52009DC0247

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 29.5.2009

KOM(2009) 247 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Końcowa ocena wdrożenia programu IDABC

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Końcowa ocena wdrożenia programu IDABC

1. Wprowadzenie

Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (decyzja IDABC)[1] rozpoczęto w dniu 1 stycznia 2005 r. realizację pięcioletniego programu interoperacyjnego świadczenia ogólnoeuropejskich usług e-Government dla administracji publicznych, przedsiębiorstw i obywateli (program IDABC); program ten stanowi kontynuację programów IDA i IDA II.

Celem niniejszego komunikatu jest przedstawienie ustaleń i zaleceń wynikających z końcowej oceny wdrożenia programu IDABC. Konieczność przeprowadzenia oceny wynika z art. 13 ust. 1, 3-4 decyzji IDABC, która nakłada również wymóg przesłania przez Komisję Europejską wyników oceny do Parlamentu Europejskiego i Rady.

Ocena została dokonana przez Komisję przy wsparciu zewnętrznej firmy konsultingowej[2]. Przedstawiciele służb Komisji i państw członkowskich wnieśli wkład w zakresie metodyki i wniosków oceny w ramach zespołu sterującego Komisji oraz komitetu zarządzającego IDABC (PEGSCO).

Pełna wersja sprawozdania z oceny opracowanego przez firmę konsultingową jest dostępna na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/idabc/en/document/5707/3 .

Sprawozdanie z oceny jest w dużym stopniu pozytywne – opisuje program IDABC jako zgodny z priorytetami polityki Komisji Europejskiej dotyczącej dziedziny eGovernment, określonymi w strategii i2010[3] i związanym z nią planie działania na rzecz eGovernment. Program odgrywa wyjątkową rolę w zakresie promowania integracji Europy poprzez interoperacyjną administrację publiczną, a pod względem oceny wdrożenia jest na właściwej drodze. W sprawozdaniu przedstawiono jednak również kilka propozycji usprawnień dotyczących zarządzania programem w przyszłości, które należy uwzględnić w trakcie realizacji programu kontynuacyjnego (ISA)[4].

2. Informacje ogólne

Celem programu IDABC jest określenie, wspieranie i promowanie rozwoju i tworzenia ogólnoeuropejskich usług eGovernment oraz stanowiących ich podstawę interoperacyjnych sieci telematycznych. Został on opracowany, by pomóc w osiągnięciu celów wyznaczonych w dziedzinie eGovernment poprzez:

- dalsze promowanie wprowadzania technologii informacyjnych w dziedzinach polityki, szczególnie tam, gdzie jest to ułatwione aktami prawnymi,

- budowę wspólnej infrastruktury dla transgranicznej wymiany informacji między administracjami publicznymi w celu zapewnienia skutecznej komunikacji,

- wspieranie opracowywania nowych usług dla przedsiębiorstw i obywateli.

W tym celu program IDABC zapewnia finansowanie dla działań w ramach dwóch pozycji, mianowicie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PCI) oraz środków horyzontalnych (HM), które są zawarte w kroczącym programie prac IDABC[5], do którego Komisja przyjmuje poprawki przynajmniej raz do roku po konsultacji z państwami członkowskimi za pośrednictwem komitetu zarządzającego IDABC.

Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania to działania podejmowane w obszarach polityki UE, dotyczące tworzenia lub ulepszenia ogólnoeuropejskich usług eGovernment dla administracji publicznych, przedsiębiorstw i obywateli. Tego rodzaju działania, które dotyczą wymogów polityki europejskiej i przynoszą poprawę współpracy między administracjami publicznymi w całej Europie, są realizowane przez służby odpowiedzialne za poszczególne obszary polityki UE, tj. dyrekcje generalne, oraz są monitorowane przez komitety sektorowe. Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, inicjowane w ramach programu, zostały szczegółowo opisane w programie prac IDABC.

Środki horyzontalne to działania przewidziane jako wsparcie dla projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, ale również dla obszaru e-Government jako takiego. Po pierwsze, chodzi o zapewnienie i utrzymanie usług infrastrukturalnych na potrzeby służb publicznych we Wspólnocie. Usługi te służą zapewnieniu i utrzymaniu rozwiązań w zakresie technologii i oprogramowania oraz obejmują usługi sieciowe, usługi z zakresu bezpieczeństwa, a także wytyczne. Po drugie, środki te podejmowane są w celu rozpoczęcia i umożliwienia świadczenia horyzontalnych ogólnoeuropejskich usług e-Government dla przedsiębiorstw i obywateli w Europie oraz zarządzania tym procesem, z uwzględnieniem powiązanych aspektów organizacyjnych i koordynacyjnych. Środki horyzontalne są w większości wdrażane przez Dyrekcję Generalną ds. Informatyki w ścisłej współpracy z innymi służbami Komisji i są monitorowane przez komitet zarządzający IDABC. Środki horyzontalne wprowadzane w ramach programu zostały szczegółowo opisane w programie prac IDABC.

3. Metodyka

Ocena opierała się na wielu metodach badania, a mianowicie badaniu źródeł wtórnych, sondażach internetowych, wywiadach, spotkaniach grupy fokusowej z członkami komitetu zarządzającego IDABC, jak również studiach przypadków, obejmując szeroki krąg zainteresowanych stron - w sumie wzięło w niej udział blisko 300 przedstawicieli komitetów sektorowych, komitetu zarządzającego IDABC i służb UE.

4. Kwestie związane z oceną i pytania

Podczas oceny skupiono się na następujących kwestiach:

- Adekwatność : W jakim stopniu cele i działania programu IDABC są istotne z punktu widzenia zmieniających się potrzeb i priorytetów, zarówno na poziomie krajowym, jak i na poziomie UE, przede wszystkim potrzeb i priorytetów dotyczących strategii i2010, a także ujętych w celach strategii lizbońskiej? W jakim stopniu program przyczynia się do realizacji nadrzędnych celów polityki?

- Wydajność: Jak pod względem ekonomicznym różne wkłady i działania przekładają się na wyniki i rezultaty? Które aspekty programu są najbardziej, a które najmniej, wydajne, w szczególności w odniesieniu do zaangażowanych środków?

- Skuteczność: Jaki jest poziom zaawansowania wyników i skutków programu IDABC w procesie osiągania celów ogólnych i szczegółowych? Czy występują elementy bardziej lub mniej skuteczne od innych, a jeśli tak, to jakie można z tego wyciągnąć wnioski?

- Użyteczność : W jaki sposób zrealizowane i planowane działania, a także osiągnięte i przewidywane wyniki i skutki odnoszą się do potrzeb grup docelowych?

- Stabilność : W jakiej mierze zapewniono stabilność finansową i operacyjną usług infrastrukturalnych? W jakiej mierze zapewniono stabilność horyzontalnych ogólnoeuropejskich usług eGovernment oraz projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania?

- Spójność : W jakiej mierze działania wpisują się w „całościowe” podejście w ramach programu i w jakim stopniu osiągnięto efekty synergii między działaniami programu a innymi działaniami Wspólnoty w dziedzinie ogólnoeuropejskich usług eGovernment i usług infrastrukturalnych? W jakiej mierze, jeśli w ogóle, występują skutki uboczne dla innych obszarów polityki gospodarczej, społecznej lub ochrony środowiska?

Oprócz konkretnych pytań związanych z kwestiami oceny postawiono dwa przekrojowe pytania dotyczące:

- obecnego postępu działań finansowanych w ramach programu IDABC oraz

- koordynacji z państwami członkowskimi i ich zaangażowania.

5. Ustalenia

5.1. Adekwatność

Sprawozdanie z oceny stwierdza, że program IDABC przyczynia się do realizacji inicjatywy i2010 na rzecz modernizacji europejskiego sektora publicznego poprzez promocję użytkowania najnowocześniejszych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, opracowywanie wspólnych rozwiązań i usług oraz zapewnianie platformy dla wymiany dobrych praktyk pomiędzy administracjami publicznymi. Ponadto program został dostosowany do zmieniających się priorytetów polityki europejskiej, określonych podczas konferencji ministerialnych w Manchesterze i Lizbonie[6], poprzez zintegrowanie działań programu w ramach planu działań na rzecz administracji elektronicznej[7] oraz poprzez wprowadzenie szeregu działań zgodnie z planem działań, takich jak elektroniczne zamówienia publiczne (z uwzględnieniem zleceń i faktur elektronicznych) oraz podpisy elektroniczne. Program IDABC odgrywa obecnie uznaną rolę w zakresie interoperacyjności transgranicznej. Program przyczynił się do realizacji dziewięciu celów polityki sektorowej, ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia i ochrony konsumentów, statystyki, zatrudnienia i spraw społecznych oraz rolnictwa[8].

5.2. Wydajność

Zdaniem zainteresowanych stron, z którymi przeprowadzono konsultacje, program realizował swoje cele w sposób wydajny, a wydajność ta rosła wraz z czasem. Odnotowano, że w 2005 r. program uległ poważnym opóźnieniom z powodu przedłużającego się procesu udzielania zamówień publicznych w przypadku niektórych działań. Opóźnienia te częściowo nadrobiono dzięki, między innymi, elastyczności kroczącego programu prac, w szczególności w zakresie przeniesienia środków budżetowych między poszczególnymi działaniami.

Jako istotne zdarzenie podkreślono ponadto w sprawozdaniu z oceny zmianę równowagi pomiędzy finansowaniem projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania i środków horyzontalnych bezpośrednio odzwierciedlającą zmniejszające się potrzeby w zakresie finansowania projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Zmiana ta była możliwa do przewidzenia, ponieważ obecnie większość inicjatyw w dziedzinie polityki Wspólnoty oznacza pewną formę wykorzystania rozwiązań teleinformatycznych, a zatem powinny one obecnie zabezpieczać związane z tym koszty[9].

5.3. Skuteczność

Zespół ds. oceny stwierdził, że działania finansowane przez IDABC miały ogólny wkład w budowę wspólnych usług infrastrukturalnych na potrzeby transgranicznej wymiany informacji pomiędzy administracjami publicznymi, a badania finansowane przez IDABC charakteryzowały się wysokim poziomem wartości dodanej. Zdaniem kilku zainteresowanych stron ogólną skuteczność programu można było zwiększyć, gdyby od samego początku przyjęto w przypadku programu strategię odgórną[10]. Strategia taka musiałaby jednak ograniczać się do zakresu programu IDABC jako takiego. Rożne sektory polityki zajmujące się wdrażaniem projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania działają w ramach własnych obszarów kompetencji i strategii.

Ponadto ustalono, że wyniki i odbiór działań nie są systematycznie przedstawiane różnym zainteresowanym stronom.

5.4. Użyteczność

Osoby oceniające ustaliły, że program odpowiada na potrzeby administracji publicznych UE oraz że żaden inny program nie zaspokaja potrzeby opracowania wspólnych narzędzi interoperacyjnych dla transgranicznych usług eGovernment. Członkowie komitetu zarządzającego IDABC nadmienili, iż program może działać jako siła napędowa w obszarze eGovernment nawet na poziomie krajowym. W odniesieniu do przedsiębiorstw i obywateli osoby oceniające ustaliły, że program IDABC odpowiedział na ich potrzeby bardziej pośrednio, głównie dlatego że zasada pomocniczości oznacza zasadniczo, iż to państwa członkowskie mają zapewnić odpowiednie usługi.

Komisja Europejska wprowadziła mechanizmy współdziałania zainteresowanych stron, w tym narady, warsztaty, fora i blogi, jednak osoby oceniające ustaliły, że można jeszcze poprawić rozumienie wymagań i potrzeb zainteresowanych stron.

5.5. Stabilność

Chociaż długoterminowa stabilność finansowa i operacyjna projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania jest zagwarantowana w kontekście sektorowym w oparciu o konkretne podstawy prawne dla poszczególnych sektorów, to stabilność środków horyzontalnych IDABC można obecnie zagwarantować jedynie poprzez program wspólnotowy. Decyzje dotyczące zagwarantowania stabilności zależą od rzeczywistego wykorzystania i przydatności środka. Jest to zatem nieodzowny element, który należy uwzględnić podczas realizacji programu kontynuacyjnego.

Ponadto w ramach oceny wskazano, że dla państw członkowskich ważną kwestią jest właściwy podział dostępnych środków pomiędzy opracowywanie nowych a utrzymanie istniejących aplikacji i analogicznie kwestia ta winna zostać uwzględniona w kontekście programu kontynuacyjnego.

5.6. Spójność

Spójność zewnętrzna programu z innymi działaniami Wspólnoty w zakresie eGovernment jest coraz lepiej zapewniana. Współdziałanie pomiędzy programem IDABC a programem na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) oraz ramowym programem na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP ICT PSP)[11] ulega poprawie od czasu oceny śródokresowej. Wiele zainteresowanych stron jednakże nie zna w wystarczającym stopniu efektów synergii i komplementarności pomiędzy różnymi programami i działaniami.

W odniesieniu do spójności wewnętrznej, integrację międzysektorową środków horyzontalnych ocenia się jako wystarczającą, natomiast można poprawić spójność pomiędzy projektami będącymi przedmiotem wspólnego zainteresowania i środkami horyzontalnymi. Z drugiej strony środki horyzontalne są powszechnie wykorzystywane poza programami będącymi przedmiotem wspólnego zainteresowania w szerszym zakresie programu IDABC.

5.7. Stan zaawansowania działań finansowanych w ramach programu IDABC

Zgodnie z piątą wersją programu prac programu IDABC udzielono wsparcia 54 działaniom, 22 projektom będącym przedmiotem wspólnego zainteresowania i 32 środkom horyzontalnym; wsparcie to wyniosło ogółem około 110 mln EUR (około 20 mln EUR dla projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania oraz około 90 mln EUR dla środków horyzontalnych).

W ocenie stwierdza się, że działania zostały sprawnie opracowane i zrealizowane oraz że do chwili obecnej nie wystąpiły poważne problemy. Mimo to realizację niektórych działań uznano za nieco opóźnioną. Opóźnienia dotyczące niektórych środków horyzontalnych można do pewnego stopnia wytłumaczyć okolicznościami wzmiankowanymi w pkt 5.2.

Realizacja większości działań programu IDABC trwała nadal w momencie zakończenia sprawozdania z oceny, z tego powodu niemożliwa była pełna ocena ich wykorzystania. Osoby oceniające znalazły jednoznaczne dowody, że już wdrożone działania były powszechnie stosowane oraz wykazały, iż zainteresowane strony mają pewność, że działania będące w toku zostaną wykorzystane po ich wdrożeniu.

5.8. Koordynacja i zaangażowanie państw członkowskich

Państwa członkowskie pełnią ważną rolę, jeśli chodzi o kierowanie programem i formułowanie przyszłych kierunków działania. Obecność przedstawicieli administracji krajowych w komitecie zarządzającym programu IDABC oraz w licznych grupach ekspertów sprawia, że program ten stanowi forum koordynacji polityki poszczególnych państw w dziedzinie eGovernment. Strategiczne dostosowanie priorytetów krajowych i europejskich nie zawsze jest jednak optymalne, ponieważ inteoperacyjność transgraniczna nie stanowi obecnie wysokiego priorytetu dla kilku państw członkowskich.

Na poziomie operacyjnego zarządzania programem oceniający stwierdzają, iż państwa członkowskie przedstawiły w ciągu ostatnich kilku lat liczne propozycje dotyczące przyszłych kierunków działania programu i że zostały one uwzględnione w możliwym zakresie, nawet jeśli liczba działań inicjowanych bezpośrednio przez państwa członkowskie jest ograniczona. Z drugiej strony państwa członkowskie miały poczucie, iż można usprawnić sposób przekazywania informacji na temat kroczącego programu prac i poszczególnych działań pomiędzy Komisją a państwami członkowskimi.

6. Wnioski i zalecenia

W ocenie stwierdza się ogólnie, iż program jest zgodny z priorytetami polityki Komisji Europejskiej dotyczącej eGovernment, odgrywa wyjątkową rolę wśród europejskich instrumentów służących do promowania integracji Europy poprzez interoperacyjne administracje publiczne, a w zakresie wdrożenia działań jest na właściwej drodze.

Starania na rzecz zwiększenia wydajności i skuteczności programu, niektóre z nich w toku, powinny koncentrować się na:

- strategicznym środowisku, w którym powinna odbywać się realizacja programu[12]

- narzędziach komunikacji dla zainteresowanych stron[13]

- opracowaniu metod monitorowania[14]

W ocenie zaleca się ponadto, aby w przypadku przyszłych programów wprowadzić w stosownym terminie odpowiednie ramy umowne celem uniknięcia ryzyka opóźnienia rozpoczęcia działań[15].

6.1. Strategiczne środowisko, w którym powinna odbywać się realizacja programu

W ocenie proponuje się podniesienie statusu programu celem wzmocnienia jego znaczenia politycznego i zwiększenia świadomości na poziomie państw członkowskich[16].

W kontekście wniosku dotyczącego ISA[17] – programu kontynuacyjnego dla IDABC, Komisja zaproponowała państwom członkowskim wyznaczenie członków komitetu zarządzającego w randze konsultanta krajowego ds. informatyzacji. Jest to zgodne z propozycją zawartą w ocenie, aby wzmocnić komitet zarządzający IDABC poprzez zapewnienie zaangażowania ze strony przedstawicieli kadry kierowniczej odpowiedzialnej za kwestie kształtowania polityki i zarządzania organizacjami.

Komisja jest w trakcie opracowywania, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, europejskiej strategii interoperacyjności (EIS), która będzie stanowić podstawę programu ISA. Oprócz europejskiej strategii interoperacyjności podstawę programu ISA stanowić będą europejskie ramy interoperacyjne (EIF), które są obecnie na etapie finalizacji. Jest to zgodne z oceną, w ramach której zaleca się Komisji opracowanie ram strategicznych w oparciu o analizę problemów interoperacyjności i elektronicznej wymiany danych w Europie, obejmującą analizę zainteresowanych stron, jak również wizję i strategiczną definicję celów[18].

Priorytety ustalone w europejskiej strategii interoperacyjności zostaną przełożone na konkretne działania, które będą stanowić podstawę kroczącego programu prac ISA obejmującego cały okres realizacji programu (sześć lat). W przypadku tego programu prac przydział zasobów dla różnych priorytetów, z uwzględnieniem działań rozwojowych i operacyjnych, zostanie określony i uzgodniony w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi[19].

6.2. Narzędzia komunikacji zainteresowanych stron

W ocenie podkreśla się wagę wprowadzenia odpowiednich mechanizmów komunikacji i konsultacji do celów współdziałania z zainteresowanymi stronami, szczególnie z obszarami polityki i państwami członkowskimi, ale również z sektorem teleinformatycznym. Mechanizmy te należy stosować, na przykład, do omawiania z państwami członkowskimi stabilności różnych działań[20].

W przyszłym programie ISA Komisja będzie kontynuować oraz intensyfikować starania w dziedzinie komunikacji podjęte w ramach programu IDABC. W zależności od priorytetów i działań programu zostanie opracowana strategia komunikacji skierowana do różnych zainteresowanych stron[21], takich jak różne szczeble administracji, sektor teleinformatyczny, organizacje normalizacyjne oraz społeczności otwartego oprogramowania. Komisja będzie angażować wspomniane zainteresowane strony w działania programu ISA w zależności od rozważanych kwestii, korzystając z najbardziej właściwych mechanizmów komunikacji i konsultacji. W tym celu Komisja będzie organizować spotkania, warsztaty i konferencje oraz kontynuować działania na rzecz podnoszenia świadomości. Komisja będzie również korzystać z platform internetowych, które pozwalają na szeroki rozwój społeczności i zapewniają fora do dyskusji z zainteresowanymi stronami i pomiędzy nimi. Komisja będzie nadal korzystać z konsultacji społecznych, a w razie potrzeby wzmocni wykorzystanie takich konsultacji w celu zapewnienia szerokiego i powszechnego zaangażowania odpowiednich grup zainteresowanych stron[22].

6.3. Opracowanie metod monitorowania

We wniosku dotyczącym programu ISA[23] Komisja określiła wskaźniki dla ogólnych i szczegółowych celów programu ISA wraz z oczekiwanymi rezultatami. Wskaźniki będą stanowić dla Komisji punkt odniesienia do oceny wyników przyszłego programu ISA. Jest to zgodne z zawartym w ocenie zaleceniem stwierdzającym, że Komisja powinna stworzyć narzędzie monitorowania programu w oparciu o cele strategiczne działań finansowanych w ramach programu[24].

W celu monitorowania poszczególnych działań Komisja przewiduje dla przyszłego programu ISA, że fazy i kluczowe etapy realizacji działania zostaną dostosowane do wewnętrznej metodyki Komisji stosowanej do celów zarządzania projektami teleinformatycznymi. Przedmiotowa metodyka będzie ułatwiać stałe monitorowanie i ocenę projektów ISA oraz cykliczne przekazywanie aktualnych informacji na temat stanu realizacji działań zainteresowanym stronom, na przykład na podstawie wskaźników realizacji określonych na początku realizacji działań. Raportowanie drogą elektroniczną, stosowane obecnie w przypadku programu IDABC, będzie kontynuowane i wzmocnione dzięki stworzeniu rozwiązania dotyczącego stałego monitorowania. Działania te są zgodne z zawartym w ocenie zaleceniem stwierdzającym, że zainteresowanym stronom należy cyklicznie przekazywać aktualne informacje na temat stanu realizacji działań[25], z uwzględnieniem kwestii stabilności[26]. Ponadto działania będą nadal realizowane w oparciu o przepisy dotyczące udzielania zamówień publicznych, w związku z czym Komisja dołoży starań w celu zapewnienia w terminie niezbędnych ram umownych na potrzeby rozpoczęcia realizacji programu ISA[27].

Do celów oceny przyszłego programu i jego działań Komisja będzie nadal korzystać z ustalonych i sprawdzonych procedur i metod oceny.

7. Wnioski

Szereg wniosków i zaleceń stanowi jednoznaczną aprobatę kierunków przyjętych przez Komisję dla programu ISA.

Dotyczy to zwłaszcza zaleceń odnoszących się do zaangażowania wysokiej rangi przedstawicieli państw członkowskich w zarządzanie programem i opracowania ram strategicznych, które to zalecenia znajdują pełne odzwierciedlenie we wniosku Komisji dotyczącym programu ISA.

Pozostałe zalecenia, takie jak określenie strategii zarządzania i komunikacji z zainteresowanymi stronami czy określenie systemu monitorowania, Komisja uznaje za warunki niezbędne dla udanego wdrożenia programu ISA.

Przy realizacji programu ISA Komisja weźmie pod uwagę wszystkie zalecenia, przy czym w przypadku zaleceń dotyczących działań, które mają zostać zrealizowane w okresie pozostałym do zakończenia programu IDABC, w zakresie, w jakim jest to możliwe w obecnych ramach czasowych.

[1] Decyzja 2004/387/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie interoperatywnego świadczenia ogólnoeuropejskich usług eGovernment dla administracji publicznej, przedsiębiorstw i obywateli (IDABC), Dz.U. L 144 z 30.4.2004 (zob. Dz.U. L 181 z 18.5.2004, s. 25). http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2004/l_181/l_18120040518en00250035.pdf

[2] Deloitte Consulting.

[3] http://ec.europa.eu/information_society/eeurope/i2010/index_en.htm.

[4] Wniosek Komisji dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwiązań interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA), COM(2008)583.

[5] C/2008/1881, zob. http://ec.europa.eu/idabc/en/document/5101.

[6] http://ec.europa.eu/information_society/activities/egovernment/conferences,http://archive.cabinetoffice.gov.uk/egov2005conference/,http://www.egov2007.gov.pt/.

[7] http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:52006DC0173:PL:NOT.

[8] W uzupełnieniu do konkurencji, edukacji i szkoleń, przedsiębiorstw i rynku wewnętrznego.

[9] Jest to jeden z głównych powodów, dla których Komisja zaproponowała skupienie się jedynie na działaniach horyzontalnych w programie kontynuacyjnym.

[10] Prace w zakresie opracowania europejskiej strategii interoperacyjności zostały uwzględnione w piątej wersji programu prac dla IDABC wiosną 2008 r.

[11] http://ec.europa.eu/information_society/activities/roaming/index_en.htm.

[12] Zalecenia 1, 2, 3.

[13] Zalecenia: 4, 5, 10, 11 oraz aspekty zaleceń 1 i 8.

[14] Zalecenia: 6, 7, 8.

[15] Zalecenie 9.

[16] Zalecenie 1.

[17] Wniosek Komisji dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwiązań interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA), COM(2008)583.

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:52008SC0269:PL:NOT

[18] Zalecenie 2.

[19] Zalecenie 3.

[20] Zalecenie 8.

[21] Zalecenie 4.

[22] Stanowi to uwzględnienie zaleceń 1, 5, 10 i 11.

[23] Załącznik do COM(2008)583.

[24] Zalecenie 6.

[25] Zalecenie 7.

[26] Zalecenie 8.

[27] Zalecenie 9.