29.7.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 247/77

(1)

W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska przyjęła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, zatytułowanej „Europa 2020”, opartej na ściślejszej koordynacji polityk gospodarczych i skupiającej się na najważniejszych obszarach wymagających podjęcia działań służących pobudzeniu europejskiego potencjału w dziedzinie trwałego wzrostu gospodarczego i konkurencyjności.

(2)

W dniu 13 lipca 2010 r., na podstawie wniosków Komisji, Rada przyjęła zalecenie w sprawie ogólnych wytycznych polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii (na lata 2010–2014), a w dniu 21 października 2010 r. – decyzję dotyczącą wytycznych w sprawie polityki zatrudnienia państw członkowskich (3), które razem stanowią „zintegrowane wytyczne”. Państwa członkowskie zostały poproszone o uwzględnienie zintegrowanych wytycznych w swoich krajowych politykach gospodarczych i politykach zatrudnienia.

(3)

W dniu 29 czerwca 2012 r. szefowie państw lub szefowie rządów państw członkowskich przyjęli Pakt na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, nakreślający spójne ramy działania na poziomie krajowym, unijnym i strefy euro z wykorzystaniem wszelkich możliwych dźwigni, instrumentów i polityk. Podjęli oni decyzję co do działań, które należy przedsięwziąć w państwach członkowskich, i wyrazili pełną gotowość do realizacji celów strategii „Europa 2020” oraz wdrożenia zaleceń dla poszczególnych krajów.

(4)

W dniu 9 lipca 2013 r. Rada przyjęła zalecenie (4) w sprawie krajowego programu reform Węgier na 2013 r. oraz wydała opinię na temat przedstawionego przez Węgry zaktualizowanego programu konwergencji na lata 2013–2016.

(5)

W dniu 13 listopada 2013 r. Komisja przyjęła roczną analizę wzrostu gospodarczego, rozpoczynając tym samym europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej w 2014 r. Także w dniu 13 listopada 2013 r. Komisja, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, przyjęła sprawozdanie w ramach mechanizmu ostrzegania, w którym wskazała Węgry jako jedno z państw członkowskich, dla których wymagane byłoby przeprowadzenie szczegółowej analizy.

(6)

W dniu 20 grudnia 2013 r. Rada Europejska zatwierdziła priorytety dotyczące zapewnienia stabilności finansowej, konsolidacji budżetowej i działań wspierających wzrost gospodarczy. Podkreśliła potrzebę dążenia do zróżnicowanej konsolidacji budżetowej sprzyjającej wzrostowi gospodarczemu, przywrócenia gospodarce normalnych warunków kredytowania, wspierania wzrostu i konkurencyjności, rozwiązania problemu bezrobocia i społecznych skutków kryzysu, jak również modernizacji administracji publicznej.

(7)

Dnia 5 marca 2014 r. Komisja opublikowała wyniki szczegółowej oceny sytuacji dotyczącej Węgier, na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Na podstawie analizy Komisja doszła do wniosku, że na Węgrzech nadal występują zakłócenia równowagi makroekonomicznej, które wymagają monitorowania i zdecydowanych działań politycznych. W szczególności trwająca korekta wysokiej ujemnej międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto, wysoki poziom długu publicznego i zadłużenia sektora prywatnego w kontekście słabego sektora finansowego oraz pogarszających się wyników eksportowych zasługują w dalszym ciągu na bardzo szczególną uwagę w celu ograniczenia znacznego ryzyka negatywnych skutków dla funkcjonowania gospodarki.

(8)

W dniu 30 kwietnia 2014 r. Węgry przedłożyły swój krajowy program reform na 2014 r. oraz program konwergencji na 2014 r. W celu uwzględnienia wzajemnych powiązań między tymi dwoma programami poddano je jednoczesnej ocenie.

(9)

Celem strategii budżetowej nakreślonej w programie konwergencji na 2014 r. jest zmniejszenie deficytu nominalnego z 2,9 % PKB w 2014 r. do 1,9 % przed końcem okresu objętego programem. Ma to zostać osiągnięte za pomocą konsolidacji skoncentrowanej w ostatnich latach programu, przy czym cele dotyczące deficytu zostały znacznie podwyższone w porównaniu z poprzednim programem konwergencji. W programie konwergencji potwierdzono poprzedni średniookresowy cel budżetowy na poziomie ‐1,7 % PKB, który jest zgodny z celami paktu stabilności i wzrostu. Na podstawie przeliczonego salda strukturalnego średniookresowy cel budżetowy najprawdopodobniej nie zostanie jednak osiągnięty przed końcem okresu objętego programem. Spodziewane jest pogorszenie (ponownie obliczonego) salda strukturalnego o 1,5 punku procentowego w 2014 r., co oznacza istotne odchylenie od celu średniookresowego, a następnie jego ustabilizowanie się w 2015 r., które będzie wiązało się z odejściem o 0,5 % PKB od wymaganej poprawy w kierunku celu średniookresowego. Zarówno w 2014 r., jak i w 2015 r. spodziewane jest znaczne odchylenie od wartości odniesienia dla wydatków. W latach 2016 i 2017 spodziewane jest dalsze pogorszenie (ponownie obliczonego) salda strukturalnego. Ogólnie rzecz biorąc, począwszy od 2014 r. należy się spodziewać znacznego odchylenia od ścieżki dostosowania do celu średniookresowego. W programie konwergencji przewidziano stopniowy, ale ciągły spadek długu publicznego z poziomu 79 % PKB w 2013 r. do ok. 75 % PKB w 2017 r. Scenariusz makroekonomiczny, na którym opierają się prognozy budżetowe w programie konwergencji, jest zasadniczo wykonalny w odniesieniu do okresu 2014–2016, przy czym przewiduje się wzrost PKB w latach 2014 i 2015 o, odpowiednio, 2,3 % i 2,5 %, w zestawieniu z prognozami służb Komisji z wiosny 2014 r. zakładającymi, że będzie to, odpowiednio, 2,3 % i 2,1 %. Program konwergencji jest jednak zbyt optymistyczny na rok 2017.

Ryzyka związane z celami budżetowymi są zasadniczo zrównoważone w 2014 r., jednak coraz większe jest ryzyko, że od 2015 r. deficyt może być wyższy od poziomu docelowego. Szczególne ryzyka wynikają z faktu, że planowane zmniejszenie wskaźnika wydatków ma zostać osiągnięte poprzez wprowadzenie przekrojowych, nominalnych zamrożeń lub wstrzymanie wzrostów poniżej stopy inflacji w przypadku większości pozycji wydatków uznaniowych. W prognozie z wiosny 2014 r. służby Komisji przewidziały deficyt nominalny na lata 2014 i 2015 na poziomie identycznym z celami programu konwergencji. Przy planowanym deficycie strukturalnym na poziomie 2,2 % PKB w 2014 r. i 2,3 % w 2015 r. prognoza Komisji potwierdza ryzyko znacznego odchylenia od celu średniookresowego począwszy od 2014 r. Ponadto w prognozie Komisji przewidziano także niedotrzymanie poziomu redukcji zadłużenia w latach 2014 i 2015. W 2014 r. przewidywane pogorszenie się bilansu strukturalnego (1,4 % PKB) jest większe niż poziom umożliwiający spełnienie zasady dotyczącej zadłużenia (0,5 % PKB). Rada – na podstawie swojej oceny programu oraz prognozy Komisji, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1466/97 – jest zdania, że potrzebna jest dalsza konsolidacja strukturalna ze względu na ryzyko znacznego odchylenia od średniookresowego celu budżetowego, jak również nieprzestrzegania reguły dotyczącej długu począwszy od 2014 r.

(10)

Średniookresowe ramy budżetowe zostały wzmocnione dzięki przedłużeniu perspektywy planowania poza bieżący rok budżetowy. Nadal jednak nie zapewniono ich skuteczności i wiążącego charakteru. Wprowadzono nowe numeryczne reguły fiskalne, nie skorygowano jednak wad koncepcyjnych związanych głównie z brakiem systematycznego monitorowania ex post, a także brakiem maksymalnych dopuszczalnych poziomów odchylenia i należytych mechanizmów korekty. Krótka lista obowiązkowych zadań rady budżetowej i jej możliwości w zakresie analizy są nadal niewspółmierne do przysługującego jej prawa weta w kwestii budżetu. Dalsze wzmocnienie średniookresowych ram budżetowych oraz rozszerzenie obowiązków rady budżetowej przyczyniłoby się do poprawy wiarygodności, przejrzystości i skuteczności ogólnych ram budżetowych.

(11)

Pomimo dotowanego przez bank centralny programu finansowania na rzecz wzrostu skierowanego do małych i średnich przedsiębiorstw nie przywrócono trwale normalnych warunków kredytowania gospodarki. Jeszcze bardziej wzrosły obciążenia regulacyjne sektora finansowego, co ograniczyło zdolności gromadzenia kapitału. Środki takie jak podniesienie podatku od transakcji finansowych przyczyniły się do zwiększenia obrotu gotówkowego w gospodarce. Portfel kredytów dla gospodarstw domowych uległ dalszemu pogorszeniu, a wysoki udział kredytów zagrożonych stanowi obecnie jedno z największych wyzwań dla sektora finansowego. Czyszczenie tego portfela jest utrudnione przez słabą efektywność restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Nie podjęto żadnych znacznych działań w celu usunięcia aktywów o obniżonej jakości z bilansów banków. Istotne obciążenia regulacyjne w połączeniu z wysokim odsetkiem kredytów zagrożonych doprowadziły do skurczenia się puli dostępnych środków. Rząd wielokrotnie mówił o swoim zamiarze wprowadzenia nowego systemu pomocy dla kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty w walutach obcych; w większości przypadków środki te nie były skierowane do kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji i mają negatywny wpływ na kulturę płatniczą gospodarstw domowych z uwagi na oczekiwania dalszej pomocy od rządu. Wzmocniono nadzór i regulacje finansowe dzięki włączeniu urzędu nadzoru finansowego w strukturę banku centralnego i powierzenie temu bankowi odpowiedzialności za nadzór makroostrożnościowy. Podjęto prace przygotowawcze zmierzające do ustanowienia systemu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.

(12)

Mimo że spadła częstotliwość zmian podatkowych w porównaniu z ubiegłym rokiem, nie dokonano żadnych wyraźnych postępów w zakresie większego zrównoważenia systemu podatków od przedsiębiorstw. Część istniejących podatków sektorowych została nawet podniesiona. Stosowanie odmiennych stawek podatkowych w różnych sektorach stanowi przeszkodę dla skutecznej alokacji zasobów, a tym samym negatywnie wpływa na wzrost gospodarczy. Aby opodatkowanie w większym stopniu sprzyjało zatrudnieniu, Węgry rozszerzyły kwalifikowalność do ulg podatkowych dla rodzin w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych, co może także pomóc pracownikom. Klin podatkowy w przypadku samotnych osób o niskich dochodach należy obecnie do najwyższych w Unii. Mimo pewnego poszerzenia zakresu dla matek mających troje lub więcej dzieci kryteria kwalifikowalności przewidziane w ustawie o ochronie miejsc pracy pozostały zasadniczo niezmienione, mimo że znaczna część osób o niskich dochodach nie została objęta zakresem tego aktu prawnego. Potrzebna będzie ocena skutków i efektywności kosztowej programu, a także dostosowanie go w razie potrzeby, tak aby zwiększyć jego zdolność do wspierania zatrudnienia. Poczyniono pewne postępy w zakresie przenoszenia ciężaru opodatkowania z opodatkowania pracy na podatki środowiskowe, konieczne są jednak dodatkowe działania. Po wielokrotnych opóźnieniach w przeszłości stopniowo wdrażane jest połączenie internetowe kas fiskalnych z organami podatkowymi. Węgry wciąż prześladuje wysoki wskaźnik nieprzestrzegania przepisów podatkowych i nadal duży jest poziom pracy nierejestrowanej oraz nieprzestrzeganie przepisów o VAT. Należy wzmocnić środki kontroli, szczególnie w celu zwiększenia wydajności zwalczania oszustw dotyczących VAT.

(13)

W 2013 r. spadła stopa bezrobocia młodzieży, natomiast jednocześnie wzrósł wskaźnik młodych ludzi, którzy nie kształcą się, nie pracują ani nie szkolą się. Wydajna koordynacja pracy oddziałów publicznych służb zatrudnienia, instytucji oświatowych i podmiotów lokalnych mogłaby zwiększyć zasięg działań. Rozpoczęto działania na rzecz budowania potencjału publicznych służb zatrudnienia, w tym prace przygotowawcze dotyczące systemu profilowania klientów. Jednocześnie, aby poprawić dostęp do rynku pracy dla niektórych grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, należałoby poddać ocenie aktywne strategie rynku pracy na rzecz otwartego rynku pracy, aby zbadać ich efektywność i skuteczność, a w razie potrzeby – również dostosować. Należy wzmocnić element aktywizacji w różnych instrumentach rynku pracy i polityki społecznej (program robót publicznych, świadczenia dla bezrobotnych i pomoc społeczna). Na program robót publicznych przekazano dużą część środków budżetowych przeznaczonych na środki wspierające zatrudnienie, ale w 2013 r. 11,54 % jego uczestników zdołało wrócić na otwarty rynek pracy po opuszczeniu programu. Każe to zastanowić się nad koniecznością dostosowania programu, na przykład przez stworzenie ściślejszych powiązań z aktywizacją, szkoleniem i wsparciem w poszukiwaniu pracy, tak aby zagwarantować bardziej długotrwały wpływ na zatrudnienie. Środki w postaci zwiększenia elastyczności odpłatnego urlopu rodzicielskiego oraz zapewnienia usług w zakresie opieki nad dziećmi przyczyniły się do wzrostu współczynnika aktywności zawodowej kobiet, konieczne są jednak dalsze działania, ponieważ poziom zatrudnienia kobiet jest nadal niższy od 60 %. Okres kwalifikowalności do zasiłku dla bezrobotnych jest krótszy niż średni czas potrzebny na znalezienie pracy. Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym na Węgrzech stale wzrasta: obecnie zagrożona nimi jest blisko jedna trzecia ludności. Problem ubóstwa jest nieproporcjonalnie dotkliwy w przypadku grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, zwłaszcza dzieci i Romów. Ustanowiono krajową strategię włączenia społecznego, lecz środki polityczne w większości dziedzin nie wspierają w systematyczny sposób celów zdefiniowanych w tej strategii. Aby skutecznie ograniczyć ubóstwo, konieczne są zintegrowane i lepiej ukierunkowane środki polityczne.

(14)

Otoczenie biznesowe na Węgrzech charakteryzuje się częstymi zmianami przepisów i ograniczoną konkurencją w coraz większej liczbie sektorów. W sektorze usług wprowadzono nowe bariery, a te dotychczasowe nie zostały usunięte (dotyczące np. aptek, gospodarki odpadami, płatności przez telefon komórkowy, detalicznej sprzedaży tytoniu i podręczników). Spadł ogólny poziom inwestycji, szczególnie silnie w tych sektorach, w odniesieniu do których w ostatnich latach wprowadzono szczególne podatki wyrównawcze. W latach 2010–2013 nominalna wartość inwestycji spadła o 44 % w sektorze energii, 28 % w sektorze finansowym oraz 18 % w sektorze komunikacji, wzrastając jednocześnie o 3,4 % w całej gospodarce. Odnotowano pewne postępy w odniesieniu do zwiększenia konkurencji w zamówieniach publicznych, konieczne są jednak dalsze starania. Na przykład większe wykorzystanie e‐zamówień mogłoby przyczynić się do znacznych oszczędności, poprawy przejrzystości udzielania zamówień publicznych i większej konkurencji. Podjęto działania mające na celu wdrożenie strategii rzetelności zawodowej oraz promowanie lepszych standardów przejrzystości w administracji publicznej, konieczne są jednak dalsze wysiłki, aby skutecznie zaradzić zjawisku korupcji.

(15)

Wzrasta odsetek osób przedwcześnie kończących naukę, a przyjęcie strategii mającej ograniczyć to zjawisko było wielokrotnie opóźniane. Niezbędne są dalsze wysiłki, aby zapewnić uczniom umiejętności podstawowe oraz kompetencje i kwalifikacje przydatne na rynku pracy. Dostęp na równych zasadach do podstawowej edukacji dobrej jakości nadal pozostaje dużym problemem w przypadku dzieci znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społecznej, szczególnie dzieci romskich. Przyjęto nową ustawę o szkoleniu zawodowym, wprowadzającą między innymi nowy model kształcenia dualnego, aby ograniczyć nadal trudne przejście od kształcenia do zatrudnienia. Skutki tej ustawy muszą być uważnie monitorowane.

(16)

W latach 2013 i 2014 Węgry w dalszym ciągu wprowadzały obniżki w cenach energii elektrycznej i gazu naliczanych dla odbiorców końcowych. Obniżki cen połączone z dodatkowymi obciążeniami podatkowymi nakładanymi na przedsiębiorstwa energetyczne niekorzystnie wpływają na zdolność dostawców energii do odzyskiwania kosztów, inwestowania w energię i konserwację sieci. Energochłonność gospodarstw domowych należy obecnie do najwyższych w Unii, a poprawa efektywności energetycznej jest pożądana przede wszystkim w sektorze mieszkalnym. Brak niezależności organu regulacji energetyki w ustalaniu warunków i taryf dostępu do sieci wciąż budzi niepokój. Podjęto pewne działania w celu zoptymalizowania organizacji przedsiębiorstw transportu publicznego, jednak równowagę można dodatkowo poprawić, zajmując się kosztami operacyjnymi i zmieniając system taryfowy.

(17)

W ramach europejskiego semestru Komisja przeprowadziła wszechstronną analizę węgierskiej polityki gospodarczej. Komisja dokonała oceny krajowego programu reform i programu konwergencji. Wzięła pod uwagę nie tylko ich znaczenie dla zrównoważonego charakteru polityki fiskalnej i polityki społeczno-gospodarczej na Węgrzech, ale także stopień przestrzegania przepisów i wytycznych UE, ze względu na konieczność wzmocnienia całościowego zarządzania gospodarczego w Unii przez wnoszenie na poziomie UE wkładu w przyszłe decyzje krajowe. Zalecenia Komisji w ramach europejskiego semestru zostały przedstawione poniżej w zaleceniach 1–7.

(18)

W świetle powyższej oceny Rada przeanalizowała program konwergencji, a jej opinia (5) znajduje odzwierciedlenie w szczególności w zaleceniu 1 poniżej.

(19)

W świetle dokonanej przez Komisję szczegółowej oceny sytuacji i powyższej oceny Rada przeanalizowała krajowy program reform i program konwergencji. Jej zalecenia na podstawie art. 6 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011 znajdują odzwierciedlenie w zaleceniach 1, 2, 3 i 5 poniżej,

1.

Wzmocnienie środków budżetowych na 2014 r. w obliczu zwiększającej się luki związanej z wymogami paktu stabilności i wzrostu, a mianowicie zasady dotyczącej redukcji zadłużenia, w oparciu o prognozę Komisji z wiosny 2014 r. W roku 2015 i w latach późniejszych – wyraźne wzmocnienie strategii budżetowej, tak aby osiągnąć cel średniookresowy i spełnić wymogi dotyczące redukcji zadłużenia z myślą o stabilnym i systematycznym zmniejszaniu wskaźnika zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych. Zapewnienie wiążącego charakteru średniookresowych ram budżetowych przez systematyczne monitorowanie ex post przestrzegania numerycznych reguł fiskalnych oraz przez korzystanie z mechanizmów korekty. Poprawę przejrzystości finansów publicznych, m.in. poprzez rozszerzenie zakresu obowiązków rady budżetowej, poprzez powierzenie jej zadania opracowywania regularnych prognoz makrobudżetowych i ocen skutków ważnych projektów politycznych dla budżetu.

2.

Pomoc w przywróceniu normalnych warunków kredytowania gospodarki, m.in. poprzez udoskonalenie struktury podatków i zmniejszenie obciążeń podatkowych nałożonych na instytucje finansowe. Dostosowanie podatku od transakcji finansowych w taki sposób, by uniknąć sytuacji, w której oszczędności nie będą trafiały do sektora bankowego, oraz zwiększenie zachęt do wykorzystywania płatności elektronicznych. Zbadanie i wyeliminowanie przeszkód dla czyszczenia portfeli, między innymi przez zaostrzenie zasad tworzenia rezerw na kredyty zrestrukturyzowane, wyeliminowanie przeszkód dla egzekucji z przedmiotu zabezpieczenia, a także zwiększenie tempa i efektywności postępowań upadłościowych. W tym względzie – prowadzenie szczegółowych konsultacji z zainteresowanymi podmiotami w sprawie nowych inicjatyw politycznych oraz dopilnowanie, aby były one odpowiednio ukierunkowane i nie zwiększały pokusy nadużycia wśród kredytobiorców. Poprawę regulacji finansowych i nadzoru.

3.

Zapewnienie stabilnego, bardziej zrównoważonego i sprawnego systemu podatku od osób prawnych, w tym przez stopniowe wycofanie podatków sektorowych zakłócających równowagę. Zmniejszenie klina podatkowego w odniesieniu do osób nisko uposażonych, między innymi przez poprawę efektywności podatków środowiskowych. Nasilenie działań służących poprawie przestrzegania przepisów prawa podatkowego – w szczególności w celu ograniczenia oszustw związanych z VAT – oraz obniżenia kosztów ogólnych przestrzegania przepisów.

4.

Wspieranie dobrze ukierunkowanych aktywnych instrumentów rynku pracy, między innymi przez szybsze wprowadzenie systemu profilowania klientów publicznych służb zatrudnienia. Stworzenie planowanej sieci opieki pedagogicznej dla młodzieży i koordynowanie jej działań z instytucjami oświatowymi oraz podmiotami lokalnymi w celu zwiększenia zasięgu. Przeanalizowanie programu robót publicznych, aby ocenić, na ile skutecznie pomaga on uczestnikom w znalezieniu zatrudnienia, i dalsze jego wzmocnienie pod kątem aktywizacji. Rozważenie wydłużenia okresu uprawnienia do świadczeń dla bezrobotnych z uwzględnieniem średniego czasu potrzebnego na znalezienie nowej pracy i powiązanie tego uprawnienia z działaniami aktywizacyjnymi. Poprawa adekwatności i zasięgu pomocy społecznej oraz zwiększenie jej powiązania z działaniami aktywizacyjnymi. Z myślą o zmniejszeniu problemu ubóstwa – wprowadzenie zintegrowanych i lepiej ukierunkowanych środków politycznych w celu znacznego ograniczenia ubóstwa, w szczególności wśród dzieci i Romów.

5.

Ustabilizowanie otoczenia regulacyjnego i wsparcie konkurencji rynkowej, między innymi przez wyeliminowanie barier w sektorze usług. Podjęcie ambitniejszych działań na rzecz zwiększenia konkurencji i przejrzystości w zamówieniach publicznych, w tym wprowadzenie e‐zamówień, oraz dalsze ograniczenie korupcji i ogólnego obciążenia administracyjnego.

6.

Wdrożenie krajowej strategii zapobiegania wczesnemu kończeniu nauki, ze szczególnym uwzględnieniem osób porzucających kształcenie i szkolenie zawodowe. Wdrożenie systematycznego podejścia mającego na celu promowanie podstawowej edukacji sprzyjającej włączeniu społecznemu grup w niekorzystnej sytuacji, w szczególności Romów. Wspieranie procesu przechodzenia między różnymi etapami edukacji oraz w kierunku rynku pracy, a także uważne monitorowanie realizacji reformy szkolenia zawodowego. Przeprowadzenie reformy szkolnictwa wyższego, która umożliwi zdobycie wyższego wykształcenia większej liczbie osób, w tym studentom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji.

7.

Ocena wpływu uregulowania cen energii na zachęty inwestycyjne oraz na konkurencję na rynkach energii elektrycznej i gazu. Podjęcie dalszych działań w celu zapewnienia niezależności krajowego organu regulacyjnego w zakresie ustalania wysokości taryf i warunków eksploatacji sieci. Podjęcie środków na rzecz poprawy efektywności energetycznej, w szczególności w przypadku sektora mieszkalnego. Poprawa zrównoważonego charakteru systemu transportowego, m.in. poprzez ograniczenie kosztów operacyjnych i przegląd systemu opłat przedsiębiorstw państwowych działających w tym sektorze transportowym.