52013DC0209

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

dotyczące funkcjonowania protokołu ustaleń w sprawie sprzedaży podrobionych towarów w internecie

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

SPIS TREŚCI

1........... Wstęp............................................................................................................................ 4

2........... Protokół ustaleń.............................................................................................................. 5

2.1........ Nowe podejście oparte na współpracy........................................................................... 5

2.2........ Zakres i struktura protokołu ustaleń................................................................................. 6

2.3........ Samoregulacja w oparciu o protokół ustaleń.................................................................... 8

3........... Funkcjonowanie i wpływ protokołu ustaleń..................................................................... 9

3.1........ Wykorzystywanie protokołu ustaleń w praktyce.............................................................. 9

3.2........ Procedury zgłaszania i usuwania – podstawa protokołu ustaleń...................................... 10

3.3........ Środki proaktywne i zapobiegawcze – kluczowe narzędzie w procesie skutecznego zwalczania zjawiska podrabiania towarów.................................................................................................... 12

3.4........ Sprawcy wielokrotnych naruszeń.................................................................................. 13

3.5........ Współpraca, w tym wymiana informacji........................................................................ 16

3.6........ Zaufanie konsumentów, udzielanie im informacji i zapewnienie ich ochrony..................... 17

3.7........ Komunikacja zewnętrzna i podnoszenie poziomu świadomości...................................... 18

3.8........ Analiza porównawcza skutków stosowania protokołu ustaleń........................................ 18

4........... Dalsze działania............................................................................................................ 21

Załącznik: Wykaz stron internetowych i znaków towarowych objętych zakresem stosowania protokołu ustaleń   23

Znaki towarowe objęte zakresem protokołu ustaleń..................................................................... 23

Strony internetowe objęte zakresem protokołu ustaleń................................................................. 25

1.           Wstęp

W niniejszym sprawozdaniu oceniono funkcjonowanie protokołu ustaleń w sprawie sprzedaży podrobionych towarów w internecie (maj 2011 r.), zwanego dalej „protokołem ustaleń”[1].

Sprzedaż podrobionych towarów w internecie wyrządza szkodę i przynosi straty wszystkim uprawnionym zainteresowanym stronom, w tym platformom internetowym oraz właścicielom praw własności intelektualnej, a co ważniejsze także konsumentom. Podrabianie towarów w internecie jest dynamicznym zjawiskiem, które nieustannie zmienia się i dostosowuje w celu złamania zabezpieczeń nowych modeli biznesowych. Nielegalną działalność związaną z podrabianiem towarów cechuje wysoki stopień wyrafinowania; osoby w nią zaangażowane reagują na wdrażane strategie w zakresie ochrony przed obrotem towarami podrobionymi.

Celem protokołu ustaleń jest ustanowienie kodeksu praktyk w zakresie zwalczania sprzedaży podrobionych towarów w internecie oraz wzmocnienie współpracy wśród jego sygnatariuszy, aby umożliwić im skuteczne reagowanie na to utrzymujące się zagrożenie. Zgodnie z powszechnie uznawaną zasadą współpraca jest o wiele lepsza od prowadzenia sporów sądowych, które nie przyczyniają się ani do poprawy efektywności rynku, ani do zwiększenia poziomu zaufania konsumentów. Kluczowym celem w tym kontekście jest zapewnienie wzrostu zaufania na rynku. Protokół ustaleń przyczynia się do zwiększenia poziomu zaufania do podmiotów działających na rynku online, zapewniając szczegółowe środki w zakresie zwalczania obrotu towarami podrobionymi w internecie oraz rozszerzając zakres ochrony konsumentów, którzy dokonali niezamierzonego zakupu podrobionego towaru.

Postanowienia protokołu ustaleń obejmują wiodące platformy handlu elektronicznego, a także najważniejsze znaki towarowe w sektorze dóbr szybko zbywalnych, elektroniki użytkowej, artykułów związanych z modą, towarów luksusowych, towarów sportowych, filmów, oprogramowania oraz gier i zabawek, funkcjonujące zarówno na poziomie globalnym, jak i regionalnym[2].

W okresie przeprowadzania oceny[3] sygnatariusze spotykali się regularnie. Podsumowania odbytych posiedzeń zostały opublikowane na stronach internetowych DG ds. Rynku Wewnętrznego i Usług[4].

W niniejszym sprawozdaniu zbadano postęp osiągnięty w zakresie protokołu ustaleń oraz jego wdrażanie i funkcjonowanie, a także podsumowano wyniki przeprowadzonej przez sygnatariuszy oceny skuteczności postanowień protokołu w ograniczaniu internetowej sprzedaży podrobionych towarów w UE. Sprawozdanie dotyczy wyłącznie protokołu ustaleń i nie obejmuje powiązanych kwestii ogólnopolitycznych.

W sprawozdaniu wykazano skuteczność podejścia przyjętego w ramach protokołu ustaleń, podkreślając jednocześnie konieczność zachowania czujności przez podmioty zrzeszone w ramach platform internetowych oraz przez właścicieli praw. W sprawozdaniu stwierdzono, że protokół ustaleń powinien pozostać w mocy przez kolejne dwa lata oraz że należy rozszerzyć zakres podmiotów mogących zostać jego sygnatariuszami. Komisja rozważa możliwość podjęcia dalszych, szerzej zakrojonych działań w obszarze zwalczania podrabiania towarów oraz przedstawienia inicjatywy w tym zakresie do końca tego roku.

2.           Protokół ustaleń

2.1.        Nowe podejście oparte na współpracy

Zarówno w komunikacie w sprawie poprawy egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym[5] z 2009 r. jak i w komunikacie w sprawie jednolitego rynku w obszarze praw własności intelektualnej[6] z 2011 r., Komisja zwróciła uwagę na znaczenie kwestii stosowania dobrowolnego i opartego na współpracy podejścia do zwalczania podrabiania towarów przez właścicieli praw własności intelektualnej oraz pozostałe zainteresowane strony, takie jak platformy internetowe, hurtownicy, detaliści i konsumenci, a także stowarzyszenia handlowe.

W komunikacie z 2009 r. uznano, że zainteresowane strony prowadzące działalność w szybko zmieniającym się środowisku technologicznym i handlowym powinny koncentrować się na dążeniu do współpracy, nie zaś na wszczynaniu postępowań sądowych. Jako metodę pracy, która mogłaby potencjalnie doprowadzić do zawarcia dobrowolnych porozumień, zaproponowano prowadzenie dialogu między zainteresowanymi stronami, tj. zorganizowanie szeregu konstruktywnych rozmów skupiających się na konkretnych problemach i wykonalnych, praktycznych rozwiązaniach, które muszą być możliwe do zastosowania, zrównoważone, proporcjonalne i sprawiedliwe dla wszystkich zainteresowanych stron. Takie wspólne, integracyjne i oparte na uczestnictwie podejście dobrze wpisuje się w założenia programu lepszego stanowienia prawa opracowanego przez Komisję.

W kontekście omawianego protokołu ustaleń Komisja Europejska pełni nową funkcję moderatora tego rodzaju dialogu, zapewniając wsparcie administracyjne i logistyczne oraz w razie potrzeby gwarantując utrzymanie odpowiedniej równowagi między różnymi interesami, w szczególności prawami i oczekiwaniami obywateli UE.

Pełniona przez Komisję Europejską rola moderatora zapewnia również przejrzystość tego rodzaju dialogu między zainteresowanymi stronami oraz potencjalnych późniejszych porozumień, a także ich pełną zgodność z istniejącymi ramami prawnymi przy zapewnieniu skrupulatnego poszanowania praw podstawowych i podstawowych wolności.

Zarówno Parlament Europejski[7], jak i Rada[8] udzieliły Komisji wsparcia we wdrażaniu tego podejścia.

Jako pierwsze działanie w ramach tego opartego na współpracy podejścia Komisja zainicjowała dialog między zainteresowanymi stronami, dotyczący w szczególności kwestii internetowej sprzedaży towarów podrobionych, który doprowadził do zawarcia przez 33 przedsiębiorstwa i stowarzyszenia handlowe protokołu ustaleń obejmującego 39 różnych stron internetowych.

2.2.        Zakres i struktura protokołu ustaleń

Handel internetowy daje przedsiębiorstwom i konsumentom bezprecedensową możliwość nabywania i sprzedawania towarów na poziomie krajowym, ponad granicami w obrębie rynku wewnętrznego oraz na poziomie międzynarodowym. W ramach rynku wewnętrznego internet zmniejsza transgraniczne bariery utrudniające handel.

Niestety internet stał się również jednym z głównych kanałów dystrybucji towarów podrobionych. Większość transakcji dokonywanych w ramach handlu elektronicznego za pośrednictwem platform internetowych jest całkowicie legalna. Jednak działające nielegalnie lub stosujące oszukańcze praktyki podmioty gospodarcze prowadzące obrót towarami podrobionymi wykorzystują również handel elektroniczny do oferowania podrobionych produktów bezpośrednio konsumentom. Sygnatariusze zwrócili uwagę np. na nowy typ sprzedawców towarów podrobionych (prowadzących działalność na niewielką skalę), którzy nabywają podrobione towary po niskiej cenie na stronach internetowych lub uzyskują ich niewielkie ilości za pośrednictwem bardziej tradycyjnych kanałów dystrybucji, po czym wystawiają je na sprzedaż na stronach internetowych. Ani początkowy sprzedawca towarów, ani same podrobione towary nie muszą być koniecznie zlokalizowane na terytorium UE. W ten sposób działające zgodnie z prawem platformy internetowe i właściciele praw oferujący usługi sprzedawcom i nabywcom mogą paść ofiarą podmiotów prowadzących obrót towarami podrobionymi, ze szkodą dla konsumentów, właścicieli praw, dostawców usług handlu elektronicznego oraz gospodarki i społeczeństwa.

Platformy internetowe i właściciele praw podejmowali działania w zakresie zwalczania zamieszczanych w internecie ofert sprzedaży podrobionych towarów jeszcze przed przyjęciem protokołu ustaleń, ale po rozpoczęciu dialogu między zainteresowanymi stronami stwierdzono, że zakres środków, które można wdrożyć w tym obszarze, jest większy.

W protokole ustaleń skoncentrowano się na zaburzaniu działalności i zniechęcaniu do działalności po stronie podaży na rynku towarów podrobionych, dążąc tym samym do jak najszybszego wyeliminowania zamieszczanych w internecie ofert sprzedaży towarów podrobionych. W protokole ustaleń przewidziano możliwość podejmowania proporcjonalnych działań zniechęcających wobec osób, które wielokrotnie usiłowały sprzedawać towary podrobione. Ponadto protokół służy poprawie ochrony konsumentów, którzy dokonali niezamierzonego zakupu towaru podrobionego, lub działających zgodnie z prawem sprzedawców towarów, którzy mogą czuć się bezpodstawnie ograniczani czy też opóźniani we wprowadzaniu produktu do obrotu w internecie.

Protokół ustaleń wspiera strategię opierającą się na trzech liniach obrony. Wspomniane linie obrony służą zapewnieniu wyeliminowania nielegalnych ofert z internetu, a jeżeli okazałoby się to niemożliwe, jak najszybszego ich usunięcia – działania w tym zakresie powinny zostać podjęte wystarczająco szybko, aby uniemożliwić zawieranie dalszych transakcji związanych z daną ofertą. Wszystkie działania są podejmowane jednocześnie w czasie rzeczywistym.

Po pierwsze, należy upewnić się, że klienci, tj. sprzedawcy i nabywcy, rozumieją istotę zjawiska podrabiania towarów, wiążące się z nim ryzyko dla konsumentów oraz szkody, jakie właściciele praw ponoszą z tego tytułu. Klienci mogą pełnić rolę aktywnych partnerów w walce z podrabianiem towarów. W tym celu platformy internetowe zobowiązały się do udostępniania odpowiednich informacji potencjalnym sprzedawcom i nabywcom w łatwy i przystępny sposób, w stosownych przypadkach we współpracy z właścicielami praw. Operatorzy platform internetowych powinni wyjaśnić ich użytkownikom, że zamieszczanie ofert związanych z obrotem podrobionymi towarami jest niezgodne z prawem, i zaproponować środki ostrożności, które nabywcy powinni podjąć, aby uniknąć nabycia tego rodzaju towarów. Świadomi sprzedawcy prowadzący działalność za pośrednictwem platform internetowych powinni zobowiązać się do niewprowadzania tego rodzaju towarów do obrotu. Świadomi konsumenci powinni zdawać sobie sprawę z istnienia narzędzi i procedur, które należy zastosować w przypadku nabycia towarów podrobionych. Protokół ustaleń jest w pełni zgodny z postanowieniami programu na rzecz konsumentów przygotowanego niedawno przez Komisję, w którym zachęca się pośredników i handlowców do podejmowania działań wykraczających poza zwykłe dążenie do zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisami oraz do opracowywania środków samoregulacyjnych zwiększających zakres ochrony konsumenta[9].

Druga linia obrony obejmuje stosowanie „środków proaktywnych i zapobiegawczych” jako narzędzi reagowania w odpowiednim czasie i w odpowiedni sposób na próby sprzedaży podrobionych towarów przed opublikowaniem odpowiedniej oferty sprzedaży lub wkrótce po jej zamieszczeniu. Podejmując tego rodzaju środki, właściciele praw i operatorzy platform internetowych dążą do ograniczenia liczby ofert dotyczących obrotu towarami podrobionymi zamieszczanych w internecie. Takie środki mogą mieć charakter techniczny lub proceduralny, a ich stosowanie często wymaga udziału człowieka. Zakres ich stosowania niejednokrotnie ogranicza się do konkretnych modeli biznesowych i konkretnych rodzajów struktury organizacyjnej właścicieli praw lub platform internetowych. Jednym z przykładów środków proaktywnych i zapobiegawczych jest przeprowadzanie weryfikacji sprzedawców przed umożliwieniem im prowadzenia sprzedaży na platformie internetowej oraz, w niektórych okolicznościach, sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością sprzedawców. Skuteczne środki proaktywne i zapobiegawcze często mają złożony charakter, a ich stosowanie wymaga znacznej ilości zasobów i skutecznej współpracy między właścicielami praw a operatorami platform internetowych. Celem środków proaktywnych i zapobiegawczych jest zagwarantowanie, aby oferty dotyczące obrotu towarami podrobionymi nie pojawiały się w internecie.

Po trzecie, pomimo podejmowanych działań w zakresie zwiększania poziomu świadomości klientów i pomimo stosowania środków proaktywnych i zapobiegawczych, nie można wykluczyć, że pewne oferty dotyczące obrotu towarami podrobionymi zostaną publicznie udostępnione na platformie internetowej. W takich przypadkach właściciele praw i konsumenci mogą powiadomić operatora danej platformy internetowej o fakcie zamieszczenia tego rodzaju ofert. Dzięki temu operator platformy będzie mógł podjąć odpowiednie działania, w tym usunąć ofertę z danej strony. Procedury zgłaszania i usuwania zapewniają możliwość łatwego, uczciwego i sprawnego usuwania zamieszczanych w internecie ofert dotyczących obrotu towarami podrobionymi.

Postanowienia protokołu ustaleń stanowią uzupełnienie tych środków, zapewniając lepszą ochronę konsumenta dzięki wprowadzeniu możliwości otrzymania przez niego, w określonych przypadkach, produktu zamiennego lub zwrotu kosztów. W protokole ustaleń przewidziano również możliwość podjęcia działań zniechęcających wobec sprawców wielokrotnych naruszeń. Sygnatariusze protokołu ustaleń zobowiązali się do prowadzenia współpracy w zakresie wykrywania sprawców wielokrotnych naruszeń. Operatorzy platform internetowych zobowiązują się do wdrożenia i egzekwowania środków odstraszających zgodnie z treścią swoich wewnętrznych wytycznych. Polityka stosowana w odniesieniu do sprawców wielokrotnych naruszeń powinna być obiektywna i proporcjonalna oraz powinna uwzględniać wszystkie istotne okoliczności. Wymiana informacji na temat sprawców wielokrotnych naruszeń prowadzona na mocy postanowień protokołu ustaleń jest w pełni zgodna z przepisami w dziedzinie ochrony danych.

Dokonując zakupów w internecie, konsumenci powinni korzystać ze wszystkich dostępnych informacji, aby uniknąć nabycia podrobionego towaru, ale mogą oni ucierpieć pomimo podjęcia odpowiednich działań. Konsumenci mogą zostać wprowadzeni w błąd lub dokonać niezamierzonego zakupu podrobionych towarów, ponosząc w konsekwencji szkodę gospodarczą lub innego rodzaju szkodę. Protokół ustaleń zawiera minimalny zestaw przepisów w zakresie ochrony konsumenta. Dostępność odszkodowania z tytułu poniesienia szkody gospodarczej lub innego rodzaju szkody jest uzależniona od polityki stosowanej przez danego sygnatariusza. Konsument mógł również zamieścić ofertę sprzedaży towaru, co do którego istniało domniemanie, że może być towarem podrobionym, która została usunięta, i mógł ponieść szkodę w przypadku, gdy takie usunięcie oferty okazało się nieuzasadnione.

Ponadto protokół ustaleń gwarantuje, że w okresie przeprowadzania oceny sygnatariusze nie będą wszczynali wobec siebie nowych postępowań sądowych dotyczących kwestii objętych zakresem protokołu. To moratorium na wszczynanie postępowań sądowych stanowi istotny element podkreślający wzajemne zobowiązanie sygnatariuszy do prowadzenia współpracy w dobrej wierze.

2.3.        Samoregulacja w oparciu o protokół ustaleń

Zapewnienie dobrowolnej współpracy dużej liczby zainteresowanych stron dążących do realizacji różnych interesów i modeli biznesowych jest często trudne. Zdobycie zaufania niezbędnego do skutecznego prowadzenia takiej współpracy wymaga czasu.

Zarówno proces prowadzący do podpisania protokołu ustaleń, jak również sam fakt podpisania tego protokołu okazał się kluczowym etapem procesu tworzenia klimatu wzajemnego zaufania wśród sygnatariuszy. Dzięki prowadzeniu zorganizowanego dialogu zainteresowane strony zwiększyły swoją wiedzę na temat problemów, z którymi się borykają, i zwróciły uwagę na istniejące ograniczenia techniczne, organizacyjne i handlowe. Wzajemne zaufanie jest czynnikiem sprzyjającym integracji. W przypadku jego braku wszelkie działania mające na celu zachęcenie odpowiednich podmiotów do prowadzenia dobrowolnej współpracy są skazane na porażkę.

Inne czynniki o kluczowym znaczeniu dla powodzenia podejmowanych działań obejmują:

· ustanowienie wyraźnej zachęty dla każdego sygnatariusza, związanej z korzyściami wynikającymi z zawarcia dobrowolnego porozumienia;

· ustanowienie gwarancji chroniących podstawowe interesy każdego z sygnatariuszy w dobrowolnym porozumieniu, aby dostosować jego treść do różnych modeli biznesowych i strategii handlowych oraz aby zapewnić pewność prawa, przezwyciężając tym samym opór odpowiednich organizacji;

· opracowanie wyraźnie ukierunkowanego dobrowolnego porozumienia o dobrze zdefiniowanym celu i jasno sformułowanych, możliwych do spełnienia zobowiązaniach, które zostaną nałożone proporcjonalnie na poszczególne strony (inteligentne egzekwowanie);

· zapewnienie wysokiego poziomu akceptacji dla odpowiednich postanowień i gotowości do realizacji zobowiązań wśród przedsiębiorstw podpisujących porozumienie;

· zapewnienie odpowiedniego poziomu elastyczności umożliwiającej dostosowanie treści porozumienia do zmieniających się okoliczności, bez konieczności jego renegocjacji.

Ponadto udział służb Komisji Europejskiej występujących w roli moderatora pozwolił zorganizować i ukierunkować prowadzone dyskusje i negocjacje, zachęcając zainteresowane strony do stawienia czoła istniejącym przeszkodom. W tym kontekście kluczowe znaczenie może mieć również wsparcie polityczne ze strony organów krajowych i parlamentów narodowych.

Zapewnienie przejrzystości zewnętrznej przyczynia się do zwiększenia wiarygodności prowadzonych działań i zagwarantowania rozliczalności i odpowiedzialności względem zainteresowanych stron, organów krajowych i parlamentów narodowych, a także ogółu społeczeństwa. Może to również zachęcić nowe zainteresowane strony do podpisania dobrowolnych porozumień i wdrożenia najlepszych praktyk promowanych w ich ramach.

3.           Funkcjonowanie i wpływ protokołu ustaleń

3.1.        Wykorzystywanie protokołu ustaleń w praktyce

Postanowienia protokołu ustaleń obejmują wyłącznie sygnatariuszy świadczących usługi i prowadzących obrót towarami w UE/EOG. Aby doprecyzować zakres stosowania protokołu ustaleń, sygnatariusze wskazali strony internetowe i znaki towarowe, w odniesieniu do których ma on zastosowanie (zob. załącznik).

W celu usprawnienia wymiany informacji dotyczących kwestii politycznych związanych z protokołem ustaleń między sygnatariuszami oraz w celu umożliwienia nawiązania bezpośredniego kontaktu operacyjnego między osobami odpowiedzialnymi za ochronę znaków towarowych wyznaczonymi przez właścicieli praw w różnych państwach członkowskich a operatorami stron zamieszczanych na platformach internetowych opracowano wykaz punktów kontaktowych.

Dostępność tego rodzaju podstawowych, regularnie aktualizowanych informacji przedstawionych w przystępnej formie ułatwiła sygnatariuszom stosowanie postanowień protokołu ustaleń w warunkach operacyjnych. Wspomniane informacje przyczyniły się również do zwiększenia wiedzy lokalnych organizacji sygnatariuszy na temat postanowień protokołu ustaleń oraz jego potencjału i możliwych zastosowań.

Operatorzy platform internetowych i właściciele praw wzięli udział w spotkaniach dwustronnych zorganizowanych w celu nawiązania kontaktów, wymiany informacji i omówienia kwestii operacyjnych. W połączeniu z konsekwentnym wykorzystywaniem odpowiednich programów ochrony praw ustanowionych przez platformy internetowe, przedmiotowe spotkania dały sygnatariuszom możliwość zebrania wiedzy, określenia aktualnych tendencji oraz, w konsekwencji, usprawnienia procesu usuwania podejrzanych ofert, zwiększając skuteczność podejmowanych działań prewencyjnych.

Ogólnie rzecz biorąc, strony protokołu ustaleń stwierdziły, że przyczynił się on do istotnej poprawy komunikacji między sygnatariuszami, co z kolei doprowadziło do usprawnienia współpracy. W określonych przypadkach podejmowano wspólne działania, takie jak szybkie reagowanie na przypadki nagłego zwiększenia liczby podrobionych towarów określonego rodzaju.

3.2.        Procedury zgłaszania i usuwania – podstawa protokołu ustaleń

Wszyscy sygnatariusze przyznają, że procedury zgłaszania i usuwania stanowią nieodzowny instrument zwalczania sprzedaży podrobionych towarów w internecie. W postanowieniach dotyczących procedur zgłaszania i usuwania zawartych w przedmiotowym protokole ustaleń przewidziano:

(i) mechanizm umożliwiający usuwanie indywidualnych ofert dotyczących przedmiotów, co do których istnieje domniemanie, że mogą być towarami podrobionymi, ze stron zamieszczanych na platformach internetowych, oraz

(ii) mechanizm umożliwiający powiadomienie operatorów platform internetowych o wykryciu użytkowników sprzedających podrobione towary (powiadomienia dotyczące sprzedawców).

Procedury stanowią główne narzędzie, z którego należy korzystać w przypadku pojawienia się w internecie ofert, co do których istnieje domniemanie, że są niezgodne z prawem. Ponadto sygnatariusze zwrócili uwagę na fakt, że stosowanie protokołu ustaleń w praktyce wykazało przydatność wspominanych procedur; przepisy dotyczące procedur zgłaszania i usuwania nie powinny mieć nadmiernie nakazowego charakteru i muszą uwzględniać pewne mechanizmy służące rozwiązywaniu problemów związanych z przypadkami nadużywania systemu. Przedsiębiorstwa opracowały swoje własne, dostosowane do określonych potrzeb metody radzenia sobie z przypadkami łamania prawa na ich stronach internetowych.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez sygnatariuszy platformy internetowe w ciągu jednego roku otrzymują tysiące wniosków dotyczących zastosowania procedur zgłaszania i usuwania, przy czym u podstaw składania tego rodzaju wniosków leżą najróżniejsze przyczyny. W kontekście przedmiotowego protokołu ustaleń i zgodnie z dorobkiem prawnym UE[10] celem procedur zgłaszania i usuwania jest zapewnienie usuwania ofert dotyczących towarów, co do których istnieje domniemanie, że są towarami podrobionymi, ze stron zamieszczonych na platformach internetowych w sposób wydajny i skuteczny oraz w odpowiednim czasie.

Wszystkie platformy internetowe wprowadziły pewnego rodzaju mechanizm zgłaszania i usuwania jeszcze przed przyjęciem protokołu ustaleń, aby umożliwić właścicielom praw i innym poszkodowanym osobom i organizacjom zgłaszanie przypadków prowadzenia obrotu towarami, co do których istnieje domniemanie, że są towarami podrobionymi. Podczas gdy niektóre tego rodzaju mechanizmy można było łatwo wyszukać na odpowiednich stronach internetowych, działanie wielu innych systemów zgłaszania i usuwania uznano za niezadowalające. Co więcej, niektórzy właściciele praw nie korzystają nawet z tych mechanizmów zgłaszania i usuwania, które są łatwo dostępne. Przekazywane powiadomienia były niekompletne, niedostatecznie szczegółowe i trudne do przetworzenia – niekiedy koncentrowały się one na pojedynczych przedmiotach, a w innych przypadkach obejmowały całe katalogi towarów. Działania następcze podejmowane przez operatorów platform internetowych po otrzymaniu powiadomienia były zróżnicowane, a właściciele praw wysyłający powiadomienie nie zawsze uznawali je za zadowalające. Oferty albo nie były w ogóle usuwane, albo proces ich usuwania trwał zbyt długo; w niektórych przypadkach pojawiały się one na danej stronie ponownie wkrótce po usunięciu.

Od momentu przyjęcia protokołu ustaleń niektórzy operatorzy platform internetowych poinformowali, że z reguły są w stanie usunąć oferty internetowe w ciągu 24 godzin, ale w niektórych przypadkach proces ten może ulec wydłużeniu do 48 godzin; przeprowadzenie tej samej procedury zajmuje innym operatorom od 2 do 5 godzin. Kolejni operatorzy twierdzą, że zakwestionowane oferty są usuwane tego samego dnia lub na początku następnego dnia. Właściciele praw zgłosili jednak występowanie różnic w szybkości przetwarzania powiadomień przez operatora tej samej platformy internetowej w różnych państwach członkowskich.

Ponadto operatorzy platform internetowych zwrócili uwagę na fakt, że liczba powiadomień informujących o wykryciu ofert dotyczących obrotu podrobionymi towarami przekazywanych przez określonych właścicieli praw w poszczególnych miesiącach znacząco się różni (od jednego do kilkuset powiadomień). Od momentu wejścia w życie protokołu ustaleń operatorzy platform internetowych bardzo rzadko odrzucają otrzymane wnioski i z reguły nie muszą zwracać się o udzielenie dodatkowych informacji niezbędnych do przetworzenia powiadomienia – wnioski o udzielenie dodatkowych informacji zazwyczaj dotyczą powiadomień przekazanych przez właścicieli praw, którzy nie są jeszcze dobrze zaznajomieni z procedurą zgłaszania i usuwania. Pewna liczba właścicieli praw stwierdziła, że w niektórych przypadkach zwracano się do nich o udzielenie nadmiernie szczegółowych informacji. Po usunięciu oferty, co do której istniało domniemanie, że naruszała obowiązujące przepisy, z odpowiedniej strony operator platformy internetowej m.in. informuje odpowiedniego sprzedawcę o tym fakcie, wskazując przyczyny usunięcia oferty.

Powiadomienia dotyczące użytkowników zajmujących się sprzedażą podrobionych towarów – w przeciwieństwie do powiadomień dotyczących konkretnych ofert – były przesyłane stosunkowo rzadko. Zgłaszanie powiadomień dotyczących sprzedawców z reguły postrzega się jako uciążliwe, ponieważ wydanie odpowiedniej decyzji w tej kwestii prawie zawsze wiąże się z koniecznością przeprowadzenia dochodzenia obejmującego poszczególne oferty. Ponieważ sprawcy wielokrotnych naruszeń (zidentyfikowani sprzedawcy działający w złej wierze) i tak zostaną poddani odpowiednim sankcjom (na podstawie powiadomień dotyczących konkretnych ofert), składanie powiadomień dotyczących sprzedawców nie jest postrzegane jako szczególnie korzystne. Z kolei właściciele praw poinformowali, że o ile współpraca w wykonywaniu procedur zgłaszania i usuwania jest prowadzona w efektywny sposób w kontekście zgłaszania i usuwania pojedynczych ofert, to zakres działań podejmowanych przez operatorów platform internetowych w odpowiedzi na powiadomienia dotyczące sprzedawców zajmujących się obrotem podrobionymi towarami jest niejasny.

W zasadach i warunkach użytkowania obowiązujących na różnych platformach internetowych wyraźnie zabrania się sprzedaży przedmiotów z naruszeniem praw osób trzecich. Ze wspomnianych zasad i warunków użytkowania wynika również jednoznacznie, że oferty dotyczące przedmiotów naruszających prawa osób trzecich podlegają usunięciu ze strony internetowej. Niektórzy operatorzy platform internetowych zapewniają właścicielom praw możliwość skorzystania z gotowych formularzy zgłoszeniowych, choć takie formularze mają uproszczony charakter i są opracowywane głównie z myślą o tych właścicielach praw, którzy nie są objęci postanowieniami protokołu ustaleń. Mimo że powiadomienia są przetwarzane wewnętrznie, większe platformy internetowe zamieszczają dodatkowe informacje na temat przebiegu procedury zgłaszania i usuwania na swoich stronach internetowych. Informacje te mogą zostać wykorzystane jako punkt odniesienia, w szczególności przez właścicieli praw nieobjętych postanowieniami protokołu ustaleń. Wspomniane dodatkowe informacje mogą być elementem programu ochrony praw realizowanego przez określoną platformę internetową lub stanowić część sekcji „pomocy” zamieszczonej na danej stronie internetowej.

Od momentu wejścia w życie protokołu ustaleń wszyscy sygnatariusze odnotowali poprawę we wszystkich omówionych dziedzinach związanych ze stosowaniem procedur zgłaszania i usuwania. Szereg operatorów platform internetowych przeprowadziło przegląd swoich narzędzi oraz procedur zgłaszania i usuwania, niekiedy dokonując ich usprawnienia. Pewien operator platformy internetowej zmodyfikował stosowaną przez siebie procedurę zgłaszania i usuwania oraz wdrożył jednolitą procedurę na wszystkich należących do niego europejskich stronach internetowych[11].

Właściciele praw stwierdzili, że, ogólnie rzecz biorąc, procedury zgłaszania i usuwania funkcjonują obecnie w prawidłowy sposób na wszystkich stronach zamieszczonych na platformach internetowych objętych zakresem obowiązywania protokołu ustaleń[12]. Z punktu widzenia właścicieli praw zarządzanie programem zgłaszania i usuwania oraz monitorowanie działań podejmowanych w jego ramach często wiąże się ze znacznymi kosztami.

3.3.        Środki proaktywne i zapobiegawcze – kluczowe narzędzie w procesie skutecznego zwalczania zjawiska podrabiania towarów

Środki proaktywne i zapobiegawcze to środki i procedury dające operatorom platform internetowych i właścicielom praw możliwość niedopuszczenia do opublikowania naruszających prawo ofert w internecie lub ograniczenia do minimum okresu, w którym te oferty będą dostępne. Charakter takich środków i procedur różnił się nie tylko wśród poszczególnych sygnatariuszy, ale niekiedy nawet pomiędzy różnymi stronami wchodzącymi w skład tej samej platformy internetowej.

W opinii sygnatariuszy sam mechanizm reagowania z wykorzystaniem procedur zgłaszania i usuwania wydaje się niewystarczający do rozwiązania problemu sprzedaży podrobionych towarów na rynkach online. Ustanowienie odpowiednich proaktywnych zabezpieczeń uniemożliwiających publikowanie ofert dotyczących podrobionych towarów na rynku online jest równie ważne, jak prowadzenie działań w zakresie zwalczania obrotu podrobionymi towarami w internecie.

Środki proaktywne i zapobiegawcze są ściśle związane z poszczególnymi modelami i praktykami biznesowymi stosowanymi przez danych operatorów platform internetowych i właścicieli praw. Określenie charakteru tych środków jest jednym ze sposobów, w jaki operatorzy platform internetowych mogą odróżnić się od swoich konkurentów na rynku. Środki te mogą wywrzeć istotny wpływ na poziom zadowolenia klienta i jego zaufanie do ofert udostępnianych na konkretnej stronie internetowej. Niektóre platformy internetowe są stosunkowo przejrzyste, jeżeli chodzi o kwestie stosowanych środków proaktywnych i zapobiegawczych. Operatorzy platform internetowych wskazali również, że aby zachować skuteczność, środki proaktywne i zapobiegawcze często muszą mieć złożony charakter i być odpowiednio elastyczne, aby móc szybko dostosować się do zmieniających się okoliczności. Dlatego też wdrożenie środków proaktywnych i zapobiegawczych często wiąże się ze znacznymi kosztami. Jeżeli chodzi o właścicieli praw, środki proaktywne i zapobiegawcze stanowią element stosowanych przez nich środków ochrony znaków towarowych i są ściśle powiązane z odpowiednimi strategiami i operacjami w zakresie ochrony znaków towarowych.

Wszyscy sygnatariusze wielokrotnie podkreślali, że zapewnienie wymiany informacji między właścicielami praw a operatorami platform internetowych ma kluczowe znaczenie dla skuteczności stosowanych środków proaktywnych i zapobiegawczych. Kilku sygnatariuszy zauważyło, że skuteczność środków proaktywnych i zapobiegawczych na różnych stronach wchodzących w skład platform internetowych wydaje się zmieniać w miarę upływu czasu, co nie powinno być zaskoczeniem, biorąc pod uwagę szybkość działania osób trudniących się sprzedażą podrobionych towarów i ich zdolności adaptacyjne. Sytuacja ta dowodzi, że sygnatariusze powinni zawsze zachować czujność i dążyć do zapewnienia ciągłej współpracy.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez pewnego sygnatariusza podpisanie protokołu ustaleń doprowadziło do zwiększenia inwestycji w środki proaktywne i zapobiegawcze, co przyniosło wymierne rezultaty. Pewien operator platformy internetowej oznajmił, że obecnie większa liczba ofert jest przez niego usuwana wskutek podejmowania dobrowolnych i proaktywnych działań, niż w odpowiedzi na wniosek[13].

Charakter środków proaktywnych i zapobiegawczych jest zróżnicowany, począwszy od środków technicznych, takich jak zdolność platformy internetowej do wykrywania przypadków wykorzystywania określonych słów kluczowych lub ofert dotyczących treści przedpremierowych, a skończywszy na wymianie informacji dotyczących wskaźników opisujących podrobione produkty i sposobu działania osób sprzedających podrobione towary z operatorami platform internetowych. Niektórzy operatorzy platform internetowych zgłosili, że stosują pewne technologie umożliwiające wykrycie podrobionych towarów i usuwają podejrzane oferty z wyprzedzeniem.

Niektórzy sygnatariusze stosujący środki proaktywne w celu zapobieżenia sprzedaży podrobionych towarów wyrazili obawę, że mogą zostać uznani za osoby posiadające faktyczną wiedzę na temat nielegalnej działalności, co spowodowałoby, że nie byliby już objęci systemem ochrony przed odpowiedzialnością przewidzianym w dyrektywie w sprawie handlu elektronicznego.

3.4.        Sprawcy wielokrotnych naruszeń

Zgodnie z pkt 35 protokołu ustaleń operatorzy platform internetowych są zobowiązani do brania pod uwagę treści powiadomień dotyczących sprawców wielokrotnych naruszeń oraz do wdrażania strategii wywierających odstraszający wpływ na sprawców wielokrotnych naruszeń.

W strategiach dotyczących postępowania ze sprawcami wielokrotnych naruszeń stosowanych przez różnych operatorów platform internetowych zazwyczaj przewiduje się podjęcie działań zniechęcających (polegających na przykład na tymczasowym zwieszeniu konta) wobec sprzedawcy (nie zaś tylko wobec danej oferty) po tym, gdy dopuści się on drugiego naruszenia. Jeżeli okaże się, że dany sprzedawca ponownie wprowadzał do obrotu podrobione towary, dopuszcza się podjęcie bardziej zdecydowanych działań zniechęcających. Wszyscy operatorzy platform internetowych ustanowili środki uniemożliwiające ponowną rejestrację sprzedawców objętych zakazem rejestracji.

Choć podejmowanie działań zniechęcających jest istotne, a w niektórych przypadkach wręcz kluczowe, operatorzy platform internetowych twierdzą, że istnieją inne sposoby niwelowania negatywnych skutków wielokrotnych naruszeń poza samym zawieszeniem konta użytkownika, takie jak np. edukowanie użytkowników, wprowadzenie środków bezpieczeństwa, stosowanie czynników zniechęcających lub ustanowienie ograniczeń.

Stosowana przez daną platformę internetową polityka w zakresie działań zniechęcających jest przedstawiona w zasadach i warunkach użytkowania zamieszczonych na danej stronie internetowej. Niektórzy operatorzy platform internetowych zamieszczają dodatkowe informacje na temat odpowiedniego mechanizmu w innych częściach swoich stron internetowych, np. w sekcji dotyczącej programu ochrony praw lub w sekcji „pomoc”.

Operatorzy platform internetowych nie stosują środków przewidzianych w ramach obowiązującej polityki w dziedzinie działań zniechęcających w sposób automatyczny. Niekiedy konieczne jest wprowadzenie indywidualnych poprawek – takie kroki są podejmowane w razie potrzeby. Sprzedawca, który w oczywisty sposób działa w złej wierze, może zostać objęty zakazem natychmiast, natomiast sprawca wielokrotnych naruszeń, który dopuścił się pierwszego naruszenia w odległej przeszłości, a powaga tego naruszenia była niewielka, może otrzymać upomnienie zanim jego konto zostanie zawieszone. Niektórzy operatorzy platform internetowych mogą stosować sankcje wyłącznie w odniesieniu do poszczególnych przypadków, choć ze zbliżonymi rezultatami i skutecznością. Przy podejmowaniu decyzji dotyczącej tego, jakie działania zniechęcające należy podjąć, pod uwagę bierze się szereg czynników, takich jak powaga naruszenia obowiązującej polityki, liczba domniemanych naruszeń, to, czy dane naruszenie było pierwszym, czy kolejnym naruszeniem, czas, jaki upłynął od wcześniejszego naruszenia, informacje zwrotne przekazane przez sprzedawcę, język oferty sugerujący wyraźny zamiar naruszenia obowiązujących zasad, zakres działalności sprzedawcy prowadzonej zgodnie z prawem oraz inne, bardziej podejrzane zachowania, takie jak dążenie do uniknięcia wykrycia. W konsekwencji wprowadzenie jednej, jednolitej definicji działania zniechęcającego okazało się niemożliwe.

Zapewnienie komunikacji między właścicielami praw a operatorami platform internetowych ma kluczowe znaczenie dla kwestii wdrażania skutecznych strategii odnoszących się do sprawców wielokrotnych naruszeń. Operatorzy platform internetowych muszą otrzymywać informacje od właścicieli praw, którzy padli ofiarą naruszenia; w przeciwnym wypadku skuteczność stosowanych przez nich strategii odnoszących się do sprawców wielokrotnych naruszeń będzie mniejsza. Szereg operatorów platform internetowych opracowało specjalistyczne narzędzia zgłaszania i udostępniło je właścicielom praw w celu usprawnienia wzajemnej wymiany informacji, uwzględniając proces przekazywania informacji zwrotnych zgłaszającemu właścicielowi praw przy zapewnieniu poszanowania uzasadnionego interesu zainteresowanych stron.

Działania zniechęcające wywierają natychmiastowy wpływ na sprzedawców, niezależnie od tego, czy ich zastosowanie jest uzasadnione, czy też nie, w postaci: utraty możliwości sprzedaży danego przedmiotu, utraty czasu zainwestowanego w organizację obowiązkowych szkoleń lub w ustanawianie dodatkowych środków bezpieczeństwa; utraty statusu sprzedawcy cieszącego się szczególnym zaufaniem, co prowadzi do obniżenia poziomu zaufania konsumentów i, tym samym, obniżenia średniej ceny sprzedaży; ponadto wprowadzenie ograniczeń sprzedaży skutkujących zawężeniem zakresu działalności przedsiębiorstwa może doprowadzić do powstania nadwyżki zapasów, utraty inwestycji oraz do strat gospodarczych; trwałe zawieszenia mogą narazić na ryzyko całe przedsiębiorstwo (w tym również jego pracowników i partnerów biznesowych). W konsekwencji operatorzy platform internetowych stosują działania zniechęcające niechętnie i przy dochowaniu należytej staranności.

Strategie odnoszące się do sprawców wielokrotnych naruszeń mają szczególne znaczenie dla właścicieli praw, ponieważ sprawcy takich naruszeń wyrządzają im największe szkody, w szczególności jeżeli wskutek stosowania wprowadzających w błąd praktyk są w stanie kontynuować obrót podrobionymi towarami. Właściciele praw w dalszym ciągu twierdzą, że sprawcy wielokrotnych naruszeń, którzy zajmowali się sprzedażą podrobionych towarów na różnych platformach internetowych, posługując się wieloma różnymi nazwami użytkownika, od dłuższego czasu pozostają bezkarni. Właściciele praw powiadamiają operatorów platform internetowych o wykryciu sprawców wielokrotnych naruszeń oraz o przypadkach ponownego pojawienia się wcześniej usuniętych ofert w oparciu o wyniki dochodzeń prowadzonych we własnym zakresie. Właściciele praw nie zawsze mają jednak możliwość wykrycia, a następnie zidentyfikowania sprawców ponownych naruszeń, na przykład z uwagi na fakt, że dana strona nie została wyposażona w wyszukiwarkę danych dotyczących sprzedawców.

Uznano, że operatorzy platform internetowych podejmują bardziej zdecydowane działania wobec sprawców wielokrotnych naruszeń, niż miało to miejsce wcześniej, bądź z własnej inicjatywy, bądź na wniosek poszkodowanej zainteresowanej strony (poszkodowanych zainteresowanych stron), przy czym kierują się oni swoim własnym osądem, biorąc pod uwagę wszystkie szczególne okoliczności danej sprawy[14]. Dlatego też nie wszystkie powiadomienia dotyczące sprawców ponownych naruszeń prowadzą do zawieszenia lub likwidacji konta danego sprzedawcy. Od momentu wejścia w życie protokołu ustaleń operatorzy platform internetowych lepiej informują właścicieli praw na temat swojej polityki dotyczącej działań zniechęcających i sposobów jej stosowania. Niektórzy operatorzy platform internetowych i właściciele praw prowadzą dwustronną wymianę informacji na temat pojedynczych przypadków naruszenia obowiązujących zasad, ale taka praktyka nie jest powszechnie stosowana.

Wszyscy operatorzy platform internetowych ustanowili środki techniczne i proceduralne służące do wykrywania sprawców wielokrotnych naruszeń i uniemożliwiające sprawcom wielokrotnych naruszeń objętym zakazem ponowne zarejestrowanie się na odpowiednich stronach internetowych. Skuteczność wysiłków podejmowanych w tym zakresie jest ograniczona z uwagi na utajony charakter działalności prowadzonej przez sprzedawców działających w złej wierze. Opisana sytuacja może ulec poprawie wyłącznie dzięki nasileniu działań w zakresie wzajemnej wymiany informacji i prowadzenia bezpośredniej współpracy między operatorami platform internetowych a właścicielami praw.

Sygnatariusze inwestują w opracowywanie narzędzi i praktyk służących eliminowaniu sprawców wielokrotnych naruszeń. Te wspólne wysiłki przynosiły coraz lepsze rezultaty na przestrzeni ostatniego roku. W niektórych przypadkach udało się osiągnąć spektakularne sukcesy[15]. Niemniej jednak wzmożenie wysiłków na rzecz wyjaśnienia kwestii związanych z praktycznym wdrażaniem działań w tym zakresie może przyczynić się do zwiększenia wydajności operacyjnej środków podejmowanych wobec sprawców wielokrotnych naruszeń.

3.5.        Współpraca, w tym wymiana informacji

Współpraca i wymiana informacji ma kluczowe znaczenie dla skuteczności środków proaktywnych i zapobiegawczych. Wszyscy operatorzy platform internetowych przyjęli swoją politykę w zakresie praw własności intelektualnej i opublikowali jej treść na odpowiednich stronach internetowych. Wszyscy z nich udzielają szczegółowych informacji na temat tej polityki. Zasady stosowanej polityki znajdują również wyraźne odzwierciedlenie w zasadach i warunkach korzystania z danych stron, a także w treści umów zawieranych ze sprzedawcami. Wszyscy operatorzy platform internetowych egzekwują postanowienia obowiązującej polityki w zakresie praw własności intelektualnej.

Szereg operatorów platform internetowych opracowało specjalne programy współpracy w dziedzinie ochrony praw, które często stanowią podstawę dla rozszerzonej współpracy między zainteresowanymi operatorami platform internetowych a właścicielami znaków towarowych. Zakres uczestnictwa właścicieli praw we wdrażaniu tych programów różni się w zależności od strony internetowej. Od momentu wejścia w życie protokołu ustaleń szereg właścicieli praw przystąpiło do tych programów, kierując się swoimi konkretnymi potrzebami[16].

Postanowienia protokołu ustaleń nie zabraniają sygnatariuszom wymieniania innych lub bardziej szczegółowych informacji, na przykład na zasadzie dwustronnej wymiany informacji obwarowanej dodatkowymi warunkami. Niektórzy operatorzy platform internetowych ujawnili dodatkowe analizy statystyczne dotyczące usuniętych ofert (zarówno wskutek podjęcia działań o charakterze proaktywnym, jak i wskutek otrzymania wniosku o zastosowanie procedur zgłaszania i usuwania) – informacje te okazały się przydatne. Operatorzy platform internetowych zgodzili się ujawnić, na żądanie, tożsamość i dane kontaktowe domniemanych sprawców naruszeń, zgodnie z odpowiednimi przepisami w zakresie ochrony danych. Odnotowano tylko jeden przypadek zgłoszenia przez sygnatariuszy problemu związanego z tym aspektem protokołu ustaleń[17].

3.6.        Zaufanie konsumentów, udzielanie im informacji i zapewnienie ich ochrony

Zaufanie konsumentów stanowi kluczowy czynnik warunkujący powodzenie działalności prowadzonej przez wszystkich sygnatariuszy. Dlatego też wszyscy sygnatariusze dążą do zapewnienia odpowiedniej ochrony konsumentów przed ryzykiem zetknięcia się z podrobionymi towarami, poszukując rozwiązań umożliwiających przyznanie należytej rekompensaty konsumentom działającym w dobrej wierze, którzy dokonali niezamierzonego zakupu podrobionych towarów.

Wszyscy operatorzy platform internetowych udzielają konsumentom informacji na temat najlepszych praktyk w zakresie bezpiecznego korzystania z oferowanych przez nich usług i identyfikowania podejrzanych ofert.

Wszyscy więksi operatorzy platform internetowych wprowadzili systemy wypłacania odszkodowań za poniesione szkody. Te systemy ochrony nabywcy różnią się jednak istotnie między sobą, jeżeli chodzi o ich zakres i stosowane w ich ramach procedury. Na przykład jedna z platform internetowych oferuje możliwość skorzystania z pełnej gwarancji ochrony przed podrobionymi towarami i przechowuje środki pieniężne w depozycie do momentu zakończenia transakcji i uznania jej za satysfakcjonującą przez nabywcę. Poza zwracaniem poniesionych kosztów za pośrednictwem systemu płatności online, operatorzy platform internetowych oferują również konsumentom możliwość uzyskania rekompensaty w ramach odpowiednich programów ochrony nabywcy lub w ramach kompleksowej polityki zwrotów. Szereg operatorów platform internetowych pomaga konsumentom uzyskać zwrot poniesionych kosztów od danego sprzedawcy. W tym kontekście należy zauważyć, że w prawodawstwie UE przewidziano minimalne zasady ochrony konsumentów nabywających podrobione towary od profesjonalnych sprzedawców. W przypadkach, w których operator platformy internetowej pełni rolę profesjonalnego sprzedawcy, przepisy dyrektywy 1999/44/WE w sprawie sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji przyznają konsumentowi prawo do zamiany zakupionego towaru na autentyczny przedmiot, a w przypadku, gdy nie jest to możliwe, do uzyskania zwrotu kosztów.

Rozczarowani konsumenci, którzy nabyli podrobione towary, często kontaktują się z właścicielami praw, którzy nie brali udziału w danej transakcji sprzedaży[18]. Oczywiście właściciele praw zasadniczo nie są zobowiązani do zaoferowania konsumentowi rekompensaty ani zaproponowania mu pomocy w dochodzeniu odszkodowania. Szereg właścicieli praw podejmuje jednak szczególne wysiłki w tym zakresie.

Szereg operatorów platform internetowych prowadzi systematyczne działania mające na celu zachęcenie konsumentów do zgłaszania przypadków wykrycia podrobionych towarów lokalnym organom ścigania. Również niektóre organy krajowe, takie jak urzędy nadzoru nad konkurencją oraz urzędy ds. ochrony konsumentów, zgłaszają zwykle przypadki domniemanego naruszenia ochrony konsumentów, w tym publikowanie reklam wprowadzających w błąd, stosowanie nieuczciwych praktyk handlowych oraz nieprzestrzeganie przepisów w zakresie znakowania produktów.

Wszyscy sygnatariusze zgodzili się co do tego, że poprawa ochrony konsumentów jest jednym z głównych celów przedmiotowego protokołu ustaleń. Sygnatariusze nie zgłosili żadnych przypadków otrzymania negatywnych informacji zwrotnych od konsumentów[19]. Pewien operator platformy internetowej stwierdził wręcz, że liczba negatywnych informacji zwrotnych dotyczących sprzedawców oraz roszczeń zgłaszanych przez niezadowolonych nabywców zmniejszyła się o 30 % od początku 2011 r.

3.7.        Komunikacja zewnętrzna i podnoszenie poziomu świadomości

Stowarzyszenia handlowe odgrywają istotną rolę w realizacji celów wyznaczonych w protokole ustaleń. Znaczenie szeregu stowarzyszeń handlowych w tworzeniu konstruktywnych relacji miedzy właścicielami praw a operatorami platform internetowych okazało się kluczowe. O ile niektóre stowarzyszenia handlowe faktycznie egzekwują odpowiednie prawa w imieniu swoich członków, przy czym wszystkie z nich reprezentują również interesy swoich członków oraz koordynują proces wypracowywania wspólnych stanowisk dotyczących postanowień protokołu ustaleń w imieniu swoich członków, stowarzyszenia handlowe odgrywają również decydującą rolę w rozpowszechnianiu koncepcji leżących u podstaw protokołu ustaleń i w zachęcaniu swoich członków do przestrzegania ustanowionych w nim zasad. Większość stowarzyszeń handlowych rozpowszechniała informacje na temat postępu prac związanych z opracowywaniem protokołu ustaleń oraz promowała związane z nim korzyści za pośrednictwem aktualizacji zamieszczanych na swoich stronach internetowych, elektronicznych okólników przesyłanych do swoich członków i sesji informacyjnych organizowanych podczas konferencji.

Sygnatariusze uznali istotność kwestii utrzymania odpowiedniego poziomu zaangażowania organów krajowych w zwalczaniu obrotu podrobionymi towarami w internecie oraz udzielania pełnych informacji na temat protokołu ustaleń i powiązanych z nim zmian agencjom zajmującym się prawami własności intelektualnej, jak również posłom do Parlamentu Europejskiego. Wszyscy sygnatariusze podkreślili korzyści związane z nasileniem tego rodzaju działań w zakresie podnoszenia poziomu świadomości po przyjęciu niniejszego sprawozdania.

Na szczeblu UE odniesienia do protokołu ustaleń zostały zawarte w odpowiednich komunikatach politycznych[20]. Podobne inicjatywy pojawiły się również na szczeblu państw członkowskich[21]. Na szczeblu międzynarodowym postanowienia protokołu ustaleń są promowane na międzynarodowych forach, takich jak forum WIPO[22] i WTO, a także w ramach dyskusji prowadzonych z najważniejszymi partnerami handlowymi UE.

3.8.        Analiza porównawcza skutków stosowania protokołu ustaleń

Sygnatariusze przekazali Komisji znaczną ilość danych dotyczących funkcjonowania protokołu ustaleń i jego wpływu na prowadzoną przez nich działalność na potrzeby niniejszego sprawozdania. Większość tych danych została objęta klauzulą poufności, ponieważ zawierały one szczególnie chronione informacje handlowe, dlatego też ich bezpośrednie przytoczenie nie jest możliwe.

Pomimo wszystkich wysiłków podejmowanych w tym obszarze, na stronach internetowych należących do wszystkich operatorów platform internetowych w dalszym ciągu znajdują się oferty sprzedaży podrobionych towarów. Sprzedawcy podrobionych towarów zwiększyli swoje umiejętności w zakresie prezentowania ofert w taki sposób, że stwierdzenie, czy dany produkt został podrobiony, czy też jest produktem autentycznym wyłącznie w oparciu o treść oferty internetowej staje się niekiedy niemożliwe. Sytuacja ta dowodzi, że zakres stosowania środków proaktywnych i zapobiegawczych opierających się na słowach kluczowych lub obrazkach, jak również na cenach, jest ograniczony.

Wielu sygnatariuszy zainwestowało środki w opracowanie odpowiednich wskaźników (tzw. kluczowe wskaźniki skuteczności działania) w celu umożliwienia pomiaru dokonującego się postępu oraz sprawowania nadzoru nad wdrażaniem i funkcjonowaniem protokołu ustaleń w niezawodny i przejrzysty sposób. Ponieważ tego rodzaju wskaźniki muszą uwzględniać szczególne cechy różnych modeli biznesowych, jak również charakterystykę odpowiednich towarów i sektorów, opracowanie jednego zestawu wskaźników pomiarów, który mógłby być stosowany przez różnych sygnatariuszy, okazało się niemożliwe. W konsekwencji nie udało się uzyskać wartości podstawowych, które mogłyby pełnić rolę wektora ilościowego wykorzystywanego do oceniania wpływu protokołu ustaleń i przekazywania informacji na temat tego wpływu.

Aby umożliwić monitorowanie tendencji związanych z ofertami sprzedaży podrobionych towarów zamieszczanymi na stronach wchodzących w skład odpowiednich platform internetowych, szereg właścicieli praw przystąpiło do systematycznego wdrażania programów analizy zakupu, które powtórzono kilkukrotnie w zbliżonych okolicznościach. Programy te okazały się pomocne przy określaniu tendencji w obrocie podrobionymi towarami.

Pewien operator platformy internetowej stwierdził, że począwszy od połowy 2011 r. zaobserwował znaczny spadek (o 20 %) liczby sprawozdań dotyczących procedur zgłaszania i usuwania składanych przez właścicieli praw, co prawdopodobnie było związane ze zmniejszeniem się liczby podejrzanych ofert zamieszczanych na platformie. Operator ten zaobserwował również, że w tym samym okresie liczba przypadków proaktywnego usunięcia podejrzanych przedmiotów wskutek zastosowania środków proaktywnych i zapobiegawczych niemal się podwoiła. Pewien właściciel praw zgłosił, że w ubiegłym roku osoby odpowiedzialne za zarządzanie należącym do niego znakiem towarowym wysłały prawie 120 000 powiadomień dotyczących wykrycia treści naruszających obowiązujące przepisy do pośredników internetowych, z których zaledwie 0,005 % okazało się nieuzasadnionych.

Inny znaczący operator platformy internetowej poinformował, że w trzecim kwartale 2012 r. zablokował lub poważnie ograniczył dostęp do kont 8 600 sprzedawców po tym, gdy okazało się, że zamieszczali oni podejrzane oferty dotyczące towarów opatrzonych znakami towarowymi należącymi do sygnatariuszy protokołu ustaleń. Choć konkretne dane statystyczne dotyczące sygnatariuszy protokołu ustaleń i obejmujące te same okresy w ubiegłych latach nie są dostępne, ostrożna ekstrapolacja tych wartości sugeruje wystąpienie wzrostu w porównaniu z ubiegłymi latami. Pewien właściciel praw stwierdził, że od momentu przyjęcia protokołu ustaleń liczba sprawców wielokrotnych naruszeń zmniejszyła się o połowę w ujęciu kwartalnym. Inny właściciel praw również zwrócił uwagę na istotny spadek liczby sprawców wielokrotnych naruszeń, którzy w dalszym ciągu prowadzili działalność na tych samych platformach internetowych. W maju 2012 r. odsetek aktywnych sprawców wielokrotnych naruszeń wynosił 15,7 %, podczas gdy w sierpniu 2012 r. jego wartość uległa zmniejszeniu do zaledwie 5 %.

Zgodnie z informacjami przedstawionymi w sprawozdaniach przekazanych przez sygnatariuszy wpływ protokołu ustaleń na liczbę ofert dotyczących sprzedaży podrobionych towarów zamieszczanych na stronach odpowiednich platform internetowych był zróżnicowany. Pewien właściciel praw poinformował o stałym spadku odsetka podrobionych towarów należących do konkretnej kategorii produktów na dużej platformie internetowej z 40 % do 0 %. Ten sam właściciel praw odnotował również ogólne zmniejszenie się liczby ofert sprzedaży podrobionych towarów na stronach należących do innej dużej platformy internetowej. Inny właściciel praw zgłosił spadek liczby nieuczciwych sprzedawców o 50 % oraz zmniejszenie liczby nielegalnych ofert o 30 % na tej samej platformie internetowej. Kolejny właściciel wskazał około 12 000 aktywnych, indywidualnych sprzedawców towarów opatrzonych należącym do niego znakiem towarowym na konkretnej platformie internetowej w trakcie jednego tygodnia jesienią 2012 r., z których 9 % prowadziło handel podrobionymi towarami na pięciu dużych rynkach UE. Przedstawione wyniki wskazują, że sprzedaż podrobionych towarów zaczyna przenosić się na platformy internetowe stosujące mniej rygorystyczną politykę w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej (dotyczy to głównie platform nieobjętych zakresem protokołu ustaleń), co może sugerować, że protokół ustaleń wspiera stosowanie dobrych praktyk i powinien zostać rozszerzony na nowych sygnatariuszy, aby zachować skuteczność jako środek o charakterze dobrowolnym.

Tylko jeden operator platformy internetowej przekazał dane na temat zgłoszeń dotyczących nieprzyjemnych doświadczeń związanych z zakupem (spadek o 30 % od początku 2011 r.).

Ze sprawozdań przekazanych przez sygnatariuszy wynika, że przedsiębiorstwa przywiązują różną wagę do kwestii aktywnego zwalczania obrotu podrobionymi towarami. Wielkość zasobów finansowych i ludzkich przeznaczanych na realizację tego celu odzwierciedla te priorytety. Zapewnienie ochrony znaku towarowego wiąże się z koniecznością poniesienia znacznych kosztów. Pewien właściciel praw poinformował, że wydaje ponad 3 miliony EUR rocznie na środki ochrony znaku towarowego, uwzględniając działania związane z monitorowaniem usług świadczonych online i powiadamianiem o wykryciu ofert naruszających prawa własności intelektualnej. Jeden z operatorów platform internetowych przedstawił całkowite koszty związane z zasobami ludzkimi niezbędnymi do zapewnienia skutecznej realizacji programu zwalczania obrotu podrobionymi towarami, których wysokość była zbliżona do kwoty przytoczonej powyżej. Inny znaczący właściciel praw poinformował, że co roku ponosi z tego tytułu koszty w wysokości 1 miliona EUR. Z drugiej strony jeden z właścicieli praw stwierdził, że wydaje zaledwie kilka tysięcy euro rocznie na środki ochrony znaku towarowego. Operatorzy platform internetowych zdają się przeznaczać znaczne ilości zasobów na wdrażanie środków w zakresie zwalczania obrotu podrobionymi towarami. Kilku operatorów platform internetowych poinformowało, że około 40 członków zatrudnianego przez nich personelu bierze w ten czy inny sposób udział w działaniach w zakresie zwalczania obrotu podrobionymi towarami. Pewien operator platformy powołał specjalny zespół ds. działań w zakresie zwalczania obrotu podrobionymi towarami, który udziela wsparcia operacyjnego zespołowi ds. kontaktów z właścicielami praw. Wszyscy operatorzy platform internetowych w dalszym ciągu inwestują w dodatkowe narzędzia komputerowe w takich obszarach jak sprawozdawczość dotycząca procedur zgłaszania i usuwania, stosowanie środków proaktywnych i zapobiegawczych, monitorowanie sprawców wielokrotnych naruszeń i przekazywanie informacji na ich temat oraz obsługa klienta. Kwoty przeznaczane na realizację tych celów są oczywiście proporcjonalne do wielkości danej platformy i jej zasięgu geograficznego. Ma to odpowiednio zastosowanie do poszczególnych właścicieli praw.

Szereg operatorów platform internetowych wspomniało o przeprowadzeniu dość znacznych inwestycji w działania związane z podnoszeniem poziomu świadomości, takie jak prowadzenie kampanii w zakresie zwalczania obrotu podrobionymi towarami we współpracy z projektantami, organizowanie warsztatów edukacyjnych dla małych i średnich przedsiębiorstw, a także corocznej konferencji poświęconej kwestiom związanym ze zwalczaniem obrotu podrobionymi towarami. Stowarzyszenia handlowe również prowadzą aktywne działania w zakresie podnoszenia poziomu świadomości swoich członków. Niektórzy właściciele praw poruszali kwestie związane z protokołem ustaleń na publicznych konferencjach.

4.           Dalsze działania

Zjawisko obrotu podrobionymi towarami w internecie to ruchomy cel. Technologia i modele biznesowe wykorzystywane przez fałszerzy nieustannie się zmieniają. Dlatego też operatorzy platform internetowych i właściciele praw muszą zachować czujność i pozostawać w gotowości do natychmiastowego podjęcia odpowiednich działań, o ile okaże się to konieczne.

Zakończył się okres próbny przeznaczony na zbadanie wpływu protokołu ustaleń. Dzięki staraniom sygnatariuszy można uznać, że protokół funkcjonuje w zadowalający sposób. Obecnie wydaje się, że wprowadzanie zmian w treści protokołu ustaleń nie jest konieczne. Obowiązujące przepisy zostały sformułowane w taki sposób, aby dawały możliwość podejmowania szybkich działań w przypadku wystąpienia nowych zjawisk. Niemniej jednak w kwestii operacyjnego wdrażania protokołu wciąż można wprowadzić pewne usprawnienia, jeżeli ma on zostać uznany za przykład „najlepszej praktyki”.

Wydaje się, że najlepszym sposobem uzyskania postępów w zwalczaniu sprzedaży podrobionych towarów jest konsolidacja dotychczasowych osiągnięć i dalsze usprawnianie funkcjonowania protokołu ustaleń. W związku z tym sygnatariusze nakreślili następujące kierunki prac:

Przedłużenie okresu obowiązywania protokołu ustaleń i dokonanie jego przeglądu po upływie kolejnych dwóch lat

Opierając się na obecnie obowiązującej wersji protokołu ustaleń, sygnatariusze zobowiązali się do dalszego przestrzegania postanowień protokołu przez kolejne dwa lata[23]. W tym okresie sygnatariusze chcą co roku organizować dwa posiedzenia pod auspicjami Komisji Europejskiej. Posiedzenie plenarne zorganizowane wiosną byłoby poświęcone ogólnym kwestiom politycznym. Podczas posiedzenia organizowanego jesienią w większym stopniu skoncentrowano by się na kwestiach operacyjnych[24].

Sygnatariusze protokołu ustaleń i Komisja Europejską zgadzają się co do tego, że należy przeprowadzać okresowy przegląd mający na celu ocenienie, czy postanowienia protokołu ustaleń są w dalszym ciągu odpowiednie do zwalczania zamieszczanych w internecie ofert sprzedaży podrobionych towarów. Dlatego też Komisja zaplanuje organizację drugiego przegląd protokołu zbliżonego do przedmiotowego przeglądu pod koniec 2014 r. Do tego czasu należy określić wspólne ramy w zakresie kluczowych wskaźników skuteczności działania, które byłyby wykorzystywane do pomiaru poziomu zaangażowania sygnatariuszy.

Przedmiotowa ocena wykazała, że istnieje możliwość dalszego usprawnienia procesu wdrażania protokołu ustaleń. Należy w dalszym ciągu organizować spotkania dwustronne z udziałem sygnatariuszy, aby umożliwić im wymianę informacji na temat konkretnych problemów oraz podejmowanie wspólnych prób wypracowania praktycznych rozwiązań tych problemów. Ponadto, i w razie wystąpienia takiej potrzeby, skutecznym rozwiązaniem mogłoby być rozszerzenie roli Komisji jako moderatora i przekształcenie tej roli w funkcję w większym stopniu związaną z mediacją naprawczą w określonych przypadkach. Wprowadzenie takiej funkcji może okazać się przydatne w kontekście rozwiązywania problemów dotyczących drażliwych kwestii istotnych dla ograniczonej grupy sygnatariuszy.

Sygnatariusze oraz Komisja Europejska wspólnie opracują rozszerzoną strategię komunikowania, która powinna ułatwić czerpanie pełnych korzyści wynikających z protokołu ustaleń, w ramach podejmowanych wysiłków na rzecz ustanowienia najlepszych praktyk właścicieli praw i operatorów platform internetowych w zakresie ograniczania obrotu podrobionymi towarami w internecie.

Rozszerzenie zakresu obowiązywania protokołu ustaleń na dodatkowe podmioty

Opierając się na dotychczasowych doświadczeniach, sygnatariusze uzgodnili, że warto byłoby rozszerzyć zakres obowiązywania protokołu ustaleń na dodatkowe podmioty, aby uwzględnić nowe platformy internetowe, dystrybutorów, właścicieli praw i stowarzyszenia handlowe. Poszerzenie zakresu obowiązywania protokołu ustaleń poprzez przyjęcie nowych sygnatariuszy, w szczególności pochodzących z dodatkowych sektorów lub terytoriów, którzy wyrażają gotowość do przestrzegania jego postanowień i dysponują odpowiednią zdolnością w tym zakresie, jest postrzegane jako kolejny kluczowy krok w procesie zwiększania jego skuteczności. Prowadzone działania powinny koncentrować się na przedsiębiorstwach i stowarzyszeniach handlowych, które są zdolne odegrać kluczową rolę w realizacji celów wyznaczonych w protokole ustaleń i które mogłyby wnieść wartość dodaną w tym kontekście.

W celu zwiększenia stopnia rozpowszechnienia najlepszych praktyk i ułatwienia przestrzegania postanowień protokołu ustaleń sygnatariusze i Komisja Europejska będą dążyli do zapewnienia wsparcia na rzecz operatorów platform internetowych i właścicieli praw niebędących sygnatariuszami protokołu, aby umożliwić im, w stosownych przypadkach, dostosowanie odpowiednich procesów biznesowych i narzędzi wsparcia. Unijne centrum monitorowania naruszeń praw własności intelektualnej również powinno odgrywać istotną rolę w tym procesie.

W celu zapewnienia dalszej poprawy ochrony konsumentów przewidzianej w protokole ustaleń oraz w celu zagwarantowania, aby korzystanie z protokołu zapewniało rygorystyczną ochronę praw podstawowych, Komisja będzie w dalszym ciągu podejmowała wysiłki na rzecz zwiększenia zaangażowania przedstawicieli organizacji konsumenckich oraz grup obrony praw obywatelskich w prowadzone działania, a najlepiej zapewnienia ich pełnego udziału w tych działaniach. Operatorzy platform internetowych i właściciele praw również powinni poszukiwać nowych sposobów zwiększenia ochrony konsumentów, które wykraczają poza rozwiązania uzgodnione w ramach protokołu ustaleń.

Załącznik: Wykaz stron internetowych i znaków towarowych objętych zakresem stosowania protokołu ustaleń

Znaki towarowe objęte zakresem protokołu ustaleń

Grupa Adidas

1.           Adidas 2.           Y-3 3.           Reebok 4.           Rockport 5.           Taylor Made 6.           CCM

Grupa Allianz Amer Sports

1.           ARC’TERYX 2.           MAVIC 3.           SALOMON 4.           SUUNTO 5.           PRECOR 6.           ATOMIC 7.           WILSON 8.           BONFIRE

Burberry

1.           Burberry

Gant

1.           GANT 2.           GANT RUGGER

Lacoste

1.           Lacoste

Grupa Lego

1.           Lego

Grupa LVMH

1.           Louis Vuitton 2.           Dior Couture

Mattel, Inc.

1.           Barbie 2.           Hot Wheels 3.           Fisher-Price 4.           Matchbox 5.           Corolle 6.           UNO 7.           Scrabble 8.           Monster High

Microsoft

1.           Microsoft 2.           XBOX 3.           Microsoft Windows 4.           Microsoft Office 5.           Microsoft Windows Server

Nike 1.           NIKE 2.           CONVERSE 3.           UMBRO

Nokia 1.           NOKIA 2.           CONNECTING PEOPLE 3.           VERTU 4.           V

Procter & Gamble 1.           Gillette 2.           OralB 3.           Olay

Richemont 1.           Alfred Dunhill 2.           Azzedine Alaia 3.           Baume Mercier 4.           Cartier 5.           Chloe 6.           IWC 7.           Jaeger LeCoultre 8.           Lancel 9.           Lange & Sohne 10.         Montblanc 11.         Panerai 12.         Piaget 13.         Purdey 14.         Roger Dubuis 15.         Shanghai Tang 16.         Vacheron Constantin 17.         Van Cleef & Arpels

Unilever 1.           Dove 2.           Axe/Lynx 3.           Sure/Rexona 4.           Vaseline 5.           Pond’s 6.           Radox 7.           Duschdas 8.           St Ives 9.           Persil (wyłącznie w Zjednoczonym Królestwie, Irlandii i Francji; w pozostałych państwach stanowi własność firmy Henkel) 10.         Surf 11.         Omo 12.         Comfort 13.         Cif 14.         Sunsilk 15.         VO5 16.         TRESemmé 17.         Nexxus 18.         Brylcreem 19.         Knorr 20.         Lipton 21.         PG Tips 22.         Slimfast 23.         Signal 24.         Close Up 25.         Prodent 26.         Mentadent 27.         Pepsodent 28.         Zwitsal 29.         Fissan

Strony internetowe objęte zakresem protokołu ustaleń

Grupa MIH

1.           allegro.pl 2.           aukro.bg 3.           aukro.cz 4.           aukro.sk 5.           osta.ee 6.           qxl.dk 7.           qxl.no 8.           ricardo.ch 9.           ricardo.gr 10.         teszvesz.hu 11.         tuktuk.lt 12.         vatera.hu

eBay 1.           ebay.at 2.           ebay.be 3.           ebay.ch 4.           ebay.cz 5.           ebay.de 6.           eim.ebay.dk 7.           eim.ebay.fi 8.           ebay.fr (z wyjątkiem sekcji ogłoszeń drobnych) 9.           eim.ebay.gr 10.         eim.ebay.hu 11.         ebay.ie 12.         ebay.it/classico (z wyjątkiem sekcji ogłoszeń drobnych) 13.         ebay.nl 14.         eim.ebay.no 15.         ebay.pl 16.         eim.ebay.pt 17.         ebay.es/classico (z wyjątkiem sekcji ogłoszeń drobnych) 18.         eim.eBay.se 19.         ebay.co.uk

Price Minister/ Rakuten

1.           http://www.priceminister.com 2.           http://www.priceminister.fr 3.           http://www.priceminister.es Amazon

1.           amazon.co.uk 2.           amazon.fr 3.           amazon.de 4.           amazon.it 5.           Amazon.es

[1]               Zgodnie z art. 41 protokołu ustaleń, http://ec.europa.eu/internal_market/iprenforcement/docs/memorandum_04052011_en.pdf.

[2]               Sygnatariuszami protokołu ustaleń są następujące podmioty: grupa Adidas, AIM (Europejskie Stowarzyszenie Marek), Allianz Deutscher Produzenten — Film & Fernsehen e..V, grupa Amer Sports, Grupa ds. Przeciwdziałania Podrabianiu Towarów (ACG), Amazon, Międzynarodowe Biuro Zrzeszające Stowarzyszenia Zarządzające Prawami do Nagrań i Reprodukcji Mechanicznej (BIEM), Burberry, Inicjatywa Środowisk Biznesowych na rzecz Powstrzymania Obrotu Towarami Podrobionymi i Piractwa (BASCAP), eBay, Europejska Konfederacja Tekstylna i Odzieżowa (EURATEX), Federacja Stowarzyszeń Sportowych i Stowarzyszeń ds. Gier Zespołowych (FSPA), Federazione Moda Italia, Federacja Europejskiego Przemysłu Produkującego Artykuły Sportowe (FESI), Gant AB, Bundesverband der Schuhindustrie e.V., Federacja Producentów Oprogramowania Interaktywnego (ISFE), Międzynarodowa Federacja Producentów Materiałów Wideo (IVF), Włoskie Towarzystwo Handlu Zagranicznego (AICE), Lacoste, grupa Lego, grupa LVMH, Mattel Inc., Microsoft, grupa MIH, Stowarzyszenie Producentów Filmowych (MPA), EMEA, Nike, Nokia, grupa Price-Minister – Rakuten, Procter & Gamble, Richemont, Szwedzka Grupa ds. Zwalczania Podrabiania Towarów (SACG) oraz Unilever.

[3]               Zgodnie z art. 40 protokołu ustaleń po podpisaniu protokołu (które miało miejsce w dniu 4 maja 2011 r.) obowiązywał będzie dwunastomiesięczny okres oceny. Mimo że początkowo okres oceny miał wynosić dwanaście miesięcy, sygnatariusze jednomyślnie zgodzili się wydłużyć ten okres o dodatkowe sześć miesięcy, aby umożliwić przeprowadzenie kompleksowej analizy wszystkich środków przewidzianych w protokole ustaleń.

[4]               http://ec.europa.eu/internal_market/iprenforcement/stakeholders/index_en.htm.

[5]               COM(2009) 467 final z 11.9.2009: Poprawa egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym.

[6]               COM(2011) 287 final z 24.5.2011: Jednolity rynek w obszarze praw własności intelektualnej – Wspieranie kreatywności i innowacji celem zapewnienia wzrostu gospodarczego, atrakcyjnych miejsc pracy oraz wysokiej jakości produktów i usług w Europie.

[7]               Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 22 września 2010 r. w sprawie poprawy egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym; http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2012:050E:0048:0055:PL:PDF.

[8]               Rezolucja Rady z dnia 1 marca 2010 r. w sprawie poprawy egzekwowania praw własności intelektualnej na rynku wewnętrznym, Dz. U. C 56 z 6.3.2010, s. 1.

[9]               Komunikat Komisji „Europejski Program na rzecz konsumentów. Zwiększanie zaufania i pobudzanie wzrostu gospodarczego” COM(2012) 225 final.

[10]             Rozdział II sekcja 4 dyrektywy 2000/31/WE, Dz. U. L 178 z 17.7.2000, s. 1.

[11]             Zastosowanie tej wspólnej procedury pozwoliło przedmiotowej platformie internetowej objąć dodatkowe strony internetowe zakresem obowiązywania protokołu ustaleń.

[12]             Wniosek ten należy uznać za wiążący wyłącznie w odniesieniu do procedur zgłaszania i usuwania stosowanych w kontekście przedmiotowego protokołu ustaleń, bez uszczerbku dla funkcjonowania procedur zgłaszania i usuwania wdrażanych na innych obszarach, na których prowadzi się działania w zakresie zwalczania treści niezgodnych z prawem, lub procedur stosowanych przez podmioty niebędące sygnatariuszami przedmiotowego protokołu ustaleń. W szczególności wniosek ten pozostaje bez uszczerbku dla wniosków Komisji dotyczących inicjatywy na temat procedur zgłaszania i podejmowania działań (http://ec.europa.eu/internal_market/e-commerce/notice-and-action/index_en.htm).

[13]             3 kw. 2011 r.: 65/35, tj. 65 % podejrzanych ofert związanych ze znakami towarowymi sygnatariuszy protokołu ustaleń zostało usuniętych w rezultacie podjęcia środków o charakterze proaktywnym, natomiast 35 % ofert usunięto w odpowiedzi na wniosek. 3 kw. 2012 r.: 80/20, tj. 80 % podejrzanych ofert związanych ze znakami towarowymi sygnatariuszy protokołu ustaleń zostało usuniętych w rezultacie podjęcia środków o charakterze proaktywnym, natomiast 20 % ofert usunięto w odpowiedzi na wniosek.

[14]             W swoim sprawozdaniu rocznym dotyczącym zwalczania obrotu podrobionymi towarami jeden z operatorów platform internetowych wskazał, że w 2011 r. zlikwidował 1715 kont użytkownika, co w ujęciu liczbowym stanowiło wzrost o 14 % w porównaniu z 2010 r. Inny operator platformy internetowej w trzecim kwartale 2012 r. zlikwidował lub poważnie ograniczył działalność kilku tysięcy sprzedawców towarów opatrzonych znakami towarowymi stanowiącymi własność sygnatariuszy protokołu ustaleń; operator ten również zwrócił uwagę na wzrost liczby tego rodzaju działań w porównaniu z rokiem ubiegłym.

[15]             Szereg właścicieli praw odnotowało spadek liczby sprawców wielokrotnych naruszeń na kilku platformach internetowych. Pewien właściciel praw stwierdził wręcz, że liczba sprawców wielokrotnych naruszeń praw własności intelektualnej do znaku towarowego będącego jego własnością na jednej z głównych platform internetowych zmniejszyła się o 50 %.

[16]             W przypadku jednej platformy internetowej wszyscy właściciele praw przystąpili do programu ochrony praw. Natomiast w ramach innej platformy internetowej szereg właścicieli praw, którzy ponieśli poważne straty z tytułu sprzedaży podrobionych towarów, przystąpiło do odpowiedniego programu od momentu wejścia w życie protokołu ustaleń; inni właściciele praw korzystają z procedur zgłaszania i usuwania, mimo że nie przystąpili formalnie do samego programu ochrony praw; właściciele praw, którzy nie przystąpili do żadnego programu i którzy nie korzystają z procedur zgłaszania i usuwania, stanowią mniejszość.

[17]             W celu uzyskania dodatkowych informacji zob. również uwagi EIOD z dnia 13 września 2012 r. dotyczące zorganizowanych przez DG ds. Rynku Wewnętrznego i Usług konsultacji społecznych w sprawie procedur zgłaszania nielegalnych treści zamieszczanych przez pośredników internetowych i podejmowania działań w odniesieniu do takich treści; http://www.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/site/mySite/shared/Documents/Consultation/Comments/2012/12-09-13_Comments_DG_MARKT_EN.pdf.

[18]             Typowe przykłady reklamacji składanych przez nabywców na ręce domniemanego producenta dotyczą wadliwych urządzeń elektronicznych powszechnego użytku lub źle uszytych koszulek sportowych. Po przeprowadzeniu kontroli okazuje się, że dany produkt nie został wytworzony przez producenta, do którego skierowano reklamację, ale stanowi towar podrobiony.

[19]             Wśród sygnatariuszy protokołu ustaleń nie ma żadnej organizacji zajmującej się ochroną konsumentów.

[20]             COM(2012) 537 final z 26.9.2012: Promowanie sektora kultury i sektora kreatywnego na rzecz wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia w UE SWD(2012) 286 final z 26.9.2012: Konkurencyjność europejskiego przemysłu luksusowego; COM(2012) 582 wersja ostateczna z 10.10.2012: Aktualizacja komunikatu w sprawie polityki przemysłowej – Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego; COM(2012) 784 final z 18.12.2012: Europejska agenda cyfrowa – Napędzanie rozwoju Europy przy pomocy środków cyfrowych; Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie stworzenia jednolitego rynku cyfrowego. P7-TA(2012)0468, pkt 56.

[21]             Na przykład francuska karta dotycząca zwalczania obrotu podrobionymi towarami w internecie (2009), uzupełniona specjalnymi kartami poświęconymi małym stronom internetowym zamieszczającym ogłoszenia oraz operatorom pocztowym (2012).

[22]             http://www.wipo.int/meetings/en/2012/sct_info_net_ge_12/index.html

[23]             Zgodnie z art. 44 protokołu ustaleń każdy sygnatariusz może w dowolnym momencie zrzec się statusu sygnatariusza protokołu, przekazując odpowiednie powiadomienie pozostałym sygnatariuszom i Komisji Europejskiej.

[24]             W art. 42 protokołu ustaleń przewidziano możliwość przedłużenia obowiązywania protokołu ustaleń po zakończeniu okresu oceny na czas nieokreślony, przy czym takie przedłużenie wiąże się z koniecznością organizowania posiedzeń dwa razy w roku i opracowywania sprawozdania okresowego przez Komisję.