52006DC0406

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 19.7.2006

KOM(2006) 406 wersja ostateczna

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

NA TEMAT STOSOWANIA WSPÓLNOTOWYCH PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH ODPADÓW:dyrektywy 75/442/EWG w sprawie odpadów,dyrektywy 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych,dyrektywy 75/439/EWG w sprawie unieszkodliwiania olejów odpadowych,dyrektywy 86/278/EWG w sprawie wykorzystywania osadów ściekowych,dyrektywy 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych orazdyrektywy 1999/31/WE w sprawie składowania odpadówW LATACH 2001-2003{SEC(2006)972}

1. WPROWADZENIE

Celem niniejszego sprawozdania jest przekazanie instytucjom wspólnotowym, państwom członkowskim oraz ogółowi zainteresowanych informacji na temat stosowania prawodawstwa UE dotyczącego odpadów (dyrektyw 75/442/EWG, 91/689/EWG, 75/439/EWG, 86/278/EWG, 94/62/WE i 1999/31/WE) w latach 2001-2003.

Sześć wymienionych dyrektyw różni się między sobą pod względem treści i struktury. Dyrektywy 75/442/EWG i 91/689/EWG zawierają ogólne, podstawowe przepisy dotyczące wszystkich rodzajów odpadów i odpadów niebezpiecznych; przedmiotem dyrektywy 1999/31/WE jest jeden specyficzny sposób przetwarzania polegający na składowaniu; natomiast dyrektywy 75/439/EWG, 86/278/EWG i 94/62/WE określają wymogi dotyczące poszczególnych rodzajów odpadów - olejów odpadowych, osadów ściekowych i odpadów opakowaniowych, które różnią się pod względem charakterystyki i zagadnień związanych z ich zagospodarowaniem.

Sprawozdanie zostało sporządzone zgodnie z art. 5 dyrektywy 91/692/EWG[1] normalizującej i racjonalizującej sprawozdania w sprawie wykonywania niektórych dyrektyw odnoszących się do środowiska naturalnego. Powstało ono na podstawie informacji przekazanych przez państwa członkowskie, a towarzyszy mu dokument roboczy służb Komisji przedstawiający bardziej szczegółowe informacje i dane przekazane przez państwa członkowskie.

Ogólnie należy stwierdzić, że osiągnięto dalszy postęp, jednak nadal nie można uznać, że przepisy dotyczące odpadów są wykonywane w sposób zadowalający, na co wskazuje duża liczba postępowań o naruszenie w dziedzinie odpadów. Dlatego należy podjąć znaczące wysiłki na rzecz całkowitego wypełnienia omawianych przepisów, polegające zwłaszcza na promowaniu działań zapobiegających powstawaniu odpadów oraz recyklingu. Właśnie te zagadnienia zostały szczegółowo omówione w przyjętej niedawno strategii tematycznej UE w sprawie zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu[2], której głównymi tematami są wpływ odpadów na środowisko naturalne i oparte na cyklu życia podejście do gospodarki odpadami.

2. DYREKTYWA 75/442/EWG W SPRAWIE ODPADÓW, ZMIENIONA DYREKTYWĄ 91/156/EWG

Dyrektywa 75/442/EWG[3] ustanawia podstawowe ramy prawne gospodarki odpadami na szczeblu Wspólnoty. Jej najważniejsze przepisy dotyczą w szczególności definicji odpadów; hierarchii ważności zasad rządzących gospodarką odpadami; zasady bliskości i samowystarczalności w zakresie usuwania odpadów; planowania gospodarki odpadami; pozwoleń dla zakładów i przedsiębiorstw zajmujących się usuwaniem i zbiórką odpadów; inspekcji przeprowadzanych przez właściwe organy; wymogów dotyczących przechowywania dokumentów; zasady „zanieczyszczający płaci”; oraz wymogów w zakresie sprawozdawczości.

Wszystkie państwa członkowskie potwierdziły przekazanie Komisji szczegółowych informacji na temat aktualnie obowiązujących przepisów ustawowych i wykonawczych wdrażających dyrektywę do prawa krajowego.

Właściwe zastosowanie definicji odpadów ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego wykonywania przez państwa członkowskie zobowiązań w zakresie gospodarki odpadami nałożonych dyrektywą i innymi przepisami dotyczącymi odpadów. Decyzją Komisji 2000/532/WE, zmienioną w 2001 r.[4], ustanowiono europejski wykaz odpadów w skonsolidowanej formie. W okresie objętym sprawozdaniem miało miejsce kilka postępowań o naruszenie i spraw przed Trybunałem dotyczących zastosowania definicji odpadów (we Włoszech, Wielkiej Brytanii i Austrii oraz w innych stosownych przypadkach).

Do chwili obecnej wszystkie państwa członkowskie sporządziły i notyfikowały plany gospodarki odpadami oparte na przepisach dyrektywy. Kilka państw członkowskich poinformowało, że przy sporządzaniu swoich planów współpracowały one i konsultowały się z innymi państwami członkowskimi. Niektóre państwa członkowskie zgłosiły, że w pewnych przypadkach musiały podjąć działania w celu zapobieżenia przemieszczeniu odpadów, które było niezgodne z ich planami gospodarki odpadami.

Podjęto działania dotyczące zapobiegania powstawaniu odpadów, jednak informacje na temat ich skuteczności są niewystarczające.

Większość państw członkowskich zgłosiła osiągnięcie wysokiego poziomu samowystarczalności w zakresie usuwania odpadów, sięgającego ok. 99 %, co jest zasadniczo powtórzeniem wyniku wykazanego w poprzednim sprawozdaniu za okres 1998-2000 r.

Dane dotyczące wytwarzania i przetwarzania odpadów w UE-15 wskazują, że ilość wytwarzanych przez gospodarstwa domowe odpadów wzrosła do poziomu 580 kg na osobę rocznie. W odniesieniu do przetwarzania odpadów, przeciętny odsetek odpadów poddawanych recyklingowi wzrósł do 32 %, przy czym wartości te różnią się znacząco dla poszczególnych państw członkowskich (od 8 do 56 %); natomiast ilość odpadów składowanych spadła, ale nadal jest to dominująca metoda (przeciętnie 44 %). Spalanie, zazwyczaj połączone z odzyskiem energii, jest główną metodą przetwarzania w niektórych państwach członkowskich. Ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych również wzrosła osiągając 120 kg na osobę rocznie; w tym przypadku główną metodą przetwarzania jest również składowanie (przeciętnie 26 %), natomiast recyklingowi poddawane jest przeciętnie 21 % odpadów z tej kategorii.

Kilka państw członkowskich poinformowało Komisję o zastosowaniu dopuszczonych dyrektywą zwolnień z wymogów dotyczących pozwoleń .

Większość państw członkowskich wykonało swoje zobowiązania w zakresie przechowywania dokumentów zgodnie z art. 14. Niektóre z nich podały, że opracowały dla producentów zobowiązania dodatkowe w stosunku do tych obowiązujących producentów odpadów niebezpiecznych.

3. DYREKTYWA 91/689/EWG W SPRAWIE ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH

Dyrektywa 91/689/EWG[5] stanowi uzupełnienie dyrektywy 75/442/EWG i wprowadza bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące gospodarki odpadami niebezpiecznymi i ich monitorowania. Jej najważniejsze przepisy dotyczą definicji odpadów niebezpiecznych; zakazu mieszania odpadów niebezpiecznych z innymi odpadami niebezpiecznymi lub pozostałymi rodzajami odpadów; szczegółowych wymogów dotyczących pozwoleń dla zakładów i przedsiębiorstw zajmujących się odpadami niebezpiecznymi; okresowych inspekcji u producentów odpadów niebezpiecznych i obowiązujących ich wymogów w zakresie przechowywania dokumentów; odpowiedniego pakowania i znakowania odpadów niebezpiecznych podczas ich zbierania, transportu i tymczasowego przechowywania oraz planów gospodarki odpadami niebezpiecznymi.

Wszystkie państwa członkowskie potwierdziły, że przekazały Komisji szczegółowe informacje na temat aktualnie obowiązujących przepisów ustawowych i wykonawczych wdrażających dyrektywę 91/689/WE w sprawie odpadów niebezpiecznych oraz wykaz odpadów (decyzja 2000/532/WE ze zmianami) do prawa krajowego.

Austria, region Walonii w Belgii, Republika Czeska, Dania, Finlandia, Niemcy, Szwecja i Wielka Brytania notyfikowały kilka dodatkowych rodzajów odpadów jako odpady niebezpiecznie zgodnie z art. 1 ust. 4.

Austria, Belgia (region Brukseli i Flandria), Republika Czeska, Finlandia, Niemcy, Irlandia, Holandia, Portugalia, Słowenia, Hiszpania i Szwecja przyjęły środki mające na celu wprowadzenie rozróżnienia między odpadami niebezpiecznymi w gospodarstwach domowych i pozostałymi odpadami niebezpiecznymi zgodnie z art. 5 ust. 1. Zasadniczym celem tych środków jest osobne gromadzenie niektórych niebezpiecznych składników zawartych w odpadach domowych.

Wszystkie państwa członkowskie, które przekazały sprawozdania, stwierdziły, że wymogi art. 2 ust. 1 dotyczące rejestrowania i identyfikowania zwałowanych odpadów niebezpiecznych zostały spełnione.

Państwa członkowskie potwierdziły, że podjęte zostały niezbędne działania mające zapobiegać mieszaniu odpadów niebezpiecznych (art. 2 ust 2-4). Różny był jednak stopień szczegółowości udzielonych odpowiedzi: niektóre państwa członkowskie podały jedynie odniesienia do krajowych przepisów prawnych, podczas gdy inne zacytowały lub wyjaśniły treść tych przepisów.

We Włoszech przyjęte zostały zwolnienia przewidziane w art. 3 ust. 2 dotyczącym ogólnych przepisów krajowych zastępujących wymogi dotyczące pozwoleń w zakresie zbierania odpadów niebezpiecznych. W 2005 r. Wielka Brytania (Anglia, Szkocja i Walia) notyfikowała zmiany w istniejących zwolnieniach udzielonych przed dniem 27 czerwca 1995 r.

Wszystkie państwa członkowskie, które złożyły sprawozdania, potwierdziły, że odpowiednie organy przeprowadzają okresowe inspekcje zgodnie z art. 4 ust. 1. Częstotliwość tych inspekcji jest różna w różnych państwach i zależy między innymi od rodzaju i ilości odpadów oraz rodzaju obiektu. Plany inspekcji zostały opracowane w Republice Czeskiej, na Węgrzech, w Holandii, Słowenii i Szwecji.

Większość państw wyszczególniła przepisy dotyczące wymogów w zakresie przechowywania dokumentów wynikających z art. 4 ust. 2. Wielka Brytania nie wdrożyła jeszcze w pełni wymogów obowiązujących producentów odpadów niebezpiecznych. Region Brukseli i Flandria w Belgii, a także Niemcy i Irlandia, nie wspomniały o wymogach w zakresie przechowywania dokumentów obowiązujących podmioty zajmujące się transportem odpadów. We Flandrii w Belgii oraz w Danii i Portugalii obowiązuje wymóg regularnego przesyłania do właściwych organów (wyciągów z) zarejestrowanych informacji.

Państwa członkowskie poinformowały o krajowych przepisach wdrażających art. 5 ust.1, którego celem jest zapewnienie prawidłowego pakowania i znakowania odpadów niebezpiecznych, a kilka z nich przekazało szczegółowe informacje na temat treści tych przepisów.

W większości państw członkowskich odpady niebezpieczne są uwzględnione w ramach ogólnych planów gospodarki odpadami . Słowacja i Hiszpania zgłosiły, że plany gospodarki odpadami niebezpiecznymi w tych krajach są w trakcie sporządzania lub aktualizacji.

4. DYREKTYWA 75/439/EWG W SPRAWIE UNIESZKODLIWIANIA OLEJÓW ODPADOWYCH

Celem dyrektywy 75/439/EWG[6] jest stworzenie jednolitego systemu zbierania, przetwarzania, przechowywania i usuwania olejów odpadowych, takich jak oleje smarowe do pojazdów i silników, oraz ochrony środowiska naturalnego przed szkodliwym wpływem takich działań. Główne przepisy dyrektywy dotyczą bezpiecznej i kontrolowanej gospodarki olejami odpadowymi; priorytetowego potraktowania przetwarzania przez regenerację; publicznych kampanii informacyjnych; pozwoleń dla przedsiębiorstw zajmujących się olejami odpadowymi; limitów emisji przy spalaniu; oraz rekompensat dla przedsiębiorstw zbierających lub usuwających oleje odpadowe.

Wszystkie państwa członkowskie, które przekazały swoje sprawozdania, przedstawiły Komisji obowiązujące u nich przepisy ustawowe i wykonawcze dotyczące usuwania olejów odpadowych. Wiele państw poinformowało o wprowadzeniu bardziej rygorystycznych środków ze względu na kwestie ochrony środowiska. Republika Czeska, Irlandia, Holandia, Portugalia i Słowenia podały, że na ich terytoriach nie ma żadnych zakładów regeneracji oleju.

Według dostarczonych danych na temat gospodarki olejami odpadowymi , w 2003 r. w UE-15 zebrano blisko 2 mln ton, czyli 81 %, olejów odpadowych. Z tego 44 % poddano regeneracji (najwyższe proporcje regeneracji odnotowano w Luksemburgu, Holandii, we Włoszech i na Węgrzech), a 46 % spalono. W okresie od 1995 r. do 2003 r. łączna ilość oleju wprowadzonego na rynek / sprzedanego spadła o 11 % (z 5,0 mln ton do 4,4 mln ton), podczas gdy ilość wytwarzanych i zbieranych olejów odpadowych pozostała na niemal niezmienionym poziomie; ponadto nie odnotowano żadnych znaczących zmian w proporcjach olejów odpadowych poddawanych regeneracji i spalanych.

Kilka państw członkowskich zgłosiło brak ograniczeń uniemożliwiających priorytetowe traktowanie przetwarzania olejów odpadowych przez ich regenerację zgodnie z art. 3 ust. 1. Inne państwa członkowskie wskazały na istnienie takich ograniczeń, przy czym stwierdzono, iż wynikają one głównie z czynników ekonomicznych takich jak mała ilość wytwarzanych olejów odpadowych, możliwość spalania ich po niskich kosztach w innych państwach członkowskich oraz nasycenie podstawowego rynku olejów.

W większości państw członkowskich, które przekazały swoje sprawozdania, przeprowadzono publiczne kampanie informacyjne zgodnie z art. 5 ust. 1.

Około połowy państw, które przekazały sprawozdania, potwierdziło, że oleje odpadowe są przetwarzane przy użyciu jednej z metod (regeneracja lub spalanie) zgodnie z art. 5 ust. 3.

Państwa członkowskie, które przekazały sprawozdania, potwierdziły, że istnieją u nich systemy autoryzacji przedsiębiorstw przetwarzających i przedsiębiorstw zbierających oleje odpadowe (art. 5 ust. 3). Przeprowadzane są inspekcje mające na celu sprawdzenie, czy przestrzega się warunków określonych w pozwoleniach.

Wszystkie zgłoszone limity emisji przy spalaniu mieszczą się w zakresie ustalonym w dyrektywie lub są od niego niższe. Niektóre państwa określiły również limity emisji przy spalaniu dla zakładów o mocy cieplnej niższej niż 3 MW.

Niektóre państwa członkowskie udzielają rekompensat za zbieranie olejów odpadowych, ich usuwanie lub za wykonywanie obu tych działań.

5. DYREKTYWA 86/278/EWG W SPRAWIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH

Dyrektywa 86/278/EWG[7] reguluje wykorzystanie osadów ściekowych w rolnictwie w celu zapobieżenia szkodliwym skutkom dla gleby, roślinności, zwierząt i ludzi. Jej celem jest również zachęcanie do prawidłowego ponownego wykorzystywania osadów w rolnictwie. Główne postanowienia dyrektywy dotyczą limitów zawartości metali ciężkich w glebie i osadach; przetwarzania osadów; warunków wykorzystywania osadów w rolnictwie; pobierania próbek i analiz gleby i osadów oraz przechowywania dokumentów dotyczących wytwarzania osadów i ich stosowania w rolnictwie.

Od zakończenia ostatniego okresu sprawozdawczego zgłoszono Komisji szereg zmian w prawodawstwie krajowym . Zmiany wprowadzono w szczególności w Belgii, Republice Czeskiej, Irlandii i Austrii (ok. 20 aktów prawnych wydanych na poziomie landów).

Osiem z piętnastu państw UE-15 zgłosiło po jednym lub więcej limitów zawartości metali ciężkich w glebie niższych niż limity ustalone w dyrektywie. To samo dotyczy wszystkich nowych państw członkowskich, dla których dostępne są dane.

Państwa członkowskie stosują różne biologiczne, chemiczne, cieplne i mechaniczne metody przetwarzania osadów , lub kombinacje tychże. Obejmują one stabilizację aerobową i anaerobową, odwadnianie i suszenie, kompostowanie, kondycjonowanie wapnem lub innymi substancjami chemicznymi, wytwarzanie gleby i przechowywanie. Częstotliwość przeprowadzania analiz osadów zależy od wielkości danej oczyszczalni ścieków.

W większości państw członkowskich UE-15 odnotowano zwiększony poziom wytwarzania osadów w latach 2001-2003; natomiast pozostałe zgłosiły wyrównany lub nieco obniżony poziom wytwarzania. Nowe państwa członkowskie zgłosiły, że wielkość produkcji się zwiększa.

W odniesieniu do wykorzystania osadów w rolnictwie , siedem państw członkowskich (Belgia (Walonia), Dania, Hiszpania, Francja, Irlandia, Wielka Brytania i Węgry) poinformowało, że rozprowadza na gruntach 50 % lub więcej wytwarzanych osadów. Z drugiej strony Finlandia, Szwecja i Słowenia rozprowadzają na gruntach rolnych mniej niż 17% wytwarzanych w tych krajach osadów, podczas gdy Grecja, Holandia, Belgia (Flandria), Słowacja i Republika Czeska rozprowadzają znikome ilości lub nie robią tego wcale.

Istnieją znaczące różnice między poszczególnymi państwami członkowskimi; niektóre z nich wykazały tendencję spadkową, którą można wyjaśnić rosnącymi obawami społecznymi dotyczącymi bezpieczeństwa wykorzystywania osadów w rolnictwie. Niektóre państwa członkowskie lub ich regiony zakazują prawnie lub poważnie ograniczają stosowanie osadów na gruntach rolnych na podstawie rygorystycznych limitów zawartości metali ciężkich, a w niektórych przypadkach również związków organicznych.

Jeśli chodzi o jakość osadów ściekowych , średnie stężenia metali ciężkich w osadach stosowanych w rolnictwie w UE są znacznie niższe od limitów ustalonych w załączniku IB do dyrektywy. Dotyczy to zarówno UE-15 jak i nowych państw członkowskich, dla których dostępne są dane. Mimo że między poszczególnymi państwami członkowskimi wciąż istnieją różnice, potwierdzona została ogólna powolna lecz stała tendencja spadkowa stężeń metali ciężkich.

Generalnie dyrektywa 86/278/EWG jest instrumentem długofalowym, który okazał się dość skuteczny jeśli chodzi o zapobieganie rozprzestrzenianiu zanieczyszczeń przez stosowanie osadów ściekowych. Wynika stąd, że stosowanie osadów ściekowych na gruntach rolnych w charakterze nawozu można uznać za najlepsze rozwiązanie z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego, ale wyłącznie pod warunkiem, że nie stwarza ono żadnych zagrożeń dla środowiska ani dla zdrowia ludzi i zwierząt.

6. DYREKTYWA 94/62/EWG W SPRAWIE OPAKOWAŃ I ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH

Dyrektywa 94/62/WE[8] ma dwa zasadnicze cele: ochronę środowiska naturalnego i zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. W tym celu dyrektywa ustanawia środki zmierzające w pierwszej kolejności do zapobiegania powstawaniu odpadów opakowaniowych oraz, w ramach dodatkowych zasad podstawowych, do wielokrotnego użytkowania opakowań, recyklingu oraz innych form odzysku odpadów opakowaniowych, a co za tym idzie zmniejszenia ilości ostatecznie neutralizowanych odpadów.

Wszystkie państwa członkowskie przekazały Komisji szczegółowe informacje dotyczące przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych przyjętych w celu zapewnienia zgodności z dyrektywą w sprawie opakowań. Austria, Belgia i Holandia poinformowały Komisję o programach ustanawiających cele wyższe niż określone w art. 6 ust. 1 lit. a) i c). Komisja potwierdziła wszystkie te programy przyjmując decyzje zgodnie z art. 6 ust. 10. Obecnie toczą się postępowania o naruszenie dotyczące dwóch państw członkowskich: Niemiec i Holandii.

Wszystkie państwa członkowskie wprowadziły środki mające na celu przeciwdziałanie powstawaniu odpadów opakowaniowych . Środki te obejmują różnego rodzaju plany, porozumienia, kampanie informacyjne, subsydia, cele i instrumenty ekonomiczne (podatki, opłaty z tytułu odpowiedzialności producenta, etc.). Jednak mimo wprowadzenia tych środków ilość wytwarzanych odpadów opakowaniowych wzrosła z 65,5 mln ton w 2000 r. do 66,6 mln ton w 2002 r. Wzrost ten był mimo wszystko niższy niż wzrost PKB w tym samym okresie.

W większości państw członkowskich wprowadzono środki zachęcające do ponownego wykorzystywania opakowań. Środki te obejmują różnego rodzaju plany, porozumienia, kampanie informacyjne, cele i instrumenty ekonomiczne (podatki, kaucje od opakowań jednorazowych, zróżnicowane opłaty z tytułu odpowiedzialności producenta, etc.).

Do 2002 r. wszystkie państwa członkowskie osiągnęły swoje cele zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. a) i c). Grecji, Irlandii i Portugalii zezwolono na odroczenie realizacji tych celów do 2005 r. Kraje te osiągnęły swój cel tymczasowy dotyczący zbierania i spalania w spalarniach z odzyskiem energii 25 % odpadów opakowaniowych. W 2002 r. w UE-15 średni odsetek odpadów zbieranych i spalanych w spalarniach z odzyskiem energii wyniósł 62 %, a średni odsetek odpadów poddawanych recyklingowi 54 %. Średni odsetek materiałów opakowaniowych poddawanych recyklingowi był następujący: szkło – 58 %, papier i tektura – 68 %, metale – 57 %, plastik – 24 %.

Wszystkie państwa członkowskie ustanowiły systemy zwrotu, zbierania i odzyskiwania odpadów opakowaniowych. W większości państw członkowskich stosuje się systemy oparte na zasadzie odpowiedzialności producenta. Niektóre z tych systemów uwzględniają pełny koszt zbiórki, sortowania i recyklowania odpadów opakowaniowych. W innych systemach gminy pokrywają całość lub część kosztów zbiórki, sortowania i recyklowania domowych odpadów opakowaniowych. Podobnie koszty przemysłowych/handlowych odpadów opakowaniowych są pokrywane w ramach systemów odpowiedzialności producenta lub przez przemysłowych/handlowych posiadaczy odpadów. W Wielkiej Brytanii funkcjonuje system zbywalnych certyfikatów ( Packaging Recovery Notes , PRNs ) stanowiący element uregulowań dotyczących odpowiedzialności producenta. W Danii i Holandii nie stosuje się systemów odpowiedzialności producenta tylko programy zwrotu opakowań, których podstawą są działania gmin i dobrowolne uzgodnienia z przedstawicielami przemysłu. Pod koniec 2003 r. Dania, Szwecja i Niemcy stosowały obowiązkowe kaucje od niektórych rodzajów jednorazowych opakowań napojów.

W większości państw członkowskich wprowadzono środki zachęcające do wykorzystywania recyklowanych materiałów . Środki te obejmują różnego rodzaju plany, porozumienia, kampanie informacyjne i instrumenty ekonomiczne (podatki i subsydia, w szczególności na badania i rozwój).

Wszystkie państwa członkowskie nagłaśniały środki podejmowane zgodnie z omawianą dyrektywą. Organy administracyjne wszystkich szczebli, organizacje biznesowe oraz osoby odpowiedzialne za systemy recyklingu podjęły szereg różnorodnych działań informacyjnych. Działania te są adresowane do różnych podmiotów takich jak przedsiębiorstwa objęte zobowiązaniami, konsumenci i szkoły.

W okresie referencyjnym objętym niniejszym sprawozdaniem jedynie normy EN 13428:2000 i EN 13432:2000 uznawano za normy ujednolicone[9]. W większości państw członkowskich zostały one przetransponowane na normy krajowe. Komisji nie wiadomo nic o żadnych innych krajowych normach w dziedzinie przestrzegania zasadniczych wymogów zawartych w załączniku II do dyrektywy w sprawie opakowań.

Wszystkie państwa członkowskie włączyły rozdziały poświęcone gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi do swoich planów gospodarki odpadami [10].

Jeśli chodzi o instrumenty ekonomiczne , w Belgii, Danii, Finlandii, Francji, na Węgrzech i w Irlandii stosowane są podatki i zróżnicowane stawki opodatkowania. W Wielkiej Brytanii funkcjonuje system zbywalnych certyfikatów stanowiący element uregulowań dotyczących odpowiedzialności producenta. W kilku państwach członkowskich stosowane są subsydia.

Wyniki pokazują, że dzięki dyrektywie 94/62/WE udało się zwiększyć odsetek odpadów opakowaniowych poddawanych recyklingowi oraz zbieranych i spalanych w spalarniach z odzyskiem energii powyżej celów określonych dla 2001 r. Ponadto, mimo iż łączna ilość ton odpadów opakowaniowych nadal wzrastała w większości państw członkowskich, w UE traktowanej jako całość i w wielu państwach członkowskich w okresie od 2000 r. do 2002 r. nastąpiło uniezależnienie się tempa wzrostu ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych od tempa wzrostu gospodarczego. Szczegółowa analiza kosztów i korzyści z dyrektywy w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych zostanie przedstawiona w osobnym sprawozdaniu sporządzonym zgodnie z art. 6 ust. 8 dyrektywy.

7. DYREKTYWA 1999/31/WE W SPRAWIE SKŁADOWANIA ODPADÓW

Dyrektywa 1999/31/WE[11] reguluje składowanie odpadów celem zapobieżenia ewentualnym negatywnym skutkom tej działalności dla środowiska naturalnego, także w wymiarze globalnym, oraz dla zdrowia ludzi, lub ograniczenia tych skutków na tyle, na ile jest to możliwe. Dyrektywa zawiera przepisy określające dopuszczalne i niedopuszczalne rodzaje odpadów i metody ich przetwarzania przy składowaniu oraz ustanawia warunki wydawania pozwoleń dla składowisk, ich eksploatacji, zamykania i nadzoru poeksploatacyjnego. Ustanawia również wymóg stopniowego redukowania ilości odpadów ulegających biodegradacji wysyłanych na składowiska.

Wszystkie państwa członkowskie, które udzieliły odpowiedzi, poinformowały o podjętych przez siebie środkach transponujących dyrektywę do prawodawstwa krajowego . Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał orzeczenie przeciwko Wielkiej Brytanii w związku z niepełną transpozycja dyrektywy (sprawa C-423/02). Brakujące środki transpozycji zostały już notyfikowane Komisji. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał również orzeczenie przeciwko Francji w związku z niepełną transpozycją dyrektywy (sprawa C-172/04). Ponieważ brakujące środki transpozycji dotyczące nieprzemysłowych odpadów obojętnych wciąż nie zostały notyfikowane, Komisja wszczęła postępowanie przeciwko Francji na podstawie art. 228 traktatu.

Komisja dokonuje oceny środków transpozycji notyfikowanych przez państwa członkowskie pod kątem ich zgodności z przepisami dyrektywy.

Niektóre państwa członkowskie skorzystały możliwości wyłączenia niektórych rodzajów odpadów i niektórych składowisk z obowiązku stosowania pewnych przepisów dyrektywy (Włochy, Słowacja i Szwecja w odniesieniu do bezpiecznych odpadów kopalnianych, Francja, Grecja i Hiszpania w odniesieniu do wysp i odosobnionych osad, a Niemcy, Irlandia, Holandia, Słowacja i Szwecja w odniesieniu do składowania pod ziemią). Komisja sprawdzi, czy wyłączenia te są zgodne z warunkami określonymi w art. 3 ust. 3-5. Zgodnie z art. 3 ust. 5 wykazy objętych wyłączeniem wysp i odosobnionych osad notyfikowane Komisji zostały umieszczone na stronie internetowej Komisji http://europa.eu.int/comm/environment/waste/landfill_index.htm, a w Dzienniku Urzędowym opublikowano odpowiednie zawiadomienie (Dz.U. C 316 z 13.12.2005).

Państwa członkowskie, które przekazały dane, poinformowały o podjęciu działań celem wypełnienia wymogów technicznych dyrektywy, obejmujących przepisy dotyczące projektowania, eksploatacji i zamykania składowisk odpadów oraz nadzoru poeksploatacyjnego nad nimi.

Wszystkie państwa członkowskie, które przekazały dane, uwzględniły w swoim prawodawstwie zobowiązanie podmiotów zajmujących się eksploatacją składowisk do wliczania do ceny pobieranej za przyjmowanie odpadów pełnych kosztów budowy, eksploatacji i zamknięcia składowiska, a także nadzoru poeksploatacyjnego nad nim.

Jeśli chodzi o kryteria stosowane przy przyjmowaniu odpadów do składowania, większość państw członkowskich określiła pewnie kryteria bądź wykazy odpadów przyjmowanych na składowiskach, ale tylko Szwecja wdrożyła już decyzję 2003/33/WE ustanawiającą kryteria i procedury przyjęcia odpadów na składowiska.

Wszystkie państwa członkowskie, które przedłożyły sprawozdania, za wyjątkiem Republiki Czeskiej, Irlandii i Hiszpanii, przekazały również swoje krajowe strategie ograniczania ilości odpadów ulegających biodegradacji umieszczanych na składowiskach . Komisja podejmuje wszelkie niezbędne działania celem zapewnienia jak najszybszego złożenia wszystkich strategii.

Przekazane przez państwa członkowskie dane na temat ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 r. oraz ilości takich odpadów umieszczonych na składowiskach w każdym roku okresu sprawozdawczego nie są kompletne i wymagają dalszego omówienia. Z przekazanych danych wynika, że Austria, Flandria, Dania, Holandia i Szwecja zrealizowały już swoje cele na 2016 r. (ograniczenie ilości odpadów umieszczanych na składowiskach do 35 % ilości odpadów wytworzonych w 1995 r.), Francja i Niemcy zrealizowały cele na 2009 r. (ograniczenie ilości odpadów umieszczanych na składowiskach do 50 % ilości odpadów wytworzonych w 1995 r.), a Finlandia i Włochy - cele na 2006 r. (ograniczenie ilości odpadów umieszczanych na składowiskach do 75 % ilości odpadów wytworzonych w 1995 r.).

W odniesieniu do konieczności adaptacji istniejących składowisk , przekazane dane dotyczące istniejących obecnie składowisk wskazują, że w niektórych państwach członkowskich wiele z nich spełnia już wymogi dyrektywy; w szczególności dotyczy to składowisk odpadów niebezpiecznych. Jednak bardzo wiele składowisk odpadów bezpiecznych i obojętnych wymaga zainstalowania dodatkowego wyposażenia lub zamknięcia w ciągu dwóch kolejnych okresów sprawozdawczych, tak by zgodnie z art. 14, do dnia 16 lipca 2009 r. nie działały już żadne składowiska niespełniające wymogów dyrektywy.

W przypadku kilku państw członkowskich informacje na temat liczby istniejących składowisk i ich zgodności z przepisami dyrektywy są niekompletne. Może to wynikać z faktu, że jak dotąd nie wszystkie plany utrzymywania składowisk w odpowiednich warunkach zostały złożone i poddane ocenie. Plany te miały być przedłożone w lipcu 2002 r. (w przypadku nowych państw członkowskich, z dniem przystąpienia do UE). W kolejnych okresach sprawozdawczych powinny być dostępne bardziej szczegółowe informacje na temat liczby istniejących składowisk oraz składowisk wymagających dodatkowego wyposażenia lub przeznaczonych do zamknięcia.

Na podstawie otrzymanych skarg Komisja wszczęła postępowania o naruszenie przeciwko Hiszpanii, Grecji, Irlandii i Belgii; dotyczą one niewypełnienia obowiązku zapewnienia złożenia przez wszystkie podmioty eksploatujące istniejące składowiska planów utrzymania ich w odpowiednim stanie do dnia 16 lipca 2002 r., zgodnie z art. 14 dyrektywy.

Komisja wszczęła ponadto „horyzontalne” sprawy o naruszenie przeciwko Włochom i Francji dotyczące nieprawidłowego stosowania art. 4, art. 8 i art. 9 dyrektywy ramowej w sprawie odpadów i art. 14 dyrektywy w sprawie składowania odpadów; sprawy te związane są z istnieniem w tych krajach licznych nielegalnych składowisk odpadów. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał orzeczenie przeciwko Hiszpanii w związku z niepodjęciem przez ten kraj niezbędnych działań w celu zapewnienia zastosowania art. 14 dyrektywy w odniesieniu do niekontrolowanego składowiska w Punta de Avalos, La Gomera (sprawa C-157/2004).

Ponadto Trybunał prowadził kilka innych szczegółowych spraw dotyczących niekontrolowanych składowisk przeciwko Hiszpanii oraz wydał orzeczenie przeciwko Irlandii (sprawa C-494/01) i Grecji (sprawa C-502/03) z powodu systematycznych naruszeń.

[1] Dz.U. L 377 z 23.12.1991, str. 48.

[2] COM(2005) 666 wersja ostateczna z 21.12.2005.

[3] Dz.U. L 194 z 25.7.1975, str. 47. Dyrektywa zmieniona dyrektywą 91/156/EWG (Dz.U. L 78 z 26.3.1991, str. 32).

[4] Decyzja Komisji 2001/118/WE, Dz.U. L 47 z 16.2.2001, str. 1.

[5] Dz.U. L 377 z 31.12.1991, str. 20.

[6] Dz.U. L 194 z 25.7.1975, str. 31, zmieniona dyrektywą 87/101/EWG, Dz.U. L 42 z 12.2.1987, str. 43.

[7] Dz.U. L 181 z 4.7.1986, str. 6.

[8] Dz.U. L 365 z 31.12.1994, str. 10 zmieniona dyrektywą 2004/12/WE, Dz.U. L 47 z 18.2.2004, str. 26 oraz dyrektywą 2005/20/WE, Dz.U. L 70 z 16.3.2005, str. 17.

[9] Odniesienia do norm EN 13427:2004, EN 13428:2004, EN 13429:2004, EN13430:2004, EN 13431:2004 i EN 13432:2000 zostały opublikowane w komunikacie Komisji, Dz.U. C 44 z 18.2.2005, str. 23.

[10] Słowenia podała, że odnośne środki stanowią część odrębnego programu.

[11] Dz.U. L 182 z 16.7.1999, str. 1.