3.12.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

CE 294/60

A.

mając na uwadze, że strategia rozszerzenia Unii posiada zarówno zewnętrzny, jak i wewnętrzny wymiar,

B.

mając na uwadze, że zewnętrzny wymiar tej strategii obejmuje propagowanie reform, zgodnie ze standardami europejskimi, propagowanie demokracji, poszanowania praw człowieka, pokoju oraz stabilności i dobrobytu,

C.

mając na uwadze, że wymiar wewnętrzny strategii rozszerzenia bezpośrednio wpływa na zdolność Unii do wypełniania jej celów politycznych i tworzenia coraz ściślejszych związków w Unii, zgodnie z postanowieniami traktatów,

D.

mając na uwadze, że potrzebna jest Unia Europejska zintegrowana politycznie i zdolna do prowadzenia ambitnej polityki solidarności i stabilności,

E.

mając na uwadze, że zgodnie z traktatem rzymskim „każde państwo europejskie może się ubiegać o członkostwo we Wspólnocie”,

F.

mając na uwadze, że ponieważ poprzednie rozszerzenia były bez wątpienia korzystne zarówno dla Unii Europejskiej, jak i dla państw członkowskich, które do niej przystąpiły, i przyczyniły się do umocnienia stabilności, rozwoju i dobrobytu w całej Europie, istotne znaczenie ma stworzenie warunków koniecznych do zapewnienia sukcesu także przyszłych rozszerzeń,

G.

mając na uwadze, że układy o stabilizacji i stowarzyszeniu stanowią istotny i pozytywny wkład w stosunki między Unią Europejską a krajami Bałkanów Zachodnich w perspektywie ich integracji europejskiej, jak również promują współpracę regionalną,

H.

mając na uwadze, że Rada Europejska na szczycie w Salonikach w 2003 r. i na szczycie w Brukseli w 2006 r. potwierdziła, że UE zamierza dotrzymać swoich zobowiązań w stosunku do krajów Europy Południowo-Wschodniej oraz Bałkanów Zachodnich,

I.

mając na uwadze, że odnowiony konsensus przyjęty przez Radę Europejską w grudniu 2006 r. opiera się na zasadach konsolidacji zobowiązań, ścisłego i sprawiedliwego przestrzegania warunków oraz lepszej komunikacji z obywatelami,

J.

mając na uwadze, że strategia rozszerzenia jest czymś więcej, niż metodologią prowadzenia negocjacji, odzwierciedlając podstawowe przekonanie, że Unia Europejska jest wspólnotą o wspólnie podzielanych wartościach oraz że jest nierozerwalnie związana z debatą nad celami i skutecznością Unii, jej przyszłością i jej rolą w sąsiedztwie i w świecie,

K.

mając na uwadze, że metodologia i kryteria prowadzenia negocjacji w sprawie przystąpienia, określone w komunikacie Komisji zasługują na pełne poparcie i powinny być rygorystycznie stosowane oraz mając na uwadze, że względy polityczne nie powinny brać góry nad ścisłym przestrzeganiem tychże kryteriów,

L.

mając na uwadze, że strategia rozszerzenia Unii powinna stanowić element szerokiego wachlarza instrumentów politycznych służących umacnianiu demokracji, budowaniu stabilności i wspieraniu rozwoju społecznego w naszym sąsiedztwie oraz wzmacnianiu roli Unii w świecie,

M.

mając na uwadze, że strategie te powinny uwzględniać różnorodność sytuacji występujących w naszym sąsiedztwie, zwłaszcza w krajach, które posiadają status krajów kandydujących i rozpoczęły negocjacje, krajach posiadających status krajów kandydujących, ale jeszcze nie rozpoczęły negocjacji, krajach stojących przed perspektywą członkostwa, krajach, których celem jest integracja europejska oraz w krajach, które po prostu pragną ściślejszych stosunków sąsiedzkich z Unią,

N.

mając na uwadze, że strategie te muszą być niezależne i nie mogą naruszać przepisów umożliwiających przechodzenie danego kraju od jednego rodzaju stosunków umownych z UE do innego, jeśli spełnione zostaną niezbędne warunki wewnętrzne i zewnętrzne,

O.

mając na uwadze, że wschodnich partnerów europejskiej polityki sąsiedztwa można jasno określić jako kraje europejskie, a niektóre z nich wyraziły aspiracje europejskie,

P.

mając na uwadze, że zgodnie ze stwierdzeniem zawartym we wspomnianej wyżej rezolucji z dnia 13 grudnia 2006 r. kraje stojące przed perspektywą europejską powinny skorzystać z bliskich dwustronnych lub wielostronnych stosunków z UE, odpowiadających ich szczególnym potrzebom i interesom; mając na uwadze, że taka opcja, zawierająca szeroki wachlarz możliwości działania, dałaby krajom partnerskim stabilną długofalową perspektywę zinstytucjonalizowanych stosunków z UE oraz stwarzałaby zachęty niezbędne do wspierania stabilności, pokoju, poszanowania praw człowieka oraz reform demokratycznych i gospodarczych w tych krajach,

Q.

mając na uwadze, że zgodnie z tą samą rezolucją od wszystkich krajów mających uznaną perspektywę członkostwa zależałaby decyzja, czy chcą skorzystać z podobnych wielostronnych ustaleń stanowiących pośredni krok w kierunku pełnego członkostwa,

R.

mając na uwadze, że strategię rozszerzenia UE należy rzeczowo wyjaśnić i przedstawić obecnym obywatelom Unii, jak również wszystkim przyszłym obywatelom, aby zapewnić pełne zrozumienie tej strategii i zwiększyć poparcie społeczne dla zobowiązań Unii wobec jej sąsiadów, gwarantując w ten sposób wiarygodność i solidarność Unii jako partnera oraz starając się udzielić odpowiedzi na uzasadnione obawy w tym względzie,

1.

zgadza się z Komisją, iż rozszerzenia w przeszłości były bardzo udane, przynosząc korzyści zarówno starym, jak i nowym państwom członkowskim UE poprzez pobudzenie wzrostu gospodarczego, propagowanie postępu społecznego oraz zapewnienie pokoju, stabilności, wolności i dobrobytu na kontynencie europejskim; jest przekonany, że wiele można się nauczyć z dotychczasowych przystąpień oraz że dalsze sposoby na podnoszenie jakości procesu rozszerzenia muszą opierać się na zdobytych do tej pory pozytywnych doświadczeniach;

2.

potwierdza swoje zdecydowane zaangażowanie w sprawy wszystkich krajów kandydujących oraz krajów, wobec których określono wyraźne perspektywy członkostwa, zakładając, że pełne i rygorystyczne przestrzeganie wszystkich kryteriów kopenhaskich stanowi warunek bezwzględny, że Unia musi podjąć działania w celu zwiększenia swej zdolności do przyjęcia nowych państw oraz że zdolność ta powinna zostać w pełni uwzględniona;

3.

przypomina w tym kontekście, że warunkiem koniecznym stawianym krajom byłej Jugosławii jest również pełna współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii;

4.

przyjmuje pogląd, że strategia rozszerzenia Unii powinna być zgodna z postanowieniami Traktatu UE i odzwierciedlać podjęte przez nią zobowiązania, jak również zachowywać równowagę między interesami geostrategicznymi Unii, wpływem rozwoju sytuacji politycznej poza jej granicami, a także zdolnością Unii do przyjmowania nowych członków, w tym jej zdolnością do sprostania przyszłym wyzwaniom wewnętrznym i zewnętrznym oraz do realizacji projektu politycznej integracji;

5.

przypomina w tym kontekście konieczność podjęcia niezbędnych reform wewnętrznych mających na celu, m.in. zwiększenie skuteczności, spójności społecznej i odpowiedzialności demokratycznej;

6.

przypomina, że zdolność do przyjmowania nowych państw jest powiązana ze zdolnością Unii w danym momencie do podjęcia decyzji i osiągnięcia w ten sposób jej celów politycznych, w szczególności celu propagowania postępu gospodarczego i społecznego oraz wysokiego poziomu zatrudnienia w państwach członkowskich, zaznaczania swojej tożsamości i zdolności działania na arenie międzynarodowej, propagowania praw i interesów zarówno państw członkowskich, jak i obywateli europejskich, poszerzania obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, utrzymywania w pełni dorobku prawnego Wspólnoty i opierania się na nim oraz stania na straży podstawowych praw i wolności określonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

7.

uważa, że koncepcja zdolności do przyjęcia nowych członków obejmuje cztery elementy:

8.

podkreśla, że w celu wzmocnienia wiarygodności i skuteczności strategii rozszerzenia, kryteria kopenhaskie muszą być w pełni przestrzegane i realizowane również przez państwa członkowskie, aby uniknąć wymagania od kandydatów wyższych standardów niż te, które są stosowane w niektórych częściach Unii;

9.

przypomina ponadto, że struktura ekonomiczna i interesy każdego nowego państwa członkowskiego mogą wywierać wpływ na kierunek, jaki przyjmą polityka i budżet Unii, oraz że wymagane dostosowania polityczne mogą wpływać na sam charakter Unii; przypomina, że zwarta wspólnota narodów i obywateli musi opierać się na spójnej polityce i solidarności interesów;

10.

uważa, że zarówno budżetowe, jak i szersze gospodarcze i społeczne implikacje ewentualnych dalszych rozszerzeń muszą być odpowiednio uwzględnione w śródokresowej ocenie wieloletnich ram finansowych na lata 2007-2013 oraz przy opracowywaniu kolejnych ram finansowych;

11.

jest również przekonany, że każde przystępujące państwo przed uzyskaniem możliwości wstąpienia do Unii powinno podjąć próbę rozwiązania swoich najważniejszych problemów wewnętrznych, w szczególności kwestii związanych z jego strukturą terytorialną i konstytucyjną; uważa, że przed negocjacjami z każdym z takich państw oraz w ich trakcie Unia Europejska powinna służyć pomocą w rozwiązaniu takich kwestii;

12.

wyraża poparcie dla konsolidacji, warunkowości i komunikacji jako podstawowych zasad strategii rozszerzenia UE;

13.

przyjmuje pogląd, że po każdym rozszerzeniu musi następować odpowiednia konsolidacja i koncentracja polityczna, tzn. dokonanie poważnej ponownej oceny polityki Unii i środków w celu spełnienia oczekiwań obywateli europejskich i zagwarantowania trwałości Unii jako projektu politycznego;

14.

wyrażą zaniepokojenie, że rozszerzenie bez odpowiedniej konsolidacji i przygotowania mogłoby mieć negatywny wpływ na spójność wewnętrzną Unii oraz wywrzeć poważny wpływ na zdolność Unii do działania z powodu osłabienia jej instytucji, zwiększenia podatności niektórych państw członkowskich na naciski zewnętrzne, a także podważenia wiarygodności Unii jako podmiotu rangi światowej;

15.

uważa również, że sukces procesu rozszerzenia (a zatem sukces procesu integracji politycznej UE) można osiągnąć jedynie wówczas, kiedy istnieć będzie wyraźne i długotrwałe poparcie społeczne dla członkostwa w UE każdego z krajów kandydujących; uważa zatem, że dalszym rozszerzeniom powinna towarzyszyć wspólna polityka informacyjna prowadzona przez wszystkie instytucje UE i rządy państw członkowskich, a także przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, oraz że taka polityka informacyjna powinna mieć na celu wyjaśnienie obywatelom politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych korzyści rozszerzenia; dlatego przypomina rządom i parlamentom państw członkowskich, że to one są odpowiedzialne za udzielanie opinii publicznej odpowiednich informacji na temat pozytywnych osiągnięć poprzednich rozszerzeń, stanu trwających negocjacji oraz kwestii związanych z przystąpieniem nowych państw członkowskich;

16.

jest zdania, że kraje posiadające perspektywy członkostwa w Unii Europejskiej powinny podejmować wszelkie możliwe starania, aby wyjaśniać własnej opinii publicznej kwestie związane z przystąpieniem do UE, angażować opinię publiczną w proces integracji z Unią oraz przygotowywać ją do tego kroku, od samego początku włączając społeczeństwo obywatelskie w te działania;

17.

jest również przekonany, że strategii rozszerzenia powinno towarzyszyć bardziej zróżnicowane spektrum zewnętrznych ram umownych i że ramy te mogłyby przyjąć kształt wzajemnie przenikających się kręgów koncentrycznych, gdzie na rygorystycznych, ale jasno określonych warunkach wewnętrznych i zewnętrznych państwa miałyby możliwość zmiany statusu, jeśli wyraziłyby taką wolę i spełniły kryteria odnoszące się do poszczególnych ram;

18.

potwierdza, że uczestnictwo w europejskiej polityce sąsiedztwa nie stanowi zasadniczo lub w praktyce zastępczej formy członkostwa, ani nie jest etapem prowadzącym automatycznie do członkostwa; przyjmuje pogląd, że aby spełnić oczekiwania naszych wschodnich sąsiadów, należy wypełnić pojęciową, prawną i polityczną lukę istniejącą pomiędzy strategią rozszerzenia Unii a jej polityką sąsiedztwa; jest przekonany, że wzmocniona polityka sąsiedztwa Komisji nie jest pod tym względem wystarczająca, chociaż stanowi ona pozytywny krok w słusznym kierunku, i że potrzebne są bardziej konkretne zmiany jakościowe;

19.

proponuje w związku z tym, aby Unia ustanowiła obszar w oparciu o wspólną politykę, obejmującą w szczególności praworządność, demokrację i prawa człowieka, współpracę w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, sprawy gospodarcze i finansowe, handel, energetykę, transport, kwestie ochrony środowiska, sprawiedliwość, bezpieczeństwo, migrację, ruch bezwizowy i kształcenie, w odniesieniu do tych wschodnich sąsiadów, którzy z uwagi na swoją sytuację polityczną, gospodarczą i społeczną oraz z uwagi na obecną zdolność Unii do przyjęcia nowych państw, nie stoją obecnie w obliczu perspektywy członkostwa, ale jednocześnie spełniają niektóre warunki demokratyczne i gospodarcze; przyjmuje pogląd, że takie wspólne strategie polityczne powinny dążyć do realizacji ogólnego celu wsparcia wschodnich sąsiadów w stopniowym osiągnięciu standardów UE, torując drogę do ich coraz ściślejszej integracji z UE; jest również przekonany, że wyżej wspomniana wspólna polityka powinna zostać sformułowana wspólnie z uczestniczącymi krajami w oparciu o szczególne mechanizmy podejmowania decyzji oraz że powinna ją wesprzeć odpowiednia pomoc finansowa; pozytywnie odnosi się do polsko-szwedzkiej propozycji zgłoszonej na posiedzeniu Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zagranicznych w dniach 26–27 maja 2008 r., pod warunkiem że inicjatywa, którą ta propozycja obejmuje, prowadzona będzie w ramach Unii Europejskiej;

20.

z zadowoleniem przyjmuje ponowne rozpoczęcie w ramach UE procesu barcelońskiego: unii na rzecz regionu śródziemnomorskiego jako pozytywny krok w naszych stosunkach z sąsiadami z Południa; jest przekonany, że to nowe posunięcie wzmocni argumenty na rzecz specjalnych wielostronnych stosunków umownych również z naszymi wschodnimi sąsiadami, którzy w porównaniu do partnerów z Południa mają jasne ambicje i perspektywy europejskie; przypomina, że na pierwszym etapie stosunki te powinny przełożyć się na ustanowienie obszaru wolnego handlu, po czym powinno nastąpić zacieśnienie stosunków zgodnie z Europejskim Obszarem Gospodarczym Plus (EEA+), z Europejską Wspólnotą lub szczególnymi ramami współpracy regionalnej;

21.

przypomina w kontekście powyższych szczególnych ram współpracy regionalnej o znaczeniu opracowania bardziej rozbudowanej i wszechstronnej strategii UE dla regionu Morza Czarnego, która wykroczy poza aktualną inicjatywę dotyczącą synergii i będzie zakładać zawarcie umowy o partnerstwie na rzecz Morza Czarnego, która powinna obejmować UE, Turcję i wszystkie państwa przybrzeżne Morza Czarnego jako równorzędnych partnerów, i która dążyć będzie do pełnego zaangażowania Rosji, i która mogłaby, na późniejszym etapie, przekształcić się w Unię Morza Czarnego; uważa, że takie wielostronne ramy nie tylko zapewniałyby zaangażowanym krajom możliwość zacieśnienia współpracy z UE w wielu obszarach polityki, ale umożliwiłyby także Unii Europejskiej odgrywanie bardziej aktywnej roli w poszukiwaniu pokojowych rozwiązań konfliktów regionalnych, wpływając pozytywnie na bezpieczeństwo w regionie;

22.

jest jednocześnie przekonany, że kraje, które posiadają uznaną perspektywę członkostwa, ale muszą jeszcze wiele zrobić zanim osiągną polityczne, gospodarcze i społeczne warunki niezbędne do uzyskania statusu kraju kandydującego, mogłyby odnieść korzyści z udziału, na całkowicie dobrowolnych zasadach, w ustaleniach podobnych do powyższych ram dwustronnych lub wielostronnych; przypomina, że taki etap pośredni ułatwiłby wdrożenie wszystkich instrumentów posiadanych przez Unię Europejską w celu wsparcia tych krajów w ich dążeniu do pełnego członkostwa;

23.

w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji z dnia 5 marca 2008 r. w sprawie Bałkanów Zachodnich (COM(2008)0127), który określa szereg środków wspierających kraje tego regionu w ich dążeniu do integracji z UE i pogłębiających nasze stosunki z nimi w dziedzinie handlu, energetyki, edukacji lub nauki; wyraża zadowolenie z powodu podpisania układów o stabilizacji i stowarzyszeniu z Serbią dnia 7 listopada 2007 r. oraz z Bośnią i Hercegowiną dnia 16 czerwca 2008 r., które uznaje za kolejny krok na drodze umacniania związków między tym regionem a UE; wzywa w związku z tym do przyspieszenia negocjacji w sprawie liberalizacji systemu wizowego z krajami Bałkanów Zachodnich, aby ułatwić ich uczestnictwo w programach Wspólnoty;

24.

wzywa Komisję do przedstawienia konkretnych wniosków w sprawie bardziej zróżnicowanej polityki w zakresie stosunków zewnętrznych z naszymi sąsiadami, zgodnie z propozycjami zawartymi w niniejszej rezolucji, oraz do ustanowienia co najmniej strukturalnego związku między działaniami prowadzonymi przed Dyrekcję Generalną ds. Rozszerzenia i Dyrekcję Generalną ds. Stosunków Zewnętrznych w trakcie rozważania własnych struktur administracyjnych;

25.

zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.