52006DC0059

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 15.2.2006

KOM(2006) 59 wersja ostateczna

KOMUNIKAT KOMISJI DLA RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

w sprawie inicjatywy „Inteligentny samochód” „Budowanie świadomości znaczenia technologii teleinformatycznych na potrzeby samochodów bardziej inteligentnych, bezpiecznych i ekologicznych”

1. CEL I ZAKRES NINIEJSZEGO KOMUNIKATU

Niniejszy komunikat stanowi próbę odpowiedzi na nurtującą obywateli, przemysł i państwa członkowskie potrzebę znalezienia rozwiązań dla związanych z transportem problemów społecznych oraz lepszego wykorzystania technologii teleinformatycznych. W komunikacie przedstawiono inicjatywę „Inteligentny samochód” jako ramy koncepcyjne dla podejmowanych w tym zakresie działań . Inicjatywa „Inteligentny samochód” składa się z trzech głównych elementów: forum eSafety, programu badań w zakresie technologii teleinformatycznych oraz działań podnoszących świadomość.

2. WPROWADZENIE

W dniu 1 czerwca 2005 r. Komisja przyjęła inicjatywę „i2010 – Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia” [1], stanowiącą kompleksową strategię modernizacji i wdrożenia wszystkich instrumentów polityki UE celem wspierania rozwoju gospodarki cyfrowej. Inicjatywa ta składa się z trzech filarów: jednolitej europejskiej przestrzeni informacyjnej, innowacji i inwestycji oraz integracyjnego europejskiego społeczeństwa informacyjnego. „Inteligentny samochód” jest jedną z trzech sztandarowych inicjatyw wysuniętych w ramach trzeciego filaru celem wyeksponowania istotnego wkładu technologii teleinformatycznych w poprawę jakości życia . Dotycząca inteligentnego, bezpiecznego i ekologicznego transportu inicjatywa „Inteligentny samochód” koncentruje się na pojazdach drogowych, a jej celem jest rozwiązywanie problemów bezpieczeństwa i ochrony środowiska wynikających ze zwiększonego natężenia ruchu na drogach.

3. UZASADNIENIE: CEL EUROPEJSKIEJ INICJATYWY NA RZECZ INTELIGENTNEGO SAMOCHODU

Szacuje się, że w państwach członkowskich UE jest około 300 milionów kierowców. Wszyscy oni chcieliby, aby prowadzenie samochodu było łatwiejsze oraz wiązało się z mniejszymi problemami, opóźnieniami i zagrożeniami. Prowadzenie samochodu jest jedną z potencjalnie najbardziej brzemiennych w skutki czynności codziennych, ponieważ wypadek może w ułamku sekundy zmienić nasze życie, a nawet je zakończyć. Niniejsze działanie wychodzi naprzeciw potrzebie zmiany obecnej sytuacji i doprowadzenia do wyeliminowania wypadków oraz ograniczenia zatorów na drogach. Zanieczyszczenie środowiska, bezpieczeństwo ruchu drogowego i zatory drogowe to problemy o zasięgu ogólnoeuropejskim, dotykające wszystkich 25 państw członkowskich. Z tego względu konieczne jest poszukiwanie rozwiązań na skalę europejską.

3.1. Opis problemu

Nowoczesne społeczeństwa są w znacznym stopniu uzależnione od możliwości przemieszczania się, ale jednocześnie transport powoduje poważne problemy: zatłoczenie sieci drogowej i terenów miejskich, szkodliwy wpływ na środowisko naturalne i zdrowie ludzkie, marnotrawstwo energii, a przede wszystkim wypadki, będące przyczyną śmierci, obrażeń i strat materialnych.

Koszty zatorów komunikacyjnych na terenie UE wynoszą 50 mld EUR rocznie, czyli 0,5 % PKB Wspólnoty, a do roku 2010 mogą sięgnąć 1 % unijnego PKB. Liczba samochodów na 1000 mieszkańców wzrosła z 232 w roku 1975 do 460 w 2002. Łączna liczba kilometrów pokonywanych przez pojazdy drogowe potroiła się w ostatnich 30 latach, a na przestrzeni ostatniej dekady ilość towarów przewożonych drogami wzrosła o 35 %, przyczyniając się do codziennych zatorów na 7500 km czyli 10 % sieci drogowej [2].

Jeżeli chodzi o zużycie energii i emisję zanieczyszczeń , w roku 2002 sektor transportowy zużył 338 mln ton ekwiwalentu ropy naftowej (MToe), co stanowiło 31 % łącznego zużycia energii w państwach UE. Transport drogowy zużył 281 MToe, czyli 83 % energii zużytej przez cały sektor transportowy. Emisja CO2 przez transport drogowy wynosi 835 mln ton rocznie, co stanowi 85 % łącznej emisji zanieczyszczeń przez transport[3]. Badania wykazują, że nawet 50 % zużycia paliwa spowodowane jest przez zatory drogowe i nieoptymalny sposób prowadzenia pojazdów .

Spośród wszystkich problemów związanych z transportem najpoważniejszy wpływ na codzienne życie obywateli ma bezpieczeństwo . Ma ono również znaczny wpływ na większość wskaźników społeczno-gospodarczych. W białej księdze[4] z września 2001 r. Komisja Europejska postawiła za cel zmniejszenie liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych o połowę do roku 2010. Mimo poprawy sytuacji dzięki realizacji programów na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego[5], co roku na drogach 25 państw Unii Europejskiej dochodzi do 1,4 miliona wypadków, w których ginie ponad 40 000 osób. Koszty tych wypadków to około 200 mld EUR rocznie, co stanowi 2 % unijnego PKB[6]. Jeżeli chodzi o przyczyny wypadków, to aktualne badania[7] dowodzą, że w niemal 93 % wypadków w grę wchodzi błąd ludzki, a w prawie trzech czwartych przypadków stanowi on wyłączną przyczynę. Na przykład we wnioskach z niedawno przeprowadzonego badania[8] stwierdzono, że w razie wypadku, do którego dochodzi podczas jazdy z prędkością 50 km/h, rozpoczęcie hamowania o pół sekundy wcześniej pozwoliłoby zmniejszyć energię uderzenia o połowę. Jednak analiza wypadków w Niemczech wykazała, że 39 % samochodów osobowych i 26 % ciężarówek wcale nie hamuje przed zderzeniem, a około 40 % hamuje nieskutecznie. Dowodzi to naszych ograniczeń jako kierowców .

3.2. Potencjał samochodów inteligentnych

Technologie teleinformatyczne, umożliwiające konstruowanie inteligentnych samochodów , oferują nowe, inteligentne rozwiązania, które przyczyniają się do rozwiązywania przedstawionych wyżej kluczowych problemów społecznych poprzez zwiększanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym i ogólnej wydajności systemów transportowych oraz ograniczanie zużycia paliwa. Inteligentne systemy mogą pomagać kierowcy uniknąć wypadków, dostarczać mu w czasie rzeczywistym informacje o sytuacji na drogach, pomagając omijać korki, oraz optymalizować trasę lub pracę silnika, przyczyniając się do ograniczenia zużycia paliwa. Systemy te wspomagają wzajemne oddziaływanie pomiędzy kierowcą, pojazdem i otoczeniem drogowym w ramach zintegrowanej koncepcji, w której funkcjonowanie autonomicznych systemów pokładowych uzupełniają rozwiązania zapewniające współpracę między pojazdami oraz między pojazdem i infrastrukturą, a także udoskonalone zarządzanie siecią drogową.

Jakie możliwości oferują systemy inteligentne?

Dlaczego UE proponuje plan ich popularyzacji?

- W opracowaniu SeiSS[9] oszacowano, że wyposażenie wszystkich pojazdów w system eCall (automatyczne wezwanie pomocy w razie wypadku) do roku 2010 pozwoliłoby w państwach UE na ograniczenie liczby ofiar śmiertelnych o 5 do 15 % oraz uzyskanie oszczędności sięgających 22 mld EUR. System eCall mógłby także przyczynić się do ograniczenia czasu spędzanego w korkach o 10 do 20 %, co przyniosłoby dodatkowe oszczędności w granicach między 2 a 4 mld EUR.

- W tym samym opracowaniu oszacowano, że system adaptacyjnej regulacji prędkości jazdy (tzw. inteligentny tempomat, ang. Adaptive Cruise Control – ACC), kontrolujący odstęp od pojazdu poprzedzającego i zapobiegający najechaniu na tył, mógłby zapobiec nawet 4000 wypadków w 2010 r., gdyby stanowił wyposażenie zaledwie 3 % pojazdów.

- W przypadku systemu ostrzegającego o opuszczeniu pasa ruchu i wspomagającego jego zmianę, rozpowszechnienie wynoszące zaledwie 0,6 % w 2010 r. pozwoliłoby uniknąć 1500 wypadków, natomiast rozpowszechnienie na poziomie 7 % w roku 2020 prowadziłoby do zmniejszenia liczby wypadków o 14 000.

- W ramach projektu AWAKE, który doprowadził do opracowania system kontroli czujności kierowcy , oszacowano, że ostrzeżenie kierowcy w przypadku senności mogłoby znacząco przyczynić się do zapobieżenia 30 % śmiertelnych wypadków na autostradach i 9 % wszystkich wypadków śmiertelnych.

- Projekt SMART NETS wykazał, że udoskonalenie oprogramowania miejskich central kontroli ruchu oraz poprawa jakości danych czasu rzeczywistego o ruchu drogowym mogłyby prowadzić do lepszego zarządzania ruchem i ograniczenia korków oraz zatorów nawet o 40 %, przyczyniając się do znacznych oszczędności paliwa.

- Również inne systemy, jak na przykład system ostrzegania o przekroczeniu prędkości, system uniemożliwiający jazdę po spożyciu alkoholu oraz systemy poboru opłat , mogą w określonych okolicznościach znacząco przyczyniać się do obniżenia szkodliwości ruchu drogowego dla środowiska naturalnego oraz do poprawy jego bezpieczeństwa i sprawności.

3.3. Potrzeba działań na płaszczyźnie europejskiej

Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej zagadnienia wydaje się, że inteligentne systemy samochodowe mogłyby w znacznym stopniu przyczynić się do rozwiązania niektórych spośród obecnych problemów związanych z transportem. Niestety pomimo swojego potencjału większość z tych systemów inteligentnych nie jest jeszcze dostępna w ofercie handlowej, a urządzenia telematyki i systemy bezpieczeństwa czynnego nowej generacji instalowane są przede wszystkim w samochodach luksusowych, stanowiących niewielki segment rynku. W przypadku niektórych spośród systemów bezpieczeństwa czynnego, które wykazały swoją skuteczność i przydatność, wprowadzenie na dużą skalę wiązało się z licznymi problemami i trwało bardzo długo. Tak właśnie było z rozpowszechnieniem systemów ABS[10] (20 lat), ESP (osiągnięcie penetracji rynku na poziomie 40 % zajęło 10 lat) oraz ACC (bardzo małe rozpowszechnienie pomimo upływu ponad 25 lat od rozpoczęcia prac rozwojowych). Do głównych przyczyn takiego stanu rzeczy należą przeszkody prawne, niezwykle ostra konkurencja w przemyśle motoryzacyjnym przy niskich marżach i niskim zwrocie z inwestycji, wysokie koszty systemów inteligentnych i wynikający stąd brak popytu ze strony nabywców, brak informacji w społeczeństwie o potencjalnych korzyściach ze stosowania tych systemów oraz brak wyraźnego uzasadnienia ekonomicznego.

Badanie ankietowe przeprowadzone przez EUROTEST[11] na reprezentatywnej próbie prawie 2800 kierowców wykazało, że zaledwie połowa z ankietowanych kierowców jest zaznajomiona z podstawowymi istniejącymi rozwiązaniami technicznymi zapewniającymi bezpieczeństwo czynne i bierne w samochodzie (na przykład tylko 50 % respondentów wiedziało, jak działa układ przeciwpoślizgowy ABS). We wnioskach z tego badania stwierdzono, że „potrzeba dalszych działań na poziomie europejskim i krajowym, aby podnieść świadomość w zakresie bezpieczniejszej, bardziej ekologicznej i oszczędnej jazdy samochodem” . Nie można oczekiwać od obywateli i decydentów inwestowania w rozwiązania techniczne bądź ich promowania, o ile wynikające z nich korzyści i ich przydatność nie są jasne. Dla pobudzenia popytu użytkowników na inteligentne systemy samochodowe istotne jest zatem wprowadzenie konsekwentnego programu uświadamiającego, przy czym należy uważać, aby nie doprowadzić do zakłócenia konkurencji na rynku wtórnym ani nie wywołać nadmiernych oczekiwań co do możliwości tych systemów.

Ponadto europejskie problemy związane z transportem wymagają przyjęcia zharmonizowanych rozwiązań na poziomie europejskim. Konieczne jest usunięcie przeszkód na drodze do wprowadzenia produktu na rynek, pobudzanie popytu na produkty oraz budowanie porozumienia pomiędzy najważniejszymi uczestnikami rynku. W ramach forum eSafety podkreśla się, że rozpowszechnienie inteligentnych systemów samochodowych nie może zależeć tylko od rachunku ekonomicznego przedsiębiorstw. Wymaga ono pełnego wsparcia ze strony sektora publicznego, szczególnie w początkowej fazie wprowadzania na rynek dojrzałych rozwiązań technicznych, jeżeli przyczyniają się one do rozwiązywania problemów społeczeństw europejskich i charakteryzują się najwyższej klasy innowacyjnością. Również w ramach inicjatywy Cars21[12], która ma na celu stworzenie sprzyjającego konkurencji systemu regulacji dotyczących motoryzacji na XXI wiek, wskazuje się eSafety jako jedną z kluczowych inicjatyw mających doprowadzić do ograniczenia liczby ofiar śmiertelnych na drogach Europy. Inicjatywa „Inteligentny samochód” jest powiązana z Cars21 i uzupełnia ją poprzez szereg działań uświadamiających i badawczych. Proponowane w niniejszym komunikacie działania przyczynią się również znacząco do ogólnego ograniczenia emisji zanieczyszczeń i pomogą przemysłowi motoryzacyjnemu zrealizować zobowiązanie do ograniczenia średniego poziomu emisji CO2 w nowych samochodach do 140 g/km w 2008 r.

Dla zapewnienia interoperacyjności i harmonizacji rozwiązań technicznych na terenie Unii Europejskiej konieczne jest przyjęcie spójnego podejścia europejskiego. Oprócz standaryzacji i jednocześnie z trwającymi pracami nad systemami współpracującymi, władze publiczne odgrywają szczególną rolę polegającą na wdrażaniu odpowiednich infrastruktur (wraz z funkcjami inteligentnymi) oraz realizowaniu ukierunkowanych działań umożliwiających szersze wprowadzanie inteligentnych systemów transportowych.

Konieczne jest kontynuowanie działań badawczo-rozwojowych . Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci w Europie wiele zainwestowano w zastosowanie technologii teleinformatycznych w rozwiązaniach dla pojazdów inteligentnych, między innymi dzięki europejskim programom ramowym. W ramach tych programów opracowano i przetestowano różne rozwiązania techniczne przyczyniające się do poprawy bezpieczeństwa na drogach i zwiększenia bezpieczeństwa pojazdu, zmniejszenia zatorów oraz racjonalizacji zużycia energii. Potrzebne są dalsze działania kontynuujące dotychczasowe prace w wybranych obszarach priorytetowych i koncentrujące się na programach oceny oraz na doskonaleniu rozwiązań technicznych i systemów, aby stały się bardziej inteligentne, tańsze i bardziej niezawodne. Istotne jest również utrzymanie konkurencyjności przemysłu europejskiego wobec Japonii i USA, gdzie realizowane są podobne programy badań.

4. CELE

Na podstawie trzech zidentyfikowanych powyżej potrzeb działań na poziomie europejskim w dziedzinie samochodów inteligentnych można określić następujące cele inicjatywy „Inteligentny samochód”:

1. koordynowanie i wspieranie pracy zainteresowanych podmiotów, obywateli, państw członkowskich i przemysłu w ramach inicjatywy;

2. wspieranie prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie pojazdów bardziej inteligentnych, ekologicznych i bezpiecznych oraz wspomaganie zastosowania i wykorzystania wyników badań;

3. zwrócenie uwagi na znaczenie rozwiązań opartych na technologiach teleinformatycznych celem pobudzania popytu użytkowników na te systemy oraz budowania akceptacji społeczno-gospodarczej.

5. PROPONOWANE DZIAłANIA

5.1. Wspieranie i koordynowanie pracy państw członkowskich i innych zainteresowanych podmiotów

Pierwszy cel inicjatywy „Inteligentny samochód” realizowany jest za pomocą forum eSafety. Działalność forum eSafety jest przedstawiona w dwóch komunikatach Komisji na ten temat[13]. Celem forum jest usuwanie przeszkód na drodze do wprowadzenia inteligentnych systemów samochodowych na rynek poprzez budowanie porozumienia pomiędzy zainteresowanymi podmiotami oraz opracowywanie zaleceń dla państw członkowskich i dla UE. Utworzone w 2003 r. forum posiada obecnie ponad 150 członków, reprezentujących wszystkie podmioty zainteresowane kwestiami bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Do tej pory w ramach forum utworzono jedenaście grup roboczych kierowanych przez przedstawicieli przemysłu, zajmujących się priorytetowymi zagadnieniami. Forum opublikowało szereg cennych sprawozdań, stanowiących ważną podstawę inicjatyw przemysłu i działań realizowanych w ramach polityki. Forum zapewni powiązanie z równoległymi i uzupełniającymi działaniami w dziedzinie inteligentnych systemów transportowych (np. z inicjatywą Cars21), z europejskim programem działań na rzecz bezpieczeństwa drogowego, w szczególności z europejską kartą bezpieczeństwa na drogach[14], z ogłoszoną w ramach wspólnotowego programu lizbońskiego inicjatywą „Inteligentne systemy transportowe dla logistyki i intermodalności”, a w dziedzinie środowiska – z grupą roboczą ds. lekkich pojazdów pod egidą europejskiego programu dotyczącego zmian klimatycznych[15]. W miarę rozwoju inicjatywy „Inteligentny samochód” Komisja rozważy rozszerzenie zakresu działalności forum eSafety i objęcie nim również technologii teleinformatycznych służących ograniczeniu szkodliwości transportu dla środowiska oraz poprawie jego bezpieczeństwa.

Forum stanowić będzie jeden z filarów inicjatywy „Inteligentny samochód” oraz ważne ogniwo w kontakcie z decydentami.

W ramach pierwszego celu inicjatywy „Inteligentny samochód” forum eSafety będzie nadal wspierać Komisję poprzez swoje grupy robocze. Ponadto proponuje się następujące działania szczegółowe:

4. Przedstawienie sprawozdania na temat realizacji działań szczegółowych zaproponowanych w drugim komunikacie Komisji na temat eBezpieczeństwa „Zapewnić obywatelom możliwość elektronicznego powiadamiania o wypadkach – eCall”. Chodzi przede wszystkim o podpisanie przez państwa członkowskie protokołu ustaleń w sprawie realizacji usługi eCall, stan prac nad wdrożeniem jednego numeru alarmowego 112 i E112, stan prac nad modernizacją punktów przyjmowania zgłoszeń o wypadkach celem ich dostosowania do przyjmowania zgłoszeń E112 i eCall zawierających informację o miejscu, z którego pochodzą, oraz zapewnienie właściwych usług służb ratowniczych uzupełnionych o informacje na temat lokalizacji i pomocy językowej.

5. Opracowanie zalecenia Komisji dotyczącego budowy interfejsów człowiek-maszyna dla inteligentnych systemów samochodowych oraz bezpiecznego korzystania z nich. Powinno ono aktualizować zalecenie Komisji z dnia 21 grudnia 1999 r. na temat bezpiecznych i efektywnych samochodowych systemów teleinformatycznych, z uwzględnieniem postępu technicznego na przestrzeni minionych 5 lat.

6. Zbadanie możliwości zastosowania na poziomie krajowym odpowiednich systemów zachęt do nabywania pojazdów wyposażonych w zaawansowane funkcje bezpieczeństwa oraz instalacji odpowiednich systemów w istniejących pojazdach. Zachęty podatkowe powinny być wprowadzane przez państwa członkowskie w sposób skoordynowany na terytorium całej Unii Europejskiej, aby nie dopuścić do fragmentacji rynku wewnętrznego, i powinny mieć formę przede wszystkim zróżnicowania podatkowego, mając na celu skłonienie nabywców do faworyzowania precyzyjnie określonej kategorii pojazdów, wyposażonych w preferowane, zaawansowane funkcje bezpieczeństwa, oraz do instalowania takich systemów w istniejących pojazdach. Przy opracowaniu systemów zachęt obejmujących krajowe wsparcie rozwiązań z kategorii inteligentnego samochodu należy zapewnić ich zgodność z zasadami dotyczącymi pomocy państwa.

7. Zajęcie się kwestiami przydziału niezbędnych częstotliwości radiowych na potrzeby łączności między pojazdami oraz organizacja warsztatów celem omówienia skutków inicjatywy „Inteligentny samochód” dla zajęcia częstotliwości radiowych[16] . Zapotrzebowanie na częstotliwości radiowe musi zostać skoordynowane z odpowiednimi organami na wczesnym etapie prac rozwojowych, aby zagwarantować dostępność potrzebnego pasma częstotliwości.

8. Dalsze działania służące realizacji zalecenia dotyczącego przyjęcia europejskiego kodeksu postępowania w zakresie prac rozwojowych i badań zaawansowanych systemów wspomagania kierowcy[17].

5.2. Prace badawczo-rozwojowe w dziedzinie pojazdów bardziej inteligentnych, ekologicznych i bezpiecznych

Działania w ramach inicjatywy „Inteligentny samochód” bazują na osiągnięciach i wynikach unijnych programów ramowych w dziedzinie badań i rozwoju technicznego[18].

Długoterminowe cele inicjatywy „Inteligentny samochód” można osiągnąć tylko poprzez współpracę w dziedzinie badań. Cele te stanowić będą część priorytetu dotyczącego teleinformatyki, zdefiniowanego w siódmym programie ramowym. Priorytet ten przewiduje wykorzystanie technologii teleinformatycznych do rozwiązywania problemów społecznych , a celem jest przyczynienie się do rozwoju systemów i usług transportowych opartych na technologiach teleinformatycznych oraz umożliwiających bezpieczny, ekologiczny, wygodny i sprawny transport ludzi i towarów. Priorytety w zakresie badań w ramach inicjatywy „Inteligentny samochód” są w pełni zgodne z programem badań strategicznych europejskiego komitetu doradczego ds. badań w dziedzinie transportu drogowego ERTRAC[19] (European Road Transport Research Advisory Council). W ramach drugiego celu inicjatywy „Inteligentny samochód” proponuje się następujące działania:

9. Dotychczasowa współpraca w dziedzinie badań w Europie umożliwiła dostawcom systemów i producentom samochodów opracowanie systemów bezpieczeństwa czynnego mających na celu zapobieganie wypadkom lub łagodzenie ich skutków. W przyszłości badania w tej dziedzinie powinny stanowić kontynuację dotychczasowych osiągnięć, z uwzględnieniem wymagań dotyczących nowej generacji systemów wspomagania kierowcy, takich jak wyższa sprawność, niezawodność i bezpieczeństwo oraz niższe zużycie paliwa. Uwzględnić należy także potencjalne zagrożenia w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej. Osiągnięcie tych celów wymaga zastosowania tańszych, bardziej inteligentnych i szybszych podzespołów.W ramach szóstego programu ramowego rozpoczęto realizację pierwszej grupy projektów, mających na celu zbadanie możliwości łączności między pojazdami oraz między pojazdem a infrastrukturą. Konieczna jest kontynuacja badań nad systemami współpracy celem przejścia od podstawowych modeli koncepcyjnych do zintegrowanych systemów, pozwalających na przeprowadzenie prób i weryfikacji poprawności działania.Istotne znaczenie dla poprawy dostępu do usług przewozowych zyskały informacje dla podróżnych i informacje o ruchu . Trwają prace nad otwartymi platformami, umożliwiającymi podróżnym łatwy dostęp do potrzebnych informacji. Usługi takie przyjmują się jednak powoli i niezbędne są dalsze prace badawczo-rozwojowe celem rozwiązania problemów związanych z opłacalnością ekonomiczną takich rozwiązań oraz ich akceptacją ze strony użytkowników.Prace badawczo-rozwojowe w dziedzinie technologii teleinformatycznych powinny również pomóc w realizacji transportu intermodalnego , zwłaszcza w przypadku przewozów towarowych, gdzie lepsze zarządzanie zdolnościami przewozowymi ma bezpośredni wpływ na obniżenie zużycia paliwa. Dzięki usprawnieniu ogólnego obiegu informacji technologie teleinformatyczne powinny również pomóc w pokonaniu przeszkód ekonomicznych w rozwoju transportu intermodalnego. Badania, o których mowa powyżej, muszą być uzupełnione działaniami wykazującymi zalety i zastosowania inteligentnych systemów samochodowych.

10. Przyjęcie w ramach siódmego programu ramowego kompleksowego programu oceny technicznej i społeczno-gospodarczej w drodze prób eksploatacyjnych , mającego na celu ocenę w rzeczywistych warunkach eksploatacyjnych wpływu inteligentnych systemów samochodowych opartych na technologiach teleinformatycznych na zachowania kierowcy oraz na dynamikę jazdy. Próby eksploatacyjne stanowić będą również podstawę do przeprowadzenia analizy kosztów i korzyści związanych z zaawansowanymi systemami inteligentnymi oraz ogólnej oceny ich wpływu na bezpieczeństwo ruchu i sprawność systemu transportowego.Wdrożenie tych systemów wymaga zaangażowania ze strony przemysłu motoryzacyjnego oraz inwestycji w infrastrukturę leżącą w gestii władz publicznych. Ewentualne zaangażowanie z ich strony uzależnione będzie od wyników oceny skutków, w której istotną rolę odgrywa analiza kosztów i korzyści. Próby eksploatacyjne dostarczą rzeczywistych danych, umożliwiających dokonanie takiej analizy. Przedmiotem programu powinny być systemy bliskie wprowadzenia na rynek, które mogą zostać szybko wdrożone w odpowiednio dużej liczbie pojazdów. Wyniki programu oceny będą w znacznym stopniu uzależnione od zaangażowania i uczestnictwa państw członkowskich w definiowaniu i przeprowadzaniu prób oraz w opracowywaniu ich wyników. To samo dotyczy prac nad systemami współpracy, gdzie kluczową rolę w osiągnięciu oczekiwanych celów odgrywają zarządcy dróg miejskich i międzymiastowych.

11. Wspieranie i propagowanie przyjęcia unijnego programu niezależnych badań zgodności i oceny funkcjonowania , przy wykorzystaniu istniejących środków i możliwości dostępnych w najważniejszych europejskich ośrodkach badawczych. W dziedzinach bezpieczeństwa biernego i emisji zanieczyszczeń istnieją jasno zdefiniowane metody badawcze umożliwiające weryfikację konstrukcji (np. odporności zderzeniowej), brak natomiast zharmonizowanych metod badania sprawności systemów opartych na technologiach teleinformatycznych. Należy zatem pilnie zastanowić się nad kryteriami i metodami pomiaru sprawności takich systemów. Szereg europejskich laboratoriów badawczych posiada znaczne doświadczenie w zakresie badania sprawności systemów bezpieczeństwa i sprawności ruchu opartych na technologiach teleinformatycznych. Możliwe jest zatem podjęcie kompleksowej inicjatywy w tym zakresie, w ścisłej współpracy z przemysłem motoryzacyjnym, jego dostawcami, europejskimi organizacjami normalizacyjnymi, państwami członkowskimi oraz EuroNCAP[20]. Inicjatywa ta będzie obejmowała przeprowadzenie analizy wykonalności, mającej wyłonić najbardziej odpowiednią metodykę badań oraz strukturę organizacyjną programu. W drugim etapie można byłoby w ramach siódmego programu ramowego rozpocząć realizację projektu mającego na celu opracowanie właściwego zastosowania przyjętej metodyki, przeprowadzenie pierwszych prób eksploatacyjnych oraz ustalenie powiązań z organami normalizacyjnymi.

5.3. Budowanie świadomości znaczenia opartych na technologiach teleinformatycznych rozwiązań dla samochodów inteligentnych

Działania na rzecz budowania świadomości w ramach inicjatywy „Inteligentny samochód” polegać mają na wspieraniu aktywnego rozpowszechniania informacji wśród szerokiego grona odbiorców, celem podniesienia poziomu wiedzy kierowców i decydentów na temat możliwości inteligentnych systemów samochodowych, pobudzaniu popytu ze strony użytkowników oraz budowaniu akceptacji społeczno-gospodarczej. W ramach trzeciego celu inicjatywy „Inteligentny samochód” proponuje się następujące działania szczegółowe:

12. Regularne organizowanie imprez tematycznych , mających na celu skupienie uwagi mediów poprzez działania celowe, np. pokazy, kampanie objazdowe, wystawy, warsztaty.

13. Wspieranie i realizowanie ukierunkowanych działań mających na celu budowanie świadomości w zakresie inteligentnych systemów samochodowych, w tym produkcja krótkich, skierowanych do konkretnego grona odbiorców seriali telewizyjnych lub filmów dokumentalnych o konkretnych systemach opartych na technologiach teleinformatycznych, oraz realizacja kompleksowej analizy porównawczej obejmującej prowadzone w państwach członkowskich i w branży działania w zakresie propagowania i wdrażania inteligentnych systemów samochodowych.

14. Wspieranie utworzenia „platformy przekazywania informacji na temat eBezpieczeństwa” , celem poprawy, koordynacji i harmonizacji przekazywania informacji użytkownikom przez poszczególne zainteresowane podmioty. Platforma taka została zaproponowana przez działającą w ramach forum eSafety grupę roboczą ds. kontaktu z użytkownikami. Podczas prac tej grupy wielu partnerów przemysłowych wskazywało na potrzebę utworzenia formalnej organizacji jako warunku budowania świadomości użytkowników na poziomie unijnym. W ramach tych działań przewiduje się próbne wdrożenie w kilku państwach członkowskich sprawdzonych rozwiązań oraz pilotażowych projektów kampanii wśród użytkowników.

15. Wspieranie – za pomocą znaku i2010 i innych działań celowych – podejmowanych przez zainteresowane podmioty inicjatyw realizujących cele inicjatywy „Inteligentny samochód”.

5.4. Nadzorowanie realizacji inicjatywy „Inteligentny samochód”

Celem oceny postępu realizacji inicjatywy „Inteligentny samochód” na poziomie europejskim, krajowym i branżowym wprowadzony zostanie mechanizm nadzoru określonych wskaźników, mający na celu regularną ocenę postępu realizacji proponowanych działań.

6. WNIOSKI

W niniejszym komunikacie skoncentrowano się na trzecim filarze inicjatywy i2010 – budowie integracyjnego europejskiego społeczeństwa informacyjnego, oferującego wyższą jakość życia i lepsze usługi publiczne. W komunikacie zaproponowano inicjatywę „Inteligentny samochód”, a w jej ramach trzy cele szczegółowe: koordynacja prac zainteresowanych podmiotów za pomocą forum eSafety, wspieranie prac badawczo-rozwojowych i budowanie świadomości użytkowników w zakresie inteligentnych systemów samochodowych i związanych z nimi potencjalnych korzyści oraz przyspieszenie wprowadzenia tych systemów na rynek.

W komunikacie podkreślono strategiczne znaczenie technologii teleinformatycznych, umożliwiających konstruowanie pojazdów bardziej inteligentnych, bezpiecznych i ekologicznych, pomagających rozwiązywać problemy społeczne związane z transportem drogowym. Inicjatywę „Inteligentny samochód" przedstawiono jako ramy polityczne, stanowiące wytyczne dla działań podejmowanych w tej dziedzinie przez zainteresowane podmioty i mające doprowadzić do przyspieszenia wdrożenia inteligentnych systemów samochodowych w Europie i na innych rynkach poprzez wyraźnie określone działania, obejmujące wykorzystanie instrumentów polityki, badań i komunikacji.

Najważniejszymi podmiotami zainteresowanymi realizacją inicjatywy „Inteligentny samochód” są państwa członkowskie. Komisja zachęca je do poparcia przedstawionych w niniejszym komunikacie celów oraz podkreśla potrzebę współdziałania na płaszczyźnie europejskiej. W związku z tym zachęca się państwa członkowskie do aktywnego uczestnictwa w realizacji proponowanych działań, wspólnie z Komisją, przemysłem i innymi zainteresowanymi podmiotami.

[1] COM(2005) 229 wersja ostateczna: „i2010 – Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia”.

[2] Źródło: DG TREN.

[3] Źródło: EUROSTAT.

[4] COM(2001) 370 wersja ostateczna „BIAŁA KSIĘGA. Europejska polityka transportowa do roku 2010: czas na decyzje”.

[5] COM(2003) 311 wersja ostateczna: Europejski program działań na rzecz bezpieczeństwa drogowego: Zmniejszyć liczbę ofiar wypadków drogowych w Unii Europejskiej o połowę do 2010 r. – wspólna odpowiedzialność; COM(2003) 542 wersja ostateczna: Technologie teleinformatyczne na potrzeby bezpiecznych i inteligentnych pojazdów.

[6] Źródło: EUROSTAT.

[7] Baza danych GIDAS.

[8] Źródło: prezentacja HELLA, AMAA 2004.

[9] Analiza objaśniająca potencjalne skutki społeczno-gospodarcze wprowadzenia inteligentnych systemów bezpieczeństwa w pojazdach drogowych: sprawozdanie końcowe SeiSS.

[10] ABS (Antilock Braking System) – układ zapobiegania poślizgowi kół podczas hamowania; ESP (Electronic Stability Programme) – system elektronicznej stabilizacji pojazdu; ACC (Adaptive Cruise Control) – system adaptacyjnej regulacji prędkości jazdy.

[11] http://www.eurotestmobility.net/eurotest.php?itemno=86&lang=EN

[12] Więcej informacji na temat inicjatywny CARS 21 oraz tekst sprawozdania końcowego zamieszczono na stronie: http://europa.eu.int/comm/enterprise/automotive/pagesbackground/competitiveness/cars21.htm

[13] COM(2003) 542 wersja ostateczna: Technologie teleinformatyczne na rzecz bezpiecznych i inteligentnych pojazdów oraz COM(2005) 431 wersja ostateczna: Drugi komunikat Komisji na temat eBezpieczeństwa. Zapewnić obywatelom możliwość elektronicznego powiadamiania o wypadkach – eCall.

[14] http://europa.eu.int/comm/transport/road/roadsafety/rsap/charter.htm

[15] http://forum.europa.eu.int/Public/irc/env/eccp_2/library

[16] Zgodnie z decyzją 676/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ram regulacyjnych dotyczących polityki spektrum radiowego we Wspólnocie Europejskiej (decyzją o spektrum radiowym).

[17] Wyniki części RESPONSE 3 zintegrowanego projektu PREVENT (http://www.prevent-ip.org/).

[18] http://www.cordis.lu/ist/so/esafety-road/home.html

[19] http://www.ertrac.org/

[20] European New Car Assessment Programme: www.euroncap.com.