52005SC0834

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 22.6.2005 r.

SEC(2005) 834 wersja ostateczna

Zalecenie dotyczące

OPINII RADY

zgodnie z art. 5 ust. 3rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie zaktualizowanego programu stabilności Portugalii na lata 2005-2009

(przedstawione przez Komisję)

UZASADNIENIE

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych[1] stanowi, że uczestniczące Państwa Członkowskie, czyli te, które przyjęły wspólną walutę, musiały przedłożyć Radzie i Komisji programy stabilności do dnia 1 marca 1999 r. Zgodnie z art. 5 rozporządzenia Rada miała zbadać każdy program stabilności na podstawie ocen przygotowanych przez Komisję i komitet powołany na mocy art. 114 Traktatu (Komitet Ekonomiczno-Finansowy). Na podstawie zalecenia Komisji i po konsultacjach z Komitetem Ekonomiczno-Finansowym Rada, po zbadaniu programu, wydała opinię. Zgodnie z rozporządzeniem Państwa Członkowskie muszą przedstawiać roczne aktualizacje swoich programów stabilności, które mogą również zostać zbadane przez Radę zgodnie z tymi samymi procedurami. Pierwszy program stabilności Portugalii, obejmujący okres 1999-2002, został przedłożony dnia 30 grudnia 1998 r. i oceniony przez Radę dnia 8 lutego 1999 r. Aktualizacje były przedstawiane w każdym następnym roku.

Władze Portugalii przekazały najnowszą aktualizację portugalskiego programu stabilności w dniu 9 czerwca 2005 r. Aktualizacja ta obejmuje okres 2005-2009 i została przekazana przez rząd wybrany w wyniku wyborów powszechnych w dniu 20 lutego 2005 r. Została zatwierdzona przez rząd w dniu 2 czerwca zgodnie z krajowymi procedurami Portugalii (Ustawa o stabilności budżetowej), następnie stanowiła przedmiot obrad w Parlamencie w dniu 9 czerwca 2005 r. Służby Komisji przeprowadziły techniczną ocenę tej aktualizacji, biorąc pod uwagę wyniki sporządzonej przez nie prognozy ekonomicznej z wiosny 2005 r. oraz uwzględniając kodeks postępowania[2], powszechnie przyjętą metodologię szacowania produktu potencjalnego i sald strukturalnych, zalecenia zawarte w „Ogólnych wytycznych polityki gospodarczej na okres 2003-2005” oraz sprawozdanie z posiedzenia Rady Ecofin w dniu 20 marca 2005 r. na temat „Poprawy wyników wdrażania Paktu Stabilności i Wzrostu”, przyjęte przez Radę Europejską w dniu 22 marca 2005 r[3]. Ocena ta daje podstawy do następujących wniosków:

- Omawiana aktualizacja spełnia wymogi dotyczące danych określone w „kodeksie postępowania w odniesieniu do treści i formatu programów stabilności i konwergencji”[4]. Nie zawiera ona jednak przewidywań na temat długoterminowej stabilności finansów publicznych, odnosi się natomiast do grupy zadaniowej powołanej przez rząd w celu dokonania oceny długoterminowej stabilności systemu zabezpieczenia społecznego.

Aktualizacja programu stabilności koncentruje się wokół potrzeby korekty deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych (sektora general government ), który, osiągając poziom 6,2 % PKB w 2005 r., w znaczny sposób przekracza wartość referencyjną 3 % PKB. Ostatnio władze portugalskie po rozmowach z Eurostatem sporządziły sprawozdanie, z którego wynika, że wartość ta jest skutkiem deficytu wynoszącego 2,9 % PKB w latach 2002-2004 i jest też dużo gorsza od zamierzonej w poprzedniej aktualizacji programu: 2,2 % PKB na 2005 r. Wspomniane pogorszenie jest uzasadnione słabszym niż oczekiwano wzrostem, ponowną oceną wzrostu wydatków, przekroczeniem kosztów w stosunku do budżetu oraz niewprowadzeniem środków jednorazowych planowanych w poprzednim programie[5], jak również pakietem korekcyjnym wynoszącym około 0,6 % PKB przyjętym przez nowy rząd w czerwcu 2005 r. W celu zmniejszenia deficytu aktualizacja określa strategię przewidującą zastosowanie środków strukturalnych, a nie opieranie się na znacznych środkach jednorazowych i tymczasowych, co wskazuje na zmianę strategii budżetowej określonej w poprzednich aktualizacjach. Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych ma w nadchodzących latach ulegać stopniowej poprawie, nie osiągnie jednak wartości referencyjnej 3 % PKB jeszcze co najmniej do 2007 r.

- Scenariusz makroekonomiczny przedstawiony w programie przewiduje podniesienie się wzrostu realnego PKB z poziomiu 1 % w 2004 r. i 0,8 % w 2005 r. do 1,4 % w 2006 r., 2,2 % w 2007 r., 2,6 % w 2008 r. i 3,0 % w 2009 r. Siłą napędową tego wzrostu jest wzrost popytu wewnętrznego. Udział zagraniczny nie powinien znacznie odbiegać od zwykłego poziomu, ani w jedną, ani w drugą stronę. Przewidywania odnośnie do wzrostu na 2005 i 2006 r., odzwierciedlające najnowsze zmiany, są nieznacznie poniżej prognoz służb Komisji Przewidywany w latach końcowych wzrost PKB wyraźnie przewyższa tendencję przewidywaną przez służby Komisji zgodnie z powszechnie przyjętą metodologią; luka produktowa zmniejszy się w okresie trwania programu i przewiduje się, że zniknie pod koniec okresu objętego programem. Jednakże nie można wykluczyć, że wysiłki na rzecz trwałej konsolidacji budżetu mogą zaważyć na wzroście w znacznie większym stopniu niż wynikałoby to z pośrednich założeń programu. Z drugiej strony poczucie, że podjęte zostały środki wobec niestabilnej sytuacji budżetowej może wywołać korzystny efekt zaufania. Ponadto słaba konkurencyjność wobec coraz silniejszej konkurencji na portugalskich rynkach eksportowych może zaszkodzić udziałowi netto sektora zagranicznego we wzroście. Przewidywane ożywienie działalności gospodarczej zależy zatem od podjęcia środków wobec strukturalnych braków w zakresie produkcyjności i konkurencyjności, oraz od zdolności przywrócenia zaufania. Ogólnie rzecz biorąc, w świetle doświadczeń z ubiegłych lat, przewidywania odnośnie do wzrostu na okres 2007-2009 wydają się być optymistyczne i dlatego zawierają element ryzyka. Przewidywania programu odnośnie do inflacji na lata 2005 i 2006 także wydają się zaniżone, zważywszy na planowany wzrost podatków pośrednich.

- Aktualizacja przewiduje, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2005 r. osiągnie 6,2 % PKB, po tym, jak wskaźniki deficytu wyniosły 2,9 % PKB zarówno w 2003 jak i w 2004 r.[6] (nie uwzględniając środków jednorazowych i tymczasowych, wskaźniki te wyniosłyby odpowiednio 5,4 % i 5,2 % PKB). Przewiduje się spadek deficytu do 4,8 % PKB w 2006 r., 3,9 % w 2007 r. i 2,8 % w 2008 r. Do 2009 r. program przewiduje dalsze obniżenie wskaźnika deficytu do 1,6 % PKB. Przewiduje się, że saldo pierwotne będzie wykazywać podobny rozwój: -3,3 % w 2005 r., -1,6 % w 2006 r. i -0,5 % PKB w 2007 r. Pierwotne nadwyżki wynoszące 0,7 i 1,8 % PKB są przewidywane na 2008 i 2009 r. Program koncentruje się na środkach o zasięgu średnioterminowym i nie sięga po poważne środki tymczasowe jako sposób na poprawienie salda budżetowego. Dlatego wysiłek na rzecz trwałej konsolidacji będzie podejmowany przez cały czas trwania programu, ze szczególnym naciskiem na początkową część tego okresu, jako że wzmożone wysiłki w tym kierunku zostaną poczynione w 2006 r. Z obliczeń dokonywanych przez służby Komisji przy zastosowaniu powszechnie przyjętej metodologii względem danych zawartych w programie wynika, że deficyt strukturalny wzrasta istotnie do 5,3 % PKB w 2005 r., natomiast stopniowo spada do 1,4 % PKB w 2009 r. Szczegółowe przewidywania odnośnie do dochodów i wydatków do 2009 r. pokazują, że wysiłki na rzecz konsolidacji będą wsparte wpływami z podatków oraz wydatkami pierwotnymi, ze stopniową przewagą wpływu tego drugiego. We wczesnym okresie trwania programu konsolidacja opiera się głównie na rosnących dochodach, poprzez podniesienie stawek podatkowych (zwłaszcza podniesienie podstawowej stawki VAT z 19 % do 21 %), obniżeniu ulg podatkowych i usprawnieniu systemu pobierania podatków, co częściowo skompensuje jednorazowe wpływy, z jakich zrezygnowano. Przewiduje się, że w latach końcowych zwiększony udział pochodzący z ograniczenia wydatków będzie pochodził ze środków o charakterze stałym, takich jak reforma administracji publicznej, obejmująca zamrożenie płac oraz zmiany w systemie emerytalnym zabezpieczeń społecznych, których wpływ budżetowy będzie odczuwalny głównie w średnim okresie czasowym. Udział inwestycji w ogóle wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych nieznacznie zmaleje w okresie trwania programu.

- Istnieje kilka elementów ważenia ryzyka, które mają wpływ na przewidywania budżetowe. Po pierwsze wzrost działalności gospodarczej, szczególnie począwszy od 2007 r., może być wolniejszy niż się tego spodziewano. Po drugie ścieżki dochodów i wydatków mogą być mniej korzystne niż planowano. Co więcej, wyższe stopy podatkowe zwiększają ryzyko uchylania się od podatków, a większość zapowiadanych ograniczeń wydatkowych nadal musi być jeszcze prawnie zatwierdzona. Rząd planuje przedstawienie skorygowanego budżetu na 2005 r. pod koniec czerwca. W latach końcowych wdrożenie reform wydatków może jednak trwać dłużej i w rezultacie ich krótkoterminowy i średnioterminowy wpływ może okazać się mniej znaczący niż się spodziewano. W takim przypadku rząd może być wezwany do wypełnienia swoich zobowiązań odnośnie do podjęcia dodatkowych środków w celu uniknięcia sytuacji, w której deficyt przekracza i utrzymuje się powyżej wartości referencyjnej 3 % PKB przez dłuższy okres niż planowano. Nawet jeśli zostanie utrzymane wyznaczone tempo, pozycja budżetowa w programie w 2008 i w 2009 r. nie zostawia wystarczająco dużego marginesu bezpieczeństwa w kontekście ryzyka przekroczenia progu deficytu przy normalnych wahaniach makroekonomicznych. Nie wystarczy też zapewnienie, że z końcem okresu trwania programu osiągnięte zostaną średnioterminowe cele Paktu Stabilności i Wzrostu dotyczące doprowadzenia sytuacji budżetu do stanu zbliżonego do równowagi.

- Stosunek zadłużenia do PKB przekroczył wartość referencyjną 60 % PKB ustaloną w Traktacie z 2003 r., wzrastając do 61,9 % w 2004 r. Zgodnie z aktualizacją, po osiągnięciu 66,5 % PKB w 2005 r. wskaźnik zadłużenia osiągnie najwyższy poziom w 2007 r. - 67,8 % PKB, a następnie spadnie do 64,5 % w 2009 r. Rozwój zadłużenia brutto może mieć mniej korzystny przebieg niż przewidywano, zważywszy na zagrożenia wobec działalności gospodarczej, celów zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych i tym podobne, w oparciu o dotychczasowe doświadczenia dotyczące korekt przepływu kapitału zwiększających zadłużenie, a szczególnie akumulacji aktywów finansowych.

- W świetle długoterminowej stabilności finansów publicznych Portugalia zdaje się być w niepewnej sytuacji co do przewidywanych kosztów budżetowych związanych ze starzeniem się społeczeństwa. W związku z brakiem dalszych środków wysoki deficyt i rosnący stosunek zadłużenia do PKB będą miały negatywny wpływ na stabilność finansów publicznych, jako że terminowe doprowadzenie sytuacji budżetowej do staniu zbliżonego do równowagi jest nieodzowne. Przyjęte na dzień dzisiejszy środki w zakresie reform strukturalnych, szczególnie w zakresie emerytur i opieki zdrowotnej, powinny złagodzić wpływ starzenia się społeczeństwa na budżet. Niniejsze reformy nie wydają się jednak być wystarczające do zapewnienia trwałości. Reformy przedstawione w aktualizacji, w szczególności w zakresie przepisów dotyczących systemu emerytalnego służby cywilnej, mogłyby służyć temu celowi, jeśli zostałyby rzetelnie wdrożone.

- Ogólnie rzecz biorąc, polityka gospodarcza określona w aktualizacji jest częściowo zgodna ze specyficznymi dla Portugalii ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej w dziedzinie finansów publicznych. Zgodnie z zaleceniem program przewiduje szeroką konsolidację finansów publicznych od strony wydatków, następującą jednak stopniowo, bez sięgania do znacznych środkach jednorazowych lub tymczasowych. Ponadto, jeśli trzymać się przewidywań programu, ma nastąpić poprawa pierwotnego salda strukturalnego (bez uwzględnienia środków jednorazowych i tymczasowych) o ponad 0,5 % PKB każdego roku. W programie nie zostało przewidziane jednak obniżenie deficytu poniżej 3 % PKB przed 2008 r., a planowane ograniczenie wydatków nie wystarczy, aby z końcem okresu trwania programu osiągnąć średnioterminowe cele Paktu Stabilności i Wzrostu doprowadzenia sytuacji budżetu do staniu zbliżonego do równowagi.

- W obliczu przedstawionej w zaktualizowanym programie stabilności wysokości deficytu oraz zadłużenia na 2005 r. i następna lata Komisja wszczęła w sprawie Portugalii w dniu 22 czerwca procedurę nadmiernego deficytu. W momencie podejmowania przez Radę decyzji odnośnie do zaistnienia nadmiernego deficytu w Portugalii zostanie także wydane zalecenie w sprawie skorygowania nadmiernego deficytu; zalecenie takie będzie zawierać między innymi termin skorygowania nadmiernego deficytu.

W świetle powyższej oceny byłoby wskazane, aby Portugalia: (i) ograniczyła dalsze pogarszanie się sytuacji budżetowej w 2005 r. poprzez rygorystyczne wdrożenie zapowiedzianych środków naprawczych; (ii) osiągnęła tak szybko, jak to jest możliwe, trwałe obniżenie nadmiernego deficytu, czyniąc główny krok w tym kierunku w 2006 r., i dalej go obniżała każdego roku oraz zdecydowane nadawała mocy prawnej planowanym środkom ukierunkowanym na ograniczenie wydatków w sektorze instytucji rządowych i samorządowych; wykorzystała każdą okazję przyspieszenia redukcji deficytu budżetowego, a zwłaszcza stworzenia marginesów reagowania na skutki budżetowe potencjalnego wzrostu poniżej przewidywań; (i) nadała wskaźnikowi zadłużenia brutto stałe tempo spadkowe poprzez zagwarantowanie, że sytuacja w zakresie zadłużenia odzwierciedla postęp w zakresie zmniejszenia deficytu oraz unikanie transakcji finansowych zwiększających dług; (iv) kontrolowała rozwój wydatków, jeśli to możliwe poprzez ogłoszenie wiążących pułapów dla określonych kategorii wydatków w ramach kompleksowego programu reform podnoszącego jakość i gwarantującego długoterminową stabilność finansów publicznych; (v) dalej usprawniała przetwarzanie danych sektora instytucji rządowych i samorządowych.

Na podstawie niniejszej oceny Komisja przyjęła załączone zalecenie w sprawie opinii Rady dotyczącej zaktualizowanego programu stabilności Portugalii i przekazuje je Radzie.

Zalecenie w sprawie

OPINII RADY

zgodnie z art. 5 ust. 3rozporządzenia Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie zaktualizowanego programu stabilności Portugalii na lata 2005-2009

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z dnia 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych[7], w szczególności jego art. 5 ust. 3,

uwzględniając zalecenie Komisji,

po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Finansowym,

WYDAJE NINIEJSZĄ OPINIĘ:

1. W dniu […] r. Rada zbadała zaktualizowany program stabilności Portugalii obejmujący okres od 2005 do 2009 r. Program spełnia wymogi dotyczące danych zawarte w „kodeksie postępowania odnośnie do treści i formatu programów stabilności i konwergencji”[8]. Jednak program nie przedstawia przewidywań w sprawie długoterminowej stabilności finansów publicznych. W związku z tym wzywa się Portugalię do osiągnięcia pełnej zgodności z wymaganiami dotyczącymi danych zawartymi w kodeksie postępowania.

2. Aktualizacja programu stabilności koncentruje się wokół potrzeby korekty deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych, który, osiągając poziom 6,2 % PKB w 2005 r., w znaczny sposób przekracza wartość referencyjną 3 % PKB. Ostatnio władze portugalskie po rozmowach z Eurostatem sporządziły sprawozdanie, z którego wynika, że wartość ta jest skutkiem deficytu wynoszącego 2,9 % PKB w latach 2002-2004 i jest też dużo gorsza od zamierzonej w poprzedniej aktualizacji programu: 2,2 % PKB na 2005 r. Wspomniane pogorszenie jest uzasadnione słabszym niż oczekiwano wzrostem, ponowną oceną wzrostu wydatków, przekroczeniem kosztów w stosunku do budżetu oraz niewprowadzeniem środków jednorazowych planowanych w poprzednim programie, jak również pakietem korekcyjnym wynoszącym około 0,6 % PKB przyjętym przez nowy rząd w czerwcu 2005 r. W celu zmniejszenia deficytu aktualizacja określa strategię przewidującą zastosowanie środków strukturalnych, a nie opieranie się na znacznych środkach jednorazowych i tymczasowych, co wskazuje na zmianę w stosunku do strategii budżetowej określonej w poprzednich aktualizacjach. Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych ma ulegać stopniowej poprawie w nadchodzących latach, nie osiągnie jednak wartości referencyjnej 3 % PKB jeszcze co najmniej do 2007 r.

3. Scenariusz makroekonomiczny leżący u podstaw tego programu przewiduje, że wzrost realnego PKB nastąpi z poziomu 0,8 % w 2005 r. do 3,0 % w 2009 r., ze stopami wzrostu odpowiednio 1,4 %, 2,2 % oraz 2,6 % w okresie pośrednim. Opierając się na aktualnie dostępnych informacjach, scenariusz programu odnośnie do wzrostu w pierwszym okresie programu jest możliwy, podczas gdy w końcowych latach programu istnieje więcej zagrożeń. Środki strukturalne odnoszące się do produkcyjności i konkurencyjności oraz środki ukierunkowane na przywrócenie zaufania są niezbędne w celu realizacji zamierzonego tempa wzrostu. Przewidywania programu odnośnie do inflacji na lata 2005 i 2006 wydają się zaniżone, zważywszy na planowany wzrost podatków pośrednich.

4. Program ma na celu obniżenie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej wartości referencyjnej 3 % PKB w 2008 r. Przewiduje się spadek wskaźnika deficytu dla sektora instytucji rządowych i samorządowych od 6,2 % PKB w 2005 r. do 4,8 % w 2006 r., 3,9 % w 2007 r., 2,8 % w 2008 r. i 1,6 % w 2009 r. Z obliczeń dokonywanych przez służby Komisji przy zastosowaniu powszechnie przyjętej metodologii względem danych zawartych w programie wynika, że deficyt strukturalny po tym, jak wzrośnie do poziomu 5,3 % PKB w 2005 r., spadnie stopniowo do 1,4 % PKB w 2009 r. Wysiłek na rzecz trwałej konsolidacji będzie podejmowany przez cały czas trwania programu, ze szczególnym naciskiem na początkową część tego okresu, jako że wzmożone wysiłki w tym kierunku zostaną poczynione w 2006 r. We wczesnym okresie trwania programu konsolidacja opiera się głównie na rosnących dochodach, poprzez podniesienie stawek podatkowych (zwłaszcza podniesienie podstawowej stawki VAT z 19 % do 21 %), obniżeniu ulg podatkowych i usprawnieniu systemu pobierania podatków, co częściowo skompensuje jednorazowe wpływy, z jakich zrezygnowano. Przewiduje się, że w latach końcowych zwiększony udział pochodzący z ograniczenia wydatków będzie pochodził ze środków o charakterze stałym, takich jak reforma administracji publicznej, zamrożenie płac oraz zmiany w systemie emerytalnym zabezpieczeń społecznych, których wpływ budżetowy będzie odczuwalny głównie w średnim okresie czasowym. Udział inwestycji w ogóle wydatków w sektorze instytucji rządowych i samorządowych nieznacznie zmaleje w okresie trwania programu.

5. Wynik budżetowy jest zgodnie z przewidywaniami programu narażony na liczne zagrożenia. Po pierwsze, wzrost działalności gospodarczej może być wolniejszy niż się spodziewano, zależnie od rzeczywistego wpływu środków podjętych na rzecz konsolidacji budżetowej oraz z uwagi na spodziewany wzrost międzynarodowej konkurencji na portugalskich rynkach eksportowych. Po drugie, środki wymierzone na podniesienie dochodów i ograniczenie wydatków mogą się okazać mniej wydajne niż przewidywano lub osiągnięcie zamierzonych rezultatów może potrwać dłużej. Wyższe stopy podatkowe zwiększają ryzyko uchylania się od podatków, a większość zapowiadanych ograniczeń wydatkowych nadal musi być jeszcze prawnie wdrożona. W świetle niniejszej oceny rząd może być wezwany do wypełnienia swoich zobowiązań odnośnie do podjęcia dodatkowych środków w celu uniknięcia sytuacji, w której deficyt przekracza i utrzymuje się powyżej wartości referencyjnej 3 % PKB przez dłuższy okres niż planowano. Ponadto, nawet jeśli będzie utrzymane wyznaczone tempo, pozycja budżetu w programie nie zapewnia przynajmniej do 2009 r. wystarczającego marginesu bezpieczeństwa w kontekście ryzyka przekroczenia progu deficytu przy normalnych wahaniach makroekonomicznych. Nie wystarczy zapewnienie, że z końcem okresu trwania programu osiągnięte zostaną średnioterminowe cele Paktu Stabilności i Wzrostu doprowadzenia sytuacji budżetu do stanu zbliżonym do równowagi. Analiza wrażliwości pokazuje, że w przypadku niekorzystnych tendencji makroekonomicznych deficyt nadal będzie się znajdował na poziomie 3 % lub będzie do niego zbliżony w 2009 r.

6. Stosunek zadłużenia do PKB przekroczył wartość referencyjną 60 % PKB ustaloną w Traktacie z 2003 r., wzrastając do 61,9 % w 2004 r. Zgodnie z aktualizacją po osiągnięciu 66,5 % PKB w 2005 r. osiągnie on wartość najwyższą - 67,8 % PKB, następnie zacznie spadać do 64,5 % w 2009 r. Rozwój wskaźnika zadłużenia brutto może mieć mniej korzystny przebieg niż przewidywano, zważywszy na zagrożenia wobec działalności gospodarczej, celów budżetowych i tym podobnym, w oparciu o dotychczasowe doświadczenia dotyczące korekt przepływu kapitału zwiększających zadłużenie, a szczególnie akumulacji aktywów finansowych.

7. W świetle długoterminowej stabilności finansów publicznych Portugalia zdaje się być w niepewnej sytuacji odnośnie do przewidywanych kosztów budżetowych związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Przyjęte na dzień dzisiejszy środki w zakresie reformy strukturalnej, szczególnie w zakresie emerytur i opieki zdrowotnej, powinny złagodzić wpływ starzenia się społeczeństwa na budżet. Niniejsze reformy nie wydają się jednak być wystarczające do zapewnienia trwałości. Reformy przedstawione w aktualizacji, w szczególności w zakresie przepisów dotyczących systemu emerytalnego służby cywilnej, mogłyby służyć temu celowi, jeśli zostałyby rzetelnie wdrożone. Rząd zlecił sporządzenie sprawozdania na temat oceny długoterminowej stabilności systemu ubezpieczeń społecznych.

8. Ogólnie rzecz biorąc, polityka gospodarcza przedstawiona w aktualizacji jest częściowo zgodna ze specyficznymi dla Portugalii ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej w dziedzinie finansów publicznych. Zgodnie z zaleceniem program przewiduje szeroką konsolidację finansów publicznych od strony wydatków, bez sięgania do poważnych środków jednorazowych lub tymczasowych. Jeśli trzymać się jego przewidywań, ma także nastąpić poprawa pierwotnego salda strukturalnego (bez uwzględnienia środków jednorazowych i tymczasowych) o ponad 0,5 % PKB w każdym roku. Nie przewiduje on jednak obniżenia deficytu poniżej 3 % PKB przed 2008 r., a planowane ograniczenie wydatków nie wystarczy, aby z końcem okresu trwania programu osiągnąć średnioterminowe cele Paktu Stabilności i Wzrostu doprowadzenia sytuacji budżetu do staniu zbliżonego do równowagi.

9. W obliczu wysokości deficytu oraz zadłużenia na 2005 r. i następne lata, przedstawionej w zaktualizowanym programie stabilności, Komisja wszczęła w sprawie Portugalii procedurę nadmiernego deficytu w dniu 22 czerwca r. W momencie podejmowania przez Radę decyzji odnośnie do faktu zaistnienia nadmiernego deficytu w Portugalii zostanie także wydane zalecenie odnośnie do skorygowania nadmiernego deficytu; zalecenie takie będzie zawierać między innymi termin skorygowania nadmiernego deficytu.

* * *

W świetle powyższej oceny w opinii Rady Portugalia powinna:

(i) ograniczyć pogarszanie się sytuacji budżetowej w 2005 r. poprzez rygorystyczne wdrożenie zapowiedzianych środków naprawczych;

(ii) osiągnąć tak szybko, jak to jest możliwe trwałe obniżenie nadmiernego deficytu, czyniąc główny krok w tym kierunku w 2006 r. i dalej obniżając deficyt każdego roku oraz zdecydowanie nadać moc prawną planowanym środkom ukierunkowanym na ograniczenie wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych; wykorzystać każdą okazję przyspieszenia redukcji deficytu budżetowego, a zwłaszcza stworzenia marginesów reagowania na skutki budżetowe ewentualnego wzrostu poniżej przewidywań;

(iii) nadać wskaźnikowi zadłużenia brutto stałe tempo spadkowe poprzez zagwarantowanie, że sytuacja w zakresie zadłużenia odzwierciedla postęp w zakresie zmniejszenia deficytu oraz unikanie transakcji finansowych zwiększających dług;

(iv) kontrolować rozwój wydatków, jeśli to możliwe poprzez ogłoszenie wiążących pułapów dla określonych kategorii wydatków w ramach kompleksowego programu reform podnoszącego jakość i gwarantującego długoterminową stabilność finansów publicznych;

(v) dalej usprawniać przetwarzanie danych sektora instytucji rządowych i samorządowych.

Porównanie kluczowych prognoz makroekonomicznych i budżetowych

2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 |

[1] Dz.U. L 209 z 2.8.1997. Wszystkie dokumenty przywołane w niniejszym dokumencie są dostępne na stronie:

{0><}0{>http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm

[2] Zmieniona opinia Komitetu Ekonomiczno-Finansowego w sprawie treści i formy programów stabilności i konwergencji, zatwierdzona przez Radę ECOFIN w dniu 10.7.2001.

[3] Patrz wnioski Prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 22-23 marca 2005 r. (7619/05) oraz sprawozdania Rady (Ecofin) dla Rady Europejskiej z dnia 20 marca 2005 r. (7423/05).

[4] Władze Portugalii przekazały zaktualizowany program w grudniu 2004 r., stosując się tym samym do oficjalnego terminu składania takich aktualizacji. Jednakże w związku ze zbliżającymi się wyborami powszechnymi w Portugalii postanowiono o wstrzymaniu się z oceną programu do momentu przedstawienia aktualizacji przez nowy rząd.

[5] Rząd, który objął urząd w marcu 2005 r. powierzył komisji ad hoc pod ogólnym nadzorem prezesa banku centralnego ocenę stanu finansów państwa na 2005 r. W połowie maja komisja przedstawiła wnioski, przewidując na 2005 r. – przy utrzymaniu dotychczasowych polityk – deficyt w wysokości 6,8 % PKB.

[6] W publikacji prasowej nr 34/2005 z dnia 18 marca 2005 r. Eurostat oznajmił, że „trwają dyskusje między Eurostatem i Portugalią na temat spójności między danymi dostarczonymi przez Portugalię na okres 2001-2004 dotyczącymi kont rozliczanych międzyokresowo i kont rozliczanych kasowo”. Późniejsza informacja władz portugalskich wskazuje na niewielkie korekty w górę na lata 2000, 2002 i 2003, uzyskując wskaźniki deficytu na poziomie 2,9 % PKB dla każdego z wyżej wymienionych lat. Eurostat aktualnie sprawdza te korekty.

[7] Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 1. Dokumenty przywołane w niniejszym tekście są dostępne na stronie internetowej: http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm

[8] Władze Portugalii przekazały zaktualizowany program w grudniu 2004 r., stosując się tym samym do oficjalnie wymaganego terminu składania aktualizacji. Jednakże w związku ze zbliżającymi się wyborami powszechnymi w Portugalii, postanowiono o wstrzymaniu się z oceną programu do momentu przedstawienia aktualizacji przez nowy rząd.