This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52011PC0793
Proposal for a DIRECTIVE OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on alternative dispute resolution for consumer disputes and amending Regulation (EC) No 2006/2004 and Directive 2009/22/EC (Directive on consumer ADR)
Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich)
Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich)
/* KOM/2011/0793 wersja ostateczna - 2011/0373 (COD) */
Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich) /* KOM/2011/0793 wersja ostateczna - 2011/0373 (COD) */
UZASADNIENIE
1.
Kontekst wniosku
Obecny wniosek,
wraz z wnioskiem dotyczącym rozporządzenia w sprawie internetowego
systemu rozstrzygania sporów konsumenckich (rozporządzenie w sprawie ODR w
sporach konsumenckich), należy rozpatrywać w kontekście
wysiłków na rzecz poprawy funkcjonowania detalicznego rynku
wewnętrznego, a w szczególności na rzecz poprawy możliwości
dochodzenia roszczeń przez konsumentów. Znaczna
część europejskich konsumentów napotyka problemy przy nabywaniu
towarów i usług na rynku wewnętrznym. W 2010 r. dotyczyło to
około 20 % europejskich konsumentów[1].
Mimo ogólnie wysokiego poziomu ochrony konsumentów gwarantowanego przepisami
prawa, problemy napotykane przez konsumentów pozostają często bez
rozwiązania. Straty ponoszone przez europejskich konsumentów z powodu
problemów z nabytymi towarami lub usługami szacuje się na 0,4 % PKB
UE. Poza tradycyjnymi
sądowymi sposobami dochodzenia roszczeń[2] konsumenci i
przedsiębiorstwa w niektórych państwach członkowskich mają
możliwość skierowania swych skarg do podmiotów zajmujących
się alternatywnym rozstrzyganiem sporów („podmiotów ADR”). Celem tych
podmiotów jest rozstrzyganie na drodze pozasądowej sporów między
stronami poprzez interwencję podmiotu (np. arbitra, rozjemcy w postępowaniu
pojednawczym, mediatora, rzecznika praw konsumenta, komisji skargowej). Komisja przyjęła dwa zalecenia w
sprawie ADR w sporach konsumenckich[3]
i ustanowiła dwie sieci zajmujące się ADR (ECC-NET[4] i FIN-NET[5]). Pewna część
legislacji branżowej UE zawiera klauzulę dotyczącą ADR[6], a dyrektywa w sprawie mediacji[7] propaguje polubowne
rozstrzyganie sporów, w tym sporów konsumenckich. W wyniku analizy obecnej
sytuacji wskazano jednak na następujące główne problemy, które
ograniczają skuteczność ADR: luki w zasięgu, brak
świadomości wśród konsumentów i przedsiębiorstw oraz
nierówną jakość procedur ADR[8].
Brak skutecznych ADR stwarza szczególne
wyzwania w kontekście transakcji transgranicznych (np. bariery
językowe, potencjalnie wysokie koszty, różnice w przepisach
między państwami członkowskimi). Ze względu na
zidentyfikowane problemy Komisja postanowiła zaproponować środki
w sprawie ADR, które zapewnią możliwość kierowania
wszystkich skarg konsumenckich do podmiotu ADR oraz ułatwienie
rozstrzygania sporów wynikłych z transakcji transgranicznych[9].
2.
Wyniki Konsultacji Z Zainteresowanymi Stronami Oraz
Oceny Skutków
2.1.
Gromadzenie wiedzy specjalistycznej i
konsultacje z zainteresowanymi stronami
Komisja przeprowadziła kilka badań
na temat ADR. Były wśród nich: „Study on the
use of Alternative Dispute Resolution in the European Union”[10] z 2009 r., w którym przeprowadzono dogłębną
analizę istniejących podmiotów ADR i ich funkcjonowania we wszystkich
państwach członkowskich, „Consumer redress in the EU: consumers'
experiences, perceptions and opinions”[11],
„Assessment of the compliance costs including administrative costs/burdens on
businesses linked to the use of Alternative Dispute Resolution (ADR)” z 2011 r.
oraz „Cross-border ADR in the European Union” z 2011 r.[12]. Konsultację społeczną na temat
wykorzystania ADR rozpoczęto w styczniu 2011 r.[13]. Wydaje się, że
panuje zgoda co do tematu ADR: wszyscy respondenci zgodzili się, że
dalsze rozwijanie ADR potrzebne jest do usprawnienia funkcjonowania rynku
wewnętrznego. Większość respondentów poparła także
działania na szczeblu UE i podkreśliła potrzebę istnienia
wysokiej jakości procedur ADR, które powinny być dostępne przede
wszystkim w odniesieniu do sporów wynikających z transakcji
transgranicznych i w środowisku cyfrowym. Ich zdaniem skuteczne procedury
ADR powinny kierować się wspólnymi zasadami, takimi jak
bezstronność, przejrzystość, skuteczność i
sprawiedliwość. Wielu respondentów poparło usprawnienie procedur
internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich (ODR), w
szczególności w odniesieniu do transakcji handlu elektronicznego, w którym
zauważa się rosnącą liczbę skarg zwłaszcza w
sprawach o niskiej wartości. W marcu 2011 r. służby Komisji wraz
z Parlamentem Europejskim zorganizowały szczyt na temat alternatywnych
metod rozstrzygania sporów dla rynku wewnętrznego i konsumentów
(„Alternative Dispute Resolution for internal market and consumers”), który
zgromadził około 200 zainteresowanych stron. Podczas debaty
wyrażano ogólne poparcie dla rozwoju ADR, w tym ODR, w odniesieniu do
konsumentów i podkreślano potrzebę działań na szczeblu UE.
W kwietniu 2011 r. w ramach europejskiego szczytu konsumentów zorganizowano
warsztaty na temat usprawnienia działania ADR („ADR: how to make it work
better?”)[14],
w których uczestniczyło 60 zainteresowanych podmiotów. Dodatkowy wkład wniosły w
szczególności konsultacje z przedsiębiorcami przeprowadzone przez
służby Komisji w okresie od grudnia 2010 r. do stycznia 2011 r. za
pośrednictwem Europejskiego Panelu Testów Biznesowych[15] oraz konsultacje z
przedsiębiorcami przeprowadzone w okresie od marca do maja 2011 r. za
pośrednictwem platformy badań MŚP[16]. Skonsultowano się także z
Europejskim Inspektorem Ochrony Danych.
2.2.
Ocena skutków
Komisja przeprowadziła
szczegółową ocenę skutków, obejmującą szereg wariantów
strategicznych dotyczących zarówno aspektu zakresu i jakości ADR oraz
informacji dotyczących ADR, jak i aspektu ODR w przypadku transgranicznych
transakcji handlu elektronicznego. W ocenie skutków stwierdzono, że
jedynie połączenie dwóch instrumentów dotyczących ADR i ODR
może zapewnić dostęp do bezstronnych, przejrzystych, skutecznych
i sprawiedliwych sposobów rozstrzygania krajowych i transgranicznych sporów
konsumenckich bez udziału sądu. W szczególności najbardziej
odpowiednią metodą zapewnienia pełnego zasięgu ADR we
wszystkich państwach członkowskich, informowania konsumentów o ADR i
dopilnowania, by podmioty ADR respektowały szczególne zasady
dotyczące jakości, jest dyrektywa ramowa. Dzięki zapewnieniu
pełnego zasięgu ADR powstaną wymagane ramy, na podstawie których
system ODR obejmujący całą UE będzie mógł skutecznie
rozwiązywać spory umowne wynikające z transgranicznych
transakcji handlu elektronicznego.
3.
Aspekty prawne wniosku
3.1.
Główne aspekty wniosku
3.1.1.
Zapewnienie procedur ADR dla wszystkich sporów
konsumenckich
Na mocy niniejszego wniosku państwa
członkowskie będą zobowiązane zapewnić
możliwość skierowania wszelkich sporów między konsumentem a
przedsiębiorcą, wynikających ze sprzedaży towarów lub
świadczenia usług, do podmiotu ADR, w tym także przez internet.
Aby spełnić ten obowiązek, państwa członkowskie
mogą wykorzystywać istniejące podmioty ADR i, w razie potrzeby,
dostosować ich zakres kompetencji lub utworzyć nowe podmioty ADR lub
uzupełniający podmiot obejmujący różne branże. Niniejszy wniosek obejmuje swoim zakresem
spory między konsumentami a przedsiębiorcami wynikające ze
sprzedaży towarów lub świadczenia usług. Obejmuje to skargi
wnoszone przez konsumentów przeciwko przedsiębiorcom, ale również
skargi wnoszone przez przedsiębiorców przeciwko konsumentom. Niniejszy
wniosek ma zastosowanie do podmiotów ADR, które dążą do
pozasądowego rozstrzygania sporów między konsumentami a
przedsiębiorcami poprzez interwencję podmiotu zajmującego
się rozstrzyganiem sporów. Obejmuje on w szczególności procedury mediacyjne,
ale także pozasądowe procedury, w wyniku których zapada odgórne
orzeczenie dotyczące rozstrzygnięcia sporu, takie jak procedury przed
komisjami skargowymi, arbitraż i procedury pojednawcze. Niniejszy wniosek
nie ma zastosowania do prowadzonych przez przedsiębiorców systemów
rozpatrywania skarg konsumenckich ani do podmiotów zajmujących się
rozstrzyganiem sporów, w których osoby fizyczne odpowiedzialne za rozstrzyganie
sporów zatrudnione są wyłącznie przez przedsiębiorcę.
Nie obejmuje on także bezpośrednich negocjacji między stronami.
3.1.2.
Informacje na temat ADR i współpraca
Gdy powstają spory, konsumenci muszą
być w stanie szybko zidentyfikować podmioty ADR właściwe do
zajęcia się danym sporem. W tym celu niniejszy wniosek zapewnia
konsumentom możliwość znalezienia informacji na temat
właściwego podmiotu ADR w głównych dokumentach handlowych
dostarczonych przez przedsiębiorcę, a jeśli przedsiębiorca
ma stronę internetową – na tej stronie. Przedsiębiorcy
będą mieli również obowiązek informowania konsumentów, czy
zobowiązują się do korzystania z ADR w odniesieniu do skarg
wniesionych przeciwko nim przez konsumenta. Obowiązek ten będzie
działał jako zachęta do częstszego korzystania z ADR przez
przedsiębiorców. Na mocy niniejszego wniosku państwa
członkowskie zapewniają konsumentom możliwość
uzyskania pomocy, gdy są oni zaangażowani w spór transgraniczny.
Państwa członkowskie mogą delegować to zadanie swoim
centrom należącym do Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich
(ECC-net), która obecnie wypełnia funkcję kierowania konsumentów do
podmiotów ADR właściwych dla rozstrzygania sporów transgranicznych. Na mocy niniejszego wniosku podmioty ADR
zachęcane będą do członkostwa w sieciach podmiotów ADR w
poszczególnych obszarach branżowych, jeśli rozstrzygają spory w
danym obszarze. We wniosku zachęca się ponadto do współpracy
między podmiotami ADR a organami krajowymi, którym powierzono egzekwowanie
przepisów w zakresie ochrony konsumentów. Niniejszy wniosek zawiera przepisy
zapewniające poszanowanie ścisłych gwarancji poufności i
ochrony danych zgodnie z odpowiednimi przepisami Unii.
3.1.3.
Jakość podmiotów ADR
Celem niniejszego wniosku jest również
zapewnienie przestrzegania przez ADR zasad w zakresie jakości, takich jak
bezstronność, przejrzystość, skuteczność i sprawiedliwość.
Zasady te zostały ustanowione w dwóch zaleceniach Komisji. Poprzez nadanie
tym zasadom wiążącego charakteru niniejszy wniosek stworzy dla
ADR równe warunki działalności i zwiększy zaufanie zarówno konsumentów,
jak i przedsiębiorców, do procedur ADR. Przejrzystość podmiotów ADR powinna
zapewnić stronom otrzymanie wszystkich informacji potrzebnych im do
podjęcia świadomej decyzji przez zaangażowaniem się w
procedurę ADR. Procedury ADR powinny być skuteczne i pozbawione
pewnych niedociągnięć związanych z procedurami
sądowymi, takich jak koszty, długość i
złożoność. Na podstawie wyników istniejących
badań w ramach niniejszego wniosku wymaga się rozstrzygnięcia
sporów w ciągu 90 dni. Aby zapewnić wszystkim konsumentom dostęp
do procedur ADR, w niniejszym wniosku przewiduje się, że powinny one
być nieodpłatne lub wiązać się z umiarkowanymi
kosztami dla konsumentów.
3.1.4.
Nadzór
Aby zapewnić prawidłowe
funkcjonowanie podmiotów ADR i świadczenie przez nie usług wysokiej
jakości dla konsumentów i przedsiębiorców, powinny one być
ściśle monitorowane. W każdym państwie członkowskim za
nadzór nad funkcjonowaniem podmiotów ADR ustanowionych na jego terytorium
odpowiedzialny będzie właściwy organ. Właściwe organy
będą m.in. oceniać, na podstawie informacji przekazanych im
przez podmioty ADR, czy dany podmiot ADR przestrzega wymogów jakości
określonych w niniejszym wniosku. Właściwe organy będą
również publikować regularne sprawozdania o rozwoju i funkcjonowaniu
podmiotów ADR. Co trzy lata Komisja przedkładać będzie Parlamentowi
Europejskiemu i Radzie sprawozdanie ze stosowania dyrektywy.
3.2.
Zasada pomocniczości
Niniejszy wniosek oparty jest na artykule 114
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Rozwój dobrze funkcjonującego systemu ADR
w UE, opartego na podmiotach ADR istniejących w państwach
członkowskich i szanującego ich tradycje prawne, wzmocni zaufanie
konsumentów do detalicznego rynku wewnętrznego, w tym w obszarze handlu
elektronicznego. Otworzy również nowe możliwości przed
przedsiębiorstwami. Działania samych państw członkowskich
najprawdopodobniej doprowadziłyby do dalszej fragmentacji ADR, co z kolei
przyczyniłoby się do nierównego traktowania konsumentów i
przedsiębiorców na rynku wewnętrznym i spowodowałoby zróżnicowanie
możliwości dochodzenia roszczeń przez konsumentów w Unii.
Proponowane działanie na szczeblu UE powinno dać europejskim
konsumentom ten sam poziom ochrony i promować praktyki konkurencyjne
wśród przedsiębiorstw, w ten sposób zwiększając
transgraniczną wymianę produktów lub usług. Określenie na szczeblu unijnym wspólnych
zasad i reguł dla podmiotów i procedur ADR we wszystkich państwach
członkowskich będzie miało tę przewagę, że
zapewni skuteczne i odpowiednie rozpatrywanie sporów konsumenckich wynikających
z transakcji krajowych lub transgranicznych. Zapewni także
większą jednorodność poziomu jakości procedur ADR w
Unii. Rozbieżności w krajowych podejściach
do procedur ADR (lub ich brak) wskazują, że jednostronne
działanie państw członkowskich nie prowadzi do
satysfakcjonującego dla konsumentów i przedsiębiorstw
rozwiązania. Wydajne i skuteczne ADR w zakresie sporów transgranicznych
wymaga sprawnie funkcjonującego systemu krajowych podmiotów ADR, na którym
opierać się będzie ogólnounijna platforma ODR.
3.3.
Zasada proporcjonalności
Wniosek jest zgodny z zasadą
proporcjonalności z następujących względów: Niniejszy wniosek nie wykracza poza to, co
jest konieczne do osiągnięcia określonych w nim celów. Nie
reguluje on wszystkich aspektów ADR, lecz koncentruje się na niektórych
kluczowych aspektach pozasądowego rozstrzygania sporów. Dyrektywa ramowa
opierać się będzie na istniejących już podmiotach ADR
i pozostawiać będzie państwom członkowskim wybór formy i
metod osiągnięcia oczekiwanych wyników. Cele niniejszego wniosku zostaną
osiągnięte przy najniższych kosztach dla przedsiębiorstw i
państw członkowskich, przy jednoczesnym unikaniu powielania wydatków
i zbędnych obciążeń administracyjnych. 4. Wpływ na budżet Niniejszy wniosek nie ma wpływu na budżet UE. Dlatego
też do wniosku nie dołączono oceny finansowych skutków
regulacji. 2011/0373 (COD) Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania
sporów konsumenckich oraz zmieniająca rozporządzenie (WE) nr
2006/2004 i dyrektywę 2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach
konsumenckich) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII
EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114, uwzględniając wniosek Komisji
Europejskiej[17], po przekazaniu wniosku parlamentom narodowym uwzględniając opinię
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego[18], po konsultacji z Europejskim Inspektorem
Ochrony Danych, stanowiąc zgodnie ze zwykłą
procedurą ustawodawczą, a także mając na uwadze, co
następuje: (1)
Artykuł 169 ust. 1 oraz art. 169 ust. 2 lit.
a) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowią, że
Unia ma się przyczyniać do osiągnięcia wysokiego poziomu
ochrony konsumentów poprzez środki, które przyjmuje na podstawie art. 114
Traktatu. Art. 38 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej stanowi, że w
polityce UE zapewnia się wysoki poziom ochrony konsumentów. (2)
Zgodnie z art. 26 ust. 2 TFUE rynek wewnętrzny
ma obejmować obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony
swobodny przepływ towarów i usług. Aby rynek wewnętrzny budził
zaufanie konsumentów i przysparzał im korzyści, muszą oni
mieć dostęp do prostych i tanich sposobów rozstrzygania sporów
powstających w związku ze sprzedażą towarów i
świadczeniem usług. Odnosi się to zarówno do transakcji
internetowych, jak i pozostałych, i jest szczególnie istotne, gdy
konsumenci dokonują zakupu towarów lub usług ponad granicami. (3)
Alternatywne metody rozstrzygania sporów
stanowią proste, szybkie i tanie rozwiązanie pozasądowe w
przypadku sporów między konsumentami a przedsiębiorcami. Metody te
nie są jednak w wystarczającym stopniu rozwinięte w całej
Unii Europejskiej. Aby konsumenci mogli w pełni wykorzystać
potencjał alternatywnych metod rozstrzygania sporów, muszą one
być dostępne dla wszystkich rodzajów sporów konsumenckich, poziom
jakości procedur ADR musi być równy, a konsumenci i
przedsiębiorcy muszą być świadomi istnienia takich
procedur. Podmioty ADR powinny także skutecznie rozpatrywać spory
transgraniczne. (4)
W Akcie o jednolitym rynku[19] Komisja określiła
przepisy o alternatywnych metodach rozstrzygania sporów obejmujące
kwestię handlu elektronicznego jako jedną z dwunastu dźwigni na
rzecz pobudzenia wzrostu gospodarczego i wzmocnienia zaufania do jednolitego
rynku. (5)
Rada Europejska wezwała Parlament i Radę
do przyjęcia do końca 2012 r. pierwszego zestawu priorytetowych
środków, które mają być nowym bodźcem dla jednolitego rynku[20]. (6)
Rozwój w ramach Unii Europejskiej dobrze
funkcjonujących alternatywnych metod rozwiązywania sporów jest
niezbędny, aby zwiększyć zaufanie konsumentów do rynku
wewnętrznego, w tym w obszarze handlu elektronicznego. Rozwój ten powinien
opierać się na procedurach ADR istniejących w państwach
członkowskich z poszanowaniem ich tradycji prawnych. (7)
Niniejsza dyrektywa powinna mieć zastosowanie
do sporów między konsumentami i przedsiębiorcami wynikających z
umów o sprzedaż towarów lub świadczenie usług we wszystkich
sektorach gospodarki. Powinno to obejmować skargi wnoszone przez
konsumentów przeciwko przedsiębiorcom, ale również skargi
składane przez przedsiębiorców przeciwko konsumentom. Niniejsza
dyrektywa nie powinna mieć zastosowania do sporów między
przedsiębiorcami; nie powinna jednak uniemożliwiać państwom
członkowskim przyjmowania lub utrzymywania w mocy przepisów lub procedur
pozasądowego rozstrzygania takich sporów. (8)
Definicja „konsumenta” powinna obejmować osoby
fizyczne, których działania nie mają związku z ich
działalnością handlową, gospodarczą,
rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu. Jeśli jednak
umowa zostaje zawarta w celu częściowo związanym z
działalnością handlową danej osoby, a częściowo
niemającym takiego związku (umowy o dwojakim celu), i cel
związany z działalnością handlową jest na tyle
ograniczony, że nie przeważa w ogólnym kontekście dostawy,
osobę taką należy również uznać za konsumenta. (9)
Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać
przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja
2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i
handlowych[21],
rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie
jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w
sprawach cywilnych i handlowych[22],
rozporządzenia (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11
lipca 2007 r. dotyczącego prawa właściwego dla
zobowiązań pozaumownych („Rzym II”)[23]
i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia
17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla
zobowiązań umownych („Rzym I”)[24].
(10)
Niniejsza dyrektywa powinna być nadrzędna
w stosunku do aktów prawa Unii zawierających przepisy mające na celu
zachęcenie do zakładania podmiotów ADR w poszczególnych
branżach. Jeśli przepisy branżowe przewidują
zakładanie takich podmiotów, niniejsza dyrektywa powinna być nadrzędna
wyłącznie w zakresie, w jakim przepisy te nie zapewniają
przynajmniej równoważnego stopnia ochrony konsumentów. (11)
Podmioty ADR mają wysoce zróżnicowany
charakter, zarówno w skali całej Unii, jak i w poszczególnych
państwach członkowskich. Niniejsza dyrektywa powinna obejmować
wszystkie podmioty utworzone na stałe i oferujące
rozstrzygnięcie sporu w ramach procedury ADR. Procedury arbitrażowej
utworzonej doraźnie poza ramami podmiotu ADR dla pojedynczego sporu
między konsumentem a przedsiębiorcą nie należy uznawać
za procedurę ADR. (12)
Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć
zastosowania do procedur toczących się przed podmiotami
rozstrzygającymi spory, w których osoby fizyczne odpowiedzialne za
rozstrzyganie sporów zatrudnione są wyłącznie przez
przedsiębiorcę, ani do procedur toczących się w ramach
systemów rozpatrywania skarg konsumenckich prowadzonych przez
przedsiębiorców. Nie powinna ona obejmować także
bezpośrednich negocjacji między stronami. Nie powinna ona
obejmować także działań podejmowanych przez sędziów w
celu rozwiązania sporu w toku postępowania sądowego
dotyczącego tego sporu. (13)
Państwa członkowskie powinny
zapewnić możliwość przedstawienia sporów objętych
niniejszą dyrektywą podmiotowi ADR spełniającemu wymagania
określone w niniejszej dyrektywie. Państwa członkowskie powinny
móc spełnić ten obowiązek poprzez wykorzystanie
istniejących podmiotów ADR i, w razie potrzeby, dostosowanie ich zakresu
kompetencji, lub przez utworzenie nowych podmiotów ADR. Niniejsza dyrektywa nie
powinna zobowiązywać państw członkowskich do utworzenia
specjalnego podmiotu ADR w każdej branży detalicznej. Państwa
członkowskie powinny móc zapewnić utworzenie
uzupełniającego podmiotu ADR, który zajmuje się sporami, w
odniesieniu do których nie jest właściwy żaden konkretny
podmiot. (14)
Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez
uszczerbku dla przedsiębiorców mających siedzibę w państwie
członkowskim, dla których właściwy jest podmiot ADR
zlokalizowany w innym państwie członkowskim. Państwa
członkowskie powinny zachęcać do tworzenia takich podmiotów. (15)
Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez
uszczerbku dla utrzymywania lub wprowadzania przez państwa
członkowskie procedur rozpatrywania jednocześnie identycznych lub
podobnych sporów między przedsiębiorcą a kilkoma konsumentami.
Procedury takie można traktować jako wstępny krok do dalszego
rozwoju procedur zbiorowego ADR w Unii. (16)
Przetwarzanie informacji związanych ze sporami
objętymi niniejszą dyrektywą powinno być zgodne z zasadami
ochrony danych osobowych określonymi w przepisach ustawowych, wykonawczych
i administracyjnych państw członkowskich przyjętych na podstawie
dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października
1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych
osobowych i swobodnego przepływu tych danych. (17)
Osoby fizyczne odpowiedzialne za alternatywne
metody rozstrzygania sporów powinny być uznawane za bezstronne jedynie
wtedy, gdy nie mogą podlegać naciskom, które mogłyby
wpłynąć na ich podejście do sporu. Szczególnie potrzebne
jest zapewnienie braku takich nacisków, w przypadku gdy podmioty ADR
finansowane są przez jedną ze stron sporu lub organizację,
której jedna ze stron jest członkiem. (18)
Aby zapewnić przejrzystość podmiotów
oraz procedur ADR, niezbędne jest otrzymanie przez strony wszystkich
informacji potrzebnych im do podjęcia świadomej decyzji przez
zaangażowaniem się w procedurę ADR. (19)
Procedury ADR powinny być skuteczne. Powinny
one zapewniać prostą i szybką procedurę, której czas
trwania z zasady nie przekracza 90 dni. Podmiot ADR powinien móc
przedłużyć ten okres, jeśli wymaga tego
złożoność danego sporu. (20)
Procedury ADR powinny być nieodpłatne lub
wiązać się jedynie z umiarkowanymi kosztami dla konsumentów, aby
korzystanie z takich procedur pozostawało dla konsumentów racjonalne z
ekonomicznego punktu widzenia. (21)
Procedury ADR powinny być sprawiedliwe, aby
strony sporu były w pełni informowane o swoich prawach i
konsekwencjach wyborów podejmowanych przez nie w kontekście procedury ADR. (22)
Gdy powstaje spór, ważne jest, by konsumenci
mogli szybko zidentyfikować podmioty ADR właściwe do
rozpatrzenia ich skargi i by wiedzieli, czy dany przedsiębiorca
będzie uczestniczył w postępowaniu skierowanym do podmiotu ADR.
Przedsiębiorcy powinni zatem przedstawiać takie informacje w swych
głównych dokumentach handlowych i, jeśli mają stronę internetową,
na swoich stronach internetowych. Obowiązek ten nie powinien naruszać
przepisów art. 6 ust. 1 lit. t), art. 7 ust. 1 i art. 8 dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie
praw konsumentów[25].
Artykuł 6 ust. 1 lit. t) dyrektywy 2011/83/UE stanowi, że w przypadku
umów konsumenckich zawieranych na odległość lub poza lokalem
przedsiębiorstwa przedsiębiorca musi poinformować konsumenta o
możliwości skorzystania z pozasądowych mechanizmów rozpatrywania
reklamacji i dochodzenia roszczeń, którym podlega przedsiębiorca,
oraz możliwości dostępu do tych procedur, zanim konsument
zostanie związany umową. Artykuł 7 ust. 1 dyrektywy 2011/83/UE
stanowi, że w odniesieniu do umów zawieranych poza lokalem
przedsiębiorstwa przedsiębiorca udziela konsumentowi powyższych
informacji na papierze lub, jeżeli konsument wyrazi na to zgodę, na
innym trwałym nośniku. (23)
Niniejsza dyrektywa nie nakazuje, aby udział
przedsiębiorców w procedurach ADR był obowiązkowy ani by wynik
takich procedur był wiążący dla przedsiębiorców, gdy
konsument wniósł przeciwko nim skargę. Niniejsza dyrektywa nie
narusza jednak żadnych przepisów krajowych czyniących udział
przedsiębiorców w takich procedurach obowiązkowym lub ich wynik
wiążącym dla przedsiębiorców, pod warunkiem że
przepisy takie nie utrudniają stronom korzystania z ich prawa dostępu
do wymiaru sprawiedliwości, zagwarantowanego w art. 47 Karty praw
podstawowych Unii Europejskiej. (24)
Państwa członkowskie powinny
dopilnować, by podmioty ADR współpracowały w zakresie
rozstrzygania sporów transgranicznych. (25)
Należy wzmocnić w ramach Unii sieci
podmiotów ADR, które ułatwiają rozstrzyganie sporów transgranicznych,
takie jak FIN-NET w obszarze usług finansowych. Państwa
członkowskie powinny zachęcać podmioty ADR do uczestnictwa w
takich sieciach. (26)
Bliska współpraca między podmiotami ADR a
organami krajowymi, którym powierzono egzekwowanie przepisów Unii w zakresie
ochrony konsumentów, powinna wzmocnić skuteczne stosowanie takich
przepisów. (27)
Aby zapewnić prawidłowe i skuteczne
funkcjonowanie podmiotów ADR, powinny one być ściśle
monitorowane. Komisja i organy właściwe na podstawie niniejszej
dyrektywy powinny publikować i uaktualniać wykaz podmiotów ADR, które
spełniają wymogi niniejszej dyrektywy. Inne organy, takie jak
podmioty ADR, organizacje konsumenckie, stowarzyszenia przedsiębiorców
oraz Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich, powinny również
publikować ten wykaz. Właściwe organy powinny również
publikować regularne sprawozdania o rozwoju i funkcjonowaniu podmiotów
ADR. Podmioty ADR powinny przekazywać właściwym organom
szczegółowe informacje, na których powinny się opierać te
sprawozdania. Państwa członkowskie powinny zachęcać
podmioty ADR do dostarczania takich informacji z wykorzystaniem zalecenia
Komisji 2010/304/UE w sprawie stosowania zharmonizowanej metodologii
klasyfikacji i zgłaszania skarg i zapytań konsumentów[26]. (28)
Jest konieczne, by państwa członkowskie
ustanowiły kary za naruszanie przepisów niniejszej dyrektywy
związanych z informowaniem konsumentów przez przedsiębiorców oraz
informacjami, które mają być przekazywane przez podmioty ADR
właściwym organom, a także by zapewniły ich egzekwowanie.
Kary te powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. (29)
Rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie
współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie
przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów („rozporządzenie w sprawie
współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów”)[27] powinno zostać zmienione
i zawierać w załączniku odesłanie do niniejszej dyrektywy,
tak by wzmocnić współpracę transgraniczną w zakresie
egzekwowania niniejszej dyrektywy. (30)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2009/22/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie nakazów zaprzestania
szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów (dyrektywa w sprawie
nakazów)[28]
powinna zostać zmieniona i zawierać w załączniku
odesłanie do niniejszej dyrektywy, tak by zapewnić ochronę
zbiorowych interesów konsumentów określonych w niniejszej dyrektywie. (31)
Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a
mianowicie przyczynienie się do prawidłowego funkcjonowania rynku
wewnętrznego poprzez zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów,
nie może być w wystarczającym stopniu osiągnięty przez
państwa członkowskie i tym samym może być lepiej
osiągnięty na poziomie Unii, Unia Europejska może
przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości
określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z
zasadą proporcjonalności, określoną w tym samym artykule,
niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co konieczne do osiągnięcia
wspomnianego celu. (32)
W niniejszej dyrektywie respektuje się prawa
podstawowe i przestrzega zasad uznanych w szczególności w Karcie praw
podstawowych Unii Europejskiej, zwłaszcza w jej art. 7, 8, 38 i 47, PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ
DYREKTYWĘ: ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE Artykuł 1
Przedmiot Niniejsza dyrektywa ma na celu przyczynienie
się do prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego i
osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony konsumentów poprzez
zagwarantowanie, by spory między konsumentami a przedsiębiorcami
mogły być przedkładane podmiotom oferującym bezstronne,
przejrzyste, skuteczne i sprawiedliwe alternatywne procedury rozstrzygania
sporów. Artykuł 2
Zakres 1.
Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do procedur
pozasądowego rozstrzygania sporów wynikających z umowy o
sprzedaż towarów lub świadczenie usług przez
przedsiębiorcę mającego siedzibę w Unii konsumentowi
mającemu miejsce zamieszkania w Unii, poprzez interwencję podmiotu
rozstrzygającego spory, który proponuje lub narzuca rozwiązanie
bądź doprowadza do spotkania stron w celu ułatwienia zawarcia
ugody, zwanych dalej „procedurami ADR”. 2.
Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do: (a)
procedur toczących się przed podmiotami
rozstrzygającymi spory, w których osoby fizyczne odpowiedzialne za
rozstrzyganie sporów zatrudnione są wyłącznie przez
przedsiębiorcę; (b)
procedur toczących się w ramach systemów
rozpatrywania skarg konsumenckich prowadzonych przez przedsiębiorcę; (c)
bezpośrednich negocjacji między
konsumentem a przedsiębiorcą, niezależnie od tego, czy są
reprezentowani przez inne osoby; (d)
działań podejmowanych przez sędziów
w celu rozwiązania sporu w toku postępowania sądowego
dotyczącego tego sporu. Artykuł 3
Związek z innymi przepisami Unii 1. Niniejsza dyrektywa nie narusza
przepisów dyrektywy 2008/52/WE, rozporządzenia (WE) nr 44/2001,
rozporządzenia (WE) nr 864/2007 ani rozporządzenia (WE) nr 593/2008. 2. Artykuł 5 ust. 1 niniejszej
dyrektywy jest nadrzędny w stosunku do przepisów, o których mowa w
załączniku. 3. Niniejsza dyrektywa jest
nadrzędna w stosunku do obowiązkowych przepisów zawartych w
przepisach branżowych Unii związanych z alternatywnymi metodami
rozstrzygania sporów wyłącznie w zakresie, w jakim przepisy te nie
zapewniają przynajmniej równoważnego stopnia ochrony konsumentów. Artykuł 4
Definicje Do celów niniejszej dyrektywy: (a)
„konsument” oznacza każdą osobę
fizyczną działającą w celach niezwiązanych z jej
działalnością handlową, gospodarczą,
rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu; (b)
„przedsiębiorca” oznacza każdą
osobę fizyczną lub każdą osobę prawną,
niezależnie od tego, czy jest to podmiot publiczny czy prywatny, która
działa – w tym również za pośrednictwem każdej innej osoby
działającej w jej imieniu lub na jej rzecz – w celach związanych
z jej działalnością handlową, gospodarczą,
rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu; (c)
przedsiębiorca ma siedzibę: –
jeśli przedsiębiorca jest osobą
fizyczną – tam, gdzie znajduje się jego miejsce prowadzenia
działalności, –
jeśli przedsiębiorca jest
spółką lub inną osobą prawną lub stowarzyszeniem osób
fizycznych lub prawnych – tam, gdzie znajduje się jego siedziba statutowa,
zarząd lub miejsce prowadzenia działalności, w tym oddział,
agencja lub inny zakład; (d)
„spór transgraniczny” oznacza spór wynikający
z umowy o sprzedaż towarów lub świadczenie usług w sytuacji, w
której w chwili gdy konsument zamawia towary lub usługi, ma on miejsce
zamieszkania w państwie członkowskim innym niż państwo
członkowskie, w którym przedsiębiorca ma siedzibę; (e)
„podmiot ADR” oznacza dowolny podmiot, bez
względu na nadaną mu lub używaną w stosunku do niego
nazwę, utworzony na stałe i oferujący rozstrzygnięcie sporu
w ramach procedury ADR; (f)
podmiot ADR ma siedzibę: –
jeśli podmiot jest prowadzony przez osobę
fizyczną – w miejscu, w którym prowadzi działalność
alternatywnego rozstrzygania sporów, –
jeśli podmiot jest prowadzony przez osobę
prawną lub stowarzyszenie osób fizycznych lub prawnych – w miejscu, w
którym ta osoba prawna lub stowarzyszenie osób fizycznych lub prawnych prowadzi
działalność alternatywnego rozstrzygania sporów lub ma
siedzibę statutową, –
jeśli podmiot jest zarządzany przez organ
administracji lub inny organ publiczny – tam, gdzie znajduje się siedziba
tego organu lub innego organu publicznego. ROZDZIAŁ II
DOSTĘPNOŚĆ ALTERNATYWNYCH METOD ROZSTRZYGANIA SPORÓW I ZASADY
MAJĄCE DO NICH ZASTOSOWANIE Artykuł 5
Dostępność alternatywnych metod rozstrzygania sporów 1.
Państwa członkowskie zapewniają
możliwość przedstawienia sporów objętych niniejszą
dyrektywą podmiotowi ADR, który spełnia wymagania określone w
niniejszej dyrektywie. 2.
Państwa członkowskie dopilnowują,
aby podmioty ADR: (a)
miały stronę internetową
umożliwiającą stronom złożenie skargi przez internet; (b)
umożliwiały stronom wymianę
informacji z nimi drogą elektroniczną; (c)
przyjmowały zarówno spory krajowe, jak i
transgraniczne, w tym spory objęte rozporządzeniem Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr [Office of Publications insert reference number] z
dnia [Office of Publications insert date of adoption] r. w sprawie
internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich (rozporządzenie w
sprawie ODR w sporach konsumenckich)[29];
oraz (d)
przy rozstrzyganiu sporów objętych
niniejszą dyrektywą podejmowały środki niezbędne do
tego, by przetwarzanie danych osobowych było zgodne z zasadami ochrony
danych osobowych określonymi w przepisach krajowych w sprawie wykonania
dyrektywy 95/46/WE. 3.
Państwa członkowskie mogą
wypełnić obowiązek nałożony w ust. 1 poprzez
zapewnienie istnienia uzupełniającego podmiotu ADR
właściwego do rozstrzygania sporów określonych w ust. 1, dla
których żaden istniejący podmiot ADR nie jest właściwy. Artykuł 6
Wiedza specjalistyczna i bezstronność 1.
Państwa członkowskie dopilnowują, by
osoby fizyczne odpowiedzialne za alternatywne metody rozstrzygania sporów
posiadały niezbędną wiedzę specjalistyczną i były
bezstronne. Zapewnia się to poprzez dopilnowanie, by: (a)
posiadały one niezbędną wiedzę,
umiejętności i doświadczenie w zakresie alternatywnych metod
rozstrzygania sporów; (b)
nie mogły one zostać zwolnione ze swoich
obowiązków bez uzasadnionego powodu; (c)
nie miały one konfliktu interesów z
żadną ze stron sporu. 2.
Państwa członkowskie dopilnowują, by
podmioty ADR, w których osoby fizyczne odpowiedzialne za rozstrzyganie sporów
stanowią część organu kolegialnego, zapewniały w tym
organie równą liczbę przedstawicieli interesów konsumentów i
przedstawicieli interesów przedsiębiorców. Artykuł 7
Przejrzystość 1.
Państwa członkowskie dopilnowują, by
podmioty ADR udostępniały publicznie na swoich stronach internetowych
oraz w formie drukowanej w swoich lokalach informacje na temat: (a)
osób fizycznych odpowiedzialnych za rozstrzyganie
sporów metodami alternatywnymi, sposoby ich powoływania oraz
długości ich mandatu; (b)
źródeł finansowania, w tym procentowego
udziału środków publicznych i prywatnych; (c)
w stosownych przypadkach, swojego członkostwa
w sieciach podmiotów ADR ułatwiających rozstrzyganie sporów
transgranicznych; (d)
rodzajów sporów, dla których rozpatrywania są
właściwe; (e)
procedur regulujących rozstrzyganie sporu; (f)
języków, w jakich można składać
skargi do podmiotu ADR i w jakich prowadzona jest procedura ADR; (g)
rodzajów zasad, na których podmiot ADR może
się opierać przy rozstrzyganiu sporów (np. normy prawne, zasada
sprawiedliwości, kodeksy postępowania); (h)
wszelkich wymagań wstępnych, które strony
muszą spełnić, zanim procedura ADR będzie mogła
zostać wszczęta; (i)
ewentualnych kosztów, które mają
ponieść strony; (j)
przybliżonego czasu trwania procedury ADR; (k)
skutków prawnych wyniku procedury ADR. 2.
Państwa członkowskie dopilnowują, by
podmioty ADR udostępniały publicznie na swoich stronach internetowych
oraz w formie drukowanej w swoich lokalach coroczne sprawozdania z
działalności. Sprawozdania te zawierać powinny
następujące informacje związane ze sporami zarówno krajowymi,
jak i transgranicznymi: (a)
liczbę otrzymanych sporów oraz rodzaje skarg,
z którymi były one związane; (b)
wszelkie powracające problemy prowadzące
do sporów między konsumentami a przedsiębiorcami; (c)
odsetek procedur rozstrzygania sporów, które
przerwano przed osiągnięciem wyniku; (d)
średni czas rozstrzygania sporów; (e)
odsetek wykonania wyników procedur ADR, jeśli
jest on znany; (f)
w stosownych przypadkach, informacje o
współpracy w ramach sieci podmiotów ADR ułatwiających
rozstrzyganie sporów transgranicznych. Artykuł 8
Skuteczność Państwa członkowskie zapewniają
skuteczność procedur ADR i spełnianie przez nie
następujących wymogów: (a)
procedura ADR jest łatwo dostępna dla obu
stron bez względu na ich siedzibę i miejsce zamieszkania; (b)
strony mają dostęp do procedury bez
obowiązku korzystania z przedstawiciela prawnego; strony mogą
być jednak reprezentowane lub wspierane przez stronę trzecią na
dowolnym etapie procedury; (c)
procedura ADR jest nieodpłatna lub
wiąże się z umiarkowanymi kosztami dla konsumentów; (d)
spór rozstrzygany jest w terminie 90 dni od daty
otrzymania skargi przez podmiot ADR. W przypadku złożonych sporów
podmiot ADR może przedłużyć ten okres. Artykuł 9
Sprawiedliwość 1.
Państwa członkowskie dopilnowują,
aby w procedurach ADR: (a)
strony miały możliwość
wyrażenia swojego punktu widzenia i wysłuchania argumentów i faktów
przedstawianych przez drugą stronę oraz wszelkich
oświadczeń ekspertów; b) wynik procedury był
udostępniany obu stronom na piśmie lub na trwałym nośniku,
z podaniem podstaw, na których się opiera. 2.
Państwa członkowskie zapewniają w
procedurach ADR mających na celu rozstrzygnięcie sporu poprzez
zaproponowanie rozwiązania: (a)
poinformowanie konsumenta, zanim zgodzi się on
na zaproponowane rozwiązanie, że: (i) ma on wybór co do tego, czy zgodzić
się na zaproponowane rozwiązanie, czy też nie; (ii) zaproponowane rozwiązanie
może być mniej korzystne niż wynik ustalony przez sąd na
podstawie zastosowania reguł prawa; (iii) przed zgodą na zaproponowane
rozwiązanie lub odrzuceniem go konsument ma prawo skorzystania z
niezależnej porady; (b)
poinformowanie stron, zanim zgodzą się
one na zaproponowane rozwiązanie, o prawnych skutkach takiej zgody; (c)
danie stronom, zanim wyrażą one
zgodę na zaproponowane rozwiązanie lub rozwiązanie polubowne,
rozsądnego czasu do namysłu. ROZDZIAŁ III
INFORMOWANIE I WSPÓŁPRACA Artykuł 10
Informowanie konsumentów przez przedsiębiorców 1.
Państwa członkowskie dopilnowują, by
przedsiębiorcy mający siedziby na ich terytoriach informowali
konsumentów o podmiotach ADR, które są dla nich właściwe i które
są właściwe dla rozstrzygania ewentualnych sporów między
nimi a konsumentami. Informacje takie obejmują adresy stron internetowych
odpowiednich podmiotów ADR i określają, czy przedsiębiorca
zobowiązuje się do korzystania z takich podmiotów do rozstrzygania
sporów z konsumentami. 2.
Informacje, o których mowa w ust. 1, wyrażone
są w sposób łatwo, bezpośrednio, widocznie i stale dostępny
na stronie internetowej przedsiębiorcy, jeśli ona istnieje, w
ogólnych warunkach umów sprzedaży towarów lub świadczenia usług
między przedsiębiorcą a konsumentem oraz w fakturach i
paragonach związanych z takimi umowami. Określa się w nich również,
w jaki sposób można uzyskać dostęp do dalszych informacji na
temat danego podmiotu ADR oraz warunków korzystania z niego. 3.
Przepisy niniejszego artykułu nie
naruszają przepisów art. 6, 7 i 8 dyrektywy 2011/83/UE dotyczących
informowania konsumentów w przypadku umów zawieranych na
odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa. Artykuł 11
Pomoc konsumentom 1.
Państwa członkowskie zapewniają
konsumentom możliwość uzyskania pomocy w odniesieniu do ich
sporów wynikających z transgranicznej sprzedaży towarów lub
świadczenia usług. Celem takiej pomocy jest w szczególności
pomaganie konsumentom w uzyskaniu dostępu do podmiotu ADR
działającego w innym państwie członkowskim, który jest
właściwy dla rozpatrzenia ich sporu transgranicznego. 2.
Państwa członkowskie mogą
powierzyć odpowiedzialność za zadanie, o którym mowa w ust. 1,
swym centrom należącym do Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich,
organizacjom konsumenckim lub dowolnemu innemu podmiotowi. Artykuł 12
Informacje ogólne Państwa członkowskie
dopilnowują, by podmioty ADR, organizacje konsumenckie, stowarzyszenia przedsiębiorców,
centra należącym do Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich oraz, w
stosownych przypadkach, podmioty wyznaczone zgodnie z art. 11 ust. 2
udostępniały do publicznej wiadomości w swoich lokalach i na
swoich stronach internetowych wykaz podmiotów ADR, o których mowa w art. 17
ust. 3. Artykuł 13
Współpraca między podmiotami ADR w zakresie rozstrzygania sporów
transgranicznych 1.
Państwa członkowskie dopilnowują, by
podmioty ADR współpracowały w zakresie rozstrzygania sporów
transgranicznych. 2.
Jeśli w Unii istnieje sieć podmiotów ADR
ułatwiających rozstrzyganie sporów transgranicznych w danej
branży, państwa członkowskie zachęcają podmioty ADR
zajmujące się rozpatrywaniem sporów w tej branży do zostania
członkami tej sieci. 3.
Komisja publikuje wykaz zawierający nazwy
i dane kontaktowe sieci, o których mowa w ust. 1. Komisja, w razie
potrzeby, aktualizuje ten wykaz co dwa lata. Artykuł 14
Współpraca między podmiotami ADR a organami krajowymi
egzekwującymi przepisy Unii w zakresie ochrony konsumentów 1.
Państwa członkowskie zapewniają
współpracę między podmiotami ADR a organami krajowymi, którym
powierzono egzekwowanie przepisów Unii w zakresie ochrony konsumentów. 2.
Współpraca ta obejmuje wymianę informacji
o praktykach stosowanych przez przedsiębiorców, na które konsumenci
złożyli skargi. Obejmuje ona także dokonywanie oceny
merytorycznej oraz przekazywanie informacji przez takie organy krajowe
podmiotom ADR, jeśli taka ocena lub informacje są niezbędne do
rozpatrywania poszczególnych sporów. 3.
Państwa członkowskie zapewniają
zgodność współpracy i wymiany informacji, o których mowa w ust.
1 i 2, z zasadami ochrony danych osobowych określonymi w dyrektywie
95/46/WE. ROZDZIAŁ IV
NADZÓR NAD PODMIOTAMI ADR Artykuł 15
Wyznaczanie właściwych organów 1.
Każde państwo członkowskie wyznacza
właściwy organ odpowiedzialny za nadzór nad funkcjonowaniem i
rozwojem podmiotów ADR mających siedzibę na jego terytorium.
Każde państwo członkowskie przekazuje Komisji informacje o
wyznaczonym przez siebie organie. 2.
Komisja ustanawia wykaz właściwych
organów, o których otrzymała informacje zgodnie z ust. 1, i publikuje go w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 16
Informacje, które mają być przekazywane przez podmioty ADR
właściwym organom 1.
Państwa członkowskie zapewniają przekazywanie
właściwym organom przez podmioty ADR mające siedzibę na ich
terytoriach informacji dotyczących: (a)
ich nazwy, danych kontaktowych oraz adresu strony
internetowej; (b)
ich struktury i finansowania, w tym osób fizycznych
odpowiedzialnych za rozstrzyganie sporów, ich finansowania oraz tego, przez
kogo są zatrudnione; (c)
stosowanych przez nie procedur; (d)
w stosownych przypadkach, pobieranych przez nie
opłat; (e)
przybliżonego czasu trwania procedur ADR; (f)
języka lub języków, w jakich można
składać skargi i w jakich prowadzona jest procedura ADR; (g)
oświadczenia na temat elementów
niezbędnych do ustalenia ich zakresu kompetencji; (h)
uzasadnionego oświadczenia, w oparciu o
samoocenę podmiotu ADR, na temat tego, czy kwalifikuje się on jako
podmiot ADR objęty zakresem stosowania niniejszej dyrektywy i spełnia
wymogi określone w rozdziale II. W przypadku zmian informacji, o których mowa w
lit. od a) do g), podmioty ADR niezwłocznie informują o nich
właściwy organ. 2.
Państwa członkowskie dopilnowują, by
podmioty ADR przekazywały właściwym organom przynajmniej raz w
roku informacje dotyczące: (a)
liczby otrzymanych sporów oraz rodzajów skarg, z
którymi były one związane; (b)
odsetka procedur ADR, które przerwano przed
osiągnięciem wyniku; (c)
średniego czasu rozstrzygania
przedłożonych sporów; (d)
dsetka wykonania wyników procedur ADR, jeśli
jest on znany; (e)
odpowiednich danych statystycznych dotyczących
sposobu, w jaki przedsiębiorcy korzystają z alternatywnych metod
rozstrzygania sporów w swoich sporach z konsumentami; (f)
wszelkich powracających problemów
prowadzących do sporów między konsumentami a przedsiębiorcami; (g)
w stosownych przypadkach, oceny skuteczności
ich współpracy w ramach sieci podmiotów ADR ułatwiających
rozstrzyganie sporów transgranicznych; (h)
własnej oceny skuteczności procedury ADR
proponowanej przez dany podmiot i możliwych sposobów poprawy
osiąganych przez niego wyników. Artykuł 17
Rola właściwych organów oraz Komisji 1.
Każdy właściwy organ, na podstawie
informacji otrzymanych zgodnie z art. 16 ust. 1, ocenia, czy podmioty ADR,
które mu notyfikowano, kwalifikują się jako podmioty ADR objęte
zakresem stosowania niniejszej dyrektywy i spełniają wymogi
określone w rozdziale II. 2.
Każdy właściwy organ, na podstawie
oceny, o której mowa w ust. 1, ustanawia wykaz podmiotów ADR, które
spełniają wymogi określone w ust. 1. Wykaz ten obejmuje: (a)
nazwę, dane kontaktowe oraz adresy stron
internetowych tych podmiotów ADR; (b)
w stosownych przypadkach, pobierane przez nie
opłaty; (c)
język lub języki, w jakich można
składać skargi i w jakich prowadzona jest procedura ADR; (d)
elementy niezbędne do ustalenia ich zakresu
kompetencji; (e)
w stosownych przypadkach, konieczność
fizycznej obecności stron lub ich przedstawicieli; oraz (f)
wiążący lub
niewiążący charakter wyniku procedury. Każdy właściwy organ przekazuje
wykaz Komisji. W przypadku przekazania właściwemu organowi informacji
o jakichkolwiek zmianach zgodnie z art. 16 ust. 1 akapit drugi, wykaz jest
niezwłocznie uaktualniany, a odpowiednie informacje przekazywane Komisji. 3.
Komisja ustanawia wykaz podmiotów ADR
zgłoszonych jej zgodnie z ust. 2 i uaktualnia go, gdy zostanie
poinformowana o zmianach zgodnie z ust. 2 akapit trzeci zdanie drugie. Komisja
publikuje ten wykaz i jego aktualizacje oraz przekazuje go właściwym
organom i państwom członkowskim. 4.
Każdy właściwy organ publikuje
skonsolidowany wykaz podmiotów ADR, o którym mowa w ust. 3, na swojej stronie
internetowej i przy pomocy innych środków, które uzna za stosowne. 5.
Co dwa lata każdy właściwy organ
publikuje sprawozdanie o rozwoju i funkcjonowaniu podmiotów ADR. Sprawozdanie w
szczególności: (a)
wskazuje obszary, jeśli takie
występują, w których spory objęte niniejszą dyrektywą
nie są jeszcze rozpatrywane w ramach procedur ADR; (b)
identyfikuje najlepsze praktyki podmiotów ADR; (c)
w stosownych przypadkach, w oparciu o dane
statystyczne, wskazuje na niedostatki, które utrudniają funkcjonowanie
podmiotów ADR zarówno w sporach krajowych, jak i transgranicznych; (d)
w stosownych przypadkach zawiera zalecenia
dotyczące sposobów poprawy funkcjonowania podmiotów ADR. ROZDZIAŁ V
POSTANOWIENIA KOŃCOWE Artykuł 18
Kary Państwa członkowskie
określają zasady dotyczące kar stosowanych w przypadku
naruszenia przepisów krajowych przyjętych na podstawie art. 10 i art. 16
ust. 1 i 2 niniejszej dyrektywy i wprowadzają wszelkie środki niezbędne
do zapewnienia ich wdrożenia. Przewidziane kary muszą być
skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Artykuł 19
Zmiana rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 W załączniku do rozporządzenia
(WE) nr 2006/2004 dodaje się następujący punkt: „20. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
…. z dnia … w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich
oraz zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę
2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich) (Dz.U. L… z …., s.
…): Artykuł 10.” Artykuł 20
Zmiana dyrektywy 2009/22/WE W załączniku do dyrektywy 2009/22/WE
dodaje się następujący punkt: „14. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
…. z dnia … w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich
oraz zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę
2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich) (Dz.U. L… z …., s.
…): Artykuł 10.” Artykuł 21
Przekazywanie informacji 1.
Najpóźniej do dnia [Office of Publications
insert same date as in Article 22(1) = date of implementation of the Directive]
państwa członkowskie przekazują Komisji informacje
dotyczące: (a)
w stosownych przypadkach, nazw i danych
kontaktowych podmiotów wyznaczonych zgodnie z art. 11 ust. 2; oraz (b)
właściwych organów wyznaczonych zgodnie z
art. 15 ust. 1. Państwa członkowskie powiadamiają
Komisję o wszelkich późniejszych zmianach w odniesieniu do tych
informacji. 2.
Najpóźniej do dnia [Office of Publications
insert date: six months after the implementation date as to be inserted
in Article 22(1)] państwa członkowskie przekazują Komisji
wykaz, o którym mowa w art. 17 ust. 2. 3.
Komisja przekazuje państwom członkowskim
informacje, o których mowa w ust. 1 lit. a). Artykuł 22
Transpozycja 1.
Państwa członkowskie wprowadzają w
życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne
do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej do dnia [Office of
Publications insert date: 18 months after entry into force] r.
Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów oraz tabelę
korelacji pomiędzy tymi przepisami a niniejszą dyrektywą. Przepisy przyjęte przez państwa
członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub
odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania
takiego odniesienia określane są przez państwa
członkowskie. 2.
Państwa członkowskie przekazują
Komisji tekst podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych w
dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą. Artykuł 23
Sprawozdanie Najpóźniej [Office of Publications
insert date: five years after the entry into force], a
następnie co trzy lata, Komisja przedkłada Parlamentowi
Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu
sprawozdanie ze stosowania niniejszej dyrektywy. Sprawozdanie to
uwzględnia rozwój i wykorzystanie podmiotów ADR oraz skutki realizacji
niniejszej dyrektywy dla konsumentów i przedsiębiorców. W razie potrzeby
Komisja może załączyć do tego sprawozdania także
wnioski dotyczące dostosowania niniejszej dyrektywy. Artykuł 24
Wejście w życie Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie
dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej. Artykuł 25
Adresaci Niniejsza dyrektywa skierowana jest
do państw członkowskich. Sporządzono w Brukseli W imieniu Parlamentu Europejskiego W
imieniu Rady Przewodniczący Przewodniczący ZAŁĄCZNIK 1.
Dyrektywa 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 23 września 2002 r. dotycząca sprzedaży konsumentom
usług finansowych na odległość oraz zmieniająca
dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (art. 14 ust.
1), Dz.U. L 271 z 9.10.2002, s. 16. 2.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/122/WE z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie ochrony konsumentów w
odniesieniu do niektórych aspektów umów timeshare, umów o długoterminowe
produkty wakacyjne, umów odsprzedaży oraz wymiany (art. 14 ust. 2), Dz.U.
L 33 z 3.2.2009, s. 10. 3.
Dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych
zmieniająca dyrektywy Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG, i dyrektywę
2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę
Rady 93/22/EWG (art. 53 ust. 1), Dz.U. L 145 z 30.4.2004, s. 1. 4.
Dyrektywa 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie pośrednictwa
ubezpieczeniowego (art. 11 ust. 1), Dz.U. L 9 z 15.1.2003,
s. 3. 5.
Dyrektywa 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku
wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty (art. 19 ust. 1 akapit
trzeci), (Dz.U. L 52 z 27.2.2008, s. 3). [1] Eurobarometr nr 342, „Consumer Empowerment” („Umocnienie
pozycji konsumenta”), s. 169. [2] Na przykład rozporządzenie nr 861/2007
ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych
roszczeń, Dz.U. L 199 z 31.7.2007, s. 1. [3] Zalecenie Komisji 98/257/WE w sprawie zasad obowiązujących
w stosunku do podmiotów odpowiedzialnych za pozasądowe rozstrzyganie
sporów konsumenckich, Dz.U. L 115 z 17.4.1998, s. 31 oraz zalecenie Komisji
2001/310/WE w sprawie zasad dotyczących podmiotów pozasądowych
uczestniczących w polubownym rozstrzyganiu sporów konsumenckich, Dz.U. L
109 z 19.4.2001, s. 56. [4] Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net)
pomaga konsumentom uzyskać dostęp do odpowiedniego podmiotu ADR w
innym państwie członkowskim w przypadku sporów transgranicznych. [5] FIN-NET składa się z systemów ADR, które
zajmują się sporami transgranicznymi między konsumentami a
dostawcami usług finansowych. [6] Na przykład dyrektywa Parlamentu Europejskiego i
Rady nr 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku
wewnętrznego energii elektrycznej oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego
i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku
wewnętrznego gazu ziemnego (Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 55 i s. 94); dyrektywa
Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie
umów o kredyt konsumencki (Dz.U. L 133 z 22.5.2008, s. 66); dyrektywa
2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie
niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego,
w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego
(„dyrektywa o handlu elektronicznym”) (Dz.U. L 178 z 17.7.2000, s. 1). [7] Dz.U. L 136 z 24.5.2008, s. 3. [8] Por. badanie na temat wykorzystania alternatywnych metod
rozstrzygania sporów w Unii Europejskiej z dnia 16 października 2009 r. http://ec.europa.eu/consumers/redress_cons/adr_study.pdf; s. 56–63; 112–115; 120–121. [9] Inicjatywa przewodnia „Europejska agenda cyfrowa” w ramach
strategii „Europa 2020”, COM (2010) 245, s. 13; komunikat Komisji „Akt o
jednolitym rynku”, COM (2011) 206, s. 9. [10] Badanie na temat wykorzystania alternatywnych metod
rozstrzygania sporów w Unii Europejskiej, przeprowadzone przez Civic
Consulting, Consumer Policy Evaluation Consortium (CPEC), 2009, dostępne
na stronie internetowej: http://www.cc.cec/home/dgserv/sg/evaluation/pages/eims_en.htm. [11] „Consumer redress in the European Union: consumers'
experiences, perceptions and opinions”, 2009 http://ec.europa.eu/consumers/redress_cons/docs/cons_redress_EU_qual_study_report_en.pdf. [12] http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2009_2014/documents/imco/dv/adr_study_/adr_study_en.pdf. [13] Konsultacje publiczne na temat wykorzystania
alternatywnego rozstrzygania sporów (ADR) jako sposobu rozstrzygania sporów
związanych z transakcjami i praktykami handlowymi w UE:
http://ec.europa.eu/consumers/redress_cons/Feedback_Statement_Final.pdf. [14] http://www.european-consumer-summit.eu/workshops3_en.asp.
[15] Przeprowadzono konsultacje z 335 przedsiębiorstwami
ze wszystkich państw członkowskich na temat ich doświadczeń
z ADR i poglądów na nie: http://ec.europa.eu/yourvoice/ebtp/consultations/2010/adr/index_pl.htm. [16] Podczas tych konsultacji na pytania dotyczące ADR
odpowiedziało 927 małych i średnich przedsiębiorstw. [17] Dz.U. C […] z […], s. […]. [18] Dz.U. C […] z […], s. […]. [19] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady,
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Akt o
jednolitym rynku – Dwanaście dźwigni na rzecz pobudzenia wzrostu
gospodarczego i wzmocnienia zaufania – „Wspólnie na rzecz nowego wzrostu
gospodarczego”, COM(2011) 206 wersja ostateczna, s. 9. [20] Konkluzje Rady Europejskiej z 24–25 marca 2011 r., EUCO
10/11, s. 4; zob. także konkluzje Rady Europejskiej z 23 października
2011 r., EUCO 52/11, ss. 1–2. [21] Dz.U. L 136 z 24.5.2008, s. 3. [22] Dz.U. L 12 z 16.1.2001, s. 32. [23] Dz.U. L 199 z 31.7.2007, s. 40. [24] Dz.U. L 177 z 4.7.2008, s. 6. [25] Dz.U. L […] z […], s. […]. [26] Dz.U. L 136 z 2.6.2010, s. 1. [27] Dz.U. L 364 z 9.12.2004, s. 1. [28] Dz.U. L 110 z
1.5.2009, s. 30–36. [29] Dz.U. L […] z […], s. […].