52007DC0635

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 23.10.2007

KOM(2007) 635 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Umowy o partnerstwie gospodarczym

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Umowy o partnerstwie gospodarczym

1. WPROWADZENIE

1.1. Cele negocjacyjne

Celem Umów o partnerstwie gospodarczym (Economic Partnership Agreements - EPA) jest zawarcie nowych porozumień handlowych zgodnych z WTO przed wygaśnięciem obecnych porozumień handlowych, co nastąpi dnia 31 grudnia 2007 r., oraz wspieranie integracji regionalnej w krajach AKP, a także popieranie sprawnej i stopniowej integracji tych państw z gospodarką światową, szczególnie poprzez pomoc w tworzeniu większych rynków regionalnych AKP, i przyczynianie się w ten sposób do zrównoważonego rozwoju i ograniczania ubóstwa.

Zadania te znajdują odzwierciedlenie w wytycznych negocjacyjnych przyjętych przez Radę w chwili upoważnienia Komisji do otwarcia negocjacji. Wytyczne te przewidują wynegocjowanie przez Komisję z regionami AKP całościowych EPA. EPA będą zawierały postanowienia obejmujące obszary związane z handlem, zasady handlowe oraz handel usługami i uwzględniać będą również odpowiednie związki ze współpracą na rzecz rozwoju.

Komisja uważa, że takie całościowe umowy mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia ostatecznego celu, jakim jest współpraca gospodarczo-handlowa pomiędzy AKP a UE, która, jak to przedstawiono w art. 34 pkt 2 umowy z Kotonu, ma umożliwić państwom AKP pełne uczestnictwo w handlu międzynarodowym. Głównym celem Komisji jest więc zapewnienie zawarcia całościowych regionalnych EPA w terminie pokrywającym się z datą wygaśnięcia aktualnych porozumień handlowych. Zadanie to jest możliwe do wykonania w niektórych regionach. W odniesieniu do innych regionów, niniejszy komunikat przedstawia podejście gwarantujące utrzymanie postępu na drodze ku całościowym regionalnym EPA i uniknięcie, na tyle, na ile będzie to możliwe, jakichkolwiek zakłóceń w systemie handlu towarami pochodzącymi z krajów AKP.

1.2. Negocjowanie terminu

Artykuł 37 pkt 1 umowy z Kotonu określa, że nowe porozumienia handlowe pomiędzy AKP a UE przewidziane w EPA wchodzą w życie do dnia 1 stycznia 2008 r. Po tym terminie przestaną obowiązywać zarówno preferencje handlowe określone w załączniku V do umowy z Kotonu, jak i zwolnienie przyznane w 2001 r. przez WTO[1]. Wygaśnięcie dotychczasowych porozumień w sprawie dostępu do rynku wyznacza na koniec 2007 r. nieprzekraczalny termin wynegocjowania aspektów EPA dotyczących dostępu do rynku towarów.

2. ZAPEWNIENIE CAłOśCIOWYCH UMÓW O PARTNERSTWIE GOSPODARCZYM

2.1. Zagwarantowanie kompletności EPA

Podczas wspólnej konferencji ministrów AKP-UE w maju 2007 r. wszystkie regiony AKP i UE zapewniły ponownie o zamiarze zawarcia całościowych EPA (zgodnie z definicją w sekcji 1.1) w terminie wyznaczonym na koniec 2007 r. Zadanie to jest możliwe do wykonania w niektórych regionach. W innych z kolei osiągnięcie kompromisu w sprawie całościowych EPA zajmie więcej czasu. W takich przypadkach Komisja będzie się starała zawrzeć umowy obejmujące zgodne z WTO porozumienia w sprawie dostępu do rynku towarów, uznając to za ważny krok w kierunku pełnych EPA. Każda taka umowa musi zostać zawarta na czas, tak by wprowadzała nowe porozumienia handlowe. Będą one również obejmować inne kwestie EPA, w zakresie których negocjacje już się zakończyły. Negocjacje będą kontynuowane w zakresie pozostałych kwestii wymaganych do zawarcia całościowych EPA.

Podejście to wynika z potrzeby istnienia zgodnych z WTO porozumień w zakresie dostępu do rynku towarów w umowie międzynarodowej, tak by wprowadzić nowy system handlu z dniem 1 stycznia 2008 r. Kwestie i warunki wpływające na ten system dostępu towarów do rynku, proponowany przez Komisję jako oferta Wspólnoty dla krajów AKP w 2008 r., zostały przedstawione w sekcji 3.

Każda umowa będzie krokiem naprzód ku całościowej regionalnej EPA, a nie punktem końcowym negocjacji. Umowy te powinny zawierać klauzule spotkań oraz wiążące zobowiązania do kontynuowania negocjacji w pozostałych do omówienia obszarach. W ten sposób powstałaby możliwość zakończenia negocjacji w sprawie całościowych EPA.

2.2. Zagwarantowanie uwzględnienia w EPA wszystkich regionów

Stopień integracji regionalnych różni się w sześciu regionach AKP. W niektórych z nich powstały regionalne wspólnoty gospodarcze, które tworzą specjalne podregiony o większych poziomach integracji gospodarczej i ambicjach, niż wykazują ich regionalni sąsiedzi. Interesy i problemy handlowe w poszczególnych regionach również różnią się pomiędzy krajami najsłabiej rozwiniętymi, a innym krajami rozwijającymi się lub odzwierciedlają konkretne potrzeby danego państwa.

Komisja uznaje tę różnorodność i fakt, że niektóre kraje na początku mogą nie przyłączyć się do porozumienia regionalnego. Tam gdzie grupa krajów w regionie chce kontynuować negocjacje, Komisja będzie chciała osiągnąć porozumienia z podregionami, w tym porozumienia w sprawie dostępu do rynku, jako krok na drodze ku całościowym EPA. Aby utrzymać tempo realizowanych regionalnych planów integracyjnych, każde takie porozumienie będzie stanowiło kolejny krok w kierunku pełnej EPA otwartej na wszystkie kraje w przedmiotowym regionie.

3. DOSTęP DO RYNKÓW

3.1. Pewność prawna

Celem negocjacji w sprawie dostępu do rynku jest zapewnienie, że towary pochodzące z krajów AKP będą korzystały z prawnie pewnego i ulepszonego dostępu do rynków UE od dnia 1 stycznia 2008 r. Jedynym sposobem zapewnienia pewności prawnej jakichkolwiek porozumień w sprawie dostępu do rynku towarów między Wspólnotą a regionem zawierającym EPA jest ich zgodność z zasadami WTO obejmującymi strefy wolnego handlu[2]. Komisja zauważa, że wymaga to umowy prowadzącej do utworzenia strefy wolnego handlu[3].

3.2. Oferta dostępu do rynku w odniesieniu do towarów

Wspólnota złożyła ofertę dostępu do rynku w odniesieniu do towarów w kontekście negocjacji EPA dotyczących bezcłowego i bezkontyngentowego dostępu do rynku (z okresami przejściowymi w przypadku cukru i ryżu). Oferta została przyjęta przez Radę[4] z zadowoleniem i ma stosować się do towarów pochodzących z tych krajów, które zakończą negocjacje w sprawie międzynarodowej umowy ze Wspólnotą obejmującej nowe ustalenia handlowe zgodne z WTO, tak jak opisano w sekcji 3.1. Dodatkowo pozwoli ona na asymetrię pomiędzy zobowiązaniami państw AKP i UE w zakresie dostępu do rynków oraz zapewni odpowiednie okresy przejściowe dla liberalizacji AKP.

3.3. Realizacja oferty dostępu do rynku w ramach EPA

Komisja zaproponuje rozporządzenie oparte na art. 133 traktatu WE wprowadzające program dostępu do rynku dla towarów od dnia 1 stycznia 2008 r. mające zastosowanie do wykazu regionów i krajów, które zakończyły negocjacje w sprawie umowy, jak opisano w sekcji 3.2[5]. Aby poinformować we właściwym czasie wspólnotowe organy celne i podmioty gospodarcze oraz, jeśli zajdzie taka konieczność, pozwolić Komisji na przyjęcie wszelkich przepisów wykonawczych dotyczących porozumień przejściowych w odniesieniu do cukru i ryżu, Komisja planuje przedłożyć wniosek w sprawie rozporządzenia tak szybko, jak to będzie możliwe.

Komisja przedłoży Radzie pełne teksty wszystkich umów tak szybko, jak to będzie możliwe, by ta wydała decyzję upoważniającą do ich podpisania i tymczasowego stosowania.

Komisja zawrze w rozporządzeniu, którego dotyczy wniosek, środki pozwalające odpowiednio na uchylenie lub zmianę z dniem 1 stycznia 2008 r. wszystkich pozostałych przepisów wykonawczych, które przewidują zarządzanie i realizację postanowień handlowych w załączniku V umowy z Kotonu lub odnoszą się do nich.

Komisja uwzględni środki w rozporządzeniu, którego dotyczy wniosek, w celu umożliwienia tymczasowego wycofania dostępu do rynku dla niektórych produktów w przypadkach oszustwa lub niezgodności z regułami pochodzenia.

3.4. Dostęp do rynku w ramach systemu ogólnych preferencji taryfowych

Niektóre kraje AKP mogą nie być w stanie zakończyć na czas negocjacji w sprawie umowy, tak by mogły zostać umieszczone w wykazie państw, do których stosuje się nowy program dostępu do rynku towarów wprowadzony rozporządzeniem opisanym w sekcji 3.3. W takich przypadkach Wspólnota nie dysponuje inną możliwością, niż stosowanie systemu handlu towarami przewidzianego w rozporządzeniu w sprawie systemu ogólnych preferencji taryfowych (GSP). Rozwiązanie takie będzie się również stosować do tych krajów, które postanowią nie podpisywać takiej umowy lub całościowej EPA.

Nie wymaga to specjalnej decyzji Wspólnoty, ponieważ wszystkie kraje AKP w dalszym ciągu korzystają z dostępu do rynku w ramach GSP po wygaśnięciu preferencji wynikających z umowy z Kotonu. Jedynym wyjątkiem jest Republika Południowej Afryki, która w dalszym ciągu korzysta z postanowień umowy o handlu, rozwoju i współpracy (TDCA) w przypadku braku nowego systemu handlu.

Dostęp do rynku UE dla najuboższych krajów AKP jest chroniony, jako że w ramach rozporządzenia o GSP, 42 najsłabiej rozwinięte kraje AKP[6] (NRK) mogą w dalszym ciągu korzystać z bezcłowego i bezkontyngentowego dostępu do rynków UE w ramach porozumienia „Wszystko oprócz broni”. W przypadku niezawarcia umowy, pozostałym 36 krajom nienależącym do grupy NRK zostałoby zaoferowane standardowe porozumienie w sprawie dostępu do rynku na zasadach GSP.

Komisja przyznaje, że niektóre kraje AKP mogą zdecydować się na traktowanie dostępu do rynku w ramach GSP jako alternatywy dla EPA. Niemniej jednak Komisja przekonana jest o poważnych korzyściach rozwojowych płynących z regionalnej EPA i że żaden kraj AKP nie powinien tracić szansy przystąpienia do regionalnej EPA w przyszłości. Sytuacja, w której kraj lub region AKP korzysta tylko z GSP, będzie miała w opinii Komisji charakter tymczasowy. Regionalne EPA powinny pozostać otwarte na każdy kraj AKP w danym regionie, który na początku postanowi nie być stroną umowy.

Z chwilą zakończenia przez którykolwiek region lub kraj AKP negocjacji ze Wspólnotą, czy to w sprawie całościowej EPA, czy też porozumienia spełniającego warunki opisane w sekcji 3.2, Komisja zaproponuje Radzie dodanie go do wykazu krajów korzystających z programu dostępu do rynku towarów utworzonego rozporządzeniem opisanym w sekcji 3.3.

3.5. Reguły pochodzenia

Komisja uważa nowe reguły pochodzenia EPA za integralną część porozumień w sprawie dostępu do rynku towarów. Komisja przypomina ofertę złagodzenia i uproszczenia w EPA bieżących reguł pochodzenia wywodzących się z umowy z Kotonu[7]. Komisja zamierza stosować nowe reguły pochodzenia EPA do handlu objętego rozporządzeniem w sprawie dostępu do rynku towarów EPA. Komisja uznaje, że reguły pochodzenia EPA negocjowane z każdym regionem EPA będą zawierały pewne elementy specyficzne dla danego regionu, jednak będą one oparte głównie na wspólnych regułach i będą identyczne dla większości produktów, tak aby ułatwić handel pomiędzy różnymi regionami AKP. Komisja przypomina, że na podstawie klauzuli przeglądowej, która ma znaleźć się w umowach, nowe reguły pochodzenia EPA powinny być poddawane przeglądowi w określonych okresach przejściowych, w celu dalszego uproszczenia koncepcji i metod stosowanych do określania pochodzenia w świetle potrzeb rozwojowych regionów AKP.

Nowe reguły pochodzenia EPA stosowałyby się z chwilą podpisania zawierającej je umowy w oparciu o decyzję Rady o upoważnieniu do podpisania i tymczasowym stosowaniu. Sytuacja taka jest jednak mało prawdopodobna aż do wejścia w życie proponowanego rozporządzenia w sprawie dostępu do rynku towarów EPA. Komisja jest przekonana, że w takich przypadkach w międzyczasie powinna obowiązywać podstawowa treść reguł pochodzenia z umowy z Kotonu uzupełnionych o pewne jednostronne poprawki w szczegółowych regułach obejmujących rybołówstwo, tekstylia i ewentualnie rolnictwo[8]. Dzięki temu, że poprawki te zostaną uwzględnione w nowych regułach pochodzenia EPA, podmioty gospodarcze mogą być pewne spójnego traktowania w tych obszarach.

4. AGENDA ROZWOJU Z DOHA

Wiele krajów AKP jest zaniepokojonych możliwością ograniczenia preferencji i związaną z tym faktem koniecznością dostosowania się krajów rozwijających się, do czego mogłoby dojść w wyniku realizacji Agendy Rozwoju z Doha (ARD). Komisja uważa, że umowa w sprawie zgodnego z WTO porozumienia w sprawie dostępu do rynku w całościowej EPA, tak jak to opisano w sekcji 1.2, nie tylko pomogłaby w rozwianiu tych obaw, ale dzięki pełnemu przestrzeganiu zasad WTO pokazałaby wsparcie dla wielostronnego układu handlowego i ułatwiłaby pełne uczestnictwo AKP w WTO. Wpływ negocjacji w sprawie EPA na proces negocjacyjny ARD zwiększa się dodatkowo, biorąc pod uwagę cel, jakim jest sfinalizowanie umowy w sprawie metod realizacji ARD przed końcem roku.

5. WSPÓłPRACA NA RZECZ ROZWOJU

EPA stanowią podstawowe narzędzia wspólnotowej polityki rozwoju i handlu, która wykorzystuje wymianę handlową jako środek pomocy krajom i regionom AKP w budowaniu silniejszej gospodarki, która z kolei może przyczynić się do zmniejszenia ubóstwa. Komisja oraz państwa członkowskie UE zobowiązały się pomagać krajom AKP w tworzeniu rynków regionalnych i wspierać środki temu towarzyszące w zakresie zmian, jakie za sobą pociągają. Komisja jest w dalszym ciągu zaangażowana w pomaganie naszym partnerom w przygotowaniu nowych reform strukturalnych i polityki handlowej, dostosowywaniu się do zmian, jakie one przynoszą i zacieśnianiu integracji regionalnej w celu wykorzystania nowych szans handlowych, jakie przynoszą EPA. Co za tym idzie Komisja zdecydowanie dąży do tego, by zapewnić optymalną interakcję pomiędzy EPA a współpracą na rzecz rozwoju.

Po pierwsze, uzgodniono ze wszystkimi regionami, że postanowienia dotyczące współpracy na rzecz rozwoju powinny być uwzględnione w EPA. Rozwiązanie takie pozostaje celem, tak aby wytworzyć właściwy związek pomiędzy regułami i procedurami umowy z Kotonu oraz aby precyzyjniej zidentyfikować potencjalne obszary współpracy.

Po drugie, programowanie w ramach dziesiątego Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) oferuje wyjątkową możliwość zsynchronizowania decyzji dotyczących polityki handlowej podjętych w EPA i programowania zasobów EFR. Komisja jest zadowolona, że znacząca liczba krajowych dokumentów strategicznych będzie uwzględniać w formie obszarów współpracy wsparcie związane z handlem, infrastrukturę i integrację regionalną połączoną z EPA. Jest ona zdeterminowana, by zakończyć teraz regionalne programy indykatywne i potwierdza, że jej celem jest przeznaczenie dostępnych funduszy głównie na wspieranie potrzeb powiązanych z EPA. W tym zakresie najwyższym priorytetem będzie zakończenie identyfikacji kluczowych towarzyszących środków i programów przy użyciu, w jak największym stopniu, wyników pracy regionalnych przygotowawczych grup zadaniowych. Szczególne znaczenie będzie miało utworzenie, tam gdzie kraje AKP podejmą taką decyzję, istniejących na poziomie regionalnym mechanizmów finansowych zasilanych przez fundusze wspólnotowe, a także państwa członkowskie i innych donatorów, w celu przekazywania większej odpowiedzialności oraz zwiększania skuteczności i koordynacji.

Po trzecie, UE jako całość zaangażowana jest w zwiększanie i usprawnianie swojej pomocy na rzecz wymiany handlowej. Przyjęta w ostatnim czasie strategia pomocy UE na rzecz wymiany handlowej stanowi przełom w wyznaczaniu najważniejszych celów i zasad realizacji takiej pomocy, uwzględniając przy tym w szczególności kraje AKP. Zwiększa ona znacząco wsparcie dla szerszej agendy pomocy na rzecz wymiany handlowej w sposób proporcjonalny do ogólnego wzrostu w pomocy publicznej na rzecz rozwoju. Komisja będzie w dalszym ciągu pracować intensywnie z państwami członkowskimi w celu zagwarantowania, że około 50 % wzrostu pomocy UE związanej z handlem zostanie przekazane krajom AKP, kiedy do 2010 r. osiągnięty zostanie cel 2 mld EUR rocznie (1 mld EUR ze strony Wspólnoty i 1 mld EUR ze strony państw członkowskich). Szczególnie ważne jest, by każdy region AKP otrzymał sprawiedliwą część ogólnej kwoty pomocy, przy czym podział dokonany zostanie na podstawie priorytetów potrzeb przedstawionych przez regiony.

Całościowe EPA pozwolą na skierowanie funduszy EFR na te potrzeby związane z dostosowywaniem, które wynikać będą ze zobowiązań podjętych przez kraje AKP i pomogą w ustaleniu priorytetów dla dodatkowych funduszy płynących od państw członkowskich. W przypadku tych regionów, które zgadzają się na umowy w sprawie dostępu do rynku zgodne z WTO jako krok w kierunku całościowych EPA, Komisja jest świadoma, że finansowanie rozwoju będzie również potrzebne na tym etapie, tak by pomóc regionom AKP w przeprowadzeniu zmian związanych z liberalizacją, do której się zobowiązały. W grę wchodziłyby w zaistniałej sytuacji takie środki, jak zwiększanie mocy produkcyjnych i poprawa otoczenia biznesu oraz działanie na rzecz złagodzenia wpływu liberalizacji taryf na wysokość netto wpływów z podatków, w pełnej zgodności z reformami fiskalnymi. Komisja uważa w związku z powyższym, że możliwe jest zagwarantowanie wsparcia rozwoju, zarówno poprzez instrumenty umowy z Kotonu, jak i dzięki zaangażowaniu państw członkowskich.

[1] Zwolnienie to pozwala na odstępstwo od klauzuli kraju najbardziej uprzywilejowanego (MFN) zawartej w Układzie ogólnym w sprawie taryf celnych i handlu (GATT).

[2] Artykuł XXIV Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu

[3] Dla celów art. XXIV GATT określa się ją jako układ przejściowy, który „będzie zawierał program i kalendarz utworzenia strefy wolnego handlu”. Uważa się, że strefa wolnego handlu istnieje, gdy z praktycznie całego handlu pomiędzy stronami wyeliminowane zostaną cła i inne ograniczające przepisy handlowe.

[4] Wnioski Rady w sprawie EPA z dnia 15 maja 2007 r., odniesienie Rady 9560/07

[5] Zgodnie z postanowieniami oferty dostępu do rynku EPA UE i przepisami decyzji Rady o włączeniu Republiki Południowej Afryki w negocjacje EPA, rozporządzenie zawierać będzie odpowiednie przepisy dotyczące odmiennego programu handlu towarami w przypadku RPA.

[6] Liczba ta obejmuje Republikę Zielonego Przylądka, jednak państwo to ma stracić status kraju najsłabiej rozwiniętego.

[7] Oferta obejmuje szczegółowe złagodzenie reguł pochodzenia w odniesieniu do produktów rolniczych oraz istotne ich złagodzenie w przypadku tekstyliów i rybołówstwa. Regiony AKP powitały ofertę z zadowoleniem. Negocjacje w sprawie reguł pochodzenia trwają.

[8] Jedyny wyjątek stanowiłby przypadek Republiki Południowej Afryki, gdzie aż do uzgodnienia odpowiedniego protokołu reguł pochodzenia regionalnej EPA dalej stosowany byłby protokół TDCA.