This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52011SC0826
Recommendation for a COUNCIL RECOMMENDATION on the National Reform Programme 2011 of Swedenand delivering a Council opinionon the updated Convergence Programme of Sweden, 2011-2014
Recommendation for a COUNCIL RECOMMENDATION on the National Reform Programme 2011 of Swedenand delivering a Council opinionon the updated Convergence Programme of Sweden, 2011-2014
Recommendation for a COUNCIL RECOMMENDATION on the National Reform Programme 2011 of Swedenand delivering a Council opinionon the updated Convergence Programme of Sweden, 2011-2014
Recommendation for a COUNCIL RECOMMENDATION on the National Reform Programme 2011 of Swedenand delivering a Council opinionon the updated Convergence Programme of Sweden, 2011-2014
Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform Szwecji z
2011 r.
oraz zawierające opinię Rady
na temat zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2011-2014
przedstawionego przez Szwecję RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121 ust. 2 i
art. 148 ust. 4, uwzględniając rozporządzenie
Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru
pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych[1],
w szczególności jego art. 9 ust. 3, uwzględniając zalecenie Komisji
Europejskiej[2], uwzględniając konkluzje Rady
Europejskiej, uwzględniając opinię Komitetu
Zatrudnienia, po konsultacji z Komitetem
Ekonomiczno-Finansowym, a
także mając na uwadze, co następuje: (1)
W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska
przyjęła wniosek Komisji Europejskiej dotyczący wprowadzenia
nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego,
zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji
polityki gospodarczej, która skupiać się będzie na
najważniejszych obszarach wymagających podjęcia
działań służących pobudzeniu europejskiego
potencjału w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności. (2)
W dniu 13 lipca 2010 r. Rada przyjęła
zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw
członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października
2010 r. decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki
zatrudnienia państw członkowskich[3], które razem
stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie
zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swojej
krajowej polityce gospodarczej i polityce zatrudnienia. (3)
Dnia 12 stycznia 2011 r. Komisja przyjęła
pierwszą roczną analizę wzrostu gospodarczego,
rozpoczynając w ten sposób nowy cykl zarządzania gospodarczego w UE i
pierwszy europejski semestr zintegrowanej i prowadzonej ex ante
koordynacji polityki, który ma swoje umocowanie w strategii „Europa 2020”. (4)
Dnia 25 marca 2011 r. Rada Europejska
zatwierdziła priorytety dotyczące konsolidacji budżetowej i
reform strukturalnych (zgodnie z konkluzjami Rady z dnia 15 lutego i 7 marca
2011 r. i w związku z przedstawioną przez Komisję roczną
analizą wzrostu gospodarczego). Podkreśliła ona również
priorytetowe znaczenie przywrócenia dobrej sytuacji budżetowej i
stabilności finansów publicznych, zmniejszenia bezrobocia w drodze reform
rynku pracy oraz podjęcia nowych działań
służących zwiększeniu tempa wzrostu. Rada zwróciła
się do państw członkowskich, aby przekształciły te
priorytety w konkretne środki, które zostaną włączone do
ich programów stabilności lub programów konwergencji oraz do ich krajowych
programów reform. (5)
Dnia 29 kwietnia 2011 r. Szwecja przedstawiła
zaktualizowany program konwergencji dotyczący lat 2011–2014 i krajowy program
reform z 2011 r. Oba programy zostały ocenione w tym samym czasie. (6)
W okresie poprzedzającym kryzys gospodarczy z
lat 2008-2009 szwedzka gospodarka cieszyła się ponad dekadą
dynamicznego wzrostu napędzanego przez popyt krajowy i eksport netto. Ze
względu na swoje nastawienie na eksport oraz stosunkowo duży sektor
finansowy dotkliwie odczuła ona skutki gwałtownego spadku popytu
zewnętrznego i zamrożenia rynków finansowych w 2008 r., w
następstwie których w 2009 r. PKB skurczył się o 5,1 %, a stopa
bezrobocia wzrosła z około 6 % do ponad 9 %. Dzięki dobrej
sytuacji wyjściowej, która nie wymagała większych
dostosowań po stronie gospodarstw domowych, bankowości i sektora
publicznego, jak również dzięki odpowiedniej reakcji ze strony
polityki monetarnej i fiskalnej, recesja trwała dość krótko i
dotknęła przede wszystkim zorientowany na eksport sektor produkcyjny.
Wraz z powrotem ożywienia do handlu światowego nastąpiła
silna i mająca solidne podstawy poprawa sytuacji gospodarki szwedzkiej, a
realny PKB wzrósł w 2010 r. o 5,5 %. W wyniku łącznego
działania automatycznych stabilizatorów i środków uznaniowych saldo
budżetowe przeszło z nadwyżki w wysokości 3,7 % PKB w 2007
r. do deficytu w wysokości 0,9 % w roku 2009, a następnie w 2010 r.
wróciło do stanu równowagi. (7)
Na podstawie oceny zaktualizowanego programu
konwergencji na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 Rada jest zdania,
że scenariusz makroekonomiczny stanowiący podstawę prognoz
budżetowych jest zasadniczo wiarygodny z wyjątkiem roku 2012, dla
którego to okresu jest on zbyt optymistyczny. Przedstawiona w zaktualizowanym
programie konwergencji strategia budżetowa jest odpowiednia, ponieważ
przyczyni się do realizacji średniookresowego celu budżetowego
Szwecji, jakim jest nadwyżka w wysokości 1 % PKB w ciągu
całego cyklu. Zapewniłoby to pewien margines na wypadek naruszenia
wartości referencyjnej wynoszącej 3 % PKB w razie ewentualnego
pogorszenia koniunktury w przyszłości. W programie przewiduje
się, że nadwyżka sektora instytucji rządowych i
samorządowych powiększy się z 0,6 % PKB w 2011 r. do 3,7 % PKB w
roku 2014, czyli w ostatnim roku objętym programem. Poprawa ta
wynikać ma z zakładanej wysokiej dynamiki wzrostu gospodarczego,
ponieważ w programie nie przewidziano na te lata żadnych
działań konsolidacyjnych. Zagrożenia dla realizacji celów
budżetowych są zasadniczo zrównoważone. Ponieważ
przedstawiona w programie prognoza przychodów jest nieco ostrożna w
odniesieniu do 2011 r., wyniki budżetowe w tym roku mogą okazać
się nieco lepsze, natomiast w kolejnych latach począwszy od 2012 r.
realizacja prognoz budżetowych jest obarczona pewnym ryzykiem w
związku z optymistycznymi założeniami makroekonomicznymi.
Rząd zasygnalizował, że – o ile pozwoli na to sytuacja budżetu
– począwszy od 2012 r. mogą zostać wdrożone dalsze
ekspansywne środki polityki budżetowej przewidziane w ustawie
budżetowej na 2011 r. (w tym piąty próg kredytu podatkowego
związanego z zatrudnieniem dla pracowników, dalsze podniesienie progu
opodatkowania państwowym podatkiem dochodowym, niższa stawka podatku
VAT na usługi restauracyjne oraz niższe opodatkowanie emerytur);
oznacza to ryzyko przyjęcia procyklicznego kursu polityki budżetowej.
Biorąc pod uwagę perspektywy demograficzne, ważne jest, aby
Szwecja nadal realizowała średniookresowy cel budżetowy. (8)
Obecna sytuacja na rynku mieszkaniowym i rynku
kredytów hipotecznych jest źródłem potencjalnej niestabilności.
Po krótkotrwałej i łagodnej korekcie w szczytowym momencie kryzysu
finansowego, ceny nieruchomości w Szwecji – w przeciwieństwie do
innych państw – powróciły na ścieżkę szybkiego wzrostu
odnotowywanego od drugiej połowy lat dziewięćdziesiątych i
obecnie osiągnęły rekordowy poziom. Silny wzrost cen
nieruchomości idzie w parze ze wzrostem zadłużenia gospodarstw
domowych, które w pierwszej połowie 2010 r. stanowiło około 170
% dochodu do dyspozycji, osiągając najwyższy poziom w historii.
Ponadto znaczna część zadłużenia hipotecznego
oprocentowana jest stawką zmienną przy niewielkiej amortyzacji. W
rezultacie szwedzkie gospodarstwa domowe są szczególnie narażone na
podwyżki stóp procentowych lub niekorzystny rozwój sytuacji na rynku
pracy. Poważniejsza korekta na rynku mieszkaniowym mogłaby mieć
negatywne skutki dla stabilności makroekonomicznej poprzez zmuszenie
gospodarstw domowych do ograniczenia spożycia w celu zbilansowania
budżetu oraz poprzez zwiększenie kosztów finansowania dla szwedzkich
banków. (9)
Jeżeli chodzi o szwedzki rynek pracy,
obywatele krajów spoza UE i młodzież mają stosunkowo
słabą pozycję w porównaniu ze średnią UE. Dalsza
poprawa ich pozycji na rynku pracy ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia
ogólnego poziomu zatrudnienia oraz dla zwiększenia podaży pracy w
długim okresie, aby sprostać wyzwaniom demograficznym związanym
ze starzeniem się społeczeństwa. Rząd szwedzki wdraża
obecnie szereg reform w celu poprawy sytuacji w zakresie zatrudnienia obu tych
grup, np. zwiększenie funduszy na coaching, miejsca pracy dla
praktykantów, kształcenie zawodowe dorosłych, przyuczenie do zawodu,
ukierunkowane subsydia płacowe oraz skrojone na miarę kursy
języka szwedzkiego. Z najnowszych danych statystycznych wynika
wyraźnie, że sytuacja na szwedzkim rynku pracy ulega poprawie w
całym zakresie z wyjątkiem sytuacji kobiet urodzonych za
granicą. (10)
Komisja dokonała oceny programu konwergencji i
krajowego programu reform[4]. Komisja wzięła
pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru
polityki budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej w Szwecji, ale
także stopień poszanowania przepisów oraz wytycznych UE, ze względu
na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania
gospodarczego w Unii Europejskiej poprzez wnoszenie na poziomie UE wkładu
w przyszłe decyzje krajowe. Zdaniem Komisji programy stanowią
adekwatną odpowiedź na główne wyzwania, przed którymi stoi
Szwecja. Jednak chociaż strategia budżetowa rządu
przewidująca kontynuowanie realizacji średniookresowego celu
budżetowego jest właściwa, to począwszy od roku 2012
należy zadbać o niedopuszczenie do nadmiernego poluzowania polityki
budżetowej w okresie sprzyjającego wzrostu gospodarczego. Należy
ocenić ryzyko zaburzeń równowagi makroekonomicznej, w
szczególności wynikających ze wzrostu cen nieruchomości i
zadłużenia gospodarstw domowych. Ponadto należy monitorować
uczestnictwo w rynku pracy grup słabszych społecznie, w szczególności
młodzieży i kobiet urodzonych za granicą, oraz
dążyć do poprawy sytuacji w tym zakresie. (11)
W świetle powyższej oceny Rada
zbadała aktualizację programu konwergencji Szwecji z 2011 r. i jej
opinia[5] znajduje odzwierciedlenie
w szczególności w pkt 1) poniższego zalecenia.
Uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dnia 25 marca 2011 r.,
Rada zbadała krajowy program reform przedłożony przez
Szwecję, NINIEJSZYM ZALECA Szwecji podjęcie
następujących działań w latach 2011-2012: (1)
Utrzymanie polityki budżetowej, która
zagwarantuje dalsze realizowanie średniookresowego celu budżetowego,
oraz unikanie procyklicznego kursu polityki budżetowej w obecnej sytuacji
ożywienia gospodarczego. (2)
Podjęcie działań prewencyjnych w
celu wyeliminowania zagrożeń makroekonomicznych związanych ze
wzrostem cen nieruchomości i zadłużenia gospodarstw domowych, w
tym reform systemu hipotecznego, przepisów dotyczących czynszu,
opodatkowania nieruchomości i pozwoleń na budowę. (3)
Monitorowanie uczestnictwa w rynku pracy
młodzieży i innych grup słabszych społecznie oraz
dążenie do poprawy sytuacji w tym zakresie. Sporządzono w Brukseli dnia […] r. W
imieniu Rady Przewodniczący [1] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, s. 1. [2] Dz.U. C , s. . [3] Utrzymane w mocy na 2011 r. decyzją Rady
2011/308/UE z dnia 19 maja 2011 r. [4] SEC(2011) 735. [5] Przewidziana w art. 9 ust. 3 rozporządzenia Rady
(WE) nr 1466/97.