52007DC0163

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 4.4.2007

KOM(2007) 163 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

W kierunku strategii UE dotyczącej pomocy na rzecz wymiany handlowej – wkład Komisji

{KOM(2007) 158 wersja ostateczna}{KOM(2007) 164 wersja ostateczna}{SEK(2007) 414}

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

W kierunku strategii UE dotyczącej pomocy na rzecz wymiany handlowej – wkład Komisji

1. POCZĄTKI STRATEGII UE DOTYCZĄCEJ POMOCY NA RZECZ WYMIANY HANDLOWEJ

Wymiana handlowa jest ważnym czynnikiem pobudzającym wzrost gospodarczy i ograniczającym ubóstwo w krajach rozwijających się. Jednakże pomyślne włączenie krajów rozwijających się do światowej wymiany handlowej wymaga więcej niż tylko lepszego dostępu do rynków i wzmocnionych przepisów dotyczących handlu międzynarodowego. Aby w pełni czerpać korzyści z wymiany handlowej, kraje rozwijające się muszą również wyeliminować ograniczenia podaży i zająć się problemem słabości strukturalnej. Obejmuje to reformy wewnętrzne w dziedzinach polityki związanych z wymianą handlową, ułatwienia w handlu, wzrost potencjału celnego, modernizację infrastruktury, zwiększenie zdolności produkcyjnych i rozwój rynków krajowych i regionalnych. Potrzebne są dodatkowe starania w dziedzinach takich jak stabilność makroekonomiczna, reformy podatkowe, promowanie inwestycji, polityka pracy, przepisy dotyczące rynków kapitałowych i produktowych i instytucje zajmujące się tą problematyką oraz rozwój kapitału ludzkiego.

Właśnie temu służy pomoc na rzecz wymiany handlowej. Powinna mieć zasięg globalny i stanowić wsparcie dla wszystkich krajów rozwijających się, w szczególności tych najsłabiej rozwiniętych, w ich staraniach na rzecz reform i dostosowywania się do światowego systemu handlowego, w szerszym kontekście zrównoważonego rozwoju. Pomoc na rzecz wymiany handlowej ma pobudzać wzrost gospodarczy, zatrudnienie i wzrost dochodów. Tym samym stanowi wkład w osiągnięcie pierwszego z milenijnych celów rozwoju, a mianowicie zmniejszenia liczby ludzi żyjących za mniej niż jeden dolar dziennie (MCR 1). Pomoc na rzecz wymiany handlowej jest również przyczynkiem do osiągnięcia MCR 8, który dotyczy utworzenia światowego partnerstwa na rzecz rozwoju, w szczególności dopracowania opartego na jasnych przepisach, przewidywalnego i nikogo nie dyskryminującego, otwartego systemu handlowego i finansowego. Pomoc na rzecz wymiany handlowej jest ważnym uzupełnieniem negocjacji handlowych; jej zadaniem nie jest zastąpienie sprzyjającego rozwojowi wyniku tych negocjacji, powinna być bowiem udzielana niezależnie od postępów negocjacji.

Koncepcja pomocy na rzecz wymiany handlowej jest dobrze znana UE, będącej największym donatorem w dziedzinie pomocy związanej z handlem. W Europejskim konsensusie w sprawie rozwoju określono wymianę handlową i integrację regionalną jako ważne obszary, w których Wspólnota powinna podjąć działania. Jednym z przykładów są trwające negocjacje w sprawie umów o partnerstwie gospodarczym z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP). Podjęto również znaczne zobowiązania w zakresie pomocy związanej z handlem dla innych krajów partnerskich UE, takich jak kraje azjatyckie lub kraje Ameryki Łacińskiej.

Niniejszy komunikat stanowi wkład Komisji w dalsze rozszerzanie wsparcia UE związanego z pomocą na rzecz wymiany handlowej, z myślą o przyjęciu przez Radę wspólnej strategii UE w drugiej połowie 2007 r., według uzgodnień Rady z października 2006 r.[1] Wartość dodana strategii UE dotyczącej pomocy na rzecz wymiany handlowej, opartej na solidnych zobowiązaniach politycznych i rozwijającej zalecenia grupy zadaniowej WTO,[2] polega na uzgodnieniu podjęcia szczególnych działań w celu osiągnięcia rezultatów. Taka współpraca UE zwiększy oddziaływanie pomocy UE na rzecz wymiany handlowej i będzie stanowić wkład w światową debatę na ten temat.

2. CELE

Cele pomocy na rzecz wymiany handlowej są wielorakie: umożliwienie krajom rozwijającym się, zwłaszcza najsłabiej rozwiniętym, skuteczniejsze wykorzystanie wymiany handlowej w celu wspierania wzrostu gospodarczego, zatrudnienia, rozwoju i zmniejszania ubóstwa oraz osiągnięcia celów w zakresie rozwoju; pomaganie im w tworzeniu i modernizacji ich potencjału w zakresie podaży oraz infrastruktury związanej z handlem, aby ułatwić im dostęp do rynków i zwiększenie wywozu; wspieranie ich we wdrażaniu reform handlu i procesie liberalizacji handlu oraz w dostosowywaniu się do tych zmian m.in. poprzez rynek pracy i zmiany społeczne; wspieranie integracji regionalnej; wspieranie ich płynnego włączenia się do światowego systemu handlowego oraz udzielanie pomocy w realizacji umów handlowych. Wszystko to ma odbywać się w kontekście zrównoważonego rozwoju, zachowania zasobów naturalnych i środowiska oraz promowania godnej pracy.

Zgodnie z zaleceniami Rady strategia UE dotycząca pomocy na rzecz wymiany handlowej może przyczynić się do osiągnięcia tych celów poprzez skupienie się na następujących kwestiach[3]:

1. Zwiększenie wielkości pomocy UE na rzecz wymiany handlowej, w szczególności poprzez podniesienie do 2010 r. wielkości pomocy związanej z handlem do 2 mld EUR rocznie, ale także poprzez zachęcanie do skuteczniejszego reagowania na szersze potrzeby w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej[4].

2. Podniesienie jakości pomocy UE na rzecz wymiany handlowej, w szczególności poprzez wypełnienie zobowiązań dotyczących zwiększenia skuteczności współpracy na rzecz rozwoju.

3. Wspieranie skutecznego monitorowania i sprawozdawczości.

4. Zapewnienie, by Komisja i państwa członkowskie dysponowały wystarczającym potencjałem do osiągnięcia wyżej wymienionych celów.

Ponieważ Rada zwróciła szczególną uwagę na potrzeby w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej związane z trwającymi negocjacjami w sprawie umów o partnerstwie gospodarczym z krajami AKP, w strategii UE należy również skupić się na tych kwestiach, tak aby umożliwić pełne wykorzystanie potencjału tych umów. Pomoc na rzecz wymiany handlowej jest również ważnym elementem wsparcia udzielanego przez WE w Azji i Ameryce Łacińskiej.

3. ZWIĘKSZENIE WIELKOŚCI POMOCY UE NA RZECZ WYMIANY HANDLOWEJ

3.1. Plan działań w zakresie wypełnienia zobowiązań finansowych UE dotyczących pomocy związanej z handlem

Pomoc związana z handlem obejmuje dwie kategorie: „polityka i uregulowania handlowe” oraz „rozwój handlu”. To pierwsze odnosi się do wspierania skutecznego udziału krajów rozwijających się w wielostronnych negocjacjach handlowych, analizie i realizacji wielostronnych umów handlowych, ustawodawstwa dotyczącego handlu oraz reform ustawodawczych (w tym bariery techniczne w handlu i środki fitosanitarne), strukturze taryfowej, wspierania regionalnych uzgodnień handlowych, ułatwienia w handlu, w tym systemów celnych i wyposażenia celnego, oraz do kwestii takich jak bezpieczeństwo łańcucha podaży[5]. Druga kategoria obejmuje rozwój przedsiębiorczości i działań służących poprawie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości, usługi w zakresie wspierania przedsiębiorczości i instytucje prowadzące tego typu działalność, dostęp do finansowania handlu, promowanie handlu i rozwój rynku w sektorach produkcyjnym i usługowym, w tym na szczeblu instytucji i przedsiębiorstw.

W okresie referencyjnym 2001-2004 r. zobowiązania Wspólnoty i państw członkowskich w zakresie pomocy związanej z handlem wyniosły średnio odpowiednio 840 mln EUR[6] i 300 mln EUR rocznie. Rada zwróciła się o przygotowanie planu realizacji do 2010 r. zobowiązania Wspólnoty i państw członkowskich do podniesienia tej wielkości pomocy do kwoty 1+1 mld EUR rocznie. Po przeanalizowaniu dostępnych danych liczbowych Komisja uważa, że jest na dobrej drodze do spełnienia zobowiązania, jednakże z uwagi na brak prognoz nie jest w stanie ocenić prawdopodobieństwa osiągnięcia przez państwa członkowskie łącznie ich celu na 2010 r.[7]

Rada postanowiła, że znaczną część zwiększonej pomocy UE związanej z handlem powinny otrzymać kraje AKP w ramach wsparcia integracji regionalnej i umów o partnerstwie gospodarczym. Dla krajów AKP w obecnej chwili ważne jest uzyskanie informacji na temat rzeczywistych kwot. Na podstawie obecnych planów oczekuje się, że część wspólnotowej pomocy związanej z handlem przeznaczona dla krajów AKP utrzyma się na stosunkowo stabilnym poziomie. Ponieważ oznacza to wzrost bezwzględny, większości dodatkowej pomocy związanej z handlem dla krajów AKP będą musiały udzielić państwa członkowskie.

Państwa członkowskie UE i Wspólnota (oraz inni donatorzy) udzielają pomocy na podstawie priorytetów określonych przez kraje partnerskie w ich krajowych strategiach rozwoju. Spełnienie ich zobowiązań przez UE zależy w dużym stopniu od tego, w jakim zakresie potrzeby związane z handlem są uwzględniane w tych strategiach. W związku z tym wspieranie krajów rozwijających się w określaniu potrzeb w zakresie pomocy związanej z handlem i ustalaniu priorytetów stanowi integralną część procesu realizacji zobowiązań finansowych UE. Jednym z kluczowych narzędzi temu służących są zintegrowane ramy, do których wkład wnosi zarówno Komisja, jak i kilka państw członkowskich[8]. Główne wyzwania to rozszerzenie zakresu i wpływu zintegrowanych ram oraz objęcie nimi innych rozwijających się krajów. Na szczeblu regionalnym należy opracować skuteczne metody oceniania potrzeb w zakresie handlu.

Zalecenia Komisji Stały wzrost od obecnego poziomu do wartości docelowej 1 mld wymagałby zwiększenia łącznych zobowiązań państw członkowskich UE w zakresie pomocy związanej z handlem przynajmniej do wysokości 600 mln EUR do 2008 r. W strategii powinno się jednak rozważyć, jakie środki należy podjąć, jeżeli pomoc związana z handlem od państw członkowskich nie osiągnie wspomnianego poziomu do 2008 r. W strategii powinny się znaleźć informacje na temat kwot przewidzianych w związku z zobowiązaniem Rady do przyznania „znacznej części” dodatkowej pomocy związanej z handlem krajom AKP w celu wsparcia integracji regionalnej i umów o partnerstwie gospodarczym, z myślą o zwiększeniu przeznaczonej dla krajów AKP części pomocy związanej z handlem. W strategii UE powinno się podkreślić znaczenie włączenia kwestii związanych z handlem do krajowych strategii rozwoju i określić kryteria dotyczące tego, kiedy finansowanie priorytetów związanych z handlem jest dopuszczalne w perspektywie aktualizacji krajowych strategii rozwoju. Strategia powinna odzwierciedlać zobowiązanie UE do aktywnego zaangażowania w rozszerzonych zintegrowanych ramach, w szczególności poprzez czynny udział na obszarze danego kraju i stosować metody wykorzystane w zintegrowanych ramach również w krajach niebędących najsłabiej rozwiniętymi krajami, w tym poprzez plan wspólnego zaangażowania UE w tworzenie mechanizmu zarezerwowanego dla krajów IDA (status „IDA-only”)[9]. W strategii powinno się opisać, w jaki sposób można wesprzeć oceny potrzeb regionalnych w zakresie handlu z myślą o integracji regionalnej. |

- 3.2. Wsparcie UE dla rozszerzonego programu pomocy na rzecz wymiany handlowej

Komisja w pełni wspiera koncepcję rozszerzenia programu pomocy na rzecz wymiany handlowej, przedstawioną przez grupę zadaniową WTO, tj. włączenie do niej infrastruktury związanej z handlem, zdolności produkcyjnych i przekształceń związanych z handlem. Takie szerokie podejście zastosowano na przykład w planie działania UE w sprawie towarów na 2004 r. Chociaż Rada UE nie określiła szczególnych wartości docelowych dla nowych kategorii pomocy na rzecz wymiany handlowej, UE już udziela znacznej pomocy w tych obszarach. Na przykład w latach 2001-2004 wsparcie na rzecz infrastruktury związanej z handlem wyniosło średnio 1 480 mld EUR rocznie od państw członkowskich i 1 290 mld rocznie od Wspólnoty.

Istnieje pewna niejasność co do nowych kategorii pomocy na rzecz wymiany handlowej, a niektóre pokrywają się z już istniejącymi kategoriami pomocy związanej z handlem[10]. Ten problem należy rozwiązać, aby opracować skuteczne metody monitorowania i sprawozdawczości na potrzeby pomocy na rzecz wymiany handlowej. Konieczność tę uznaje społeczność zaangażowana w pomoc na rzecz wymiany handlowej, w tym wewnątrz UE, i trwają prace, w szczególności w ramach OECD/DAC, mające na celu objaśnienie i uproszczenie zakresu oraz zastosowanie wartości przybliżonych, pochodzących z istniejących od dawna kategorii pomocy publicznej na rzecz rozwoju. UE jako kluczowy partner w inicjatywie pomocy na rzecz wymiany handlowej powinna uczestniczyć w dyskusji.

W tym względzie Komisja uważa, ze infrastruktura gospodarcza jest przydatnym wskaźnikiem w zakresie infrastruktury związanej z handlem. Jeżeli chodzi o zdolności produkcyjne, można wykorzystać istniejące kategorie sprawozdawczości. W zakresie przekształceń związanych z handlem Komisja uważa, że pomoc w tej dziedzinie powinna obejmować wsparcie na rzecz reform podatkowych służących wprowadzeniu trwalszych systemów podatkowych[11]. W związku z tym wsparcie budżetowe może być właściwym sposobem rozwiązania problemu spadku dochodów celnych w następstwie liberalizacji handlu lub wsparcia sieci bezpieczeństwa socjalnego związanych z handlem, by ułatwić dostosowanie się do zmian spowodowanych otwarciem i globalizacją handlu.

Zalecenia Komisji Oprócz pomocy związanej z handlem, w strategii UE powinno się znaleźć polityczne zobowiązanie do wzmocnienia wsparcia UE na rzecz infrastruktury związanej z handlem, zdolności produkcyjnych i przekształceń związanych z handlem, rozpoczynając od wsparcia na rzecz właściwego uwzględnienia tego typu kwestii w ocenach potrzeb w zakresie handlu. Jest to szczególnie ważne w przypadku krajów o małej, wrażliwej i zamkniętej gospodarce, jaką charakteryzuje się wiele krajów AKP. W strategii UE powinno się wyrazić zamiar opracowania spójnych metod sprawozdawczości UE dla wszystkich kategorii pomocy na rzecz wymiany handlowej i kontynuacji czynnego, wspólnego uczestnictwa we właściwych dyskusjach na szczeblu międzynarodowym. W strategii należy jasno określić, że zamiar UE dotyczący podjęcia zobowiązań finansowych na rzecz pomocy związanej z handlem jest poważny i zostanie utrzymany niezależnie od rozwoju debaty międzynarodowej. |

- 4. PODNIESIENIE JAKOŚCI POMOCY UE NA RZECZ WYMIANY HANDLOWEJ

Ze zwiększeniem wielkości pomocy na rzecz wymiany handlowej wiążą się kwestie jakości i skuteczności. Jeżeli nie zwróci się na nie należytej uwagi, przyznanie dodatkowych środków finansowych nie przyniesie ulepszeń, jakich pragną kraje partnerskie.

Strategia UE nie rozpoczyna się od zera. W oparciu o wnioski Grupy Roboczej UE ad hoc ds. Harmonizacji Unia wniosła duży wkład w Deklarację Paryską w sprawie skuteczności pomocy. Zobowiązuje się w pełni przestrzegać zasad określonych w deklaracji, a także podjęła działania dotyczące niektórych z nich. W szczególności w kwietniu 2006 r. Rada uzgodniła zasady i formę wspólnego programowania i przyznała uprawnienia do prowadzenia dalszych prac w zakresie komplementarności i współfinansowania[12].

Strategia UE dotycząca pomocy na rzecz wymiany handlowej powinna umożliwiać praktyczne zastosowanie uzgodnionych zasad. Należy przy tym skupić się na pięciu aspektach związanych z jakością: ubóstwo a pomoc na rzecz wymiany handlowej; odpowiedzialność własna i uczestnictwo; zrównoważenie; wspólna analiza, programowanie i osiąganie rezultatów oraz skuteczność pomocy regionalnej na rzecz wymiany handlowej.

4.1. Ubóstwo a pomoc na rzecz wymiany handlowej

W obrębie każdej kategorii pomocy na rzecz wymiany handlowej dokonane wybory wpłyną na poziom ubóstwa. Czasami konieczne są kompromisy pomiędzy pośrednimi a bezpośrednimi skutkami zmniejszania ubóstwa. Komisja odnotowała, że aspekty dotyczące ubóstwa nie zawsze są wystarczająco podkreślane w strategiach rozwoju handlu i operacjach w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej, w szczególności jeżeli chodzi o tradycyjną pomoc związaną z handlem.

Konieczne jest dokładniejsze rozważenie, w jaki sposób można by zapewnić zmniejszenie ubóstwa poprzez pomoc na rzecz wymiany handlowej w każdej kategorii tej pomocy. Potrzebne są dalsze działania w celu określenia obszarów, w których dzięki pomocy na rzecz wymiany handlowej następuje najszersze i najtrwalsze zmniejszenie ubóstwa. Przy operacjach indywidualnych UE powinna wspierać dokonywanie analizy skutków danej operacji dla ubóstwa oraz w sposób przejrzysty uwzględniać wnioski. Należy poświęcić szczególną uwagę aspektowi płci.

Istotny w tym względzie jest program godnej pracy[13], uwzględniający kwestie rynku pracy i przekształceń społecznych związane z handlem. W strategii powinno się również znaleźć potwierdzenie poparcia dla wdrożenia podstawowych norm pracy MOP na całym świecie. Dobrowolne inicjatywy zapewniające konsumentom gwarancje dotyczące zrównoważonego rozwoju, takie jak uczciwy handel, oznakowanie ekologiczne czy podobne programy proponowane przez przedsiębiorstwa, są również ważnymi instrumentami mogącymi zmniejszyć ubóstwo i wesprzeć rozwój społeczno-gospodarczy, w związku z czym powinny zostać uwzględnione we wspólnej strategii UE.

Zalecenia Komisji W strategii powinno się podkreślić wagę, jaką UE przywiązuje do wpływu pomocy na rzecz wymiany handlowej na ubóstwo, i określać sposoby zapewnienia, by działania podjęte w ramach strategii przyniosły spodziewane rezultaty w tym względzie. |

- 4.2. Odpowiedzialność własna i uczestnictwo

Odpowiedzialność własna i uczestnictwo to dwie zasady skuteczności pomocy mające szczególne znaczenie dla pomocy na rzecz wymiany handlowej. Większa odpowiedzialność własna, objawiająca się poprzez włączenie kwestii związanych z handlem do strategii zmniejszania ubóstwa i podobnych strategii, jest konieczna, aby zwiększyć wielkość pomocy na rzecz wymiany handlowej. Określenie ważnych priorytetów handlowych, osiąganie konsensusu w sprawie polityki reform i opracowywanie skutecznych środków zaradczych w celu usunięcia utrudnień w handlu, wymaga czynnego udziału sektora prywatnego, partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego. Często rządy krajów partnerskich potrzebują pomocy w kierowaniu takim procesem konsultacji. Skuteczne uczestnictwo wielu zainteresowanych osób można ułatwić między innymi poprzez wzmocnienie organizacji pośrednich, takich jak izby handlowe.

Zalecenia Komisji W strategii UE powinno się podkreślić kluczową rolę, jaką sektor prywatny i społeczeństwo obywatelskie mogą odegrać w pomocy na rzecz wymiany handlowej. W strategii powinien się znaleźć opis sposobów wspierania potencjału rządów w zakresie kierowania procesem konsultacji i zaangażowania słabszych grup interesu w ten proces. |

- 4.3. Zrównoważenie

Zrównoważenie jest zasadą leżącą u podstaw strategii UE dotyczącej pomocy na rzecz wymiany handlowej, którą należy rozważyć z uwzględnieniem wszystkich aspektów – instytucjonalnego, finansowego/ gospodarczego, społecznego i aspektu ochrony środowiska.

Kluczem do instytucjonalnego i finansowego zrównoważenia programów jest zapewnienie zainteresowanym osobom możliwości tworzenia potencjału i odpowiedzialności własnej w zakresie wszystkich operacji, jak opisano w niniejszym komunikacie.

Aby w pełni włączyć kwestie społeczne i kwestie dotyczące ochrony środowiska do programów w dziedzinie pomocy na rzecz wymiany handlowej, należy stosować istniejące przepisy i procedury dotyczące oceny wpływu , opracowane przez partnerów i donatorów. Należy rozwinąć oceny wpływu polityki handlowej i umów handlowych pod kątem zrównoważenia , a ich rezultaty powinny być lepiej wykorzystywane przez UE i jej partnerów.

Szczególnie jeżeli chodzi o kwestie związane ze środowiskiem naturalnym, pomoc UE na rzecz wymiany handlowej powinna umożliwić partnerom opracowanie bardziej zrównoważonych metod produkcji i wesprzeć producentów w dostosowywaniu się do (publicznych i prywatnych) norm w dziedzinie zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska na rynkach eksportowych oraz podnieść zdolność systemów celnych do wspierania realizacji związanych z handlem aspektów wielostronnych porozumień dotyczących środowiska.

Inne ważne, związane z powyższym kwestie to promowanie godnej pracy i rozwijanie efektywnego rynku pracy oraz opracowywanie mechanizmów przekształceń społecznych. Na przykład UE nadal będzie wspierać producentów w dostosowywaniu się do uznanych norm, praktyk i przepisów w dziedzinie pracy oraz w promowaniu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zalecenia Komisji Strategia UE powinna promować zrównoważenie pomocy na rzecz wymiany handlowej, w tym poprzez zapowiedź wspierania odpowiedzialności własnej, tworzenia potencjału i uczestnictwa osób zainteresowanych; dążenie do celów społecznych i celów w zakresie ochrony środowiska; stosowanie narzędzi i procedur UE i krajów partnerskich przy dokonywaniu ocen wpływu pod kątem ochrony środowiska, społecznym, płci i zrównoważenia; włączanie wyników takich prac do krajowych ocen potrzeb w zakresie handlu; promowanie zrównoważonych metod produkcji oraz pomaganie w dostosowywaniu się do odpowiednich norm dotyczących produktu na rynkach eksportowych. |

- 4.4. Wspólna analiza, programowanie i udzielanie pomocy

Najnowsze tendencje w zakresie pomocy UE na rzecz rozwoju wskazują ten sam kierunek: potrzeba większej komplementarności i współpracy pomiędzy partnerami UE na wszystkich etapach cyklu programu i w odniesieniu do wszystkich rodzajów narzędzi. Musi to również mieć zastosowanie do pomocy na rzecz wymiany handlowej[14].

Jeżeli chodzi o wspólną analizę potrzeb w zakresie handlu, procedury zintegrowanych ram powinny stanowić ramy koordynacji UE w najsłabiej rozwiniętych krajach. Podobne procedury należy opracować w odniesieniu do wspólnej analizy w innych krajach. W regionach AKP regionalne przygotowawcze grupy zadaniowe są ważnym uzupełnieniem w kontekście umów o partnerstwie gospodarczym.

Oprócz tego UE mogłaby lepiej koordynować swoje strategie reagowania w danych krajach i regionach. Wspólna Grupa Ekspertów ds. Handlu i Rozwoju mogłaby stać się nieoficjalnym forum koordynacji inicjatyw wielostronnych.

Przypadki wspólnego udzielania pomocy będą w dużym stopniu uzależnione od postępów prac nad podejściami sektorowymi , które są jednym z warunków wstępnych przyznania sektorowego wsparcia budżetowego . Właściwe procedury oceny potrzeb w zakresie handlu i koordynacja na szczeblu krajowym pomogą przygotować grunt pod udane podejścia sektorowe.

Należy przeanalizować możliwość przeznaczenia na pomoc na rzecz wymiany handlowej ogólnego wsparcia budżetowego , w tym kwestię opracowania odpowiednich wskaźników. Wreszcie, współfinansowanie pomocy na rzecz wymiany handlowej przez UE mogłoby pozwolić na zwiększenie wielkości pomocy na rzecz wymiany handlowej bez konieczności rozszerzenia zdolności absorpcji partnerów, poprzez udostępnienie istniejących programów WE państwom członkowskim lub poprzez umożliwienie niektórym państwom członkowskim przejęcia przywództwa w oparciu o ich szczególną przewagę i wiedzę fachową.

Zalecenia Komisji W strategii powinno się określić działania mające ułatwić UE objęcie przywództwa w zakresie strategii skoordynowanej reakcji w dziedzinie pomocy na rzecz wymiany handlowej. Mogłoby to obejmować ogólne przygotowanie z krajami partnerskimi, które korzystają w dużym stopniu z pomocy UE na rzecz wymiany handlowej, oraz wyznaczenie punktów kontaktowych w zakresie pomocy UE na rzecz wymiany handlowej w celu ułatwienia krajowej koordynacji działań UE i wspólne określanie. W oczekiwaniu na możliwość wspólnego programowania w przyszłości (taką jak średniookresowy przegląd krajowych strategii Komisji, w tym na potrzeby 10. EFR), strategia powinna służyć przygotowaniu warunków umożliwiających należyte uwzględnienie kwestii związanych z handlem w danych krajach. W strategii powinno się określić działania służące dalszemu rozwinięciu podejść sektorowych w obszarze pomocy na rzecz wymiany handlowej i zaproponować środki mające na celu budowanie zaufania, koniecznego do ułatwienia stosowania metod wspólnego udzielania pomocy, takich jak wsparcie budżetowe i współfinansowanie. W strategii należy podkreślić rolę, jaką Wspólna Grupa Ekspertów ds. Handlu i Rozwoju mogłaby odegrać w koordynacji inicjatyw wielostronnych. |

- 4.5. Skuteczność pomocy regionalnej na rzecz wymiany handlowej

Wsparcie dla integracji regionalnej jest cechą charakterystyczną współpracy UE na rzecz rozwoju i stosunków UE z krajami spoza niej, objawiającą się w szczególności poprzez wymianę handlową i politykę celną. Szczebel regionalny jest w związku z tym ważny w kontekście udzielania pomocy na rzecz wymiany handlowej, szczególnie w przypadku regionów poważnie zaangażowanych w działania na rzecz integracji regionalnej. W związku z tym wzrasta liczba umów regionalnych o handlu i współpracy oraz zainteresowanie partnerskich krajów rozwijających się zagadnieniem integracji regionalnej, stąd także pierwszeństwo przyznane integracji regionalnej w Europejskim konsensusie w sprawie rozwoju, umowie z Kotonu i wspólnotowym Instrumencie współpracy na rzecz rozwoju.

Programowanie i udzielanie pomocy na szczeblu regionalnym nie różnią się swoim charakterem od tych samych zadań na szczeblu krajowym. Powinno się stosować te same zasady skuteczności pomocy, chociaż może to stanowić większe wyzwanie na szczeblu regionalnym. Najważniejsze działania w zakresie skuteczności pomocy na szczeblu regionalnym obejmują:

- wspieranie zdolności partnerów regionalnych do przejęcia odpowiedzialności za działania w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej i przewodzenia im , w szczególności poprzez kształtowanie zdolności organizacji regionalnych do dokonania oceny skutków handlu lub integracji regionalnej i/lub umów handlowych z krajami trzecimi oraz wzmocnienie ich zdolności nadzorowania i realizacji zobowiązań, w tym w takich dziedzinach jak reforma podatkowa;

- koordynację programowania z myślą o wspieraniu integracji regionalnej i handlowej. Można by rozwinąć wspólne działania UE w celu dokonania oceny potrzeb i określenia obszarów, w których UE mogłaby wspierać program integracji danego regionu, w tym w kwestiach dotyczących integracji gospodarczej i społecznej. Na szczeblu regionalnym wiele można dokonać poprzez rozwijanie dotychczasowych działań w zakresie rozwoju sektora prywatnego, zdolności produkcyjnych i infrastruktury;

- stosowanie sprawniejszych metod udzielania pomocy . W strategii należy określić metody wzmożonej koordynacji z myślą o przyspieszeniu procesu zbiorowego uruchomienia funduszy przeznaczonych na pomoc na rzecz wymiany handlowej. Należy opracować regionalne metody udzielania pomocy odpowiadające wsparciu budżetowemu i współfinansowaniu. Na przykład Komisja opracowuje umowy w sprawie wkładu, mające ułatwić finansowe zarządzanie współpracą regionalną. Niektóre regiony AKP zaczęły tworzyć regionalne mechanizmy finansowania w celu ułatwienia zarządzania programami regionalnymi, w tym wkładem Komisji oraz w miarę możliwości wkładem innych donatorów wspierających umowy o partnerstwie gospodarczym;

- zacieśnienie współpracy z innymi donatorami. Komisja i państwa członkowskie powinny wspólnie zachęcać donatorów spoza UE do rozważenia zwiększenia swojego wsparcia na rzecz regionalnej integracji handlowej. Banki rozwoju regionalnego i międzynarodowe instytucje finansowe są tu szczególnie istotne.

Zalecenia Komisji W strategii UE powinno się podkreślić zobowiązanie UE do stosowania zasad skuteczności pomocy na szczeblu regionalnym poprzez wspieranie zdolności partnerów regionalnych do przejęcia odpowiedzialności za działania w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej i przewodzenie im, koordynację programowania, stosowanie sprawniejszych metod udzielania pomocy i zacieśnianie współpracy z innymi donatorami. Uwzględniając trwające negocjacje w sprawie umów o partnerstwie gospodarczym, strategia UE powinna dotyczyć w pierwszej kolejności interwencji regionalnych prowadzonych w kontekście umów o partnerstwie gospodarczym, szczególnie jeżeli chodzi o koordynację programowania i wspieranie inicjatyw powstałych w regionie, takich jak regionalne fundusze z tytułu umów o partnerstwie gospodarczym. |

- 5. SZCZEGÓLNE ASPEKTY PROPOZYCJI ZWIĄZANE Z AKP

W październiku Rada poświęciła szczególną uwagę programowi pomocy na rzecz wymiany handlowej związanemu z umowami o partnerstwie gospodarczym w krajach AKP. Wszystkie z wyżej wymienionych środków są niezbędne w celu udzielenia wsparcia regionom i krajom AKP w kontekście umów o partnerstwie handlowym. Niektóre, szczególnie ważne zalecenia powtórzono poniżej.

Zalecenia Komisji W strategii UE powinny się znaleźć informacje na temat kwot przewidzianych w związku z zobowiązaniem Rady do przyznania „znacznej części” dodatkowej pomocy związanej z handlem krajom AKP z myślą o zwiększeniu przeznaczonej dla krajów AKP części pomocy związanej z handlem. W strategii UE powinno się znaleźć polityczne zobowiązanie UE do wzmocnienia swojego wsparcia na rzecz infrastruktury związanej z handlem, zdolności produkcyjnych i przekształceń związanych z handlem, rozpoczynając od wsparcia na rzecz właściwego uwzględnienia tego typu kwestii w ocenach potrzeb w zakresie handlu. Strategia powinna wspierać w pierwszej kolejności włączenie kwestii związanych z handlem do krajowych strategii rozwoju AKP. W strategii powinno się opisać, w jaki sposób zwiększyć wsparcie na rzecz oceny potrzeb regionalnych w zakresie handlu z myślą o integracji regionalnej. W kontekście umów o partnerstwie gospodarczym oznacza to położenie szczególnego nacisku na regionalne przygotowawcze grupy zadaniowe. W strategii powinno się podkreślić zobowiązanie UE do stosowania zasad skuteczności pomocy na szczeblu regionalnym poprzez wspieranie zdolności partnerów regionalnych do przejęcia odpowiedzialności za działania w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej i przewodzenie im, koordynację programowania, stosowanie sprawniejszych metod udzielania pomocy i zacieśnianie współpracy z innymi donatorami. W strategii powinno się przyznać pierwszeństwo regionom objętym umowami o partnerstwie gospodarczym, jeżeli chodzi o koordynację metod udzielania pomocy i wspieranie inicjatyw powstałych w regionie, takich jak regionalne fundusze z tytułu umów o partnerstwie gospodarczym. |

- 6. MONITOROWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ

Monitorowanie i sprawozdawczość są kluczem do poczynienia postępów w obszarach omawianych powyżej. Konieczne jest zarówno monitorowanie procedur, jak i wyników, według kryteriów do uzgodnienia. Ogólnoświatowe monitorowanie i sprawozdawczość przewidziane w ramach WTO/ODCE i monitorowanie na szczeblu UE realizacji pomocy UE na rzecz wymiany handlowej są ze sobą ściśle powiązane.

Monitorowanie i sprawozdawczość na poziomie światowym

Mechanizm globalnego przeglądu zaproponowany przez grupę zadaniową WTO ds. pomocy na rzecz wymiany handlowej powinien umożliwiać ilościową i jakościową ocenę realizacji pomocy na rzecz wymiany handlowej.

- Ocena ilościowa: monitorowanie powinno obejmować globalną wielkość udzielonej pomocy na rzecz wymiany handlowej, zgłoszonej WTO/ODCE przez donatorów oraz sprawozdania przygotowywane przez beneficjentów na temat realizacji ich strategii tworzenia potencjału w zakresie handlu. Komisja nie zamierza powielać pracy WTO/ODCE w zakresie gromadzenia danych ilościowych dotyczących pomocy na rzecz wymiany handlowej, ale mogłaby wraz z państwami członkowskimi wykorzystać istniejące dane do analizy na szczeblu UE, aby lepiej zapoznać się z działaniami już przeprowadzonymi i zaplanowanymi.

- Ocena jakościowa: przegląd globalny powinien dostarczyć okazji do omówienia wszystkich kwestii istotnych dla skuteczności pomocy na rzecz wymiany handlowej, osiągnięcia międzynarodowego konsensusu na ich temat i wymiany doświadczeń między krajami- donatorami a krajami-beneficjentami. W ramach przeglądu należy przeprowadzić kontrolę przestrzegania uzgodnionych procedur, uznanych za ważne dla skuteczności pomocy, oraz wyników. W procesie monitorowania powinno się wspierać koncepcję zarządzani a pomocą na rzecz wymiany handlowej ukierunkowanego na wyniki , w szczególności poprzez promowanie opracowywania jasnych i wymiernych celów i wskaźników. Wpływ na ubóstwo zasługuje na szczególną uwagę. Mechanizm przeglądu powinien również umożliwić poszerzenie wiedzy na temat najskuteczniejszych sposobów finansowania pomocy na rzecz wymiany handlowej, w tym związku pomiędzy rynkami wewnętrznymi, popytem i zdolnością instytucjonalną oraz zdolności krajów rozwijających się do uczestnictwa w międzynarodowej wymianie handlowej, znaczenia ram politycznych, ustalania kolejności działań w zakresie liberalizacji handlu i działań związanych z pomocą na rzecz wymiany handlowej, najlepszego sposobu włączenia kwestii dotyczących handlu do strategii zmniejszania ubóstwa itp.

Ogromne znaczenie będzie miało wspieranie krajów-beneficjentów w ustanawianiu własnych ram monitorowania i oceny w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej.

Monitorowanie i sprawozdawczość na szczeblu UE

UE będzie musiała składać sprawozdania na temat realizacji swojej strategii dotyczącej pomocy na rzecz wymiany handlowej, na przykład Parlamentowi Europejskiemu. Postępy w realizacji strategii UE powinny być oceniane co roku przez Radę na podstawie sprawozdania z postępów przedstawionego przez Komisję i państwa członkowskie. Należy zachęcać do dokonywania ocen wspólnych programów. W razie potrzeby powinno się wprowadzić zmiany w strategii.

Zalecenia Komisji Strategia UE powinna wnosić czynny wkład w proces monitorowania i sprawozdawczości na poziomie światowym, w tym poprzez wspieranie krajów rozwijających się w ich działaniach z zakresu sprawozdawczości i monitorowania. Strategia powinna stanowić wsparcie w usprawnieniu procedur przekazywania przez Komisję i państwa członkowskie sprawozdań na temat wielkości udzielanej pomocy na rzecz wymiany handlowej do bazy danych Doha, tak by dane można było wykorzystać do dokładniejszej analizy na szczeblu UE. W strategii UE powinno się określić działania mające na celu wspieranie zarządzania ukierunkowanego na wyniki i zobowiązać UE do dokonywania rocznych ocen wspólnych programów w obszarze pomocy na rzecz wymiany handlowej, aby ocenić postępy w priorytetowych obszarach strategii UE oraz w obszarach uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym. |

- 7. POTENCJAŁ UE W ZAKRESIE POMOCY NA RZECZ WYMIANY HANDLOWEJ

Tworzenie potencjału ludzkiego w organizacjach będących donatorami, zarówno w siedzibie głównej, jak i w terenie, jest wstępnym warunkiem zwiększenia wielkości pomocy na rzecz wymiany handlowej. Bez tego handel będzie zajmował mniej ważne miejsce w dialogu politycznym, a organizacje-donatorzy doświadczą więcej trudności, dążąc do zaspokojenia potrzeb krajów partnerskich. Potencjał oznacza zarówno liczbę personelu, jak i umiejętności.

Szczególne potrzeby w zakresie zwiększenia potencjału będą inne dla każdego państwa członkowskiego i uzależnione od tego, jak państwa członkowskie postanowiły rozszerzyć swoją pomoc na rzecz wymiany handlowej. Realizacja programu skuteczności pomocy będzie wymagała zaangażowania wielu pracowników. Jednakże dzielenie się wiedzą fachową mogłoby również przyczynić się do ograniczenia zapotrzebowania na zwiększenie zasobów ludzkich w tej dziedzinie. .

Zalecenia Komisji Komisja zaleca korzystanie z istniejącego potencjału UE oraz wiedzy fachowej w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej. W strategii UE powinno się rozważyć wspólne inicjatywy UE na rzecz rozwijania wiedzy fachowej i dzielenia się nią, takie jak szkolenia w zakresie pomocy na rzecz wymiany handlowej. |

- [1] Patrz kontekst w załączniku.

[2] Patrz szczegóły w załączniku.

[3] Strategia będzie miała znacznie szerszy zakres niż niedawno utworzona pozycja w budżecie WE dotycząca pomocy na rzecz wymiany handlowej.

[4] Patrz definicje w załączniku.

[5] Zgodnie z standardami ramowymi Światowej Organizacji Celnej.

[6] W tym środki finansowe zarówno z Europejskiego Funduszu Rozwoju, jak i budżetu ogólnego WE.

[7] Patrz szczegóły na temat państw członkowskich w dokumencie roboczym służb Komisji dołączonym do sprawozdania z Monterrey [SEK(2007) 415] i szczegóły na temat zobowiązań WE w załączniku.

[8] Zintegrowane ramy są programem angażującym wielu donatorów, którego celem jest wspieranie najsłabiej rozwiniętych krajów w zakresie uwzględniania handlu w ich krajowych planach rozwoju oraz wspieranie koordynacji pomocy związanej z handlem w odpowiedzi na potrzeby określone przez najsłabiej rozwinięte kraje. W sierpniu 2006 r. 42 najsłabiej rozwinięte kraje uczestniczyły w tym programie.

[9] Krajami korzystającymi jako jedyne ze specjalnych mechanizmów Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (status „IDA-only”) są: Mongolia, Tonga, Wietnam, Albania, Armenia, Gruzja, Republika Kirgiska, Mołdowa, Tadżykistan, Gujana, Honduras, Nikaragua, Sri Lanka, Kamerun, Republika Konga, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana i Kenia.

[10] Patrz dyskusja w załączniku.

[11] Zgodnie z zasadą dobrego zarządzania w dziedzinie podatków.

[12] W celu zapoznania się ze szczegółami patrz załącznik.

[13] Zob. konkluzje Rady w sprawie godnej pracy dla wszystkich z dnia 1 grudnia 2006 r. i dokument roboczy służb Komisji Europejskiej na temat promowania zatrudnienia poprzez współpracę UE na rzecz rozwoju.

[14] Patrz załącznik.