52009DC0451

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 4.9.2009

KOM(2009) 451 wersja ostateczna

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie stosowania przepisów dotyczących wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciążeń w latach 2005-2008

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie stosowania przepisów dotyczących wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciążeń w latach 2005-2008

1. Wprowadzenie

Państwa członkowskie WE świadczą sobie wzajemną pomoc przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciążeń. Pierwotnie przepisy w tej kwestii zostały ustalone w dyrektywie Rady 76/308/EWG z dnia 15 marca 1976 r.[1] Dyrektywa ta została zastąpiona dyrektywą 2008/55/WE z dnia 26 maja 2008 r.[2] Na mocy tych przepisów Komisja jest zobowiązana do sporządzania okresowych sprawozdań w sprawie stosowania ustaleń dotyczących wzajemnej pomocy. Pierwsze sprawozdanie (dokument COM(2006) 43) zostało opublikowane dnia 8 lutego 2006 r. Przedstawiono w nim przegląd przypadków udzielenia wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności w latach 2003 i 2004. Niniejsze sprawozdanie dotyczy wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności udzielonej w latach 2005-2008. Obejmuje ono również bieżące inicjatywy Komisji w tej dziedzinie.

2. ANALIZA STOSOWANIA śRODKÓW WZAJEMNEJ POMOCY W LATACH 2005-2007

2.1. Uwagi wstępne

W swoim poprzednim sprawozdaniu Komisja wskazała, że statystyki różnych państw członkowskich zawierają pewne niespójności. W statystykach dotyczących liczby wniosków złożonych w okresie 2005-2007 generalnie w znacznym zakresie zmniejszono te niespójności, mimo że liczba wniosków istotnie wzrosła.

Oznacza to, że państwa członkowskie z większą starannością przygotowały poprawne statystyki. Przyjęcie precyzyjnych instrukcji dotyczących zobowiązań w zakresie sprawozdawczości statystycznej w dniu 5 grudnia 2005 r. bez wątpienia przyczyniło się do zwiększenia dokładności statystyk. Ponadto zapytania państw członkowskich w tej kwestii zostały uważnie przeanalizowane przez Komitet ds. Odzyskiwania Wierzytelności, co umożliwiło organom krajowym ograniczenie ewentualnych rozbieżności w stosowanych podejściach, które mogłyby doprowadzić do niespójności w przedłożonych statystykach.

2.2. Zwiększające się wykorzystanie wniosków w sprawie wzajemnej pomocy

Statystyki przedstawione przez państwa członkowskie świadczą o wzrastającej liczbie wniosków o udzielenie pomocy na podstawie dyrektywy WE ( pierwsze kolumny na wykresach poniżej).

Wydaje się również, że ramy legislacyjne WE stosowane są przez państwa członkowskie na znacznie większą skalę niż wszelkie inne porozumienia lub ustalenia dotyczące wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności. Wykorzystanie innych ustaleń dotyczących wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności między państwami członkowskimi ( drugie kolumny na wykresach poniżej) zmniejszyło się w okresie 2005-2008. (Dane dotyczące wykorzystania innych ustaleń dotyczących wzajemnej pomocy są dostępne tylko w odniesieniu do okresu 2005-2008)[3].

2.2.1. Zmiany liczby wniosków o informacje

[pic]

2.2.2. Zmiany liczby wniosków o powiadomienie

[pic]

2.2.3. Zmiany liczby wniosków o odzyskanie wierzytelności

[pic]

2.2.4. Charakter wierzytelności, których dotyczyły wnioski o udzielenie wzajemnej pomocy

Charakter wierzytelności, przedstawiony procentowo w stosunku do łącznej kwoty wszystkich wierzytelności, przedstawiono na poniższym wykresie[4]:

- [pic] wnioski dotyczące wierzytelności związanych z podatkiem VAT (o których mowa w art. 2 lit. e) dyrektywy 2008/55/WE) stanowią istotną część wniosków o podjęcie środków w zakresie odzyskiwania wierzytelności: ich udział wzrósł z 43 % w 2005 r. do 57 % w 2007 r., natomiast w 2008 r. zmniejszył się do 34 %.

- [pic] wnioski dotyczące wierzytelności związanych z podatkami od dochodu i kapitału (o których mowa w art. 2 lit. g) dyrektywy) stanowią kolejną istotną część wniosków. Ich udział zmniejszył się z 37 % wszystkich wniosków w 2005 r. do 26 % w 2007 r., natomiast w 2008 r. 50 % wszystkich wniosków należało do tej kategorii.

- [pic] wnioski dotyczące refundacji, interwencji i innych środków stanowiących część systemu finansowania Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej (EFGR) oraz Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), opłat i innych obciążeń przewidzianych w ramach wspólnej organizacji rynku dla sektora cukrowego oraz należności przywozowych i wywozowych (o których mowa w art. 2 lit. a)-d) dyrektywy) stanowią około 10 % wszystkich wniosków;

- [pic] wnioski dotyczące akcyzy (o których mowa w art. 2 lit. f) dyrektywy) również stanowią około 10 % wszystkich wniosków (z wyjątkiem 2007 r., kiedy ich udział zmniejszył się do 4 %);

- [pic] wnioski dotyczące podatków od składek ubezpieczeniowych (o których mowa w art. 2 lit. h) dyrektywy) stanowią bardzo małą część wniosków. W 2008 r. nie było nawet żadnych wniosków dotyczących takich podatków.

[pic]

2.3. Wzrost wysokości odzyskanych kwot

2.3.1. Ogólne zmiany odzyskiwanych kwot

Zmiany w zakresie odzyskiwanych kwot również wykazują tendencję wzrostową. W porównaniu do kwot odzyskanych w 2003 r. (przyjętych jako punkt odniesienia = 100 %) w latach 2006 i 2008 odzyskane kwoty wzrosły ponad sześciokrotnie[5].

[pic]

2.3.2. Podział kwot odzyskanych dla innych państw członkowskich według lat, których dotyczy dany wniosek

Między podjęciem środków w zakresie odzyskiwania wierzytelności a momentem, kiedy przynoszą one skutek, upływa mniej lub więcej czasu. Przykładowo kwoty odzyskane przez współpracujące państwo członkowskie w 2008 r. tylko częściowo odpowiadają wnioskom otrzymanym w 2008 r.; kwoty te będą również związane z wnioskami otrzymanymi w poprzednich latach. Na poniższym wykresie pokazano, w którym roku złożono poszczególne wnioski w odniesieniu do skutecznie odzyskanych kwot w latach 2005-2008. Ze statystyk tych wynika, że (ponad) 80 % kwot odzyskanych w tych latach jest związanych z wnioskami złożonymi w tym samym roku (oznaczone za pomocą znaku „=” na wykresie poniżej) lub w ciągu dwóch poprzednich lat kalendarzowych (oznaczone jako „-1” lub „-2” na wykresie poniżej).

[pic]

2.4. Brak skuteczności

Dane statystyczne dotyczące wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności w latach 2005-2008 wykazują, że wysokość odzyskanych kwot znacznie wzrosła. Wzrasta również liczba wniosków i kwot, których dotyczą wnioski o udzielenie pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności. W konsekwencji istnieje nadal duża rozbieżność pomiędzy kwotami, których dotyczą wnioski o udzielenie pomocy, a kwotami faktycznie odzyskanymi dzięki wzajemnej pomocy.

Jak już stwierdzono w pkt 2.3.2, środki w zakresie odzyskiwania wierzytelności podjęte w odpowiedzi na wniosek otrzymany w danym roku nie prowadzą do natychmiastowego odzyskania wierzytelności w tym samym roku. Dla okresu sprzed 2005 r. statystyki dotyczące tych opóźnionych wyników podjętych środków w zakresie odzyskiwania wierzytelności nie były dostępne. Zatem obecnie nie jest możliwe dokładne stwierdzenie, jaki odsetek kwot wierzytelności został faktycznie odzyskany, w porównaniu do kwot, których dotyczyły wnioski o udzielenie pomocy złożone w danym roku. Jednakże częściowe dane, które są obecnie dostępne, jasno wskazują, że można założyć, iż ogólny wskaźnik odzyskania wierzytelności w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wzajemnej pomocy między państwami członkowskimi WE wynosi około 5 %[6].

Wobec wzrostu ilości wniosków i kwot wierzytelności, których dotyczą wnioski o udzielenie pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności, konieczne jest podjęcie szczególnych wysiłków w celu podniesienia skuteczności tej pomocy. Wysiłki te należy podjąć na poziomie krajowym i na szczeblu wspólnotowym:

- poszczególne państwa członkowskie muszą wzmocnić środki w zakresie odzyskiwania wierzytelności dostępne w ich krajowym prawodawstwie, natomiast

- Wspólnota Europejska musi wzmocnić i ułatwić wzajemną pomoc przy odzyskiwaniu wierzytelności między państwami członkowskimi.

3. Nowe inicjatywy wspólnotowe mające na celu wzmocnienie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności

3.1. Nowa dyrektywa Rady

Pierwsza dyrektywa w sprawie wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych obciążeń – dyrektywa 76/308/EWG – została kilkakrotnie zmieniona. W celu zapewnienia jasności i zrozumiałości dyrektywa ta została ujednolicona. Nowa dyrektywa Rady 2008/55/WE została przyjęta dnia 26 maja 2008 r. i weszła w życie dnia 30 czerwca 2008 r.

3.2. Nowe rozporządzenie Komisji ułatwiające wymianę wniosków o udzielenie pomocy

Dnia 28 listopada 2008 r. Komisja przyjęła rozporządzenie (WE) nr 1179/2008, które z dniem 1 stycznia 2009 r. zastąpiło dyrektywę Komisji 2002/94/WE. Ten nowy akt prawny ustalający szczegółowe zasady wdrożenia dyrektywy Rady ułatwia w praktyce wzajemną pomoc, a w szczególności komunikację między właściwymi organami poszczególnych państw członkowskich. Jest to rzeczywiście niezbędne, biorąc pod uwagę stały wzrost liczby wniosków.

Zgodnie z nowymi zasadami w odniesieniu do wszystkich wniosków o udzielenie wzajemnej pomocy zasadniczo obowiązuje przekazywanie wniosków i odpowiedzi drogą elektroniczną. Nowe wzory formularzy wniosków również przyczyniają się do szybszej wymiany informacji pomiędzy organem wnioskującym a organem współpracującym.

Obecnie opracowywana jest elektroniczna wersja tych nowych formularzy wniosków, umożliwiająca automatyczne tłumaczenie. Dnia 1 czerwca 2008 r. rozpoczęto etap testowego stosowania tych elektronicznych formularzy wniosku. Testowanie objęło organy z 6 państw członkowskich. Przewiduje się, że w 2010 r. wszystkie państwa członkowskie będą mogły stosować nowe elektroniczne formularze.

3.3. Wniosek w sprawie nowego aktu prawnego Rady

Dnia 2 lutego 2009 r. Komisja przedłożyła wniosek w postaci dokumentu COM(2009) 28 w celu zastąpienia dyrektywy Rady 2008/55/WE nowym aktem prawnym, tak by wzmocnić pomoc przy odzyskiwaniu wierzytelności.

Główne cele i elementy tego wniosku dotyczą:

- rozszerzenia zakresu na opłaty, które nie są dotychczas objęte obowiązującym prawodawstwem WE, ponieważ konkurencyjność i neutralność podatkowa rynku wewnętrznego ulegają pogorszeniu wskutek niepłacenia nie tylko podatków objętych obecnym zakresem dyrektywy 2008/55/WE; zakłócenia warunków rynku wewnętrznego, a także zagrożenie dla interesów finansowych Wspólnoty i państw członkowskich mogą również wynikać z oszustw dotyczących innych podatków.

- preferencyjnego stosowania prawodawstwa Wspólnoty w odniesieniu do wszystkich wniosków o udzielenie pomocy między państwami członkowskimi; powinno to umożliwić właściwym urzędnikom uniknięcie trudności wynikających ze stosowania szeregu porozumień i ustaleń, charakteryzujących się różnymi możliwościami, warunkami, procedurami i metodami komunikacji;

- zwiększenia możliwości zwrócenia się o udzielenie wzajemnej pomocy i przyspieszenia rozpatrywania wniosków o udzielenie wzajemnej pomocy; ma to podstawowe znaczenie, ponieważ szanse na odzyskanie wierzytelności wyraźnie zależą od wieku wierzytelności. W celu zwiększenia szans na odzyskanie wierzytelności Komisja proponuje podjęcie następujących środków:

- umożliwienie złożenia wniosku o podjęcie środków w zakresie odzyskiwania wierzytelności również wówczas, gdy nie wszystkie właściwe działania w tym zakresie zostały podjęte we wnioskującym państwie członkowskim;

- spontaniczna wymiana określonych informacji;

- umożliwienie urzędnikom odpowiedzialnym za odzyskiwanie wierzytelności przebywania w urzędach i uczestniczenia w postępowaniach administracyjnych na terytorium innego państwa członkowskiego;

- uproszczenie procedur powiadamiania o dokumentach poprzez wprowadzenie jednolitej metody powiadamiania z wykorzystaniem wzoru formularza;

- opracowanie jednolitego wspólnotowego tytułu wykonawczego umożliwiającego egzekucję lub środki zabezpieczające, co pozwoli uniknąć problemów związanych z tłumaczeniem i uznawaniem tytułów wykonawczych innych państw.

4. Wnioski i zalecenia

4.1. Wnioski

Wzrost liczby wniosków o udzielenie pomocy świadczy o przeświadczeniu państw członkowskich, że konieczna jest ścisła współpraca w zakresie zwalczania oszustw podatkowych.

Mimo że wysokość odzyskanych kwot wzrosła w okresie 2005-2008, konieczne jest dalsze wzmocnienie prawodawstwa w tej dziedzinie, tak by sprostać rosnącej liczbie wniosków o udzielenie pomocy oraz by podnieść skuteczność pomocy w zakresie odzyskiwania wierzytelności.

4.2. Zalecenia

Państwa członkowskie muszą wzmocnić środki w zakresie odzyskiwania wierzytelności dostępne w ich krajowym prawodawstwie.

Komisja zwraca się do Rady i Parlamentu o szybkie przyjęcie wniosku, który Komisja przedłożyła dnia 2 lutego 2009 r. w celu wzmocnienia wzajemnej pomocy przy odzyskiwaniu wierzytelności.

[1] Dz.U. L 73 z 19.3.1976, s. 18.

[2] Dz.U. L 150 z 10.6.2008, s. 28.

[3] Informacje zgodnie z danymi statystycznymi dostarczonymi przez współpracujące państwa członkowskie.

[4] Dane statystyczne w oparciu o średnią liczbę otrzymanych i wysłanych wniosków. W odniesieniu do 2005 r. dane statystyczne opierają się na informacjach przekazanych przez 17 państw członkowskich; w odniesieniu do 2006 r. – na informacjach przekazanych przez 20 państw członkowskich; w odniesieniu do 2007 r. – na informacjach przekazanych przez 24 państwa członkowskie oraz w odniesieniu do 2008 r. – na informacjach przekazanych przez 25 państw członkowskich.

[5] Kwoty odzyskane na wniosek innych państw członkowskich według statystyk przekazanych przez współpracujące państwa członkowskie.

[6] Należy jednak wziąć pod uwagę, że łączna kwota wierzytelności, których dotyczą wnioski o odzyskanie wierzytelności, niekoniecznie odpowiada kwotom rzeczywiście należnym; tzn. ta sama wierzytelność może być przedmiotem kilku wniosków skierowanych do różnych państw członkowskich; wnioski mogą zostać również wycofane na późniejszym etapie, ponieważ wierzytelność została dobrowolnie zapłacona lub skutecznie zaskarżona. Obecnie dostępne statystyki nie pozwalają na uwzględnienie tych wszystkich sytuacji.