27.7.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 225/159

—

Z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji Europejskiej o dalsze stosowanie funduszu EFG po roku 2013, popierając w szczególności utrzymanie niektórych aspektów zaktualizowanego zakresu i kryteriów interwencji, które wprowadzone zostały w roku 2009.

—

Wyraża ubolewanie z powodu decyzji Rady dotyczącej zaniechania po 31 grudnia 2011 r. kontynuacji środków wprowadzonych na zasadzie odstępstwa w związku z kryzysem.

—

Zaleca, by wobec wsparcia udzielanego przez EFG w ramach filaru przedsiębiorczości stosowano wyższe stawki współfinansowania niż wobec innych filarów, by zachęcać do zakładania przedsiębiorstw i wspierać przedsiębiorczość.

—

Sprzeciwia się propozycji rozszerzenia EFG na rolników i podkreśla, że negocjacje w sprawie umów handlowych muszą zapewnić spójność z celami wspólnej polityki rolnej,

—

Podkreśla, że obecne rozporządzenie umożliwia państwom członkowskim wyznaczenie regionów, które mogą złożyć wniosek o wsparcie z EFG bezpośrednio; dlatego też zachęca państwa członkowskie do częstszego korzystania z tej opcji.

—

Jest zdania, że we wniosku powinny znaleźć się wyraźniejsze odniesienia do władz lokalnych i regionalnych, szczególnie w art. 8 ust. 2, w którym należy stwierdzić, że wnioski powinny zawierać informacje dotyczące procedury konsultacji z władzami lokalnymi bądź regionalnymi oraz określać agencje odpowiedzialne za realizację pakietu środków, i w art. 11 ust. 4 dotyczącym wytycznych dla władz lokalnych bądź regionalnych w zakresie wykorzystywania EFG.

Sprawozdawca

Gerry BREEN (IE/PPE), członek Rady Miasta Dublina oraz Władz Regionu Dublina

Dokument źródłowy

Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (2014–2020)

COM(2011) 608/3 final

1.

Uważa, że Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EFG) jest istotnym narzędziem pozwalającym na interwencję w razie wystąpienia zwolnień na dużą skalę. Dzięki niemu możliwe jest niedopuszczanie do długoterminowego bezrobocia w okresie trudnej sytuacji na rynku pracy. Narzędzie to pełni również funkcję ważnego mechanizmu Unii Europejskiej, dowodzącego solidarności z osobami, które straciły pracę.

2.

Przyjmuje do wiadomości, że EFG okazał się pomocny dla około 10 % pracowników zwolnionych z pracy w UE w latach 2009–2010 oraz że 40 % pracowników objętych Funduszem zostało ponownie włączonych do rynku pracy (1). Wzywa ponownie Komisję Europejską i państwa członkowskie do poprawy współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi oraz z innymi zainteresowanymi środowiskami w zakresie wdrażania EFG.

3.

Popiera Europejski Fundusz Społeczny (EFS) w zakresie propagowania długoterminowych strategii dotyczących aktywnego uczestnictwa w rynku pracy oraz wdrażania inicjatyw na rzecz przeciwdziałania bezrobociu i podejmowania wczesnej interwencji. Stoi jednak na stanowisku, iż w okresie kryzysu na rynku pracy niezbędne jest wykorzystanie mechanizmów szybkiego reagowania, takich jak EFG.

4.

Z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji Europejskiej o dalsze stosowanie funduszu EFG po roku 2013, popierając w szczególności utrzymanie niektórych aspektów zaktualizowanego zakresu i kryteriów interwencji, które wprowadzone zostały w roku 2009. Odnotowuje, że rosnąca liczba wniosków o dofinansowanie złożonych od tego czasu stanowi jasny dowód na to, że interwencje są potrzebne w przypadkach zwolnień dotyczących 500 lub mniej pracowników, niemniej przyjmuje do wiadomości, że dotychczasowe wykorzystanie funduszu EFG plasuje się znacznie poniżej indykatywnego limitu budżetowego.

5.

Wspiera wysiłki na rzecz ulepszenia i uproszczenia procedury związanej z EFG, ale sugeruje, że kluczowe wyzwania dotyczące przyszłości tego funduszu nadal związane są z koniecznością przeobrażenia go w:

6.

Uważa, że proponowane objęcie funduszem EFG rolników, którzy zostali pokrzywdzeni przez zapisy umów handlowych, ilustruje podstawowy brak spójności między polityką handlową UE a jej polityką rolną.

7.

Jest zdania, że rozszerzenie EFG na sektor rolny jest bardzo radykalną zmianą, jeśli chodzi o charakter tego funduszu i obawia się, że propozycja ta tworzy tak naprawdę dwa odrębne fundusze EFG – jeden dla pracowników sektora rolnego, drugi dla innych pracowników – opartych na różnych kryteriach, procedurach aplikacyjnych, zasadach zarządzania i mechanizmach kontroli finansowej.

8.

Rozumie motywy wysunięcia tej propozycji ale wyraża wątpliwość, czy EFG i inne proponowane mechanizmy reagowania kryzysowego powinny znajdować się poza obrębem wieloletnich ram finansowych.

9.

Wyraża ubolewanie z powodu decyzji Rady dotyczącej zaniechania po 31 grudnia 2011 r. kontynuacji środków wprowadzonych na zasadzie odstępstwa w związku z kryzysem (2), zwłaszcza w momencie, gdy wiele gospodarek boryka się ze skutkami bieżącego „kryzysu zadłużeniowego” i ze związaną z tym presją na rynek pracy oraz pogarszającymi się warunkami socjalnymi. Ponadto ubolewa, że decyzja ta została podjęta w czasie, gdy liczba wniosków składanych do EFG znacząco wzrosła w wyniku wprowadzonego w 2009 r. odstępstwa i gdy uwidaczniają się pozytywne skutki funduszu.

10.

Podkreśla, że decyzja Rady nie powinna wpłynąć niekorzystnie na negocjacje w sprawie proponowanego EFG na lata 2014–2020.

11.

Z zadowoleniem przyjmuje rozszerzenie EFG na właścicieli zarządzających małymi, średnimi i mikro przedsiębiorstwami oraz na osoby prowadzące działalność na własny rachunek, ale sugeruje udzielenie dalszych wyjaśnień co do stosowania EFG w odniesieniu do tych ostatnich ze względu na różnice występujące w poszczególnych państwach członkowskich w zakresie statusu bezrobocia takich osób.

12.

Popiera możliwość stosowania EFG na niewielkich rynkach pracy lub w wyjątkowych okolicznościach, ale sugeruje, by Komisja Europejska przygotowała dalsze wytyczne dotyczące kryteriów, które powinny być uwzględniane w sytuacjach tego typu. Podkreśla, że należy brać pod uwagę skutki zwolnień w danej miejscowości lub regionie, a nie tylko ich bezwzględną liczbę.

13.

Popiera włączenie finansowania inwestycji w aktywa rzeczowe dla osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz jednostek uruchamiających działalność gospodarczą, gdyż wzmocni to pakiet usług wspieranych przez EFG i zaleca, by wobec wsparcia udzielanego przez EFG w ramach filaru przedsiębiorczości stosowano wyższe stawki współfinansowania niż wobec innych filarów, by zachęcać do zakładania przedsiębiorstw i wspierać przedsiębiorczość.

14.

Podkreśla, że działania w zakresie dostępu do szkolnictwa wyższego są obecnie ograniczane cyklem akademickim, gdyż termin zwolnienia ogranicza możliwość pokrycia przez EFG czesnego zwalnianym pracownikom przez pełne dwa lata. Proponuje w związku z tym, by znieść obecne ograniczenia lub by skoncentrować środki na wstępie, by umożliwić pokrycie czesnego zwalnianym pracownikom w ramach EFG przez przynajmniej dwa pełne lata.

15.

Podkreśla, że EFG należy wykorzystywać do wspierania środków dodatkowych, a nie jako instrument zastępujący działania, które winny być podejmowane zgodnie z przepisami krajowymi lub wspólnotowymi bądź zapisami układów zbiorowych. Zwraca uwagę na zaistniałe przypadki sprzeczności między celami EFG a nieelastycznym charakterem niektórych ram polityk krajowych, co może ograniczać skuteczność funduszu. W związku z tym zachęca państwa członkowskie do postrzegania EFG jako okazji do wypracowania nowych i dynamicznych strategii wspierania zwalnianych pracowników.

16.

Z zadowoleniem odnosi się do propozycji, by umożliwić państwom członkowskim zmianę pakietu pomocniczego dla pracowników poprzez dodanie innych działań kwalifikowanych. Domaga się ustalenia maksymalnego okresu (na przykład jednego miesiąca), w którym Komisja Europejska zgodzi się na proponowane zmiany.

17.

Docenia wolę instytucji UE, by przyspieszyć procedury dotyczące składania wniosków oraz ich zatwierdzania, lecz ubolewa, że wniosek nie zawiera odpowiednich zapisów, które umożliwiłyby uczynienie z EFG rzeczywistego mechanizmu szybkiej reakcji.

18.

Stoi na stanowisku, iż niektóre rozwiązania mające poprawić skuteczność EFG mogą prowadzić w rzeczywistości do zwiększenia obciążeń administracyjnych i wzrostu kosztów dla władz odpowiedzialnych za wdrożenie. Podkreśla, że surowsze wymogi w zakresie kontroli i sprawozdawczości mogą doprowadzić do sytuacji, w której EFG stanie się w okresie kryzysu na rynku pracy mniej atrakcyjnym wyborem dla państw członkowskich.

19.

Uznaje, że w związku z brakiem jakichkolwiek krajowych przepisów dotyczących zwolnień, bezpośrednie i wczesne zaangażowanie pracowników lub ich przedstawicieli w proces składania wniosków byłoby korzystne i proponuje, by władze zachęcały pracowników do udziału w tym procesie poprzez wykazanie, że otrzymają oni dodatkowe wsparcie w ramach EFG (poza wsparciem statutowym).

20.

Proponuje także, by w art. 8 ust. 2 zapisano, iż wnioski powinny zawierać profil zwalnianych pracowników i wstępną ocenę ich potrzeb w zakresie kształcenia i szkoleń oraz ich planów, jeśli chodzi o zakładanie przedsiębiorstw, by opracować odpowiedni pakiet zindywidualizowanego wsparcia w celu spełnienia wymogów pracowników i oczekiwań ze strony funduszu.

21.

Proponuje, by nie tylko partnerzy społeczni, lecz także państwa członkowskie miały obowiązek konsultowania się z odpowiednimi władzami lokalnymi i regionalnymi w trakcie procesu aplikacyjnego oraz by we wnioskach jasno określono procedurę ich wdrażania, w tym procedurę koordynacji między agencjami oraz procedurę komunikowania się z pracownikami i informowania ich o dostępnym wsparciu, a także procedurę składania wniosku.

22.

Proponuje, by wytyczne w sprawie składania wniosków uwzględniały także informację dotyczącą rynku pracy, a zwłaszcza unijnej panoramy umiejętności (3), tak by środki finansowane przez EFG były lepiej dostosowane do potrzeb unijnego rynku pracy. Uważa ponadto, że można by było wykorzystać dodatek na koszty przeniesienia, o którym mowa w rozporządzeniu EFG, do wspierania działań na rzecz wypełniania przez pracowników luk kompetencyjnych na rynkach pracy w innych częściach UE.

23.

Z zadowoleniem przyjmuje wysiłki na rzecz uproszczenia kwalifikowalności kosztów, jednakże doświadczenie wskazuje, że państwa członkowskie niechętnie ponoszą wydatki przed rozpatrzeniem wniosku o wsparcie z EFG. Wskazuje w związku z tym, że prowadzi to do niepotrzebnych opóźnień i rozczarowania pracowników oraz osłabia skuteczność i wiarygodność EFG. Sugeruje zatem, że potrzebna jest większa pewność, jeśli wsparcie dla pracowników ma być zapewnione szybko.

24.

Zaleca, by następne porozumienie międzyinstytucjonalne przyspieszyło proces zatwierdzania, a w przeciwnym razie proponuje, by Komisja Europejska dokonywała wobec państw członkowskich doraźnej płatności po początkowej ocenie i weryfikacji wniosku, w celu zapewnienia większej pewności, uwzględnienia krytycznego znaczenia czynnika czasu przy zwolnieniach oraz ograniczenia opóźnień w zapewnianiu wsparcia z EFG zwalnianym pracownikom.

25.

Wyraża nadzieję, że jakość wniosków poprawi się w miarę coraz większego zaznajamiania się z EFG i zachęca pod tym względem państwa członkowskie do gromadzenia wspólnej wiedzy o funduszu i jego wykorzystaniu. Sugeruje ponadto, by Komisja Europejska wskazała ekspertów z doświadczeniem w zakresie procesu aplikacyjnego EFG, którzy mogliby doradzać przed złożeniem wniosku i wymieniać się doświadczeniem z potencjalnymi nowymi wnioskodawcami.

26.

Komitet bierze pod uwagę decyzję Rady w sprawie przywrócenia 50-procentowej stawki (z dniem 1 stycznia 2012 r.), lecz nadal opowiada się za zapewnieniem wyższej od proponowanej stawki współfinansowania dla EFG w celu rozwiązaniu problemu braku środków na współfinansowanie i podniesienia atrakcyjności funduszu.

27.

Uważa, że sugerowany model dostosowania stawki współfinansowania (50 %–65 %) jest niewłaściwy.

28.

Z zadowoleniem odnosi się do wprowadzenia zapisów dotyczących pokrywania kosztów związanych z działaniami przygotowawczymi, działaniami w zakresie zarządzania, dostarczania i upowszechniania informacji oraz działaniami w zakresie kontroli i sprawozdawczości podejmowanymi przez władze odpowiedzialne za realizację wniosków o dofinansowanie z EFG (art. 7. ust. 3) i proponuje, by nie stanowiło to więcej niż 5 % łącznych kosztów.

29.

Sprzeciwia się propozycji rozszerzenia EFG na rolników i podkreśla, że negocjacje w sprawie umów handlowych muszą zapewnić spójność z celami wspólnej polityki rolnej.

30.

Uważa, że rozszerzenie funduszu o sektor rolny, a w konsekwencji umożliwienie rolnikom dostosowania ich działalności w rolnictwie lub poza tym sektorem, jest częściowo niezgodne z deklarowanym celem wspólnej polityki rolnej dotyczącym utrzymania działalności rolnej we wszystkich regionach i dążeniem do ochrony różnorodności tego sektora na szczeblu europejskim.

31.

Zapytuje – w kontekście zredukowanego pułapu budżetowego, rozszerzenia grupy beneficjentów i starań podejmowanych z myślą o uatrakcyjnieniu funduszu EFG oraz poprawie dostępu do niego – czy równowaga proponowanej alokacji środków jest zgodna z celem funduszu w sytuacji, gdy maksymalna wielkość kwoty zarezerwowanej na sektor rolny wynosi 2,5 mld EUR (z 3 mld EUR w całym budżecie). Sugeruje, że kwota ta wydaje się za wysoka, jeśli EFG ma być instrumentem szybkiej interwencji, a za niska, by zrekompensować rzeczywiste straty prognozowane dla sektora rolnego i spożywczego w wypadku zawarcia niektórych dwustronnych umów handlowych.

32.

Mając na uwadze te podstawowe zastrzeżenia wobec objęcia sektora rolnego zakresem EFG, Komitet pragnie poczynić szereg innych uwag na temat tego aspektu wniosku, a mianowicie:

33.

Przyjmuje do wiadomości, że środków z funduszu nie należy przeznaczać na wsparcie dochodowe rolników pokrzywdzonych przez zapisy umów handlowych. Uważa, że powiązania z Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFFRROW) nie zostały ujęte we wniosku w wystarczającym zakresie i sugeruje, by Komisja Europejska bardziej je uszczegółowiła.

34.

Podkreśla, że państwa członkowskie nie wykorzystały w pełni potencjału władz lokalnych i regionalnych w zakresie wykorzystywania EFG i powołuje się na zasadę partnerstwa i wielopoziomowego sprawowania rządów (4) odnośnie do przygotowywania i realizacji wniosków EFG oraz monitorowania i oceny skuteczności funduszu.

35.

Na podstawie dotychczasowych doświadczeń sugeruje, że efektywność EFG zwiększa się z chwilą przyjęcia przez agencje na szczeblu lokalnym skoordynowanego podejścia do opracowania i wdrażania skoordynowanego pakietu środków dla pracowników i z chwilą ustanowienia lokalnych punktów kontaktowych, które zapewniają jasne i spójne porady oraz wskazówki dla zwalnianych pracowników.

36.

Podkreśla, że obecne rozporządzenie umożliwia państwom członkowskim wyznaczenie regionów, które mogą złożyć wniosek o wsparcie z EFG bezpośrednio; dlatego też zachęca państwa członkowskie do częstszego korzystania z tej opcji, zwłaszcza w wypadku regionów, które posiadają kompetencje w zakresie szkoleń i edukacji lub odgrywają rolę we wspieraniu i rozwijaniu przedsiębiorstw. Uważa, że pomogłoby to uporać się z opóźnieniami w składaniu wniosków i rozwiązać kwestie związane z możliwością ich rozpatrywania na szczeblu krajowym zważywszy, że ministerstwom krajowym często brakuje niezbędnych możliwości i zasobów, by zaplanować, a następnie świadczyć lokalne bądź regionalne usługi wsparcia.

37.

Proponuje, aby Komisja Europejska utworzyła bazę danych dotyczących wdrażania sprawdzonych rozwiązań oraz by wytyczne dotyczące składania wniosków (o których mowa w art. 12 ust. 2) zawierały kryteria w sprawie partnerstwa wielopoziomowego.

38.

Uważa, że podczas trwającego „kryzysu zadłużeniowego” i wynikającej z tego presji na budżety publiczne można rozważyć rozszerzenie EFG na przypadki, w których dochodzi do istotnych zwolnień pracowników sektora publicznego oraz gdy ma to negatywne konsekwencje dla rynku pracy w obrębie niektórych gospodarek lokalnych bądź regionalnych.

39.

Jest zdania, że we wniosku powinny znaleźć się wyraźniejsze odniesienia do władz lokalnych i regionalnych, szczególnie w art. 8 ust. 2, w którym należy stwierdzić, że wnioski powinny zawierać informacje dotyczące procedury konsultacji z władzami lokalnymi bądź regionalnymi oraz określać agencje odpowiedzialne za realizację pakietu środków, i w art. 11 ust. 4 dotyczącym wytycznych dla władz lokalnych bądź regionalnych w zakresie wykorzystywania EFG.

40.

Stoi na stanowisku, że należy ulepszyć kanały komunikacji, tzn. ustanowić a) bardziej przejrzyste linie komunikacji między władzami odpowiedzialnymi za zarządzanie EFG, od Komisji Europejskiej poprzez władze krajowe oraz lokalne i regionalne; oraz b) ustanowić skuteczniejszą i zindywidualizowaną komunikację z pracownikami będącymi beneficjentami wsparcia. W związku z tym proponuje, by utworzyć stronę internetową umożliwiającą składanie wniosków, która zawierałaby ogólną informację, oraz portal internetowy, który pozwoliłby na poufną wymianę danych osobowych między zwolnionymi pracownikami a agencjami wsparcia.