiem ekspozycji walutowej netto jest ekspozycja netto w USD. Na dzień 31 grudnia 2012 r. zmiana kursu wymiany USD o +/- 10 procent wywołałaby zmianę stanu zasobów stron wnoszących wkład wynoszącą odpowiednio 6 682 EUR lub -6 682 EUR (na dzień 31 grudnia 2011 r.: odpowiednio 5 650 EUR lub -5 650 EUR).

3.4.2.5 Kurs wymiany

Do sporządzenia bilansu na dzień 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r. zastosowano następujące kursy wymiany:

|| 31 grudnia 2012 r. || 31 grudnia 2011 r.

Waluty spoza UE || ||

Republika Dominikańska – peso (DOP) || 53,1220 || 49,8498

Fidżi – dolar (FJD) || 2,3417 || 2,3630

Haiti – gourde (HTG) || 55,7265 || 52,1645

Kenia – szyling (KES) || 113,68 || 109,53

Mauretania – ugija (MRO) || 393,99 || 372,52

Mauritius – rupia (MUR) || 40,19 || 37,43

Rwanda – frank (RWF) || 811,83 || 771,76

Uganda – szyling (UGX) || 3 549 || 3 205

Stany Zjednoczone – dolar amerykański (USD) || 1,3194 || 1,2939

Frank CFA (XAF/XOF) || 655,957 || 655,957

Republika Południowej Afryki – rand (ZAR) || 11,1727 || 10,4830

3.4.3. Ryzyko cen akcji (w tys. EUR)

Ryzyko cen akcji to ryzyko, że wartość godziwa akcji zmniejszy się w wyniku zmian w poziomie indeksów akcyjnych i w wartości poszczególnych inwestycji kapitałowych.

Instrument jest narażony na ryzyko cen akcji poprzez swoje inwestycje venture capital, tj. bezpośrednie inwestycje kapitałowe i inwestycje w fundusze venture capital.

Inwestycje kapitałowe podlegają ocenie punktowej. Każda inwestycja jest oceniana na podstawie kilku kryteriów należących do trzech najważniejszych kategorii: zarządzanie, biznesplan i struktura. Pojedyncze oceny są następnie zbierane w jedną ogólną ocenę przypisywaną do inwestycji i podsumowującą jej ogólną wartość.

Ekspozycja na ryzyko kapitałowe również podlega pewnym limitom określonym pojedynczo i łącznie. Wysokość takich limitów zależy od jakości inwestycji kapitałowych.

Wartość pozycji w prywatnych kapitałowych papierach wartościowych nie jest natychmiast dostępna do celów stałego monitorowania i kontroli. Dla takich pozycji najlepsze dostępne wskaźniki obejmują ceny z jakiejkolwiek techniki aktualizacji wyceny.

Wpływ na stan zasobów stron wnoszących wkład na rzecz instrumentu (wskutek zmiany wartości godziwej portfela instrumentów kapitałowych dostępnych do sprzedaży) ze względu na 10 % spadek indeksów akcyjnych oraz wartości poszczególnych inwestycji kapitałowych, przy niezmienności wszystkich pozostałych zmiennych wynosi -33 300 EUR na dzień 31 grudnia 2012 r. i -25 166 EUR na dzień 31 grudnia 2011 r.

4 Wartość godziwa aktywów i zobowiązań

W poniższej tabeli przedstawiono porównanie wartości bilansowej i wartości godziwej w podziale na kategorie poszczególnych składników aktywów i zobowiązań instrumentu ujętych w sprawozdaniu finansowym (w tys. EUR).

|| Wartość bilansowa 31.12.2012 || Wartość godziwa 31.12.2012 || Wartość bilansowa 31.12.2011 || Wartość godziwa 31.12.2011

Aktywa wykazywane w wartości godziwej || || || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 333 001 || 333 001 || 251 660 || 251 660

Pochodne instrumenty finansowe || 115 || 115 || 434 || 434

Ogółem || 333 116 || 333 116 || 252 094 || 252 094

|| || || ||

Aktywa wykazywane po zamortyzowanym koszcie || || || ||

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 466 568 || 466 568 || 452 279 || 452 279

Pożyczki i należności || 1 146 280 || 1 226 409 || 1 033 160 || 1 022 679

Należności od stron wnoszących wkład || 87 310 || 87 310 || 87 310 || 87 310

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 99 029 || 98 805 || - || -

Pozostałe aktywa || 224 || 224 || 416 || 416

Ogółem || 1 799 411 || 1 879 316 || 1 573 165 || 1 562 684

Aktywa ogółem || 2 132 527 || 2 212 432 || 1 825 259 || 1 814 778

|| || || ||

Zobowiązania wykazywane według wartości godziwej || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || 7 035 || 7 035 || 12 702 || 12 702

Ogółem || 7 053 || 7 053 || 12 702 || 12 702

|| || || ||

Zobowiązania wykazywane po zamortyzowanym koszcie || || || ||

Przychody przyszłych okresów || 37 808 || 37 808 || 33 003 || 33 003

Zobowiązania wobec osób trzecich || 312 086 || 312 086 || 329 660 || 329 660

Pozostałe zobowiązania || 1 153 || 1 153 || 1 113 || 1 113

Ogółem || 351 047 || 351 047 || 363 776 || 363 776

Zobowiązania ogółem || 358 082 || 358 082 || 376 478 || 376 478

Poniżej przedstawiono metodykę i założenia przyjęte do określenia wartości godziwej poszczególnych składników aktywów i zobowiązań.

§ Aktywa, w przypadku których wartość godziwa jest zbliżona do wartości bilansowej

W przypadku aktywów i zobowiązań płynnych lub mających krótki termin zapadalności/wymagalności – krótszy niż trzy miesiące – przyjmuje się, że wartość bilansowa jest zbliżona do ich wartości godziwej.

§ Aktywa i zobowiązania wykazywane według wartości godziwej

Opublikowane notowania na aktywnym rynku są pierwszym czynnikiem branym pod uwagę przy określaniu wartości godziwej instrumentu finansowego. Są one jednak rzadko dostępne ze względu na zakres inwestycji w portfelu instrumentu. W przypadku instrumentów, które nie mają określonej ceny rynkowej, wartość godziwą szacuje się z wykorzystaniem technik lub modeli wyceny opartych w miarę możliwości na obserwowalnych danych rynkowych obowiązujących w dniu bilansowym.

W poniższej tabeli przeanalizowano aktywa finansowe wykazane według wartości godziwej w podziale na poszczególne metody wyceny. Poszczególne poziomy zdefiniowano w następujący sposób:

- poziom 1:   ceny notowane (nieskorygowane) na aktywnych rynkach;

- poziom 2:   dane inne niż ceny notowane ujęte na poziomie 1, ale dające się zaobserwować dla danego składnika aktywów albo bezpośrednio (tj. jako ceny), albo pośrednio (tj. jako pochodne cen);

- poziom 3:   informacje dotyczące składnika aktywów, które nie są oparte na obserwowalnych danych rynkowych (informacje nie dające się zaobserwować).

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. W tys. EUR || Poziom 1 || Poziom 2 || Poziom 3 || Ogółem

Aktywa finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 115 || - || 115

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 11 001 || - || 322 000 || 333 001

Ogółem || 11 001 || 115 || 322 000 || 333 116

|| || || ||

Zobowiązania finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 7 035 || - || 7 035

Ogółem || - || 7 035 || - || 7 035

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. W tys. EUR || Poziom 1 || Poziom 2 || Poziom 3 || Ogółem

Aktywa finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 434 || - || 434

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży || 15 214 || - || 236 446 || 251 660

Ogółem || 15 214 || 434 || 236 446 || 252 094

|| || || ||

Zobowiązania finansowe || || || ||

Pochodne instrumenty finansowe || - || 12 702 || - || 12 702

Ogółem || - || 12 702 || - || 12 702

W 2012 r. w ramach instrumentu nie dokonano żadnych przesunięć z poziomu 1 do 2 ani z poziomu 2 do 1 w strukturze wartości godziwej.

W poniższych tabelach przedstawiono zmiany w zakresie instrumentów poziomu 3 za rok zakończony dnia 31 grudnia 2012 r. i 31 grudnia 2011 r.

W tys. EUR || Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Stan na dzień 1 stycznia 2012 r. || 236 446

Zyski lub straty ogółem ||

- zysk lub strata || 8 133

- inne całkowite dochody || 15 041

Wypłaty || 81 981

Kwoty spłacone || -19 601

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || 322 000

W tys. EUR || Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Stan na dzień 1 stycznia 2011 r. || 171 638

Zyski lub straty ogółem ||

- zysk lub strata || -3 206

- inne całkowite dochody || 21 759

Wypłaty || 67 829

Kwoty spłacone || -21 574

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || 236 446

5 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty (w tys. EUR)

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty można rozbić na środki otrzymane od państw członkowskich, a jeszcze nie wypłacone oraz środki pochodzące z działalności operacyjnej i finansowej instrumentu.

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Wkłady państw członkowskich otrzymane, a jeszcze nie wypłacone || 117 622 || 195 205

Środki z działalności finansowej i operacyjnej Instrumentu Inwestycyjnego || 348 946 || 257 074

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty ogółem || 466 568 || 452 279

6 Pochodne instrumenty finansowe (w tys. EUR)

Główne składniki pochodnych instrumentów finansowych, zaklasyfikowanych jako utrzymywane do sprzedaży, są następujące:

Stan na dzień 31 grudnia 2012 r. || Wartość godziwa || Wartość nominalna

Aktywa || Zobowiązania

Swapy walutowe || 87 || -102 || 7 062

Swapy walutowo-procentowe || - || -3.971. || 19 504

Swapy stóp procentowych || 28 || - || 19 568

Kontrakty terminowej wymiany walut || - || -2 962 || 652 451

Pochodne instrumenty finansowe ogółem || 115 || -7 035 || 698 585

|| || ||

Stan na dzień 31 grudnia 2011 r. || Wartość godziwa || Wartość nominalna

Aktywa || Zobowiązania

Swapy walutowe ||  434 || -953 || 29 376

Swapy walutowo-procentowe || - || -5 355 || 38 158

Kontrakty terminowej wymiany walut || - || -6 394 || 585 000

Pochodne instrumenty finansowe ogółem || 434 || -12 702 || 652 534

7 Pożyczki i należności (w tys. EUR)

Główne składniki pożyczek i należności są następujące:

|| Pożyczki globalne  (*) || Pożyczki nadrzędne || Pożyczki podporządkowane || Ogółem

Wartość nominalna na dzień 1 stycznia 2012 r. || 225 365 || 716 350 || 128 679 || 1 070 394

Wypłata || 79 015 || 154 003 || - || 233 018

Odpisy || -947 || -1 206 || - || -2 153

Kwoty spłacone || -39 967 || -71 368 || -4 145 || -115 480

Odsetki skapitalizowane || - || -117 || 9 739 || 9 622

Różnice kursowe || -8 780 || -7 692 || -493 || -16 965

Wartość nominalna na dzień 31 grudnia 2012 r. || 254 686 || 789 970 || 133 780 || 1 178 436

|| || || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2012 r. || -7 609 || -16 372 || -24 835 || -48 816

Utrata wartości wykazana w sprawozdaniu z całkowitych dochodów || -835 || -292 || - || -1 127

Utrata wartości odpisów || 947 || 1 206 || - || 2 153

Odwrócenie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości || 910 || 814 || - || 1 724

Różnice kursowe || 93 || 348 || 480 || 921

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2012 r. || -6 494 || -14 296 || -24 355 || -45 145

|| || || ||

Zamortyzowany koszt || -1 641 || -3 984 || -82 || -5 707

Naliczone odsetki || 5 246 || 9 244 || 4 206 || 18 696

Pożyczki i należności na dzień 31 grudnia 2012 r. || 251 797 || 780 934 || 113 549 || 1 146 280

|| || || || ||

(*) w tym umowy agencyjne

|| Pożyczki globalne (*) || Pożyczki nadrzędne || Pożyczki podporządkowane || Ogółem

Wartość nominalna na dzień 1 stycznia 2011 r. || 246 500 || 542 322 || 123 910 || 912 732

Wypłata || 25 689 || 211 351 || 0 || 237 040

Odpisy ||  0 ||  0 || -2 000 || -2 000

Kwoty spłacone || -48 554 || -51 712 || -4 144 || -104 410

Odsetki skapitalizowane || 0 || 459 || 10 053 || 10 512

Różnice kursowe || 1 730 || 13 930 ||  860 || 16 520

Wartość nominalna na dzień 31 grudnia 2011 r. || 225 365 || 716 350 || 128 679 || 1 070 394

|| || || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2011 r. || -15 006 || -18 056 || -44 023 || -77 085

Utrata wartości wykazana w sprawozdaniu z całkowitych dochodów || -1 746 || -1 514 || -773 || -4 033

Utrata wartości odpisów ||  0 ||  0 || 2 000 || 2 000

Odwrócenie odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości || 9499 || 3263 || 18 723 || 31 485

Różnice kursowe || - 356 || - 65 || - 762 || -1 183

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2011 r. || -7.609. || -16 372 || -24 835 || -48 816

|| || || ||

Zamortyzowany koszt || -1 700 || -3 428 || - 99 || -5 227

Naliczone odsetki || 3 498 || 9 499 || 3 812 || 16 809

Pożyczki i należności na dzień 31 grudnia 2011 r. || 219 554 || 706 049 || 107 557 || 1 033 160

|| || || || ||

(*) w tym umowy agencyjne

8 Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży (w tys. EUR)

Główne składniki aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży są następujące:

|| Fundusz venture capital || Bezpośrednie inwestycje kapitałowe || Ogółem

Koszty na dzień 1 stycznia 2012 r. || 182 692 || 36 565 || 219 257

Wypłaty || 56 007 || 25 974 || 81 981

Kwoty spłacone / sprzedaż || -19 570 || -31 || -19 601

Różnice kursowe przy kwotach spłaconych / przy sprzedaży || 1 581 || -678 || 903

Koszty na dzień 31 grudnia 2012 r. || 220 710 || 61 830 || 282 540

|| || ||

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 1 stycznia 2012 r. || 29 781 || 11 969 || 41 750

Zmiana netto niezrealizowanych zysków i strat || 29 540 || -2 856 || 26 684

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 31 grudnia 2012 r. || 59 321 || 9 113 || 68 434

|| || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2012 r. || -6 887 || -2 460 || -9 347

Utrata wartości ujęta w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w ciągu roku || -7 976 || -951 || -8 927

Różnice kursowe przy utracie wartości || 133 || 168 || 301

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2012 r. || -14 730 || -3 243 || -17 973

|| || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży na dzień 31 grudnia 2012 r. || 265 301 || 67 700 || 333 001

|| Fundusz venture capital || Bezpośrednie inwestycje kapitałowe || Ogółem

Koszty na dzień 1 stycznia 2011 r. || 142 932 || 33 350 || 176 282

Wypłaty || 59 579 || 8 250 || 67 829

Kwoty spłacone / sprzedaż || -20 236 || -4 735 || -24 971

Różnice kursowe przy kwotach spłaconych / przy sprzedaży || 417 || -300 || 117

Koszty na dzień 31 grudnia 2011 r. || 182 692 || 36 565 || 219 257

|| || ||

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 1 stycznia 2011 r. || 11 335 || 13 235 || 24 570

Zmiana netto niezrealizowanych zysków i strat || 18 446 || -1 266 || 17 180

Niezrealizowane zyski i straty na dzień 31 grudnia 2011 r. || 29 781 || 11 969 || 41 750

|| || ||

Utrata wartości na dzień 1 stycznia 2011 r. || -2 || -6 022 || -6 024

Utrata wartości ujęta w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w ciągu roku || - 6 888 || - || -6 888

Uwzględnienie utraty wartości wykazanej w sprawozdaniu z całkowitego dochodu w poprzednich latach || 2 || 3 714 || 3 716

Różnice kursowe przy utracie wartości || 1 || -152 || -151

Utrata wartości na dzień 31 grudnia 2011 r. || -6 887 || -2 460 || -9 347

|| || ||

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży na dzień 31 grudnia 2011 r. || 205 586 || 46 074 || 251 660

9 Należności od stron wnoszących wkład (w tys. EUR)

Główne składniki należności od stron wnoszących wkład są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Wkład państw członkowskich nie wniesiony pomimo wezwania || 87 310 || 87 310

Należności od stron wnoszących wkład ogółem || 87 310 || 87 310

10 Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności (w tys. EUR)

Portfel aktywów utrzymywanych do upływu terminu zapadalności złożony jest z notowanych obligacji, których rezydualny termin zapadalności wypada w ciągu trzech miesięcy od dnia sporządzenia sprawozdania finansowego. Poniższa tabela przedstawia zmiany w portfelu aktywów utrzymywanych do upływu terminu zapadalności:

Saldo na dzień 1 stycznia 2012 r. || -

Nabycie || 98 278

Amortyzacja premii/dyskonta || -210

Zmiana naliczonych odsetek || 961

Saldo na dzień 31 grudnia 2012 r. || 99 029

11 Pozostałe aktywa (w tys. EUR)

Główne składniki pozostałych aktywów są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Należności od EBI || 7 || 59

Gwarancje finansowe || 217 || 357

Należności dotyczące wypłat w ramach pomocy technicznej || 337 || -

Utrata wartości należności dotyczących wypłat w ramach pomocy technicznej (Nota 20) || -337 || -

Pozostałe aktywa ogółem || 224 || 416

12 Przychody przyszłych okresów (w tys. EUR)

Główne składniki przychodów przyszłych okresów są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Dotacje na spłatę odsetek przyszłych okresów || 37 387 || 32 744

Prowizje z tytułu pożyczek i należności przyszłych okresów || 421 || 259

Przychody przyszłych okresów ogółem || 37 808 || 33 003

13 Zobowiązania wobec osób trzecich (w tys. EUR)

Główne składniki zobowiązań wobec osób trzecich są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Ogólne koszty administracyjne netto należne EBI || 36 202 || 38 011

Inne zobowiązania wobec EBI || 8 904 || 219

Niewypłacone dotacje na spłatę odsetek należne państwom członkowskim || 266 980 || 291 430

Zobowiązania wobec osób trzecich ogółem || 312 086 || 329 660

14 Pozostałe zobowiązania (w tys. EUR)

Główne składniki pozostałych zobowiązań są następujące:

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

Gwarancje finansowe || 215 || 294

Inne || 938 || 819

Pozostałe zobowiązania ogółem || 1 153 || 1 113

|| ||

15 Wkład wniesiony państw członkowskich (zgodnie z wezwaniem) (w tys. EUR)

Państwa członkowskie || Wkład na Instrument Inwestycyjny || Wkład na dotacje na spłatę odsetek || Wkłady ogółem || Wkład nie wniesiony (pomimo wezwania) (*)

Austria || 41 375 || 10 168 || 51 543 || 2 650

Belgia || 61 203 || 15 041 || 76 244 || 3 920

Dania || 33 412 || 8 211 || 41 623 || 2 140

Finlandia || 23 107 || 5 679 || 28 786 || 1 480

Francja || 379 399 || 93 237 || 472 636 || 24 300

Niemcy || 364 722 || 89 630 || 454 352 || 23 360

Grecja || 19 516 || 4 796 || 24 312 || 1 250

Irlandia || 9 680 || 2 379 || 12 059 || 620

Włochy || 195 788 || 48 115 || 243 903 || 12 540

Luksemburg || 4 528 || 1 113 || 5 641 || 290

Niderlandy || 81 500 || 20 028 || 101 529 || 5 220

Portugalia || 15 145 || 3 722 || 18 867 || 970

Hiszpania || 91 180 || 22 407 || 113 588 || 5 840

Szwecja || 42 624 || 10 4757 || 53 099 || 2 730

Zjednoczone Królestwo || 198 130 || 48 690 || 246 820 || -

Ogółem według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. || 1 561 309 || 383 691 || 1 945 000 || 87 310

Ogółem według stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. || 1 281 309 || 383 691 || 1 665 000 || 87 310

(*) W dniu 20 listopada 2012 r. Rada ustaliła wysokość wkładu finansowego, jaki mają wnieść państwa członkowskie do dnia 21 stycznia 2013 r.

16 Zobowiązania warunkowe i zobowiązania do przyszłego finansowania (w tys. EUR)

|| 31.12.2012 || 31.12.2011

|| ||

Zobowiązania do przyszłego finansowania || ||

Niewypłacone pożyczki || 749 044 || 701 092

Niewypłacone zobowiązania dotyczące aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 217 070 || 264 567

Gwarancje wykorzystane || 6 224 || 7 909

Dotacje i pomoc techniczna || 228 175 || 209 223

|| ||

Zobowiązania warunkowe || ||

Gwarancje niewykorzystane || 20 000 || 20 000

|| ||

Ogółem || 1 220 513 || 1 202 792

17 Dochód z odsetek i podobne dochody netto (w tys. EUR)

Główne składniki dochodu z odsetek i podobnych dochodów są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty || 1 678 || 5 518

Aktywa finansowe utrzymywane do upływu terminu zapadalności || 36 || -

Pożyczki i należności || 64 060 || 50 800

Dotacje na spłatę odsetek || 1 729 || 3 243

Odsetki i podobne dochody ogółem || 67 503 || 59 561

Główne składniki kosztu odsetek i podobnych kosztów są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Pochodne instrumenty finansowe || -1 114 || -940

Odsetki i podobne koszty ogółem || - 1 114 || -940

18 Dochód z opłat i prowizji netto (w tys. EUR)

Główne składniki dochodu z opłat i prowizji są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Opłaty i prowizje od pożyczek i należności || 1 710 || 1 894

Opłaty i prowizje od gwarancji finansowych || 191 || 255

Inne || 33 || -

Dochód z opłat i prowizji ogółem || 1 934 || 2 149

Główne składniki kosztów opłat i prowizji są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Prowizje wypłacone osobom trzecim w odniesieniu do aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || -292 || -144

Koszty opłat i prowizji ogółem || -292 || -144

19 Zrealizowane zyski netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży (w tys. EUR)

Główne składniki zrealizowanych zysków netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży są następujące:

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Wpływy netto z aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 70 || 16 254

Dochody z tytułu dywidend || 975 || 974

Zrealizowane zyski netto z tytułu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży || 1 045 || 17 228

20 Utrata wartości pozostałych aktywów (w tys. EUR)

W okresie sprawozdawczym dokonano z instrumentu płatności w ramach pomocy technicznej w wysokości 638 EUR, która wskutek nadużycia finansowego dokonanego przez kontrahenta nie dotarła do odbiorcy końcowego. Po podjęciu kroków prawnych udało się odzyskać na rzecz instrumentu 301 EUR, a pozostała nieodzyskana kwota została ujęta jako należność. Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego prawdopodobieństwo odzyskania pozostałej kwoty ocenia się jako niskie, a nieodzyskana kwota 337 EUR została ujęta jako utrata wartości w całkowitych dochodach instrumentu.

21 Ogólne koszty administracyjne (w tys. EUR)

Ogólne koszty administracyjne stanowią rzeczywiste koszty poniesione przez EBI w związku z zarządzaniem Instrumentem Inwestycyjnym pomniejszone o dochody z tytułu standardowych opłat za oszacowanie wartości pobieranych bezpośrednio przez EBI od klientów korzystających z instrumentu.

|| Od 1.1.2012 r. || Od 1.1.2011 r.

|| do 31.12.2012 r. || do 31.12.2011 r.

Faktyczne koszty poniesione przez EBI || -38 390 || -39 937

Dochód z opłat za oszacowanie wartości pobieranych bezpośrednio od klientów korzystających z Instrumentu Inwestycyjnego || 2 188 || 1 931

Ogólne koszty administracyjne netto || -36 202 || -38 006

Od czasu wejścia w życie zmienionej umowy o partnerstwie z Kotonu w dniu 1 lipca 2008 r. państwa członkowskie nie ponoszą już ogólnych kosztów administracyjnych.

22 Późniejsze zdarzenia

Po sporządzeniu bilansu nie wystąpiły żadne znaczące zdarzenia, które wymagałyby ujawnienia lub dokonania korekty w sprawozdaniu finansowym według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r.

ZAŁĄCZNIK DO CZĘŚCI I – ROZDZIAŁ 2 (SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI FINANSOWEJ): STAN W PODZIALE NA KRAJE I INSTRUMENTY

Uwagi do tabel:

· wartość „0,00” oznacza, że odpowiadająca jej kwota wynosi od –4 999 EUR do 4 999 EUR. Jeżeli nie podano żadnej wartości liczbowej, kwota wynosi zero.   W tabelach nie ujęto krajów, dla których we wszystkich kolumnach widnieje saldo zerowe.

· Nagłówek „Wszystkie państwa AKP/KTZ” dotyczy projektów obejmujących kilka krajów, które nie są jednak finansowane w ramach współpracy regionalnej.

· Nagłówek „Koszty finansowe i administracyjne” obejmuje projekty finansowane z odsetek EFR lub z puli środków przydzielonych na koszty administracyjne.

[1]         Dz.U. L 247 z 9.9.2006.

[2]       Wszystkie kwoty są podane w zaokrągleniu do miliona euro. Należy zauważyć, że w związku z zaokrągleniem liczb niektóre dane finansowe w tabelach mogą się nie sumować. Kwoty oznaczone jako 0 to kwoty niższe niż 500 000 EUR. Kwoty równe zero oznaczono za pomocą łącznika (-).

[3]         Należności krótkoterminowe z wyłączeniem należności dotyczących wkładów zwykłych i współfinansowania.

[4]            Zobowiązania krótkoterminowe z wyłączeniem zobowiązań dotyczących wkładów zwykłych i współfinansowania.

[5] PIR - regionalny program orientacyjny

[6] PIN - krajowy program orientacyjny

[7]       Zgodnie z art. 153 rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do 10. EFR środki pieniężne zostały ujęte w bilansie 10. EFR. Charakter różnych rachunków bankowych został opisany w rozdziale 6 – Zarządzanie ryzykiem finansowym.

[8]       W pozycji tej ujęte są kwoty udostępnione Demokratycznej Republice Konga zgodnie z przepisami decyzji Rady 2003/583/WE. Środki te zostały przeznaczone na określone cele i dla konkretnego państwa będącego beneficjentem.

[9]       Dz.U. L 156 z 29.5.1998, ss. 3-106.

[10]      Dz.U. L 247 z 9.9.2006.

[11]      Decyzja Rady 2011/315/UE z dnia 23 maja 2011 r. dotycząca przydziału środków umorzonych z projektów w ramach dziewiątego i wcześniejszych europejskich funduszy rozwoju w celu współpracy na rzecz rozwoju w Sudanie Południowym.

[12]      Dz.U. L 247 z 9.9.2006.

[13]          Nieprzydzielone środki w ramach poprzednich EFR obejmują pozostałe środki z funduszy SYSMIN, których wysokość, decyzją Rady Ministrów AKP-WE nr 3/2000, została ustalona na 410 926 mln EUR. Decyzją Komisji PE/410/2001 środki te włączono do programowania orientacyjnych pul środków krajowych (część B) na mocy protokołu finansowego do umowy o partnerstwie AKP-WE.